UMHVERFIS JÖRÐINA
Á 80 DÖGUM


EFTIR

JULES VERNE



KOSTNAÐARM.: JÓH. JÓHANNESSON




UMHVERFIS JÖRÐINA
Á 80 DÖGUM

EFTIR

JULE VERNE


REYKJAVÍK

KOSTNAÐARMAÐUR: JÓH. JÓHANNESSON

PRENTSMIÐJAN GUTENBERG

1906




I. KAPÍTULI.


Þeir Phileas Fogg og Passe-partout gera þann
samning með sér, að Phileas Fogg tekur að
sér að vera húsbóndi Passe-partout's og Passe-partout
tekur að sér að vera þjónn
Phileasar Foggs.


Árið 1872 bjó Phileas Fogg, Esq., í húsi
því, sem Sheridan dó í árið 1816 – nr. 7,
Saville Row, Burlington Gardens. Phileas
Fogg var einn af einrænustu meðlimum
Framfara-klúbbsins, þó að ávalt virtist svo
sem hann gerði sér far um að komast hjá
umtali. Phileas hafði eignast hús eins af
mestu ræðusnillingum Englands, en hann var
ólíkur fyrirrennara sínum að því leyti, að
enginn vissi neitt um hann, því að hann var
dulur maður, þó hann væri hugrakkur og
legði lag sitt við hina helztu menn. Sumir
sögðu, að hann væri líkur Byron – að eins
ásýndum, því að framferði hans var óaðfinnanlegt
– en þessi Byron hafði þó skegg
á kinnum og á efri vör; þessi Byron lét ekkert
á sig fá, og hefði getað lifað 1000 ár án
þess að eldast.

Phileas Fogg var brezkur maður í húð
og hár, þó að hann hafi ef til vill ekki verið
Lundúna-maður. Hann sást aldrei á kaupmanna-samkundum,
né á banka Englands,
né hjá neinum af hinum miklu verzlunarmönnum
borgarinnar. Aldrei kom nokkurt
skip inn í höfn Lundúnaborgar með vörur
til Phileas Fogg. Hann var ekki í neinu
stjórnarembætti. Hann hafði aldrei verið
ritaður á meðlimaskrá neins lögfræðingafélags.
Hann hafði aldrei fært mál fyrir nokkrum
dómstóli verzlegum né geistlegum. Eigi
var hann kaupmaður né verksmiðjueigandi,
né bóndi, né maður sem ræki neins konar
atvinnu. Eigi var það vandi hans að sækja
fundi konunglega vísindafélagsins né neinna
annara lærdóms-félaga í borginni. Hann var
blátt áfram meðlimur »Framfara«-klúbbsins.
Það var alt og sumt.

Ef nokkur hefði spurt, hvernig hann
hefði orðið meðlimur klúbbsins, þá hefði
spyrjandanum verið svarað því, að hann hefði
verið borinn upp af bankastjóranum Baring;
hjá þeim var hann í reikningi, og átti þar
jafnan inni, og þeir borguðu ávísanir hans
reglulega og tafarlaust.

Var Phileas Fogg auðugur maður? Vafalaust.
En jafnvel kunnugustu kjaftakindur
gátu ekki sagt, hvernig hann hefði komizt
yfir efni sín, og Mr. Fogg var síðasti maðurinn,
sem menn mundu hafa leitað til í
því skyni að verða nokkurs vísari um það
efni; Hann var enginn eyðslubelgur, en aldrei
grútarlegur; og hvenær sem farið var
fram á, að hann legði fé fram til einhvers
góðs eða nytsamlegs fyrirtækis, þá gaf hann
með glöðu geði, og oft án þess að láta nafns
síns getið.

Í stuttu máli, hann var einn af hinum
fátöluðustu mönnum. Hann talaði lítið, og
þagmælska hans gerði líf hans enn leyndardómsfyllra.
Engu að síður var líf hans brotalaust
og blátt áfram, en hann hagaði öllum
sínum gerðum eftir stærðfræðislegri nákvæmni,
sem var í sjálfu sér grunsöm fyrir ímyndunarafli
kjaftaskúmanna.

Hafði hann nokkurn tíma ferðast? Það
var mjög líklegt, því að enginn var betur að
sér í landafræði. Það virtist svo sem enginn
afskektur staður væri sá, sem hann ekki bæri
sérstök kensli á. Stundum bar það við, að
hann leiðrétti með fáeinum setningum ótal
orðasveima, sem gengu í klúbbnum viðvíkjandi
hinum og öðrum týndum eða nálega
gleymdum ferðamönnum; hann var vanur
að benda á, hver líkindin væru í raun og
veru; og það var eins og hann væri gæddur
þeirri ófreskisgáfu, að sjá í gegn um holt og
hæðir, svo nákvæmlega rættist grunur hans
síðar, Hann var maður, sem hefir hlotið að
hafa komið hvervetna – í anda að minsta
kosti.

Eitt var víst, hvað sem öðru leið, og
það var, að hann hafði farið frá Lundúnum
um mörg ár. Þeir, sem voru honum kunnugastir,
voru vanir að fullyrða, að enginn
hefði nokkurn tíma séð hann annarsstaðar
en á leiðinni til klúbbsins eða frá honum.
Hans eina skemtun var sú að spila vist, og
svo að lesa dagblöðin. Vistspilið átti einstaklega
vel við jafnþögulan mann eins og
hann var að eðlisfari, og hann vann líka
venjulega; en ágóða sínum varði hann jafnan
einhverjum til góðs. Það var auðséð, að
Mr. Fogg spilaði spilsins vegna, en ekki til
að græða fé. Það sem sérstaklega vakti
honum yndi við spilamenskuna var að
þreyta kunnáttu sína, reyna sig; en þeirri
raun fylgdi engin þreyta, og hann þurfti ekki
að hafa mikið fyrir því, svo að þetta átti
ágætlega við hann.

Enginn hafði nokkurn tíma kent Phileas
við konu né börn; ekki átti hann heldur
nein náin skyldmenni né góða vini, enda eru
þeir sjaldgæfir í þessum heimi. Hann bjó
einn í húsi sínu í Saville Row, og enginn
heimsótti hann né kom þar inn. Hann lét
sér nægja með einn þjón. Hann borðaði
allar máltíðir í klúbb sínum, en hann sat
aldrei við sama borðið sem nokkur kunningi
hans, bauð ekki heldur neinum utanfélagsmanni
að neyta með sér miðdegisverðar. –
Hann fór að eins heim til sín um miðnætti
til að sofa, ávalt á sama tíma, því að hann
lagði sig aldrei fyrir í neinu þægilegu rúmi,
sem Framfara-klúbburinn hefir til handa
meðlimum sínum. Tíu stundir af sólarhringnum
var hann heima, og þær notaði hann,
sumpart til að sofa, sumpart til að klæða sig
eða afklæða. Gengi hann, þá var það í forstofunni
með málaða steingólfinu, eða í hringmynduðu
súlnagöngunum undir stóru hvelfingunni,
sem haldið var uppi af 20 íóniskum
súlum. Þar gekk hann stundum með
afmældum skrefum. Þegar hann borðaði
miðdegisverð eða morgunmat, þá voru bornar
fram allar beztu kræsingar klúbbsins;
honum var þjónað af hinum alvarlegustu
þjónum í svörtum kjólum, og stigu þeir varlega
til jarðar, þegar þeir voru að færa honum
matinn á sérstökum postulínsdiskum, og
á dýrustu damask-dúkum. Vín hans var
geymt í flöskum úr efni, sem nú er ófáanlegt
og scherry hans var ískælt svo mátulega
sem allra framast var auðið.

Ef það er nokkur sönnun fyrir einræningsskap
að haga lífi sínu á þennan hátt, þá
verður því ekki neitað, að töluvert mælir með
því, að hann hafi einrænn verið.

Húsið i Saville Row var ekki mjög skrautlegt,
en það var framúrskarandi þægilegt.
Auk þess var svo lítið að gera í húsinu sem
framast var mögulegt, þar sem lifnaðarhættir
húsbóndans voru eins og þeir voru. En
Phileas Fogg viðhafði þá ströngustu reglusemi
í öllu sínu heimilislífi – reglusemi, sem
var næstum því yfirnáttúrleg. Einmitt þennan
dag hafði Fogg sagt James Forster upp, af
því að pilturinn hafði hitað vatn það sem
Fogg rakaði sig úr, svo að það var 84 gráður
á Farenheit í stað þess sem það, átti að
vera 86 gr.; Phileas var nú að bíða eftir
manni í hans stað; hans var von milli 11
og 11½.

Phileas Fogg sat í hægindastól sínum, og
hélt fótunum fast saman; hendurnar lágu á
hnjánum, og hann sat keipréttur; höfðinu
hélt hann upp og var að gæta að klukkunni,
sem var mjög margbrotin, sýndi stundirnar,
mínúturnar, sekúndurnar, daga vikunnar og
mánuði ársins. Þegar klukkan sló 11½ ætlaði
Mr. Fogg, eftir vana sínum, að fara út í
klúbb sinn.

Rétt í því bili heyrðist barið á herbergisdyrnar,
og James Forster, þjónninn sem
átti að fara, kom inn, og sagði, að nýi maðurinn
væri kominn.

Ungur maður, á að gizka þrítugur, kom
inn og hneigði sig.

»Þér eruð franskur, og heitið Jón, er ekki
svo?« spurði Phileas Fogg.

»Jean, herra, ef yður stendur á sama«,
svaraði nýkomni maðurinn. »Jean Passe-partout [*],
viðurnefni, sem hefir fest sig við mig,
af því að eg hefi verið gefinn fyrir að breyta
til um atvinnuvegina. Eg held eg sé heiðarlegur
maður; en svo eg tali blátt áfram,
þá hefi eg reynt æði margt. Eg hefi ferðast
um sem söngmaður; eg hefi verið reiðmaður
á dýrasýningu, og þar var eg vanur að stökkva
líkt og Leopard og ganga á strengjum líkt
og Blondin; svo varð eg kennari í leikfimi;
og að lokum varð eg slökkvimaður í París,
til þess að gera eitthvert þarft handarvik, og
hefi á bakinu þann dag í dag ör eftir ýms
ill brunasár. En það eru fimm ár síðan eg
fór af Frakklandi, og af því að mig langaði
til að njóta þeirrar ánægju, sem heimilislífinu
fylgir, þá varð eg þjónn á Englandi.
Sem stendur er eg atvinnulaus, og af því að
eg hefi heyrt, að þér séuð sá reglusamasti
gentlemaður í öllu brezka ríkinu, þá kom eg
hingað í þeirri von, að eg mundi geta lifað
rósömu lífi og gleymt nafni mínu: Alt í öllu –
Passe-partout!«

[* Hér um bil sama sem alt í öllu, eða þúsundþjalasmiður.]

»Passe-partout hentar mér«, svaraði Mr.
Fogg. »Eg hefi heyrt mjög gott um yður, og
þér hafið fengið góð meðmæli. Þér vitið,
hvernig vistráða-skilyrði mín eru?«

»Já«.

»Gott og vel. Hvað er klukkan yðar?«

»Tuttugu og tvær mínútur yfir 11«, svaraði
þjónninn, um leið og hann leit á feykilega
stórt silfurúr.

»Yðar klukka er of sein«, sagði Mr. Fogg.

»Fyrirgefið þér, það er ómögulegt!«

»Hún er fjórum mínútum of sein. Það
gerir ekkert til; það er nóg, að við höfum
tekið eftir villunni. Upp frá þessu augnabliki,
29 mínútur eftir 11 fyrir hádegi þann
annan október 1872, eruð þér í minni þjónustu«.

Um leið og Phileas Fogg sagði þetta,
stóð hann upp, eins og sjálfhreyfibrúða hefði
getað gert, og fór úr herberginu án þess að
segja nokkurt orð framar.

Pass-partout heyrði götudyrunum lokað;
það var nýi húsbóndinn hans, sem hafði farið
út. Skömmu síðar heyrði hann þeim aftur
lokað – það var fyrirrennari hans, James
Forster, sem var að fara.

Passe-partout var þá einn eftir í húsinu
í Saville Row.



II. KAPÍTULI.

Passe-partout verður þess fullviss, að hann hafi
nú loks hlotið það hlutskifti, er hann hafði
lengi þráð.


PASSE-PARTOUT vissi eitt augnablik ekki
alminnilega, hvaðan á sig stóð veðrið. »Það
veit hamingjan, að eg hef séð skepnur maddömu
Tussands alveg eins fjörugar eins og
nýi húsbóndinn minn er«.

Skepnur maddömu Tussands voru allar
úr vaxi, og þær vantaði að eins talgáfuna.

Á þeim stutta tíma, sem Passe-Partout
hafði verið í návist Mr. Foggs, hafði hann
veitt húsbónda sínum nákvæma eftirtekt.
Hann virtist vera hér um bil fertugur að
aldri, og var fríður sýnum; hár var hann og
vel vaxinn, ekki of feitur. Hann hafði ljóst
hár og skegg, bjartleitar augabrýr, nokkuð
fölt andlit og mjallhvítar tennur. Það sýndist
hvíla sérstök rósemd yfir honum, sem er
eiginleg þeim mönnum, sem meira eru gefnir
fyrir verk en orðmælgi. Hann var stiltur,
hæglyndur og glöggsýnn, alger fyrirmynd
þessara rólegu Englendinga, sem menn hitta
svo oft á Stórbretalandi, og sem Angelica Kauffmann
hefir lýst svo dásamlega. Menn fengu
ósjálfrátt þá hugmynd um Mr. Fogg, að
hann væri í algerðu jafnvægi, eins og ágæt
stundaklukka, sem er prýðilega vel stilt.
Hann var sannast að segja persónugerfing
nákvæmninnar, og það var jafnvel auðséð á
höndunum og fótunum á honum; því að því
er eins varið með menn eins og lítilfjörlegri
skepnurnar, að af útlimum þeirra má ráða
vissar tilhneigingar þeirra.

Phileas Fogg var einn af þessum nákvæmu
mönnum, sem aldrei þurfa að hraða sér,
ávalt eru búnir til alls, og fara sparlega með
hreyfingar sínar. Hann gekk jafnvel aldrei
einu skrefi of langt; hann fór jafnvel styztu
leiðina; hann leit aldrei á neitt að óþörfu,
né leyfði sjálfum sér neina líkamshreyfing,
sem var ofaukið. Enginn hafði nokkurn tíma
séð hann í geðshræringu. Honum mundi
síðast af öllum mönnum hafa dottið í hug
að flýta sér, en hann kom jafnan nógu snemma.
Hann lifði alveg út af fyrir sig og féll svo að
segja hvergi inn í stillingar félagslífsins. Hann
vissi, að lífinu er samfara töluverður árekstur;
og með því að áreksturinn tefur ávalt
fyrir því, að menn komist áfram, þá rak hann
sig aldrei á neinn.

Af Jean, sem kallaði sig Passe-partout,
er það að segja, að hann var Parísarmaður
í húð og hár. Hann hafði verið fimm ár á
Englandi sem þjónn heldri manna, og allan
þann tíma hafði hann leitazt við að fá húsbónda
líkan Mr. Fogg, en ekki tekist það
fyrri en nú.

Passe-partout var ekki einn af þessum
oflátungs-spjátrungum, sem láta mikið yfir
sér, en eru ekkert nema ósvífin flón; hann
var gæðagrey, geðslegur á svip, með nokkuð
þykkar varir, sem jafnan voru við búnar að
hirða mat sinn eða henda koss; höfuðið var
góðlátlegt og hnöttótt, einmitt þess konar
höfuð, sem hver maður vill á vini sínum
vita. Hann var ljós-bláeygur, vel í holdum,
vöðvamikill og all-rammur að afli. Hárið
bar hann nokkuð þyrilslega. Og eins víst
og það er, að marmaramyndasmiðir fornaldarinnar
kunnu að haga hári Minervu á 18
ólíka vegu, eins víst var það, að Passe-partout
kunni að eins að hagræða hári sínu
á einn veg, og það var með þremur hárgreiðu-dráttum
upp á við.

Vér viljum engar spá-getur að því leiða,
hvernig Mr. Fogg mundi hugnast að eðlisfari
Passe-partouts. Það var spurning, hvort
Passe-partout væri einmitt sá maður, sem
slíkum húsbónda mundi geðjast að. Reynslan
ein gat skorið úr því. Eftir að hann
hafði verið á þessum flækingi fyrra hluta
æfi sinnar, hlakkaði Passe-partout nú til
hvíldarinnar.

Hann hafði heyrt að orðtaki gerða reglusemi
og ró enskra herramanna, og hann
hafði því farið til Englands til að leita þar
gæfu sinnar; en alt fram að þessu hafði
lánið ekki leikið við hann. Hann var búinn
að reyna sex vistir, en gat í engri þeirra unað.
Í öllum þessum sex stöðum hafði húsbóndinn
annaðhvort verið dutlungafullur,
eigi reglubundinn í háttsemi eða flögrandi og
óstöðugur, og átti þetta illa við Passe-partout.
Síðasti húsbóndi hans hafði verið hinn ungi
lávarður Longsferry, M. P.; hann hafði eitt
kvöld verið á túr í Haymarket og komu
lögregluþjónarnir heim með hann á herðum sér
um morguninn. Passe-partout vildi um fram
alla muni geta borið virðingu fyrir húsbónda
sínum, og leyfði sér allra-virðingarfylst að
finna að þessu við húsbóndann; en honum
var tekið það illa upp, og sagði hann þá
upp vistinni. Það var um þessar mundir, að
hann heyrði að Phileas Fogg vantaði þjón,
og bauð hann sig í þá vist. Svona gentlemaður,
sem var reglusemin sjálf í öllu sínu
dagfari, var aldrei úti á nóttunni, ferðaðist
aldrei, var aldrei nokkurn tíma daglangt að
heiman – það hlaut að vera húsbóndi eftir
hans höfði; svo hann bauð honum þjónustu
sína, og hún var þegin eins og vér höfum séð.

Þannig vék því við, að þegar klukkan
var hálf-tólf var Passe-partout vita-aleinn í
húsinu í Saville Row. Hann tók þegar að
kanna húsið hátt og lágt. Alt í þessu húsi
var í svo skipulegri reglu, svo alvarlegur,
nærri því púrítanskur blær á öllu, að honum
geðjaðist að hið bezta, Honum fanst
húsið eins og ljómandi falleg skel utan um
snigil; en það var snigil-skel uppljómuð og
hituð með gasi og svaraði einkar-vel tilgangi
sínum. Hann fann brátt herbergi það, sem
honum var ætlað í að búa, og líkaði það
vel. Með rafurmagnsbjöllum og togleðurspípum
mátti gefa merki sín á milli og mælast
við úr herbergi hans og herbergjunum
niðri. Á arin-hyllunni stóð rafurmagnsstundaklukka,
sem gekk nákvæmlega upp á
sekúndu í samræmi við klukku í svefnherbergi
Phileas Foggs.

»Þetta er einmitt það sem á við mig«,
sagði Passe-Partout við sjálfan sig.

Í herberginu tók hann einnig eftir auglýsingu,
sem fest var upp á vegginn rétt uppi
yfir klukkunni. Þetta var skrá yfir hans
daglegu skyldur. Var þar upp talið hvert
viðvik, sem hann átti að gera frá því kl. 8
á morgnana – Mr. Fogg fór ávalt á fætur
kl. 8 – og þar til hálfri stundu fyrir hádegi
að Mr. Fogg fór að heiman til að snæða
morgunverð í Framfaraklúbbnum. Á skránni
var alt upp talið: te og steikt franzbrauð kl.
23 mínútur yfir 8; rakstrarvatnið kl. 7 mínútur
yfir hálf-níu; að hjálpa húsbóndanum
við að klæða sig kl. 10 mínútur yfir hálf-tíu,
og svo framvegis. Og svona var alt uppskrifað
og öllu niður raðað frá kl. hálf-tólf,
að hin staka reglusemis-fyrirmynd, Mr. Fogg,
fór út, og til miðnættis, að hann lagðist til
svefns. Passe-partout settist glaður í bragði
við að lesa tímaskrána og reyna að læra
hana utan að.

Fataskápur Mr. Foggs var fullur af fatnaði
og alt í prýðilegustu röð og reglu. Sérhverjar
buxur, sérhvert vesti, sérhver frakki
hafði sína einkunnar-tölu, og svo var skrá
yfir allan fatnaðinn, þar sem hver leppur
var talinn upp með sinni einkunnartölu, og
var dagsetning aftan við hverja flík, sem
sagði til, hvenær hana skyldi nota, alt eptir
árstíðunum. Það voru meira að segja til
varabirgðir af skóm og stígvélum.

Þegar hinn nafnfrægi, en óreglusami
Sheridan hafði átt þetta hús, þá hafði það
verið musteri regluleysis og hirðuleysis; nú
ríkti þar einveldi regluseminnar. Ekki var
þar nein lestrarstofa né neinar bækur, enda
hefði það verið óþarft fyrir Mr. Fogg, því í
Framfaraklúbbnum voru 2 lestrarsalir. Í
svefnherbergi hans var lítill skápur úr járni fyrir
peninga og verðmæt skjöl, og var hann svo
vandlega og rammlega gerður, að eigi máttu
þjófar né eldur granda. Engin voru skotvopn
í húsinu né neitt annað af vopna tagi,
og bar alt þess vott, að eigandinn væri
friðsamur maður og hæglátur.

Þegar Passe-partout hafði skoðað alt í
húsinu í krók og kring, neri hann saman
höndunum af gleði, ánægjubros lék um
andlitið og hann sagði við sjálfan sig:

»Þetta líkar mér; þetta er það sem við
mig á. Við skiljum hvor annan til fullnustu
við Mr. Fogg. Hann er fyrirmynd af
reglusömum manni, – hrein maskína! Já,
mér er svo sem ekki mikið á móti skapi að
hafa maskínu fyrir húsbónda«.



III. KAPÍTULI.


Greinir frá samtali, sem líkindi eru til, að
muni verða all-kostnarsamt fyrir Phileas Fogg.


PHILEAS Fogg fór að heiman á slaginu
kl. hálf-tólf; og er hann hafði stigið hægra
fæti fram fyrir vinstra fót fimm hundruð
sjötíu og fimm sinnum, og vinstra fæti fram
fyrir hægra fót fimm hundruð sjötíu og sex
sinnum, steig hann á þröskuld Framfaraklúbbsins
í Pall Mall[*] og hélt þegar upp í
borðsalinn og gekk til síns venjulega sætis
við sitt venjulega borð, og beið hans þar
hans venjulegi morgunverður. En máltíðin
var: einn forréttur, lítill en bragðgóður biti
af nýjum fiski soðnum, flaga af linsteiktu
nautaketi með ætisveppum, rabarbara og
stikkelsberjaterta og dálítið af Cheshire-osti;
öllu þessu skolað niður með nokkrum bollum
af þessu afbragðs tevatni, sem Framfaraklúbburinn
er nafnfrægur fyrir.

[* Pall Mall (pell mell) heitir stræti í Lundúnum. ]

Klukkan 47 mínútur yfir tólf stóð hann
upp frá borði og gekk inn í gestasalinn; þar
rétti þjónn honum óuppskorið eintak af <i>The
Times</i>, og braut Phileas Fogg blaðið og skar
upp úr því, fór honum það svo lipurt og
snyrtilega úr hendi, að það var auðséð að
hann var þessu vanur. Hann fór svo að
lesa blaðið og var að því þar til er klukkuna
vantaði fjórðung í fjögur; þá fékk hann
blaðið <i>The Standard</i> og entist það honum
til miðdegisverðar-tima. Hann borðaði þessa
máltíð á sama hátt sem hann hafði etið morgunverð
sinn, og klukkan 10 mínútur yfir
hálf-sex kom hann aftur fram úr borðsalnum
og tók að lesa <i>The Morning Chronicle</i>.

Svo sem hálfri stundu síðar komu ýmsir
af kunningjum Mr. Foggs inn í salinn og
staðnæmdust umhverfis arninn. Þessir herrar
voru venjulegir meðspilamenn hans í <i>whist</i>,
og voru allir, eins og hann, þaulbakaðir
spilamenn.

Þessir menn vóru: Andrew Stuart, verkfræðingur;
bankararnir John Sullivan og Samuel
Fallentin; Tomas Flanagan bruggari; og Gauthier
Ralph, einn af forstjórum Englandsbanka;
– alt auðugir menn og málsmetandi,
og það jafnvel málsmetandi þar í klúbbnum,
sem svo margir merkismenn voru þá meðlimir í.

»Nú, Ralph«, spurði Thomas Flanagan,
»hvað er að frétta af þessum þjófnaði?«

»Bankinn missir náttúrlega peningana«,
sagði Stuart.

»Langt frá«, svaraði Ralph; »eg geri mér
góða von um að við náum í þjófinn. Vér
höfum leynilögregluþjóna í öllum helztu hafnarborgum
bæði hér í álfu og í Vesturheimi,
og það verður ekkert spaug fyrir hann að
sleppa undan klónum á réttvísinni«.

»Þið hafið þá lýsing af þjófnum náttúrlega«,
sagði Andrew Stuart.

»Maðurinn er nú fyrir það fyrsta alls
ekki þjófur«, svaraði Ralph alvarlega.

»Það er skrítið! Maðurinn, sem tekur
fimmtíu og fimm þúsundir punda sterling[*]
í bankaseðlum og strýkur burt með féð – er
hann ekki þjófur?«

[* Þ.e. hér um bil 1 millíón króna. ]

»Nei«, svaraði Ralph.

»Hann er þá iðnrekandi maður, geri eg
ráð fyrir?« sagði Sullivan.

»<i>The Morning Chronicle</i> fullyrðir, að hann
sé herramaður«.

Þessi síðustu orð mælti Phileas Fogg og
leit um leið upp úr dagblaða-hrúgunni, sem
kring um hann var, stóð síðan upp og fór
að heilsa upp á kunningjana.

Umtalsefnið var rán, sem framið hafði
verið fyrir þrem dögum, hinn 29. september,
og var nú almennast umtalsefni manna á
meðal. Hrúgu af bankaseðlum, sem námu
alls þessari feiknaupphæð, fimmtíu og fimm
þúsund pundum, hafði verið stolið af borðinu
í Englandsbanka.

Það sem mestri furðu sætti var, hvað
auðframið þetta rán hafði verið, og eins og
Rarlph skýrði frá, sem var einn af bankastjórunum,
að meðan þessi fimmtíu og fimm
þúsund punda bankaseðlahrúga hafði verið
tekin af borðinu, hafði gjaldkeri bankans
verið sokkinn niður í að færa rétt og nákvæmlega
inn í bækurnar innborgun, sem
nam þrem <i>shillings</i> og sex <i>pence</i>[*]) og hann
gat auðvitað ekki haft augun alstaðar í einu.

[* Þ.e. hér um bil 3 kr. 15 au. ]

Það er ekki úr vegi að minnast þess hér
(því að það gerir ránið, sem hér er um að
ræða, miklu skiljanlegra), að í daglegri starfsemi
í Englands-banka byggir bankastjórnin
mjög á ráðvendni viðskiptamanna sinna.
Þar eru engir verðir, engir eftirlitsmenn, og
engar rimla-grindur upp af borðinu milli
starfsmanna bankans og gestanna. Gullið,
silfrið og bankaseðlarnir liggja þar inni vöktunarlaust
í hrúgum, svo að segja eins og
bráð fyrir hvern, sem um gengur. Einskis
manns ráðvendni er tortrygð. Eg skal minna
hér á, það sem útlendur ferðamaður einn
segir, sem hefir verið orðlagður fyrir nákvæma
eftirtekt sína á háttum og siðum
Engla. Þessi maður var einn dag í einum
skipta-sal bankans og tók þá upp af forvitni
þar af borðinu gullkólf, er vóg sjö eða átta
pund, og fór að skoða hann; þegar hann
hefir skoðað hann um hríð, rétti hann kólfinn
að manni, sem hjá honum stóð, sá rétti
síðan síðumanni sínum, og þannig gekk gullkólfurinn
mann frá manni, þar til hann var
kominn til þeirra, sem stóðu í skuggsýni
fremst fram við dyrnar, og það var eitthvað
hálf klukkustund, sem kólfurinn gekk þannig
meðal manna áður en hann kom á sinn
stað aftur, og allan þennan tíma leit ekki
bankaembættismaðurinn, sem við var, upp
frá verki sínu.

En 29. dag septembermánaðar féll ekki
alt til svona í ljúfa löð eins og vant var; sá,
sem haft hafði hönd á bankaseðla-hrúgunni,
skilaði henni ekki aftur; og þegar vísarnir á
hinni stóru klukku í afgreiðslusal bankans
sýndu fimta stundarmark eftir hádegi – en
það er lokunartími bankans – þá var þessi
fimmtíu og fimm þúsund punda upphæð
komin til bókar útgjaldamegin á reikningsopnu
bankans yfir »ávinning og tjón«.

Þegar það varð uppvíst, að stórþjófnaður
hafði verið framinn, voru undir eins
hinir færustu leynilögregluþjónar sendir af
stað til Liverpool og Glasgow og annara
helztu hafnarbæja á Stór-Bretalandi, og þar
að auki til Suez, Brindisi, New York o. fl.
staða, með loforði um tvö þúsund punda
verðlaun og fimm af hundraði af upphæð
þeirri er nást kynni. Jafnframt því voru
gæzlumenn settir til að athuga nákvæmlega
alla ferðamenn bæði komandi og farandi á
helztu hafnarbæjum.

Það varð nú töluverð ástæða til að ætla,
eins og <i>The Morning Chronicle</i> lét í ljós, að
þjófurinn mundi ekki heyra til neinu þjófafélagi,
því að þann 29. september höfðu menn
tekið eftir prúðbúnum herramanni í bankanum
rétt við borðið, þar sem seðlarnir lágu,
sem stolið hafði verið. Menn voru svo
heppnir, að fá nákvæma lýsingu á manni
þessum, og var hún fengin í hendur öllum
leyni-lögregluþjónum, og því voru margir
léttlyndir menn, og þar á meðal Mr. Ralph,
vongóðir um, að þjófurinn mundi eigi fá
undan dregið.

Eins og nærri má geta, var ekki um
annað talað um þessar mundir. Blöðin
skröfuðu og skeggræddu ýtarlega um líkindin
með og móti því, hvort takast mundi að
ná í þjófinn, svo það var ekki að kynja þótt
meðlimum Framfaraklúbbsins yrði þetta að
umtalsefni, sérstaklega þar sem einn af bankastjórunum
var viðstaddur.

Ralph datt ekki í hug að efast um, að
takast mundi að ná í þjófinn, þar sem til
svo mikils væri að vinna fyrir leyni-lögregluþjónana,
að þeir mundu leggja fram
sitt ýtrasta. En Andrew Stuart var á gagnstæðri
skoðun, og héldu þeir áfram umræðunum
um þetta eftir að þeir voru seztir við spilin.
Stuart var á móti Flanagan, og Fallentin
móti Fogg. Þeir töluðu ekki um þetta meðan
þeir spiluðu, en á milli rúbbertanna héldu
þeir áfram umtalsefninu.

»Já, eg er nú á því«, mælti Stuart, »að
líkurnar séu öllu meiri fyrir, að þjófurinn
geti sloppið; það er auðséð, að hann er enginn
amlóði«.

»En« svaraði Ralph, »það er enginn
staður til, sem gagn er í að flýja til, fyrir
svona þjófgarm«.

»Og það er nú helzt að segja!«

»Nú, hvað á hann að gera af sér?«

»Það er vont að segja, hvað bezt er«,
svaraði Stuart, »en nógu víð og stór er veröldin
að minsta kosti«.

»Hún <i>var</i> það einu sinni«, sagði Phileas
Fogg í hljóði; »gerið þér svo vel að draga
stokk« bætti hann við og rétti spilin að
Flanagan.

Þeir léttu þá talinu um hríð; en er rúbbertin
var úti, tók Stuart aftur til máls og
sagði:

»Hún <i>var</i> það einu sinni, sögðuð þér um
veröldina; hvað eigið þér við? Hefir þá veröldin
minkað?«

»Vitaskuld hefir hún minkað«, svaraði
Ralph. »Eg er alveg samdóma Mr. Fogg um
það. Veröldin hefir óneitanlega minkað, þar
sem nú má fara hringinn í kring um hana
á tíu sinnum skemri tíma heldur en til þess
þurfti fyrir 100 árum. Það veldur því í þessu
tilfelli, bæði að eftirleitin gengur margfalt
hraðara, og að þjófurinn á hægra með að
komast undan«.

»Þér eigið út, Mr. Stuart«, sagði Fogg.

En Stuart með alla tortrygnina var enn
ekki sannfærður orðinn, og vakti hann aftur
máls á umtalsefninu.

»Það verð eg að segja, Mr. Ralph«, hélt
hann áfram, »að yður hefir orðið auðvelt til
röksemda fyrir því, að veröldin hafi minkað,
fyrir það þótt nú megi fara hringinn í kring
umhverfis hnöttinn á þrem mánuðum«.

»Á áttatíu dögum að eins«, sagði Phileas
Fogg.

»Aldeilis rétt góðir hálsar«, sagði John
Sullivan; »þér getið nú orðið ferðast umhverfis
hnöttinn á áttatíu dögum, síðan búið
er að ljúka við þann stúfinn af Indlandsjárnbrautinni
miklu, sem liggur milli Rothal
og Allakabad. Hérna er áætlun yfir ferðina
í <i>The Morning Cronicke</i>:


**
London til Suez yfir Mont Cenis og Brindisi,
með járnbraut og eimskipi ... 7 daga
Suez til Bombay, á eimskipi... 13 –
Bombay til Calcutta, á járnbraut 3 –
Calcutta til Hong Kong, á eimskipi 13 –
Hong Kong til Yokohama, á eimskipi 6 –
Yokohama til San Francisco,
á eimskipi ... 22 –
San Francisco til New York,
á járnbraut ... 7 –
New York til London, á eimskipi
og járnbraut ... 9 –
Samtals 80 dagar
**


»Já, áttatíu dagar!« sagði Stuart, sem
var nú allur með hugann í ferðaáætluninni,
svo að hann gaf rangt; »en í þessari áætlun
er ekkert gert fyrir illviðrum, mótbyr, skipreikum,
járnbrautarslysum og því um líku«.

»Það er ætlað fyrir því öllu saman«, sagði
Fogg og hélt áfram að spila, því að í þetta sinn
hættu þeir ekki talinu þótt búið væri að gefa.

»En ef Hindúar eða þá Indíánar rífa
upp járnbrautarteinana? Gerum ráð fyrir,
að þeir stöðvi lestina, ræni farangursvagnana
og flái höfuðleðrin af farþegjunum?«

»Það er gert fyrir því öllu saman«, sagði
Fogg rólegur. »Og svo eru hér tvö tromp«,
bætti hann við og vann spilið.

Stuart átti að gefa, tók saman spilin og
sagði: »Þér hafið vafalaust rétt að mæla í
orði kveðnu. Mr. Fogg, en í reyndinni – «.

»Í reyndinni líka, Mr. Stuart«.

»Mér þætti gaman að sjá yður gera það«.

»Það er alveg undir yður komið. Við
skulum verða samferða«.

»Hamingjan forði mér frá því«, hrópaði
Stuart; »en eg skal rólegur veðja fjórum þúsundum,
um að slík ferð er, eins og hér er
ástatt, ómöguleg«.

»Þvert á móti, hún er fullkomlega möguleg«,
svaraði Mr. Fogg.

»Jæja þá, hvers vegna farið þér hana
þá ekki?«

»Umhverfis jörðina á 80 dögum, eigið þér
við það?«

»Já«.

»Eg ætla að gera það«.

»Hvenær?«

»Tafarlaust; en eg læt yður vita, að eg
geri það á yðar kostnað«.

»Ó, þetta er ekki nema þvættingur«,
svaraði Stuart; hann var farinn að kunna illa
við þrákelkni Foggs; »við skulum halda áfram
að spila«.

»Það er þá bezt fyrir yður að gefa; þér
gáfuð vitlaust áðan«.

Andrew Stuart tók spilin, og lagði þau
alt í einu aftur frá sér.

»Heyrið þér, Mr. Fogg«, sagði hann; »ef
þer viljið, þá skal eg veðja fjórum þúsundum«.

»Stuart minn góður«, sagði Fallentin,
»verið þér ekki að ruglinu því arna; þetta
er ekkert nema gaman«.

»Þegar eg segist vilja veðja«, sagði Stuart,
»þá er mér alvara«.

»Gott og vel«, sagði Mr. Fogg; svo sneri
hann sér að hinum og sagði: »Eg á tuttugu
þúsund pund geymd hjá Baring. Eg er fús
á að hætta því fé«.

»Tuttugu þúsund pund!« hrópaði Sullivan;
»minsta óhappa-atvik gæti látið yður
missa alt saman. Hvert einasta ófyrirséð – «

»Það ófyrirséða er ekki til«, svaraði
Fogg blátt áfram.

»En, Mr. Fogg, þessir ágizkuðu áttatíu
dagar eru allra stytzti tíminn, sem mögulegt
er að komast af með til ferðarinnar«.

»Sé tímanum vel varið, þá þarf ekki
nema stytzta tímann«.

»En til þess að fá þessu komið í verk, verðið
þér að fara frá járnbrautum á gufuskip og
frá gufuskipum á járnbrautir með svo mikilli
nákvæmni, að aldrei muni minstu vitund«.

»Eg ætla aldrei að láta muna minstu
vitund«.

»Ó, þér eruð að gera að gamni yðar!«

»Sannur Englendingur gerir aldrei að
gamni sínu, þegar hann á eitthvað á hættu.
Eg veðja tuttugu þúsundum móti hverjum
ykkar sem er um það, að eg skal fara kring
um jörðina á 80 dögum eða skemri tíma.
Það er að segja á nítján hundruð og tuttugu
stundum, eða hundrað og fimtán þúsund og tvö
hundruð mínútum. Ætlið þið að taka því?«

»Já, við gerum það«, svöruðu hinir, eftir
að þeir höfðu ráðgast um hver við annan.

»Gott og vel«. sagði Fogg. »Lestin, sem
pósturinn er sendur með til Dover, fer af
stað kl. 8,45; eg fer með þeirri ferðinni«.

»Í kveld?« sagði Stuart.

»Já, í kveld«, svaraði Fogg. Svo leit
hann á vasa-almanak og bætti við: »Í dag
er miðvikudagur, 2. október; eg á að verða
kominn til Lundúna, inn í þessa stofu, laugardaginn
21. desember, kl. 8¾ um kveldið;
takist mér það ekki, þá eigið þið, mínir
herrar, þær tuttugu þúsundir, sem eg á hjá
Baring. Hér er ávísun fyrir upphæðinni«.

Veðskilmálarnir voru skrifaðir upp og
allir hlutaðeigendur skrifuðu undir þá. Phileas
Fogg var eins rólegur eins og hann hafði
nokkurn tíma áður verið. Hann hafði vissulega
ekki veðjað í því skyni að græða fé, og
hann hafði að eins veðjað tuttugu þúsundum
punda, helmingnum af eigum sínum, af því
að hann sá fram á, að hann mundi að öllum
líkindum verða að eyða hinum helmingnum,
ef hann átti að geta int af hendi þessa þraut,
sem var svo örðug, ef hún var ekki allsendis
ómöguleg. Mótstöðumenn hans voru í allmikilli
geðshræringu, ekki vegna þess, hve
miklu þeir hefðu hætt, heldur af því, að þeir
voru ekki lausir við áhyggjur og samvizkubit
út af því að hafa veðjað eins og hér
var ástatt.

Klukkan sló 7, og nú stakk einhver upp
á því, að þeir skyldu hætta spilamenskunni,
til þess að Mr. Fogg skyldi geta búið sig til
fararinnar.

»Eg er ávalt ferðbúinn«, svaraði þessi
óbifanlegi maður, um leið og hann gaf.
»Tigull er tromp«, bætti hann við; »þér eigið
að koma út, Mr. Stuart«.



IV. KAPÍTULI.


Passe-partout verður steinhissa á Phileas Fogg.


PHILEAS Fogg vann tuttugu pund í vistinni.
Tuttugu og fimm mínútur eftir sjö
kvaddi hann kunningja sína og fór úr klúbbnum.
Tveim mínútum fyrir 8 kom hann heim.

Passe-partout hafði samvizkusamlega sett
sig inn í verk sitt, og hann varð steinhissa,
þegar hann sá Mr. Fogg koma á svo óvenjulegum
tíma, því að eftir öllu því, sem menn
vissu um hann, var hans ekki von til Saville
Row fyrr en um miðnætti.

Phileas Fogg hélt beint til herbergis síns
og kallaði á Passe-partout.

Pass-partout svaraði ekki. Það var auðsjáanlegt,
að kallið gat ekki átt við hann;
tíminn var ekki kominn.

»Pass-partout«, kallaði Mr. Fogg aftur,
án þess samt að hafa nokkuð hærra en áður;
»þetta er í annað skiftið, sem eg kalla til
yðar«, sagði Mr. Fogg.

»En það er ekki komið miðnætti«, svaraði
Passe-partout, og dró upp úrið sitt.

»Eg veit það«, svaraði Fogg, »og eg áfelli
yður ekki. Við leggjum af stað til
Dover og Calais eftir 10 mínútur«.

Það fóru að koma brettur á kringlótta
andlitið á franska manninum; hann skildi
auðsjáanlega ekki, það sem sagt hafði verið.

»Ætlið þér að fara út«, sagði hann.

»Já«, svaraði húsbóndi hans, »við eigum
að leggja af stað í ferð kring um jörðina«.

Við þessa frétt rak Passe-partout upp
svo stór augu, sem honum framast var
mögulegt, hélt upp handleggjunum, og varð
furðulega sauðarlegur í framan. Svo steinhissa
varð hann.

»Kring um jörðina!« tautaði hann.

»Á áttatíu dögum«, sagði Mr. Fogg; »svo
að við megum ekkert augnablik missa«.

»En farangurinn?« sagði Passe-partout,
og ruggaði höfðinu óafvitandi frá einni hlið
til annarar.

»Við þurfum engan farangur; okkur
nægir dúkpoki. Stingið þér niður í hann
tveimur náttskyrtum og þrennum sokkaplöggum
handa mér, og jafnmiklu handa
yður sjálfum. Við kaupum það sem okkur
vanhagar um á ferðinni. Komið þér niður
með regnkápuna mína og ferðafrakkann, og
ein sterk stígvél, þó að við þurfum lítið eða
ekkert að ganga. Hraðið þér yður nú«.

Passe-partout langaði til að segja eitthvað,
en gat þó ekki. Hann fór út úr svefnherbergi
húsbónda síns og upp í sitt eigið
herbergi, lét þar fallast í stól, og hrópaði
upp yfir sig:

»Já, já, eitthvað þykir mér nú ganga á.
og eg sem sérstaklega vildi nú fá að njóta
næðis!«

Hann fór ósjálfrátt að búast til ferðarinnar.
Kring um jörðina á 80 dögum! Hafði
hann vistast hjá brjáluðum manni? Nei –
honum var þetta ekki alvara. Ferðinni var
heitið til Dover og Calais. Það var nú ekkert
að því. Í raun og veru var honum það
ekki mikið óánægjuefni, því að það voru
rúm fimm ár síðan hann hafði séð ættjörð
sína. Það gat enda verið, að þeir færu alla
leið til Parísar, og hann fann, að sér mundi
verða auðið að sjá höfuðstaðinn aftur. Það var
enginn vafi á því, að maður, sem fór jafnvarlega
með hreyfingar sínar eins og Mr.
Fogg var vanur að gera, mundi nema þar
staðar fyrir fult og alt; en að hinu leytinu
var þessi heimasætni maður að fara að heiman.
Á móti því varð ekki borið.

Kl. 8 hafði Passe-partout gengið frá litla
bögglinum, þar sem farangur húsbónda hans
og hans sjálfs var í; hann fór þá út úr herbergi
sínu, og var honum mjög órótt innan
brjósts, lokaði dyrunum vandlega, og fór ofan
til Mr. Foggs.

Húsbóndinn var með öllu ferðbúinn. –
Undir handleggnum bar hann leiðsögubók
Bradshavs um meginland Norðurálfunnar.
Hann tók litla böggulinn af Passe-partout,
opnaði hann og stakk þar niður fjölda af
samanbrotnum bankaseðlum, sem eru gjaldgengir
í hverju landi sem er.

»Eruð þér viss um, að þér hafið engu
gleymt«, spurði hann.

»Já, eg er alveg viss um það«.

»Þér eruð með regnkápuna mína og
ferðafrakkann?«

»Þau eru hér«.

»Gott og vel, takið þá við bögglinum«;
og Mr. Fogg rétti manninum hann aftur.
»Það er betra fyrir yður að gæta hans vandlega«,
bætti hann við, »það eru í honum
þrjátíu þúsund pund«.

Það lá við að Passe-partout misti böggulinn
niður, eins og það hefði verið í honum
þrjátíu þúsund pund í gulli.

Húsbóndinn og þjónninn fóru saman
ofan stigann; dyrunum var lokað og tvílæst.
Phileas kallaði til ökumanns við endann
Saville Row, og ók til Charing Cross-stöðvanna.
Kl. var tuttugu mínútur yfir átta,
þegar þeir komu að járnbrautinni. Passe-partout
stökk út. Húsbóndi hans kom á
eftir og borgaði ökumanni. Á þessu augnabliki
kom beiningakerling ein í ljós; hún bar
ungbarn í fanginu, var mjög aumkvunarleg
ásýndum, og annars í tötrum; hún færði sig
nær Mr. Fogg og bað um ölmusu.

Mr. Fogg tók upp úr vestisvasa sínum
þau tuttugu pund, sem hann hafði unnið í
vistinni, rétti að beiningakerlingunni og sagði:
»Takið við þessu, kona góð. Mér þykir vænt
um, að eg skyldi hitta yður«. Svo fór hann
inn á járnbrautarstöðvarnar.

Það komu tár fram í augun á Passe-partout,
þegar hann sá þetta til húsbónda
síns. Hann hafði meiri mætur á Mr. Fogg
eftir en áður. Þessi einræningur sagði honum
nú að kaupa tvö farbréf til Parísar fyrir
beztu vagnana, og um leið og hann sneri
sér við sá hann vini sína, fimm talsins, frá
Framfara-klúbbnum.

»Jæja, mínir herrar, þið sjáið, að eg er
að leggja af stað, og áteiknanirnar á vegabréfinu
mínu munu sýna ykkur og sanna,
þegar eg kem aftur, að eg hefi farið ferðina«.

»Ó, Mr. Fogg«, svaraði Gauthier Ralph
kurteislega. »Það er alveg óþarfi. Þegar þér
segið eitthvað, þá trúum við því að það sé
satt«.

»Því betra«, svaraði Fogg.

»Þér gleymið ekki, hve nær þér eigið að
koma aftur«, sagði Stuart.

»Eftir áttatíu daga«, svaraði Mr. Fogg.
»Laugardaginn 21. desember 1872, fjörutíu
og fimm mínútur eftir átta að kveldinu. Verið
þið sælir, mínir herrar«.

Þegar klukkuna vantaði tuttugu mínútur
í 9 settust þeir Phileas Fogg og þjónn hans
í sæti sín í lestinni. Kl. 8,45 blés vélin og
lestin lagði af stað.

Nóttin var dimm og sallarigning var.
Það fór vel um Mr. Fogg í horninu, sem
hann hafði sezt í, og hann mælti ekki orð
frá munni. Passe-partout var enn allmikið
utan við sig, og hann greip ósjálfrátt böggulinn
með bankaseðlunum.

En naumast var lestin komin út úr
Sydenham, þegar Passe-partout rak upp örvæntingaróp.

»Hvað gengur að yður?« spurði Mr. Fogg.

»Ó, hamingjan hjálpi mér! Í flýtinum,
sem á mér var, gleymdi eg alveg – «

»Hverju?«

»Eg gleymdi að snúa fyrir gasið í herberginu
mínu!«

»Gott og vel, drengur minn«, svaraði Mr.
Fogg stillilega, »þá verður það að brenna
meðan við erum burtu – á yðar kostnað«.



V. KAPÍTULI.


Nýr gróðavegur á verðbréfa-kauphöllinni.


ÞEGAR Phileas Fogg fór úr London, efaðist
hann alls ekki um, að burtför sín mundi
valda miklu umtali. Fregnin um veðmálið,
dreifðist frá klúbbnum til utanfélagsmanna,
og á þann hátt til allra blaða í konungsríkinu.

Þetta atriði, hvort fara mætti kringum
jörðina á 80 dögum, var athugað, rætt og
sundurliðað, og röksemdaleiðslurnar voru
eins miklar eins og þær höfðu verið viðvíkjandi
Alabamakröfunum. Nokkrir voru á
máli Phileas Foggs, en meiri hlutinn var á
móti honum. Meiri hlutanum virtist ómögulegt
að komast þessa leið á jafnskömmum
tíma, eftir því sem samgöngurnar voru. Fyrirtækið
var blátt áfram óðs manns æði.

<i>Times, Standard, Morning Chronicle</i> og
ein tuttugu önnur virðingarverð blöð úrskurðuðu
móti Mr. Fogg. <i>Daily Telegraph</i> var
eina blaðið, sem að vissu leyti studdi hann.
Phileas Fogg var alment skoðaður brjálaður
maður, og kunningjum hans í Framfaraklúbbnum
var mjög láð, að þeir skyldu hafa
gengið að þessu veðmáli, sem ekki sýndist
annað en heimska uppástungumannsins.

Framúrskarandi æstar en hugsunarréttar
greinar voru skrifaðar um þetta mál. Vér
vitum allir, hve ant Englendingar láta sér
um landfræðisleg atriði, og lesendur af öllum
stéttum gleyptu dálkana, þar sem rætt var
um ferðalag Mr. Foggs.

Fáeina fyrstu dagana héldu nokkrar
djarfar sálir, sérstaklega konur, með honum,
einkum eftir að blaðið <i>Illustrated London-News</i>
kom með mynd hans, og vissir herramenn
komust svo langt að segja: »Jæja,
hvers vegna ætti hann annars ekki að geta
þetta? Ólíklegra hefir skeð«. Þetta voru
einkum lesendur blaðsins <i>Daily Telegraph</i>, en
þeir fundu bráðlega, að blaðið sjálft var farið
að linast.

7. október kom út löng grein í fundargerðum
kgl. Landfræðisfélagsins: höfundurinn
skoðaði málið frá öllum hliðum, og sýndi
ljóslega, hve fráleitt fyrirtækið var. Eftir
þeirri grein var alt á móti ferðamanninum –
alla mögulega örðugleika átti hann við að
stríða. Ætti honum að hepnast fyrirtækið,
var óhjákvæmilegur yfirnáttúrlegur samkvæmileikur
í komu- og farstundum járnbrautarlesta
og skipa – og sá samkvæmileikur gat
ekki verið til og var heldur ekki til. Ef til
vill gat hann reitt sig á nákvæma komu- og
farstund járnbrautarlestanna í Norðurálfunni,
en hvernig gat hann búizt við, að vel færi,
þegar ekki voru ætlaðir nema þrír dagar til
að komast yfir Indland og sjö til að fara yfir
meginland Ameríku? Voru ekki véla-óhöpp,
hlaup út af járnbrautarteinum, árekstur, ilt
veður eða skaflar – var ekki alt þetta móti
Phileas Fogg? Um vetrarleytið átti hann á
hættu að fá storma eða mótbyr á hafinu.
Jafnvel beztu gufuskip, sem fara heimsálfu
milli, tefjast stundum tvo eða þrjá daga. Ef
nú ein slík töf skyldi koma fyrir, þá var einn
liður í samgöngukeðjunni brostinn, svo að ómögulegt
var úr að bæta. Ef Phileas Fogg
skyldi koma fáeinum stundum of seint til
að ná í eitthvert gufuskip, þá varð hann að
bíða eftir næsta skipi; og við slíkan viðburð
mundi alt fyrirtækið verða í voða statt.

Um þessa grein varð mönnum afar-tíðrætt.
Hún var tekin upp í nær því öll blöð,
og »hlutir« Phileas Foggs lækkuðu að sama
skapi í verði.

Fáeina fyrstu dagana eftir burtferð hans
var allmiklu fé veðjað um, hvort fyrirtækið
mundi hepnast eða ekki. Allir vita, að Englendingar
eru miklir veðmála- og áhættumenn;
það er þeim eðlilegt. Nú fór almenningur
manna að reyna lukkuna. Phileas Fogg varð
nokkurs konar veðmála-uppáhald, líkt og
gæðingar við kappreiðar. Hann hafði víst
gildi á verðbréfa-kauphöllinni. Foggs verðbréf
voru boðin fyrir ákvæðisverð og hærra,
og geysileg, fébrögð voru í frammi höfð. En
fimm dögum eftir burtför hans, eftir að grein
sú, er áður er um getið kom út, féllu verðbréfin
niður úr ákvæðisverði, og voru boðin
hverjum sem vildi hafa þau.

Einn maður dró enn hans taum, visinn.
og afllaus karl, Albemarle lávarður. Þessi
virðulegi herramaður, sem ekki gat komizt
upp af stólnum sínum, mundi hafa viljað
gefa aleigu sína til að ferðast umhverfis jörðina,
jafnvel á 10 árum, og hann hafði veðjað
50 þúsundum punda um að Phileas Fogg
mundi fá sitt fram; og þegar fólk fór að
skýra fyrir honum, bæði hvað ferðin væri
heimskuleg og gagnslaus, þá varð honum
ekki annað að orði en þetta: »Ef það er
mögulegt að gera þetta, þá ætti Englendingur
að verða til þess fyrstur manna«.

Eins og sakir stóðu nú, voru áhangendur
Phileas Foggs óðum að fækka. Allir voru
móti honum, enda var það ekki að ástæðulausu.
Fólk vildi ekki vera á hans bandi í
veðmálum með meira en 1 á móti 50 eða
jafnvel 200. En svo kom fyrir alveg óvænt
atvik sjö dögum eftir burtför hans, og eftir
það átti hann alls engan meðhaldsmann. –
Kl. 9 að kveldi hins sjöunda dags fékk yfirumsjónarmaður
Lundúna-lögreglunnar eftirfylgjandi
hraðskeyti:

<blockquote>
»Frá Fix, Leynilögregluþjóni, Suez,
Til Rowans, Lögreglu-umsjónarmanns,
Scotland Yard.


Eg hefi rakið spor bankaþjófsins, Phileas
Foggs. Sendið mér tafarlaust heimild til
að taka hann fastan í Bombay.

Fix«.
</blockquote>

Áhrifin af þessu hraðskeyti komu tafarlaust
í ljós. Sómamaðurinn varð að »bankaþjóf«.
Ljósmynd var til af honum í Framfara-klúbbnum,
og nú var hún vandlega
skoðuð. Það sýndi sig þá, að mannlýsingin,
sem lögreglustjórinn hafði gefið út, átti nákvæmlega
við Fogg. Fólk fór nú að minnast
þess, hve undarlegt háttalag Foggs hafði
verið, hve einrænn hann var, og hve skyndilega
hann hafði farið burt. Hann hlaut að
vera fanturinn, og nú var það auðséð, að
þessi ferð umhverfis jörðina og þetta hlægilega
veðmál var ekkert nema yfirskin, og að
hann hafði ekkert haft fyrir augum með því
annað en að villa sjónir fyrir leynilögregluþjónum.



VI. KAPÍTULI.

Fix lögregluþjónn sýnir nokkur eðlileg óþolinmæðismerki.


ÞANNIG var ástatt um hraðskeyti það, sem
áður er frá sagt:

Miðvikudaginn 29. október biðu menn
óþreyjufullir við Suez eftir gufuskipi »Peninsular
og Oriental félagsins« <i>Mongoliu</i>. Skipið
fór milli Brindisi og Bombay gegnum Suez-skurðinn.
Það er eitt af hraðskreiðustu
skipum félagsins; vanaferð þess er tíu knútar[*]
á klukkutímanum milli Brindisi og Suez, og
níu og hálfur milli Suez og Bombay, og
stundum jafnvel meira.

[* ensk sjómíla = ¼ danskrar mílu.]

Meðan von var á <i>Mongóliu</i>, voru tveir
menn á gangi fram og aftur með fram lendingunni
innan um múg af þarlendum mönnum
og aðkomumönnum, sem fyltu þorpið,
er var orðið að talsverðum bæ fyrir framtakssemi
M. de Lesseps. Annar þessara manna
var breski konsúllinn í Suez; þrátt fyrir
hrakspár brezku stjórnarinnar og vonleysi
Stephensons, verkfræðings, auðnaðist honum
daglega að sjá ensk skip fara eftir skurðinum,
og þannig stytta sér leiðina til Indlands
um helming frá því, sem verið hafði, þegar
siglt var suður fyrir Góðravonarhöfða.

Hinn maðurinn var magur, með sterklegt
og greindarlegt andlit. Fyrir neðan löngu
augnahárin sást í kvikleg augu, og á þessu
augnabliki sýndi hann greinileg ópolinmæðismerki,
strunsaði fram og aftur og gat ómögulega
haldið kyrru fyrir nokkurt augnablik.

Þessi maður var Fix, enski leynilögregluþjónninn,
sem sendur hafði verið til þess að
leita að banka-þjófnum. Hann gætti vandlega
að hverjum einasta ferðamanni, og ef
einhver skyldi líkjast fantinum að nokkru
leyti, þá átti að taka hann fastan. Tveim
dögum áður hafði Fix fengið lýsingu á sakamanninum
frá Lundúnum. Það var lýsingin
á vel búna manninum, sem sézt hafði í
bankanum.

Lögregluþjónninn gerði sér auðsjáanlega
von um að ná í miklu launin, sem boðin
voru, og hann beið því komu <i>Mongólíu</i> með
mikilli óþolinmæði.

»Svo þér segið, að skipið komi aldrei
seinna en til er ætlazt«, sagði Mr. Fix við
konsúlinn.

»Nei«, Svaraði hinn. »Það var gert aðvart
um, að hún væri komin til Port Said í
gær. Eg tek það fram aftur, að <i>Mongólía</i>
hefir ávalt fengið þau 25 pund, sem stjórnin
veitir fyrir að koma 24 kl.stundum á undan
ákvæðistíma«.

»Kemur hún beina leið frá Brindisi?«
spurði Fix.

»Já, beina leið. Hún tekur þar póstinn
til Indlands. Hún fór þaðan kl. 5. e.h. á
laugardaginn. Verið því rólegur. Hún kemur
í tæka tíð. En eg sé sannast að segja
ekki, hvernig yður verður unt að þekkja
manninn af þeirri lýsingu, sem þér hafið, þó
aldrei nema hann skyldi vera á skipinu«.

»Maður þekkir hann af ávísun eðlis síns
fremur en af andlitsdráttum hans«, svaraði
Fix; »það liggur við, að maður þekki hann
með lyktinni fremur en sjóninni. Eg hefi
átt við fleiri en einn af þessum herrum á æfi
minni, og ef þjófurinn er á skipinu, þá skal
eg ábyrgjast, að hann skal ekki ganga mér
úr greipum«.

»Eg vona þér náið í hann. – Þetta var
mikill stuldur«.

»Afbragðs-stuldur«, svaraði Fix fjörlega;
»fimmtíu og fimm þúsundir punda. Það er
ekki oft, sem hnífur okkar kemur í svo feitt.
Þess háttar piltar eru orðnir sjaldgæfir. Jacks
Sheppards líkar eru nú útdauðir – fólk er
flutt í sakamanna-nýlendur fyrir fáeina
shillings«.

»Þér talið um Þetta með andagift, Mr.
Fix«, svaraði konsúllinn, »og eg vona, að
yður farnist vel, en hræddur er eg um, að
yður veiti Þetta ervitt eins og ástatt er. Auk
Þess getur lýsingin, sem þér hafið fengið,
verið af mesta sómamanni«.

»Miklir glæpamenn líkjast ávalt sómamönnum«,
svaraði lögregluþjónninn spekingslega.
»Þér hljótið að skilja það, að ruddamenni
mundu ekki komast langt. Þeir verða
að sýnast sómamenn, annars yrðu þeir tafarlaust
hneptir í varðhald. Það er þessi
sómamannagríma, sem við eigum að ná af
þeim; það er örðugt, eg játa það, og það er
í raun og veru list«.

Það leyndi sér ekki, að Mr. Fix hafði
allmikið álit á stöðu sinni.

Meðan á þessu stóð óx þröngin við
lendinguna. Sjómenn af öllum þjóðum,
kaupmenn, burðarmenn og egipzkir bændur
þyrptust þar saman. Það var auðséð, að
menn bjuggust við skipinu innan skamms.

Veðrið var ljómandi þennan dag, og austanvindurinn
kældi loftið. Það glampaði
sólskininu á bænahús-turnana, sem sáust álengdar
uppi í bænum. Sunnan megin gekk
langur flóðgarður út í höfnina. Fjöldi af
fiskibátum var á víð og dreif út um Rauða
hafið, og þar á meðal mátti sjá nokkur skip
með gamla galeiðulaginu.

Fix var á ferð fram og aftur í hópnum,
og gætti lögregluþjónslega að hverju andliti
í mannþrönginni.

Kl. var 11½.

»Þetta skip ætlar ekki að koma«, sagði
hann, þegar hann heyrði klukkuna slá.

»Það getur ekki verið langt burtu« sagði
konsúllinn.

»Hvað stendur það lengi við hér«, spurði
Fix.

»Fjóra klukkutíma til þess að taka kol.
Frá Suez til Aden eru þrettán hundruð og
tíu mílur, svo það verður að hafa góðar
birgðir«.

»Og frá Suez fer skipið beina leið til
Bombay?« spurði Fix.

»Beint, nema lestin rofni«,

»Gott og vel«, sagði Fix, »ef þjófurinn
hefir farið þessa leiðina og með þessu skipi,
þá gengur hann vafalaust á land við Suez,
til þess að komast til hollenzku eða frönsku
nýlendnanna í Asíu eftir einhverri annari
leið. Hann hlýtur að vita mjög vel, að hann
mundi ekki verða óhultur á Indlandi, sem
er í eignum Breta«.

»Eg held ekki, að hann sé mjög slunginn«,
svaraði konsúllinn, »því að London er
loksins bezti felustaðurinn«.

Þegar konsúllinn hafði þannig gefið lögregluþjóninum
nokkuð um að hugsa, fór
hann til skrifstofu sinnar, sem var þar rétt
hjá. Lögregluþjónninn varð þá einn eftir,
og varð æ óþolinmóðari og óþolinmóðari,
því að hann hafði sérstakt hugboð um, að
þjófurinn mundi vera á <i>Móngolíu;</i> og ef hann
hefði farið frá Englandi í því skyni að komast
til nýja heimsins, þá var eðlilegt að hann
færi heldur Indlands-leiðina, því að á þeirri
leið var örðugra að finna menn heldur en á
Atlantshafs-leiðinni.

Lögregluþjónninn þurfti ekki lengi að
standa í öngum sínum. Hvað eftir annað
heyrðist skerandi blásturshljóð, sem gaf til
kynna, að gufuskip væri í nánd. Allur burðarmanna- og
bændamúgurinn egipzki þaut
niður að lendingunni á heldur óviðfeldinn
hátt fyrir limi og föt áhorfendanna. Allmargir
bátar lögðu líka af stað til þess að
mæta <i>Mongolíu</i>.

Þessi feykilega stóri skipskrokkur sást
bráðlega milli hæðanna, sem að skurðinum
liggja, og þegar klukkan sló 11, lagðist Mongolía
við akkeri á skipalæginu, og streymdi
um leið gufuský út úr öryggispípunum.

Mikill fjöldi farþegja var á skipinu. –
Sumir þeirra stóðu kyrrir á stjórnbrúnni, og
dáðust að útsýninu, en allur fjöldinn fór á
land í bátunum, sem settir höfðu verið fram
til að mæta skipinu.

Fix gætti vandlega að hverjum fyrir sig,
þegar menn stigu á land. Meðan hann var
önnum kafinn við þetta, gekk einn farþeginn
til hans, ruddi fjörlega frá bændunum, sem
þyrpzt höfðu utan um hann og spurði lögregluþjóninn,
hvar skrifstofa brezka konsúlsins
væri; jafnframt dró farþeginn fram vegabréf
sitt, og ætlaði hann vafalaust að fá konsúlinn
til að skrifa á það.

Fix tók ósjálfrátt við vegabréfinu, og sá
á augabragði, hvað á því stóð. Mannlýsingin
á vegabréfinu stóð nákvæmlega heima
við lýsinguna á þjófnum.

»Þér eigið ekki þetta vegabréf?« sagði
hann við farþegann.

»Nei«, svaraði maðurinn, »húsbóndi
minn á það«.

»Og hvar er húsbóndi yðar?«

»Hann er úti á skipinu«.

»En«, sagði lögregluþjónninn, »hann
verður að koma sjálfur á skrifstofu konsúlsins,
til þess að sýna, að hann sé sami maðurinn,
sem talað er um í vegabréfinu«.

»Ó, er það nauðsynlegt?«

»Alveg óhjákvæmilegt«.

»Hvar er skrifstofan?«

»Þarna á horninu á húsaferhyrningnum«.
svaraði lögregluþjónninn, og benti á hús,
sem var hér um bil 100 skref frá.

»Jæja þá, eg ætla að fara og ná í húsbónda
minn; en eg get sagt yður það, að
hann þakkar yður ekkert fyrir að vera að
gera sér ónæði«.

Að svo mæltu kvaddi farþeginn Fix, og
sneri aftur út á gufuskipið.



VII. KAPÍTULI.

Sem sýnir enn betur, hve einskisverð vegabréf
eru, þegar við lögregluþjóna er að eiga.


LÖGREGLUÞJÓNNINN skundaði enn upp
að skrifstofu konsúlsins. Eftir sérstakri beiðni
hans var honum tafarlaust vísað inn til þess
embættismanns.

»Fyrirgefið þér«, sagði hann við konsúlinn,
og var nokkurt æði á honum, »en eg
hefi mikla ástæðu til að halda, að maðurinn,
sem eg er að leita að, <i>sé</i> í raun og veru úti
á <i>Mongolíu</i>, og svo sagði Mr. Fix, hvað sér
og þjóninum hefði á milli farið.

»Gott«, svaraði konsúllinn; »mér skyldi
ekki þykja neitt að því, að sjá sjálfur framan
í fantinn; en ef til vill sýnir hann sig
ekki hér sjálfur, ef eins er ástatt með hann
og þér haldið. Engum þjóf er um að láta
menn geta rakið slóðina sína; og auk þess
er ekki þörf á að skrifað sé á vegabréfið«.

»Ef hann er eins slunginn eins og hann
ætti að vera, þá kemur hann«, sagði Mr. Fix.

»Til þess að láta skoða vegabréf sitt?«

»Já, vegabréf eru ekki til neins, nema
til þess að gera sómamönnum ómak, og
hjálpa þorpurum til að komast undan. Eg
efast ekki um, að vegabréf náungans muni
vera ágætt; en eg vona samt, að þér skrifið
ekki á það«.

»Hvers vegna ekki?« Sé vegabréfið í
góðri reglu, þá hefi eg engan rétt til að neita
að skrifa á það«, svaraði konsúllinn.

»Engu að síður – eg verð að halda
piltinum hér, þangað til eg hefi fengið umboð
frá Lundúnum til að taka hann fastan«.

»Ó, Mr. Fix, það kemur yður einum
við«, sagði konsúlinn; »eg fyrir mitt leyti
verð – «

Konsúlinn lauk ekki við setninguna. Í
þessu augnabliki var barið að dyrum,
þjónninn vísaði inn tveimur ókunnugum
mönnum, og var annar þeirra þjónninn, sem
talað hafði við lögreglumanninn við lendingarstaðinn.
Nýkomnu mennirnir voru húsbóndi
og þjónn. Húsbóndinn rétti vegabréf
sitt að konsúlnum, og bað hann með mjög
fáum orðum að skrifa á það, að hann hefði
séð það.

Konsúllinn tók við vegabréfinu og skoðaði
það vandlega; Fix stóð út í horni og
glápti á aðkomumann. Þegar konsúllinn
hafði yfirfarið vegabréfið, sagði hann:

»Þér eruð Phileas Fogg?«

»Já«, svaraði aðkomumaður.

»Og þetta er þjónn yðar?«

»Já, hann er franskur, og er kallaður
Passe-partout«.

»Þér komið frá London?«

»Já«.

»Og þér ætlið – hvert?«

»Til Bombay«.

»Gott og vel. Þér vitið, ef til vill, að
þessi áskrift er alveg óþörf og enda gagnslaus.
Við æskjum ekki annars en að fá að
sjá vegabréfið«.

»Eg veit það«, svaraði Fogg; »en mig
langar til að biðja yður að votta það, að eg
hafi komið til Suez«.

»Gott og vel, látum það svo vera«, svaraði
konsúllinn, sem því næst skrifaði vottorð
sitt á vegabréfið. Mr. Fogg greiddi áskriftargjaldið,
hneygði sig og fór út ásamt
þjóni sínum.

»Jæja, hvað sýnist yður?« spurði lögregluþjónninn.

»Mér sýnist hann líta út eins og hver
annar sómamaður«, svaraði konsúllinn.

»Getur vel verið«, svaraði Fix; »en hér
er ekki um það að ræða, Sáuð þér ekki, að
lýsingin, sem send var út af þjófnum, á í
hverju einasta atriði við þennan stillilega
herra?«

»Eg felst á það; en þér vitið, að allar
lýsingar – «

»Eg skal ganga úr skugga um það«,
svaraði Fix. »Mér dettur í hug, að það muni
vera auðveldara að ná tali af þjóninum
heldur en húsbónda hans. Auk þess er hann
franskur og getur ekki annað en vaðið elginn.
Eg kem bráðum aftur«. Um leið og
lögregluþjónninn þagnaði, fór hann út úr
skrifstofu konsúlsins og fór að leita að Passe-partout.

Meðan þessu fór fram, hafði Mr. Fogg
haldið frá konsúls-húsinu og ofan að lendingunni.
Þar gaf hann þjóni sínum nokkrar
skipanir, fór svo í báti út til skipsins og
gekk ofan í káetu sína. Þar tók hann upp
minnisbók og færði þetta inn í hana:

Fór frá London miðvikudag 2. október
kl. 8,45 e.m.

Kom til París fimtudaginn, kl. 8,40
f.m.

Kom til Turin, Mont Cenis-veginn, föstudag
4. október, kl. 6,35 f.m.

Fór frá Turin föstudag, kl. 7,20 f.m.

Kom til Brindisi, laugardag 5. október,
kl. 4 e.m.

Steig á skip á <i>Mongóliu</i>, laugardag kl.
5. e.m.

Kom til Suez miðvikudag 9. október, kl.
11 f.m.

Samtals eytt til ferðarinnar 158¼ stundum
eða 6½ dögum.

Mr. Fogg færði þetta inn í dagbók, sem
strykuð var í dálka, og byrjaði 2. október,
og hélt þannig áfram til 21. desember; þar
sást mánuðurinn, mánaðardagurinn og vikudagurinn,
og jafnframt þeir dagar, sem hann
átti að koma til helztu staða á ferðinni, t.d.
París, Brindisi, Suez, Bombay, Calcutta,
Singapore, Hong Kong, Yokohama, San
Fransisco, New York, Liverpool, London.
Þar var líka dálkur, sem sýndi, hve mikið
hann væri á undan eða eftir þeim fyrirhugaða
tíma, á hverjum stað fyrir sig, og annars
var alt í bókinni, sem hann þurfti að
vita.

Þannig var miðvikudagurinn 9. október
nefndur sem sá dagur, er hann ætti að koma
til Suez, og hann sá því á augabragði, að
enn sem komið var hafði hann hvorki unnið
né tapað.

Svo lét hann færa sér morgunmatinn í
káetu sína. Honum datt ekki í hug, að fara
að skoða bæinn; hann var einn af þessum
herrum, sem eru harðánægðir með að sjá
önnur lönd með augum þjóna sinna.



VIII. KAPÍTULI.

Passe-partout talar þar heldur meira en hann
hefði átt að gera.


Það leið ekki mjög löng stund áður en Fix
hitti Passe-partout við lendinguna. Passe-partout
var að skygnast um, því að honum
fanst ekkert móti því að sjá alt, sem hann
gat séð.

»Jæja, kunningi«. sagði Fix, þegar hann
kom til hans, »er búið að skrifa á vegabréfið
yðar?«

»Ó, það eruð þér«, svaraði þjónninn.

»Eg þakka yður mikillega fyrir leiðbeininguna.
Já, alt er komið í rétta röð og reglu«.

»Eg býst við að þér ætlið nú að fara að
sjá eitthvað af staðnum?«

»Já, en við höldum svo hratt áfram, að
mér finnst þetta eins og draumur. Svo við
erum komnir til Suez, erum við ekki?«

»Jú, það eruð þið«.

»Á Egiptalandi?«

»Á Egiptalandi, alveg áreiðanlega«.

»Og í Afríku?«

»Já í Afríku«.

»Vitið þér hvað«, svaraði Passe-partout,
»eg get naumast trúað því. Í Afríku, beinlínis
kominn til Afríku. Hugsið þér yður
bara – eg hafði ekki minstu hugmynd um,
að við mundum fara lengra en til Parísar,
og allur tíminn, sem eg hafði til að sjá þann
yndislega stað, var frá kl. 7,20 e.m. til 8,40,
milli þess að lestin kemur eftir Norðurbrautinni
og þangað til lagt er af stað með Lyonsbrautinni,
og það sem eg sá, það sá eg gegnum
vagnglugga í rigningu. Mér þykir fyrir
því. Mér hefði þótt gaman að sjá aftur Pére
La Caise og Circus á elyseisku völlunum«.

»Yður liggur þá öll ósköpin á?« sagði
lögregluþjónninn.

»Nei, mér liggur ekki minstu vitund á«,
svaraði Passe-partout. »Það er húsbóndi
minn. Eg átti annars að kaupa nokkrar
skyrtur og eina skó. Við fórum á stað alveg
farangurslausir, nema hvað við fórum
með einn dúkpoka«.

»Eg skal fara með yður í búð, þar sem
þér fáið alt, sem þér þurfið á að halda«.

»Er það satt?« svaraði Passe-partout;
»framúrskarandi getið þér verið greiðvikinn«.

Svo lögðu þeir af stað saman, og alt af
lét Passe-portout munninn ganga.

»Eg verð að gæta mín vandlega, að eg
missi ekki af skipinu«, sagði hann.

»Ó, þér hafið nægan tíma«, svaraði Fix;
»klukkan er ekki nema tólf«.

Passe-partout tók upp stóra úrið sitt.
»Klukkan tólf«, sagði hann. »Þvættingur.
Hún er fimmtíu og tvær mínútur yfir níu«!

»Yðar klukka er of sein«, svaraði Fix.

»Of sein, úrið mitt of seint! Eg skal
segja yður, þetta úr hefir afi minn átt. Það
er erfðafé, og því skeikar ekki um fimm mínútur
á árinu. Það er reglulegur kronometer«.

»Eg sé hvernig í þessu liggur«, svaraði
Fix; »þér hafið Lundúna-tíma, en þar eru
klukkurnar hér um bil tveimur stundum á
eptir klukkunum í Suez. Þér verðið að passa
yður að setja úrið yðar, þegar klukkan er
tólf, í hverju landi sem þér komið í«.

»Eg held síður«, sagði Passe-partout.

»Eg fer víst ekki að færa til úrið mitt«.

»Nú, en þá stendur það ekki heima við
sólina«.

»Eftir fárra mínútna þögn sagði Fix.
»Þið hljótið að hafa farið í skyndi frá Lundúnum?«

Eg skyldi segja það. Á miðvikudagskvöldið
var, kl. 8, kom Mr. Fogg heim úr
klúbbnum sínum, og eftir ¾ úr klukkustund
vorum við lagðir af stað«.

»En hvert ætlar húsbóndi yðar?«

»Beint áfram – hann ætlar að fara kringum
jörðina«.

»Ætlar að fara kring um jörðina! hrópaði
Fix upp yfir sig.

»Já, á 80 dögum. Hann segir, það sé
veðmál, en okkar á milli sagt, trúi eg ekki
einu orði af því. Það er ekkert vit í því.
Honum hlýtur að ganga eitthvað annað til«.

»Þessi húsbóndi yðar er nokkuð einkennilegur
að eg held«.

»Fremur það«, svaraði þjónninn.

»Er hann mjög ríkur?«

»Það hlýtur hann að vera; og hann hefir
með sér mikla peninga, alt í nýjum bankaseðlum.
Hann skirrist aldrei við útgjöldum.
Vélastjóranum á <i>Mongólíu</i> lofaði hann miklum
launum, ef hann kæmist til Bombay fyrr
en á er kveðið«.

»Hafið þér þekt húsbónda yðar lengi?«

»Og sussu nei«, svaraði Passe-partout.
»Eg kom ekki í hans þjónustu fyrr en einmitt
sama daginn sem við lögðum af stað«.

Menn geta ímyndað sér, hver áhrif öll
þessi svör muni hafa haft á lögregluþjóninn
með allri hans tortryggni.

Þessi skyndilega brottför frá Lundúnum,
svo skömmu eftir að þjófnaðurinn hafði verið
framinn, stórfé í bankaseðlum, ákafi mannsins
eftir að komast til Indlands undir yfirskini
óheyrilegs veðmáls – alt þetta festi Fix
í ímyndunum þeim, sem hann hafði þegar
gert sér, enda var það ekki óeðlilegt. Hann
réð af að veiða dálítið meira upp úr franska
manninum, og komast að því fyrir fult og
fast, hvort þjónninn vissi meira um húsbónda
sinn en það, að hann lifði einbúalifi í Lundúnum;
væri sagður stórríkur, þó að enginn
vissi, hvaðan sá auður kæmi, að hann væri
mjög undarlegur maður og þar fram eftir
götunum. En jafnframt þóttist Fix viss um,
að Phileas Fogg mundi ekki ganga á land
við Suez, og að hann mundi halda áfram til
Bombay.

»Er Bombay langt burtu«, spurði Passe-partout.

»Æði langt. Það er tíu daga ferð á
gufuskipi héðan«.

»Og hvar er Bombay?«

»Á Indlandi«.

»Í Asíu?«

»Náttúrlega«.

»Ó, hver djöfullinn. Nú datt mér nokkuð
í hug, og það er ljósið mitt«.

»Hvaða ljós?«

»Gasljósið í herberginu mínu; eg gleymdi
að skrúfa fyrir það, þegar eg lagði af stað
frá Lundúnum, og það logar enn á minn
kostnað. Eg hefi nú reiknað út, að eg tapa
með því móti tveimur shillings á hverjum
tuttugu og fjórum klukkutímum, og það er
réttum sex pencum meira en laun mín nema.
Svo að þér sjáið, að því lengri sem ferðin er – «

Það er ekki mjög líklegt, að Fix hafi
veitt þessu gasmáli sérlega mikla athygli;
hann var að hugsa um nokkuð annað. Þeir
komu bráðum að búðinni, og Passe-partout
varð þar eftir til þess að kaupa það, sem
hann þurfti á að halda, en Fix skildi þar við
hann og hraðaði sér til konsúlsskrifstofunnar;
hann hafði nú fengið aftur sína venjulegu
stillingu, af því að grunur hans hafði styrkzt.

»Nú er eg alveg viss um það«, sagði
hann við konsúlinn, »að þetta er maðurinn,
sem við erum að leita að. Hann vill láta
sýnast svo sem hann sé einhver sérvitringur,
sem ætli að fara kring um jörðina á 80 dögum«.

»Hann er slunginn, pilturinn, og ætlar
líklega að fara aftur til London, þegar hann
er búinn að villa sjónir fyrir lögreglunni«.

»Bíðum við, við skulum sjá«, svaraði Fix.

»En eruð þér viss um, að yður skjátlist
ekki?« spurði konsúllinn enn einu sinni.

»Eg er viss um, að mér skjátlast ekki«.

»Gott og vel, en hverja grein gerið þér
þá fyrir því, að manninum skuli vera svo
ant um að fá skrifað á vegabréfið sitt til
þess að geta sannað, að hann hafi hingað
komið?«

»Ja – ja – það get eg ekki sagt«, svaraði
lögregluþjónninn, »en hlustið þér á eitt augnablik«.
Og svo sagði hann honum, í svo fáum
orðum sem mögulegt var, aðalatriðin úr
samræðu þeirri, sem hann hafði átt við Passe-partout.

»Eg verð að játa það, að hin ytri atvik
eru mjög á móti honum«, svaraði konsúlinn.

»Hvað ætlið þér nú að gera?«

»Eg telegrafera til Lundúna og legg lögreglustjórninni
þar ríkt á hjarta, að mér
verði tafarlaust sent til Bombay umboð til
að taka manninn fastan. Svo stíg eg á skip
á <i>Mongólíu</i> og hefi gætur á piltinum þangað
til við komum til Bombay. Þar erum við
komnir í eignir Breta og þar tek eg hann
fastan svo lítið beri á«.

Lögregluþjónninn lauk stillilega við þessa
skýringu, gekk til telegrafstofunnar, og sendi
þaðan hraðskeyti það sem vér höfum þegar
séð.

Einum fjórða stundar á eftir steig Mr.
Fix á skip á <i>Mongólíu</i>, bar með sér létta
ferðatösku og var vel út búinn með peninga.
Skömmu síðar var skipið farið að kljúfa
öldurnar suður eftir Rauða hafinu.



IX. KAPÍTULI.

Rauða hafið og Indverska hafið greiða fyrir
fyrirtæki Phileas Foggs.


MILLI Suez og Aden eru nákvæmlega þrjú
hundruð og tíu mílur, og til þess að fara þá
leið eru gufuskipum ætlaðar hundrað þrjátíu
og átta klukkustundir. En <i>Mongólía</i> fór svo
hratt, að líkindi voru til, að hún mundi verða
töluvert fljótari í ferðum.

Meiri hluti farþeganna frá Brindisi ætluðu
til Indlands, sumir til Calcutta, sumir
til Bombay; og síðan járnbraut var lögð yfir
Indland þurfa menn að fara suður fyrir
Ceylon.

Meðal farþeganna voru margir hershöfðingjar
og alls konar embættismenn. Hershöfðingjarnir
voru bæði úr reglulega liðinu
og úr indverska hernum; sitja þeir í vel
launuðum embættum, því að lautenantar fá
tvö hundruð og áttatíu, <i>brigade</i>-foringjar tvö
þúsund og fjögur hundruð, og generalar fjögur
þúsund pund á ári.

Það var því skemtilegt fólk, sem var
saman komið þar á skipinu. Á hverjum
degi borðuðu menn dýrlegustu kræsingar.
Snemma að morgninum var borðað, svo
klukkan tvö, svo miðdegismatur kl. 5½ og
kveldmatur kl. 8; og borðin stundu undir
mergð réttanna. Konur á skipinu skiftu um
búning tvisvar á dag, og hljóðfærasláttur og
dans fór fram hvenær sem þessum skemtunum
varð við komið fyrir veðrinu.

En Rauðahafið er dutlungasamt mjög;
þar er oft illur sjór eins og í flestum löngum
og mjóum flóum. Þegar vindurinn stóð í
hliðina á skipinu, ruggaði <i>Mongólía</i> óttalega.
Þá fóru konur í rekkjur sínar; píanóin steinþögðu,
og söng og dans linti. En þrátt fyrir
vindinn og sjóganginn knúðist skipið áfram
af sinni öflugu skrúfu og þaut áfram suður
að sundinu við Babel-Mandeb.

Og hvað gerði Phileas Fogg allan þennan
tíma? Ef til vill gizka menn á, að honum
hafi verið órótt, og að hann hafi verið
að hugsa um mótbyrinn og hraðann á skipinu,
þar sem líkindi voru til, að það mundi
tefjast af storminum, og að þannig mundi
verða þrándur í götu fyrir fyrirtæki hans.
Hvort sem honum lá þetta þungt á hjarta
eða ekki, þá lét hann að minsta kosti aldrei
í ljósi minstu hræðslu því viðvíkjandi. Hann
var eins þögull og rólegur eins og hann hafði
nokkurtíma áður verið; það var eins og hann
furðaði ekki á neinu, sem fyrir gæti komið.
Svo var að sjá sem honum væri ekki annara um það,
hvernig ferðin gekk, heldur en
úrunum á skipinu. Hann skeytti mjög lítið
um Rauða hafið, jafnmerkilegt og það þó er,
þar sem þar hafa borið við hinir stórkostlegustu
viðburðir mannkynssögunnar. Hann
hirti aldrei um að líta á bæina, sem báru
við himinn. Hann var allsendis óhræddur
við Arabiska Flóann, sem fornir rithöfundar,
Strabo, Arian, Artemidorus o.s. frv., hafa
ávalt ritað um með skelfingu og sjómenn
þeirra tíma aldrei þorðu að leggja út á án
þess að bera áður fram friðþægingarfórn.

Hvernig fór þá þessi einræni maður að
stytta sér stundir, lokaður inni í káetu sinni?
Í fyrsta lagi át hann reglulega sínar fjórar
máltíðir á dag, því að hvorki sjógangur né
rugg höfðu minstu áhrif á matarlyst hans.
Og hann spilaði vist, því að hann hafði
kynzt nokkrum mönnum, sem voru jafnfíknir
í að spila eins og hann sjálfur, skattheimtumanni,
sem var á leiðinni til Goa,
presti, síra Decimus Smith, sem var á heimleið
til Bombay, og enskum herforingja, sem
ætlaði til Benares. Þessir þrír voru eins vitlausir
í vist eins og Mr. Fogg sjálfur, og þeir
eyddu þegjandi heilum dögum í þá ánægju.

Af Passe-partout er það að segja, að
hann slapp líka við sjóveikina, og borðaði
máltíðir sinar með viðfeldinni reglusemi og
á samvizkusamlegan hátt, sem vert er eftir
að líkja. Þrátt fyrir alt og alt, þótti honum
ekkert að ferðinni; hann hafði ráðið við sig,
hvernig hann skyldi haga sér; hann starði á
útsýnið, þar sem hann fór fram hjá, naut
matar síns, og var alveg sannfærður um, að
allri þessari ferða-vitleysu mundi lokið í
Bombay.

Daginn eftir að þeir fóru frá Suez, 10.
október, hitti Passe-partout á þilfarinu mann
þann, er hafði verið svo kurteis við hann í
Egiptalandi, og þótti honum ekkert að þeim
fundi.

»Eg er viss um, að mér getur ekki skjátlazt«,
sagði hann. »Hefi eg ekki þá ánægju
að hitta herrann, sem var svo greiðvikinn
við mig í Suez?«

»Ójú, nú kannast eg við yður. Þér eruð
þjónn þessa einræna Englendings«.

»Alveg rétt. Mr. – «

»Fix«, svaraði lögregluþjónninn.

»Mr. Fix«, hélt Passe-partout áfram,
»mér er fögnuður að hitta yður hér á skipinu.
Hvert ætlið þér að fara?«

»Það sama eins og þér sjálfur, til
Bombay«.

»Því betra. Hafið þér nokkurn tíma
farið þessa leið fyrr?«

»Oft. Eg er agent P. og O. félagsins«.

»Ó, þá þekkið þér vafalaust Indland ágætlega?«

»O – já«, sagði Fix, og kærði sig annars
ekki um að koma upp um sig.

»Það er víst skrítið land, er það ekki?«

»Mjög skrítið. Þar eru tyrknesk bænahús,
bænhúsa-turnar, musteri, förumunkar,
goðahof, tígrisdýr, höggormar og dansmeyjar.
Eg vona, að þér fáið tíma til að skoða
landið«.

»Það vona eg líka, Mr. Fix. Eins og
þér hljótið að sjá, er naumast við því að
búast, að maður geti alla æfi verið að stökkva
frá gufuskips-þilfari inn í járnbrautarlest og
frá járnbrautarlest á annað gufuskip, undir
því yfirskini, að maður sé að fara kring um
jörðina á 80 dögum. Nei; öll þessi hlaup
og stökk enda í Bombay, vona ég«.

»Er Mr. Fogg vel frískur?« spurði Fix
kurteislega.

»Ágætlega, þakka yður fyrir. Það er eg
líka. Eg ét eins og hestur. Eg býst við, að
það muni koma af sjóloftinu«.

»Eg sé aldrei húsbónda yðar á þilfarinu«.

»Nei; hann er ekki minstu vitund forvitinn«.

»Vitið þér hvað, Mr. Passe-partout, eg
ímynda mér, að þessi ferð kring um hnöttinn
á 80 dögum, sem er látin í veðri vaka,
sé ekki nema hula yfir einhverju meir áríðandi
erindi; ef til vill er hann í einhverri
stjórnmálaferð«.

»Eg segi yður satt, Mr. Fix, eg veit ekki
lifandi vitund um það; og það sem meira
er, eg vil ekki gefa baun fyrir að vita það«.

Eftir þetta sátu þeir Passe-partout og
Fix oft og mösuðu saman; lögregluþjónninn
gerði alt, sem hann gat, til þess að hæna
þjóninn að sér. Hann bauð honum glas af
Whisky eða bitru öli, og franski þjónninn
þáði veitingarnar umsvifalaust, og lýsti því
yfir, að Fix væri gentlemaður í húð og hár.

Meðan þessu fór fram brauzt skipið áfram
með fleygingsferð. Þ. 13. sást Mocha,
umkringd sinum traustu víggirðingum og bak
við þær girðingar teygðu nokkur pálmatré
höfuðin upp. Lengra burtu sáust ákaflega
miklar kaffi-plantanir. Passe-partout þótti
yndi að horfa á þennan fræga bæ, og honum
datt í hug, að þessir hrundu múrar líktust
mjög ákaflega stóru bollapari.

Næstu nótt komst <i>Mongólía</i> út úr sundinu
við Babel-Mandeb, sem þýðir Tárahliðið,
og daginn eftir var komið til Gufuskipahöfðans,
norðvestur frá höfninni við Aden; þar
átti að flytja kolaforða út á skipið.

Það er enginn hægðarleikur að sjá gufuskipum
fyrir kolum, þar sem jafnlangt er til
náma, enda varði P. og O. félagið árlega átta
hundruð þúsund pundum til þess starfa.
Kolin verða að geymast í fjarlægum hafnarstöðum,
og tonnið af þeim kostar meira en
þrjú pund sterling.

<i>Mongólía</i> átti enn eftir sextán hundruð
og fimmtíu mílur áður en hún kæmi til Bombay,
og hún varð því að standa við 4 klukkutíma
við Gufuskipa-höfðann til þess að skipa
út kolum. En þessi dvöl kom ekki að minsta
leyti í bága við ferðaáætlun Phileas Foggs.
Það hafði verið gert ráð fyrir henni. Auk
þess kom <i>Mongólía</i> inn á höfnina við Aden
að kveldi þess 14. í stað þess gert hafði verið
ráð fyrir, að hún kæmi þangað þann 15.,
svo að Fogg var orðinn hér um bil fimtán
klukkustundum á undan þeim áætlaða tíma.

Mr. Fogg og þjónn hans gengu á land.
Fogg vildi fá skrifað á vegabréf sitt. Fix
fór í humátt á eftir honum án þess á bæri.
Eftir að skrifað hafði verið á vegabréfið, hélt
Phileas Fogg aftur út á skipið, og settist að
vistinni.

Passe-partout ráfaði, eins og hann var
vanur, um meðal hinna margvíslegu þjóðflokka,
sem búa í Asíu. Hann dáðist að víggirðingunum
utan um þetta Gíbraltar austurlanda,
og að vatnsgryfjunum, sem breskir
verkfræðingar voru enn að starfa að, tveim
þúsundum ára eftir að erfiðismenn Salómons
höfðu við þær fengizt.

»Það er sannarlega skrítið þetta, mjög
skrítið«, hugsaði Passe-partout með sjálfum
sér um leið og hann sneri út á skipið aftur.
»Það borgar sig að ferðast, ef maður fær
alt af eitthvað nýtt að sjá«.

Kl. 6 um kveldið létti <i>Mongólía</i> akkerum
og lagði út á þvert Indlands haf. Hún hafði
nú hundrað og sextíu klukkutíma til þess að
komast til Bombay. Veðrið var gott, þægileg
gola á norðvestan; segl voru því dregin
upp til þess að létta undir með skrúfunni.

Þegar skipið hafði þannig fengið stöðuga
rás, notuðu konurnar tækifærið til að láta
aftur sjá sig í nýjum búningi, og nú var aftur
farið að dansa og syngja. Ferðin gekk
ágætlega. Passe-partout var stórglaður út af
að hafa jafnviðfeldinn förunaut eins og Fix.

Sunnudaginn 20. október um hádegi sáu
menn Hindostan-ströndina. Tveim stundum
síðar kom hafnsögumaður út á skipið. Löng
röð af hæðum bar við himininn, og innan
skams fóru pálmatrén að sjást. Póstskipið
hélt nú inn á skipalagið, sem myndaðist af
eyjunum Salsette, Colaba, Elephanta og Butcher,
og klukkan 4¼ lá skipið upp við lendingarstaðinn.

Phileas Fogg hafði nýlokið við þrítugasta
og þriðja spilið þann dag. Meðspilari hans
og hann höfðu unnið þrisvar sinnum í röð,
og þannig lauk sjóferðinni heppilega fyrir þá.

<i>Mongólía</i> hafði ekki átt að koma til
Bombay fyrr en 22. október; hún var komin
þangað þann 20. Mr. Fogg hafði þannig
unnið tvo daga í samanburði við það, sem
áætlað var, og þar af leiðandi færði hann
þann »gróða« inn í þann dálk af dagbók
sinni, sem afmarkaður var í því skyni.



X. KAPÍTULI.


Passe-parlout þykist góður, að missa ekki
nema skóna sína.


ALLIR vita, að hálfeyjan Hindostan er ein
millíón og fjögur hundruð þúsund ferhyrningsmílur
að stærð; íbúunum er ójafnt skift
niður á þetta svæði, og eru hundrað og áttatíu
millíónir að tölu. Brezka stjórnin er
einvöld yfir meiri hlutanum af þessu óskaplega
landflæmi. Yfir-landstjórinn situr í Calcutta,
og svo eru landstjórar í Madras og
Bombay og landstjóri yfir Bengal.

Sá partur Indlands, sem beinlínis er talinn
heyra Bretum til, er að eins sjö hundruð
þúsund ferhyrningsmílur, og tala landsbúa er
frá hundrað til hundrað og tíu millíónir.
Þannig er enn stór partur af Indlandi sjálfstæður,
og í raun og veru eru til indverskir
höfðingjar uppi í landinu, sem hafa óbundið
einveldið.

Frá árinu 1756 og þangað til Sepoy-uppreistin
mikla varð, hafði Austur-Indlandsfélagið
æðstu völd í þeim hluta Indlands, sem
Bretar eiga yfir að ráða; en nú er landið
undir stjórn krúnunnar. Háttsemi manna og
siðir á Indlandi eru stöðugt að breytast.
Þangað til fyrir skömmu fóru ferðalög öll
fram eftir fornum hætti, en nú ganga gufuskip
eftir Ganges og járnbrautir hafa verið
lagðar um landið, og nú má fara frá Calcutta
til Bombay á þremur dögum. En járnbrautin
liggur ekki beint yfir hálfeyjuna.
Bein lína milli Bombay og Calcutta er ekki
nema hér um bil 1100 mílur, og járnbrautarlestirnar
mundu ekki vera þrjá daga að fara
þá leið; en vegurinn lengist að minsta kosti
um einn þriðja part við brautarhlykkinn upp
að Allahabad.

Hin Mikla Indverska Braut liggur sem
nú skal greina: Byrjar á Bombay-eyjunni,
liggur yfir eyjuna Salsetti, byrjar á meginlandi
við Tannah, liggur yfir fjöllin Vestri
Ghauts, liggur þaðan norðaustur til Burhampoor,
fram með sjálfstæða fylkinu Bundelcund
og norður að Allahabad; svo snýr
brautin austur á við og kemur að Ganges
við Benares; þar næst liggur brautin frá fljótinu
suðaustur á við, fram hjá Burdivan og
Chandernagore, þangað til hún kemur til
Calcutta, og þar með er henni lokið.

Kl. var 4½ e.m., þegar farþegarnir stigu
á land af <i>Mongólíu</i>, og Calcutta-lestin átti að
leggja af stað kl. 8.

Mr. Fogg kvaddi spilabræður sína og
gekk á land, sagði þjóni sínum fyrir um
kaup á nokkrum óhjákvæmilegum munum,
lagði honum ríkt á hjarta að vera kominn
til járnbrautarstöðvanna fyrir kl. 8, og lagði
svo af stað til konsúls-skrifstofunnar með
sinni vanalegu hægð.

Hann sá ekkert af því, sem sjáandi er í
Bombay – bæjarþingshúsið, bókasafnið stórkostlega,
kastalarnir, skipakvíarnar, bómullarmarkaðurinn,
búðirnar, bænahúsin – um
ekkert af þessu hirti hann. Phileas Fogg
skeytti ekkert um Elephöntu, né heldur skoðaði
hann hellana á Salsette.

Eftir að hann hafði farið frá konsúlsskrifstofunni,
gekk hann í hægðum sínum til
járnbrautarstöðvanna og borðaði þar miðdegisverð.
Eigandi hótellsins mælti sérstaklega
fram með »indverskum rabbít«. Phileas
þáði skamtinn, sem honum var borinn, en
þótti maturinn afleitur.

Hann hringdi klukkunni. Það var sent
eftir eigandanum.

»Er þetta rabbít?« spurði Mr. Fogg.

»Já, lávarður minn, skógar-rabbít«.

»Haldið þér ekki, að þessi rabbít hafi
einhvern tíma mjálmað?«

»Ó, lávarður minn, skógar-rabbítar
mjálma. Svo mér – «.

»Verið þér ekki að blóta«, sagði Fogg
stillilega, »og minnist þess, að kettir voru
forðum daga heilög dýr á Indlandi. Það
voru sæluríkir dagar.

»Fyrir kettina, lávarður minn?«

»Og ef til vill líka fyrir ferðamenn«,
sagði Fogg, og hélt svo áfram að borða.

Skömmu síðar kom Fix á land, og var
það hans fyrsta verk að fara til lögreglustöðvanna.
Hann sagði hver og hvað hann
væri, í hverjum erindum hann væri og
hvernig á stæði með þjófnaðinn. Hafði
nokkurt umboð verið sent til að taka manninn
fastan? Nei, ekkert þess háttar hafði
komið, og auðvitað gat það ekki verið komið
til Bombay, þar sem það hlaut að vera sent
frá London eftir að Fogg hafði lagt af stað.

Fix varð daufur í dálkinn við þetta.
Hann vildi fá lögreglustjórann til að veita
sér umboðið þegar í stað, en beiðni hans
var neitað. Þetta kom stjórninni á Englandi
við, en ekki honum, og hann gat ekkert umboð
gefið. Þessar ströngu skrifstofureglur
eru alveg brezkar. Fix fór auðvitað ekki
frekara fram á þetta, og réð af að bíða,
þangað til umboðið kæmi. En hann staðréð
jafnframt, að hafa aldrei augun af þjófnum
á meðan. Hann efaðist alls ekki um, að
Fogg mundi halda kyrru fyrir í Bombay um
nokkurn tíma – vér vitum, að það hafði
Passe-partout líka haldið – og honum þótti
líklegt, að umboðið mundi koma áður en
fanturinn færi úr bænum.

En Passe-partout var nú genginn úr
skugga um, að húsbóndi hans mundi ætla
að hraða sér eins mikið frá Bombay eins og
hann hafði hraðað sér frá París og Suez, að
ferðinni var ekki lokið í Bombay, heldur átti
að halda henni áfram til Calcutta að minsta
kosti og ef til vill jafnvel lengra. Passe-partout
fór þá að hugsa, að vera mætti, að
þetta stafaði af veðmálinu og að forlögin
hefðu sannarlega dæmt hann, þrátt fyrir alla
löngun eftir næði, til þess að fara kringum
heiminn á 80 dögum.

Hvað sem nú því leið, þá var hann að
ganga um strætin í Bombay, eftir að hann
hafði keypt nokkra nauðsynlega muni. Þar
var mikill fjöldi af fólki – Norðurálfumenn
af öllum þjóðum; Persar með uppmjóum
húfum; Buntryar með kringlóttum túrbönum;
Skindar með ferstrendum húfum; Armeníumenn
í flaksandi klæðum; Parsar með svörtum
húfum. Parsar héldu hátíð þennan dag.

Þessir Parsar eru Zoroasters-menn að
trúarbrögðum og eru iðjusamastir, gáfaðastir
og mest mentaðir af öllum þarlendum þjóðflokkum;
af þessum þjóðflokki er meiri hluti
kaupmanna í Bombay. Við þetta tækifæri
var haldin nokkurs konar trúarbragðaleg
skemtun fyrir fólkið; á götunum voru prósessíur,
og fjöldi af dansmeyjum, klæddum í
róslitaðar silkislæður, dansandi hæversklega
og yndislega eftir hljómnum frá bumbum og
fiðlum.

Eins og nærri má geta, drakk Passe-partout
með fögnuði inn í sig alt, sem fyrir
augun og eyrun bar; og svipurinn á honum
lýsti hinni mestu undrun, þegar hann var að
glápa á þessa óvenjulegu sjón.

Til allrar óhamingju lá nærri, að forvitni
hans kæmi í bága við ferðalag húsbóndans.
Eftir að hann hafði horft á skemtanirnar,
ráfaði hann áfram í áttina til járnbrautarstöðvarinnar,
en sá þá ljómandi fallegt
goðahof á Malabarhæðinni, og langaði hann
til að koma þar inn. Honum var allsendis
ókunnugt um tvent: í fyrra lagi, að viss hof
eru lokuð fyrir öllum kristnum mönnum, og
að jafnvel mönnum af trúarflokkum þeim, er
hofin tilheyra, er því að eins heimilt að koma
inn í þau, að þeir skilji skó sína eftir við
dyr hofsins. Brezka stjórnin virðir trú þarlendra
manna, og hegnir stranglega hverjum,
sem reynir að spilla helgi musteranna og
hofanna.

En Passe-partout átti sér einskis ills von,
og eins og ferðamönnum er títt, fór hann
inn og dáðist þar að goðinu og dýrindisskrautinu;
þá vissi hann ekki fyrr til en
hann lá á hryggnum á gólfinu og spriklaði
öllum öngum út í loftið. Uppi yfir honum
stóðu þrír reiðir menn, sem nú fóru að
lúskra honum, rifu af honum skóna, lömdu
hann afdráttarlaust og ráku upp villimannaleg
org meðan á því stóð.

Franski maðurinn var snar í snúningum
og var skyndilega kominn á fætur aftur;
hann beindi laglega sínu hnefahögginu að
hvorum af tveimur mótstöðumönnum sínum,
sem flæktust í síðu kápunum; svo þaut hann
út úr hofinu, var bráðlega kominn langt á
undan Hindúanum, sem hann hafði ekki
barið, og slapp þannig út í mannþröngina.

Fimm mínútum fyrir átta var hann
kominn á járnbrautarstöðvarnar, hattlaus og
skólaus, og hafði jafnframt mist böggulinn,
sem munir þeir, er hann hafði keypt, voru
vafðir í. Fix var þar á stéttinni. Hann hafði
elt Fogg og komist að því, að sá herra ætlaði
frá Bombay tafarlaust. Fix afréð að
fylgja honum til Calcutta, og jafnvel lengra,
ef þörf gerðist. Passe-partout tók ekki eftir
lögregluþjóninum, enda dró Fix sig inn í
forsæluna; en lögregluþjónninn heyrði þjóninn
segja húsbónda sínum frá æfintýri sínu í
fám setningum.

»Eg vona, að þetta komi ekki oftar fyrir«,
svaraði Fogg stillilega, um leið og hann tók
sér sæti í vagninum.

Manngarmurinn svaraði engu, en settist
líka alveg lafmóður og hattlaus og skólaus.

Fix fór inn í annan vagn í lestinni, en
alt í einu datt honum nokkuð í hug, og
hann tautaði fyrir munni sér:

»Nei, ég ætla að verða eftir. Lagabrot
hefir verið framið hér á Indlandi. Nú næ
eg í piltinn!«

Í því augnabliki kom skerandi blásturhljóð
út úr vélinni, og vagnlestin lagði af
stað út í náttmyrkrið.



XI. KAPÍTULI.

Sýnir hvernig Phileas Fogg kaupir sér reiðskjóta fyrir geypi-verð.


VAGNLESTIN lagði af stað á alveg réttum
tíma og ferðamenn voru eins margir og venja
var til; þar á meðal voru borgaralegir embættismenn,
hershöfðingjar og kaupmenn.
Passe-partout sat nærri húsbónda sínum, og
þriðji ferðamaðurinn hafði komið sér fyrir í
horni beint á móti þeim.

Þessi herra var Sir Francis Cromarty,
general, einn af meðspilurum Mr. Foggs við
vistar-borðið á <i>Mongólíu</i>, og var á leiðinni
til Benares til þess að taka við herstjórn þar.

Sir Francis var hár maður, gott sýnishorn
af brezkum herforingjum, og hér um
bil fimtugur að aldri. Hann hafði mjög
unnið sér til frægðar meðan á uppreisninni
stóð. Hann hafði verið á Indlandi mestan
hluta æfi sinnar, og að eins endrum og sinnum
heimsótt ættjörð sina. Hann var vel
kunnugur á Indlandi og hefði verið fús á að
gefa allar þær leiðbeiningar, sem hann gat,
ef Phileas Fogg hefði viljað leita til hans.
En Mr. Fogg bar það ekki við. Hann ferðaðist
aldrei. Hann fór að eins eftir sem
beinustu stryki yfir landið. Hann var eins
og þungur líkami, sem fer eftir ákveðinni
braut kringum jarðarhnöttinn, eftir vissum
aflfræðislegum lögum. Um þetta leyti var
hann að reikna, hve margar stundir væru
liðnar síðan hann fór frá Lundúnum, og
hann hefði núið saman höndunum af ánægju,
ef hann hefði verið einn af þeim
mönnum, sem eru að láta í ljósi þess háttar
þarflaus fagnaðarmerki.

Sir Francis hafði þegar tekið eftir einræningsskap
félaga síns, meðan þeir voru að
skemta sér við vistina, og hann hafði spurt
sjálfan sig í fullri alvöru, hvort nokkurt
mannlegt hjarta í raun og veru bærðist innan
í þessu kjötumslagi, hvort Fogg hefði í raun
og veru sál með tilfinning fyrir fegurð náttúrunnar
og mannlegum yfirsjónum og þrám.
Það var þetta, sem hinn vaski hermaður var
í vandræðum með. Enginn af þeim mörgu
einkennilegu mönnum, sem hann hafði hitt,
hafði að neinu leyti líkzt Mr. Fogg, þessu
sýnishorni af því, hvað óyggjandi vísindagreinirnar
geta gert úr mönnunum.

Phileas Fogg hafði ekki dulið það fyrir
Sir Francis, að hann væri að fara kringum
jörðina, né heldur með hverjum skilmálum
hann hefði undirgengist að fara ferðina.
Generalinn sá ekkert við veðmálið nema kynlegleik
þess og skort á þarflegu augnamiði,
sem ætti að leiðbeina hverjum skynsömum
manni. Hann þóttist viss um, að ef þessi
undarlegi maður héldi þannig áfram alt sitt
líf, þá mundi hann að lokum kveðja heiminn
án þess að hafa gert nokkurn skapaðan
hlut sjálfum sér og öðrum til gagns.

Einni stundu eftir að farið var frá Bombay,
fór vagnalestin yfir brúna, sem brautin
liggur eftir frá Salsette til meginlands. Við
Callyan-stöðina höfðu þeir aukabrautina til
Kandallah og Pooma á hægri hönd, en héldu
áfram ferð sinni til Panwell. Á þeirri leið
fóru þeir eftir giljunum í fjöllunum Vestur-Ghouts.
Þau fjöll saman standa af trap- og
basalt-klöppum, og eru þakin þéttum trjám
á hæstu tindunum.

Sir Francis Cromarty og Phileas Fogg
skiftust við og við fáeinum orðum, og einu
sinni endurnýjaði generalinn umræðuna með
því að segja:

»Fyrir fáum árum, Mr. Fogg, mundi
talsverður farartálmi hafa orðið fyrir yður hér,
og sá farartálmi mundi að líkindum hafa
gert yður ómögulegt, að fá fyrirætlun yðar
framgengt«.

»Við hvað eigið þér, Sir Francis?«

»Eg á við það, að járnbrautin náði þá
ekki nema að rótum þessara fjalla, og þá
varð maðurinn að halda ferðinni áfram í
burðarstólum eða á smáhestum alt til Kandallah
hinu megin við fjöllin«.

»Slíkt hefði ekki að neinu leyti komið
mínum fyrirætlunum á ringulreið«, svaraði
Mr. Fogg. »Eg hefi gert ráðstafanir gegn
vissum tálmunum«.

»Engu að síður vantaði lítið á, Mr. Fogg,
að þér kæmust í ljótu kröggurnar út af æfintýri
þessa náunga þarna«.

Passe-partout var steinsofandi með járnbrauta-ábreiðu
sína vel vafða utan um fæturna,
og hafði enga hugmynd um, að það
væri verið að tala um hann.

»Brezka stjórnin er framúrskarandi ströng
gegn slíkum yfirsjónum, enda hefir hún ástæðu
til þess«, hélt Sir Francis áfram.

»Framar öllu öðru lítur hún svo á sem sýna
verði virðingu trúarbrögðum hérlendra þjóðflokka,
og ef þjónn yðar hefði verið tekinn
fastur – «.

»Látum svo vera«, tók Mr. Fogg fram
í, »látum svo vera, Sir Francis, að hann
hefði verið tekinn fastur og dæmdur sekur
og látinn sæta hegningu; hann gat á eftir
farið til Norðurálfunnar í mesta næði. Það
hefði ekki verið nein ástæða til þess að neyða
húsbónda hans til að halda kyrru fyrir«.

Svo varð samtalið aftur að engu. Um
nóttina komst lestin yfir fjöllin, fór fram hjá
Nassik, og næsta dag, þ. 21. október, fór hún
yfir flatneskju Kandish-héraðsins. Landið
var vel ræktað og hér og þar sett smábæjum,
og gnæfðu upp yfir það sívölu turnarnir á
goðahofunum í stað ensku kirkjuturnanna.
Ýmsar ár, sem í Godavery renna, vökvuðu
þennan frjósama landshluta.

Passe-partout vaknaði og leit í kring um
sig. Í fyrstu gat hann ekki trúað því, að
hann væri í raun og veru að fara yfir Indland
eptir G. T. P. járnbrautinni. Það virtist
alveg óskiljanlegt, en það var engu að
síður satt.

Eimvélin knúðist áfram, undir stjórn
ensks vélastjóra, af enskum kolum, yfir kaffismára,
bómullar- og pipar-plantanir. Reykurinn
þyrlaðist utan um pálmatrén, og sáust
víða innan um þau fallegir sumarkofar
(bungalows) og »viharis«, nokkurs konar óbygð
klaustur; fáein indversk musteri með
hinum dásamlega byggingarstíl Indverja sáust
líka hér og þar. Þegar lengra dró var farið
yfir afskaplega landfláka, svo stóra sem augað
eygði, og smáskóga, þar sem höggormar og
tígrisdýr flýðu undan orgi og glamri lestarinnar.
Þar á eftir lá brautin gegn um stórskóga;
þar höfðust fílar við, og veittu þeir
vagnlestinni mjög nákvæma eftirtekt, þegar
hún þaut fram hjá.

Fyrra hluta dagsins fóru ferðamennirnir
yfir blóðstokkna héraðið, hinu megin við
Malligaum, sem helgað er dýrkendum gyðjunnar
Kalí. Ekki langt þar frá fóru turnarnir
á bænahúsunum í Elóra og goðin þar
að sjást, og hið nafnkunna Aurungabad, höfuðstaðurinn
í hinu frjósama Aurung-Zeb, og
nú aðalbærinn í einu af hinum sérstöku
konungsríkjum í Nizam. Það var í þessu
landi, að Feringhea, höfðingi Thuganna –
konungur Kyrkjaranna – beitti valdi sinu.
Þessir manndráparar höfðu gengið í leynifélag,
og kyrktu, dauðagyðjunni til dýrðar,
fólk á öllum aldri, án þess að úthella blóði,
og um tíma var naumast nokkur sá staður,
að ekki sæust líkin eftir þá þar. Ensku
stjórninni hefir tekist að draga til mikilla
muna úr þessum gríðarlegu manndrápum,
en Thugarnir eru þó enn til og fylgja sinni
voðalegu köllun.

K1. 12½ nam vagnalestin staðar við
Burhampore, og Passe-partout tókst að ná í
eina morgunskó, skreytta fölskum perlum, og
þóttist hann auðsjáanlega af þeim, þegar
hann var búinn að setja þá upp.

Farþegarnir flýttu sér að borða morgunmat,
og lestin lagði aftur af stað til Assinghur;
fór hún þá ofurlitla stund með fram
Tapy, lítilli á, sem rennur út í Cambay-flóann
nálægt Surat.

Vér hyggjum, að ekki muni eiga illa
við, að segja nú frá hugleiðingum Passe-partouts.
Þangað til hann kom til Bombay,
hafði hann glatt sig við þá von, að ferðinni
mundi ekki verða haldið lengra áfram. En
nú, þegar hann var að berast yfir þvert Indland,
leit hann á málið á alt annan veg. Sú
ánægja, sem hann áður hafði haft af ferðalagi,
kom nú aftur með fullu afli. Öfgafullar
hugsjónir frá æskuárum hans gerðu nú aftur
vart við sig; hann fór að hugsa um fyrirætlanir
húsbónda síns í fullri alvöru; hann
fór að trúa veðmálinu, og þar af leiðandi
líka því, að Mr. Fogg væri að fara kring um
jörðina, og mætti með engu móti vera lengur
að því en áttatíu daga. Hann fór nú jafnvel að
kvíða fyrir töfum og óhöppum, sem fyrir
kynnu að koma á ferðinni. Hann fór að
láta sér ant um vinninginn, og hann skalf
við þá hugsun, að hann hefði beinlínis sett
alt í hættu með heimsku sinni daginn á undan.
Honum var þannig miklu órórra en Mr. Fogg,
af því að hann var ákaflyndari. Hann taldi
aftur og aftur dagana, sem liðið hefðu síðan
hann hafði lagt af stað, bölvaði töfinni á
járnbrautarstöðvunum, fann að því, hve hægt
lestin færi, og láði Mr. Fogg það í hjarta
sínu, að hann skyldi ekki múta vélastjóranum.
Hann gætti þess alls ekki, að þó að
slíkt sé mögulegt á gufuskipum, þá kemur
það ekki til nokkurra mála á járnbraut, þar
sem fyrirfram er ákveðinn tími sá, er lestirnar
skulu vera á ferðinni og hve hart þær
skuli fara.

Undir kveld fór lestin inn í gilin í Sutpoor-fjöllunum,
sem aðskilja fylkin Khandeish
og Bundelcund.

Næsta dag spurði Sir Francis Cromarty
Passe-partout, hvað klukkan væri. Passe-partout
svaraði, að hún væri 3 e. m., en
auðvitað var þessi dásamlega klukka hér um
bil fjórum tímum of sein; hún sýndi alt af
klukkustundina á Greenwich hádegisbaug,
sem var hér um bil 77 gráðum vestar en
þeir þá voru, og úrið var alt af að verða meir
og meir á eftir tímanum.

Sir Francis ráðlagði Passe-partout að
setja klukkuna, og Passe-partout svaraði honum
á líkan hátt og hann hafði svarað Fix.
Sir Francis reyndi að sannfæra þjóninn um,
að hann ætti að setja úrið sitt við hvern
hádegisbaug, og að af því að hann væri á
austurleið, styttust dagarnir um fjórar mínútur
við hverja gráðu. En það var alt
árangurslaust. Hvort sem þessi þrákálfur
skildi generalinn eða ekki, þá færði hann
ekki úrið sitt, og lét það alt af vera eins og
hann væri með það í London. En hvað sem
um það var að segja, þá þótti honum gaman
að þessari vitleysu, og hún gerði engum
mein.

Kl. 8 um morguninn nam lestin staðar
hér um bil 15 mílur frá Rothal, og voru þar
reistir margir sumarkofar og önnur hreysi.
Varðmaðurinn gekk fram með brautinni og
hrópaði: »Hér eiga allir að fara út úr vögnunum«.

Phileas Fogg leit á Sir Francis Cromarty,
sem ekki virtist skilja þessa óvæntu viðtöku.

Passe-partout var ekki síður hissa, hljóp
ofan úr lestinni, og kom aftur eftir örstutta
stund og hrópaði þá: »Engin járnbraut lengra!«

»Við hvað eigið þér?« spurði Sir Francis.

»Eg á við það, að lestin fer ekki lengra«.

Generalinn fór út á augabragði. Phileas
Fogg fór stillilega á eftir honum. Báðir
herrarnir gáfu sig á tal við varðmanninn.

»Hvar erum við?« spurði Sir Francis.

»Við þorpið Kolby, herra«, svaraði varðmaðurinn.

»Hvers vegna stöndum við hér við?«

»Af því að það er ekki búið að leggja
járnbrautina lengra«.

»Ekki búið að leggja brautina lengra!
Hvernig stendur á því?«

»Það eru hér um bil 50 mílur ólagðar,
héðan til Allahabad; þar förum við aftur á
lestina«.

»Blöðin auglýstu að brautin væri fullger«.

»Eg get ekki gert að því, herra; blöðunum
hefir skjátlazt«.

»En þið seljið mönnum farbréf fyrir alla
leið, milli Bombay og Calcutta«, hélt Sir
Francis áfram, og var farið að síga í hann.

»Auðvitað gerum við það; en það er tilskilið,
að farþegjarnir sjái sér fyrir flutningi
milli Kholby og Allahabad«.

Sir Francis varð æfarreiður. Passe-partout
langaði til að lemja varðmanninn um
koll, ef hann hefði getað það. Hann þorði
ekki að líta á húsbónda sinn.

»Það væri betra fyrir okkur að halda
áfram, Sir Francis, sagði Mr. Fogg; einhvern
veginn verðum við að komast til Allahabad;
við skulum sjá, hvernig við getum það«.

»Mér dettur í hug, að þessi töf muni
koma æði mikið í bága við fyrirætlun yðar,
Mr. Fogg«, svaraði Sir Francis.

»Og seisei nei! eg hefi gert ráð fyrir öllu
þessu«, svaraði Fogg.

»Hvað segið þér? Vissuð þér að brautin
var ekki fullgerð?

»Nei; en eg var alveg viss um, að einhverjar
tálmanir mundu koma fyrir og tefja
fyrir mér. Enn er engu tapað. Eg hefi tvo
aukadaga. Skipið fer ekki frá Calcutta til
Hong Kong fyrr en þ. 23. um miðjan dag.
Þetta er ekki nema sá 22., og þrátt fyrir þetta
komumst við til Calcutta í tækan tíma«.

Það var ekki létt að segja mikið gegn
jafn-afdráttarlausu svari. Og ekki var tvennum
blöðum um það að fletta, að járnbrautin náði
ekki lengra. Fréttablöð eru svo gjörn á að
segja frá hlutunum fyrir tímann; og í þetta
skifti hafði frásögn þeirra greinilega verið ótímabær,
þar sem þau færðu fregnina um, að
járnbrautinni væri lokið. Meiri hluti farþeganna
hafði fengið vitneskju um, hvernig
á stóð, og séð fyrir flutningi, á hvern hátt
sem þeir gátu fengið hann – í kerrum, dregnum
af zebúum, nokkurs konar indverskum
uxum, burðarstólum, á smáhestum o.s. frv.
Þannig vildi svo til, að ekkert varð eftir
handa Mr. Fogg og Sir. Francis Cromarty.

»Eg geng«, sagði Phileas Fogg.

Passe-partout stóð rétt hjá húsbónda
sínum; honum varð litið á morgunskóna sína,
sem voru fallegir, en mjög þunnir, og hann
gretti sig í meira lagi. Til allrar hamingju
datt honum svo nokkuð nýtt í hug, en hann
hikaði sér við að segja frá því.

»Herra«, sagði hann loksins, »eg held eg
hafi fundið reiðskjóta«.

»Hvaða reiðskjóti er það?«

»Fíll. Hérlendur maður, sem býr hér
rétt við, á hann«.

»Við skulum fara og sjá dýrið«, sagði
Mr. Fogg.

Fimm mínútum síðar komu þeir Sir
Francis og Mr. Fogg að kofanum, og voru
grindur utan um hann. Í kofanum var eigandi
fílsins; innan grindanna hafðist fíllinn
við. Maðurinn sýndi gestunum fílinn eftir
sérstakri beiðni þeirra.

Dýrið var hálftamið; fíllinn hafði upprunalega
verið keyptur til þess að notast í
bardögum, en ekki sem áburðarfíll. Hann
var að eðlisfari góðlynt grey, en eigandinn
hafði breytt skapi hans, og smátt og smátt
hleypt í hann þeirri vonzku, sem Hindúar
kalla »mutsh«; það er gert með því að ala
fílana á sykri og sméri um þrjá mánuði.
Það virðist í fyrsta áliti ólíklegt, að sú meðferð
sé hentug í slíku skyni, en samt reynist
hún vel.

En til allrar hamingju fyrir Mr. Fogg
var langt síðan að farið hafði verið með fílinn
á þennan hátt, og þessi »mutsh« var
alveg farin.

Kiouni var dýrið kallað; og það var enginn
vafi á því, að Kiouni var fullfær til þessa
ferðalags; og þar sem ekki var um annan
fararskjóta að gera, þá réð Phileas Fogg af
að leigja hann.

En fílar eru dýrir á Indlandi, því að
það er farið að verða heldur lítið um þá.
Til circkus-sýninga verða að eins hvatir fílar
hafðir, og er því talsverð eftirspurn eftir
þeim. Þeir hætta venjulega að tímgast þegar
þeir eru tamdir, svo að viðkoman er eingöngu
hjá villi-fílunum, og verða menn því
að veiða þá og temja. Eigendur fíla láta
sér því einkar ant um dýr sín; og þegar Mr.
Fogg spurði eiganda fílsins að, hvað hann
vildi leigja hann fyrir mikið, þá svaraði eigandinn
honum blátt áfram því, að fíllinn
væri alveg ófáanlegur til leigu.

Fogg var ekki frá horfinn við svo búið;
hann bauð tíu pund sterling um klukkustundina
í leigu fyrir dýrið.

Það var þvert nei.

Tuttugu pund.

Enn þá nei.

Fjörutíu pund.

Eigandinn þakkaði boðið, en neitaði.

Passe-partout hrökk upp eins og hundbitinn
við boðið. En eigandi fílsins lét ekki
undan freistingunni.

Það var þó dáindis snotur upphæð, sem
boðin var. Ef ráðgera mátti, að fíllinn yrði
15 stundir með þá til Allahabad, þá nam
leigan sex hundruðum punda (10,800 krónum). –

Phileas Fogg lét sér hvergi bregða við
þetta, en sló nú upp á því við eigandann,
að hann skyldi selja sér fílinn hreint og beint,
og bauð honum eitt þúsund punda fyrir
hann.

En Hindúinn neitaði því; hefir hann ef
til vill hugsað, að hann mundi hafa meira
upp úr því.

Sir Francis Cromarty tók þá Mr. Fogg
afsíðis, og bað hann að skoða vel huga sinn
áður en hann byði hærra. Mr, Fogg svaraði
honum aftur, að það væri aldrei vani
sinn að rasa að neinu fyrir ráð fram; að
Það stæði sér á tuttugu þúsund punda veðmáli
að komast leiðar sinnar í ákveðna tíð;
fíllinn væri sér alveg ómissandi, og hann
gæti því ekki komist af án hans, þótt hann
yrði að kaupa hann tvítugföldu verði.

Mr. Fogg sneri sér aftur til Hindúans,
sem nú sá, að hér var um það eitt að gera
að setja nógu hátt upp. Phileas Fogg bauð
nú skjótlega hvort boðið á fætur öðru, tólf
hundruð punda, fimtán hundruð, átján hundruð,
og loksins tvö þúsund. Passe-partout,
sem annars var hraustlega rjóður ásýndum
hversdagslega, var nú fölur sem nár af geðshræringu.

Þegar tvö þúsund punda voru boðin,
lét Hindúinn undan.

»Það sver eg við skóna mína, að þetta
er vel borgaður fíll«, sagði Passe-partout.

Þegar kaupin voru fullger, var ekki annað
eftir en að fá sér fylgdarmann. Það var
auðgert. Þar var ungur og greindarlegur
Parsí (eldsdýrkandi), sem bauð þeim
þjónustu sína. Mr. Fogg réð hann til fylgdar
við sig og lofaði honum góðri aukaþóknun,
ef vel gengi, og jók það auðvitað greindargáfu
mannsins að munum.

Fíllinn var nú útbúinn í skyndi. Parsíinn
var þaulvanur öllum fílmannsstörfum.
Hann lagði eins konar söðul á bak fílnum og
festi sitt »howdah« (sæti) á hvern enda.

Mr. Fogg borgaði Hindúanum hið tilskilda
verð, tvö þúsund punda, í bankaseðlum,
sem hann dróg upp úr sinni ótæmanlegu
skinnsál. Passe-partout nötraði á beinunum,
er hann sá féð talið í hendur seljanda.
Mr. Fogg bauð síðan Sir Francis sæti á fílnum,
og þá hershöfðinginn það þakksamlega.
Það var auðsætt, að slíka skepnu mundi
ekki draga mikið um, hvort það var manninum
fleira eða færra á baki hennar.

Vistir voru keyptar til nestis. Sir Francis
og Mr. Fogg settust í sitt <i>Howdah</i> hvor, en
Passi-partout klofvega á milli þeirra. Parsíinn
settist á hálsinn á fílnum, og klukkan 9
lögðu þeir af stað úr þorpinu og fór fíllinn
beinustu leið gegn um þykka pálmaskóginn.



XII. KAPÍTULI.

Segir frá æfintýri þeirra Phileas Foggs og
hans félaga í skóginum.


TIL þess að stytta sér leið hélt fylgdarmaðurinn
stefnu til vinstri handar við járnbrautina
fyrirhuguðu; hún átti að liggja í allstórum
bug um Vindhæja-fjöllin. En Parsíanum
voru allar leiðir kunnar, og kvað hann þá
geta stytt sér veg um 20 mílur með því að
stefna beint í gegn um skóginn, og létu þeir
hann ráða.

Umgjörðin á <i>howdah</i> því, sem þeir sátu
í, Sir Francis Cromarty og Mr. Fogg, náði
þeim upp í háls, svo að höfuðin ein stóðu
upp úr; fylgdarmaðurinn hraðaði ferðinni og
brokkaði fíllinn heldur ómjúkt og urðu þeir
allir sem lurkum lamdir, er á honum sátu.
En þeir Sir Francis og Mr. Fogg báru sína
hörmung með brezkri stillingu. Þeir mæltu
varla orð frá munni og litu naumast upp
hvor til annars.

Passe-partout varð að gæta sín vel að
láta tunguna aldrei koma fram á milli tannanna
á sér; því að hefði hún gert það, þá
er enginn efi á því, að hann hefði bitið hana
af sér undir eins; svo ómjúklega hossaði
fíllinn honum. Veslings Passe-partout kastaðist
ýmist fram á fílnum og ýmist aftur, og
sýndi hann af sér ýmsar hinar kynlegustu
hreyfingar, líkt og væri hann fimleika-trúður
á stökkborði á <i>circus</i>. En hann bara hló
að sjálfum sér og gerði skop að þessum ósjálfráðu
rassaköstum sínum. Af og til tók
hann sykurmola úr vasa sínum og rétti að
Kiouni, sem tók við molanum með rananum
án þess að hægja á sér eitt augnablik.

Þá er þeir höfðu haldið þannig áfram,
svo sem tvær klukkustundir, stöðvaði fylgdarmaður
ferðina og hvíldi í klukkutíma. Fíllinn
svalaði þorsta sinum í uppsprettu-lind
þar rétt hjá og át svo upp alla búska og
greinar þar umhverfis. Sir Francis kvartaði
ekki undan hvíldinni; hann var skelfilega
lerkaður. Mr. Fogg virtist vera svo vel í
essinu sínu eins og hann væri ný-risinn úr
rekkju.

»Þetta er járnskrokkur!« sagði hershöfðinginn
og leit aðdáunaraugum á félaga sinn.

»Já – úr fjaðrastáli«, sagði Passe-partout,
sem var að búa þeim morgunverð í skyndingu.

Um hádegi gaf leiðsögumaður merki til
að mál væri að leggja upp á ný. Landið
fór nú að verða mjög hrikalegt. Í staðinn
fyrir hinn þykkva skóg fóru að koma döðlu-lundar
og pálma-lundar; þá komu víðlendar,
vatnslausar sléttur með smárunum hér og
þar og stórkostleg <i>syenit</i>-hraun á milli. Þetta
er Bundelcund-héraðið, og er þar fáförult af
aðkomu-fólki; fólkið, sem byggir það, er fult
trúarofstækis og gegnsýrt af hinum hryllilegustu
hjátrúar-siðum Hindúa. Englendingar
hafa harla lítil umráð yfir héraði þessu; því
er stjórnað af <i>rajah</i>-um; sem búa í fjall-köstulum,
sem örðugt er að sækja; og er því
varla auðið að koma neinum lögum yfir þá
Ferðamennirnir urðu oft varir við flokka af
grimmúðlegum mönnum þarlendum, sem létu
all-reiðilega, er þeir sáu fílinn hraðfætta brokka
hjá sér. Leiðsögumaður þeirra gætti
þess ávalt, að halda aldrei allnálægt slíkum
flokkum. Fá villidýr urðu þeir varir við;
það var enda fátt um apa, og þeir fáu, sem
þeir sáu, flýðu undan þeim með grettum og
skrípalátum, og var það hin bezta skemtun
fyrir Passe-partout.

Eitt var það þó, sem fékk Passe-partout
allmikillar áhyggju, og það var, hvað húsbóndi
hans mundi gera við fílinn þegar þeir
kæmu til Allahabad. Skyldi hann flytja hann
með sér? Það var lítt hugsandi. Fargjaldið
fyrir hann, ásamt kaupverðinu, hlaut að
verða voðaleg upphæð. Skyldi hann selja
dýrið, eða sleppa því lausu? Vissulega var
dýrið umhyggju vert. Ef að Mr. Fogg skyldi
nú t.d. gefa Passe-partout dýrið? Hann
fann sér mundi verða það að mestu vandræðum.
Og fékk þetta þjóninum ekki lítillar
áhyggju.

Klukkan 8 voru þeir komnir yfir meginhæðir
Vindhæja-fjallgarðsins. Sunnan til á
fjalldrögunum komu þeir að hálf-föllnu <i>bungalov</i>
(sumar-hús) og þar áðu þeir.

Þeir höfðu þá farið um tuttugu og fimm
mílur og þeir áttu aðra eins vegalengd eftir
til þess að ná til Allahabad. Nóttin var allsvöl.
Parsíinn kveykti eld, og kom það
ferðamönnunum einkar vel; bjuggu þeir sér
til ágætan kveldverð úr vistföngum þeim, sem
þeir hörðu keypt sér í Kholby. Þeir skröfuðu
saman um hríð, en svo fór ekki að
heyrast nema orð og orð á stangli, og loksins
ekki nema tómar hrotur. Fíllinn hallaðist
upp að bolnum á afarstóru tré og svaf
þannig, og var leiðsögumaður á verði úti hjá
honum.

Um nóttina bar ekkert það til titla né
tíðinda, er raskað gæti ró ferðamannanna.
Af og til heyrðist öskur einhvers villidýrs eða
þá suða í öpunum; en einskis geigvænlegra
urðu menn varir, og hin stærri villidýr ónáðuðu
ekki gestina í <i>bungalovinu</i>. Sir Francis
Cromarty »lá eins og hermaður hvílandi eftir
þraut«. Passe-partout svaf órótt, og var eins
og hann væri að rifja upp í svefninum allar
hinar sömu líkamsæfingar, sem hann hafði
haft á baki fílsins daginn áður. Mr. Fogg
svaf eins vært eins og þótt hann hefði hvílt
í sínu rólega rúmi í Saville Row.

Um miðmorgunsskeið lögðu þeir upp á
ný til að halda fram ferð sinni. Leiðsögumaðurinn
vonaðist til, að þeir næðu til Allababad
um kveldið. Ef það tækist, misti Mr.
Fogg ekki nema nokkurn hluta aftur af þeim
fjörutíu og átta stundum, sem hann var búinn
að vinna eða spara frá því fyrsta að
hann hafði lagt á stað að heiman.

Þeir héldu nú niður síðustu hlíðadrög
Vindhæja-fjallanna. Fíllinn tók að brokka á
ný með sínum gamla hraða. Um hádegisbil
fóru þeir fram hjá þorpinu Kallenger við
ána Cani, en það er ein af smá-ám þeim, er
í Ganges renna. Það leit svo út sem leiðsögumaður
þeirra forðaðist allar mannabygðir
og áliti óhultast að leggja leiðina sem mest
um óbygðir. Nú var Allhabad í norðaustur
frá þeim, og einar tólf mílur eftir þangað.
Þeir áðu nú enn einu sinni undir bananatré;
ávöxtur þess er »eins hollur og brauð
og eins safaríkur og rjómi«, og þótti ferðamönnunum
mikið til hans koma.

Klukkan um tvö héldu þeir inn í stóran
og þykkan myrkvið, og þurftu þeir að fara
nokkrar mílur vegar gegnum hann. Leiðsögumaðurinn
kaus einlægt helzt að leggja
leiðar sínar þar sem dimmast var. Enn
sem komið var hafði þeim heldur ekkert
á hlekkzt fyrir það, og það var nú alt útlit
fyrir, að þeir mundu lúka svo ferð sinni, að
ekkert bæri við öðru markverðara. En rétt
í þessu fór fíllinn að verða eitthvað undarlegur
og staðnæmdist svo alt í einu grafkyrr.

Þetta var tveim stundum fyrir miðaptan.

»Hvað er um að vera?« spurði Sir
Francis Cromarty og rak höfuðið upp úr
<i>howdahinu</i>.

»Ég veit ekki« svaraði Parsíinn og hlustaði
með athygli á ógreinilegan suðu-þyt, sem
barst að eyrum þeirra gegn um trjágreinarnar,
sem fléttuðust þétt saman.

Hljóð þetta varð brátt skýrara. Það
hefði mátt halda, að það væri ómur af samsöng
og hljóðfæraslætti í fjarska; það var líkast
lúðrahljómi, og væri sungið undið jafnframt.
Passe-partout hleraði og skimaði í allar áttir
og vissi ekki hvaðan á sig stóð veðrið. Mr.
Fogg beið með mestu þolinmæði og mælti
ekki orð.

Parsíinn stökk hvatlega af baki fílnum,
batt hann við tré, en læddist sjálfur inn í
kafþykkan undirskóginn. Eftir drykklanga
stund kom hann aftur og mælti. »Það er
Brahmína-prósessía að nálgast og stefnir þessa
leið. Felum okkur, ef auðið er«.

Meðan hann mælti þetta, tók hann fílinn,
teymdi hann inn í skógar-þykknið, en bað
ferðamennina að bíða kyrra á meðan. Hann
var við búinn, að allir stykkju á bak, ef
endilega þyrfti að flýja; en hann vonaðist
eftir, að prósessían færi fram hjá þeim án þess
að verða þeirra vör, því að umhverfis þá var
svo þétt laufborð, að alveg huldi þá.

Þessi ósamræmi hljómur barst nær og
nær – það var tilbreytingalaust söngl samfara
bumbuslætti og hljómskála[*]) glamri.
Brátt sáu þeir undir limið fylkingarbrodd
prósessíunnar, svo sem fimmtíu fet frá sér,
og Mr. Fogg og félagar hans gátu vel greint
einstaklingan hvern frá öðrum.

[* Cymbal.]

Fremstir gengu prestarnir og báru mítur
og langa kögraða refla. Umhverfis þá gekk
þyrping karla, kvenna og barna í marglitum
klæðum, og sönglaði hópurinn eins konar líksöngslag,
og tók svo hljómur ýmislegra hljóðfæra
inn í á millum. Á eftir þessum flokki
kom kerra með stórum hjólum, og voru öll
hjólin, og þar með spælarnir, skreytt höggormamyndum;
kerruna drógu fjórir skrautsöðlaðir
Indlands-vísundar; en í henni sat
hrikalegt og afskaplegt líkneski. Á því voru
fjórar hendur, skrokkurinn var málaður lifrauður,
augun voru starandi, hárið fléttað,
tungan lafði fram úr kjaftinum og varirnar
voru málaðar með <i>henna</i> og <i>betel</i>. Um hálsinn
héngu hauskúpur á bandi, en um mittið
var belti og færðar upp á manna hendur.
Ferlíki þetta stóð upprétt á hauslausum
risa-bol.

Sir Francis kannaðist þegar við skurðgoðsmynd
þessa.

»Þetta er gyðjan Kali«, hvíslaði hann;
»gyðja elskunnar og dauðans«.

»Dauðans – það get eg skilið«, tautaði
Passe-partout, »en ekki elskunnar; bölvuð
norn er þetta«.

Parsinn gaf honum merki um að halda
sér saman.

Fjöldi förumunka dansaði og ærslaðist
kring um skurðgoðið.

Þessir mannræflar voru smurðir með
gulum lit og þaktir sárum, sem blóðið draup
úr í dropatali; þetta voru frávita fífl, sem
hefðu verið vís til að fleygja sér undir vagnhjól,
ef þeir hefðu átt kost á því.

Á eftir ofstækismönnum gengu
nokkrir Bramínar, klæddir í alt sitt austurlenzka
viðhafnarskraut og drógu á eftir sér
kvennmann, sem hnaut í hverju spori.

Þessi kona var ung og hvít eins og Norðurálfumenn.
Höfuð hennar, háls, herðar, eyru,
handleggir, hendur og öklar voru þakin gimsteinum
eða hringum. Hún var í gullskreyttri
skikkju og þar utan yfir í þunnri músselínskápu,
og sást ljóslega hve íturvaxin hún var.

Fyrir aftan þessa ungu konu var önnur
sjón að sjá, sem var henni mjög ólík,
varðmenn, vopnaðir brugðnum sverðum og
löngum, myndskreyttum skammbyssum; þeir
báru mannslík á burðarstól.

Þetta var gamals manns lík, klætt í skrautbúning
indveskra konunga; túrbaninn var
bródéraður með perlum, skykkjan var úr
silki gullofin, beltið úr cashmer, sett demöntum,
og við það héngu hin prýðisfallegu vopn
indverskra þjóðhöfðingja.

Síðastur var hljóðfæraleikenda flokkur,
ásamt ofstækisfullum varðmönnum, sem grenjuðu
svo hátt, að stundum heyrðist jafnvel
ekki til hljóðfæranna. Þar með var líkfylgdinni
lokið.

Sir Francis Cromatry horfði á prósessíuna
meðan hún fór fram hjá, og það var
einkennilegur hrygðarsvipur á andlitinu á
honum. Hann snéri sér að leiðsögumanninum
og sagði:

»Er það suttee?«

Parsíinn svaraði með jákvæðismerki, og
lagði fingurna á varirnar. Langa prósessían
liðaðist hægt og hægt milli trjánna, og áður
en langt leið hurfu þeir síðustu inn í skóginn.
Hljóðfærahljómurinn dó út smátt og
smátt; við og við heyrðust fáein org, en þeim
linti bráðlega, og varð þá alveg þögn.

Phileas Fogg hafði heyrt það, sem Sir
Francis hafði sagt, og jafnskjótt og prósessían
var horfin sagði hann:

»Hvað er suttee?«

»Suttee«, svaraði generalinn, »er mannblót
– en af frjálsum vilja. Konan, sem
þér sáuð rétt áðan, verður brend í dögun í
fyrramálið«.

»Bölvaðir fantarnir!« hrópaði Passe-partout;
hann gat ekki setið á gremju sinni.

»Og þetta lík?« sagði Mr. Fogg.

»Er lík mannsins hennar – konungsins«,
sagði leiðsögumaðurinn. »Hann var sjálfstæður
höfðingi í Bundelcund«.

»Er það alvara yðar að segja, að slíkir
skrælingjasiðir eigi sér enn stað á Indlandi
– undir brezkri stjórn?« sagði Mr. Fogg, án
þess að nokkur minsta geðshræring sæist á
honum.

»Í meiri hluta Indlands«, svaraði Sir
Francis Cromarty, »eiga þessi blót sér ekki
stað; en við höfum ekkert vald yfir villihéruðunum,
og meðal þeirra er Bundelcund eitt
af þeim helztu. Allur landsparturinn norður
af Vindlia er fullur af ránum og morðum«.

»Aumingja konan«, hrópaði Passe-partout,
»brend lifandi«.

»Já«, hélt generalinn áfram, »brend lifandi;
og ef hún væri það ekki, þá gætuð þið
enga hugmynd gert ykkur um, hve þrælslega
skyldmenni hennar mundu fara með hana.
Þau mundu raka af henni alt hárið, halda í
henni lífinu með mjög skornum skamti af
hrísgrjónum, og forðast öll afskifti af henni,
því að hún mundi vera talin óhrein, og
deyja eins og hundur. Það er af því, að
ekkjur sjá fram á þessa meðferð, að þær oft
neyðast til að láta brenna sig, fremur en af
ást eða trúarofsa. Stundum fer þó þessi
fórn fram af fyllilega frjálsum vilja konunnar,
og stjórnin verður að taka alvarlega í
taumana til þess að afstýra þessu. Þegar eg
fyrir nokkrum árum var í Bombay, bað ung
ekkja landstjórann um leyfi til þess að mega
brennast með manni sínum dánum. Eins
og þið getið nærri synjaði hann bænarinnar.
Þá fór þessi óhuggandi ekkja burt úr borginni,
leitaði hælis hjá sjálfstæðum smákonungi,
og brendi sig sjálf, og þótti öllum hlutaðeigendum
það prýðilega af sér vikið«.

Jafnframt því sem generalinn talaði,
kinkaði leiðsögumaðurinn kolli, til þess að
gefa með því til kynna, að sagan væri sönn,
og þegar hann hafði lokið máli sínu, sagði
Parsíinn:

»En það suttee, sem á að fara fram á
morgun, er ekki gert af frjálsum vilja«.

»Hvernig vitið þér það?«

»Hver einasti maður í Bundelcund veit
það«, svaraði leiðsögumaðurinn.

»En veslings konan veitti enga mótspyrnu«,
sagði Sir Francis Cromarty,

»Af því að henni hafði verið gefinn inn
hampur og ópíum«, svaraði Parsíinn.

»En hvert eru þeir að fara með hana?«

»Til hofsins Pillaji, tvær mílur héðan.
Þar verður hún í nótt og bíður þeirrar stundar,
þegar fórnin á fram að fara«.

»Og hvenær á fórnin að fara fram?«

»Í dögun á morgun«.

Um leið og leiðsögumaðurinn sagði þetta,
leiddi hann fílinn úr stað og kleif upp í sæti
sitt á hálsinum á honum; og rétt í því bili
sem hann ætlaði að fara að blístra, til þess
að láta dýrið skilja, að nú ætti það að leggja
af stað, lét Mr. Fogg hann bíða við, og
sagði við Sir Francis Cromarty: »En að við
frelsum konuna?«

»Frelsum hana!« hrópaði generalinn upp
yfir sig.

»Eg á enn eftir tólf stundir afgangs«,
hélt Fogg áfram; »eg get varið til þess þeim
tíma«.

»Gott og vel, þér eruð maður með hjartað
á réttum stað, það skal eg segja«, hrópaði
Sir Francis.

»Stundum er það þar«, svaraði Mr. Fogg
og glotti við, »þegar eg hefi tíma!«



XIII. KAPÍTULI.

Sýnir, hvernig Passe-partout verður þess var,
að hamingjan fylgir hugmönnum.


FYRIRÆTLUNIN var örðug og djarfmannleg;
það var næstum því ómögulegt að koma
henni fram. Mr. Fogg ætlaði að fara að
leggja líf sitt eða að minsta kosti frelsi sitt
í hættu, og þar af leiðandi fyrirtæki sitt; en
engu að síður hikaði hann sér ekki eitt
augnablik. Auk þess fékk hann ósveigjanlegan
félaga í Sir Francis Cromarty. Passe-partout
var sömuleiðis boðinn og búinn til
að fylgja þeim, og honum þótti meira og
meira vert um húsbónda sinn með hverju
augnablikinu sem leið. Það reyndist þá svo,
að hann hafði hjarta undir sínu kuldalega
yfirbragði. Passe-partout var farinn að elska
Mr. Fogg.

Leiðsögumaðurinn var eftir. Hvernig
skyldi hann snúa sér í þessu máli? Það
voru öll líkindi til, að hann mundi draga
taum þar lendra manna. Það varð að minsta
kosti að sjá um, að hann yrði með hvorugum,
ef hann vildi ekki aðstoða förunauta
sína.

Sir Francis lagði spurninguna fyrir hann
blátt áfram.

»Virðulegi herra«, sagði maðurinn, »eg er
Parsíi. Konan er líka Parsíi. Þið getið látið
mig gera hvað sem ykkur sýnist«.

»Gott og vel«, svaraði Sir Francis.

»En«, hélt leiðsögumaðurinn áfram, »þið
verðið að muna eftir því, að það er ekki að
eins að við stofnum lífi okkar í hættu með
þessu fyrirtæki, en það getur verið, að við
verðum fyrir hræðilegum pyntingum, ef við
verðum teknir höndum lifandi. Þið skuluð
því fara varlega«.

»Við höfum ráðið af að hætta á þetta«,
sagði Mr. Fogg. »Eg held, það væri betra
fyrir okkur að bíða næturinnar«.

»Það held eg líka«, sagði leiðsögumaðurinn,
og fór svo að segja ferðamönnunum
frá ýmsu viðvíkjandi konunni. Hann sagði, að
hún væri Parsíi, orðlögð fyrir fegurð, og dóttir
eins af ríkustu kaupmönnunum í Bombay.
Hún hafði fengið alenskt uppeldi; allir hennar
hættir og tilhneigingar væru eins og tíðkast
meðal Norðurálfumanna. Hún hét Aouda.
Hún var enn fremur föður- og móðurlaus,
og hafði verið gift indverska höfðingjanum
nauðug. Hún hafði ekki verið nema þrjá
mánuði í hjónabandi. Hún hafði vitað, hver
forlög biðu hennar og reynt að forða sér, en
hafði tafarlaust náðst aftur; og skyldmenni
höfðingjans, sem fyrir eigin hagsmuna sakir
þráðu dauða hennar, höfðu ráðið af að fórna
henni, enda virtist nú óhjákvæmilegt að úr
því yrði.

Þessi atriði urðu til að styrkja Mr. Fogg
og félaga hans í hinu göfugmannlega áformi
þeirra. Það var þá afráðið, að leiðsögumaðurinn
skyldi fara með þá svo nærri hofinu
sem mögulegt væri án þess að vekja
eftirtekt manna.

Eftir hér um bil hálfa klukkustund nam
fíllinn staðar í kjarrskóginum á að gizka 250
faðma frá musterinu og sást það ekki þaðan;
en org ofstækismannanna heyrðust greinilega.

Þá var það tekið til umræðu, á hvern
hátt bezt mundi vera að reyna að bjarga
konunni. Leiðsögumaðurinn vissi, hvernig
hagaði í musterinu, og sagði, að unga
konan væri höfð þar í varðhaldi. Var mögulegt
að komast inn um nokkrar dyrnar, þegar
prestahópurinn o.s. frv. væri steinsofnaður?
Eða áttu þeir að fara inn um gat á veggnum?
Þetta var ómögulegt að afráða fyrr en
þeir kæmu að hofinu. En eitt var víst, og
það var, að verkið varð að vinnast að nóttunni,
og ekki í dögun, þegar konan skyldi
leiðast til lífláts. Þá mundi öllum mannlegum
kröftum ofvaxið að bjarga henni.

Svo var beðið nætur. Um kl. 6 átti að
vera orðið dimt, og þá átti að fara njósnarferð.
Þá hugðu þeir, að förumunkarnir
mundu hættir að orga. Hindúarnir mundu
um það leyti, eftir venju sinni, fallnir í vímusvefn
af »bang« – ópíums-lög blönduðum
hampi; og þá hugðu þeir, að takast mundi
mega að laumast fram hjá þeim inn í hofið.

Allur flokkurinn laumaðist nú, eftir leiðsögn
Parsíans, gegn um skóginn. Eftir að þeir
höfðu í tíu mínútur skriðið undir greinum
trjánna, komu þeir að læk einum; þaðan
gátu þeir við glampann af kyndlunum grilt
í bálköstinn, sem hlaðinn var upp af ilmandi
sandelsviði; var þegar búið að hella um hann
allan ilmsætri olíu. Á þessum kesti lá líkami
hins látna höfðingja, sem átti að brennast
ásamt ekkju sinni. Hundrað skref frá kestinum
var hofið, og sáust turnar þess gnæfa
upp yfir toppana á trjánum, sem í kring voru.

»Haldið áfram«, hvíslaði leiðsögumaðurinn.

Parsíinn fór, ásamt félögum sínum, enn
varlegar en áður steinþegjandi innan um háa
grasið. Þyturinn í trjánum var eina hljóðið,
sem rauf þögnina.

Parsíinn nam bráðum staðar í skógarbrúninni.
Nokkrir kyndlar köstuðu birtu yfir
svæðið fyrir framan þá. Það var þakið hópum
af drukknum sofandi mönnum, og líktist
mjög vígvelli, stráðum mannabúkum. Karlar,
konur og börn lágu þar saman. Sumir drukknir
náungar stauluðust fram og aftur. Í framsýn
gnæfði musterið upp úr þykkum skóginum.
En til mikillar gremju fyrir leiðsögumanninn
héldu vopnaðir indverskir bardagamenn
vörð í ljósbirtunni, frá kyndlum, sem
festir voru á dyrnar; þar skálmuðu þeir fram
og aftur með brugðnum sverðum. Vafalaust
voru prestarnir fyrir innan jafn-árvakrir.

Parsíinn hélt ekki lengra áfram. Hann
sá þegar í hendi sér, að ómögulegt var að
komast með valdi inn í musterið, og sneri
aftur við með félögum sínum. Sir Francis og
Mr. Fogg skildu líka, að ekkert varð frekar
gert þeim megin. Þeir námu staðar og báru
ráð sín saman í hljóði.

Við skulum bíða dálítið við«, sagði generalinn.
Klukkan er ekki nema átta; þessir
varðmenn kunna að sofna seinna«.

»Víst er það mögulegt«, sagði Parsíinn.

Svo lögðust þeir allir niður við trén og
biðu.

Tíminn var mjög lengi að líða. Við og
við fór leiðsögumaðurinn og njósnaði. En
varðmennirnir voru þar alt af. Kyndlarnir
brunnu enn glatt, og flöktandi glampa sló út
um musterisgluggana innan að.

Þeir biðu þangað til komið var undir
miðnætti. Engin breyting varð á. Varðmennirnir
sváfu ekki, og það var augsýnilegt,
að þeir ætluðu að vera á verði alla nóttina
Það varð nú óhjákvæmilegt að reyna aðra
aðferð og að skera sig inn úr veggjunum á
hofinu. Svo mátti ef til vill búast við, að
þeir hittu prestana inni fyrir vakandi, gætandi
fórnardýrs síns eins vandlega eins og
hermennirnir gættu dyranna.

Eftir að þeir höfðu borið saman ráð sín,
kvaðst leiðsögumaðurinn albúinn að halda
til hofsins. Mr. Fogg, Sir Francis og Passe-partout
fóru á eftir honum. Þeir fóru langan
krók á sig í því skyni og komust aftan
að hofinu. Hér um bil kl. 11½ komust þeir
að musterisveggjunum án þess nokkur hefði
orðið var við þá. Það var auðséð, að enginn
vörður var haldinn þeim megin, en það
var jafn-auðséð, að það var hvorki gluggi né
dyr á því aftanmegin.

Nóttin var dimm. Tunglið var á síðasta
kvartéli, og var naumast sýnilegt fyrir ofan
sjóndeildarhringinn, og var oft þakið þykkum.
skýjum. Trén gerðu og myrkrið enn svartara.
Þeir voru nú komnir að veggnum, og
annaðhvort urðu þeir að finna einhverja holu
í hann eða þá búa hana til. Til þess hafði
Mr. Fogg og félagar hans ekkert nema vasahnífa
sína. En það vildi svo vel til, að ekkert
var í hofsveggjunum nema múrgrjót og
viður, og því gat ekki verið mjög örðugt að
skera þá. Þegar búið var að ná út fyrsta
múrsteininum, var annað auðvelt.

Þeir tóku tafarlaust til starfa og höfðu
svo hljótt um sig sem þeim var mögulegt.
Parsíinn og Passe-partout spertust við að losa
múrsteinana á hér um bil tveggja feta svæði.
Verkinu var haldið áfram og það gekk ágætlega,
þangað til hljóð heyrðist innan úr hofinu,
heyrðust þá þegar önnur hljóð utan hofsins.
Passe-partout og leiðsögumaðurinn hættu
starfinu. Hafði heyrzt til þeirra, og höfðu
menn utan hofsins verið gerðir varir við?
Það þurfti ekki nema meðalhyggni til að sjá,
varlegra var að hverfa frá, og það gerðu
þeir ásamt Sir Francis Cromarty og Phileas
Fogg. Þeir földu sig aftur innan um trén til
þess að bíða eftir því, að hræðslan færi úr
Hindúunum, ef þetta höfðu annars verið
hræðslumerki, sem þeir höfðu heyrt, og
þeir svo að taka aftur til starfa. En
sér til sorgar sáu þeir, að varðmennirnir höfðu
nú alveg umkringt hofið og var nú algerlega
ómögulegt að því að komast. Það mundi
verða örðugt að lýsa gremju þessara fjögra
manna á þessari óhappastund. Hvernig áttu
þeir að bjarga konunni, þegar þeim var ómögulegt
að komast að henni? Sir Francis Cromarty
krepti hnefana, Passe-partout var alveg
utan við sig, og jafnvel leiðsögumaðurinn átti
örðugt með að stilla sig, Phileas Fogg einn
hélt jafnvægi sínu óbreyttu.

»Eg býst við, að getum nú eins vel
farið«, sagði Sir Francis Cromarty í hljóði.

»Við getum ekki annað gert«, sagði
fylgdarmaðurinn.

»Farið að engu óðslega«, sagði Mr. Fogg.

»Mér er nóg, ef eg kemst til Allahabad um
miðjan dag«.

»En hvað vonist þér eftir að við getum
gert, þó við bíðum hér? sagði Sir Francis.
»Eftir tvo tíma fer að birta, og – «

»Við getum fengið eitthvert tækifæri á
síðusta augnablikinu.«

Generalnum mundi hafa þótt vænt um
að geta lesið út úr andlitinu á Mr. Fogg,
hvað honum bjó í brjósti, um hvað var hann
að hugsa, þessi stilti Englendingur? Var
hann að hugsa um að hlaupa á brennandi
köstinn á síðasta augnablikinu, og hrífa
konuna út úr greipum böðlanna fyrir allra augum?

Í slíkum aðförum hefði ekkert vit verið,
og enginn gat eitt augnablik ímyndað sér, að
Mr. Fogg væri svo fífldjarfur. Engu að síður
féllst Sir Francis á að bíða eftir þessum
voðalegu leikslokum. En fylgdarmaðurinn,
fór með þá í skógarbrún eina, og mátti þar
út úr runnunum sjá alt, sem fram fór. Meðan
á þessu stóð, hafði Passe-partout verið að
velta málinu í sínum annríkissama heila, og
loksins datt honum nokkuð í hug eins hastarlega
eins og eldingu slær niður. Í fyrstu
þótti honum hugmyndin svo hlægilega heimskuleg,
en að lokum fór honum að finnast vit í
henni. »Það er tilviljun«, tautaði hann, »en
ef til vill verður ekki öðruvísi farið með
þessa skinhelgu aula«. Hvað sem því leið,
sneri hann sig utan um endann á lægstu
greininni á tré einu, og vantaði lítið á, að
greinarendinn snerti jörðina.

Stundirnar voru lengi að líða, en að lokum
sáust á himninum óljós merki þess, að
dagurinn væri í nánd. Enn var niðamyrkur
umhverfis hofið.

Þetta var tíminn, sem fórnfæringin skyldi
fram fara. Sofandi flokkarnir stóðu upp eins
og upprisan væri komin. Bumburnar hljómuðu.
Söngvar og org heyrðust enn. Hátíðlega
augnablikið var nú komið!

Rétt í þessu bili var nú dyrum hofsins
lokið upp, og sterkum glampa sló út innan
að. Tveir prestar sáust draga konuna fram
að dyrunum. Áhorfendunum virtist sem
vesalings konan hefði hrist af sér vímuna,
og væri að reyna að sleppa frá böðlum sínum.
Sir Francis Cromarty var í mjög mikilli
geðshræringu, og þreif um hönd Mr. Foggs.
líkt og hann hefði krampa; hann varð þess
var, að Mr. Fogg hélt all fast utan um
opinn hníf.

Manngrúinn fór nú að hreyfa sig. Unga
konan hafði aftur verið gerð hálfdrukkin af
hampgufu, og gekk fram hjá förumunkunum,
sem fluttu hana, og grenjuðu þeir æðislega
jafnframt því, sem þeir héldu áfram.

Phileas Fogg og félagar hans fylgdust
með yzt í manngrúanum. Tveim mínútum
síðar komu þeir að læknum, og námu staðar
hér um bil 50 skref frá bálkestinum, sem
líkið hafði verið lagt á. Þessari dimmu
guðræknis-birtu griltu þeir í dauðadæmdu
konuna, rétt hjá líki manns hennar.

Logandi kindill var þá skyndilega borinn
að viðarkestinum; olíu hafði verið helt
yfir hann, og hann stóð þegar í ljósum loga.
Sir Francis Cromarty og fylgdarmaðurinn
urðu að beita öllu sínu afli, til þess að halda
aftur af Mr. Fogg; gremjan brann í honum,
og það var svo að sjá sem hann ætlaði að
ráða á köstinn logandi.

En rétt í því, að Phileas Fogg var að
takast að fleygja þeim af sér, breyttist það,
sem þeir voru að horfa á. Múgurinn rak
upp skelfingar-org, og beygði sig alt niður
til jarðar í óumræðilegri angist.

Gamli höfðinginn var, þegar til kom,
ekki dauður! Þarna stóð hann uppréttur á
logandi bálkestinum, með ungu konuna í
faðmi sér, albúinn til að stökkva út úr reyknum
inn í hópinn, sem var örvita af skelfingu.
Förumunkarnir, varðmennirnir, prestarnir,
allir voru utan við sig af hræðslu, héldu andlitunum
niður við jörðina, og þorðu ekki að
líta upp augunum til þess að virða fyrir sér
slík fádæma-undur.

Upprisni maðurinn komst þannig þangað,
sem þeir Phileas Fogg og Sir Francis
Cromarty stóðu með leiðsögumanni sínum.

»Við skulum fara héðan«, sagði vofan.

Þetta var ekki nema Passe-partout; hann
hafði, án þess eftir honum væri tekið, komizt
að bálkestinum, með því að fylgja reykjarmekkinum,
og hafði frelsað hina ungu frú
frá bráðum bana. Það var Passe-partout
sjálfur, sem fyrir ofdirfsku sína hafði tekizt
að komast óskemdum gegn um skelfdan mannfjöldann.

Á einu augnabliki voru mennirnir fjórir
horfnir út í skógana, og fíllinn þrammaði
greiðlega áfram. En mjög bráðlega heyrðu
þeir, að háu orgin og ólætin voru aftur byrjuð,
og vissu af því, að menn mundu hafa
komizt að raun um, hver brögð höfðu verið
í frammi höfð, og svo sem til frekari staðfestingar
þaut kúla fram hjá þeim. Því að
líkami indverska höfðingjans lá á logandi
kestinum; og prestarnir skildu skjótt, að tekizt
hafði, að minsta kosti til bráðabirgða, að
bjarga konunni. Þeir þutu tafarlaust inn í
skóginn, ásamt hermönnunum, sem hleyptu
af allir í einu; en flóttamennirnir voru allir
burt, og fáeinum minútum síðar voru þeir
komnir úr skotfæri, hvort heldur sem örvum
eða kúlum var skotið.



XIV. KAPÍTULI.

Phileas Fogg fer ofan Ganges-dalinn yndislega,
án þess að taka eftir því, hve fagur hann er.


FYRIRTÆKIÐ hafði tekist, þó óvarkárt væri.
Einni stundu síðar var Passe-partout farinn
að hlæja að því, hvað vel sér hefði tekist
glánaskapurinn. Sir Francis hafði tekið í
höndina á honum. Húsbóndi hans hafði
sagt, að þetta væri »vel af sér vikið«, sem
í sannleika var mikið lof af hans munni.
Þessu hrósi hafði Passe-partout svarað á
þann hátt, að það væri húsbóndi hans, sem
átti alt hrósið skilið. Sá eini þáttur, sem
hann hafði tekið í fyrirtækinu sjálfur, hefði
í raun og veru verið vitlaus grilla, og hann
hló aftur að því, að hann, Passe-partout,
gamall fimleika-kennari, fyrverandi lægsti
foringi í slökkviliðinu, hefði látist vera
eiginmaður yndislegrar, ungrar frúr, ekkju eftir
smurðan indverskan konung!

Af ungu frúnni er það að segja, að hún
var enn meðvitundarlaus, og hafði enga hugmynd
um það, sem gerst hafði síðustu klukkustundina,
né það sem nú fór fram. Utan um
hana var vafin ábreiða, sem notuð hafði verið
í járnbrautarvögnunum, og nú hvíldi hún á
einu sætinu, sem sett hafði verið upp á fílinn.

Meðan á þessu stóð, hélt fíllinn hratt
áfram eftir skóginum, og stýrði Parsíinn honum
með mikilli nákvæmni. Eftir einnar
stundar ferð komu þeir að stórri sléttu.
Klukkan sjö námu þeir staðar. Unga frúin
var enn meðvitundarlaus. Fylgdarmaðurinn
helti dálitlu af brennivíni ofan í kokið á
henni, en það leið enn nokkur stund áður
en hún fengi meðvitundina. Sir Francis Cromarty
hafði séð, að hampgufan, sem hún
hafði andað að sér, hafði ekki gert henni
neitt tjón, og var alls ekkert hræddur um hana.

En þó að generalinn væri óhræddur við
það, að konan fékk ekki aftur meðvitundina,
þá var hann ekki eins öruggur viðvíkjandi
lífi hennar framvegis. Hann hikaði ekki við
að segja Mr. Fogg, að ef frú Aouda héldi
kyrru fyrir á Indlandi, þá mundu ofsækjendur
hennar ná henni fyrr eða síðar. Þessir
ofstækismenn voru á víð og dreif út um alla
hálfeyjuna, og það var enginn vafi á því, að
Hindúar mundu reyna að ná í konuna, þrátt
fyrir enska lögregluliðið, í hverju fylkinu sem
hún reyndi að leita sér hælis. Og til stuðnings
sínu máli gat Sir Francis um svipaðan
atburð, sem nýlega hafði komið fyrir. Hans
skoðun var því sú, að henni var ekki með
öllu óhætt nema hún færi burt af Indlandi
og kæmi þangað aldrei aftur.

Mr. Fogg sagðist skyldi hugsa um málið
og segja sína skoðun síðar.

Um kl. 10 lét fylgdarmaðurinn þá vita,
að þeir væru komnir rétt að Allahabad. –
Þegar þangað var komið, gátu þeir haldið
ferðinnni áfram eftir járnbraut, og eftir hér
um bil 24 tíma áttu þeir að koma til Calcutta.
Phileas Fogg átti þó að koma nógu snemma
til þess að ná í gufuskipið til Hong Kong,
sem átti að leggja á stað um hádegi þ. 25.
október. Ungu konunni var komið fyrir
í prívat biðstofu, þar sem henni var óhætt,
en Passe-partout var sendur af stað í skyndi
til þess að kaupa ýms óhjákvæmileg föt, o.s. frv.,
handa henni. Húsbóndi hans lagði
peningana til.

Passe-partout flýtti sér og hljóp um
strætin í Allahabad – borg guðs – einni af
helgustu borgum Indlands, þar sem hún
stendur, þar sem Ganges og Jumma koma
saman; þær ár draga að sér pílagríma frá
öllum hlutum hálfeyjunnar. Vér höfum og
verið fræddir á því, að Ganges komi upp á
himnum og þaðan láti Brama hana streyma
niður til jarðar.

Passe-partout keypti þessa muni
samvizkusamlega, en gleymdi ekki að líta í kring
um sig og skoða bæinn dálítið. Ljómandi
fallegur kastali hafði einu sinni átt að vernda
borgina, en síðar hafði hann verið gerður
að ríkisfangelsi. Verzlun og viðskifti
eru ekki eins mikil í Allahabad eins og fyr
á tímum. Það var ekki til mikils fyrir
Norðurálfumanninn að leita að öðrum eins
vörubirgðum eins og í Regentstræti. Hann
gat ekki fundið neitt betra en smábúð gamals
Gyðings, sem prangaði með föt – og Gyðingurinn
var auk þess önugur í meira lagi.
Af honum keypti hann <i>tweed</i>-kjól, stóra
skikkju, og tilkomumikla oturskinnskápu,
sem kostaði 75 pund sterling. Með þessi föt
sneri hann svo aftur til járnbrautarstöðvanna,
og var hróðugur mjög.

Frú Aouda hafði um þetta leyti fengið
meðvitundina aftur að nokkru leyti. Lyfið,
sem prestarnir höfðu svæft hana með, var
smátt og smátt að missa kraft sinn, og í
fögru augun var aftur að koma blíði og
yndislegi indverski svipurinn.

Skáldakongurinn Ucaf Uddaul kveður á
þessa leið, þegar hann er að lofa fegurð
drotningarinnar í Ahundnagara:

»Skínandi lokkarnir hennar, sem skift
er yfir miðju enninu, láta menn taka eftir,
hve fagurlega eru lagaðar hvítu, litfögru
kinnarnar, glóandi af æskublómanum. Hrafnsvörtu
brýrnar hafa sömu lögun og styrkleik
eins og bogi Kama, ástarguðsins; og fyrir
neðan silkimjúku augnahárin synda dökku
augun í vökvakendri blíðu, eins og ljós
himinsins speglar sig í hinum helgu vötnum
Himalaya. Glitrandi, jöfnu tennurnar hennar
líkjast perlum og skína milli brosandi
varanna líkt og daggardropar í krónublöðum
passíublómsins. Litlu eyrun með guðdómlegu
bogunum, litlu hendurnar, litlu fæturnir,
fíngerðir eins og knappur lótusviðarins, glitra
af perlum frá Ceylon og fögrum demöntum
frá hinni nafnfrægu Golconda. Sívala,
liðuga mittið, sem spenna má utan um með
höndunum, vekur athygli manna á íbognu
mjöðmunum og bungandi barminum, þar
sem æskan í öllum sínum yndisleik breiðir
út alla sína dýrgripi. Fyrir neðan skikkjufaldinn
sýnast limirnir vera myndaðir í
silfurformi af höndum hins guðumlíka, ódauðlega
myndasmiðs Vicvarcarnia«.

Vér ætlum ekki að halda því fram, að
þessi lýsing hafi átt beinlínis við frú Aoudu,
en hitt er óhætt að segja, að hún var
einstaklega yndisleg kona í orðsins fylsta
skilningi. Hún talaði hreina ensku reiprennandi,
og fylgdarmaðurinn hafði ekki sagt nema
satt, þegar hann hafði fullyrt, að þessi
parsneska frú hefði umskapast við mentun þá,
sem hún hafði fengið.

Járnbrautarlestin var um það bil að
leggja af stað; Mr. Fogg var að borga
parsneska fylgdarmanninum þau laun, sem um
hafði verið samið – ekki vitund umfram.
Passe-partout varð hálfhissa á þessari
smámunasemi, því að hann mintist alls þess, sem
þeir áttu fylgdarmanninum að þakka. Parsíinn
hafði í raun og veru lagt sitt eigið líf í
hættu, þar sem hann tók þátt í því, sem
gerðist við Pillaji, og það var mjög líklegt,
að hann mundi sæta þungum refsingum, ef
Hindúarnir skyldu ná í hann. En svo var
Kiouni. Hvað átti að gera við fílinn, sem
hafði kostað svo mikið? Phileas Fogg hafði
þegar ráðið við sig, hvað gert skyldi verða
við hann.

»Parsíi«, sagði hann við fylgdarmanninn,
»þér hafið gert okkur mikið gagn og sýnt
okkur mikla trúmensku. Viljið þér eiga fílinn?
Sé svo, þá er hann yðar eign«. Augun
í fylgdarmanninum glitruðu.

»Þér eruð að gefa mér stórfé, virðulegi
herra«, hrópaði hann.

»Takið hann«, svaraði Mr. Fogg, »og
samt skulda eg yður«.

»Herra!« hrópaði Passe-partout; »takið
hann, vinur minn. Kiouni er fallegt dýr; og
svo gekk hann að skepnunni, gaf henni
nokkra sykurmola og sagði: »Hérna Kiouni,
taktu þetta, og þetta«.

Fíllinn lét til sín heyra nokkrar ánægjuhrinur,
tók utan um mittið á Passe-partout
með rananum, og lyfti honum upp. Passe-partout
var ekki grand hræddur og hélt áfram
að kjassa skepnuna; fílgreyið setti hann
svo hægt niður og þrýsti dálítið að með rananum;
Passe-partout svaraði á þann hátt, að
smella hendinni vingjarnlega á fílinn.

Stuttu á eftir voru þeir Phileas Fogg,
Sir Francis Cromarty og Passe-partout seztir
niður hjá frú Aoudu; hún sat í besta sætinu
í þægindalegum vagni í lestinni, sem var á
hraðri ferð til Benares. Þær 80 mílur, sem
eru á milli Allahabad og Benares, fór lestin
á tveimur tímum, og hafði þá unga frúin
alveg náð sér eftir svefnlyfið, sem hún hafði
andað að sér.

Menn geta því nærri, hve forviða hún var,
þegar hún varð þess vör, að hún var stödd
á járnbrautarlest, klædd Norðurálfu-búningi
og með þrjá alveg óþekta ferðamenn í kring
um sig.

Félagar hennar sýndu það, að þeir létu
sér mjög ant um hana, gáfu henni jafnvel
fáeina dropa af víni, og svo sagði generalinn
henni, hvað við hafði borið. Einkum fór
hann mörgum orðum um Phileas Fogg, sem
hefði lagt líf sitt í hættu til að frelsa hana,
og um það, hvernig Passe-partout hefði leitt
æfintýrið til lykta með afreksverki sínu, Mr.
Fogg sagði alls ekki grand, og Passe-partout
varð mjög vandræðalegur í framan, og sagðist
ekkert hafa gert, sem vert væri, að tala um.

Frú Aouda þakkaði lausnurum sínum
mikillega, að minsta kosti eins mikið með
tárum eins og með orðum. Yndislegu augun
hennar sýndu jafnvel enn betur þakklátsemi
hennar en varirnar. Svo datt henni aftur
brennan í hug, og þegar hún varð þess vör,
að hún var enn stödd á Indlandi, þá fór um
hana skelfingarhrollur. Phileas Fogg gat sér
til, hvað henni mundi vera innan brjósts,
ýtti sér að hleypa í hana kjarki og bauð
henni stillilega að fara með hana til Hong
Kong; þar gæti hún dvalið, þangað til útrætt
væri um þetta mál. Þetta tilboð þáði konan
mjög þakksamlega, því að það vildi svo vel
til, að einn fræendi hennar, Parsi eins og hún,
átti þá heima í Hong Kong, og var einn af
helztu kaupmönnum í brezku bygðinni þar.

Kl. 12½ nam lestin staðar við Benares.
Helgisögur Bramína segja, að sá bær standi,
þar sem áður hafi staðið hið forna Casi, er
einu sinni hékk milli himins og jarðar líkt
og líkkista Múhameds. En á þessum praktisku
dögum stendur Benares, sem austurlandamenn
kalla Aþenuborg Indlands, blátt
áfram á jörðinni, og Passe-partout kom auga
á múrhús og fjölda af leirkofum, sem gáfu
staðnum einhvern eyðilegan svip, án þess
nokkuð væri sérstaklega einkennilegt við hann.

Sir Francis Cromarty var nú kominn
þangað, sem hann ætlaði sér; hersveitir þær,
sem hann átti að stýra, voru í herbúðum fáeinar
mílur norður af bænum. Hann kvaddi
Phileas Fogg, óskaði honum allrar hamingju
og lét í ljósi pá von, að ferðin yrði honum
framvegis kostnaðarminni, né heldur hann
þyrfti að rata í önnur eins æfintýri. Mr.
Fogg tók vingjarnlega í höndina félaga
sínum, Aouda lét meira bera á tillinningum
sínum; hún gat ekki gleymt hve mikið
hún átti Sir Francis Cromarty að þakka. Af
Passe-partout er það að segja, að generalinn
sæmdi hann með því að hrista hjartanlega á
honum höndina, og þótti Passe-partout það
mjög mikill heiður. Svo skildu þeir.

Frá Benares liggur járnbrautin yfir Ganges
dalinn. Ýmislegt bar fyrir augu ferðamannanna
í hinu margbreytilega Beharlandi; grænar
hæðir, flákar af bygg-, hveiti- og mais-ökrum,
runnar fullir af krókódílum, lagleg þorp
og þykkir skógar. Fílar og aðrar skepnur
böðuðu sig í hinu helga fljóti; sömuleiðis
flokkar af Hindúum, karlar og konur; var
það fólk að lauga sig þar í guðræknisskyni,
þó að komið væri fram á haustið. Þessir
guðræknu menn voru afdráttarlausir óvinir
búddatrúarinnar, strangir Bramtrúarmenn, og
trúðu á Vishnú, sólguðinn, Shiva persónugjörfing
náttúrunnar, og Brama, æsta prest
og stjórnara. En hvernig skyldi Brama,
Vishnú og Shiva lítast á Indland, sem nú er
alt orðið enskt, með gufuskip í hundraðatali
þjótandi og grenjandi á hinum helgu vötnum
Ganges-fljótsins, skelfandi fugla og dýr merkurinnar
og hina tryggu áhangendur guðanna,
sem dvelja fram með fljótsbökkunum.

Landsplássið bar skyndilega fyrir augu
þeirra, og við og við sást það ekki fyrir
fljótinu. Ferðamennirnir gátu nú greint Chunar-kastalann,
20 mílur suðvestur frá Benares;
svo kom í ljós Fhazipore og merkilegu rósavatns-verkstaðirnir
þar; þar næst komu þeir
auga á gröf Cornwallis lávarðar, á vinstra
fljótsbakkanum; þar næst kom viggirti bærinn
Buxar, Patna, verzlunarbærinn mikli og
aðal-ópíumsmarkaður Indlands; Monghir, bær
með Norðurálfu-sniði, eins enskur eins og
Manchester eða Birmingham, með sínum
málmsmiðjum, verkstöðum og háu strompum,
sem gusu upp úr sér ógrynnum af svörtum reyk.

Nóttin datt á, og enn þaut lestin áfram,
innan um öskrandi og urrandi villidýr, sem
flýðu undan gufuvélinni. Auðvitað gátu þeir
þá ekkert séð af undrum Bengals, né Golconda,
rústum Coms, né Morschabad, forna hófuðstaðinn.
Hooghly, né Chandermagore í franska
landshlutanum, og mundi þó Passe-partout
hafa þótt vænt um að sjá þar merki ættjarðar
sinnar.

Loksins var komið til Calcutta kl. 7 um
morguninn. Gufuskipið til Hong Kong átti
ekki að fara af stað fyrr en um hádegi, svo
að Phileas Fogg hafði fimm stundir afgangs.

Samkvæmt dagbók hans átti hann að
koma til Calcutta 25. Oktober – tuttugu og
þremur dögum eftir að hann fór frá London;
og til Calcutta var hann kominn eins og til
hafði verið ætlast. Enn var hann hvorki á
undan né eftir áætluninni. Þeim tveim dögum,
sem hann hafði haft afgangs, hafði hann
eytt, eins og vér hófum séð, til ferðar sinnar
yfir hálfeyjuna; en vér skulum ekki láta oss
detta í hug, að Phileas Fogg hafi eitt augnablik
séð eftir því, hvernig hann hafi farið að
ráði sínu.



XV. KAPÍTULI.

Bankaseðla-böggullinn verður tveim þúsundum
punda léttari.


PASSE-PARTOUT varð fyrstur til að stökkva
ofan af lestinni; Mr. Fogg kom á eftir og
rétti hinum fagra förunaut sínum hjálparhönd.
Phileas hafði ætlað að halda beint
til skipsins, til þess að koma frú Aoudu þar
vel fyrir. Hann vildi ekki skilja við hana
þann tíma, þar sem hún var enn á hættulegum
stað.

Þegar Mr. Fogg var að fara burt af
járnbrautarstöðvunum, gekk lögregluþjónn að
honum og sagði: »Er ekki þetta Mr. Phileas
Fogg?«

»Jú«, svaraði Phileas.

»Og þetta er þjónn yðar?« hélt lögregluþjónninn
áfram og benti á Passe-partout.

»Já«.

»Viljið þér gera svo vel og koma með
mér?«

Það var ekki að sjá sem Mr. Fogg furðaði
sig minstu vitund á þessu. Lögregluþjónninn
var fulltrúi laganna, og lögin eru
Englendingum heilög. Passe-partout vildi,
eins og Frökkum er títt, fara að þinga um
þetta, en lögregluþjónninn snerti hann með
staf sínum, og húsbóndi hans gaf honum
merki um að hlýða.

»Getur þessi unga frú komið með okkur?«
sagði Mr. Fogg.

»Sjálfsagt«, svaraði lögregluþjónninn.

Mr. Fogg, Mrs. Aouda og Passe-partout
voru þar næst leidd að »palkighari«, nokkurs
konar fjórhjóluðum vagni, sem tók fjórar
persónur, og dreginn var af fjórum hestum.
Þau óku af stað, og enginn talaði orð frá
munni þær tuttugu mínútur, sem þau voru á
ferðinni.

Vagninn fór gegn um »svarta bæinn«, og
svo gegn um þann hluta bæjarins, sem Norðurálfumenn
byggja; þar eru húsin úr múrgrjóti,
fólkið vel klætt og fallegir vagnar, og
er mikill munur að líta í kring um sig þar
eða í bæjarparti þarlendra manna. Vagninn
nam staðar fyrir utan hús eitt, og virtist þar
alt vera hljótt og kyrlátt, og þó var ekki svo
að sjá sem það væri íbúðarhús neins prívatmanns.
Lögregluþjónninn bauð föngum sínum
– því að oss er óhætt að kalla þau svo
– að stíga niður úr vagninum, og leiddi þau
inn í herbergi eitt, þar sem slár voru fyrir
dyrunum.

»Klukkan hálfníu«, sagði hann, »verðið
þið leiddir fyrir Obadiah dómara«. Svo fór
hann út og lokaði dyrunum.

»Svo við erum í varðhaldi!« hrópaði
Passe-partout upp yfir sig og lét fallast niður
í stól.

Mrs. Aouda sneri sér að Mr. Fogg og
sagði með grátstaf í kverkunum: »Ó, gerið
þér það fyrir mig, hugsið ekki frekar um
mig. það er mín vegna, að þér hafið verið
tekinn fastur. Það er fyrir það að hafa
bjargað mér«.

Phileas Fogg svaraði rólega, að slíkt
væri ómögulegt. Það kæmi ekki til nokkurra
mála, að hægt væri að setja þá í varðhald
út úr brennunni. Kærendurnir þyrðu
ekki að sýna sig. Hér hlyti að eiga sér stað
einhver misskilningur, og Mr. Fogg bætti því
við, að hvernig sem alt færi, skyldi hann sjá
um, að unga frúin kæmist heil á húfi til
Hong Kong.

»En skipið leggur af stað kl. 12«, sagði
Passe-partout.

»Við skulum verða komin út á skipið
fyrir þann tíma« sagði Fogg eins og ekkert
væri um að vera.

Þetta var sagt svo afdráttarlaust, að
Passe-partout gat ekki að sér gert að tauta
við sjálfan sig: »Það gerir þá ekkert til; við
verðum vafalaust komin nógu snemma út á
skipið«. En í hjarta sinu var hann ekki eins
handviss um það.

Kl. 8½ var dyrunum lokið upp, lögregluþjónninn
kom inn og leiddi þau þrjú
inn í herbergi við hliðina. Það var réttarsalurinn,
og var allmargt þar inni af Norðurálfumönnum
og þarlendu fólki. Förunautunum
þremur var vísað til sætis á bekk,
beint á móti skrifborði dómarans. Obadiah
dómari kom inn svo að segja tafarlaust,
ásamt ritara sinum. Dómarinn var feitur
maður, kringluleitur. Hann tók hárkollu ofan
af nagla og lét á höfuðið á sér.

»Nefnið þér fyrsta málið« sagði hann,
en þegar hann hafði slept orðinu, tók hann
hendinni um höfuðið á sér og sagði; »Þetta
er ekki mín hárkolla«.

»Sannleikurinn er sá, herra dómari, að
þetta er mín hárkolla«, svaraði ritarinn.

»Mr. Oysterpuff minn góður, hvernig
getið þér búist við, að nokkur dómari geti
dæmt mál manna með ritara-hárkollu á
höfðinu?«

Þeir skiftu um hárkollurnar. Allan þennan
tíma sauð óþolinmæðin niðri í Passe-partout,
því að klukkuvísirarnir voru farnir
að færast hræðilega nálægt hádeginu.

»Jæja, fyrsta málið«, sagði dómarinn.

»Phileas Fogg!« hrópaði ritarinn.

»Hér er eg«.

»Passe-partout«.

»Já«.

»Gott«, sagði dómarinn.

»Við höfum beðið ykkar í tvo daga«.

»En hvað gefið þið okkur að sök?«
hrópaði Passe-partout óþolinmóðlega.

»Þið fáið að heyra það«, sagði dómarinn
stuttlega.

»Herra dómari«, sagði Mr. Fogg, »eg er
brezkur borgari, og á rétt á –«.

»Hefir ekki verið farið sómasamlega með
yður?« spurði dómari.

»Ójú, en –«.

»Gott og vel. Kallið á kærendurna«.

Um leið og dómarinn sagði þetta, var
dyrunum lokið upp og þremur Hindúa-prestum
vísað inn.

»Það er þá loksins þetta«, tautaði Passe-partout.
»Þetta eru piltarnir, sem ætluðu
sér að brenna ungu konuna«.

Prestarnir stóðu keipréttir frammi fyrir
dómaranum, og ritarinn las hátt kæru gegn
Phileas Fogg og þjóni hans um goðgá; þeir
voru sakaðir um að hafa saurgað stað, sem
helgaður var guðræknisiðkunum Bramatrúarmanna.

»Þér heyrið sakaráburðinn«, sagði dómarinn
við Phileas Fogg.

»Já, herra dómari« svaraði hinn ákærði
og leit á úrið sitt, »og eg kannast við sökina«.

»Þér kannist við hana?«

»Já, eg geri það, og eg bíð jafnframt
eftir að heyra, hvað þessir prestar að sínu
leyti vilja kannast við viðvíkjandi gerðum
sínum við Pillaji-hofið«.

Prestarnir litu hver á annan. Þeir skildu
auðsjáanlega ekki, hvað hann átti við.

»Við eigum auðvitað við það«, sagði
Passe-partout með ákefð, »sem þeir höfðust
að við Pillaji-hofið, þegar þeir ætluðu að
brenna konuna«.

Það var auðséð á prestunum, að þeir
skildu ekki upp né niður, og dómarinn var
hér um bil jafn-forviða.

»Hvaða konu?« spurði hann. »Hvern
ætluðu þeir að brenna? Í Bombay?«

»Bombay!« hrópaði Passe-partout.

»Við erum ekki að tala um Pillaji-hofið,
heldur um hofið á Malabar-hæðinni í Bombay«.

»Og sem sönnun«, bætti ritarinn við,
»eru hér skórnir af manni þeim, sem saurgaði
musterið, og hann lét eina skó á borðið
um leið og hann sagði þetta.

»Skórnir mínir!« hrópaði Passe-partout
upp yfir sig; hann varð svo forviða, að hann
gætti ekkert að hvað hann sagði.

Menn geta getið því nærri, hver ruglingur
nú kom í reikninginn. Viðburðurinn
hofinu í Bombay hafði alveg gleymst; hvorki
húsbóndinn né þjónninn hafði fest hann í
huga sér, og nú var það hans vegna, að þeir
höfðu báðir verið teknir fastir.

Leynilögregluþjónninn Fix, hafði þegar
séð, hvern hag mátti hafa af þessu atviki;
hann dró því hálfan sólarhring að fara burt
úr bænum, bar ráð sín sama við prestana á
Malabarhæðinni, og lofaði þeim góðum launum;
hann vissi mjög vel, að enska stjórnin
mundi hegna mjög stranglega þess háttar
yfirtroðslu. Svo hafði hann sent prestana
með járnbrautarlestinni til þess að elta
syndarana. Vegna þess, hve Phileas Fogg og
förunautar hans eyddu miklum tíma í að
frelsa ungu ekkjuna frá brennunni, höfðu
þeir Fix og Hindúa-prestarnir orðið á undan
til Calcutta, en hvort sem var, mundi Mr.
Fogg og þjónn hans hafa verið teknir fastir
jafnskjótt sem þeir fóru út úr lestinni, því
að yfirvöldin höfðu sent hraðskeyti um það
til Calcutta. Menn gátu ímyndað sér, hve
gramur Fix varð, þegar hann kom til Calcutta,
og heyrði að Mr. Fogg væri ekki þangað
kominn. Hann hélt að sökudólgurinn
mundi hafa farið út af lestinni á einhverjum
brautarstöðvum á leiðinni, og svo leitað hælis
einhversstaðar í syðri fylkjunum. Tuttugu
og fjóra klukkutíma skálmaði Fix hvíldarlaust
fram og aftur við járnbrautarstöðvarnar
í Calcutta. Og hann varð stórglaður við, þegar
hann sá manninn stíga út úr járnbrautarlestinni
ásamt konu, sem hann gat enga grein
gert sér fyrir hver væri. Hann hafði tafarlaust
sagt lögregluþjóni einum að taka Mr.
Fogg fastan, og þannig stóð á því, að þau
voru öll leidd fyrir Obadiah dómara.

Ef Passe-partout hefði ekki verið eins
sokkinn niður í sínar eigin sakir, þá mundi
hann hafa tekið eftir Fix sitjandi í einu
horninu í réttarsalnum; hann hlustaði með
mikilli athygli á það, sem fram fór, eins og
nærri má geta, þar sem hann enn langaði
til að fá heimild til að taka þennan ímyndaða
þjóf höndum.

En Obadiah hafði tekið eftir ógætnisorði
Passe-partout; sem hann hefði viljað
gefa auð fjár til að láta ósagt.

»Svo þér kannist við að sakaráburðurinn
sé sannur«, sagði dómarinn.

»Eg er búinn að því«, svaraði Fogg
rólega.

»Gott og vel«, hélt dómarinn áfram, »með
því að breskum lögum er ætlað að vernda
stranglega og án manngreinarálits öll trúarbrögð
á Indlandi, og með því að þessi piltur,
Passe-partout, hefir játað brot sitt, og það
hefir sannast um hann, að hann hefir saurgað
hofið á Malabarhæðinni, með því að stíga
þar inn þann 20. október, þá dæmist rétt að
vera, að nefndur Passe-partout sæti fimtán
daga fangelsi og borgi þrjú hundruð pund í
sekt«.

»Þrjú hundruð pund!« hrópaði Passe-partout
upp yfir sig; hann gerði sér
naumast grein fyrir neinu nema upphæð
sektafjárins.

»Þögn«, hrópaði siðagætirinn.

»Og«, hélt dómarinn áfram, »með því
að það er ósannað, að húsbóndi hans hafi
átt nokkurn þátt í þessari goðgá, en með því
að hann hlýtur að standa í ábyrgð fyrir
gerðum þjóns síns, þá skal nefndur Phileas
Fogg sæta 8 daga fangelsi og hundrað og
fimtíu punda sekt. Siðgætir, nefnið næsta
mál«.

Fix nuddaði saman höndunum af ánægju
úti í horni sinu. Phileas Fogg haldið átta
daga í Calcutta! það var heppilegt, því að
þeim tíma liðnum mundi handtökuheimildin
verða komin frá Englandi. Passe-partout var
alveg klumsa. Hann sá, að þessi dómur mundi
alveg fara með húsbónda hans. Hann mundi
tapa þeim tuttugu þúsundum punda, sem
hann hafði veðjað um; og alt hlauzt þetta
af því, að hann hafði strunsað inn í bölvað
hofið eins og auli.

En Phileas Fogg var eins stiltur og rólegur,
eins og þetta hefði alls ekki komið
honum við. Á sama augnablikinu sem siðagætir
var að kalla upp næsta málið, stóð
Phileas upp og sagði: »Eg býð veð«.

»Þér eigið rétt á þvi«, sagði dómarinn.

Fix rann kalt blóð milli skinns og hörunds;
en hann náði sér aftur, þegar hann
heyrði dómarann segja, að með því að fangarnir
væru óþektir menn, þá yrði hvor þeirra
að leggja fram þúsund pund. Það kostaði
því Mr. Fogg tvö þúsund pund, ef hann
skyldi ekki sýna sig, þegar hann ætti að
mæta.

»Eg skal borga peningana nú«, sagði
hann; og svo dró hann tvö þúsund pund í
bankaseðlum upp úr pokanum, sem Passe-partout
enn hélt á, og lagði þau á borð
skrifarans.

»Þessir peningar verða yður aftur fengnir,
þegar þér komið út úr fangelsinu«, sagði
dómarinn. »Um stundarsakir eruð þér frjáls
gegn veði«.

»Komið«, sagði Phileas Fogg við þjón
sinn.

»Eg býst þó við, að þeir fái mér aftur
skóna mína«, sagði Passe-partout rólega.

Þeir fengu honum aftur skóna. »Þeir
hafa orðið okkur nokkuð dýrir«, tautaði
hann, »meira en þúsund pund hvor um sig,
án þess eg telji óþægindin, sem eg hefi sjálfur
orðið fyrir«. Mr. Fogg bauð ungu frúnni
arminn og lagði af stað með hana út; Passe-partout
gekk á eftir honum svo hundslegur
sem verða mátti. Fix var enn að vona, að
Mr. Fogg mundi ekki kasta annari eins upphæð
eins og tveim þúsund pundum á glæ,
og hélt sig því rétt í hælunum á honum.

Phileas leigði sér léttan vagn, og var
ferðafólkinu nú ekið ofan að lendingargarðinum.
Hálfa mílu þaðan lá <i>Rangoon</i> fyrir
akkerum, og var búið að draga upp flaggið,
sem sýndi, að skipið var albúið til að halda
af stað. Klukkan var að slá 11, svo að Mr.
Fogg átti eina klukkustund eftir. Fix sá
hann leggja frá landi í bát ásamt Mrs. Aoudu
og þjóninum. Lögregluþjónninn stappaði í
gólfið af vonzku.

»Og fanturinn«, hrópaði hann; »hann er
þá að fara. Leggur tvö þúsund pund í sölurnar.
Þetta er samvizkulaus þjófur. Eg elti
hann til veraldarinnar enda, ef á þarf að
halda; en með slíkri ferð, sem á honum er
nú, verður hann ekki lengi með stolnu peningana«.

Það var ekki svo fjarri sanni, sem lögregluþjóninum
þar datt í hug. Síðan Phileas
Fogg fór frá London, hafði ferðakostnaður
hans, ómakslaun, borgunin fyrir fílinn,
sektir og veð þegar numið meir en fimm
þúsund pundum, svo að það gekk heldur
rösklega á fé það, sem lögregluþjónninn bjóst
við að ná aftur út úr þjófnum.



XVI. KAPÍTULI.

Fix skilur alls ekki það sem við hann er sagt.


<i>RANGOON</i>, eitt af skipum P. & O. félagsins,
fór á milli Indlands, Kína og Japan; það
var járnskrúfuskip, flutti hér um bil 1770
tons, og vélar þess höfðu 400 hesta afl. Það
var eins hraðskreytt eins og <i>Mongólía</i>, en
ekki eins þægilegt, og það fór naumast eins
vel um Mrs. Aoudu eins og Phileas Fogg
mundi hafa óskað. En af því að sjóferðin
var ekki nema 3500 mílna löng, og ekki
gengu til hennar nema 11 eða 12 dagar, og
af því að ekki var örðugt að gera ungu
frúnni til hæfis, þá gerði það ekki svo mikið
til.

Fyrsta daginn af sjóferðinni kyntist hún
Phileas Fogg vel, og lét við hvert tækifæri
sína miklu þakklátsemi í ljósi. Þessi hægláti
herra hlustaði á þakklætisyfirlýsingar
hennar, án þess sjáanlegt væri, að þær fengju
minstu vitund á hann; ekkert orð, engin
hreyfing bar þess vitni, að hann kæmist í
nokkra minstu geðshræringu; en hann gætti
þess vandlega, að ungu frúna skorti ekkert.
Hann var hjá henni vissar stundir á daginn,
og þó hann ekki talaði mikið sjálfur, þá
hlustaði hann að minsta kosti á ræður hennar;
hann sýndi henni einstaka kurteisi, en
það var því líkara, sem sú kurteisi kæmi frá
líkneskju, sem hreyfðist af sjálfri sér, en frá
lifandi manni. Mrs. Aouda skildi ekkert í
honum, og hafði þó Passe-partout skotið því
að henni stuttlega, hvað einræningslegur húsbóndi
sinn væri, og eins hafði hann sagt
henni frá veðmálinu um ferðina kring um
hnöttinn. Mrs. Aoudu hafði legið við að
þykja það hlægileg hugmynd, en átti hún
honum ekki líf sitt að launa, hvað sem því
leið? Og Mr. Fogg skaðaðist ekki á því, að
vera skoðaður gegn um þakklætisgleraugu.

Mrs. Aoudu bar saman við Parsíann um
það, sem á daga hennar sjálfrar hafði drifið.
Hún heyrði til tignasta flokkinum meðal Indverja.

Margir parsneskir kaupmenn hafa orðið
stórauðugir menn á bómullarverzlun á Indlandi.
Einn þeirra, Sir Jamsetjee Jejeebhoy,
hefir brezka stjórnin gert að »baronet«, og
Mrs. Aouda var skyld þessum höfðingja;
hann var þá enn á lífi og átti heima í Bombay.
Maðurinn, sem hún vonaði að hitta í
Hong Kong, var frændi hans, og treysti hún
því, að hún mundi njóta þar verndar. Hún
var þó ekki alveg viss um, að hann mundi
veita henni viðtöku; en Mr. Fogg sagði
henni, að hún skyldi ekki vera áhyggjufull,
því alt mundi verða hnífjafnt á endanum.
Það var einmitt á þann hátt, sem hann komst
orði. Það var óvíst, hvort unga frúin
skildi hann alveg. Hún leit á hann stóru
augunum – »þessum augum, sem voru eins
skær eins og hin helgu vötn Himalaya«; en
Mr. Fogg var jafn-óbifanlegur eins og hann
hafði áður verið, og sýndi ekki minstu tilhneiging
til að kasta sér út í þau vötn.

Fyrsti parturinn af ferðinni gekk mjög
ákjósanlega. Mönnum lék alt í lyndi. Frá
<i>Rangoon</i> sáust bráðum Andaman-eyjarnar
miklu, með fagra fjallinu, sem kallað er
Söðultindur; það er tvö þúsund og fjögur
hundruð feta hátt, og hafa allir sjófarendur
það sér til hliðsjónar. Þeir komu við á
ströndinni, en sáu enga af eyjarskeggjum.
Eyjarnar eru dýrðlegar á að líta. Ómælilegir
skógar af pálmum, indverskum eikum
og risavöxnum mímósum voru í nærsýni, en
bak við lyftust upp öldóttar hæðir. Klettarnir
úðu og grúðu af þeirri svölutegund,
er býr til ætilegu hreiðrin, sem Kínverjar eru
mest sólgnir í.

En brátt var komið fram hjá eyjunum,
og <i>Rangoon</i> stefndi með miklum hraða til
Malacea-sundsins, sem liggur að Kínverska
hafinu.

Hvað hafðist nú Fix að allan þennan
tíma? Hann hafði lagt svo fyrir, að sér
skyldi verða send handtökuheimildin til Hong
Kong. Honum fanst, sannast að segja, að
það mundi verða örðugt fyrir sig að gera
svo grein fyrir þarveru sinni, að Passe-partout
ekki grunaði neitt, því að Passe-partout hélt,
að hann mundi vera í Bombay. En forlögin
höguðu því svo til, að hann varð að endurnýja
kunningsskapinn við piltinn, eins og
vér munum síðar fá að sjá.

Allar ráðagerðir og vonir lögregluþjónsins
snerust nú um Hong Kong, því að við
Singapore stóð skipið ekki svo lengi við, að
þar væri neitt hægt að gera. Í Hong Kong
varð að taka þjófinn fastan, annars mundi
hann sleppa, og það um aldur og æfi að
öllum líkindum.

Hong Kong er í eignum Breta, en það
var síðasti staðurinn í brezka ríkinu, sem
þeir mundu koma í á ferðinni. Svo var Kína,
Japan og Ameríka, og í öllum þeim löndum
var Mr. Fogg svo að segja óhætt. Skyldi
Fix fá handtökuheimildina í Hong Kong, þá
gat hann fengið lögreglustjórninni þar Fogg
í hendur, og látið hann svo eiga sig. En
eftir að hann var kominn af þeirri eyju,
dugði ekki almenn handtökuheimild; þá þurfti
á framsöluheimild að halda; henni mundu
fylgja alls konar tafir, og það gat enda verið,
að sakamaðurinn kynni að færa sér þær
tafir í nyt og komast undan; svo að tæki
hann Fogg ekki fastan í Hong Kong, þá gat
hann eins vel hætt við alt saman.

»Jæja«, sagði Fix við sjálfan sig, »annaðhvort
verður handtökuheimildin í Hong Kong,
og þá tek eg manninn fastan, eða hún verður
þar ekki; og í þetta skifti verð eg að tefja
fyrir honum, hvað sem það kostar. Mér
hefir mistekist bæði í Bombay og í Calcutta,
og fari það í handaskolum líka fyrir mér í
Hong Kong, þá er mitt álit á förum. Mér
verður að takast þetta, hvað sem það kostar;
en með hverju móti á eg að hefta för mannsins,
ef í það fer?

Fix réð nú af út úr vandræðum, að
segja Passe-partout alla söguna og hvernig
piltur húsbóndi hans væri, því að það var
auðséð, að Passe-partout var ekki meðsekur.
Fix hugði, að hann mundi vafalaust aðstoða
sig, þar sem svona var ástatt. En hættuleg
úrræði voru þetta, og til þeirra var ekki
takandi, nema mikið lægi við. Skyldi Passe-partout
gefa húsbónda sínum bendingu, þá
var alt þegar farið forgörðum.

Lögregluþjónninn var því í mestu vandræðum,
og mikið braut hann heilann um
það, hvernig á ferðalagi Mrs. Aoudu stæði.
Hvaða kona var það? og hvernig vék því við,
að hún skyldi vera Fogg samferða? Þau
hlutu að hafa hitzt einhversstaðar milli Bombay
og Calcutta.

Honum var þetta ráðgáta, og hann fór
að halda, að hér kynni að vera um konunám
að ræða. Hann var viss um það. Þessi
hugmynd fékk nú algert vald yfir Fix, og
hann fór að velta því fyrir sér, hvern hag
hann gæti af þessu haft; hvort sem þessi
unga kona væri gift eða ekki, þá var hér
um konunám að ræða; og það gat verið, að
hann gæti gert Mr. Fogg það svo heitt í
Hong Kong, að honum tækist ekki að komast
úr klemmunni með fjárframlögum.

En <i>Rangoon</i> varð að komast til Hong
Kong fyrst, og gat hann beðið eftir því? Því
Fogg hafði þann árans sið að stökkva úr
einu gufuskipinu yfir í annað, og hann gat
verið kominn óraveg á burt, áður en Fix gat
verið búinn að koma málinu í rétt horf.
Það sem hann því þurfti að gera var að
gera ensku yfirvöldunum aðvart, og svo skipstjóranum
á Rangoon, áður en skipið væri
komið inn í höfn. Það var ekki torvelt, því
að skipið stóð við við Singapore, og þaðan
gat hann telegraferað til Hong Kong.

Hvað sem öðru liði, þá afréð hann að
spyrja Passe-partout spjörunum úr, áður en
hann afréði til fulls, hvernig hann skyldi
fara að. Hann vissi, að það var ekki örðugt
að losa um málbeinið á piltinum, og Fix
afréð að gera vart við sig. Hann mátti engan
tíma missa, því að skipið átti að koma til
Singapore næsta dag.

Fix fór þá út úr káetu sinni síðari hlut
þess sama dags; hann sá Passe-partout uppi
á þilfarinum, gekk rakleiðis að honum og sagði:

»Hvað er þetta? Þér hér í Rangoon?«.

»Mr. Fix, er þetta ekki missýning?« sagði
Passe-partout um leið og hann kannaðist við
samferðamann sinn frá <i>Mongólíu</i>. »Hvað er
þetta – eg er kominn frá Bombay, og hér
eruð þér á leiðinni til Hong Kong. Eruð þér
líka að fara kring um hnöttinn?«

»Nei«, svaraði Fix, »eg er að hugsa um
að staldra við í Hong Kong, að minsta kosti
nokkra daga«.

»Einmitt það«, sagði Passe-partout, »en
hvernig stendur á því, að eg hefi hvergi séð
yður á skipinu síðan við fórum frá Calcutta?«

»Sannleikurinn er sá, að eg hefi ekki
verið vel frískur, og hefi ekki getað verið á
ferli. Mér fellur ekki eins vel við Bengalska
flóann eins og Indverska hafið. Hvernig
líður húsbónda yðar?«

»Ó, ágætlega, og hann er jafn-nákvæmur
með tímann eins og nokkru sinni áður; en
Mr. Fix, þér vitið ekki, að við höfum fengið
með okkur unga frú«.

»Unga frú?« át lögregluþjónninn eftir.
honum, og lést ekkert skilja, hvað átt væri við.

Passe-partout kinkaði kolli, og fór tafarlaust
að segja honum söguna af því, sem
gerzt hafði í hofinu, fílkaupunum, brennunni,
björgun Aoudu, dómnum i réttarsalnum í Calcutta,
og hvernig þeir hefðu sloppið með
veðinu. Fix var fullkunnugt um þessa síðastnefndu
atburði, en lézt ekkert vita, og
Passe-partout var í sjöunda himni út af að
hafa mann til að hlusta á sig með annari
eins athygli.

»En«, sagði Fix, þegar lagsbróðir hans
var þagnaður, »ætlar húsbóndi yðar að fara
með þessa ungu frú til Norðurálfunnar?«

»Alls ekki, Mr. Fix, alls ekki. Við ætlum
bara með hana til Hong Kong, til þess
að koma henni undir vernd frænda hennar,
ríks kaupmanns þar.

»Ekkert er hægt að gera við það«, sagði
lögregluþjónninn við sjálfan sig, og leyndi
vonbrigðum sínum. »Komið þér og fáið yður
glas af einirberjabrennivíni, monsieur«.

»Hjartans gjarnan, Mr. Fix; við getum
ekki minna gert en fengið okkur glas í bróðerni,
þegar við erum svo heppnir að hittast
úti á <i>Rangoon</i>.



XVII. KAPÍTULI.

Segir frá því, er við bar á sjóferðinni milli
Singapore og Hong Kong.


EFTIR þetta hittust þeir þráfaldlega, Passe-partout
og lögregluþjónninn, en Fix var fátalaður
og gerði enga tilraun til að hafa
neitt upp úr lagsbróður sínum viðvíkjandi
Mr. Fogg. Hann hitti Mr. Fogg ekki nema
einu sinni eða tvisvar, því að Fogg fór lítið
út úr káetunni, og gaf sig ýmist við Mrs.
Aoudu eða fékk sér slag af vist.

Af Passe-partout er það að segja, að hann
fór mjög alvarlega að hugsa um, hvernig
standa mundi á þeim skringilega atburði, að
Mr. Fix skyldi enn vera kominn á hælana á
húsbónda hans, og honum þótti það mjög
mikilli furðu gegna. Hvernig vék því við,
að þessi viðfeldni, káti herra, sem þeir höfðu
fyrst hitt við Suez, og svo úti á Mongólíu,
sem hafði stigið á land í Bombay, og sagst
ætla að halda þar kyrru fyrir – hvernig
stóð á því, að hann var nú á skipinu <i>Rangoon</i>
á leiðinni til Hong Kong, og að hann
var í einu orði að elta Mr. Fogg, hvert sem
hann fór? Það var sannarlega framúrskarandi
einkennilegt, og hvað gekk Mr. Fix til
þessa? Passe-partout var þess albúinn að
veðja indversku skónum sínum, sem hann
hafði geymt vandlega allan þennan tíma, um
það, að þessi Fix mundi fara frá Hong Kong
jafnsnemma þeim, og líklegast á sama skipinu.

Þó að Passe-partout hefði brotið heilann
um hundrað ár, þá hefði honum aldrei dottið
það sanna erindi lögregluþjónsins í hug. Honum
hefði aldrei komið til hugar, að verið
væri að elta Phileas Fogg kring um hnöttinn
fyrir þjófnað. En með því að það er
samgróið mannlegu eðli, að fá einhverja
skýringu á öllu, þá skýrði Passe-partout fyrir
sér, hvernig stæði á þeirri óaflátanlegu athygli,
sem Fix sýndi þeim, og niðurstaða
hans var annars ekkert óskynsamleg. Hann
þóttist viss um, að Fix væri agent, sem Framfaraklúbburinn
hefði sent eftir Mr. Fogg, til
þess að gæta þess, hvort hann héldi veðmáls-skilmálana
samvizkusamlega.

»Þetta er það«, sagði Passe-partout hvað
eftir annað við sjálfan sig, og var stoltur af
skarpleik sínum. »Hann er njósnarmaður,
sem þessir herrar hafa sent af stað. Það er
naumast gentlemannlegt, jafn-ráðvandur maður
eins og Mr. Fogg er. Að hugsa sér að
senda njósnarmann á eftir okkur! Þetta skal
verða ykkur dýrt, þið Framfaraklúbbs-herrar!«

Passe-partout var stórglaður út af þessari
uppgötvun sinni, og afréð að þegja yfir
þessu við húsbónda sinn, því hann hélt, að
Mr. Fogg mundi þykkjast, og það ekki að
ástæðulausu, við tortryggni mótparta sinna,
en hann staðréð, að draga Fix sundur í logandi
háði við hvert tækifæri, án þess að gefa
höggstað á sér sjálfum.

Miðvikudaginn 30. október fór <i>Rangoon</i>
inn í Malaeca-sundið, sem aðskilur hálfeyjuna
og Súmatra, og kl. 4 morguninn eftir
varpaði <i>Rangoon</i> akkerum við Singapore, til
þess að byrgja sig með kolum; hafði þá verið
hálfum degi fljótari í förum en áætlað var.

Phileas Fogg færði vinninginn inn í vasabók
sína, og gekk á land ásamt Mrs. Aoudu;
hún hafði látið í ljósi, að sig langaði til að
vera í landi fáeinar klukkustundir.

Fix var grunsamt um allar hreyfingar
Foggs, og fór á eftir honum svo að lítið bar
á; og Passe-partout hafði með sjálfum sér
gaman af öllu umstangi lögregluþjónsins, og
fór að gegna sínu vanalega starfi.

Þó að Singapore-eyjan sé ekkert stórkostleg
né sérlega tilkomumikil, þá hefir hún
samt sína sérstöku fegurð. Hún er garður,
gegnumskorinn af fallegum vegum gegn um
pálmaviðarskóga og smáviðarplantanir; ýmsar
hitabeltisplöntur fyltu loftið sætum ilmi, og
hópur af öpum ólmuðust í trjánum; skógarnir
voru heldur ekki lausir við tigrisdýr,
og ef einhverja ferðamenn skyldi furða á því,
að jafn voðaleg dýr skuli ekki vera upprætt
af jafn-lítilli eyju, þá er svarið það, að þau
synda yfir sundið af meginlandinu.

Eftir að Mr. Fogg og Aouda höfðu ekið
eina tvo tíma, sneru þau aftur til bæjarins
og fóru út á skipið; allan tímann elti lögregluþjónninn
þau. Passe-partout beið þeirra á
þilfarinu; hann hafði verið svo hugsunarsamur
að kaupa nokkra ljómandi fallega
mongóviðarávexti, sem hann bauð Mrs. Aoudu
og þáði hún það þakksamlega.

Kl. 11 lagði Rangoon aftur af stað og
fáum stundum síðar var Malacca horfin í
sjó. Hér um bil 1300 mílur voru eftir til
Hong Kong, og Phileas Fogg vonaði, að
komast þangað á 6 dögum, og geta þannig
náð gufuskipinu, sem átti að leggja af stað
til Yokohama 6. nóvember.

Veðrið hafði hingað til verið mjög fagurt
en breyttist nú með síðasta kvarteli
tunglsins. Nú var komið hvassveður, sem
til allrar hamingju stóð á eftir skipinu, og
sjógangur var mjög mikill.

Skipstjórinn hafði segl uppi hvenær sem
færi gafst, og þegar svo stóð á skreið skipið
mjög hart áfram. En með því að veðrið
var svo ilt, varð að hafa sérstaka varkárni
í frammi og draga úr gufukraftinum. Phileas
Fogg virtist ekki hirða grand um töfina,
sem af því hlauzt, en Passe-partout var óður
og uppvægur út af henni. Hann bölvaði
skipstjóranum, vélastjóranum, gufuskipafélaginu
og óskaði þeim öllum í hlýjara loftslag
heldur en er í Hong Kong. Vera kann
að umhugsunin um gasið, sem enn brann í
herbergi hans í London, hafi staðið í einhverju
sambandi við óþolinmæði hans.

Það er svo að sjá sem yður liggi mikið
á að komast til Hong Kong«, sagði Fix
við hann einn daginn.

»Já«, svaraði Passe-partout.

»Þér haldið, að Mr. Fogg sé mjög ant
um að ná í Yokohamaskipið?«

»Honum er mjög ant um það«.

»Þér trúið þá á þessa ferð kring um
hnöttinn?«

»Það geri eg reyndar; gerið þér það ekki?«

»Ekki lifandi vitund«.

»Þér eruð slunginn náungi«, svaraði
Passe-partout og drap titlinga framan í hann.

Þessi orð rugluðu Fix hálfpartinn, án
þess hann vissi hvernig á því stóð. Gat
franski þjónninn hafa komist á snoðir um
hver hann var? Hann vissi ekki, hvernig
hann átti að að fara. En hvernig gat Passe-partout
hafa komist að hans sanna erindi?
Eitthvað hlaut Passe-partout að ganga til að
tala eins og hann talaði.

Nokkru seinna fór hann enn lengra og
sagði hálf-kesknislega:

»Jæja, Mr. Fix, eigum við að verða svo
óheppnir í Hong Kong að missa ánægjuna af
samfylgd yðar?«

»Ja–a«, svaraði Fix hálf-vandræðalega,
»eg get ekki sagt það með vissu. – Skoðið
þer til –«

»O«, sagði Passe-partout, »eg skyldi
verða stórglaður, ef þér bara vilduð verða
okkur samferða. Gufuskipafélagsagent getur
ekki verið að halda kyrru fyrir á miðri
leið, það sjáið þér sjálfur. Þér ætluðuð
ekki nema til Bombay og nú eruð þér rétt
að kalla kominn til Kína. Ameríka er ekki
langt í burtu, og frá Ameríku er ekki nema
spottakorn yfir til Norðurálfunnar«.

Fix leit mjög fast á laxbróður sinn; andlitið
á honum var einstaklega sakleysislegt
og Fix fór að hlægja. En Passe-partout var
í kesknis-skapi, og spurði hann, hvort hann
græddi mikið á stöðu sinni.

»Já og nei«, svaraði Fix, án þess honum
brygði það minsta. »Það er misjafnt
hvernig gengur, stundum vel og stundum
illa, en auðvitað greiði eg ekki ferðakostnað
minn sjálfur«.

»Það er eg alveg viss um«, sagði Passe-partout
hlægjandi.

Fix sneri aftur til káetu sinnar og sat
þar í þungum hugsunum. Hann þóttist viss
um, að franski þjónninn hefði einhvern veginn
komist á snoðir um, hver hann var; en
hafði hann sagt húsbónda sínum frá því?

Og varð Fix að hætta við alt saman? Lögregluþjónninn
var marga klukkutíma að
hugsa málið frá öllum hliðum, og að þeim
liðnum var hann jafn-óákveðinn, eins og í
byrjuninni.

En snarræði sitt misti hann ekki, og
hann afréð loksins að segja Passe-partout
alla söguna hreinskilnislega, ef hann gæti
ekki tekið Fogg fastan í Hong Kong. Annaðhvort
var, að þjónninn var meðsekur og
vissi alt, og þá þóttist Fix vita, að sér
mundi mistakast, eða þá að hann vissi ekkert,
og þá var það í hans eigin hag að komast
úr þjónustu glæpamanns.

Í þetta horf var nú málið komið, og
meðan Fix hafði verið að bræða það, var
svo að sjá sem Phileas Fogg stæði á sama
um alla skapaða hluti. En engu að síður
var ekki langt frá honum truflunarefni, sem
ekki var óhugsandi, að kynni að hafa einhver
áhrif á hjarta hans; og þó ekki – yndisleikur
Mrs. Aoudu hafði engin áhrif, og
þótti Passe-partout það mjög mikilli furðu
gegna.

Já, hann furðaði sannarlega á því, piltinn,
enda gat hann á hverjum degi lesið
augum Mrs. Aoudu þá þakklátsemi, sem hún
bar í brjósti til húsbónda hans. Phileas
Fogg hlaut sannarlega að vera tilfinningalaus
maður; hugrakkur var hann, það var enginn
vafi á því, en tilfinninganæmur var hann
ekki. Ekkert var það, sem sýndi, að viðburðir
þeir, sem gerzt höfðu á ferðinni, hefðu
vakið neinar tilfinningar í brjósti hans, þar
sem aftur á móti Passe-partout gekk í stöðugri
leiðslu.

Einn daginn var hann að virða fyrir
sér, hvernig skipið knúðist áfram af vélinni,
og vildi þá svo til, að skrúfan kom upp úr
vatninu af kasti, sem kom á skipið. Gufan
kom grenjandi út um öryggispípurnar, og
Passe-partout hrópaði þá í mestu gremju:
»Pípunni er ekki alminnilega lokað! Við
komumst ekkert áfram! Það er eftir
Englendingum. Bara þetta væri ameríkanskt
skip – við kynnum að springa í loft upp,
ef til vill, en þangað til það kæmi fyrir,
kæmumst við að minsta kosti hraðar áfram«.



XVIII. KAPÍTULI.

Phileas Fogg, Passe-partout og Fix fara hver
um sig sinna eigin ferða.


SÍÐARA hluta sjóferðarinnar var veðrið
mjög ilt; allhvast var – nærri því ofsastormur
– beint á móti <i>Rangoon</i>, sem ruggaðist
talsvert, farþegunum til mikilla
óþæginda. Þriðja og fjórða nóvember var komið
reglulegt ofsaveður, og Rangoon varð að fara
mjög hægt. Öll segl voru dregin saman, og
kapteinninn hugði, að ekki mundi verða
komizt til Hong Kong fyrr en tuttugu stundum
síðar en til var ætlast, eða jafnvel seinna,
svo framarlega sem ofveðrið héldist.

Phileas Fogg horfði á æstar öldurnar
með jafnmikilli stillingu eins og hann hafði
nokkurn tíma áður sýnt; engin óþolinmæðis-merki
sáust á honum, enda þótt tuttugu
stunda töf breytti ágizkunum hans, þar sem
hún olli því, að hann hlaut að missa af
Yokohama-skipinu. Það var næstum því
svo að sjá sem stormurinn væri partur af
ferðaáætlun hans, og Mrs. Aouda, sem lét
sér ant um fyrirtæki hans, var alveg steinhissa
á því, að hann skyldi vera eins rólegur
eins og allsendis ekkert væri um að vera.

En Fix stóð ekki á sama um þetta;
honum þótti mjög vænt um, að ofveðrið
hafði komið, og honum hefði verið það
sannarlegt fagnaðar-efni, ef Rangoon hefði
orðið að hleypa undan óveðrinu. Allar
þessar tafir voru honum í hag, af því að
þær töfðu fyrir Mr. Fogg að komast frá
Hong Kong; hann lét sér standa á sama um
sjóveikina, sem hann þjáðist af, og þó að
líkami hans píndist, var fögnuður í sál hans.

En Passe-partout féll þetta illa veður
mjög illa. Alt hafði gengið vel þangað til
nú. Hingað til hafði alt virst hlynna að húsbónda
hans. Gufuskip og járnbrautir höfðu
hlýtt honum; vindur og gufa höfðu í sameiningu
aðstoðað hann. Gat það verið, að
óhappa-stundin væri nú upp runnin? Passe-partout
fanst eins og hann ætti að borga út
úr sínum vasa 20 þúsund punda veðféð.
Stormurinn gerði hann ösku-bál-reiðan, og
honum mundi hafa þótt gaman að kagstrýkja
sjóinn fyrir óhlýðnina. Manngarmurinn!
Fix leyndi allan þennan tíma ánægju
sinni, því að ef Passe-partout hefði orðið var
við hana, þá mundi Fix ekki hafa átt upp
á háborðið hjá honum.

Passe-partout var á þilfarinu alt af meðan
á ofviðrinu stóð, því að honum var alveg
ómögulegt að fara ofan. Hann aðstoðaði
skipshöfnina að öllu leyti, sem honum
var mögulegt, og sjómennina furðaði stórum
á dugnaði hans. Hann lagði ótal spurningar
fyrir skipstjórann, yfirmennina og hásetana
um það, hvað skipinu gengi, og þeir hlógu
að áhyggjum hans. Hann vildi fá að vita,
hve lengi óveðrið mundi standa, og menn
vísuðu honum á loftþyngdarmælinn, sem
hafði auðsjáanlega ekki ráðið af að stíga;
það vildi ekki breytast, enda þótt Passe-partout
tæki hann og hristi hann.

Loksins lægði veðrið og vindurinn snerist
í suðrið, svo að byrinn var hagstæður.
Þegar veðrið batnaði, komst Passe-partout
aftur í gott skap. Segl voru aftur undin
upp, og <i>Rangoon</i> hélt ferðinni áfram með
miklum hraða, en gat ekki unnið töfina upp.
En við því varð ekki gert, og land sást ekki
fyrr en kl. 5 að morgni þess 5. nóvembers.
Ferðabók Mr. Foggs sýndi, að þeir hefðu átt
að koma þangað deginum áður, svo að þeir
voru 24 stundum á eftir áætluninni, og hlutu
að missa af Yokohamaskipinu.

Kl. 6 kom hafnsögumaðurinn út á skipið.
Passe-partout langaði til að spyrja manninn,
hvort Yokohama-skipið væri farið, en vildi
þó heldur geta vonað í lengstu lög. Hann
hafði trúað Fix fyrir áhyggjum sínum, og
hann hafði, ólukkans refurinn, látizt taka
þátt í þeim, og sagt Passe-partout, að þeir
kæmu nógu snemma, ef húsbóndi hans tæki
sér far með næsta skipi, og hafði Passe-partout
orðið bálvondur út af þeirri athugasemd.

En þó að Passe-partout vildi ekki spyrja
hafnsögumanninn, þá hikaði Fogg ekki við
að inna eftir því, hvenær gufuskipið legði
af stað til Yokohama, eftir að hann hafði
litið í Bradshaw sinn.

»Í fyrramálið, um flóðtíma«, svaraði
hafnsögumaðurinn.

»Ó, einmitt það«, sagði Mr, Fogg, án
þess minsta geðshræring sæist á honum.

Passe-partout hefði getað faðmað hafnsögumanninn
fyrir þessa upplýsingu, en þar
á móti mundi Fix hafa viljað snúa hann úr
hálsliðnum.

»Hvað heitir skipið?« spurði Mr. Fogg.

»<i>Carnatic</i>«, svaraði hafnsögumaðurinn.

»Átti það ekki að leggja af stað í gær?«

»Jú, en það þurfti að gera við einn ketilinn
í því, svo að það leggur ekki af stað
fyrr en á morgun«.

»Þakka yður fyrir«, sagði Mr. Fogg, og
gekk stillilega ofan í káetu sína.

Passe-partout kreisti höndina á hafnsögumanninum
og hrópaði: »Þér eruð valmenni«.

Að líkindum hefir hafnsögumaðurinn enn
í dag ekki minstu hugmynd um, hvað Passe-partout
átt við. Hann blístraði að eins, og
sneri svo aftur til stjórnbrúarinnar, þar sem
hann átti að vera, til þess að vísa skipinu
leið innan um alls konar báta-flota, sem var
á ferðinni fram undan Hong Kong.

Kl. 1 lá skipið fram með lendingargarðinum,
og farþegjarnir gengu á land.

Því verður ekki neitað, að í þetta skifti
voru forlögin sérstaklega hlynt Phileas Fogg.
Hefði ekki þurft að gera við katlana í <i>Carnatic</i>,
þá hefði skipið lagt af stað þ. 5., og ferðamenn,
sem til Japans ætluðu, hefðu orðið að
bíða átta daga eftir næsta gufuskipi. Reyndar
var Mr. Fogg 24 tímum á eftir áætluninni, en
það hafði engin alvarleg áhrif á ferðalag hans.

Nú stóð jafnframt svo á, að gufuskipið,
sem fór milli Yokohama og San Francisco,
stóð í sambandi við Hong Kong skipið, og
lagði ekki af stað fyr en það kom; svo þó
að Fogg kæmi 24 stundum of seint til Yokohama,
þá gat hann unnið það upp á ferðinni
yfir Kyrrahafið. En hvað sem því leið, þá
hafði Phileas Fogg tafist 24 tíma þá 35 daga,
sem liðnir voru síðan hann fór frá Lundúnum.

<i>Carnatic</i> átti að leggja af stað morguninn
eftir kl. 5., svo að Mr. Fogg gat enn
helgað Mrs. Aoudu sextán klukkutíma. Þegar
hann steig á land leiddi hann ungu frúna
við hönd sér, og fór með hana til »Klúbbhúss«-hótelsins;
þar leigði hann herbergi
handa henni. Svo lagði Mr. Fogg af stað til
þess að leita að skyldmennum hennar, en
sagði Passe-partout að bíða þar þangað til
hann kæmi aftur, svo að ungu frúnni skyldi
ekki finnast hún vera alveg einmana.

Mr. Fogg hélt til kaupmannasamkundunnar,
því að hann gat sér til, eins og líka
var skynsamlegt, að mest líkindi væru til, að
fá þar fregnir af jafn-ríkum manni eins og
Jejeeb var.

Verzlunarmiðillinn, sem Mr. Fogg fann
að máli, þekti manninn, sem eftir var spurt, en
hann hafði farið frá Kína fyrir tveimur árum,
og miðillinn hélt, að hann mundi hafa sezt
að á Hollandi; því að hann hafði einkum átt
verzlunar-viðskifti við hollenzka kaupmenn.

Phileas Fogg sneri aftur til hótellsins, og
sagði Mrs. Aoudu, að frændi hennar væri
farinn frá Hong Kong, og hefði sezt að á
Hollandi.

Eitt augnablik svaraði Mrs. Aouda engu;
hún dró hendina eftir augabrúnunum, og það
var svo að sjá sem hún væri í þungum hugsunum.
Loksins sagði hún blíðlega: »Hvað
á eg að gera Mr. Fogg?«

»Það er ekkert vandverk að leysa úr því«,
svaraði hann; haldið þér áfram til Norðurálfunnar«.

»En eg get ekki farið að troða mér
upp á yður«.

»Þér troðið yður ekki það minsta upp á
mig. Passe-partout«.

»Já, herra«.

»Farið þér út á <i>Carnatic</i> og pantið þrjú
rúm«.

Passe-partout varð stórglaður við þá tilhugsun,
að unga frúin skyldi halda áfram að
verða þeim samferða, því að hún hafði verið
mjög vingjarnleg við hann. Hann fór því
út úr hótelinu með glöðu geði, til þess að
leysa af hendi erindi húsbónda síns.



XIX. KAPÍTULI.

Sýnir hvernig Passe-partout lét sér of ant um
húsbónda sinn, og hver árangurinn varð.


HONG Kong er að eins eyja, sem Bretar
fengu umráð yfir með samningnum í Nankin
árið 1843. Á fáum árum kom nýlendu-dugnaður
Breta þar upp mikilsverðum bæ og fallegri
höfn – Victoriu. Eyjan er fram undan
minni Canton-fljótsins, að eins 60 mílur frá
Macao, sem er hinumegin á ströndinni. Hong Kong
hefir komizt fram úr hinni höfninni í
verzlunarsökum, og meiri hlutinn af vörum
Kínverja fer til Eyjarinnar. Þar eru skipakvíar,
spítalar, flóðgarðar, vöruhús, dómkirkja,
stjórnarhús, macadamiséraðir vegir o.s. frv.,
og er Hong Kong-bær eins enskur ásýndum
og hver sem helzt bær í Kent eða Surrey,
sem af tilviljun er bygður af andfætingunum.

Passe-partout varð reikað með hendurnar
í vösunum til Port Victoria, glápti á fólkið,
jafnóðum og það fór fram hjá honum, og
dáðist að burðarstólunum og öðrum flutningafærum.
Honum sýndist bærinn líkur
Bombay, Calcutta og Singapore, eða hverjum
öðrum bæ, sem Englendingar hafa flutt til
og sezt að í.

Við höfnina, sem er fram undan mynni
Banton-fljótsins, var reglulegur urmull af allra
þjóða skipum, kaupskipum og herskipum;
þar voru kínversk skip og kvenbátar og jafnvel
blómsturbátar, líkir fljótandi aldingarðapörtum.
Passe-partout tók eftir nokkrum þarlendum,
rosknum mönnum, klæddum í nankínföt;
og þegar hann fór að láta raka sig,
spurði hann rakarann, sem talaði dável ensku,
hverjir þessir menn væru. Honum var svarað,
að þessir menn væru allir áttræðir, og
hefðu því leyfi til að skrýðast lit keisarans,
það er að segja gula litnum. Passe-partout
þótti það mjög skrítið, án þess honum væri
fyllilega ljóst, hvers vegna honum þótti það.

Þegar búið var að raka hann, gekk
hann ofan að lendingargarðinum, sem <i>Carnatic</i>
átti að fara frá, og þar fann hann Fix, gangandi
fram og aftur, og sýndist hann vera
mikilli geðshræringu.

»Hó, hó!« hugsaði Passe-partout; »þetta
lítur ekki vel út fyrir Framfara-klúbbinn«.
Og svo ávarpaði hann lögregluþjóninn með
glaðlegu brosi, án þess að láta á því bera,
að hann hefði tekið eftir, hve illa lá á honum.
Fix hafði sannarlega góða ástæðu til
að vera í órólegu skapi. Handtöku-heimildin
var enn ekki komin. Það var enginn vafi á
því, að hún var á leiðinni, en það var alveg
ómögulegt, að hún gæti komið til Hong Kong
fyrr en eftir nokkra daga, og þar sem þetta
var síðasta brezka landið, sem Mr. Fogg
mundi koma við í, þá hlaut hann að komast
undan, svo framarlega sem ekki yrði tafið
fyrir honum með einhverju móti.

»Jæja, Mr. Fix«, sagði Passe-partout,
»hafið þér ráðið af að verða okkur samferða
til Ameríku?«

»Já«, svaraði Fix og nísti tönnum.

»Komið þá með mér«, sagði Passe-partout
og hló hátt; »eg vissi, að þér gátuð ekki
skilið við okkur. Komið og pantið yður
rúm«.

Svo fóru þeir til skrifstofunnar og pöntuðu
fjögur rúm. Ritarinn á skrifstofunni lét
þá vita, að <i>Carnatic</i> hefði fengið fulla viðgerð
og legði af stað um kveldið kl. 8, en ekki
morguninn eftir, eins og áður hefði verið
auglýst.

»Gott og vel«, sagði Passe-partout, »það
hentar húsbónda mínum ágætlega. Eg ætla
að fara og segja honum frá því«.

Og nú afréð Fix að leggja mjög á tvær
hættur. Hann ætlaði sér að segja Passe-partout
hreinan sannleikann. Það var ef til
vill með því einu móti, að hann gat haldið
Phileas Fogg í Hong Kong.

Þegar þeir fóru út úr skrifstofunni, bauð
Fix lagsbróður sínum hressingu, og þáði
Passe-partout boðið. Rétt hjá var veitingastaður
og fóru þeir inn; þeir komu inn í
stórt, vel búið herbergi; í öðrum endanum á
því var rúmstæði, sem tók fjölda manns, og
dýnur á því. Lágu þar allmargir menn sofandi.
Hér um bil 30 manns sátu við lítið
borð og drukku bjór, porter, brennivín og
aðra áfenga drykki; og flestir þeirra, sem að
drykkjunni sátu, voru að reykja úr rauðum,
löngum leirpípum, fullum með ofurlitlum
ópíumskúlum, bleyttum í rósavatni. Við og
við stungust reykingamennirnir undir borðið,
og tóku þá þjónarnir þá og lögðu þá í rúmið
í endanum á herberginu. Alls voru þessir
reykingamenn, sem orðnir voru út úr, um
tuttugu.

Fix og Passe-partout sáu, að þeir voru
komnir inn í eitt reykingahúsið, sem sótt er
af þeim fábjána-görmum, sem hneigðir eru
til eins af hinum skaðlegustu löstum mannkynsins
– að reykja ópíum, sem enskir kaupmenn
selja á ári hverju fyrir eina miljón og
fjögur hundruð þúsund pund sterling. Kínverska
stjórnin hefir reynt að bæta úr þessu
illendi með hörðum lögum, en það hefir orðið
árangurslaust. Þessi siður hefir gengið frá
auðugu stéttunum niður til hinna fátækustu,
og nú er ópíum reykt hvarvetna á öllum
tímum af konum og körlum, og þeir, sem
hafa vanið sig á þann sið, geta ekki án
ópíumsins verið. Mikill reykingamaður getur
reykt átta pípur á dag, en hann deyr á fimm
árum.

Það var inn á eina af þessum krám,
að Fix og Passe-partout höfðu komið til þess
að fá sér hressingu; Passe-partout var peningalaus,
en þáði boð lagsbróður síns, og
vonaði að geta endurgoldið honum kurteisina
einhvern tíma seinna. Fix bað um tvær
flöskur af portvíni, og gerði franski þjónninn
þeim allgóð skil, en Fix fór gætilegar, og
gætti nákvæmlega að lagsbróður sínum. Þeir
töluðu um ýmislegt, og sérstaklega um þann
gleðilega ásetning Fix, að taka sér far með
<i>Carnatic</i>, og það minti Passe-partout á, að
hann ætti að fara að gera húsbónda sínum
aðvart um breytinguna á farartíma gufuskipsins,
og með því að flöskurnar voru orðnar
tómar, þá ætlaði hann að fara að gera það.

»Bíðið þér rétt eitt augnablik«, sagði Fix
og hélt í hann.

»Hvað viljið þér, Mr. Fix?«

»Mig langar til að tala við yður alvarlega«.

»Alvarlega!« hrópaði Passe-partout. –
»Jæja þá, við skulum tala saman á morgun;
í dag hefi eg engan tíma«.

»Þér ættuð heldur að bíða«, sagði Fix;
»það kemur húsbónda yðar við«.

Passe-partout leit fast á lagsbróður sinn,
og með því að svipurinn á andlitinu á honum
var nokkuð einkennilegur, þá settist hann
aftur niður.

»Hvað hafið þér að segja mér?« sagði
hann.

Fix lagði höndina á handlegg lagsbróður
síns og sagði í lágum rómi: »Þér hafið getið
yður til, hver eg er; er ekki svo?«

»Eg er ekki frá því«, svaraði Passe-partout.

»Jæja þá, eg ætla að segja yður satt
frá öllu«.

»Já, þér ætlið að gera það nú, þegar eg
veit alt, kunningi. Það er ekki svo fráleitt.
En hvað sem því líður, þá skuluð þér halda
áfram. En lofið þér mér fyrst að segja yður,
að þessir herrar hafa sent yður út í sjóðandi
vitleysu«.

»Það er auðséð, að þér vitið ekki, hvað
mikið fé er um að ræða«.

»Ójú, það veit eg«, sagði Passe-partout,
»það eru tuttugu þúsund pund«.

»Fimmtíu þúsund«, svaraði Fix og hristi
höndina á franska þjóninum.

»Hvað!« hrópaði Passe-partout, »hefir
Mr. Fogg lagt á tvær hættur með fimmtíu
þúsund pund? »Jæja þá, því meiri ástæða
til að eyða ekki tímanum«, bætti hann við
og stóð upp af stólnum.

»Fimmtíu þúsund pund«, hélt Fix áfram
og neyddi lagsbróðir sinn til að setjast niður
aftur, og var um leið sett fyrir þá kognaksflaska;
»og heppnist mér erindið, þá fæ eg
tvö þúsund punda þóknun. Ef þér viljið rétta
mér hjálparhönd, þá skal eg gefa yður fimm
hundruð«.

»Rétta yður hjálparhönd!« hrópaði Passe-partout,
og glápti á lögregluþjóninn frá sér
numinn.

»Já, rétta mér hjálparhönd til þess að
halda Mr. Fogg hér nokkrum stundum lengur«.

»Hvað erað þér að segja?« sagði Passe-partout.
»Er því svo varið, að þessir herrar
séu ekki ánægðir með að elta húsbónda minn,
heldur bæti gráu ofan á svart með því að
leggja tálmanir á leið hans? Eg skammast
mín fyrir þá«.

»Hvað eruð þér að tala um?« sagði Fix.

»Eg segi, að slíkt sé tuddaskapur; þeir
gætu eins vel stolið úr vösum Mr. Foggs«.

»Það er einmitt það, sem við viljum gera«.

»þetta er þá samsæri – er það það?«
hrópaði Passe-partout; hann var orðinn ör
af kognakinu, sem hann helti í sig án þess
að hugsa út í það; »reglulegt samsæri og þeir
kalla sig gentlimenn og vini hans!«

Fix fór að þykja þetta furðu kynlegt.

»Þeir eru líka vinir hans!« hrópaði Passe-partout,
»þessir Framfara-klúbbs menn, eða
hitt þó heldur. Vitið þér, Mr. Fix, að húsbóndi
minn er sómamaður, og að þegar hann
hefir veðjað um eitthvað, þá vinnur hann
ekki með neinum brögðum?«

»En getið þér getið upp á hver eg er?«
sagði Fix og leit fast framan í Passe-partout.

»Sendimaður klúbbsmannanna, sem vilja
tálma ferð húsbónda míns; það er ótuktarerindi
þetta; þess vegna hefi eg ekki getað
fengið af mér að koma upp um yður við Mr.
Fogg, þó að eg, hafi komist að því fyrir
löngu, hver þér eruð«.

»Hann veit þá ekkert um það«, sagði
Fix fljótlega.

»Ekkert«, svaraði Passe-partout og drakk
enn einu sinni út úr glasinu sínu,

Leynilögregluþjónninn strauk hendinni
yfir augun á sér, og hugsaði sig um, hvað
hann ætti að gera. Það var svo að sjá sem
Passe-partout væri húsbónda sínum einlægur,
og það gerði fyrirætlanir hans langt um örðugri;
en hann var auðsjáanlega ekki í vitorði
með húsbónda sínum. »Þess vegna hjálpar
hann mér«, sagði Fix við sjálfan sig.

Nú var engum tíma að eyða. Það varð
að tefja fyrir Fogg í Hong Kong, hvað sem
það kostaði.

»Heyrið þér«, sagði Fix í höstum tón;
»eg er ekki það, sem þér haldið að eg sé«.

»Þvættingur«, sagði Passe-partout.

»Eg er leynilögregluþjónn, sendur af lögreglustjórninni
í Lundúnum«.

»Þér leynilögregluþjónn?«

»Já, eg get sannað það. Hér er mitt
umboð«, og svo dróg hann blað út úr vasabók
sinni, og sýndi Passe-partout skipanir
þær, sem hann hafði fengið. Passe-partout
var svo frá sér numinn, að hann gat ekki
komið upp neinu orði.

»Þetta veðmál Mr. Foggs«, hélt Fix áfram,
»er ekki til annars en þess að kasta
ryki í augun á yður og félögum hans í Framfara-klúbbnum.
Honum gekk nokkuð til að
flækja yður inn í málið, að yður óafvitandi«.

»En hvað gekk honum til?« sagði Passe-partout.

»Það skal eg segja yður. Þann 28. september
síðastliðinn var stolið fimmtíu og fimm
þúsund pundum úr Englands bankanum, af
manni, sem menn til allrar hamingju vita
lýsinguna á. Þessi lýsing á alveg við Mr.
Fogg«.

»Þetta er argvítugasti þvættingur«, hrópaði
Passe-partout og barði með hnefanum
niður í borðið; »húsbóndi minn er einn af
mestu heiðursmönnum, sem til eru í heiminum«.

»Hvað vitið þér um það?«, svaraði Fix.

»Þér genguð ekki í hans þjónustu fyr en
sama daginn, sem hann lagði út í þessa vitleysislegu
ferð, farangurslaus, en með ógrynni
af peningum í bankaseðlum; og þorið
þér svo að fullyrða, að hann sé heiðursmaður?«

»Já, já«, sagði Passe-partout, eins og
ósjálfrátt.

»Langar yður til að vera tekinn fastur
fyrir að vera í vitorði með honum?«

Passe-partout þreif með báðum höndum
utan um höfuðið á sér; hann var alveg utan
við sig. Hann þorði ekki að líta á lögregluþjóninn.
Phileas Fogg þjófur! Þessi hugprúði
göfuglyndi maður, sem hafði frelsað
Aoudu, þjófur! Og þó voru líkurnar miklar.
Passe-partout vildi ekki trúa því. Hann gat
ekki trúað því, að húsbóndi sinn væri glæpamaður.

»Jæja þá, hvað viljið þér láta mig gera?«
sagði hann, og átti hann örðugt með það.

»Skoðið þér til«, sagði Fix: »Eg hefi
elt Mr. Fogg hingað, en enn þá hefi eg ekki
fengið neina handtökuheimild, sem eg hefi
beðið um að mér yrði send frá Lundúnum.
Þér verðið að hjálpa mér til að halda húsbónda
yðar í Hong Kong«.

»En eg –«

»Ef þér gerið það, þá skal eg skifta
milli okkar þessum tveim þúsundum punda,
sem bankinn hefir lofað að launum«.

»Það geri eg aldrei!« svaraði Passe-partout
og reyndi að standa upp, en hneig
aftur á bak, alveg máttlaus og út úr.

»Mr. Fix«, stamaði hann, »jafnvel þótt
þér segið mér satt, og húsbóndi minn sé
þjófurinn, sem þér eruð að leita að – sem
eg neita – þá hefi eg verið, og er enn í
hans þjónustu; honum ferst vel og göfugmannlega
við mig, og eg svík hann aldrei
fyrir alt heimsins gull«.

»Þér neitið þá?«

»Algerlega«.

»Jæja þá«, sagði Fix; »þá skuluð þér
gleyma þessu öllu, sem eg hefi sagt. Og svo
skulum við fá okkur í staupinu«.

»Já, við skulum fá okkur eitt glas til«.

Passe-partout fann, að hann var alt af
að verða fyllri og fyllri. Fix hafði ráðið af,
að hann skyldi ná honum frá húsbónda
hans, hvað sem það kostaði, og nú ætlaði
hann að láta verða af því. Á borðinu lágu
nokkrar ópíumspípur. Fix rétti Passe-partout
eina þeirra; hann dró að sér fáeina
reyki og féll svo alveg meðvitundarlaus aftur
á bak.

»Loksins«, tautaði Fix, þegar Passe-partout
hneig út af. »Mr. Fogg fær engar
fregnir af, að farartími <i>Carnatics</i> hafi breytzt,
og ef hann fréttir það, þá má hann vera án
þessa bölvaða franska þjóns«.

Svo borgaði hann það, sem hann skuldaði,
og fór út úr drykkjustofunni.



XX. KAPÍTULI.

Sýnir hvernig Fix og Fogg hittust augliti til
auglitis.


FRAMTÍÐAR-HORFUM Mr. Foggs var
mikil hætta búin af viðburðum þeim, sem nú
hefir verið skýrt frá. Meðan þeir gerðust,
var þessi herra og Aouda að ganga um bæinn.
Eftir að hún hafði tekið boði Mr.
Foggs að flytja hana til Englands, langaði
hana til að kaupa ýmsa muni til ferðarinnar,
því að kona getur ekki ferðast með að
eins eina handtösku, eins og karlmaður getur
gert. Hún keypti sér því ýms nauðsynleg
föt og fleira, og Mr. Fogg vann bug á allri
hennar undanfærslu með sínu einkennilega
göfuglyndi.

»Það er mér sjálfum í hag«, svaraði
hann alt af; »það er partur af minni ferðaáætlun«.

Eftir að þau höfðu keypt það, sem þau
þurftu á að halda, sneru þau aftur til hótellsins
til þess að borða miðdegismat. Mrs.
Aouda fór því næst að fá sér nokkra hvíld,
og skildi Mr. Fogg eftir lesandi <i>Times</i> og
<i>Illustrated News</i>.

Hefði Mr. Fogg verið hætt við að furða
sig á nokkrum sköpuðum hlut, þá hefði
hann orðið hissa á því, að þjónn hans skyldi
ekki vera kominn um háttatíma. En hann
hélt að gufuskipið legði ekki af stað til
Yokohama fyrr en morguninn eftir, og hirti
því ekki um frávist þjónsins. En Passe-partout
kom ekki, þegar Mr. Fogg hringdi
á hann morguninn eftir, og þá frétti hann,
að þjónninn hefði ekki komið um nóttina.
Mr. Fogg lét dót sitt niður í tösku sína án
þess að segja eitt einasta orð, og lét svo
kalla á Mrs. Aoudu og sækja burðarstól.
Klukkan var þá 8, og <i>Carnatic</i> átti að leggja
af stað um flóðtíma, kl. 9½. Mr. Fogg og
samferðakona hans fóru upp í burðarstólinn
og komust ofan að lendingargarðinum. Þá
fyrst var þeim sagt, að <i>Carnatic</i> hefði lagt af
stað kveldinu fyrir.

Mr. Fogg hafði statt og stöðugt búist
við að hitta þarna gufuskipið og þjón sinn,
hvorttveggja bíðandi eftir honum, en nú
rak hann sig á það, að hann varð að fara
beggja á mis. Það sást ekki á honum, að
honum yrði neitt órótt; hann sagði að eins
við Mrs. Aoudu: »Venjulegt ferðaóhapp,
ekkert annað, frú mín«.

»Voruð þér ekki einn af farþegunum á
<i>Rangoon</i> í gær, eins og eg var sjálfur?«

»Jú«, svaraði Mr. Fogg kuldalega; »en
eg hefi ekki þá æru –«

»Fyrirgefið þér, en eg bjóst við að finna
þjón yðar hér«.

Vitið þér hvar hann er?« spurði unga
frúin fljótlega.

»Hvað!« hrópaði Fix og lét sem hann
yrði steinhissa, »er hann ekki með yður?«

»Nei«, svaraði Mrs. Aouda, »hann hefir
ekki fundið okkur síðan í gær. Ef til
hefir hann farið með <i>Carnatic</i>«.

»Án yðar, frú mín?« sagði lögregluþjónninn.
»Fyrirgefið þér forvitnina, en ætluðuð
þér ekki að fara með því skipi?«

»Jú«.

»Það ætlaði eg líka; og eg er hræðilega
gramur. Sannleikurinn er sá, að <i>Carnatic</i>
var ferðbúið 12 stundum áður en búist var
við, og nú verðum við að bíða tólf daga
eftir næsta gufuskipi«.

Fix var fögnuður að segja þetta. Eftir
8 daga átti hann von á handtökuheimildinni.
Horfurnar voru góðar fyrir honum. En það
má geta nærri, hve gramur hann var, þegar
hann heyrði Fogg segja með sinni vanalegu
stillingu: »Eg býzt við, að það séu
fleiri skip í Hong Kong höfn en <i>Carnatic</i>«;
og svo bauð hann Mrs. Aoudu arminn og
stefndi til skipakvíanna.

Fix hélt í humátt á eftir honum, gramur
mjög. Það var eins og hann væri bundinn
við Fogg með, einhverju ósýnilegu bandi.
En hamingjan hafði auðsjáanlega yfirgefið
Phileas Fogg. Þrjár langar stundir gekk
hann um skipakvíarnar og reyndi að leigja
skip til að flytja sig til Yokohama; en það
var annaðhvort verið að ferma eða afferma
hvert einasta skip, og þau gátu ekki
farið. Lögregluþjóninum fór aftur að verða
léttara um hjartaræturnar.

En Mr. Fogg lét ekki hugfallast. Hann
réði af að halda leit sinni áfram, enda þótt
hann yrði að fara yfir um til Macao. Loks
náði sjómaður einn í hann.

»Eruð þér að leita að bát, virðulegi
herra?«

»Hafið þér bát, sem þér getið lagt af
stað í tafarlaust?« spurði Mr, Fogg.

»Já. Eg hefi hafnsögumannsbát, nr. 43;
bezti bátur í höfninni«.

»Er hann hraðskreiður?«

»Hann getur farið 8 eða 9 knúta á
klukkutímanum, eða meira, Viljið þér sjá
hann?«

»Já«.

»Yður lízt vel á hann, það er eg viss
um. Þurfið þér hann til að skreppa einhvern
spöl í honum?«

»Nokkuð meira en það; langa sjóferð«.

»Langa sjóferð?«

»Eg þarf að fá yður til að flytja mig
til Yokohama«.

Sjómaðurinn spenti greipar og leit fast
framan í Mr. Fogg. »Er yður alvara, virðulegi
herra?« sagði hann.

»Já. Eg hefi mist af <i>Carnatic</i>, og eg
verð að vera kominn til Yokohama þann 14.
í síðasta lagi, til þess að ná í skipið, sem
fer til San Francisco«.

»Mér þykir mjög fyrir því«, svaraði
hafnsögumaðurinn, »en það er ómögulegt«.

»Eg skal borga yður 100 pund um
daginn og 200 pund í ofanálag, ef þér komið í tíma«.

»Er yður alvara?« spurði hafnsögumaðurinn.

»Mjög mikil alvara«, svaraði Mr. Fogg.

Hafnsögumaðurinn fór að ganga fram
og aftur eftir flóðgarðinum; hann leit til
sjávar og voru auðsjáanlega að berjast í
huga hans, löngunin til að fá peningana og
hræðslan við að hætta sér svo langt út á
hafið. Fix var alt af á nálum.

Mr. Fogg sneri sér að Mrs. Aoudu, og
spurði hana, hvort hún væri hrædd.

»Ekki með yður, Mr. Fogg«, svaraði
unga frúin.

Rétt í því bili kom hafnsögumaðurinn
til þeirra, og sneri hattinum hart milli handa
sér.

»Já-já, hafnsögumaður?« sagði Mr. Fogg.

»Eg skal segja yður, virðulegi herra«,
svaraði hafnsögumaðurinn, »eg get ekki lagt
líf mitt né manna minna, né jafnvel yðar, í
slíka hættu, eins og um er að ræða á annari
eins sjóferð, á jafnlitlu skipi um þetta
leyti árs. Auk þess gætum við ekki komið
til Yokohama í tíma. Sá bær er eitt þúsund
sex hundruð og fimmtíu mílur héðan«.

»Ekki nema eitt þúsund og sex hundruð«
sagði Mr. Fogg.

»Ó, það stendur alveg á sama«. Fix
fór að anda aftur skaplega. »En«, hélt hafnsögumaðurinn
áfram, »við kynnum að geta
komið því fyrir á annan hátt«.

Fix þorði naumast að draga andann.

»Við hvað eigið þér?« spurði Fogg.

»Með því að fara til Nagasaki, sem er
að eins ellefu hundruð mílur héðan, eða til
Shanghai, sem er átta hundruð mílur héðan.
Ef við förum til Shanghai, getum við haldið
með ströndum fram og haft gagn af
straumunum«.

»En«, svaraði Fogg, »eg verð að ná í
ameríkanska póstskipið í Yokohama, en get
ekki gert það í Shanghai eða Nagasaki«.

»Ja, því ekki það?« svaraði hafnsögumaðurinn.
»<i>San Fransisco</i> fer ekki fyrst frá
Yokohama; það leggur af stað frá Shanghai,
og kemur að eins við á leiðinni í Yokohama
og Nagasaki«.

»Eruð þér alveg viss um það?«

»Alveg viss«.

»Og hvenær fer skipið frá Shanghai?«

»Þann 11., kl. 7 að morgninum. Svo
höfum við 4 daga, sem er sama sem 96
klukkutímar; og ef við förum 8 hnúta á
klukktímanum, og vindurinn heldur sér, þá
náum við til Shanghai nógu snemma«.

»Og hvenær getið þér lagt af stað?«

»Eftir klukkutíma. Eg þarf að eins að
kaupa mér nokkur matvæli til ferðarinnar,
og festa seglin við rárnar«.

»Gott og vel, við kaupum þá þessu. Eigið
þér skipið«.

»Já; eg heiti John Bunsby, og er eigandi
bátsins <i>Tankadere</i>«.

»Viljið þér fá eitthvað fyrir fram?«

»Ef þér eigið hægt með, virðulegi herra«.

»Hérna eru tvö hundruð pund. »Heyrið
þér«, hélt Fogg áfram og sneri sér að Fix,
»ef þér skylduð vilja nota tækifærið –«

»Þakka yður fyrir«, svaraði Fix. »Eg
ætlaði að fara að biðja yður að gera mér
þann greiða«.

»Jæja þá, við verðum ferðbúnir eftir
hálfan tíma«.

»En hvað eigum við að gera við þjóninn?«
sagði Mrs. Aouda; henni féll mjög illa
frávera Passe-partouts.

»Eg geri alt fyrir hann, sem eg get«,
svaraði Fogg; þau stefndu svo til lögreglustöðvanna,
en Fix fór út á bát hafnsögumannsins.
Phileas skildi eftir hjá lögreglustjórninni
lýsing á þjóninum og peninga, sem
varið skyldi verða til að leita hans. Sama
gerði hann hjá franska konsúlnum; svo ráðstöfuðu
þau farangri sínum, sem hafði verið
sendur aftur til hótelsins, og fóru þar næst
ofan að flóðgarðinum.

Klukkan sló 3; hafnsögumanns-báturinn
nr. 43 var ferðbúinn. Það var ofurlítil skonnorta,
flutti hér um bil 20 tons, og var smíðuð
með sérstöku tilliti til hraðans, líkt og kappsiglingaskip.
Skipið var eins hreint og fágað
eins og mögulegt var, og það var auðséð, að
Bunsby var stoltur af bátnum sínum. Möstrin
hölluðust dálítið. Skipið hafði stagsegl og
þau venjulegu segl, sem jafnstór skip hafa.
Það var auðsjáanlega hraðskreitt, eins og
líka hafði sýnt sig, þar sem það hafði unnið
ýms verðlaun.

Skipshöfnin samanstóð af eigandanum og
fjórum öðrum mönnum, sem allir voru kunnugir
sjónum þar í grendinni, því að þeir
höfðu farið þar aftur og fram í leit eftir
skipum, sem þyrftu hafnsögumanns við. John
Bunsby var hér um bil 45 ára gamall, fjörmaður,
úrræðagóður og kjarkmikill, og vel
fallinn til að hughreysta hina hræðslugjörnustu
farþega.

Phileas Fogg og Mrs. Aouda fóru út á
skipið, og hittu þar Fix; hann var þar búinn
að koma sér fyrir. Það var heldur þröngt
um þau, en alt var hreint og snoturt.

»Mér þykir fyrir því að hafa ekkert betra
að bjóða yður«, sagði Mr. Fogg við Fix. Fix
hneigði sig þegjandi, því að honum þótti
hálfgerð skömm að því að þiggja greiðasemi
Mr. Foggs eins og á stóð.

»Hann er að minsta kosti mjög kurteis«,
sagði hann við sjálfan sig, »þó aldrei nema
hann sé þorpari«.

Klukkan tíu mínútur eftir þrjú voru seglin
undin upp, og enska flaggið dregið upp á
gaffalinn; farþegjarnir litu til flóðgarðanna í
síðasta sinn, í þeirri von að grilla í Passe-partout,
en þeim brást sú von. Fix var hálfhræddur
um, að eitthvað það kynni að koma
fyrir, sem ylli því að pilturinn, sem hann
hafði farið svo illa með, kynni að koma, og
að þá kynni að koma fram sú skýring á
málinu, sem ekki yrði sem þægilegust fyrir
hann sjálfan. En franski þjónninn kom ekki,
og var vafalaust enn undir áhrifum ópíumsins.

Svo lét John Bunsby í haf, og <i>Tankadere</i>
þaut fjörlega eftir öldunum fyrir rúmum
vindi.



XXI. KAPÍTULI.

Sýnir, hvernig eiganda skipsins Tankadere
liggur við að missa af 200 punda þóknuninni.


ÞESSI 800 mílna sjóferð er hættumikil um
þann tíma og yfir slíkan sjó, sem venjulega
er illur, einkum um jafndægra leytið, og þetta
var í byrjuninni á nóvember.

Eiganda <i>Tankaderes</i> hefði verið mikill
hagur í því að fara til Yokohama, þar sem
honum var borgað svo mikið fyrir hvern
daginn, en slík sjóferð hefði verið framúrskarandi
mikið áhættuspil. Það var hættuferð
að fara til Shanghai; en John Bunsby
bar traust til skips síns, sem var ágætt siglingaskip,
og ef til vill var honum það óhætt.

»Eg þarf víst ekki að brýna fyrir yður
að hraða yður«, sagði Fogg við Bunsby, þegar
þeir höfðu látið í haf.

»Þér getið reitt yður á mig, virðulegi
herra«, svaraði Bunsby; »eg skal gera alt,
sem í mínu valdi stendur«.

»Gott og vel, þér eigið hér yfir að ráða,
og eg treysti yður algerlega«.

Þegar Phileas Fogg stóð uppréttur, nokkuð
fótgleiður, og horfði út yfir freyðandi sjóinn,
var hann eins stöðugur og sjómaður.
Mrs. Aouda sat aftarlega á skipinu, og var
nokkur taugaóstyrkur í henni, þegar hún virti
hafið fyrir sér. Seglin þöndust út yfir höfðum
þeirra líkt og stórvaxnir vængir, og skonnortunni
miðaði drjúgum. Nóttin datt á.
Tunglið var ekki nema á fyrsta kvartéli, og
ekki leið á löngu, að ljós þess hyrfi undir
sjóndeildarhringinn. Ský voru að koma upp
í austrinu, og voru þegar orðin allmikil.

Hafnsögumaðurinn hengdi út ljósker
skipsins, enda var það bráðnauðsynlegt, því
það var alls ekki sjaldgæft, að skip rækust
á þar, og hefði slíkt hent litla, fallega bátinn,
með þeim hraða sem nú var á honum, þá
hefði hann alveg farið í smámola.

Fix settist upp í framstafninn, og var
þar einn út af fyrir sig, því að hann vissi, að
Fogg talaði ekki mikið; auk þess var honum
ekki mikið um það gefið að sitja í samræðum
við þennan mann, sem hann hafði
þegið svo mikinn greiða af. Hann var að
hugsa fram í tímann, því að nú virtist það
áreiðanlegt, að Fogg mundi ekki standa við í
Yokohama, heldur mundi þegar stíga á skipið,
sem til Francisco átti að fara, til þess að
komast til Ameríku, því að þar var honum
óhætt. Lögregluþjóninum virtist fyrirætlun
Foggs mjög blátt áfram.

Fogg hafði farið yfir þrjá fjórðu hluta
hnattarins, til þess að geta á sem óhultastan
hátt komist til Ameríku, í stað þess að leggja
af stað frá Englandi beina leið til Bandaríkjanna;
og þegar hann var einu sinni þangað
kominn, þá gat hann notið þýfisins í
mestu makindum. En hvað gat Fix gert í
Bandaríkjunum? Átti hann að hætta við
manninn? Nei, alls ekki; og hann ætlaði
ekki að missa sjónar af honum, fyrr en hann
hefði fengið hann framseldan. Þetta var hans
skylda, og hann ætlaði að standa við hana,
þó örðugt yrði. Eitt gat hann að minsta
kosti þakkað fyrir, það, að Passe-Partout var
ekki með húsbónda sínum; og eftir að Fix
hafði trúað honum fyrir svo miklu leyndarmáli,
var það mjög áríðandi, að hann findi
ekki húsbónda sinn skyndilega.

Phileas Fogg var sjálfur að hugsa um
þjón sinn, sem hafði horfið svo undarlega.
En eftir því, sem á stóð, þótti honum ekki
ólíklegt, að pilturinn hefði farið út á <i>Carnatic</i>
á síðasta augnabliki. Þetta hélt Mrs. Aouda
líka, því að henni þótti mjög fyrir um hvarf
piltsins, þar sem hún átti honum svo mikið
gott upp að unna. Það gat því vel verið,
að þau fyndu hann í Yokohama, og ef hann
hafði verið á <i>Carnatic</i>, þá hlaut að vera auðvelt
að fá að vita það.

Hér um bil kl. 10 fór að hvessa, og þó
að það hefði kunnað að vera hyggilegt að
lækka seglin dálítið, þá lét hafnsögumaður
þau halda sér, eftir nákvæmari athugun, því
að <i>Tankadere</i> þoldi segl sín vel; en alt var
reiðubúið til að lækka seglin, ef á þyrfti
að halda.

Um miðnæturskeið tóku þau Phileas Fogg
og Aouda á sig náðir. Fix hafði áður gengið
til rekkju, en skipseigandinn og hásetar hans
voru á þilfarinu alla nóttina.

Um sólaruppkomu morguninn eftir hafði
skonnortan farið 100 mílur. Hraðamælirinn
sýndi, að skipið fór átta eða níu hnúta á
klukkutímanum. Þeim miðaði enn drjúgum,
og héldist vindurinn, þá var líklegt, að fyrirætlun
þeirra mundi takast. Skipið hélt fram
með ströndinni allan þann dag. Sjórinn var
ekki mjög illur, því að vindur stóð af landi,
og var það mjög heppilegt, þar sem báturinn
var svo lítill.

Um hádegi lægði goluna dálítið, og snerist
í suðaustrið. Skipseigandinn setti upp
toppseglin, en dró þau aftur saman, því svo
sýndist, sem aftur ætlaði að hvessa.

Mr. Fogg og Mrs. Aouda voru ekki sjóveik
og borðuðu með góðri matarlyst; þau
buðu Fix að borða með sér og varð hann að
þiggja það, þó honum væri það nauðugt.
Hann kunni ekki vel við að ferðast og borða
á kostnað þess manns, sem hann var að elta;
en hann neyddist til að eta, og svo át hann.

Eftir miðdagsmatinn fékk hann tækifæri
til að tala við Mr. Fogg einslega. »Herra
minn«, sagði hann – þetta ávarp brendi á
honum varirnar, svo að segja, og hann fann,
að hann varð að hafa gát á sér; honum
fanst hendi næst að taka þennan »gentleman«
fastan – »herra minn«, sagði hann, »það er
mjög vel gert af yður að lofa mér að vera
með á skipinu; en þó eg hafi ekki efni á að
eyða eins miklum peningum eins og þér gerið,
þá langar mig til að borga fyrir mig«.

»Þér skuluð ekki minnast neitt á það«,
svaraði Mr, Fogg.

»En ef eg stend nú fastur á því?«

»Nei«, svaraði Fogg í málróm, sem gaf
til kynna, að Fogg væri ófáanlegur til að
tala meira um það mál, »þetta er innifalið í
mínum aðalkostnaði«.

Fix hneigði sig; honum fanst næstum
því eins og hann ætlaði kafna; og hann gekk
frá Fogg, settist niður og talaði ekki orð
allan daginn.

Meðan á þessu stóð miðaði þeim drjúgum,
John Bunsby vonaði, að sér mundi takast
áform sitt, og sagði hvað eftir annað við
Mr. Fogg, að »þeir mundu koma nógu snemma«;
Fogg svaraði því ekki öðru, en að »hann
treysti á það«. Hásetarnir höfðu líka von
um þóknun, og lögðu mikið á sig. Á engum
streng þurfti að herða, ekkert segl var linlega
dregið upp, og maðurinn, sem við stýrið
stóð, hefði ekki getað bætt á sig einum einasta
óþörfum hnykk. Skipverjar hefðu ekki
getað látið skonnortuna fara hraðar, þó að
hún hefði verið að taka þátt í kappsigling
konunglega siglinga-klúbbsins.

Um kveldið sýndi hraðamælirinn, að þau
höfðu farið tvö hundruð og tuttugu mílur,
og Mr. Fogg vonaði, að þegar hann kæmi
til Yokohama mundi hann ekki þurfa að
færa neina töf inn í dagbók sína. Færi svo,
þá var líka óhætt um, að þessi eini hnekkir,
sem hann hafði orðið fyrir frá því, er hann
fór frá Lundúnum, mundi ekki gera ferðalagi
hans neitt til.

Undir morguninn fór Tankadere inn í
Fokiensundið, sem aðgreinir Formosa og
kínversku ströndina. Mjög illt var í sjóinn,
og örðugt að standa á þilfarinu. Um dögun
herti goluna enn meir, og voru allar horfur
á, að von mundi vera á ofsaveðri. Kvikasilfrið
gerði ýmist að stíga eða falla. Í suðaustri
reis sjórinn í löngum öldum, sem
bentu á ofviður.

Hafnsögumaðurinn virti himininn fyrir
sér lengi, og sagði loksins við Mr. Fogg:

»Eg býst við, að mér sé óhætt að segja
yður hvað eg hugsa, virðulegi herra?«

»Auðvitað«, svaraði Fogg.

»Jæja þá, það ætlar að koma á okkur
ofsaveður«.

»Norðanveður eða sunnanveður?« spurði
Mr. Fogg stillilega.

»Sunnanveður. Það er rétt kominn fellibylur«.

»Mér þykir vænt um, að hann verður á
sunnan; það flýtir fyrir okkur«.

»Ó, ef þér lítið á það frá þeirri hlið«,
sagði Bunsby, »þá hefi eg ekki meira að
segja«.

Hugboð Bunsbys rættist. Að sumri til
hefði líklegast ekki orðið annað úr bylnum
en þrumuveðursdemba, en að vetrarlaginu
mátti við honum búast. Hafnsögumaðurinn
bjóst því um sem bezt hann mátti. Hann
tók saman seglin, lét að eins stormseglið
standa, og beið þess, er koma kynni.

Hafnsögumaðurinn bað farþegja sína að
fara ofan í káetuna, en í öðrum eins þrengslum
og þar voru, var alt annað en þægilegt
varðhaldið, svo að ekkert þeirra vildi yfirgefa
þilfarið.

Um kl. 8 kom á þau fellibylurinn með
straumum af regni. Það lá við, að stormurinn
lyfti <i>Tankadere</i> upp úr vatninu. Skipið
þaut eftir sjónum líkt og þegar járnbrautarvél
fer sem hraðast.

Allan þennan dag barst skipið með geysihraða
norður á við, eftir hryggjunum á feykilegum
bylgjum. Við og við lá við, að öldurnar
skyllu með öllu yfir það, en hafnsögumaðurinn
stýrði því varlega. Farþegarnir
urðu rennandi af roki, en tóku því með þolinmæði.
Fix var vafalaust gramur; en Aouda
virti samferðamann sinn fyrir sér, dáðist að
stillingu hans, og reyndi að líkja eftir henni.
Af Phileas Fogg er það að segja, að hann
lét eins og alveg ekkert væri um að vera.

Alt til þessa hafði <i>Tankadere</i> haldið
norður á við, en undir kveldið snerist vindurinn
í norðvestrið, enda hafði hafnsögumaðurinn
verið hræddur um, að svo mundi
fara. Það var voðalegt, þegar skonnortan
var að steypast ofan í bylgjudalina, og vel
var það farið, hve sterk hún var. Veðrið óx
um nóttina, ef það var annars mögulegt, og
John Bunsby fór ekki að lítast á blikuna;
hann réðst um við háseta sína, hvað gera
skyldi.

Svo kom hann til Mr. Foggs og sagði:
»Eg held við ættum að halda til einhverrar
hafnarinnar hér í grendinni«.

»Það held eg líka«, svaraði Fogg.

»Já«, sagði hafnsögumaðurinn; »en
hverrar?«

»Eg þekki ekki nema eina«, sagði Fogg
rólega.

»Og það er –?«

»Shanghai«.

Í fyrstu hnykkti hafnsögumanninum
fremur við þetta svar; en honum var kunnugt
um staðfestu Mr. Foggs og sagði: »Já,
þér hafið rétt að mæla, virðulegi herra. Við
skulum láta það vera Shanghai«.

Svo héldu þeir í sama horfið.

Nóttin var voðaleg; það sýndist kraftaverk,
að litla skipið skyldi ekki farast. Tvisvar
sinnum lukust öldurnar saman um það,
og hefði þá verið út um það, ef ekki hefði
verið lagt til drifs. Mrs. Aouda rauk um
koll, og oftar en einu sinni þaut Mr. Fogg
til hennar til þess að aðstoða hana, jafnvel
þótt hún kæmi ekki með neinar kvartanir.

Í dögun var enn sama ofviðrið, en alt í
einu snerist vindurinn til suðausturs. Þetta
var breyting til hins betra, og <i>Tankadere</i> gat
aftur farið sinna ferða, þó að krossbylgjurnar
gæfu henni oft hræðilega skelli, sem
nægt hefðu til að mola ótraustari bát. Við
og við sást ströndin gegn um móðuna, en
ekkert segl var sýnilegt.

Um hádegisbil birti dálitið til, ofviðrið
hafði eytt sjálfu sér og ferðafólkið gat tekið
á sig nokkrar náðir. Um nóttina var tiltölulega
kyrt, og hafnsögumaður dró því upp
dálítið meira af seglum, og um dögun morguninn
eftir gat John Bunsby sagt, að ekki
væru eftir fullar hundrað mílur til Shanghai.

Hundrað mílur, og ekki nema einn dagur
eftir til þess að komast þær. Um kvöldið
áttu þau að vera komin til Shanghai, svo
framarlega sem þau ætluðu að ná í Yokohama-gufuskipið;
hefði ekki óveðrið skollið
á og tafið fyrir þeim nokkra klukkutíma,
þá hefðu þau nú ekki átt eftir fullar þrjátíu
mílur.

Það kyrði meira og meira og sjóinn
lægði. Öll segl voru breidd út, og kl. 12
átti <i>Tankadere</i> ekki eftir nema 45 mílur til
Shanghai. Enn voru sex tímar eftir, og allir
voru hræddir um, að ekki mundi verða
komið þangað nógu snemma. Allir á skipinu
voru með öndina í hálsinum, sjálfsagt
að undan teknum Phileas Fogg. Þeir urðu
að fara 9 hnúta á klukkutímanum, og vindinn
var óðum að lægja; hann kom með
smábyljum.

En skonnortan var létt og bar svo mikil
segl, auk þess sem straumar með ströndinni
hjálpuðu henni, að Bunsby reiknaði svo
kl. 6, að þeir væru ekki nema tíu mílur frá
Shanghai-fijótinu. Bærinn sjálfur var hér
um bil 12 mílum ofar.

Kl. 7. voru enn eftir 3 mílur til Shanghai.
Hafnsögumaðurinn lét út úr sér hræðilegt
blótsyrði, þegar hann varð þess var, að
200 punda ofanálagið var að ganga úr greipum
hans. Hann leit á Mr. Fogg; af Mr.
Fogg datt ekki né draup, enda þótt hér væri
að ræða um aleigu hans.

Í þessu augnabliki sást langur, svartur
reykháfur, og stóð út úr honum þykk reykjarstroka.
Það var ameríkanska skipið, sem
var að fara frá Shanghai á ákveðnum tíma.

»Fari það grenjandi!« hrópaði Bunsby
og stýrði skonnortunni lítið eitt úr vegi.

»Gefið þeim merki«, sagði Fogg rólega.

Það var ofurlítil messingfallbyssa á frampallinum,
og var hún notuð í þokum.

Hún var alveg troðhlaðin, en rétt í því
bili, sem hafnsögumaðurinn ætlaði að fara
að hleypa af, sagði Phileas:

»Dragið upp flagg yðar«.

Flaggið var dregið upp í mitt mastrið.
Það var neyðarflagg, og þeir mundu sjást
frá gufuskipinu og að svo mundi verða komið
þeim til hjálpar.

»Skjótið þér«, hrópaði Mr. Fogg.

Og í sama augnabliki drundi skothljóðið
frá litlu fallbyssunni út yfir sjóinn.



XXII. KAPITULI.

Sýnir, hvernig Passe-partout kemst að raun
að það er ávalt hyggilegt að bera á sér
peninga, jafnvel hjá andfætingunum.


<i>CARNATIC</i> lagði af stað frá Hong Kong til
Japans þ. 7. nóvember. Í tveimur rekkjunum
á skipinu var enginn maður – þær hafði
Mr. Phileas Fogg beðið um. Morguninn
eftir urðu skipverjar steinhissa á að sjá ógreidda,
hálfruglaða manneskju koma út úr
lakari káetunni og setjast niður á þilfarið.

Farþeginn var Passe-partout, og skal nú
frá því greint, er hann hafði hent.

Skömmu eftir að Fix hafði farið út úr
reikinga-kránni höfðu tveir þjónar lagt Passe-partout
á rúm það, sem reykingamönnum
var ætlað; þrem stundum síðar hafði Passe-partout
vaknað; það var eitthvað, sem fyrir
honum vakti og lét hann engan frið hafa,
og hann barðist alt hvað hann gat við ópíumsvímuna.
Svo mundi hann eftir því, sem
hann hafði enn ekki leyst af hendi, og það
hjálpaði honum til að hrista af sér sljófleikann.
Hann fór út úr drykkjusmugunni,
staulaðist áfram með húsveggjunum og hrópaði
eins og í draumi: »<i>Carnatic</i>, <i>Carnatic!</i>«

Gufuskipið lá við lendingargarðinn, ferðbúið.
Passe-partout átti að eins fáein skref
til þess. Hann þaut upp á þilfarið, og datt
þar niður meðvitundarlaus í sama bili og
skipið var að fara. Hásetarnir voru vanir
við þess háttar, fóru með hann ofan í lakari
káetuna, og þegar hann vaknaði, var hann
kominn 50 mílur frá Hong Kong.

Þannig stóð á því, að hann var kominn
út á <i>Carnatic</i>; sjóloftið, sem hann dróg að
sér, gerði hann smátt og smátt afdrukkinn.
Hann fór að reyna að átta sig, en honum
var það enginn hægðarleikur; loksins tókst
honum þó að muna eftir því, sem gerst hafði
daginn áður – leyndarmálinu, sem Fix hafði
trúað honum fyrir, ópíums-reykingunni o.s. frv.

»Sannleikurinn er sá«, sagði hann við
sjálfan sig, »að eg hefi orðið blindfullur.
Hvað skyldi Mr. Fogg segja? Hvað sem því
líður er eg þó kominn út á skipið, og það
er aðalatriðið«. Svo fór hann að hugsa um
Fix. »Eg vona þó«, tautaði hann, »að hann
hafi ekki vogað að elta okkur út á skipið,
eins og hann sagðist ætla að gera. Ekki
nema það þó, að lögregluþjónninn skuli
vera að elta húsbónda minn og bera það
upp á hann, að hann hafi stolið úr Englands-bankanum!
Slíkur þvættingur! Hann
er ekki fremur þjófur en eg er morðingi«.

Átti hann nú að segja húsbónda sínum
alla söguna? Mundi ekki verða betra að
bíða, þangað til þeir yrðu komnir til Lundúna,
og lögregluþjónninn hefði elt þá kring um
hnöttinn, til þess að geta þá skopast að honum
duglega? Þetta varð hann að hugsa sig
um. Það fyrsta, sem hann þurfti að gera,
var að finna Mr. Fogg og biðja hann fyrirgefningar.

Passe-partout fór því á fætur; það var
ilt í sjóinn og skipið ruggaði talsvert. Það
var með nokkrum erfiðismunum, að hann
komst upp á afturpallinn, en hann sá þar
alls engan, sem líktist húsbónda hans eða
Mrs. Aoudu.

»Það gerir ekkert til«, hugsaði hann,
»frúin er ekki enn komin á fætur, og Mr.
Fogg er líklega að spila vist eins og hann
er vanur.

Passe-partout fór því ofan í salinn.
Ekki var Mr. Fogg þar. Nú gat hann ekki
annað gert en spyrja veitingamann skipsins,
hvar húsbóndi sinn svæfi. Maðurinn svaraði,
að hann vissi ekki til, að neinn farþeginn
héti Fogg.

»Fyrirgefið«, sagði Passe-partout, »það er
hár maður, rólegur og stillilegur, og ung frú
er með honum«.

»Það er engin ung frú á skipinu«, sagði
veitingamaðurinn. »Annars er farþegalistinn
hér, svo að þér getið sjálfur gætt að«.

Passe-partout gerði það. Nafn húsbónda
hans stóð þar ekki.

Alt í einu datt honum nokkuð í hug,
og hann sagði: »Er eg á <i>Carnatic?</i>«

»Já«, svaraði veitingamaðurinn.

»Á leiðinni til Yokohama?«

»Já, það getið þér verið viss um«.

Passe-partout var eitt augnablik hræddur
um að hann væri kominn út á rangt skip,
en ef hann var á <i>Carnatic</i>, þá var auðséð,
að húsbóndi hans var þar ekki.

Passe-partout lét fallast aftur á bak á
stól. Hann var sem þrumu lostinn. Alt í
einu rann nýtt ljós upp fyrir honum; hann
mundi eftir, að fartíma skipsins hafði verið
breytt, að hann hafði átt að segja húsbónda
sínum frá því, og að hann hafði ekki gert
það. Það var því honum að kenna, að þau
höfðu mist af skipinu.

Vitaskuld var það honum að kenna, en
það var þó enn þá meira að kenna svikaranum,
sem hafði reynt að halda húsbónda
hans í Hong Kong og fylt hann sjálfan.
Hann sá það nú alt saman. Húsbóndi hans
var gerður að öreiga og ef til vill hneptur
varðhald. Passe-partout var hamslaus. Ó,
hvað hann skyldi jafna á Fix, ef hann næði
nokkurn tíma framar í hann.

Passe-partout fór svo að jafna sig smátt
og smátt, og hugleiða, hvernig ástatt væri
fyrir sér. Hann var á leiðinni til Japan,
hvað sem öðru leið, en hann var alveg peningalaus,
og það var ekkert skemtileg tilhugsun.
Hann átti bókstaflega ekki einn einasta
penny. Til allrar hamingju hafði far
hans verið borgað fyrirfram, svo að hann
hafði 5 eða 6 daga til að hugsa sig um, hvað
hann skyldi taka til bragðs. Hann át því
fyrir sjálfan sig og förunauta sína, eins og
hann væri að eta fyrir ókomnum sulti í
Japan.

<i>Carnatic</i> kom inn á Yokohama-höfnina
að morgni þess 13., og lagðist við lendingargarðinn
nálægt tollhúsinu, innan um grúa af
allra þjóða skipum.

Passe-partout steig á þetta kynjaland,
en var heldur daufur í dálkinn; hann gat
ekkert gert nema reikað út í bláinn eftir
götunum. Fyrst var hann staddur í parti af
bænum, sem eingöngu var bygður af Norðurálfumönnum;
húsin voru skreytt með
svölum og fögrum súlnagöngum. Þessi partur
bæjarins náði yfir alt svæðið milli Sáttmálshöfðans
og fljótsins, og voru þar skipakvíar
og vöruhús, með mörgum strætum og torgum.
Hér voru, eins og í Hong Kong og Calcutta,
hópar af amerískum, enskum, kínverskum
og hollenzkum kaupmönnum, sem reiðubúnir
voru til að kaupa og selja nær því alla skapaða
hluti, og Passe-partout kunni eins illa
við sig innan um þá, eins og Hottintotti
mundi hafa gert.

Eitt gat hann að minsta kosti gert: snúið
sér til enska eða franska konsúlsins; en
hann kom sér ekki að því að segja frá æfintýrum
sínum, sem stóðu í svo nánu sambandi
við húsbónda hans. Áður en hann
gerði það, hugsaði hann sér að reyna að
hafa ofan af fyrir sér á hvern annan hátt,
sem honum yrði mögulegt.

Eftir að hafa gengið um Norðurálfupartinn,
fór hann inn í japanska borgarhlutann,
og réð af að halda alt til Yeddo,
ef á þyrfti að halda.

Japanski parturinn af Yokohama er
kallaður Benter, eftir sjógyðjunni, sem tilbeðin
er á eyjunum þar í grendinni. Þar
tók hann eftir yndislegum furu- og sedrusviðarlundum;
þar voru og heilög hlið, einkennilega
smíðuð; brýr þaktar bambus og
reyr; og musteri, umkringd af afarstórum,
þungbúnum sedrustrjám; höfðust þar við
Búdda-prestar og dýrkendur Confúcíuss. Þar
voru löng stræti með hópum af ungbörnum,
sem voru að leika sér að kiðfættum ullhundum
og að gulum, rófulausum köttum,
einstaklega lötum og einstaklega góðlyndum.

Strætin voru full af fólki, sem var á
ferð fram og aftur: prestum, lögregluþjónum,
tollþjónum og hermönnum – lífverði míkadóans,
í silkivestum og hringabrynjum, og
ýmsum öðrum hermönnum; því að í Japan
er herliðið í eins miklum metum haft eins
og það er í mikilli fyrirlitning í Kína. Þar
voru munkar, pílagrímar í síðum skikkjum,
og embættismenn með síðu, dökku hári,
höfuðstórir, mittislangir, leggjamjóir og lágir
vexti; sumir voru eirlitir í framan, aðrir fölir,
en engir gulir líkt og Kínverjar, enda er
mikill munur á þeim og Japönum. Innan
um vagnana, burðarstólana og seglbörurnar,
tók hann eftir mörgum mjög, fríðum konum,
smástígum og smáfættum; sumar voru með
dúkskó á fótunum, aðrar með ilskó úr strái,
og enn aðrar með tréskó. Þær sýndust hafa
lítil augu, flöt brjóst, dökkar tennur samkvæmt
tízkunni; en þeim fór prýðilega þjóðbúningurinn,
sem kallaður er »kirimon«;
það er nokkurs konar sloppur, en um mittið
er breitt silkiband, sem bundið er að aftan í
stóran hnút, og hefir kvenfólkið í París tekið
það eftir japönsku konunum.

Passe-partout reikaði innan um mannþröngina
nokkra klukkutíma, og horfði á
búðirnar, hinar glitrandi vörur gimsteinasalanna,
matsöluhúsin, sem hann gat ekki farið
inn í, tehúsin, þar sem menn voru að drekka
»saki«, áfengan drykk, sem búinn er til úr
hrísgrjónum, og þægilegu tóbaksbúðirnar, þar
sem menn sátu og reyktu, ekki ópíum –
það er nær því óþekt í Japan – heldur gott
tóbak. Þaðan fór hann inn í hrísplantanirnar;
þar voru alls konar blóm, sem sendu
út frá sér sinn síðasta ilm – yndislegar
kamelíur, ekki á smákjarri, heldur á trjám; og
þar voru bambusviðar-girðingar með kirsiberja-,
plóma- og epla-trjám, sem þarlendir
menn rækta fremur blómanna vegna en ávaxtanna.
Á nær því hverju einasta sedrustré
sat örn, og á píltrjánum voru þunglyndislegir
hegrar og stóðu á öðrum fætinum;
og svo voru þar krákur, endur, haukar,
gæsir og fjöldi af trönum; Japanar telja þá
fugla helga, halda, að þeir veiti mönnum
langlífi og ánægju.

Á göngu sinni tók Passe-partout eftir
nokkrum fjólum innan um grasið. »Gott og
vel«, sagði hann, »hér er kveldmatur handa
mér«; en svo fann hann, að enginn ilmur var
af þeim.

»Ekki er til neins að leita hingað«, hugsaði
hann.

Auðvitað hafði hann verið svo forsjáll
að taka vel til matar síns áður en hann fór
af <i>Carnatic;</i> en eftir að hann hafði gengið
allan daginn fór hann að svengja æðimikið.
Hann hafði tekið eftir því, að í slátrarabúðunum
var hvorki sauðaket, svínaket, né geitaket;
og með því að hann vissi, að þar er
bannað að drepa nautgripi, því að þeir eru
að eins ætlaðir til landbúnaðar, þá þóttist
hann vita, að ket mundi sjaldgæft í Japan.
Honum skjátlaðist ekki í því, en hann mundi
hafa látið sér nægja með villisvínaket, akurhænu,
vagtel, fisk eða hænsni, sem Japansmenn
eta nær eingöngu með hrísgrjónum.
En hann reyndi að herða upp hugann, og
vonaði að fá eitthvað að nærast á næsta dag.

Myrkrið datt á og Passe-partout sneri
aftur til japanska hlutans af bænum; þar
reikaði hann fram og aftur um strætin innan
um lituð ljósker, og horfði á galdramennina
og stjörnuspámennina, sem safnað höfðu
hóp manna utan um sjónpípur sínar. Svo
varð honum aftur reikað til hafnarinnar, sem
var uppljómuð af kyndlum fiskimannanna.

Loksins fóru strætin að tæmast og þegar
mannþröngin var farin af þeim komu næturverðirnir.
Þessi yfirvöld líktust sendiherrum
í sínum skrautlega einkennisbúningi og með
aðstoðarmönnunum, sem þeim fylgdu; og
hvert skifti, sem Passe-partout mætti einum
varðmannahópnum, þá sagði hann við sjálfan
sig:

»Þarna er þá enn ein japanska sendisveitin
að leggja af stað til Norðurálfunnar«.



XXIII. KAPÍTULI.

Nefið á Passe-partout verður ómælilega langt.


MORGUNINN eftir var Passe-partout mjög
þreyttur og mjög hungraður, og fór að hugsa
um, að hann ætti að fá sér eitthvað að borða
og það helzt sem fyrst. Hann hafði enn úrið
sitt, og það gat hann selt, en hann vildi
heldur deyja úr hungri en gera það. Náttúran
hafði gætt hann sterkri, en reyndar heldur
ófagurri rödd, og hann sá, að annaðhvort
varð hann nú eða aldrei að færa sér hana í
nyt. Hann kunni ýms frönsk og ensk lög,
réð af að reyna að syngja þau. Hann taldi
víst, að Japansmenn mundu vera gefnir fyrir
söng, af því að þeir voru sí og æ að berja
alls konar bumbur; það gat engin vafi leikið
á því, að þeim mundi finnast mikið um sönglist
Norðurálfumanna.

En honum datt í hug, að það kynni að
vera of snemt að leggja af stað í slíkum erindum,
og að það gæti skeð, að þeir sem
ánægjunnar ættu að njóta, kynnu að vakna
óþægilega, og svo ef til vill ekki borga honum
í sem beztum málmi. Passe-partout réð
því af að bíða; og meðan hann beið, kom
honum til hugar, að það væri vel til fallið
að hann seldi föt sín og fengi sér í staðinn
klæðnað, sem betur ætti við þáverandi stöðu;
með því móti gat hann líka á eftir keypt sér
eitthvað að eta.

Hann lagði þegar af stað til þess að láta
verða af þessu, og eftir að hann hafði lengi
leitað, fann hann loksins mann, sem keypti
og seldi gömul föt; við þennan mangara
hafði hann fataskifti, og kom út úr búðinni
í japanskri kápu og með upplitaðan túrban
höfðinu; en hann hafði líka dálitla peninga
í vösum sínum.

»Gott og vel«, hugsaði hann með sjálfum
sér; »eg þarf ekki annað en ímynda mér,
að eg sé á kjötkveðjuhátíð«.

Passe-partout varð nú fyrst fyrir, að fara
inn í rólegt tehús, þar keypti hann sér part
af hænsni, og dálítið af hrísgrjónum, og borðaði
sinn morgunmat líkt og maður, sem enn
hefir ekki leyst þá ráðgátu, hvar hann eigi
að fá sér miðdagsverð.

Eftir að hann hafði svo etið með góðri
lyst, sagði hann við sjálfan sig: »Nú verð
eg að hugsa ráð mitt. Alt, sem eg get gert
er að selja þessi föt fyrir önnur enn japanskari.
Eg verð að finna einhver ráð til þess
að komast burt af þessu sólarlandi það allra
fyrsta, og endurminningin um það verður
ekkert sérlega ljúf«.

Hann fór því að líta eftir gufuskipum,
sem ætluðu til Ameríku innan skamms; hann
ætlaði að bjóða sig þar sem matreiðslumann
eða þjón, og fá í staðinn farið og matinn.
Hann treysti sér til að komast áfram þegar
hann væri kominn til San Francisco. Aðalatriðið
var að komast yfir Kyrrahafið. Það
var ekki hans siður að hugsa lengi um hlutina,
svo hann hélt tafarlaust til skipakvíanna;
en þó að áform hans sýndist einfalt og óbrotið,
þá var ekki svo auðvelt að fá því
framgengt. Hvaða ameríkanskt póstskip
þurfti að fá matreiðslumann eða þjón? Og
hvernig var hægt að treysta honum í þessum
búningi? Til hvers gat hann vísað, og
hvaða meðmæli gat hann sýnt?

Þegar hann var að velta þessum spurningum
í huga sér, varð honum litið á auglýsingu,
sem circus-loddari var að bera um
strætin. Auglýsingin var á ensku, og hljóðaði
þannig:


/*
JAPANSKUR STÖKKLEIKARA-FLOKKUR

– Hins –

VELBORNA WILLIAMS BATULCARS.

<i>Áreiðanlega síðasta sýningin áður en
flokkurinn fer til Ameríku.</i>

–A–

LANG-NEFJA LANG-NEFJUNUM.

<sc>Undir Sérstakri Vernd Guðsins Tingou</sc>.

ÁGÆT SKEMTUN!
*/


»Bandaríkin í Ameríku!« hrópaði Passe-partout;
»það stendur alveg heima fyrir
mig«.

Hann fór á eftir auglýsingamanninum,
og var brátt kominn aftur inn í japanska
borgarhlutann. Eftir hér um bil fjórðung
stundar námu þeir staðar fyrir framan stóran
kofa, skreyttan flöggum; á flöggin voru málaðar
myndir af loddurum, og fjarsýnisins
var þar ekki gætt hið minsta.

Þetta var aðseturstaður hins velborna
Mr. Batulcars; hann var nokkurs konar
Barnum, foringi fyrir stökkleikurum og loddurum,
sem voru að ljúka við að sýna listir
sínar, áður en þeir legðu af stað til Bandaríkjanna.
Passe-partout gekk inn og spurði
eftir eigandanum. Mr. Batulcar kom.

»Hvað viljið þér?« sagði hann við Passe-partout,
sem hann hélt væri þarlendur
maður.

»Þurfið þér ekki á þjóni að halda,
herra?« spurði Passe-partout.

»Þjóni!« át Barnum eftir honum, og
strauk á sér skeggið; »eg hefi tvo þjóna,
hlýðna og dygga, sem aldrei hafa yfirgefið
mig, og ekkert kaup fá nema fæðið; og
hérna eru þeir«, bætti hann við og rétti fram
sterklegu handleggina; stóru æðarnar belgdust
þar út, og voru líkastar ólum á að sjá.

»Svo eg get þá ekki orðið yður að neinu
gagni?«

»Ekki minsta gagni«.

»Hver fjandinn! það hefði þó komið sér
vel fyrir mig, ef eg hefði getað orðið með
yður yfir hafið«.

»Það er og«, sagði sá velborni Batulcar;
»þér eruð víst álíka Japansmaður eins
og eg bavían. Hvers vegna klæðið þér yður
svona afkáralega?«

»Menn verða að láta klæðaburðinn fara
eftir efnunum«.

»Satt er það. Þér eruð franskur, er ekki
svo?«

»Jú, frá París«.

»Þér kunnið þá víst töluvert af fettum
og brettum?«

Passe-partout féll hálf-illa að þjóðerni
hans skyldi valda slíkri spurningu. »Það er
satt, að við Frakkar kunnum ýmsar fettur og,
brettur, en ekkert fremur en Ameríkumenn«.

»Satt er það. Jæja, þó eg geti ekki
tekið yður sem þjón, þá get eg ráðið yður
sem loddara. Þér vitið, góðurinn minn,
hvernig á stendur: í Frakklandi eru sýndir
útlendir loddarar og erlendis franskir loddarar?«

»Það veit eg«.

»Þér munuð vera allvel að manni?«

»Einkum þegar eg hefi fengið miðdagsmat«.

»Og þér getið sungið?«

»Já«, sagði Passe-partout; hann hafði
einu sinni á árunum sungið fyrir fé á strætum
úti.

»En getið þér staðið á höfðinu, látið
skopparakringlu snúast á iljinni á vinstra
fætinum og sverð halda jafnvægi sínu á hægra
fætinum, og svo sungið í þeim stellingum«.

»Svona hér um bil«, svaraði Passe-partout;
hann mintist íþrótta þeirra, sem hann
hafði framið í æsku sinni.

»Gott og vel; meira þurfið þér ekki«,
svaraði sá velborni Mr. Batulcar.

Og svo réðst Passe-partout til hans þegar í stað.

Loksins hafði þá Passe-partout fengið
atvinnu. Hann var ráðinn í hinn japanska
leikaraflokk. Staðan var ekki há, en eftir
átta daga gat hann með þessu móti verið
kominn á leiðina til San Francisco.

Það hafði verið auglýst, að sýningin byrjaði
kl. 3, og þó að Passe-partout hefði ekki
æft sig grand, þá varð hann nú að taka opinberlega
þátt í leikjum »Langnefja guðsins
Tingon«. Langnefjarnir voru aðalaðdráttaraflið,
og skemtunin átti að enda með þeim.

Áður en klukkan var orðin þrjú, var
húsið orðið troðfult af fólki, körlum og konum,
af öllum þjóðflokkum og á öllum aldri.
Hljóðfæraleikendurnir settust í sæti sín, og
léku fjörlega á sín hávaðasömu hljóðfæri.

Sýningin var hér um bil sú sama eins
og hjá öllum öðrum loddurum; en það er
ástæða til að taka það fram, að Japansmenn
eru einna fimastir loddarar í heimi. Einn lék
leikinn: fiðrildi og blóm, með veifu og fáeinum
blaðsneplum; annar lét koma fram í reyknum úr
pípu sinni lofsyrði um áhorfendurnar; enn
annar lék með nokkur logandi kerti, slökti
á þeim hverju eftir annað, þegar þau bar
fyrir munninn á honum, og kveikti jafnóðum
aftur á þeim, án þess að hlé yrði á hundakúnstum
hans eitt augnablik; enn sýndi einn
fjölda af skopparakringlum, sem léku alls
konar leiki í höndum hans, jafnframt því sem
þær snérust – þær hlupu eftir pípuleggjum,
á sverðseggjum, vírþráðum, og jafnvel á hárum,
sem hengd voru upp þvert yfir leiksviðið;
þær snerust utan um krystalsker, fóru yfir
bambus-stiga, þutu út í öll hornin á leiksviðinu,
og svo heyrðist í þeim undarlegur söngur
með ýmsum mismunandi tónum. Loddararnir
fleygðu þeim upp í loftið, hentu þeim
milli sín líkt og fjaðraboltum, létu þær niður
í vasa sína og tóku þær upp aftur, og alt af
snerust þær jafnt og þétt.

En aðalskemtunin var þó að Langnefjunum,
sem aldrei höfðu sést í Norðurálfunni.

Þessir Langnefjar voru úrvalsflokkur,
og stóðu undir sérstakri vernd guðsins Tingon.
Þeir voru klæddir í miðaldabúning, og hver
þeirra hafði tvo vængi; en einkennilegust voru
óvenjulega löngu nefin á þeim, og það, hvernig
þeir notuðu þau. Nefin á þeim voru blátt
áfram búin til úr bambus og voru fimm til
tíu feta löng; sum voru bein, sum bogin, sum
hrukkótt, og á sum voru málaðar vörtur.
Á þessum nefjum, sem voru vandlega fest við
náttúrlegu nefin, fóru fram helztu stökklistirnar.
Ein tylft af þessum leikurum lá á
bökunum, og svo stukku félagar þeirra, í
þrumuleiðara-líki, frá einu nefi til annars, og
hoppuðu þar og stungu sér af hinni mestu
snild.

Alt átti að enda með »pýramídanum«,
eftir því sem auglýst hafði verið; 50 Langnefjar
ætluðu að sýna »Juggernauts-kerruna«[*].
En í stað þess að mynda pýramída hver á
annars herðum, þá fóru þessir leikarar hver
upp á nefið á öðrum. Nú stóð svo á,
að einn af þeim, sem vanur hafði verið
vera í undirstöðunni undir kerrunni, hafði
gengið úr skaftinu, og með því að ekki þurfti
nema afl og lægni til þess að vinna það verk,
þá hafði Passe-partout verið valinn til þess
að koma í hans stað.

[* Juggernaut er Hindúa-skurðgoð eitt; það
situr á nokkurskonar kerru, 200 feta hárri. Fyrr
á dögum var það siður pílagríma að fórna sjálfum
sér með því að fleygja sér undir hjólin, þegar
kerran var á hreyfingu. Aths. Þýð.]

Manngarmurinn var mjög daufur í dálkinn,
þegar hann hafði klætt sig í búning sinn,
skreyttan með mislitum vængjum, og fest sex
feta langt nef við nefið á sér; en nefið útvegaði
honum að minsta kosti eitthvað að
eta, og hann réð því af að gera það, sem
fyrir hann var lagt.

Hann fór upp á leiksviðið til starfsbræðra
sinna; þeir lögðust á bökin, og svo kom annar
flokkur, og lagðist ofan á nefin á þeim,
sem neðst lágu; svo önnur röðin þar ofan
og svo framvegis; og á nefjunum var
þannig reist bygging úr mönnum nærri því
upp í loftið.

Þá kom hávært lófaklapp og stóð lengi,
og hljóðfæraleikendurnir ætluðu næstum því
að æra mann; þá kom alt í einu hristingur
á pýramídann, eitt af nefjunum datt af, og
allur pýramídinn hrundi líkt og hús úr spilum.

Það var alt Passe-Partout að kenna.
Hann komst út úr þvögunni, stökk yfir gólfljósin,
án þess að nota vængi sína, kleif upp
á áhorfendaloftið, féll einum áhorfendanum
til fóta og hrópaði um leið: »ó, húsbóndi
minn, húsbóndi minn!«

»Eruð það þér!«

»Já, það er eg«.

»Jæja þá, eftir því sem ástatt er, mun
vera bezt fyrir yður að fara út á gufuskipið«.

Aouda var með Mr. Fogg, og svo flýttu
þau sér ásamt Passe-Partout út úr leikhúsinu.
Við dyrnar mætti hann hinum velborna Mr.
Batulcar; hann var öskuvondur, og heimtaði
skaðabætur fyrir, að »pýramídinn sinn hefði
verið brotinn«. Mr. Fogg friðaði hann skyndilega
með því að rétta að honum bankaseðla-ströngul.

Kl. 6½ átti ameríska póstskipið að leggja
af stað; þá stigu þau Mr. Fogg, Mrs. Aouda
og Passe-partout upp á þilfarið á því. Passe-partout
var enn með vængina og langa nefið.



XXIV. KAPÍTULI

Ferðin yfir Kyrrahafið.


LESARINN mun hæglega geta gizkað á, hvað
í Shanghai gerðist. Merkin, sem <i>Tankadere</i>
gaf, sáust frá gufuskipinu, og skömmu síðar
var Phileas Fogg og samferðafólk hans komið
upp á gufuskipið; áður borgaði hann flutningsgjald
það, er um hafði verið samið, og
auk þess 550 punda viðbót.

Til Yokohama komu þau þ. 14. Phileas
Fogg, lét Fix eiga sig, en fór sjálfur um borð
á <i>Carnatic;</i> þar heyrði hann, Aoudu til mikils
fagnaðar, að franskur maður, Passe-partout
að nafni, hefði komið þangað með skipinu
daginn áður. Ekki er og ólíklegt, að
honum hafi sjálfum þótt vænt um þá frétt,
þó að hann léti ekki á því bera.

Mr. Fogg varð að leggja af stað til San
Francisco sama kvöldið, og hann fór því
tafarlaust að leita að þjóni sínum. En það
var árangurslaust, þó að hann spyrði sig fyrir
hjá konsúlnum eða gengi um göturnar, og
hann hætti því leitinni. Var það af hendingu
eða hugboði, að hann kom á skemtisýning
Mr. Batulcars. Honum hefði auðvitað verið
ómögulegt að þekkja þjón sinn í öðrum eins
óskapabúningi eins og hann var í um kveldið,
en Passe-partout uppgötvaði húsbónda sinn.
Hann gat þá ekki ráðið við nefið á sér, og
svo hrundi alt niður.

Mrs. Aouda sagði Passe-Partout alla
ferðasögu þeirra Mr. Foggs, og það með, að
frá Hong Kong hefði orðið þeim samferða
maður, sem héti Fix.

Það datt ekki né draup af Passe-partout
þegar hann heyrði Fix nefndan, því að hann
hugði, að enn væri ekki kominn rétti tíminn
til að segja húsbónda sínum það, sem gerzt
hafði, þess vegna sagði hann ekki greinilegar
frá æfintýrum sýnum en að hann hefði orðið
út úr í ópíum.

Mr. Fogg hlustaði þurlega á afsakanir
hans og lánaði honum svo nóga peninga, til
að geta fengið sómasamleg fót. Eftir hér um
bil klukkutíma var hann orðinn laus við nefið
og vængina, og varð aftur sjálfum sér líkur.

Gufuskipið, sem flutti þau, var kallað
<i>General Grant</i>, og til heyrði Kyrrahafs-póstfélaginu.
Það flutti 2500 tons og var þrímastrað;
með 12 hnútum á klukkutímanum átti
það ekki að þurfa nema 21 dag til að fara
yfir hafið. Phileas Fogg hafði því rétt til
að búast við, að hann mundi komast til San
Francisco 2. desember, til New York þ. 11.,
og til Lundúna þ. 20.; með því móti átti
hann að koma nokkrum stundum fyrir hinn
ákveðna tíma.

Ekkert merkilegt bar við á sjóferðinni,
Kyrrahafið bar nafn með rentu, og var eins
stilt og Mr. Fogg sjálfur. Mrs. Aouda drógst
meir og meir að þessum þögla manni, og
það með sterkari böndum en þakklátsseminni.
Mr. Fogg hafði haft meiri áhrif á hana
heldur en hún vissi, og hún gaf sig næstum
því óafvitandi þessari tilfinningu á vald, án
þess samt, að Mr. Fogg sýndist taka nokkrum
breytingum. Auk þess lét hún sér framúrskarandi
ant um fyrirætlanir hans – alt,
sem fyrirtæki hans stóð einhver hætta af,
olli henni hins mesta kvíða. Hún réðst
oft um það við Passe-partout; hann gat sér
til, hve innilegan þátt hún mundi taka í
kjörum Mr. Foggs, og hældi húsbónda sínum
á hvert reipi. Hann dró úr hræðslu
hennar, hélt því fram, að örðugasti parturinn
af ferðinni væri nú farinn, bráðum yrðu
þau komin í mentuð lönd, og járnbrautarlestin
til New York, og gufuskipið, sem gengi
yfir Atlantshafið til Liverpool, mundi skila
þeim heim í tækan tíma.

Níu dögum eftir að þau fóru frá Yokohama,
hafði Mr. Fogg ferðast yfir réttan
helming hnattarins. 23. nóvember fór <i>General
Grant</i> yfir 180. hádegisbauginn, sem lengst er
frá þeim hádegisbaug, er London stendur á.
Af 80 dögum hafði hann að sönnu eytt 52,
og ekki voru eftir nema 28; en þess verður
að gæta, að þó hann hefði ekki farið nema
hálfa leiðina að hádegisbaugatali, þá hafði
hann í raun og veru farið tvo þriðju hluta
af ferð sinni. Hann hafði orðið að fara
langa króka; ef hann hefði alt af farið eftir
50. breiddargráðunni, sem London stendur
þá hefði hann ekki þurft að fara nema 12,000
mílur, þar sem aftur á móti flutningunum var
svo háttað, að hann varð að fara 26,000
mílur; þar af hafði hann nú farið 17,500. En
nú var ekki annað eftir en að sigla yfir opin
höf, og Fix var nú ekki heldur til að stemma
stigu fyrir honum.

Svo vildi líka svo til þennan dag, að
Passe-partout gerði merkilega uppgötvun. Eins
og menn muna, hafði hann staðið á því
fastara en fótunum, að láta ættar-úrið sitt
makalausa ganga ósnert, eins og hann hefði
altaf verið í London, og hann hafði fyrirlitið
alla aðra tímamæla, sem orðið höfðu á leið
hans. Þó að hann hefði nú aldrei snert það,
þá sá hann, að þennan dag stóð það nákvæmlega
heima við krónómeterinn á skipinu.
Hann varð ákaflega hróðugur af þessu,
og það lá við, að hann langaði til, að Fix
væri þar kominn, til þess að geta rekið hann
á stampinn.

»En þau ógrynni af lygum, sem hann
var að segja mér um hádegisbaugana, og
sólina og tunglið. Það hefði farið fallega, ef
eg hefði farið að hans ráðum með að mæla
tímann. Eg var alveg viss um, að sólin mundi
áður en langt um liði laga sig eftir úrinu
mínu«.

Passe-Partout varaði sig ekki á því, að
ef á úrinu hans hefðu staðið 24 klukkutímar
eins og á ítölsku úrunum, þá hefðu vísarnir
á því nú staðið á 9 að kveldinu, en ekki 9
að morginum – það er að segja, á 21. stundu
eftir miðnætti, sem er munurinn á tímanum
í Lundúnum og á 180. hádegisbaug. En
Passe-partout mundi ekki hafa kannast við
þetta, jafnvel þótt hann hefði skilið það, og
að minsta kosti mundi hann hafa farið að
stæla um það við lögregluþjóninn, ef hann
hefði verið þar kominn.

Hvar var nú Fix á þessu augnabliki?

Fix var hvergi annarsstaðar en á skipinu
<i>General Grant</i>.

Þegar lögregluþjónninn kom til Yokohama,
hafði hann viðstöðulaust farið til
enska konsúlsins. Þar fékk hann handtökuheimildina;
hún hafði komið með <i>Carnatic</i>,
enda hélt og konsúllinn, að Fix mundi hafa
komið með því skipi. Menn geta því nærri,
hve gramur hann varð, því að handtökuheimildin
var nú gagnslaus, og örðugt mundi
hafa orðið að fá Fogg framseldan og tekinn
höndum.

»Jæja«, sagði hann við sjálfan sig, þegar
honum var runnin mesta reiðin, »þó að
handtökuheimildin sé gagnslaus hér, þá er
hún það ekki á Englandi. Náunginn er nú
að snúa aftur til ættjarðar sinnar, og heldur,
að hann hafi vilt sjónir fyrir lögreglunni.
Eg skal elta hann, eg vona, að eitthvað af
peningunum verði eftir. Hann hlýtur að
hafa eytt meiru en fimm þúsund pundum;
en bankinn hefir efni á að missa af því«.

Svo réð hann af að halda ferð sinni áfram
með <i>General Grant</i>, og hann var kominn
út á skipið, þegar Mr. Fogg og Mrs.
Aouda komu þangað. Hann varð steinhissa,
þegar hann þekti Passe-partout í hans fáránlega
búningi, fór skyndilega ofan í káetu
sína, til þess að ekki skyldi komast upp um
sig, og hann vonaði að geta dulist fjandmanni
sínum, af því að svo margir farþegar
voru á skipinu. En einmitt þennan dag
rakst hann á Passe-partout.

Passe-partout sagði ekki eitt einasta orð;
en tók um hálsinn á Fix; áhorfendunum
þótti stór-vænt um og fóru á augabragði að
veðja um úrslitin; og svo sannaði Passe-partout
yfirburði frönsku hnefaleika-aðferðarinnar
fram yfir þá ensku.

Passe-partout hrestist til muna við þessa
hreyfingu. Fix stóð upp, úfinn mjög, og
spurði mótstöðumann sinn, »hvort hann væri
nú alveg búinn«.

»Já, í bráðina«.

»Lofið þér mér þá að tala við yður«.

»En –«.

»Það verður alt húsbónda yðar í hag«.

Passe-partout sýndist bugast af stillingu
lögregluþjónsins, og fór með Fix fram á
skipið.

»Þér hafið lumbrað á mér«, sagði lögregluþjónninn.
»Það gerir ekkert til. Eg
bjóst við því; en nú verðið þér að hlusta á
mig. Hingað til hefi eg unnið á móti Mr.
Fogg. Nú er eg með honum«.

»Ó, þá eruð þér loksins farinn að halda
að hann sé saklaus?«

»Alls ekki. Eg held, að hann sé þjófur.
Verið þér rólegur, hlustið þér á alt, sem eg
ætla að segja. Meðan Mr. Fogg var á brezkri
lóð, gerði eg alt, sem eg gat, til þess að
tefja fyrir honum, þangað til handtökuheimildin
kæmi. Það var eg, sem sendi Bombay-prestana
á yður. Eg svæfði yður í Hong
Kong. Eg skildi yður frá húsbónda yðar
og olli því, að hann misti af Yokohama-skipinu«.

Passe-partout krepti hnefann um leið og
hann hlustaði.

»En nú« hélt Fix áfram, »lítur svo út
sem Mr. Fogg ætli til Englands. Gott og vel,
eg ætla að elta hann. En framvegis ætla eg
að gera eins mikið til að greiða götu hans
eins og eg hefi gert mikið til að tefja fyrir
honum. Eg hefi breytt stefnu minni, og það
hefi eg gert sjálfum mér í hag; yðar hagur
er sá sami og minn, því að annarsstaðar en
í Englandi getið þér ekki komist að því,
hvort húsbóndi yðar er heiðursmaður eða
ekki«.

Passe-partout hlustaði með athygli, og
hann fann, að Fix var alvara með það, sem
hann sagði.

»Eigum við að verða vinir?« spurði Fix.

»Nei, ekki vinir; en bandamenn skulum
við verða, en ekki nema að vissu leyti, því
að hvenær sem eg fæ minsta pata af prettum
frá yðar hálfu, þá sný eg yður úr hálsliðnum«.

»Við kaupum þá þessu«, sagði lögregluþjónninn
stillilega.

Ellefu dögum síðar, 3. desember, kom
<i>General Grant</i> inn á höfnina í San Francisco.
Mr. Fogg hafði hvorki unnið né mist
einn einasta dag.



XXV. KAPÍTULI.

San Francisco. Pólitiskur fundur.


KL. 7 um morguninn steig Mr. Fogg og
förunautar hans á land Ameríku, eða öllu
heldur á flekabryggju þá, sem gufuskipin eru
fermd og affermd við. Þar voru alt í kring
um þau allra þjóða skip, og ferjubátar með
tvennum og þrennum þiljum, sem gengu fyrir
gufu eftir Sacramento-fljótinu og ám, sem í
það renna.

Passe-partout réð sér ekki fyrir fögnuði
út af að vera kominn til Ameríku, og fanst
því hann mega til með að taka undir sig
eitt af sínum fjörlegustu stökkum. En þegar
hann kom niður á bryggjuna, komst hann
að raun um, að hún var ormétin, svo að
hann rak fæturna niður úr henni. Hann rak
upp hljóð, og hræddi með því alla fuglana,
sem sátu á þessum fljótandi lendingargörðum.

Mr. Fogg lét sér fyrst um það hugað
að fá að vita, hvenær næsta brautarlest til
New York legði af stað. Hún átti að leggja
af stað kl. 6, svo að hann hafði heilan dag
til stefnu. Svo leigði hann sér vagn og ók til
Alþjóða hótellsins. Passe-partout sat uppi á
ökumannssætinu, og þótti honum gaman að
horfa yfir breiðu strætin, á háu húsaraðirnar,
kirkjurnar og önnur guðþjónustuhús, sem
bygð voru í engilsaxnesk-gotneskum stíl, afarstóru
skipakvíarnar, geymsluhúsin, sem líktust
höllum, óteljandi smávagna, omníbúsa og
sporvagna. Ameríkumenn, Norðurálfumenn,
Kínverjar og Indíánar gengu eftir gangstéttunum.
Passe-partout furðaði sig á San Francisco.
Borgin var ekki lengur aðsetursstaður
fanta, brennuvarga og morðingja, sem spiluðu
um gullduft, með skammbyssu í annari hendi
og hníf í hinni. »Góðu tímarnir« voru liðnir.
Nú var borgin orðin að viðskiftabæ. Turninn
á ráðhúsinu horfði út yfir völundarhús
langstræta og þverstræta, sem skáru hvert
annað, svo að réttir ferhyrningar mynduðust,
og innan um voru auðir blettir fagurgrænir;
og það var líkast því sem kínverski
borgarhlutinn hefði verið fluttur frá »himneska
ríkinu« í leikfangastokk. Í staðinn fyrir
barðastóra hatta, rauðar skyrtur og Indíánahöfuðföt,
voru komnir silkihattar og svartir
frakkar, og fram með sumum höfuðstrætunum
endilöngum voru ljómandi fallegar búðir
með afurðir allrar veraldarinnar til sölu.

Þegar Passe-partout kom til Alþjóða
hótellsins, gat hann naumast séð, að hann
væri ekki á Englandi. Á neðsta lofti í þessu
afarstóra húsi var veitingasalur; þar mátti
alt af fá ókeypis máltíð af köldu keti, ostrasúpu,
hveitibrauði og osti; fyrir vín og bjór
varð að borga. Borðstofan var viðfeldin. Mr.
Fogg og Mrs. Aouda settust að borði, og kolsvartur
blökkumaður gekk fyrir beina.

Þegar þau Mr. Fogg og Mrs. Aouda höfðu
borðað morgunmat, fóru þau saman til enska
konsúlsins, til að fá skrifað á vegabréf sitt.
Á gangstéttinni mættu þau þjóni hans; Passe-partout
vildi fá að vita, hvort hann ætti ekki
að kaupa nokkrar skammbyssur og skorubyssur.
Hann hafði heyrt getið um Siouxana
og Pawnecana, sem hafa þann sið að
stöðva járnbrautarlestir. Húsbóndi hans sagði,
að slík varkárni væri óþörf, en leyfði honum
að gera hvað honum gott þætti í því efni,
og hélt áleiðis til konsúlsins.

Hann hafði ekki gengið langt, þegar
hann mætti Fix, sjálfsagt af einstökustu tilviljun.
Lögregluþjónninn lézt verða steinhissa.
Var það mögulegt, að hann og Mr.
Fogg hefðu farið yfir Kyrrahafið á sama
gufuskipinu, án þess að hittast nokkurn tíma?
Fix lét í ljósi, að sér þætti mjög vænt
að hitta þennan herra, sem hann ætti svo
mikið gott upp að unna. Hann ætti brýnt
erindi til Norðurálfunnar, og sér skyldi þykja
heiður að því, að hafa jafn-skemtilegan
förunaut.

Mr. Fogg svaraði, að sín væri æran.
Svo bað Fix um leyfi til að mega verða Mr.
Fogg samferða um bæinn, því hann hefði
staðráðið, að missa ekki sjónar af honum;
honum var veitt það leyfi.

Skömmu síðar var þetta ferðafólk komið
í Montgomerystræti, og var statt yzt í mikilli
mannþröng. Fólk var allstaðar að hrópa og
horfa, og menn báru stór prentuð blöð;
flögg og fánar blöktuðu, og allir voru að
hrópa: »Húrra fyrir Camerfield!« eða »Húrra
fyrir Maudiboy!«

Þetta var pólitiskur fundur, eða að minsta
kosti hugði Fix að svo mundi vera; og
hann sagði við Mr. Fogg, að það gæti verið
betra að fara ekkert inn í hópinn, til þess
að verða ekki fyrir neinu misjöfnu.

Mr. Fogg var á sama máli, og bætti því
við, »að þó að högg væru gefin í pólitisku
skyni, þá væru þau þó engu að síður högg«.

Fix brosti, og svo fóru þau þrjú upp á
rið eitt við efri endann á strætinu, til þess
að geta séð það, sem fram fór, án þess að
lenda í troðningnum. Beint á móti þeim var
ræðupallur, og virtist múgurinn vera að stefna
að honum.

Mr. Fogg gat ekki gert sér neina hugmynd
um, í hverju tilefni þessi fundur væri
haldinn. Ef til vill átti að tilnefna governor
fyrir ríkið eða congress-mann. Rétt í því
bili fór múgurinn að komast í meiri geðshræringu,
hnefar voru réttir upp, eins og atkvæði
væru greidd. Múgurinn iðaði fram og
aftur, flögg voru breidd út og á augabragði
rifin sundur í smápjötlur, hattar voru molaðir,
og meiri hluti manngrúans sýndist alt í
einu vera orðinn styttri en áður.

»Það er auðsjáanlega pólitískur fundur«,
sagði Fix; »ef til vill er hann út af Alabama-kröfunum,
þó að nú sé búið að gera út um
þær«.

»Getur verið«, svaraði Mr. Fogg.

»Að minsta kosti«, hélt Fix áfram, »eru
umsækjendurnir hér. Sá velborni Mr. Camerfield
og sá velborni Maudiboy eru komnir«.

Aouda hallaði sér upp að handleggnum
á Mr. Fogg og horfði forvitnisaugum á mannþröngina;
Fix ætlaði að fara að spyrja um,
hvernig á þessum ólátum stæði; en þá uxu
þau í sama bili hræðilega. Múgurinn komst
í enn meiri geðshræringu, menn lögðu hver
í annan, stígvél og skór komu þjótandi í
loftinu, og áhorfendurnir þóttust heyra skammbyssuskot
innan um orgin í mönnunum. Áflogaseggirnir
færðust nær riðinu, sem ferðafólkið
flúði til. Öðrum umsækjandanum
hafði auðsjáanlega verið hafnað, en engir
afskiftalausir áhorfendur gátu gert sér grein
fyrir, hvort það hefði verið Camerfield eða
Maudiboy, sem hefði orðið hlutskarpari.

»Eg held það væri betra fyrir okkur að
fara héðan«, sagði Fix; »ef þeir skyldu eitthvað
vera að þjarka um England, og við
skyldum þekkjast, þá gætum við orðið fyrir
einhverju hnjaski«.

»Englendingur –« byrjaði Mr. Fogg.

En hann lauk aldrei við setninguna, því
að rétt fyrir framan þau laust upp ógurlegum
orgum, og var þá hrópað hástöfum á
Maudiboy; áhangendur hans voru að ráða á
mótstöðumenn sína. Ferðafólkið var nú
milli tveggja elda; nú var orðið of seint að
sleppa burt; múgurinn var vopnaður með
stöfum, og í endunum á sumum stöfunum
voru blýkúlur, og það var ómögulegt að veita
hér viðnám. Phileas Fogg og Fix gerðu alt,
sem í þeirra valdi stóð, til þess að verja
samferðakonu sína með þeim vopnum, er
náttúran hafði búið þá út með; en þeim gekk
illa. Stórt rustamenni, rauðskeggjur, sem
virtist vera fyrirliði flokksins, ætlaði að leggja
í Mr. Fogg, og hefði að líkindum meitt hann
til muna, ef Fix hefði ekki hlaupið undir
höggið í hans stað; við það molaðist alveg
hatturinn hans.

»Yankee-dóninn!« hrópaði Mr. Fogg fyrirlitlega.

»Englendings-hundspottið!« hrópaði hinn.

»Við hittumst aftur«,

»Hvenær sem yður þóknast«.

»Hvað heitið þér?«

»Phileas Fogg; og þér?«

»Stamp Proctor óbersti«.

Og mannstraumurinn þaut fram hjá, og
velti Fix um koll; hann komst samt bráðlega
á fætur aftur, og þó að hann væri talsvert
af sér genginn, þá var hann ekki særður
til muna. Yfirfrakkinn hans hafði svifzt
sundur, og buxurnar hans voru líkar buxunum,
sem Indíánarnir eru í; en til allrar hamingju
hafði Aouda sloppið ómeidd, og engin
merki sáust eftir rósturnar nema á Fix.

»Þakka yður fyrir«, sagði Mr. Fogg við
lögregluþjóninn, þegar þau voru komin út úr
hópnum.

»Ekkert að þakka«, svaraði Fix; »við
skulum halda áfram«.

»Hvert?«

»Til skraddara«.

Það var líka þörf á því, því að föt þeirra
beggja voru eins illa komin, eins og þeir
hefðu tekið þátt í áflogunum; en eftir einn
klukkutíma voru þeir komnir í nýjum fötum
heilir á húfi aftur til hótelsins.

Þar fundu þeir Passe-partout; hann beið
þeirra vopnaður, með einar tólf sexhleyptar
skammbyssur. Þegar hann sá, að Fix var
með Fogg, fór að ýglast á honum brúnin,
en þegar Mrs. Aouda sagði honum alt, sem
gerst hafði, blíðkaðist hann. Fix var auðsjáanlega
ekki lengur óvinur; hann var bandamaður
og stóð við samning sinn.

Eftir miðdegismatinn fengu þau sér vagn
og óku til járnbrautarstöðvanna. Þegar Mr.
Fogg var að komast upp í vagninn, sagði
hann við Fix: »Hafið þér séð þennan Proctor,
ofurstann, síðan?«

»Nei«, svaraði Fix.

»Eg skal sjá um að komast aftur til
Ameríku og finna hann«, sagði Fogg rólega.

»Það dugar ekki fyrir Englendinga að láta
fara með sig eins og hann hefir farið með ²
okkur«.

Lögregluþjónninn brosti, en svaraði engu.
Það var þó auðséð, að Mr. Fogg var einn af
þeirri tegund Breta, sem berjast erlendis, þegar
þeim þykir gengið nærri sóma sínum, þó
að þeir leyfi ekki einvígi heima fyrir.
Kl. 5 2/3 kom ferðafólkið til járnbrautarstöðvanna,
og var lestin þá ferðbúin. Mr. Fogg
kallaði á burðarmann einn, og spurði hann,
hvernig hefði staðið á ólátunum þann dag.

»Það var fundur«, svaraði burðarmaðurinn.

»Það var eitthvert fjarskalegt uppnám á
götunum.

»Það var ekki nema kjörfundur.

»Það hefir víst farið fram kosning á æðsta
herforingja Bandaríkjanna?« sagði Mr. Fogg.

»Og sussu-nei«, svaraði maðurinn. »Það
var ekki nema friðdómari, sem menn voru
að kjósa«.

Þegar Mr. Fogg hafði fengið þetta svar,
fór hann inn í járnbrautarlestina, og lagði
hún af stað svo að segja að vörmu spori.



XXVI. KAPÍTULI.

Sýnir, hvernig Mr. Fogg og förunautum hans
gekk ferðin eftir Kyrrahafsbrautinni.


»Frá hafi til hafs«, segja Ameríkumenn, og
er venjulega komist þannig að orði um ferðina
yfir meginlandið með Pacific-brautinni.
Brautinni er í raun og veru skift í tvent:
milli San-Francisco og Ogden er Central
Pacific; og milli Ogden og Omaha er Union
Pacific. Frá Omaha til New York liggja 5
aðalbrautir.

New York og San Francisco eru þannig
samtengdar með járnbraut, sem er meir en
þrjú þúsund sjö hundruð áttatíu og sex mílur
á lengd. Milli Kyrrahafsins og Omaha liggur
brautin yfir land, sem enn er mestmegnis
bygt af Indíánum og villidýrum, og svo stóran
fláka af landi því, sem Mormónarnir fóru
að byggja árið 1845, þegar þeir voru reknir
út úr Illinois.

Fyrr á dögum þurfti sex mánuði, þegar
bezt gekk, til þess að komast milli New York
og San Francisco; nú fara menn það á
sjö dögum.

Það var árið 1862, að ákveðið var að
leggja brautina milli 41. og 42. gráðu norðlægrar
breiddar, þrátt fyrir mótspyrnu sunnanmanna
í congressinum, sem vildu hafa
brautina sunnar. Lincoln forseti ákvað sjálfur,
að brautin skyldi enda í Omaha í Nebraska.
Tafarlaust var byrjað á verkinu, og
því var haldið fram með einkennilegum ameríkönskum
dugnaði, sem ekki lætur bindast
af smámunalegri embætta-skriffinsku. Þó
að hratt gengi með verkið, var það ekki
síður vel af hendi leyst fyrir það; hálf önnur
míla var lögð yfir sléttuna á hverjum degi;
gufuvél rann eftir brautinni jafnskjótt og hún
var lögð og flutti teinana, sem leggja átti
næsta dag.

Kyrrahafsbrautin hefir ýmsar greinar í
ríkjunum Iowa, Kansas, Colorado og Oregon.
Hún liggur frá Omaha eftir suðurbakka
Platte-fljótsins, þangað til fljótið skiftist, liggur
svo fram með suður-ánni, yfir Laramine-héraðið
og Wahsatch-fjöllin til Salt Lake
City (höfuðstaður Mormónanna), ofan í
Tuilla-dalinn, yfir eyðimörkina, Cedar og
Humboldt-fjöllin, Humboldt-ána og Sierra
Nevada, og svo fram hjá Sacramento ofan
að Kyrrahafinu. Hvergi á leiðinni, jafnvel
ekki í Klettafjöllunum, er hallinn meiri en
hundrað og tólf fet á mílunni.

Þannig var braut sú, er Phileas Fogg
vonaði að flytjast eftir til New York á 7
dögum, svo að hann gæti náð í gufuskipið
til Liverpool þ. 11.

Vagninn, sem ferðafólkið sat í, var nokkurs
konar omníbús, með fjórum hjólum við
hvorn enda og ekkert hólfaður sundur; sætaraðir
voru við báðar hliðar, og gangur milli
þeirra frá öðrum vagnendanum til hins, og í
raun og veru eftir allri lestinni, því að hver
vagninn var tengdur fast við þann næsta.
Í lestinni voru stázstofuvagnar, reykingavagnar
og matsöluvagnar. Ekkert vantaði
nema leikhúss-vagn, en hann kemur vafalaust
einhvern tíma. Menn, sem seldu bækur
og blöð, mat og drykk og tóbak, voru á
sífeldri ferð fram og aftur um vagnana.

Lestin lagði af stað frá Oaklands-stöðvunum
kl. 6 e.h. Þá var þegar orðið dimt,
og var svo að sjá, sem von mundi vera á
snjókomu. Lestin fór ekki nema 20 mílur á
tímanum, að meðtöldum viðstöðunum. Farþegarnir
töluðu ekki mikið saman, og flestir
þeirra lögðust bráðlega til svefns. Passe-partout
sat næstur lögregluþjóninum, en yrti
ekki á hann, því að eftir það, sem þeir höfðu
ázt við, var vinskapurinn ekki mikill milli
þeirra. Fix hafði ekki breytzt, en Passe-partout
var í mesta máta þurrlegur, og mundi
hafa kyrkt gamla kunningja sinn, ef hann
hefði orðið var við nokkurn hlut grunsaman
frá hans hálfu.

Eftir hér um bil klukkutíma fór að
snjóa, en þó ekki svo mikið, að lestin gæti
ekki haldið áfram. Ekkert sást út um gluggana
nema ein afarstór hvít breiða, og sýndist
gufan úr vélinni grá, þegar hún var borin
saman við hana.

Kl. 8 kom lestarþjónninn inn og sagði
að háttatími væri kominn. Bökin í sætunum
voru þá lögð niður, rúmstæði dregin út
og búin til rúm á fáeinum augnablikum.
Með þessu haganlega fyrirkomulagi fékk hver
farþegi rúm, og varði sig með tjöldum gegn
forvitnis-augum annara. Rekkjuvoðirnar voru
hreinar, koddarnir mjúkir. Ekkert var að
gera nema fara í rúmið og sofa, og það gerði
hver maður, rétt eins og á skipum; en lestin
þaut áfram yfir Californíuríkið.

Landið milli San Francisco og Sacramento
er ekki mjög hæðótt; brautin liggur
þar í norðaustur fram með Ameríku-fljótinu,
sem rennur út í San Pablo-flóann. Þær 120
mílur, sem eru milli þessara borga, voru
farnar á 6 klukkutímum, og með því að farið
var fram hjá Sacramento um miðnætti,
gat ferðafólkið ekkert séð af þeim bæ.

Frá Sacramento liggur brautin fram hjá
Junction, Rochin, Auburn og Colfax og gegn
um Sierra Nevada fjallgarðinn; kl. 7 kom
lestin til Cisco. Einum klukkutíma síðar var
svefnvagninn aftur gerður að venjulegum
vagni, og gátu þá farþegarnir aftur séð hið
dýrðlega útsýni þessa fjallalands. Brautin lagaði
sig eftir öllum dutlungum fjallendisins,
stundum var hún í snarbröttum brekkum,
sumstaðar voru á henni skarpir hlykkir,
sumstaðar fór hún inn í þröng gil, sem enginn
vegur sýndist liggja út úr. Eldurinn
glóði í vélar-arninum, reykurinn stóð upp úr
strompinum, viðvörunar-klukkan hringdi,
»kúatakarinn« stóð fram líkt og spori, og
blístrið og hvæsingarnar í vélinni runnu
saman við niðinn í fljótum og fossum, og
dökki reykurinn vatt sig utan um stofna
furutrjánna. Lítið er um jarðgöng og brýr
á þessum hluta brautarinnar, því að hún
liggur fram með hlíðum fjallanna, en fer
ekki í gegn um þau.

Um kl. 9 fór lestin eftir Carsonadalnum
inn í Nevada-ríkið, og var stefnan enn norðaustur.
Um hádegi fór lestin frá Rene,
hafði staðið þar við í 20 mínútur, til þess
að menn skyldu geta fengið sér þar morgunmat.

Eftir morgunmatinn settust farþegarnir
aftur í sæti sín í vögnunum, og dáðust að
útsýninu. Sumstaðar stóðu vísundahópar
eins og afarstórir hreyfanlegir garðar í sjóndeildarhringnum.
Þessir feyki-flokkar varna
stundum járnbrautarlestum að fara ferða
sinna, því að þeir fara yfir brautina þúsundum
saman í þéttri halarófu, og eru marga
tíma að komast yfir hana. Þá verða lestirnar
að halda kyrru fyrir og bíða þangað til
brautin er aftur orðin auð.

Þetta kom nú einmitt fyrir að þessu
sinni. Um kl. 3 e.h. gerðu 10-12 þúsundir
vísunda brautina ófæra. Vélarstjórinn
dróg úr hraðanum og reyndi að komast
ferða sinna með hægð, en gat ekki komist
gegn um vísundahópinn.

Farþegarnir sáu vísundana fara hægt og
hægt í halarófu yfir brautina; stundum bauluðu
dýrin hástöfum. Þau voru stærri en
Norðurálfunaut, um höfuðið og herðarnar
er sítt fax, og þar fyrir neðan hnúður; fæturnir
og halarnir stuttir. Enginn maður
þyrfti nokkurn tíma að hugsa til að snúa
þeim við. Þegar vísundar hafa á annað borð
tekið einhverja vissa stefnu, þá er ómögulegt
að sveigja þá. Þeir eru lifandi holdstraumur,
sem enginn varnargarður getur
stíflað.

Farþegarnir horfðu á þessa skrýtnu sjón
stórum augum, en sá maður, sem mest lá
á að lestin kæmist greiðlega áfram, Phileas
Fogg, sat rólegur í sæti sínu og beið þess,
að vísundarnir færu fram hjá. Passe-partout
var ösku-vondur út af töfinni, sem dýrin
ollu, og langaði til að hleypa af á þau
úr skambyssum sínum.

»Skárra er það nú landið«, hrópaði
Passe-partout. »Að hugsa sér, að heil járnbrautarlest
sé stöðvuð af nautaflokki, sem
ekki hraðar sér það allra minsta, eins og
hann tefði okkur ekki grand; mér þætti gaman
að vita, hvort Mr. Fogg hefir búist við
þessari töf. Og svo höfum við vélarstjóra
sem ekki þorir að hleypa lestinni sinni móti
fáeinum kúm«.

Vitaskuld reyndi vélarstjórinn það ekki,
og það átti hann heldur ekki að reyna.
Hann hefði vafalaust getað drepið fyrstu tvo
eða þrjá vísundana, sem hefðu orðið á vegi
hans; en vélin mundi bráðlega hafa kastast
út af brautinni, og þá hefði engin von verið
að geta komist áfram.

Það bezta, sem hægt var að gera, var
því að bíða þolinmóðlega, og reyna að vinna
töfina upp, þegar vísundarnir væru komnir
fram hjá. En þessi dýra-prósessía varaði
fulla þrjá tíma, og það var komið kvöld
áður en brautin var auð orðin. Og áður
en svo var komið, var fyrsta nautið horfið
í sjóndeildarhrings-brúninni í suðri.

Kl. var 8, þegar lestin var komin gegn
um skörðin í Humbolt-fjöllunum, og 9½,
þegar komið var inn í héraðið kring um hið
mikla Saltvatn í Utah, þar sem trúarbragðaflokkur
skrítinn, Mormónar, hafast við.



XXVII. KAPÍTULI.

Sýnir, hvernig Passe-partout gekk gegn um sögur
Mormónanna með 20 mílna hraða á tímanum.


NÓTTINA milli 5. og 6. desember hélt lestin
suðaustur á við, hér um bil 50 mílur,
og stefndi svo í norðaustur-átt til Saltavatnsins.

Um kl. 9 að morgninum fór Passe-partout
út á vagnpallinn til þess að fá sér
hreint loft. Veðrið var kalt og himininn
þungbúinn, en engin snjókoma var þá. Sólin
sýndist í þokunni eins og ákaflega stór
gullkringla, og Passe-partout var að geta sér
til, hve mikils virði hún mundi vera í enskum
peningum; en þá kom til hans maður
mjög skrítinn ásýndum, og truflaði hann.

Þessi náungi hafði komið inn í lestina
við Elko; hann var hár og dökkur í framan,
hafði svart yfirskegg, var í svörtum sokkum
og með svartan hatt, annars allur svartklæddur,
nema hvað hann hafði hvítt band
um hálsinn og hanzka úr hundsskinni. Hann
líktist presti. Hann gekk alla lestina á enda
og festi ofurlítið auglýsingablað upp á hurðina
í hverjum vagni. Passe-partout las eina
af þessum auglýsingum, og sá þar, að sá
velborni öldungur, William Hitch, mormónatrúboði,
ætlaði að nota tækifærið til þess að
halda fyrirlestur um Mormónatrú í vagninum
nr. 117 kl. 11 f.h. Fyrirlesturinn átti að
standa til hádegis, og allir, sem eitthvað
vildu fá að vita um »hina helgu menn nútíðarinnar«,
voru boðnir og velkomnir að
hlusta á hann.

»Eg skal svei mér fara«, tautaði Passe-partout;
hann vissi ekkert um Mormónatrúna
nema fjölkvænið.

Fréttin barst skyndilega milli farþeganna
og hér um bil 30 af 100 ferðamönnum,
sem í lestinni voru, komu inn í vagninn nr.
117. Passe-partout sat á fremsta bekk. Hvorki
húsbóndi hans né Fix hugsuðu grand um þetta,
Öldungurinn William Hitch kom á ákveðnum
tíma; hann byrjaði heldur önuglega, eins
og þegar væri farið að stæla við hann, og
hrópaði:

»Eg segi ykkur það afdráttarlaust, að
Jóseph Smith er píslarvottur, og Híram bróðir
hans er líka píslarvottur, og ofsóknir stjórnarinnar
gera Brigham Young líka að píslarvotti.
Þorir nú nokkur að segja hið gagnstæða?«

Enginn dirfðist að mótmæla honum, og
ákafinn í honum var sannarlega undarlega
ólíkur stillingar-svipnum, sem á honum var.
Vitaskuld var reiði hans sprottin af ókjörum
þeim, sem Mormónarnir höfðu sætt. Bandaríkjastjórn
hafði haft mikið fyrir að koma
vitinu fyrir þessa ofstækismennn. Hún hafði
nú náð yfirráðum yfir Utah, eftir að hafa
sett Brigham Young í fangelsi fyrir uppreisn
og fjölkvæni. Frá þeim tíma höfðu áhangendur
spámannsins tvöfaldað tilraunir sínar
og veitt yfirdrottnum Bandaríkjastjórnar mótspyrnu,
ef ekki í verki þá með orðum. Öldungurinn
W. Hitch var nú, eins og vér höfum
séð, að reyna að snúa mönnum til trúarinnar
þarna í járnbrautar-vögnunum.

Svo hélt hann áfram ákefðarlega, og
sagði sögu Mormónatrúarinnar alt frá dögum
Gyðingaforfeðranna. Hann sagði frá því
hvernig Mormóna-spámaður í Ísrael, af kynþætti
Jóseps, hefði fært í letur annála hinna
nýju trúar, og eftirlátið þá syni sínum Móronn
og hvernig mörgum öldum síðar Jóseph Smith
yngri, bóndi í Yermont, hefði þýtt þessa dásamlegu
bók, og komið fram sem spámaður
árið 1823; þá hefði engill vitrast honum
gefið honum handritið af þessari helgu bók.

Þegar hér var komið sögunni, fóru ýmsir
af áheyrendunum að fara út úr vagninum
en ræðumaðurinn hélt áfram að segja frá
því, hvernig Smith yngri, faðir hans og bræður
og fáeinir lærisveinar, hefðu stofnað trúarbrögð
hinna helgu manna nú á dögum, sem
hefðu snúið mönnum ekki að eins í Ameríku
heldur á Norðurlöndum, Englandi og Þýzkalandi.
Eins skýrði hann og frá stofnun nýlendu
einnar í Ohio; þar var reist musteri,
sem kostaði tvö hundruð þúsund dollara og
þorp bygt við Kirkland. Þá gat hann og
þess, hvernig Smith varð auðugur bankastjóri,
og fékk papyrus-handrit, skrifað af
Abraham og ýmsum ágætum Egyptum.

Sagan var mjög leiðinleg, og því fór
meiri hlutinn af áheyrendunum á burt, en
ræðumaðurinn hélt engu að síður áfram sögu
sinni af Jóseph Smith, gjaldþrotum hans,
hvernig honum var stungið ofan í tjöru og
fiður, framkomu hans í Independence í Missouri
sem leiðtoga hér um bil 3000 lærisveina, sem
lifðu eins og blóm í eggi, ofsóknir þær, sem
hann varð fyrir, og aðsetur langt vestur í álfu.

Um þetta leyti voru ekki aðrir orðnir eftir
hjá ræðumanni en Passe-partout og tíu menn
aðrir; þeim var skýrt frá því, að Smith hefði
eftir miklar ofsóknir komið fram í Illinois og
stofnað hinn yndislega bæ Nauvoo við Mississippi,
og svo orðið æðsta yfirvald þess bæjar;
að hann hefði boðið sig fram sem forsetaefni
Bandaríkjanna; að hann hefði orðið fyrir
launsát við Carthage, verið tekinn höndum og
svo myrtur af flokki grímuklæddra morðingja.

Passe-partout var nú orðinn aleinn eftir;
ræðumaðurinn horfði stöðugt framan í hann,
minti hann á störf guðsmannsins Brighams
Youngs, og sýndi honum, hvernig nýlenda
Mormónanna hefði blómgast. »Og þess vegna
er það, að öfundarreiði congressins hefir upptendrast
gegn okkur. Eigum við að láta
undan ofureflinu? Aldrei. Þó við séum reknir
ríki úr ríki, þá mun okkur enn takast að
finna óháðan stað, sem við getum hvílst á og
reist á tjöld vor. Og viljið þér«, hélt hann
áfram við Passe-partout, »viljið þér, bróðir
minn, slá yðar tjaldi í skugga flaggs vors?«

»Nei«, svaraði Passe-partout skýrt, og
gekk um leið út, og lét Mormóna-öldunginn
einan eftir.

Meðan ræðumaður lét dæluna ganga,
hafði lestinni miðað mikið áfram, og var nú
komin að norðvestur-horninu á Saltavatninu.
Farþegarnir sáu þaðan, sem þeir nú voru,
þetta afarmikla stöðuvatn – Dauða hafið,
eins og það er stundum kallað, sem Jórdan
Ameríku rennur út í. Það er enn ljómandi
fallegt vatn, þó að það sé að nokkru minna
en það var á fyrri dögum, af því að bakkarnir
hafa oltið fram í það.

Saltvatnið er 70 mílna langt og 35 mílna
breitt, og er meir en 3 mílur fyrir ofan sjávarflöt.
Þó að það sé alveg ólíkt Asfaltíta-vatninu,
þá er mjög mikið í því af salti. Eðlisþyngd
þess er 1170; en þyngd þess er 1000
eftir að það hefir verið hreinsað. Enginn
fiskur getur í því lifað; og berist þeir þangað
með Jordan, Weber, og öðrum ám, þá deyja
þeir innan skamms; en það er ósatt, að vatnið
sé svo þykt, að enginn maður geti synt í því.

Landið umhverfis er vel ræktað, því að
mormónarnir eru bændur miklir, og á öðrum
tíma árs mundu menn hafa séð þar blóm
o.s.frv. En um þetta leyti var jörðin ígrá
af snjó.

Járnbrautarlestin kom til Ogden kl. 2,
og lagði ekki af stað aftur fyr en kl. 6; Mr.
Fogg og samferðafólk hans hafði því tíma til
að fara til borgar hinna helgu manna eftir
aukabraut, sem lá þangað frá Ogden. Þau
töfðu eina tvo tíma í þessum há-ameríska bæ,
sem hefir yfir sér, eins og allir aðrir bæir í
Bandríkjunum, hinn »þunglyndislega dapurleik
réttra horna«, eins og Victor Hugo komst
að orði.

Kl. 3 var ferðafólkið á gangi um bæinn.
Það tók eftir mjög fáum kirkjum, en hús þau,
sem voru almennings eign, voru spámannshúsið,
dómhúsið og vopnabúrið; íbúðarhúsin
voru úr bláum tígulsteini, með súlnadyrum
og loftsvölum; kring um hýsin voru aldingarðar,
og í þeim pálmatré, akasíur o.s.frv.
Steingarður var kring um bæinn. Á aðalstrætinu
var sölutorg og ýms hótel. Þar á
meðal var »Salt Lake House«.

Engin mannþröng var á götunum nema
kring um musterið. Þar var gnægð kvenna,
sem stafaði af hinum einkennilegu trúarsetningum
mormónanna; en það er misskilningur
að halda, að allir mormónar séu fjölkvænismenn.
Þeir geta gert eins og þeim gott þykir;
en það er óhætt að segja, að konurnar eru
sérstaklega fíknar í að giftast, því að ógiftar
konur njóta ekki fullra réttinda í kirkjufélaginu.
Þessar veslings konuskepnur sýnast
ekki vera í góðum efnum, né una vel hag
sínum. Vera má, að sumar séu auðugar og
gangi í Norðurálfu-fötum, en meiri hlutinn
er klæddur eins og konur Indíána.

Passe-partout horfði á þessar konur með
hálfgerðum skelk, en framar öllu öðru vorkendi
hann eiginmönnum þeirra. Honum
virtist það voðaleg tilhugsun, að eiga að leiða
svo margar konur eftir öllum krókastigum
lífsins inn í paradís mormóna, og eiga svo
að hitta þar hinn dýrðlega Jósep Smith, sem
vafalaust lét þar ljós sitt skína. Hann komst
í ilt skap, og hann gerði sér í hugarlund –
ef til vill hefir það samt ekki verið annað
en hugarburður –, að sumar af hinum ungu
konum litu til hans á þá leið, sem þær hygðust
að leggja höft á frelsi hans, og stóð honum
stuggur af því augnaráði.

Til allrar hamingju varð ekki dvöl hans
löng í borg hinna helgu manna. Kl. 4
settist ferðafólkið í lest þá, er flutti þá aftur
til Ogden. Það hvein í pípunum, en rétt
þegar lestin var að byrja að hreyfast, heyrðust
hróp um það, að hún skyldi staldra við.

En lestin staldraði ekki við. Maðurinn,
sem hrópaði, var mormóni, og hafði orðið
of seinn til að ná í lestina. Hann hljóp eins
og hann ætti lífið að leysa. Til allrar hamingju
var brautin alveg opin, engin hlið, sem
gegn um þyrfti að fara. Maðurinn þaut eftir
brautinni, stökk upp á pallinn á aftasta
vagninn, og fleygði sér svo lafmóður niður í
fyrsta sætið, sem fyrir honum varð. Passe-partout
hafði veitt manninum nákvæmar gætur,
og fengið að vita, að hann hafði hlaupið
á burt eftir eitthvert rifrildi heima fyrir.
Þegar mormóninn var búinn að kasta mæðinni,
tók Passe-partout í sig hug og dug, og
spurði flóttamanninn, hvað margar konur
hann ætti; af ákefðinni, sem í honum var að
komast burt, gerði hann sér í hugarlund, að
hann mundi að minsta eiga þær tuttugu.

»Eina«, svaraði mormóninn, og rétti upp
handlegginn, eins og hann væri að vitna til
himins. »Eina, og sú eina kona er alveg nóg,
það veit hamingjan!«



XXVIII. KAPÍTULI.

Passe-partout getur ekki komið vitinu
fyrir neinn.


ÞEGAR lestin lagði af stað frá Saltvatninu
og Ogden-stöðvunum, hélt hún í norðurátt
alt til Weber-fljótsins, hér um bil 900 mílur frá
San Francisco. Þar beygði hún sig til vesturs
yfir Wahsatch-fjallgarðinn. Það var á þessum
partinum, að mestu örðugleikarnir urðu
fyrir amerísku járnbrautarmeisturunum. Á
þessum hluta brautarinnar hafði stjórnin líka
hækkað styrkinn upp í $48,000 á míluna,
í stað þess sem hann var $16,000 á sléttunum.
En járnbrautameistararnir lögðu svo
krók á leið sína, fóru fram hjá örðugleikunum,
í stað þess að brjótast gegn um þá, og
grófu að eins ein jarðgöng fjórtán þúsund
feta löng.

Við Saltvatnið liggur brautin hærra en
nokkurs staðar annars staðar; þaðan liggur
hún í langri bugðu til Bittercreek-dalsins, og
fer svo aftur hækkandi á leiðinni til vatnaskiftanna
milli dalsins og Kyrrahafsins. Ár
eru margar um þær slóðir, Leirá, Græná og
fleiri, og var farið yfir þær, hverja eftir aðra,
á grjót- og timburbrúm. Eftir því, sem á ferðina
leið, varð Passe-partout æ óþolinmóðari
og óþolinmóðari; Fix varð líka alt af annara
og annara um að komast áfram, því hann
óttaðist tafir og óhöpp; hann lét sér jafnvel
annara um að komast til Englands en Phileas
Fogg.

Járnbrautarlestin tafði ofurlitla stund við
Fort Bridger um kl. 10, og 20 mílur þaðan
fór hún inn í ríkið Wyoming, sem áður hét
Dakota. Daginn eftir, 7. desember, var numið
staðar við Grænafljót. Kraparigning hafði
verið um nóttina, en ekki nógu mikil til þess
að tefja umferðina. Samt sem áður var
Passe-partout mjög gramur út af illviðrinu,
því að hann vissi, að kæmi mikill snjór,
mundi það hefta för þeirra.

»Það var að minsta kosti hringlandi
vitleysa af húsbónda mínum, að takast slíka
ferð á hendur að vetrarlaginu; hann hefði
alveg eins vel getað beðið eftir góðu veðri;
þá hefðu líkindin verið meiri til þess að
fyrirtækið hefði hepnast«.

En meðan manngarmurinn var að ergja
sig út af veðrinu, var Mrs. Aoudu órótt af
alt annari ástæðu. Meðal farþeganna, sem
komu inn í lestina við Grænafljót, hafði hún
þekt Stamp Proctor, óberstann, sem móðgað
hafði Mr. Fogg á San Francisco-fundinum.
Hún lét ekki á sér bera, því hún vildi ekki
láta þekkja sig, en henni féll þetta mjög illa.

Sannleikurinn var sá, að hún hafði fengið
ást á þessum manni, sem sýndi með hverjum
deginum betur og betur, hve ant honum
var um hana, þrátt fyrir það, hve kuldalegur
hann var í viðmóti. Vafalaust var henni
sjálfri ókunnugt um, hve djúpar þær tilfinningar
voru, sem hann hafði komið inn hjá
henni; hún hélt þær væru að eins þakklátsemi,
en þær áttu áreiðanlega dýpri rætur.
Hjarta hennar hætti næstum því að slá á því
augnabliki, sem hún sá óvin Mr. Foggs.
Auðsjáanlega var það af hendingu einni, að
Proctor ofursti hafði lent einmitt í þessa lest,
en fundum hans og Mr. Foggs mátti ekki
bera saman, hvað sem það kostaði.

Hún notaði tækifærið meðan Mr. Fogg
svaf, til að segja hinum samferðamönnum
sínum frá því, hvern hún hefði séð.

»Proctor á lestinni!« hrópaði Fix upp
yfir sig. »Gott og vel, þér getið verið alveg
rólegar, frú mín góð; ég ætla að finna hann
í fjöru áður en þeir Mr. Fogg finnast. Mér
fanst hann gera meira á minn hluta en
nokkurs annars í það skifti.

»Og ég á líka dálítið erindi við hann,
þó að hann sé óbersti«, bætti Passe-partout
við.

»Mr. Fix«, svaraði Mrs. Aouda, »Mr. Fogg
mundi ekki líða neinum að taka fram fyrir
hendurnar á honum í þessari deilu. Hann
hefir sagt skýrt og skorinort, að hann ætli
aftur til Ameríku til þess að hitta þennan
mann, sem gerði á hluta hans. Sjái hann
óberstann, þá getum við ekki stemt stigu
fyrir, að þeir hittist á þann hátt, sem kann
að hafa sorglegar afleiðingar. Þeir mega
ekki sjást«,

»Þér hafið rétt að mæla, frú«, svaraði
Fix; »það yrði óbætanlegt tjón, ef þeir findust.
Hvort sem Mr. Fogg vinnur sigur eða
ekki, þá tefst hann, og –«.

»Og þá yrði Framfaraklúbburinn ofan á«,
bætti Passe-partout við. »Eftir fjóra daga
verðum við komnir til New York. Ef húsbóndi
minn fer ekkert út úr vagninum, þá
er líklegt, að hann hitti ekki óberstann. Að
minsta kosti verðum við að reyna að tálma
fundi þeirra«.

Samtalið hætti, því að Mr. Fogg vaknaði
rétt í þessu bili og leit út um gluggann á
snjóinn. Skömmu síðar hvíslaði Passe-partout
að lögregluþjóninum: »Var það alvara
yðar, að berjast fyrir hann?«

»Eg vildi gera alla skapaða hluti til að
koma honum lifandi til Norðurálfunnar«,
svaraði lögregluþjónninn, og var auðheyrt á
málrómnum, að honum var alvara.

Það fór hrollur um Passe-partout, en
traust hans á húsbóndanum bugaðist ekki.

Nú var um það að ræða, hvernig þeir
gætu haldið Mr. Fogg í vagninum og tálmað
því, að hann fyndi óberstann. Það átti ekki
að verða svo örðugt, því að Phileas var
hneigður til kyrrsetu. En hvað sem því leið,
fann lögregluþjónninn upp á einu ráði; rétt
á eftir sagði hann við Mr. Fogg:

»Tíminn líður ósköp hægt«.

»Já«, svaraði Fogg, »en samt líður hann«.

»Á gufuskipinu«, svaraði lögregluþjónninn,
»þótti yður venjulega gaman að fá yður slag
af vist«.

»Já«, svaraði Fogg, »en hér hefi eg hvorki
spil né menn til að spila við«.

»Ó, það er ekki mikið fyrir okkur að
kaupa spil. Svo er nú með spilamennina –
ef frúin gæti slegið í –«

»Það get eg reyndar«, svaraði unga frúin.
»Eg kann vist; hún er partur af minni ensku
mentun«.

»Og eg kann líka dálítið í spilinu«, hélt
Fix áfram, »og svo getum við spilað við
blindan«.

»Alveg sem þér viljið«, sagði Fogg; hann
varð stórglaður við að geta spilað
uppáhaldsspil sitt jafnvel í járnbrautarlestinni.

Passe-partout var tafarlaust sendur til
þjónsins í lestinni, og hann kom skyndilega
aftur með tvo spilaböggla, merkispjöld og borð
með dúk yfir.

Spilið byrjaði; Mrs. Aouda spilaði dável,
og Phileas hrósaði henni. Af lögregluþjóninum
er það að segja, að hann var ágætur
spilamaður, hæfilegur mótstöðumaður fyrir
Mr. Fogg.

»Nú hófum við neglt hann fastan«,
hugsaði Passe-partout með sjálfum sér; »hann
hreyfir sig nú ekki héðan af«.

Kl. 11 um morguninn kom lestin til
vatnaskiptanna við Bridger Pass, og var þá
7524 fet fyrir ofan sjávarmál. Eftir að ferðafólkið
hafði svo haldið áfram um 200 mílur,
var það komið út á eina af þessum víðáttumiklu
sléttum, sem reynzt höfðu svo þægilegar
til járnbrautalagninga.

Kl. 12½ kom ferðafólkið auga á Fort
Halleck, og fáum stundum síðar var það
komið yfir Klettafjöllin. Það vonaði nú, að
upp frá því mundi ekki þurfa að óttast neitt
slys á leiðinni; snjóveðrið hafði hætt og
loftið var svalt. Nokkrir stórir fuglar fældust
gufuvélina og flugu upp, en engin villidýr
sáust; öll sléttan var eins og eyðimörk.

Eftir að Mr. Fogg hafði fengið sér góðan
morgunmat, þar sem hann sat í vagninum,
byrjaði hann aftur á vistinni ásamt samferðamönnum
sínum. Rétt í sama bili heyrðist
hátt blístur, og vagnalestin nam staðar.
Passe-partout stakk út höfðinu, en gat ekki
séð, hvernig á viðstöðunni stóð. Mrs. Aouda
og Fix voru hrædd um, að Mr. Fogg mundi
standa upp og forvitnast um, hvað að væri,
en hann lét sér nægja að segja þjóni sínum
að komast eftir, hvernig á biðinni stæði.

Passe-partout stökk ofan. Hann hitti
þar marga af farþegunum, sem voru komnir
ofan á undan honum, og meðal þeirra var
Proctor óbersti.

Lestinni hafði verið gefið merki um að
nema staðar. Vélastjórinn og vörðurinn voru
að tala með mestu ákefð við vísbendingamanninn,
sem yfirmaðurinn á járnbrautarstöðvunum
í Medicine Bow hafði sent til
þeirra. Farþegarnir tóku þátt í umræðunni,
og meðal þeirra, sem mest bar á, var
Proctor óbersti.

Þegar Passe-partout kom til hópsins,
heyrði hann vísbendingamanninn segja: »Þið
getið ekki komizt yfir um. Brúin er ótraust,
og þolir ekki lestarþyngslin«.

»Brúin, sem hér var um að ræða, var
hengibrú yfir á eina hér um bil mílu fram
undan þeim. Maðurinn sagði, að margar
stoðirnar undir brúnni væru brotnar, og að
ómögulegt væri að komast yfir um; hann
ýkti ekki hættuna, og það er óhætt að ganga
að því vísu, að full ástæða sé til að fara
gætilega, þegar Ameríkumenn fara að gera það.

Passe-partout þorði ekki að segja húsbónda
sínum frá þessu, heldur stóð við og
hlustaði, nístandi tönnum og hreyfingarlaus
eins og líkneskja.

»Þetta er nú allt gott og blessað«, sagði
Proctor óbersti, »en eg býst þó við, að við
eigum ekki að bíða hér, þangað til við höfum
fest rætur í snjónum«.

»Við höfum telegraferað til Omaha eftir
lest, hr. óbersti«, sagði vörðurinn; »en hún
getur ekki komið til Medicine Bow fyrr en
eftir sex tíma«.

»Sex tíma!« hrópaði Passe-partout.

»Já, svaraði vörðurinn; »en við þurfum
líka þann tíma til að komast til Medicine
Bow fótgangandi«.

»Hvers vegna – það sem er ekki nema
5 mílur héðan?« sagði einn af farþegunum.

»Satt er það, en það er hinu megin við
ána«.

»Og getum við ekki farið fyrir hana á
bát?« spurði óberstinn.

»Alveg ómögulegt; það er fjarska vöxtur
í ánni af rigningunum; við verðum að fara
á okkur 10 mílna krók til þess að fá vað«.

Óberstinn lét út úr sér allra bezta safn
af blótsyrðum; hann bölvaði félaginu, verðinum
og sköpunarverkinu yfir höfuð; og
Passe-partout fann hjá sér tilhneiging til að
taka undir með honum, því hann var mjög
reiður. Nú hafði orðið fyrir þeim þröskuldur,
sem húsbóndi hans gat ekki rutt burt
með öllum sínum peningum.

Farþegarnir voru yfir höfuð gramir, því
að auk biðarinnar urðu þeir að ganga 15
mílur í snjónum. Uppnámið, sem varð, hefði
vakið athygli Phileas Foggs, ef hann hefði
ekki verið allur í spilunum.

Samt sem áður mundi Passe-partout
hafa sagt hvernig á stóð, ef vélastjórinn, sem
hét Foster og var Yankee í húð og hár,
hefði ekki sagt:

»Ef til vill er nú samt sem áður mögulegt
að komast yfir um, mínir herrar,

»Yfir brúna?« spurði einn farþeginn.

»Já«.

»Með lestina – eigið þér við það?«
spurði óberstinn.

»Já, með lestina«.

Passe-partout var í meira lagi órótt!
hann staldraði við til að hlusta á skýringu
vélastjórans.

»En brúin er rétt brotin«, sagði vörðurinn.

»Gerir ekkert til«, svaraði Foster. »Eg
held það séu líkindi til, að við sleppum yfir
um með því að hleypa fullum gufukrafti á
vélina«.

»Hver djöfullinn!« tautaði Passe-partout.

En nokkrir af farþegunum létu sér tillöguna
vel líka; sérstaklega þótti Proctor vænt
um hana, og hélt að þetta gæti vel tekist.
Hann sagði ýmsar sögur um vélstjóra, sem
hann hefði þekt, og farið hefðu yfir ár alveg
brúarlausar, með því aðeins að hleypa fullum
krafti á vélarnar, o.s.frv. Að lokum
voru margir af farþegunum komnir á sama
mál sem vélastjórinn.

»Líkindin eru 50 móti 100, fyrir því, að
við munum sleppa yfir um«, sagði einn.

»Sextíu!« sagði annar.

»Áttatíu, níutíu!« sagði sá þriðji.

Passe-partout var alveg orðlaus; þó að
honum væri ant um að komast yfir ána, þá
þótti honum þetta helzt til ameríkanskt.

»Auk þess«, sagði hann við sjálfan sig,
»er til léttari vegur, sem engum þeirra sýnist
hafa dottið í hug«, svo sagði hann við einn
af farþegunum:

»Mér virðist ráð vélastjórans vera nokkuð
hættulegt: en –«

»Líkindin eru 80«, svaraði sá, sem á var
yrt, og sneri sér frá honum.

»Veit eg það«, svaraði Passe-partout, og
fór að tala við annan; »en mér kemur til
hugar –«

»Það er ekki til neins að láta sér koma
til hugar«, svaraði Ameríkumaðurinn; »vélastjórinn
segir okkur, að við getum komist yfir um«.

»Vitaskuld«, svaraði Passe-partout; »en
ef til vill væri gætilegra –«

»Hvað gætilegra!« hrópaði Proctor óbersti;
hann var reiðubúinn til að jagast við hvern,
sem fór fram á gætni. »Skiljið þér ekki það,
að við ætlum að fara yfir um svo hart sem við
komumst? Heyrið þér það, svo hart sem
við komumst?«

»Eg veit það, eg veit það«, sagði Passe-Partout;
enginn vildi lofa honum að ljúka
við setninguna; »en það væri, ef ekki gætilegt,
fyrst yður fellur ekki það orð, þá samt
að minsta kosti eðlilegt –«

»Hver er þetta, hvað er þetta? Hver er
að tala um hvað sé eðlilegt?« hrópuðu farþegarnir
frá öllum hliðum

Vesalings Passe-partout vissi ekki, hvert
hann ætti að snúa sér.

»Eruð þér hræddur?« spurði Proctor
óbersti.

»Eg hræddur?« hrópaði Passe-partout;
»svo þér haldið það? Eg skal sýna ykkur,
að einn franskur maður getur verið eins amerískur
eins og þið sjálfir«.

»Allir inn í vagnana !« hrópaði varðmaðurinn.

»Já, allir inn«, tautaði Passe-partout;
»en þið getið ekki varnað mér að hafa þá
skoðun, að það væri miklu eðlilegra fyrir
okkur að fara brúna fótgangandi og
láta svo lestina koma á eftir«.

En enginn heyrði þessa viturlegu hugleiðingu,
og þó svo hefði verið, þá mundi að
líkindum enginn hafa kannast við, hve mikið
vit var í henni.

Farþegarnir fóru í sæti sín, Passe-partout
eins og aðrir; hann lét þess ógetið, sem
við hafði borið. Vistspilararnir voru soknir
ofan í spil sín.

Vélastjórinn blés í pípu og lét svo lestina
fara nærri mílu aftur á bak; svo blés
hann aftur og lét lestina leggja af stað áfram.
Hraðinn varð óttalegur, nær því 100
mílur á klukkutímanum, og það var eins og
lestin kæmi naumast við járnbrautarteinana.

Þeir fóru yfir ána eins og elding. Enginn
sá neitt af brúnni; lestin skauzt frá öðrum
bakkanum til hins, án þess menn vissu af,
og það var ekki mögulegt að stöðva hana
fyr en hún var komin nokkrar mílur fram
hjá járnbrautarstöðvunum.

Á sama augnabliki sem lestin var komin
yfir um, hrundi brúin með ákaflegum
brestum og braki niður í ána!



XXIX. KAPÍTULI.

Segir frá vissum atburðum, sem aldrei koma
fyrir nema á járnbraut í Bandaríkjunum.


Það kveld hélt lestin áfram án þess nokkuð
tefði fyrir henni, fór fram hjá Fort Sanders,
yfir Cheyenne-skarðið og í Evans-skarðið.
Þar liggur brautin hærra en á nokkrum öðrum
stað, 8091 fet yfir sjávarmál. Nú var
undan fæti alla leiðina til Atlantshafsins, og
yfir sléttur að fara. Þaðan lá aðalbrautin til
Denver, höfuðbæjar Colorado-ríkisins, sem er
auðugt af gull- og silfurnámum, og hælir sér
af að hafa meira en fimmtíu þúsund íbúa.

Þremur dögum og þremur nóttum hafði
nú verið varið til þess að fara 1382 mílur; á fjórum
dögum og fjórum nóttum mátti komast
til New York, og tækist það, hafði Phileas
Fogg engan tíma misst.

Um kveldið fór lestin fram hjá Walbacks-búðunum,
og inn í Nebraska um kl.
11, fram hjá Julesberg við suðurgrein Platte-fljótsins.
Það var þar, að Dodge general
vígði Union Pacific brautina 23. október 1867.
Þá voru þar tvær stóreflis gufuvélar með níu
vögnum fullum með fólk, þrisvar sinnum var
hrópað húrra, Sioux og Pawnee Indiánarnir
börðust til málamynda, flugeldum var skotið og
fyrsta númerið af blaði, sem kallað var <i>The
Railvay Pioneer</i>, var prentað í járnbrautarlestinni.

Um kl. 8 um morguninn var farið fram
hjá Fort MacPherson; þá voru enn eftir 357
mílur til Omaha. Kl. 9 nam lestin staðar við
North Platte, dálítinn bæ, sem er milli hinna
tveggja greina fljótsins.

Nú var komið yfir 101. hádegisbauginn.

Mr. Fogg var sestur að vistinni að nýju
ásamt félögum sínum; enginn spilamannanna,
jafnvel ekki sá blindi, kvartaði yfir, að ferðin
væri löng. Fix hafði í fyrstu unnið nokkrar
guineur, og var svo að sjá sem hann ætlaði
nú að tapa þeim, en hann var engu
minni ákafamaður í spilum en Fogg. Hamingjan
var nú auðsjáanlega með Fogg, og
það rigndi yfir hann trompum og vinningum.

Einu sinni var rétt komið að því, að
hann spilaði út spaða; þá var sagt fyrir aftan
hann: »Eg hefði spilað tigli«.

Spilafólkið leit upp, og sá þar Proctor
óbersta. Hann og Fogg þektu hvor annan á
sama augnablikinu.

»Ó, þér eruð Bretinn góði, eruð þér það?«
hrópaði óberstinn. »Svo þér eruð að hugsa
um að spila spaða?«

»Já, og geri það líka«, svaraði Fogg
þurlega, og sló út tíunni.

»Jæja«, eg hefði nú spilað tigli«, sagði
Proctor í ósvífnisróm. Hann hreyfði sig
og hann ætlaði að þrífa spilið, sem var nýkomið
út á borðið, og bætti þessu við: »Þér
kunnið ekkert í vist«.

»Það getur verið, að eg kunni hana eins
vel eins og hver annar«, sagði Mr. Fogg og
stóð upp.

»Reynið þér bara, Jóns Bola-sonurinn«,
sagði þrekni maðurinn.

Mrs. Aouda náfölnaði; hún tók í handlegginn
á Fogg og dró hann aftur. Passe-partout
var þess albúinn að fljúga á Ameríkumanninn,
og Proctor starði í sífellu ósvífnislega
á mótstöðumann sinn; en Fix stóð
upp og sagði: »Þér gleymið því, að það er
fyrst og fremst eg, sem á erindi við þennan
mann; hann hefir ekki að eins svísvirt mig
orðum, heldur líka barið mig«.

»Fyrirgefið þér, Mr. Fix«, sagði Fogg;
»þetta kemur eingöngu mér við. Óberstinn
hefir svívirt mig með því að láta sem eg
kunni ekki að spila, og hann skal gefa mér
uppreist míns máls«.

»Hvenær og hvar sem yður þóknast«,
sagði Ameríkumaðurinn; »nefnið þér vopnin«.

Aouda reyndi að halda Mr. Fogg aftur;
Lögregluþjónninn reyndi líka að verða sjálfur
málsaðili í deilunni; Passe-partout vildi
fleygja óberstanum út um gluggann, en húsbóndi
hans gaf honum bendingu um að
láta það vera. Mr. Fogg fór út úr vagninum
og Ameríkumaðurinn fór á eftir honum
út á vagnpallinn.

»Herra minn«, sagði Fogg, »mér liggur
mjög mikið á að komast til Norðurálfunnar;
mér yrði mjög mikill bagi að hverri töf, sem
fyrir mig kæmi«.

»Hvað kemur alt þetta mér við?« sagði
óberstinn.

»Herra minn«, hélt Fogg áfram mjög
kurteislega, »eftir deilu okkar í San Francisco
hafði eg lofað sjálfum mér, að eg
skyldi fara aftur til Ameríku og finna yður,
þegar eg hefði bundið enda á það, sem eg
þarf að gera á Englandi.

»Er það satt!?«

»Viljið þér hitta mig eftir sex mánuði?«

»Hvers vegna segið þér ekki sex ár?«

»Eg sagði sex mánuði«, sagði Mr. Fogg,
»og það skal ekki standa á mér að koma til
fundar við yður«.

»Þetta er alt húmbúg«, grenjaði Proctor;
»annaðhvort verður það að vera nú eða
aldrei«.

»Gott og vel«, sagði Mr. Fogg; »ætlið
þér til New York?«

»Nei«.

»Til Chicagó?«

»Nei«.

»Til Omaha?«

»Það kemur yður ekkert við. Þekkið
þér Plum Creek?«

»Nei«, svaraði Mr. Fogg.

»Það er næsta járnbrautarstöð. Við eigum
að standa við tíu mínútur; það verður
nægur tími fyrir okkur til að skiftast á
skotum«.

»Gott og vel«, sagði Mr. Fogg, »eg
staldra við í Plum Creek«.

»Eg býst við þér staldrið þar við fyrir
fult og alt«, sagði Ameríkumaðurinn með
dæmalausum ósvífnis-svip.

»Hver veit«, svaraði Mr. Fogg, og fór
inn í vagninn eins rólegur og hann hafði
nokkurn tíma áður verið. Hann fór þegar
að hughreysta Mrs. Aoudu með því að segja
henni, að oflátunga þyrfti aldrei að óttast.
Hann bað svo Fix að vera fulltingismann
sinn við einvígið, sem í vændum var, og
Fix gat ekki vel synjað honum um þá bón;
og svo settist Phileas Fogg niður rólega,
fór aftur að spila vistina, og voru engin
minstu geðshræringarmerki sýnileg á honum.

Kl. 11 gaf blásturinn í vélinni bending
um, að nú væri rétt komið til Plum Creek.
Mr. Fogg stóð upp og gekk út á vagnpallinn;
Fix var með honum og sömuleiðis Passe-partout
með tvær skammbyssur. Mrs. Aouda
varð eftir inni í vagninum, föl eins og liðið
lík.

Á sama augnabliki opnuðust dyrnar á
næsta vagni, og út um þær kom Proctor óbersti
ásamt fulltingismanni sínum, Yankee,
sem var sams konar piltur eins og Proctor
sjálfur. Þeir voru að stíga niður af vagninum,
þegar vörðurinn kom hlaupandi og
sagði: »Þið megið ekki fara ofan, mínir
herrar«.

»Hvers vegna ekki?« spurði óberstinn.

»Við komum hingað 20 mínútum of
seint, og getum ekki staðið neitt við«.

»En eg ætla að fara að heyja einvígi við
þennan herra«.

»Því er miður«, sagði vörðurinn, »við
verðum að leggja af stað tafarlaust; klukkan
er að hringja«.

Áður en hann var búinn að sleppa orðinu
lagði lestin af stað.

»Mér þykir framúrskarandi mikið fyrir
þessu, mínir herrar«, sagði vörðurinn, »og
hvernig sem öðruvísi hefði staðið á, mundi
eg hafa gert að vilja ykkar. En þó að þið
getið ekki staðið við til að berjast, þá er
ekkert því til fyrirstöðu, að þið gerið það á
leiðinni«.

»Ef til vill hentar það ekki þessum herra
vel«, sagði óberstinn háðslega.

»Það hentar mér ágætlega«, svaraði
Phileas Fogg.

»Jæja, það leynir sér ekki, að við erum
í Ameríku«, sagði Passe-partout við sjálfan
sig; »og vörðurinn er einhver mesti gentlemaður,
sem hér er hægt að hugsa sér«.

Mótstöðumennirnir, fulltingismenn þeirra
og vörðurinn fóru inn í aftasta vagninn í
lestinni. Þar voru ekki nema hér um bil
12 farþegar, og lestarstjórinn spurði þá, hvort
þeim þætti nokkuð fyrir að flytja sig, með
því að þessir tveir herrar þyrftu að binda
enda á mál, sem þeir teldu snerta sóma
sinn.

Farþegarnir voru mjög fúsir á að gera
þessum herrum þetta til geðs, og fluttu sig
því í næsta vagn.

Vagninn var hér um bil 50 feta langur,
og mjög vel fallinn til einvígis. Hólmgöngumennirnir
gátu fært sig nær hvor öðrum
milli sætanna og skotið þar hvor á annan í
næði. Aldrei hefir verið léttara að koma sér
niður á einvígisskilmála en í þetta sinn. Mr.
Fogg og Proctor óbersti höfðu hvor um sig
í höndunum sexhleypta skammbyssu og gengu
inn í vagninn. Þegar fulltingismenn þeirra
höfðu lokað dyrunum á eftir þeim, þá gengu
þeir út á vagnpallinn. Hólmgöngumennirnir
áttu að byrja að skjóta jafnskjótt sem þeir
heyrðu blásturinn í vélinni; svo áttu að líða
tvær mínútur, og þá átti að taka út úr vagninum
það sem eftir yrði af þessum tveimur
herrum.

Ekkert gat verið auðveldara. Það var
enda svo einfalt, að Fix og Passe-partout
gátu heyrt hjörtu sín slá meðan þeir stóðu
þarna og hlustuðu.

Allir voru á nálum meðan þeir biðu
eftir blístrinu. En þá heyrðust alt í einu
villimannaorg, ásamt skothljóðum, sem áreiðanlega
komu ekki frá hólmgöngumönnunum.
Þvert á móti, skotin voru fram með
allri lestinni; inni í vögnunum heyrðust
skelfingar-óp.

Proctor óbersta og Mr. Fogg var skyndilega
hleypt út; þeir þutu með skammbyssurnar
í höndunum út í þyrpinguna, þar sem
hún var þéttust, og urðu þess þá vísari, að
flokkur af Sioux-Indíánum hafði ráðist á
lestina. Þetta var ekki í fyrsta sinn, sem
þessi harðsnúni þjóðflokkur hafði ráðið á
lestina. Það var siður þeirra að stökkva
upp á vagnpallana meðan lestin var á ferðinni,
og þeim veitti það eins létt eins og
reiðmeistaranum að stökkva upp á hesta á
hraðri ferð á hringsviði. Siouxarnir voru
vopnaðir með byssum, og farþegarnir svöruðu
þeim með skammbyssum. Indíánarnir
höfðu fyrst hlaupið á vélina, höfðu gefið
vélastjóranum og kyndingamanninum högg á
höfuðin og rotað þá. Indíánahöfðingi einn
hafði ætlað að stöðva lestina, en ekki vitað,
hvernig hann átti að því að fara, og hafði
svo opnað stillirinn, í stað þess að loka honum,
og þaut nú lestin áfram með ákaflegum
hraða. Hinir úr flokknum höfðu farið inn í
vagnana og tekizt það jafn-lipurlega eins og
þeir hefðu verið apar, og börðust nú við farþegana.
Þeir létu greipar sópa um farangursvagninn,
og börðust af hinni mestu ákefð.

Ferðamennirnir vörðust hraustlega; þeir
hlóðu upp í suma vagnana, og var svo setzt
um þá líkt og kastala, og jafnframt fluttist
alt áfram með 40 til 50 mílna hraða á
klukkutímanum. Mrs. Aouda hafði sýnt hið
mesta hugrekki, varðist eins og hetja með
skammbyssu sinni, skaut gegn um brotnar
gluggarúðurnar í hvert skifti, sem hún kom
auga á einhvern villimanninn. Einir 20 Siouxar
voru fallnir og höfðu marizt sundur
af hjólunum; og margir farþegar lágu endilangir
á sætunum, illa særðir.

En það varð að binda enda á þennan
bardaga; hann hafði staðið 10 mínútur, og
það leyndi sér ekki, að Indíánarnir mundu
vinna sigur, svo framarlega sem lestin yrði
ekki stöðvuð. Fort Kearney-stöðvarnar voru
ekki nema hér um bil 4 mílur fram undan
þeim, og ef lestin færi þar viðstöðulaust fram
hjá, þá var auðséð, að Indíánarnir mundu
ráða lögum og lofum á lestinni, þangað til
komið væri að næstu járnbrautarstöð. Vörðurinn
barðist hraustlega við hliðina á Mr.
Fogg, en svo varð hann fyrir skoti og hneig
niður. Um leið og hann féll hrópaði hann:
Ef lestin verður ekki stöðvuð innan 5 mínútna,
þá er úti um okkur öll!«

»Hún skal verða stöðvuð«, sagði Fogg
og ætlaði að þjóta út.

»Verið þér grafkyr, herra«, sagði Passe-partout,
»eg skal sjá um þetta«.

Húsbóndi hans fékk ekki ráðrúm til að
stöðva hann, og honum tókst að krjúpa áfram
undir vögnunum, án þess Indíánarnir
sæju neitt til ferða hans, og með öllum sínum
makalausa lipurleik tókst honum að komast
fremst fram í lestina án þess nokkur sæi
hann. Þar hékk hann á annari hendinni
milli farangursvagnsins og kolakerrunnar,
en með hinni losaði hann um keðjurnar,
sem héldu þeim saman. Þegar gufuvélin var
þannig orðin laus, þaut hún áfram með ofsalegum
hraða, en þar á móti dró smámsaman
úr ferðinni á lestinni, og það tókst að stöðva
hana innan 100 feta frá Kearny-kastalanum.
Liðsmennirnir komu skyndilega út, því þeir
heyrðu skotin; en Indíánarnir biðu ekki eftir
þeim. Þeir voru allir horfnir áður en lestin
stöðvaðist.

En þegar farið var að telja farþegana,
þá komust menn að því, að nokkra vantaði,
og meðal þeirra var hinn vaski fransmaður,
sem hafði lagt líf sitt í sölurnar til þess að
frelsa hina.



XXX. KAPÍTULI.

Phileas Fogg gerir blátt áfram skyldu sína.


ÞRÍR af ferðamönnunum, að Passe-partout
meðtöldum, voru horfnir, en það var ómögulegt
að segja, hvort þeir hefðu verið drepnir
eða teknir höndum.

Ýmsir höfðu særst, en engir banvænum
sárum. Proctor var einn af þeim, sem verst
voru særðir; hann hafði barizt hraustlega,
og var borinn með öðrum særðum mönnum
inn á járnbrautarstöðvarnar, og þar var
honum sint eins vel og föng voru á.

Mrs. Aouda var heil á húfi, og Phileas
Fogg, sem hafði verið þar, sem harðasta
rimman var, hafði ekki fengið eina einustu
skrámu. Fix hafði særzt á handlegg, en
Passe-partout vantaði, og Aouda gat ekki að
sér gert að gráta. Ferðafólkið hafði alt farið
út úr vögnunum; hjólin á þeim voru þakin
blóði og smáum ketflyksum. Rauðar slóðir
sáust á hvítri sléttunni. Indíánarnir voru að
hverfa í suðri fram með Republican River.

Mr. Fogg stóð hræringarlaus og víxllagði
handleggina; Aouda horfði á hann þegjandi,
en hann skildi hana; hann varð að ráða eitthvað
af. Átti hann ekki að frelsa þjón sinn
úr höndum Indíánanna, ef hann skyldi hafa
komizt í hendur þeirra?

»Eg skal finna hann, hvort sem hann
er lifandi eða dauður«, sagði hann blátt áfram
við Aoudu.

»Ó, Mr. Fogg!« hrópaði unga frúin, tók
um hendur hans og lét tár sín falla niður á
þær.

»Hann verður lifandi«, bætti Mr. Fogg við,
»ef við hröðum okkur sem mest við megum«.

Með því að ráða þetta af, lagði Phileas
Fogg alt í sölurnar, kvað upp gjaldþrotadóminn
yfir sjálfum sér. Hann þurfti ekki
að tefjast nema einn dag til þess að missa
gufuskipið í New York og tapa veðmáli sínu.
En hann taldi það skyldu sína og hikaði
sér ekki.

Kastalahöfðinginn í Kearny var viðstaddur;
herflokkur hans var allur vopnaður, til þess
að reka Indíána af höndum sér, ef þeir
skyldu gera frekari árásir.

»Herra minn«, sagði Mr. Fogg við hann,
»þrjá farþegana vantar«.

»Eru þeir dauðir?« spurði kastalahöfðinginn.

»Annaðhvort dauðir eða handteknir«,
svaraði Fogg; »eg verð að fá að vita, hvort
heldur er. Er það áform yðar að elta
Siouxana?«

»Það yrði mjög varasamt«, svaraði hershöfðinginn.
»Það getur verið, að Indíánarnir
fari alla leið yfir í Arkansas, og eg get ekki
skilið kastalann eftir varnarlausan«.

»Herra minn«, svaraði Fogg, »líf þriggja
manna er í veði«.

»Veit eg það; en get eg hætt lífi 50
manna til þess að bjarga þremur mönnum?«

»Eg veit ekki, hvort þér getið það; en
eg veit, að þér ættuð að gera það«.

»Herra minn«, svaraði hershöfðinginn,
»hér er enginn, sem hefir myndugleika til að
kenna mér skyldur mínar«.

»Gott og vel«, sagði Fogg þurrlega, »eg
fer þá einn«.

»Þér!« hrópaði Fix; hann kom að rétt í
þessu. »Er það alvara yðar, að fara einn
að elta Indíánana?«

»Viljið þér, að eg skilji eftir í dauðans
greipum þennan vesalings mann, sem bjargað
hefir lífi okkar allra? Vitaskuld fer eg«.

»Nei, þér farið ekki einn«, sagði hershöfðinginn;
hann gat ekki að sér gert og
komst við. »Þér eruð hugrakkur maður.
Hverjir 30 vilja nú gefa sig fram?« bætti
hann við og sneri sér að liðsmönnunum.

Allur flokkurinn gekk fram þegar í stað.
Hershöfðinginn gat sjálfur valið úr. Þrjátíu
voru valdir, og gamall og ráðsettur undirforingi
var settur yfir þá.erlendur

»Þakk' yður fyrir, kapteinn«, sagði Mr.
Fogg.

»Þér lofið mér að fara með yður«,
sagði Mr. Fix.

»Þér getið gert eins og yður þóknast,
en ef þér viljið gera mér greiða, þá verðið
þér hér eftir hjá Mrs. Aoudu. Ef mig skyldi
henda eitthvert slys –«.

Lögregluþjónninn varð náfölur. Átti hann
að skilja við manninn, sem hann hafði elt
með svo mikilli staðfestu? Átti hann að lofa
honum að fara þannig að flækjast um sléttuna?
Fix horfði á Mr. Fogg með athygli,
og þrátt fyrir grun hans og vandræði þau,
sem hann var í staddur, þá gat Fix ekki
horft í hreinskilnislegu augun á honum.

»Eg verð kyrr«, sagði hann.

Mr. Fogg kvaddi ungu frúna með handabandi,
og fól henni á hendur ferðatösku sína
með öllum eigum sínum í, og lagði svo af
stað eftir fáein augnablik með liðsmönnunum.
En áður en hann lagði af stað, sagði hann
við förunauta sína: »Vinir mínir! Eg skifti
milli ykkar þúsund pundum, ef við frelsum
bandingjana«.

Þetta var litlu eftir hádegi.

Mrs. Aouda fór inn í biðstofuna; þar
hélt hún kyrru fyrir og var að hugsa um
göfuglyndi og hugrekki Phileas Foggs, sem
hafði lagt í sölurnar aleigu sína, og nú lagði
á tvær hættur með líf sitt, til þess að gera
það, sem hann taldi skyldu sína. Í hennar
augum var Mr. Fogg hetja.

En Fix hugsaði á alt annan veg; hann
gat naumast dulið geðshræring sína; hann
gekk fram og aftur eftir járnbrautarstöðvunum,
svo leið ekki langt um áður en hann
náði sér aftur. Nú þegar Fogg var farinn,
þóttist Fix sjá, hve mikill auli hann hafði
verið að sleppa honum. Hann fór að ásaka
sjálfan sig afdráttarlítið, eins og hann hefði
sjálfur verið sinn eigin umsjónarmaður.

»En sá asni eg hef verið«, sagði hann
við sjálfan sig. »Náunginn er farinn og kemur
aldrei aftur. Hvernig stendur á því, að
það skuli hafa verið mögulegt að leika svona
á mig, sem geng með heimild til að handtaka
hann í vasa mínum. Jæja, þöngulhöfuð
er eg, hvað sem því líður!«

Þannig hugsaði nú lögregluþjónninn meðan
hann gekk fram og aftur á pallinum fyrir
framan járnbrautarstöðvarnar. Hann vissi
ekki, hvað hann átti að gera. Stundum hélt
hann, að bezt væri að segja Aoudu alt, en
hann vissi vel, hvernig hún mundi taka trúnaði
hans. Svo fór hann að hugsa um að
fara á eftir Fogg út á sléttuna, og hann hugði
ekki ómögulegt, að hann kynni að geta fundið
hann, af því að rekja mátti slóð flokksins
í snjónum. En hann sá, að hún mundi brátt
hverfa, þegar meira hefði snjóað.

Fix misti móðinn og langaði til að hætta
við alt saman. Hann hafði nú tækifæri til
að fara frá Keaney-stöðvum og halda heimleiðis.
Nú vildi svo til um kl. 2, að langt
blístur heyrðist í kafaldinu austurundan; eitthvað
stórt og dökt sást færast nær hægt og
hægt, ekki var von á neinni lest úr þeirri átt,

Aðstoð sú, sem beðið hafði verið um með
hraðskeyti, gat ekki verið komin svo snemma
og lestin til San Fransisco var ekki væntanleg
fyrr en næsta dag. Gátan var bráðlega
ráðin.

Það var gufuvélin, sem runnið hafði burt
frá lestinni, sem nú var að koma. Eftir að
hún hafði losnað við lestina hafði hún runnið
langan veg, þangað til eldurinn fór að verða
lítill og gufan að dvína. Þá nam hún staðar
og voru þá enn á henni vélastjórinn og kyndlarinn
meðvitundarlitlir. Þegar þeir röknuðu
úr rotinu og sáu, að þeir voru tveir einir
þarna út á sléttunni, þá skildu þeir, hvernig
í öllu lá, og þeir efuðust ekki um, að þeir
mundu finna lestina einhversstaðar á brautinni.
Vélastjórinn hikaði ekki. Það hefði
verið gætilegt af honum að halda áfram til
Omaha, en það var hættulegt að snúa aftur.
Engu að síður kveikti hann upp eld og hélt
aftur til Keaney-kastalans, og lét alt af vélina
blása í dimmviðrinu.

Ferðamennirnir urðu allir stórglaðir við
að sjá vélina aftur framan við lestina. Nú
gátu þeir haldið áfram ferð sinni, sem svo
svaðalega hafði verið tafin.

Þegar vélin hafði verið fest við lestina,
spurði Mrs. Aouda vörðinn, hvort nú ætti
að leggja af stað.

»Tafarlaust, frú mín góð«, svaraði hann.

»En bandingjarnir, veslings samferðamennirnir
okkar –«.

»Eg get ekki hleyft neinum ruglingi á
lestaganginn«, svaraði hann; »við erum þegar
þrem stundum of seint á ferðinni«.

»Og hvenær kemur hingað næsta lest frá
San Fransisco?«

»Annað kveld«.

»Það verður of seint. Við verðum að
bíða«.

»Það er ómögulegt. Ef þér viljið verða
samferða, þá gerið svo vel að fara inn í
lestina«.

»Eg fer ekki«, svaraði frúin.

Fix heyrði þessa samræðu. Skömmu
áður, þegar ómögulegt var að halda áfram,
hafði hann ráðið af að fara frá Kearney sem
allra fyrst, og nú, þegar hann átti að fara
upp í lestina, var eins og eitthvað héldi í
hann. Tvískiftingin í huga hans varð ákafari.

Meðan á þessu stóð, höfðu farþegarnir
farið í sæti sín í lestinni; sumir þeirra voru
særðir, þar á meðal Proctor óbersti. Lestin
lagði tafarlaust af stað og hvarf innan skamms.
Gufan rann saman við kafaldið.

Fix hafði orðið eftir.

Nú liðu nokkrar stundir. Veðrið var
ónotalegt og kalt. Fix sat á bekk og virtist
sofa. Þrátt fyrir óveðrið kom Aouda af og
til út úr herberginu, sem henni var yfirlátið,
og gekk yzt út á vagnstöðvapallinum og
reyndi að skyggnast út í þykku snjódrífuna
og hleraði vandlega eftir, hvort hún heyrði
ekki neitt hljóð til leitarmanna, ef þeir skyldu
vera að koma aftur. En hún sá ekkert né
heyrði og varð jafnan að snúa svo búin inn
aftur heltekin af kulda; en jafnskjótt sem
henni var hitnað aftur inni, sneri hún út
aftur nýja forgefins för.

Nú skall nóttin á, en eigi komu leitarmenn
aftur að heldur. Kastalaforinginn tók
að gerast órór, en lét lítt á sér bera, drífan
var ekki eins þykk nú, en frostið var ákaflega
grimmt; alt var dauðaþögult. Mrs. Aouda
var á ferli alla nóttina, og sagði henni þunglega
hugur um forlög leitarmanna – hún
var að ímynda sér þúsund hættur og háskasemdir
og hún var ákaflega óróleg.

Fix bærði ekki á sér, en ekki svaf hann
einn dúr að heldur. Eitthvert sinn gekk einhver
maður að honum og varpaði á hann
orði, en hann hristi bara höfuðið og svaraði
ekki öðru.

Svona leið nóttin. Um sólar upprás var
svo rofað upp, að sjá mátti svo sem tvær
mílur frá sér. En í suðurátt, þaðan sem
leitarmannanna var von, bærði ekki á neinu.
Klukkan var nú orðin sjö.

Foringinn var nú orðinn mjög órólegur,
og vissi ekkert hvað til bragðs skyldi taka.
Skyldi hann eiga að senda fleiri leitarmenn
af stað til að leita hinna, og leggja þannig
ef til vill enn fleiri menn í sölurnar í þeirri
einkar-óvissu von, að frelsa þá, sem hann
hafði sent burt í gær? En hann var ekki
lengi að velta þessu fyrir sér og var í þann
veginn að skipa mönnum af stað í nýja leit;
en í því bili heyrðist skot. Hermennirnir
þustu allir úr úr kastalanum, er það heyrðist,
og sáu þá til leitarmannanna, er komu heilir
á húfi.

Phileas Fogg gekk í broddi fylkingar.
Næstir honum gengu Passe-partout og hinir
tveir týndu farþegarnir, er leitarmenn höfðu
frelsað úr höndum Sioux-Indíánanna. Þeir
höfðu náð Indíánunum 10 mílur frá Kearney.
Rétt áður en leitarmennirnir fundu þá, hafði
Passe-partout og félagar hans snúist gegn
Indíánunum og hafði Passe-partout slegið þrjá
niður í rot með hnefanum, en í því kom
húsbóndi hans og leitarmenn að og veittu
þeim félögum lið.

Leitarmönnum var nú fagnað hið bezta.

Phileas Fogg skifti milli leitarmannanna
verðlaunafé því, er hann hafði heitið þeim,
en Passe-partout tautaði með sjálfum sér:
»það verð eg að segja, að dýr gerist eg nú
húsbónda mínum«. Og var það ekki mælt
að raunalausu.

Fix horfði á Mr. Fogg og mælti ekki orð
frá munni, og mundi eigi auðvelt að geta sér
til, hvað hann hugsaði með sér þá í svip.
Mrs. Aouda komst meira við en svo, að hún
gæti komið nokkrum um orðum að tilfinningum sínum,
en hún tók báðum höndum um hönd Mr.
Foggs, og þrýsti hana fast milli handa sér
þegjandi.

Passe-partout hafði einlægt verið að
skyggnast eftir lestinni síðan hann kom aftur;
hann hafði búist við að finna hana hér á
járnbrautarstöðvunum, þar sem hann hafði
skilið við hana, og mundi hún vera ferðbúin
að leggja af stað til Omaha. Vonaðist hann
til, að þeir gætu unnið upp aftur tímann, sem
þeir höfðu mist.

»Hvar er lestin?« spurði hann loks.

»Farin« svaraði Fix.

»Og hvenær er von á næstu lest?« spurði
Mr. Fogg.

»Ekki fyr en í kvöld».

»Það er svo«, svaraði Mr. Fogg stillilega.
Honum sást ekkert bregða.



XXXI. KAPÍTULI.

Mr. Fix hjálpar Mr. Fogg töluvert til að flýta
ferð sinni.


PHILEAS Fogg var nú 20 klukkustundum
of seinn orðinn, og Passe-partout, sem óviljandi
hafði orðið örsök í töfinni, var alveg
óhuggandi. Hann þóttist viss um, að hann
hefði alveg sett húsbónda sinn á höfuðið.

Leynilögregluþjónninn gekk nú til Mr.
Foggs, starði á hann með athygli og sagði:
»Í fullri alvöru að tala, herra minn, liggur
yður í raun og veru svona ákaflega mikið á?«

»Því miður er svo, það er mér hreinasta
alvara«, mælti Mr. Fogg.

»Og það er endilega nauðsynlegt fyrir
yður að ná til New York þann 11. þ.m. –
áður en gufuskipið til Englands fer af stað?»

»Mér ríður ákaflega mikið á því«.

»Og ef þessi töf hefði ekki fyrir yður
komið, þá hefðuð þér komið til New York
að morgni þess ellefta?«

»Já, og haft 12 stundir afgangs«.

»Jæja, þér eruð 20 stundum á eftir tímanum
nú. Tólf frá tuttugu, verða eftir átta –
þér verðið að vinna upp þessar átta stundir.
Viljið þér reyna það?«

»Fótgangandi?«

»Nei, á sleða«, svaraði Fix; »á sleða
með seglum; það hefir maður stungið upp á
því við mig«.

Það er satt að segja maðurinn, sem
hafði ávarpað Fix um nóttina, sem hafði
stungið upp á þessu við hann, en Fix hafði
þá hafnað boðinu.

Mr. Fogg svaraði ekki að vörmu spori,
en Fix benti honum á manninn, og Fogg
gekk til hans og talaði við hann. Skömmu
síðar gengu þeir saman inn í kofa, sem var
þar rétt hjá kastalanum. Hér sýndi maðurinn
Mr. Fogg mjög einkennileg aktýgi –
eins konar sleða, sem rúmaði fimm til sex
menn. Á honum var hátt siglutré, ramlega
fest með siglustrengjum úr stálþráðarreipi;
á því var stórt segl; og fyrir sleðanum var
einskonar stýri. Það var sleði, seglbúinn að
öllu sem skip þau, er kúttarar nefnast. Það
kemur oft fyrir á vetrinn á sléttunum, að
gufuvagna-lestirnar komast ekki leiðar sinnar
fyrir snjó, og þá er farið á þessum sleðum
frá einni brautarstöð til annarar, og er það
hröð ferð; þegar þeir hafa byr beint á eftir,
fara þeir engu hægra, ef eigi hraðara, heldur
en gufuvagnslestin.

Þeir urðu bráðum ásáttir. Vindur blés
hvass á vestan og var það beinn eftir-byr;
snjórinn var harður og sleðafæri hið besta.
Mr. Mudge, eigandi sleðans, kvaðst viss um
að ná til Omaha á fám stundum. Þaðan
gengu nægar gufuvagnalestir til Chicago og
New York. Það var rétt um það, að það
mátti vinna upp tímann, sem þeir höfðu
mist, og þeir töfðu ekki lengi með að gera
tilraunina.

Mr. Fogg vildi ekki hætta Aoudu út
heljarkuldann, og stakk upp á, að hún skyldi
verða eftir ásamt Passe-partout, sem gæti
fylgt henni til Englands, og gætu þau þá
haft næðissamari ferð; en hún neitaði alveg
að skilja við Mr. Fogg, og fékk það Passe-partout
eigi lítillar gleði, því að honum var
illa við að skilja húsbónda sinn einan eftir
með Fix.

Það var ekki gott að fara nærri um,
hvað Mr. Fix hugsaði með sér. Breytti það
áliti hans á Mr. Fogg, er hann kom aftur
með leitarmönnunum og hélt nú áfram ferð
sinni? Eða var hann enn sannfærður um,
að hann væri þjófur, sam áliti sér óhult nú
að koma aftur heim til Englands eftir svona
langa burtu-veru? Getur verið, að Mr. Fix
hafi verið farinn að breyta áliti sínu á Mr.
Fogg; en hann vildi gera skyldu sína í því,
að flýta sem mest fyrir heimferð hans til
Englands.

Kl. 8 var sleðinn tilbúinn. Farþegarnir
settust í sætin, segl voru upp undin, og sleðinn
þaut á stað með 40 mílna hraða á klukkustundinni.
Vegalengdin milli Fort Kearney
og Omaha beinustu leið er í mesta lagi 200
mílur. Ef vindurinn héldist, þá áttu þeir
að geta náð til Omaha um klukkan eitt, ef
ekki kæmu nein óhöpp fyrir.

Skárra var það nú ferðalagið! Farþegarnir
þjöppuðu sér svo þétt saman sem þeir
gátu og gátu ekki mælt orð fyrir kulda.
Sleðinn rann yfir sléttuna eins og bátur á
vatni, og þegar hvössustu hviðurnar komu,
var eins og hann ætlaði að lyftast upp af
jörðinni. Mudge stýrði beina stefnu, og þegar
sleðinn ætlaði að snúa krók á sig, rétti hann
stefnuna með stýrinu. Þeir drógu öll segl
upp; það var óhugsandi, að ferðahraðinn væri
minni en 40 mílur á klukkustundinni.

»Ef ekkert kemur óvænt fyrir«, sagði Mr.
Mudge, »þá skulum við ná þangað í tæka tíð«.

Það stóð á talsverðu fyrir Mr. Mudge
að ná til Omaha í tæka tíð, því að Mr. Fogg
hafði að vanda heitið góðum verðlaunum, ef
hann kæmi ferð sinni fram í tíma.

Sléttan var svo marflöt sem framast mátti
verða, og Mudge stýrði þráðbeint. Járnbrautin
liggur í stóran boga eftir bökkunum
á Platte River, en Mudge stýrði svo, að hann
tók þann krók alveg af. Hann var ekki
hræddur um, að áin mundi verða þeim að
farartálma, því að hún hlaut að vera lögð.
Það var þannig enginn fyrirsjáanlegur farartálmi
á leið þeira, og það var ekki nema
tvent að óttast – að sleðinn kynni að bila
eða vindurinn að breyta stefnu sinni eða
hann kynni að lygna. En vindurinn blés
stöðugt af sömu átt og hann var heldur að
hvessa. Það söng í stálþráðar-reipunum eins
og í hljóðfærastrengjum, og sleðinn þaut áfram
sem örskot og hinn ákafi þytur í strengjunum
söng raunalega undir.

»Við siglum með hljóðfæraslætti«, sagði
Mr. Fogg eitt sinn; það var alt og sumt, sem
hann talaði alla leiðina, Mrs. Aouda var vel
vafin í loðskinnsfeldum. Andlitið á Passe-partout
var eins eldrautt eins og sólin þegar
hún er að setjast, og samkvæmt því, sem
hann var skapi farinn, fór honum að vaxa
von á ný. Í stað þess að koma til New
York að morgni dags, vonaði hann þau
mundu ná þangað að kveldi dags, og ef til
vill í tæka tíð, til að ná gufuskipinu til
Liverpool.

Passe-partout lá við að taka í höndina
á Fix, því hann gleymdi því ekki, að það
var þó hann, sem hafði komið upp með
sleðann, sem var eini vegurinn til að ná
Omaha í tæka tíð; en það var eitthvert hugboð
í honum, sem hélt honum þó frá því.
En hvað sem öðru leið, fann Passe-partout,
að hann gat aldrei gleymt, hvað Mr. Fogg
hafði lagt í sölurnar til að frelsa hann frá
Indíánunum.

Sleðinn flaug enn áfram. Slétturnar og
vötn öll voru fannfeldi þakin. Stór óbygð
eyja virtist vera innilukt milli Union Pacific
járnbrautarinnar og hliðarbrautarinnar, sem
tengir Kearny við St. Jóseph. Hvergi sást
nokkurt hús. Stundum fóru þau fram hjá
einmana laufsnauðu tré, og stundum spruttu
upp í kring um þau flokkar af villifuglum,
eða hópar af hungruðum úlfum eltu sleðann
spölkorn. Passe-partout sat þá með skambyssu
í hendinni, sí-viðbúinn að hleypa
skoti á hvern þeirra, sem yrði of nærgöngull.
Hefði nokkurt slys viljað til eða stöðvun á
ferðinni, þá hefðu úlfarnir orðið fljótir að
gera sér góða bráð af farþegunum í sleðanum.
En sleðinn þaut áfram eins og örskot
og skaut þessum hungruðu og gráðugu villidýrum
fljótt aftur fyrir sig.

Um hádegi þóttist Mugde vita, að þau
væru að fara yfir Platte River. Hann talaði
ekki orð um það, en nú þóttist hann viss
um, að ekki væri nema 20 mílur eftir til
Omaha. Og það var sannast að segja, að
það var ekki liðin ein klukkustund frá þessu,
þar til að Mugde stóð upp frá stýrinu, dróg
niður seglin, en sleðinn rann áfram enn af
ferðinni, sem á honum var. Loks stöðvaðist
hann; Mudge benti þeim á þyrpingu af
snjóþöktum húsum og mælti: »Þá erum við
hér komin!«

Þau voru komin að brautarstöðvunum,
sem þau höfðu þráð, og héðan voru sífelt
lestir á ferðinni til Austurríkjanna. Passe-partout
og Fix hoppuðu af sleðanum og
urðu fegnir að teygja úr sér, því þeir voru
hálfstirðnaðir af kulda. Þeir hjálpuðu svo
Mr. Fogg og Mrs. Aoudu niður úr sleðanum.
Mr. Fogg borgaði Mudge mjög sómasamlega.
Passe-partout barði sér dálítið til hita, og
nú hröðuðu þau sér öll til járnbrautarstöðvarinnar.

Þar stóð vagnlest á brautinni alveg tilbúin
til að halda áleiðis austur, og þau
höfðu að eins tíma til að stökkva upp í vagninn.
Þau sáu auðvitað lítið af Omaha; en
það kærðu þau sig ekki mikið um; þau
voru ekki á neinni skemtiferð.

Lestin hélt hraðfara austur um ríkið
Iowa, fram hjá Council Bluffs, Des Moines
og Iowa City. Um nóttina fóru þau yfir
Missisippi hjá Davenport og komu í Illinois-ríkið.
Næsta dag f.m. náðu þau til Chicago,
sem var nýrisin upp úr ösku sinni eftir
brunann, og sat nú tignarlegri en nokkru
sinni áður á sínum veldisstóli við suðurendann
á hinu fagra Michingan-vatni.

Enn þá áttu þau 900 mílur til New York,
en nú var enginn hörgull á vagnlestum
þangað. Mr. Fogg fór blátt áfram úr
einum vagninum upp í hinn og undir eins
af stað með fullu gufuafli, eins og hann
mætti enga stund missa. Lestin fór í gegnum
Indiana, Ohio, Pensylvania og New Jersey
eins og elding, gegn um borgir með
fornaldarnöfnum, borgir með strætum og
strætisvagnsporum, en svo sem engum húsum
enn þá. Loksins sáu þeir Hudson sléttuna,
og kl. 11 og 15 mínútur að kvöldi þess
ellefta staðnæmdist lestin á hægri fljótsbakkanum,
rétt við skipalægi það, sem skip Cunardlínunnar,
eða öðru nafni Brezku og Norður-Ameríku
konunglega póstgufuskipa-félags
skipin, leggja burt frá.

Gufuskipið <i>China</i> var þá lagt af stað til
Liverpool 45 mínútum áður en þau komu.



XXXII. KAPÍTULI.

Phileas Fogg heyir stríð við óhamingjuna.


GUFUSKIPIÐ <i>China</i> virtist hafa siglt burt
með hina síðustu von Mr. Foggs, því að af
engu gufuskipi neinnar annarar línu gat
hann haft nokkurt gagn. Gufuskipið <i>Percire</i>,
eign frakkneska Atlantshafs gufuskipafélagsins,
átti ekki að leggja af stað fyr en þann
14., og skip Hamborgar og Ameríku-félagsins
átti að koma við í Havre, en ekki
fara beint til Liverpool; og þessi krókur til
Havre hlaut að seinka honum of mikið.

Gufuskip Imman-línunnar <i>City of Paris</i>
ætlaði ekki af stað fyr en annan dag þar á
eftir – það varð of seint. White Star línunni
gat hann heldur ekki haft gagn af.
Alls þessa varð hann vísari í »Bradshaw«
hinni miklu leiðarvísisbók ferðamanna. Passe-Partout
var alveg frá sér; honum fanst maður
geta gengið af göflunum yfir því að verða
af skipinu fyrir það að koma 45 mínútum
of seint, og svo var þetta honum að kenna
ofan í kaupið; hann hafði tafið fyrir húsbónda
sínum; og þegar hann rendi huganum
yfir viðburði ferðarinnar, mintist þess,
hvern feikna kostnað hann hafði bakað húsbónda
sínum, hins voðaháa veðmáls og þess
of fjár, sem ferðin hafði kostað, þessi ferð,
sem nú var orðin gagnslaus, þá varð hann
sem örvita. Ekki var Mr. Fogg samt að ávíta
hann; en þegar hann sneri sér við frá
sjónum, sagði hann: »Við skulum sjá til á
morgun hvað tiltækilegast verður að gera.
Komið þið nú«.

Þau fóru yfir ána, óku til St. Nicholas
hótelsins á Broadway og leigðu þar herbergi.
En Mr. Fogg var sá eini af þeim, sem kom
nokkur dúr á auga um nóttina. Hann svaf
rólega. Morguninn eftir var 12. desember.
Frá þeim degi, kl. 7 um morguninn, og til
þess 21., kl. 8¾ um kveldið, voru 9 sólarhringar,
13 stundir og 45 mínútur; svo að
ef Phileas Fogg hefði siglt með <i>China</i>, þá
hefði hann náð til Lundúna í tæka tíð til
þess að vinna veðmál sitt.

Mr. Fogg fór einn út um morguninn og
bað þau Aoudu og Passe-partout að bíða sín,
til þess er hann kæmi aftur, en vera við búin
að leggja af stað með augnabliks fyrirvara.
Hann gekk niður að Hudson River til að sjá,
hvort þar væru nokkur skip ferðbúin. Allmörg
skip voru þar altilbúin að leggja út,
en hávaði þeirra voru seglskip, og af þeim
gat Mr. Fogg auðvitað ekkert gagn haft.
Það leit út fyrir, að honum hefði nú brugðist
sín síðasta von, þegar hann kom auga á lítið
skrúfu-eimskip, er lá fyrir akkerum rétt undan
skanzinum; svarta kolagufuna lagði upp úr
strompinum á því, og það var alt útlit á, að
það væri albúið að leggja af stað að vörmu
spori. Mr. Fogg kallaði á ferjubát og var
skömmu síðar kominn um borð í <i>Henriettu</i>,
sem var gufuskip úr járni bygt. Skipstjóri
var um borð og gekk í móti Mr. Fogg, til
að vita hvað hann vildi.

Skipstjóri var maður um fimtugt, reglulegur
sjóselur.

»Eruð þér skipstjórinn?« spurði Mr. Fogg.

»Jú«.

»Eg heiti Phileas Fogg, frá Lundúnum«.

»Og eg heiti Andrew Speedy, frá Cardiff.

»Þér munuð vera að leggja af stað,
þykist eg sjá?«

»Fer innan klukkustundar«,

»Hvert er ferðinni heitið?«

»Til Bordeaux«.

»Hvaða farm hafið þér«?

»Engan farm; ekki nema seglfestu«.

»Fara nokkrir farþegar með yður?«

»Tek aldrei farþega; þeir eru alt af fyrir
manni og síkjaftandi«.

»Gengur skipið yðar vel?«

»Milli 11 og 12 mílur. <i>Henrietta</i> er vel
þekt«.

»Munduð þér vilja sigla með mig og 3
félaga mína til Liverpool?«

»Til Liverpool! Hví segið þér ekki eins
vel til Kínlands undir eins?«

»Eg sagði: til Liverpool«.

»Nei«.

»Ekki?«

»Nei, segi eg yður; til Bordeaux er ferð
minni heitið, og til Bordeaux fer eg«.

»Hvað sem í boði er?«

»Hvað sem í boði er«.

Skipstjóri var svo hiklaus í svörum, að
það var auðheyrt, að ekki var til neins
halda lengra út í þá sálma.

»En eigendur <i>Henriettu?</i>« sagði Fogg.

»Eg er eigandinn. Skipið heyrir mér til«.

»Eg leigi það af yður«.

»Nei«.

»Þá kaupi eg það«.

»Nei«.

Mr. Fogg lét ekki á sér sjá minstu
gremjumerki, þó að illa liti út fyrir honum.
Í New York var alt öðru máli að gegna en
í Hong Kong, og skipstjóri <i>Henriettu</i> var ekkert
líkur hafnsögumanninum sem átti <i>Tankadere</i>.
Hingað til hafði mátt ráða fram úr
öllum vandræðum með peningum. Nú brugðust
þeir.

En einhver ráð varð að hafa til þess að
komast yfir Atlantshafið, og það var svo að
sjá sem Phileas Fogg hefði dottið eitthvað
nýtt í hug, því að hann sagði við skipstjórann:

»Viljið þér þá flytja mig til Bordeaux?«

»Eg gerði það ekki, þó að þér borguðuð
mér tvö hundruð dollara«.

»Eg skal borga yður tvö þúsund dollara«.

»Hvað segið þér – fyrir hvern farþega?«

»Já«.

Við þetta svar fór Speedy kapteinn að
klóra sér í höfðinu. Hann gat grætt átta
þúsund dollara, blátt áfram með því að fara
sömu leiðina sem hann hafði ætlað sér; það
var ekkert fráleitt, að láta slíka upphæð
vinna bug á þeirri óbeit, sem hann hafði á
farþegum. Farþegar, sem borguðu hver um
sig tvö þúsund dollara, voru all-dýrmætur
varningur.

»Eg legg af stað kl. 9«, sagði Speedy
kapteinn stillilega; og ef þér og samferðamenn
yðar verða þá ferðbúnir, nú, þá getið
þið orðið samferða«,

»Við skulum verða komin um borð kl. 9«,
svaraði Mr. Fogg með engu minni stillingu.

Klukkan var þá hálf-níu. Mr. Fogg var
ekki mjög lengi að fara til lands aftur, aka
upp að hótellinu og flytja samferðafólk sitt
út í <i>Henriettu</i>. Hann bauð jafnvel Fix, sem
orðinn var óaðskiljanlegur frá honum, að
verða samferða. Alt þetta gerði Mr. Fogg
með jafn mikilli ró eins og framast var unt
að hugsa sér.

Þau voru öll komin út á skipið, þegar
<i>Henrietta</i> var ferðbúin.

Þegar Passe-partout heyrði, hvað sjóferðin
ætti að kosta, rak hann upp langt hljóð, sem
greip yfir allar nótur tónstigans.

Af Fix er það að segja, að hann komst
tafarlaust að þeirri niðurstöðu, að Englandsbankinn
mundi ekki fá mikið aftur af peningunum,
því þó að Mr. Fogg ysi engum
peningum út framar, þá mundi hann að
minsta kosti verða búinn að eyða sjö þúsund
pundum um það leyti, sem hann kæmi til
Englands.



XXXIII. KAPÍTULI.

Phileas Fogg stendur ekki uppi ráðalaus.


EINNI stundu síðar fór <i>Henrietta</i> fram hjá
vitaskipinu við mynni Hudsonsfljótsins, sveigði
fram hjá Sandy Hook, hélt fram með ströndum
Eldeyjar og Langeyjar og skreið austur
á við með miklum hraða.

Um hádegi daginn eftir steig Phileas Fogg
upp á skipstjórnarbrúna, til þess að fullvissa
sig um, hvernig alt gengi, því að Speedy
kapteinn var vandlega lokaður inni í káetu
sinni, og hafði þar frammi heldur ljótan
munnsöfnuð, sem vel var afsakanlegt, eftir
því sem þá stóð á.

Sannleikurinn var sá, að Mr. Fogg vildi
halda til Liverpool, en skipstjórinn vildi það
ekki; og Mr. Fogg hafði notað svo vel tíma
þann, sem hann hafði á skipinu verið, og
peninga sína, að hann hafði fengið alla skipshöfnina
á sitt band, enda kom henni ekki
sem bezt saman við skipstjórann. Og þannig
var því varið, að Phileas Fogg réð nú yfir
skipinu, að kapteinninn var lokaður inni í
káetu sinni, og að skipið stefndi til Liverpool.
Það var auðséð, að Mr. Fogg hafði
einhvern tíma verið sjómaður, svo vel fórst
honum skipstjórnin.

Lesarinn mun síðar sjá, hvernig æfintýri
þessu lauk. Aouda var skelkuð, en sagði
ekkert. Fix hafði verið frá sér þegar frá
byrjun; en Passe-partout þótti þetta bragð
blátt áfram ágætt. Skipstjórinn hafði sagt,
að <i>Henrietta</i> gæti farið milli 11 og 12 hnúta
á klukkutímanum, og það höfðu engar ýkjur
verið.

Enn var ýmislegt óvíst – en ef ekki skyldi
verða of ilt í sjóinn, né vindurinn snúast í
austur, né neitt óhapp vilja til með vélina,
þá var mögulegt, að <i>Henrietta</i> kæmist yfir
Atlantshafið á níu dögum. En það var ekki
ólíklegt, að þegar Mr. Fogg kæmi til Liverpool,
þá yrði hann að svara ýmsum óþægilegum
spurningum viðvíkjandi <i>Henriettu</i> og
bankamálinu.

Fáeina daga gekk alt vel, og <i>Henrietta</i>
þaut áfram fyrir gufu og seglum líkt og stórskipin,
sem um Atlantshafið fara.

Passe-partout var hinn kátasti. Þetta
síðasta meistarastykki húsbónda hans fékk
honum meiri fagnaðar en alt annað; hann
var lífið og sálin í skipshöfninni og glaðlyndi
hans verkaði á aðra. Hann hafði gleymt
sínum fyrri raunum og leit að eins fram
undan sér. Hann gaf nákvæmar gætur að
Fix, en talaði lítið sem ekkert við hann, því
að þeir voru ekki lengur aðrir eins mátar
og þeir höfðu einu sinni áður verið.

Því er ekki að leyna, að Fix skildi ekki
það, sem nú var að gerast. Hann varð steinhissa
á því, þegar stjórnin var tekin af
kapteininum og skipshöfninni mútað, og svo
sjómennskuhæfileikum þeim, sem komu fram
hjá Mr. Fogg; hann vissi ekki hvað hann
átti að halda; því að maður, sem hafði
byrjað á að stela 55 þúsund pundum, gat
endað með því að stela heilu skipi, og Fix
komst að þeirri niðurstöðu, eins og ekki var
óeðlilegt, að <i>Henrietta</i> mundi alls ekki til
Liverpool fara, heldur til einhverrar hafnar,
þar sem sjóræningjanum Fogg væri óhætt.
Lögregluþjóninum þótti mjög ilt, að hann
skyldi hafa farið að skifta sér af þessu máli.

Allan þennan tíma hélt Speedy kapteinn
áfram að nöldra og bölva í káetu sinni, og
Passe-partout, sem færði honum matinn,
varð að neyta allrar varkárni. Það var svo
að sjá, sem Mr. Fogg stæði alveg á sama,
hvort nokkur kapteinn var á skipinu eða
ekki.

Þann 13. fóru þeir fram hjá rifunum
við Nýfundnaland. Þar var hættuferð með
fram ströndinni, einkum um vetur, því að
oft eru þá þokur og stormar. Í þetta skifti
hafði loftþyngdarmælirinn verið að falla allan
daginn áður, og um nóttina hafði kólnað
til muna og vindurinn snúist í suðaustrið.

Það kom sér illa. Mr. Fogg tók saman
segl sín og jók gufukraftinn svo mikið
sem mögulegt var; engu að síður dróg úr
hraðanum á skipinu, og jafnframt ruggaði
það ákaflega. Enn hvesti og horfurnar fóru
að verða ískyggilegar fyrir <i>Henriettu</i>.

Andlitið á Passe-partout döknaði eins og
himininn, og tvo daga var hann dauðhræddur.
En Mr. Fogg var hugrakkur sjómaður,
og hélt skipinu upp í ósjóinn án þess jafnvel
að draga úr gufukraftinum. <i>Henrietta</i>
þaut áfram eftir bylgjunum og þilfarið flaut
í vatni. Stundum var skrúfan öll fyrir ofan
sjó, en engu að síður færðust þeir áfram.

Reyndar varð vindurinn ekki ofsalega
sterkur, en hann hélzt í suðaustrinu, svo að
seglin urðu að engum notum, og mistist
þannig sú mikla aðstoð, sem skrúfan hefði
getað af þeim haft.

16. desember var 75. dagurinn frá því,
er Fogg fór frá London; helmingur leiðarinnar
yfir Atlantshafið var farinn, og það
verri helmingurinn. Hefði þetta verið að
sumarlaginu, þá hefði Fogg verið óhætt, en
að vetrinum var alt undir veðrinu komið.
Passe-partout sagði ekkert, en huggaði sig
við þá ímyndun, að gufan mundi ekki bregðast
þeim, og var hinn vonbezti.

Einn dag kom vélastjórinn upp á þilfarið
og átti tal við Mr. Fogg; það var auðséð,
að honum var eitthvað órótt. Passe-partout
leizt ekki á blikuna; hann hefði viljað
að gefa eyrun á sér til að geta heyrt það,
sem þeir sögðu; honum tókst að ná í fáein
orð, og heyrði húsbónda sinn segja: »Eruð
þér alveg viss um þetta?«

»Alveg viss«, svaraði vélastjórinn; »Þér
megið ekki gleyma því, að við höfum kynt
ofsalega alt af síðan við lögðum af stað, og
þó að við hefðum nóg kol til að fara í hægðum
okkar til Bordeaux, þá höfum við ekki
nóg af þeim til þess að komast til Liverpool
með sem mestum hraða.

»Eg skal hugsa um það«, sagði Mr.
Fogg; og þá skildi Passe-partout hvernig í
öllu lá.

Kolin voru að ganga upp!

»Ráði húsbóndi minn fram úr þessu«,
hugsaði hann með sér, »þá þykir mér hann
í meira lagi ráðagóður«.

Hann var í svo mikilli geðshræringu,
að hann gat ekki stilt sig um að segja Fix
hvers hann hefði orðið vísari. Fix svaraði:
»Haldið þér þá virkilega að við séum á leiðinni
til Liverpool?«

»Auðvitað erum við það?«

»Og aulinn!« svaraði lögregluþjónninn,
ypti öxlum og sneri sér frá honum.

Passe-partout mundi hafa hefnt þessarar
svívirðingar, ef hann hefði ekki hugsað
sem svo, að Fix garmurinn væri að öllum
líkindum daufur í dálkinn og skammaðist
sín fyrir að hafa hlaupið apríl alla leiðina
kringum hnöttinn.

En hvað vildi Phileas Fogg nú gera?
Það gat enginn sagt; en sjálfur var hann
jafn-rólegur að ytri ásýndum eins og hann
hafði nokkurn tíma áður verið, og það var
svo að sjá, sem hann hefði eitthvað ráðið
af, því að hann sagði vélastjóranum þá um
kvöldið, að hann skyldi ekkert draga úr gufukraftinum
þangað til kolin væru gengin
upp.

Þannig hélt <i>Henrietta</i> áfram með fullum
krafti, en þann 18. var lítið orðið eftir af
kolunum, eins og vélastjórinn hafði spáð.

»Haldið gufukraftinum eins miklum eins
og mögulegt er sagði Mr. Fogg.

Þegar Phileas Fogg var búinn með leiðarreikninginn,
sagði hann Passe-partout að
sleppa Speedy skipstjóra úr varðhaldinu.
Hann vildi heldur hafa átt að leysa tígrisdýr
og sagði um leið og hann gekk aftur á skipið:
»Mikil óttaleg vonzka verður í manninum«.

Fáum mínútum síðar kom sprengikúla
ein í ljós á þilfarinu. Sprengikúlan var Speedy
skipstjóri, og það var svo að sjá sem kúlan
mundi ætla að fara að springa.

»Hvar erum við staddir?« varð honum
fyrst að orði jafnskjótt sem hann gat nokkru
orði upp komið fyrir reiði. »Hvar erum við?«
tók hann upp aftur og leit í kring um sig.

»Sjö hundruð og sjötíu mílur frá Liverpool«,
svaraði Fogg með hægð.

»Sjóræningi!« grenjaði Andrew Speedy.

»Eg bað yður að finna mig«.

»Ræningi!«

»Herra minn«, sagði Mr. Fogg, »mig
langar til að biðja yður að selja mér skipið«.

»Nei, aldrei að eilífu, fari það bölvað!«

»Þá neyðist eg til að brenna það«.

»Brenna skipið mitt?«

»Já, að minsta kosti efri partinn af því,
því við erum eldiviðarlausir«.

»Brenna skipið mitt!« grenjaði Speedy
skipstjóri; »það er að minsta kosti 50 þúsund
dollara virði!«

»Hér eru sextíu þúsund dollarar«, svaraði
Fogg, og rétti um leið að honum bunka af
bankaseðlum.

Þetta hafði mikil áhrif á Speedy skipstjóra.
Á einu augnabliki gleymdi hann reiði
sinni, fangelsisvist sinni og öllum sínum raunum.

Skipið var 20 ára gamalt, og hann
græddi mjög á sölunni. Kúlan sprakk loksins
ekki. Fogg hafði slökt eldinn í brunapípunni.

»Eg fæ að halda skipskrokknum, er ekki
svo?«

»Þér megið eiga skipskrokkinn og vélina.
Ætlið þér að ganga að þessu«.

»Já«. Og Speedy tók peningana, sem að
honum voru réttir, og stakk þeim skyndilega
í vasa sinn.

Alt af meðan á þessu stóð, var Passe-partout
fölur eins og vofa, en það var því
líkast, sem Fix ætlaði að ganga af vitinu.
Tuttugu þúsund pundum eytt, og skipstjórinn
átti þó enn vélina, það af skipinu, sem mest
eign var í! Vitaskuld hafði fimmtíu og fimm
þúsund pundum verið stolið.

Þegar Speedy hafði stungið peningunum
á sig, sagði Mr. Fogg við hann: »Þér skuluð
ekki furða yður á öllu þessu; þér skuluð
vita, að verði eg ekki kominn til London þ.
21. desember, þá tapa eg tuttugu þúsund
pundum. Skoðið þér nú til – eg misti af
skipinu í New York – þér neituðuð að flytja
mig til Liverpool –«

»Og það var rétt af mér að gera það«,
svaraði kapteinninn, »því að eg hefi grætt á
því tuttugu þúsund dollara«. Svo bætti hann
við í alvarlegum róm:

»Vitið þér hvað, kapteinn –«.

»Fogg«, sagði sá sem á var yrt.

»Kapteinn Fogg; það er í yður dálítið af
Yankeeanum«. Og þegar Speedy hafði lokið
á hann þessu lofsorð, eftir því sem honum
sjálfum fannst, þá ætlaði hann að fara ofan,
en í því bili sagði Fogg: »Nú á eg skipið!«

»Vitaskuld; frá masturstoppunum og ofan
að kjölplötum – eg á við viðinn!«

»Gott og vel. Gerið þá svo vel að láta
höggva allan viðinn og brenna honum«.

Það var óhjákvæmilegt að nota allan
þurran við til eldsneytis; og hann dag var
brent afturþilfarinu, káetu-umbúningnum,
svefnbekkjunum og miðþilfarinu.

Næsta dag, 19. desember, var möstrunum
og ránum brent. Skipverjar gengu rösklega
fram og Passe-partout sagaði á við hverja
tíu menn. Daginn eftir voru horfnir allir viðir
upp um skipið, og <i>Henrietta</i> var ekki orðin
nema flak. En þann dag sást Fastnet-vitinn
og írska ströndin. Kl. 10 var skipið fram
undan Queenstown. Phileas Fogg átti nú
ekki eftir nema 24 klukkutíma til þess að
komast til Liverpool, þó að hann héldi áfram
með fullum hraða; og öll líkindi voru til, að
gufan mundi ekki endast.

Speedy var næstum farinn að láta sér
eins ant um ferðina eins og nokkur hinna.
»Sannast að segja vil eg helzt ráða yður til
að hætta við alt saman«, sagði hann við Mr.
Fogg. »Alt er á móti yður. Enn erum við
ekki komnir lengra en fram undan Queenstown«.

»Ó«, sagði Fogg, »er þetta Queenstown,
þar sem ljósin eru?«

»Já«.

»Getum við ekki komist inn í höfnina?«

»Ekki fyr en klukkan 3; það stendur
svo á flóði«.

»Þá skulum við bíða«, sagði Fogg stillilega,
án þess nokkur geðshræring sæist á honum,
nú, þegar hann var að gera sína síðustu
tilraun til að vinna sigur á óhamingjunni.

Í Queenstown er Ameríku-pósturinn fluttur
í land. Þaðan er hann sendur til Dublin
með hraðlest, og svo þaðan til Liverpool með
hraðskreiðum gufuskipum; með því móti
verður hann tólf stundum skemur á leiðinni en
ef hann væri sendur alla leið með skjótustu
skipum.

Mr. Fogg hugsaði sér að spara þennan
tima, og komast með þessu móti til Liverpool
um hádegi, í stað þess sem hann gat
annars ekki komist þangað fyr en kveldið
eftir; með því móti átti hann að geta komist
til Lundúna kl. 8¾ e.h,

Um kl. 1 f.h. kom <i>Henrietta</i> inn á
Queenstowns-höfn, og Mr. Fogg tók í höndina
á Speedy skipstjóra og skildi hann eftir
á skipinu, sem nú var ekki orðið annað en flak.

Alt samferðafólkið gekk þegar í stað á
land. Fix langaði mjög til að taka Fogg
fastan tafarlaust, en gerði það þó ekki. Hvers
vegna? Hélt hann loksins, að sér hefði skjátlast?
Að minsta kosti ætlaði hann ekki að
yfirgefa Mr. Fogg. Þau fóru öll inn í járnbrautarlestina
kl. 1½ f.h., og komu til
Dublin í dögun, og á augabragði stigu þau
á póstskipið, sem ekki lagði sig niður við
að fljóta á öldunum, heldur klauf þær.

Kl. 10 mínútur fyrir 12 (um hádegi)
gekk Mr. Fogg á land í Liverpool. Nú átti
hann ekki eftir nema 6 tíma ferð með gufuvagni
til Lundúna.

En í sama augnabliki gekk Fix að Mr.
Fogg, lagði aðra höndina á öxlina á honum
og sagði:

»Eruð þér í raun og veru Phileas Fogg?«

»Já«, var svarið.

»Þá tek eg yður fastan í nafni drotningarinnar!«



XXXIV. KAPÍTULI.

Passe-partout verður stórorður.


PHILEAS Fogg sat í varðhaldi. Hann hafði
verið lokaður inni í tollhúsinu, þangað til
hann yrði fluttur til Lundúna.

Passe-partout hefði ráðist á Fix, þegar
hann tók húsbónda hans fastan, ef nokkrir
lögregluþjónar hefðu ekki tálmað honum.
Mrs. Aouda var alveg utan við sig af þessum
viðburði, enda skildi hún ekki upp né
niður í honum. Passe-partout skýrði fyrir
henni, hvernig í öllu lagi, og unga frúin gat
auðvitað engu til leiðar komið, en grét sáran.

Fix hafði ekkert gert nema skyldu sína,
hvort sem Mr. Fogg var sekur eða sýkn.
Það var dómarinn, sem úr því átti að skera.

Þá þóttist Passe-partout sjá, að alt væri
sér að kenna. Hvers vegna hafði hann ekki
sagt Mr. Fogg alla söguna? Hann hefði átt
að segja honum, hver Fix var og í hverjum
erindagerðum. Ef hann hefði þannig verið
varaður við, þá hefði hann þannig getað sannað
sakleysi sitt, og að minsta kosti hefði lögregluþjónninn
þá ekki ferðast á Mr. Foggs
kostnað né tekið hann fastan á því augnabliki,
sem hann sté á land. Passe-partout
lá við að skjóta sig, þegar hann hugsaði um
þetta alt. Þó að kalt væri í veðri fór hvorki
hann eða Aouda frá tollhúsinu. Þeim var
ant um að sjá Mr. Fogg enn einu sinni.

Af honum sjálfum er það að segja, að
hann var nú blásnauður maður, og varð það
einmitt á því augnabliki, sem hann annars
hafði sigrað. Þessi handtaka fór með alt
saman. Hann hafði átt eftir átta tíma og
fjörutíu og fimm mínútur til þess að komast
í Framfara-klúbbinn, og honum hefðu nægt
sex tímar til að komast til Lundúna.

Hefði nokkur getað séð Mr. Fogg, mundi
hann hafa hitt hann sitjandi stillilega á bekk
í tollhásinu, jafn-rólegan eins og nokkurn
tíma áður. Það á naumast við að segja, að
hann hafi tekið þessu með stillingu, heldur
var svo að sjá sem honum stæði algerlega á
sama. Hann kann að hafa verið hamslaus
innanbrjósts, en hann lét ekki nein reiðimerki
á sér sjá. Var það mögulegt, að hann
gerði sér enn von um að verða sigursæll?

Að minsta kosti hafði hann lagt úrið
sitt kyrfilega á borð fyrir framan sig, og
gætti vandlega að tímanum. Hann steinþagði,
en það var skrítinn svipur í augunum á honum.
Hvort sem hann var ráðvandur maður
eða ekki, þá var hann kominn í gildruna og
hafði mist allar sínar eigur.

Var hann að hugsa um að sleppa á burt?
var hann að skygnast um eftir smugu til að
komast út um? Það var ekki ólíklegt, því
að við og við stóð hann upp og gekk um
herbergið. En dyrnar voru harðlokaðar og
eins gluggarnir. Hann settist niður, dró dagbókina
upp úr vasa sinum og las:

»21. desember, laugardag, Liverpool«.

Við þetta bætti hann þessu:

»Áttugasti dagurinn, 12,40 f.h.«

Svo beið hann. Tollhúsklukkan sló eitt.
Mr. Fogg sá, að úrið hans var tveim mínútum
of fljótt.

Klukkan varð 2! Ef hann skyldi á því
augnabliki geta komist inn í hraðlest, þá gat
hann komist til Lundúna nógu snemma til
að geta komið í tíma í Framfara-klúbbinn.

Kl, 2,33 heyrði hann hávaða fyrir utan
og að dyrum var lokið upp. Hann gat greint
raddir Passe-partouts og Fix's. Dyrnar voru
rifnar upp og Mrs. Aouda, Fix og Passe-partout
komu þjótandi inn.

»Ó, herra minn!« hrópaði Fix og flýtti
sér til bandingjans, »eg bið yður fyrirgefningar
af öllu hjarta – það var maður, sem
var svo óheppilega líkur yður! Rétti þjófurinn
hefir verið tekinn fastur. Þér eruð
frjáls, frjáls!«

Phileas Fogg var frjáls. Hann gekk
stillilega að lögregluþjóninum, horfði fast
framan í andlit honum eina sekúndu, og gaf
honum svo slíkt högg, að hann rauk
út af!

»Vel hitt!« hrópaði Passe-partout. »Svona
eiga menn að leika þá list að verja sig! Það
veit hamingjan!«

Fix lá endilangur á gólfinu og sagði
ekki nokkurt orð. Hann hafði ekki fengið
annað en það, sem hann átti skilið. Mr.
Fogg, Aouda og Passe-parout fóru tafarlaust
út úr tollhúsinu, stukku upp í vagn, og óku
til járnbrautarstöðvanna.

Mr. Fogg spurði, hvenær næsta lest legði
af stað til Lundúna. Klukkan var þá 2,40;
lestin var farin fyrir 35 mínútum. Mr. Fogg
bað um sérstakan gufuvagn.

Nóg var til af vélum, sem gátu farið
hart, en vagninn gat ekki orðið ferðbúinn
fyrr en kl. 3. Þá sagði Mr. Fogg fáein orð
við vélastjórann viðvíkjandi þóknun, og
lagði svo af stað í fljúgandi ferðinni til London,
ásamt Mrs. Aoudu og hinum trúa þjóni
sínum Passe-partout.

Leiðina má vel fara á hálfum sjötta
tíma, þegar ekkert er á brautinni, en í þetta
skipti komu fyrir nokkrar tafir, sem ómögulegt
var hjá að komast, og þegar komið var
til Lundúna, vantaði klukkuna tíu mínútur
í 9.

Phileas Fogg hafði þannig lokið ferð
sinni kringum, og komið fimm mínútum
of seint!

Hann hafði tapað veðmálinu.



XXXV. KAPÍTULI.

Passe-partout hlýðir skyndilega.


Fólkið, sem bjó í Saville Row, mundi
hafa orðið forviða daginn eftir, ef því hefði
verið sagt, að Mr. Fogg væri kominn heim
aftur, að dyrnar voru enn lokaðar á
húsinu og hlerar fyrir gluggunum, og engin
breyting var sjáanleg að utan.

Þegar Mr. Fogg fór af járnbrautarstöðvunum,
sagði hann Passe-partout að kaupa
eitthvað af matvælum, og hélt svo heim til
sín, án þess að láta neitt á sér bera.

Mr. Fogg hélt sínum venjulega tilfinningarleysis-svip,
þó að hann hefði ratað í
þessar raunir; hann var orðinn vita-félaus,
og það var alt að kenna lögregluþjóns-klaufanum.
Það var sannarlega hræðilegt að
tapa á sama augnabliki, sem sigurinn var
viss, eftir að hafa farið svo langa ferð, yfirstigið
ótal tálmanir, lagt sig í ótal hættur og
jafnvel fengið tíma til að gera dálítið gott á
leiðinni. Hann hafði mjög lítið eftir af öllum
þeim peningum, sem hann hafði haft
með sér að heiman; öll hans efni voru þessi
20 þúsund pund, sem hann hafði lagt inn
hjá Baring, og þau skuldaði hann klúbbfélögum
sínum. Jafnvel þótt hann hefði unnið
veðmálið, mundi hann ekki hafa orðið vitund
ríkari en áður, eftir að hafa borgað allan
kostnaðinn, og það er ekki heldur víst,
að hann hafi kært sig neitt um að verða
ríkari, því að hann var einn af þeim mönnum,
sem veðja orðstírsins vegna; en hann
sá, að veðmálið mundi algerlega eyðileggja
orðstír sinn. Samt sem áður hafði hann
fyllilega ráðið við sig, hvað hann skyldi gera.

Aoudu hafði verið fengið sérstakt herbergi
og hún tók sér ófarir Mr. Foggs mjög
nærri. Af vissum orðum, sem hún hafði
heyrt, skildi hún það, að hann mundi hafa
eitthvað alvarlegt í huga. Passe-partout
vissi, að einrænir Englendingar ráða sér
stundum bana, og hafði því nákvæmar gætur
á húsbónda sínum án þess á bæri. En
það fyrsta, sem pilturinn gerði, var að slökkva
gasið í herbergi sínu, sem brunnið hafði í 80
daga. Í bréfakassanum hafði hann fundið
reikning frá gasfélaginu, og honum þótti tími
kominn til að takmarka slík útgjöld.

Nóttin leið, Mr. Fogg fór í rúmið, en
vafasamt er, hvort honum varð svefnsamt.
Aouda gat engrar hvíldar notið, og Passe-partout
hélt vörð líkt og hundur við dyr
húsbónda síns.

Daginn eftir sagði Mr. Fogg honum
fám orðum, að hann skyldi sjá Aoudu
fyrir morgunmat; sjálfur kvaðst hann vilja
fá bolla af te og steiktan rifbita. Hann afsakaði
sig fyrir að borða ekki með Aoudu,
með því að hann væri að koma lagi á skjöl
sín, og það var ekki fyrr en um kveldið, að
hann vildi fá að finna ungu frúna að máli.

Passe-partout gat ekki annað en gert það
sem honum var sagt, en honum fanst sér ómögulegt
að fara út úr herbergi húsbónda
síns. Honum var svo mikið niðri fyrir, og
hann hafði samvizkubit, því að hann gat
ekki annað en kent sjálfum sér um ófarirnar.
Ef hann hefði að eins varað húsbónda
sinn við Fix, þá mundi Mr. Fogg ekki hafa
flutt lögregluþjóninn til Liverpool, og þá –

Passe-partout gat ekki stilt sig lengur.

»Ó, Mr. Fogg!« hrópaði hann, »bölvið
þér mér ekki? Það er alt mér að kenna –«

»Eg kenni engum um«, svaraði Phileas
Fogg með sínum venjulega rólega róm.

»Farið þér nú«.

Passe-partout fór út úr herberginu, fann
Mrs. Aoudu, og færði henni skilaboðin.

»Frú mín«, bætti hann við, »eg get engu
til vegar komið. Eg hefi engin áhrif á hug
húsbónda míns; það gæti verið að þér
hefðuð það«.

»Hvaða áhrif get eg haft?« svaraði hún.
»Mr. Fogg lætur ekki undan neinu. Hefir hann
í raun og veru nokkurn tíma tekið eftir, hve
þakklát eg er honum? Hefir hann nokkurn
tíma lesið í hjarta mitt? Það má ekki skilja
hann einan eftir eitt augnablik. Þér segið,
að hann ætli að finna mig í kveld?«

»Já, frú mín. Vafalaust til þess að gera
ráðstafanir viðvíkjandi dvöl yðar í Englandi«.

»Við skulum þá bíða«, svaraði unga
frúin, og varð alt í einu hugsi.

Þannig leit svo út allan sunnudaginn
sem húsið í Saville Row væri mannlaust.
Og þetta var í fyrsta skiftið, sem Phileas
Fogg hafði í því búið og ekki farið í klúbb
sinn, þegar klukkan sló hálf-tólf.

Og hvers vegna hefði hann átt að fara
í Framfara-klúbbinn? Vinir hans þar bjuggust
ekki við honum. Úr því að hann hafði
ekki komið nógu snemma til að vinna veðmálið,
þá þurfti hann ekki að fara í bankann
og sækja þangað sín 20 þúsund pund.
Mótstöðumenn hans höfðu ávísunina frá honum;
þeir þurftu ekki annað að gera en fylla
hana út og sýna hana, til þess að fá peningana
út borgaða.

Með því að Mr. Fogg átti því ekkert
erindi út, þá var hann kyrr heima í herbergi
sínu og kom skjölum sínum í röð og reglu.

Passe-partout var alt af að hlaupa upp
og ofan stigann, og honum fanst dagurinn
vera lengi að líða. Hann lagði hlustirnar við
dyr húsbónda síns, og sá ekkert rangt við
það; hann gægðist gegn um skráargatið, því
hann óttaðist á hverju augnabliki, að einhver
ósköp mundu koma fyrir. Stundum var
hann að hugsa um Fix, en án allrar óvildar.
Fix hafði skjátlast eins og öllum öðrum, og
hafði gert skyldu sína með því að elta Mr.
Fogg, en aftur hafði hann (Passe-partout) –
– – Hugsunin lét hann engan frið hafa,
og honum fanst hann vera aumastur allra
manna.

Það lá svo illa á honum, að hann gat
ekki þolað að vera einn; hann barði því að
dyrum á stofu Mrs. Aoudu, fékk leyfi til að
koma inn, settist þar niður úti í horni og
talaði ekki orð. Hún var líka mjög hugsi.

Um klukkan hálfátta bað Mr. Fogg um
leyfi til að koma inn; hann fékk sér stól og
settist fast við ofninn, beint á móti ungu
frúnni; engin geðshræring var sjáanleg á
honum, – sá Fogg, sem komið hafði heim,
var sami Fogginn, sem farið hafði heiman
að. Sama stillingin, sami tilfinningarleysissvipurinn.

Fimm mínútur talaði hann ekki orð frá
munni; svo sagði hann: »Getið þér fyrirgefið
mér, frú mín, að ég skuli hafa flutt yður til
Englands?«

»Eg, Mr. Fogg!« hrópaði Mrs. Aouda,
og reyndi að hafa vald á hjartslætti sínum.

»Gerið þér svo vel að lofa mér að ljúka
við það, sem eg ætlaði að segja«, hélt Mr.
Fogg áfram. »Þegar ég bauð yður hingað
til landsins, var ég auðugur maður, og eg
hafði staðráðið, að fá yður til umráða einhvern
part af eigum mínum. Þér hefðuð
getað lifað frjálslegu og ánægjusömu lífi.
Nú er eg blásnauður«.

»Eg veit það«, Mr. Fogg«, svaraði hún;
»og eg þarf að mínu leyti að biðja yður
fyrirgefningar á því, að eg skuli hafa farið
með yður, og ef til vill tafið fyrir yður, og
þannig gert mitt til að gera yður félausan«.

»Þér hefðuð ekki getað orðið eftir á Indlandi«,
svaraði Mr. Fogg, »og yður var ekki
óhætt með öðru móti en því, að þér væruð
algerlega tekin burt frá þessum ofstækisseggjum,
sem um yður sátu«.

»Þér voruð þá ekki ánægður, Mr. Fogg,
með að hafa bjargað mér úr dauðans greipum,
heldur vilduð þér líka sjá mér framvegis
borgið í framandi landi«.

»Já«, svaraði Mr. Fogg; »en forlögin voru
mér andstæð. En hvað sem því líður, þá
langar mig til að fá yður í hendur það litla,
sem eg á eftir«.

»En«, hrópaði hún, »hvað verður um
yður, Mr. Fogg?«

»Um mig? Eg þarf einskis með«.

»En«, hélt hún áfram, »hvernig getið þér
hugsað til þess, sem yðar bíður?«

»Eins og eg annars hugsa til hvers sem
er«, svaraði Mr. Fogg, »svo vel sem eg get«.

»Vinir yðar munu að minsta kosti sjá
um, að þér liðið engan skort«.

»Eg á enga vini, frú mín góð«.

»Skyldmenni yðar þá«.

»Nú orðið á eg engin skyldmenni«.

»Ó, þá kenni eg sannarlega í brjósti um
yður, Mr. Fogg. Einstæðingsskapurinn er
voðalegur. Eigið þér enga einustu manneskju,
sem þér getið trúað fyrir sorgum yðar?
Menn segja, að auðveldara sé að bera sorgina,
þegar tveir eru um hana«.

»Það er sagt svo«.

»Mr. Fogg«, sagði Aouda, stóð upp og
rétti honum hönd sína, »viljið þér eignast
skyldmenni og vin í einu? Viljið þér gera
mig að eiginkonu yðar?«

Mr. Fogg var líka staðinn upp. Það var
óvenjulegur glampi í augunum á honum og
varirnar skulfu. Aouda leit á hann. Í þessu
augnaráði voru sýnileg einlægni, staðfesta og
yndisleikur hinnar göfugu konu, sem lagði
nú á tvær hættur með alt lífið, til þess að
frelsa þann mann, sem hún átti líf sitt að
Hann varð í fyrstu steinhissa og með
öllu frá sér numinn. Eitt augnablik lokaði
hann augunum, eins og hann væri að forðast
ljómann af henni, og þegar hann lauk
þeim upp, sagði hann blátt áfram:

»Eg elska þig. Eg sver það við alt, sem
mér er heilagt, að eg elska þig hjartanlega;
og þér heyri eg til alla mína æfi«.

Aouda rak upp hljóð og hélt hendinni
fast upp að brjósti sínu.

Nú var tafarlaust kallað á Passe-partout.
Mr. Fogg hélt enn í hönd frúarinnar. Passe-partout
skildi það alt saman, og það fór
heldur en ekki að hýrna yfir honum.

Mr. Fogg spurði hann, hvort þá mundi
of áliðið dags til að finna séra Samuel Wilson,
prest Marylebone-kirkjunnar, viðvíkjandi
hjónavígslunni.

Passe-partout svaraði brosandi: »Það
er aldrei of seint«. Klukkan var þá fimm
mínútur eftir átta.

»Á vígslan að fara fram á morgun, mánudaginn?«
sagði hann.

»Eigum við að láta það vera á morgun?
sagði Mr. Fogg, og sneri sér að Aouda.

»Ef þú vilt«, svaraði hún og blóðroðnaði.
Passe-partout þaut af stað eins hart eins
og hann komst.



XXXVI. KAPÍTULI.

Nafn Phileas Foggs kemst enn í hátt verð
á kaupbréfahöllinni.


NÚ er kominn tími til að segja frá breytingu
þeirri, sem varð á almenningsálitinu á
Englandi, þegar rétti bankaþjófurinn, James
nokkur Strand, var tekinn fastur í Edinborg
þ. 17. desember.

Þremur dögum áður var Phileas Fogg
glæpamaður, eltur af lögregluþjóni; nú var
hann gentlemaður, sem ekkert hafði gert fyrir
sér, nema tekist á hendur óvenjulega ferð
kring um hnöttinn. Miklar umræður voru
um hann í blöðunum, og þeir, sem veðjað
höfðu með eða móti Mr. Fogg, fóru aftur að
láta á sér bera, eins og eitthvert töfraafl hefði
knúð þá fram. »Skuldabréf Foggs gengu
aftur kaupum og sölum, og nafn Phileas
Foggs stóð aftur í fullu verði.

Meðlimum Framfaraklúbbsins leið mjög
illa þessa þrjá daga. Skyldi Philehs Fogg,
sem þeir höfðu gleymt, koma aftur? Hvar
skyldi hann þá vera 17. desember, sem var
76. dagurinn frá því, er hann hafði lagt af
stað? Þeir höfðu ekkert af honum frétt.
Hafði hann hætt við alt saman, eða hélt hann
áfram ferð sinni með hæfilegum hraða, og
skyldi hann láta sjá sig laugardaginn 21. desember
kl. 8¾ um kveldið, eins og um hafði
verið samið?

Vér getum ekki lýst þeirri áköfu geðshræringu,
sem allar stéttir manna voru í
þessa þrjá daga. Hraðskeyti voru send til
Ameríku og Asíu, fyrirspurnir um Mr. Fogg,
og dag og nótt var fólk sent til Savilla Row;
en ekkert fréttist. Jafnvel lögregluliðið vissi
ekki, hvað orðið hefði af Fix. En alt þetta
var ekki veðmálunum til fyrirstöðu; þau voru
jafnvel hærri en áður. Skuldabréfin voru
ekki lengur einskisvirði, heldur komust upp
í fimm og tíu af hundraði; og Albemarle,
gamli lávarðurinn, veðjaði enda jafn-hátt eins
og móti honum var veðjað.

Laugardagskveldið, sem Fogg átti að
koma, var mikill fjöldi saman kominn í Pall
Mall og Framfara-klúbbnum. Örðugt var að
komast ferða sinna um göturnar; í öllum
áttum voru menn að rífast, færa rök fyrir
máli sínu og veðja, og ósköpin öll gengu á.
Lögregluþjónarnir áttu mjög örðugt með að
halda manngrúanum í stilli og þegar rétt var
komið að því, að Mr. Fogg ætti að koma, þá
gekk ákafinn í mönnum fram úr öllu hófi.

Þetta kvöld höfðu hinir fimm kunningjar
Mr. Foggs komið saman í samkvæmissal
klúbbsins. Þar voru bankastjórarnir báðir
John Sulivan og Samúel Fallentin; Andrew
Stúart, verkfræðingurinn; Guthier Ralph, einn
af forstjórum enska bankans; og Thomas
Flanagan, bruggarinn; allir biðu þeir þeir
Foggs með hinum mesta áhuga.

Tuttugu mínútum eftir átta stóð Stúart
upp og sagði: »Mínir herrar, eftir 25 mínútur
er liðinn tíminn, sem um var samið«.

»Hvenær átti síðasta lestin frá Liverpool
að koma?« spurði Flanagan.

»Kl. 7.23« svaraði Ralph; og næsta lest
kemur ekki fyrri en eftir miðnætti«.

»Jæja þá, mínir herrar«, sagði Stuart,
»ef Mr. Fogg hefði komið með lestinni kl.
7,23, þá mundi hann nú vera kominn hingað,
svo að við getum verið vissir um að hafa
unnið«.

»Verið þið ekki of bráðir á ykkur«, svaraði
Fallentin. »Þið vitið, að kunningi okkar
er mjög einrænn maður, og það er að orðtæki
haft, hvað alt stendur eins og stafur á
bók sem hann segir. Mér þykir fyrir mitt
leyti mjög mikilli furðu gegna, ef hann kemur
ekki á síðustu mínútunni«.

»Eg segi fyrir mig«, sagði Stúart, sem
var taugaveiklaður mjög, »að þó eg sæi hann,
þá mundi eg ekki getað trúað því, að það
væri hann«.

»Í raun og veru var fyrirtæki Mr. Foggs
óðs manns æði«, sagði Flanagan. »Það
stendur alveg á sama, hvað ant hann lætur
sér um að alt standi heima, sem hann ætlar
sér, hann getur ekki tálmað því, að nokkrar
tafir verði; og eins eða tveggja daga töf
mundi koma öllum hans fyrirætlunum á
ringulreið«.

»Og auk þess er þess að gæta«, sagði
Sullivan, »að við höfum engin skeyti frá
honum fengið allan tímann, sem hann hefir
verið burtu, og eru þó telegrafþræðir fram
með allri leið hans«.

»Hann hefir tapað, mínir herrar«, sagði
Stúart, »það er enginn minsti vafi á því.
Eina skipið, sem hann hefði getað komið
með til þess að koma nógu snemma, er
<i>China</i> og það kom í gær. Hér er skrá yfir
farþegana, og Phileas Fogg er þar ekki nefndur.
Þó að við búumst við, að honum hafi
gengið ágætlega, þá getur hann naumast
verið kominn til Ameríku enn. Eg á ekki
von á honum næstu 20 dagana, og Albemarle
lávarður tapar sínum fimm þúsund
pundum.

»Þá höfum við ekkert annað að gera
en sýna ávísunina hans hjá Baring á morgun«.

Nú vantaði kl. 20 mínútur í 9.

»Fimm mínútur eftir«, sagði Stuart.

Þeir fimm vinirnir litu hver á annan
því að mátti næstum heyra hjörtun í þeim slá,
því að ekki verður því neitað, að jafnvel þó
þeir væru gamlir veðmálamenn, þá þótti
þeim veðfjárupphæðin nokkuð há; en þeir
vildu ekki láta á því bera, að þeim væri
neitt órótt; Fallentin lagði til, að þeir fengju
sér eina vist, og það gerðu þeir.

»Eg sleppi ekki mínum 4000 pundum,
þó að einhver byði mér 3999«, sagði Stuart
um leið og hann settist niður.

Klukkuna vantaði þá 18 mínútur í 9.

Spilamennirnir tóku spilin upp, en héldu
áfram að horfa á klukkuna. Þeim þótti
mínúturnar vera lengi að líða, þó aldrei
nema þeir öruggir væru.

»8,43«, sagði Flanagan, og dróg um leið
stokkinn, sem Ralph hafði rétt honum.

Á því augnabliki var dauðaþögn, en
brátt fóru aftur að heyrast óhljóðin í manngrúanum
fyrir utan. Sekúndurnar seigluðust
áfram með sömu ófrávíkjanlegu nákvæmninni,
og allir spilamennirnir töldu
hverja umferð klukkudingulsins.

»8,44«, sagði Sullivan og var auðheyrt á
röddinni, að taugarnar voru ekki sem styrkastar.

Eftir eina mínútu áttu þeir að hafa unnið
veðmálið. Þeir lögðu frá sér spilin og
töldu sekúndurnar.

Við fertugustu sekúnduna voru engar
fréttir komnar; ekki heldur við þá fimtugustu.
Við fimtugustu og fimtu sekúnduna
heyrðist hátt öskur frá strætinu, og inn í
það fléttuðust fagnaðaróp og blótsyrði.

Allir spilamennirnir stóðu upp í sama
augnablikinu.

Þegar stóð á fimtugustu og sjöundu
sekúndunni voru dyrnar rifnar upp, og áður
en mínútan var liðin, var Phileas Fogg
kominn inn í stofuna, og á eftir honum kom
múgur og margmenni i mikilli geðshræringu,
sem hafði ruðst inn. Mr. Fogg sagði í sínum
venjulega, stillilega rómi:

»Hér er eg kominn, herrar mínir!«



XXXVII. KAPÍTULI.

Sýnir, hvernig Phileas Fogg græddi ekkert
nema ánægju á ferð sinni kring um hnöttinn.


JÁ, þetta var Phileas Fogg sjálfur.

Lesendur vorir munu minnast þess, að
fimm mínútum eftir átta þetta kvöld – hér
um bil tuttugu og þremur klukkustundum eftir
að ferðafólkið hafði komið til London –
hafði Passe-partout verið beðinn að semja
við séra Samúel Wilson um vissa hjónavígslu.
Passe-partout hafði farið með fögnuði
í þær erindagerðir, en presturinn hafði
ekki verið heima. Hann beið eftir honum,
eins og eðlilegt var, en hann varð að tefja
þar að minsta kosti 20 mínútur.

Klukkan var 8,32, þegar hann fór út úr
húsi prestsins; en slíkur og þvílíkur útgangur
sem á honum var! Hárið á honum var
í flækjum, hattlaus hljóp hann heim til sín,
og svo velti hann um þeim, sem fyrir honum
urðu á hlaupunum.

Eftir þrjár mínútur var hann kominn
aftur inn í Saville Row, og lafmóður þaut
hann inn í herbergi Mr. Foggs.

Hann kom engu orði upp.

»Hvað gengur á?« spurði Mr. Fogg.

»Ó – hjónavígslan ómöguleg«.

»Ómöguleg?«

»Ómöguleg á morgun«.

»Hvers vegna það?«

»Af því að á morgun er – sunnudagur«.

»Á morgun er mánudagur«, sagði Mr.
Fogg.

»Nei, það er laugardagur í dag«.

»Laugardagur? það er ómögulegt«.

»Jú, jú!« hrópaði Passe-partout. Yður
hefir skjátlazt um einn dag. Við komum
hingað til borgarinnar 24 tímum áður en við
þurftum, en nú eigum við ekki eftir nema
10 mínútur«.

Meðan Passe-partout lét dæluna ganga
dró hann húsbónda sinn beinlínis út af stólnum,
sem hann sat á.

Phileas Fogg var nú nauðugur einn
kostur. Hann þaut ofan stigann, stökk upp
í vagn, lofaði ökumanninum hundrað pundum,
ók yfir tvo hunda, rakst á fimm vagna
og komst inn í Framfara-klúbbinn kl. 8,45.

Þannig hafði Phileas Fogg lokið ferð
sinni kring um hnöttinn á 80 dögum, og
hafði unnið sitt veðfé, tuttugu þúsund pund.

Hvernig stóð nú á því, að öðrum eins
reglumanni og honum skyldi geta skjátlazt
um einn dag? Hvernig gat hann ímyndað
sér, að hann hefði komið aftur til Lundúna
laugardaginn þ. 21., þar sem hann í raun og
veru kom föstudaginn þ. 20., sjötíu og níu
dögum eftir að hann hafði lagt af stað?

Ástæðan er mjög einföld.

Phileas Fogg hafði unnið einn dag, án
þess hann vissi af, blátt áfram af því, að
hann hafði alt af haldið í austur; þar á móti
hefði hann tapað einum degi, ef hann hefði
haldið í vestur.

Sannleikurinn er sá, að þar sem hann
hafði ferðazt í austurátt, þá hafði hann farið
í áttina móti sólinni, og þar af leiðandi höfðu
dagarnir orðið eins mörgum sinnum fjórum
mínútum styttri eins og hann hafði farið yfir
margar gráður. Gráðurnar eru þrjú hundruð
og sextíu, og það margfaldað með fjórum
mínútum verður nákvæmlega 24 klukkutímar;
þann dag hafði Fogg unnið. Með
öðrum orðum, af því að Fogg hafði haldið
til austurs, þá hafði hann séð sólina áttatíu
sinnum fara yfir hádegisbauginn, en þar á
móti höfðu kunningjar hans í London ekki
séð það nema sjötíu og níu sinnum, og þannig
stóð á því, að þeir bjuggust við honum í
Framfaraklúbbnum þennan dag, sem var
laugardagur, en ekki sunnudagur, eins og
Mr. Fogg hélt.

Úrdjásnið hans Passe-partuots, sem alt
af hafði sýnt Lundúna-tíma, hefði sýnt þetta
og sannað, ef á því hefði staðið dagatalið
jafnframt stunda- og mínútna-talinu.

Þannig hafði Phileas Fogg unnið sín
tuttugu þúsund pund, en með því að hann
hafði eytt nær því nítján þúsund pundum,
þá var gróði hans lítill. En hann hafði ekki
heldur veðjað til að græða peninga.

Enda var það auðséð á því, að þeim
þúsund pundum, sem eftir voru, skifti hann
milli Passe-partouts og Fix ræfilsins, sem
honum var ekki vitund illa við. En svo
reglufastur var hann, að hann dró frá Passe-partouts
hluta það, sem hann varð að borga
fyrir gasið, er hafði logað eitt þúsund níu
hundruð og tuttugu klukkustundir. Þetta
kveld sagði Mr. Fogg við Aoudu með sinni
venjulegu stillingu: »Er yður enn eins geðfelt
að hugsa til hjónabands okkar?«

»Mr. Fogg«, svaraði hún, »það er eg
sem ætti að hafa spurt að því. Áður voruð
þér félaus, en nú eruð þér auðugur maður«.

»Fyrirgefið, frú mín«, svaraði hann,
»þessi efni heyra yður til. Ef yður hefði
ekki dottið hjónavígslan í hug, þá hefði
þjónn minn aldrei farið að finna Mr. Wilson,
og þá hefði eg ekki fengið vitneskju um
misskilning minn«.

Hjónavígslan fór fram fjörutíu og átta
stundum síðar og svaramaður brúðurinnar
var Passe-partout, ljómandi af fögnuði. Hafði
hann ekki frelsað líf hennar, og átti hann
ekki þennan heiður skilið?

Morguninn eftir hjónavígsluna barði Passe-partout
að dyrum húsbónda síns.

»Hvað gengur á, Passe-partout?«

»Eg skal segja yður, eg hefi rétt í þessu
augnabliki séð, að við hefðum getað farið
kring um höttinn á 78 dögum að eins«.

»Enginn vafi á því«, svaraði Mr. Fogg,
»ef við hefðum ekki farið yfir Indland; en ef
við hefðum ekki farið yfir Indland, þá hefðum
við ekki bjargað Mrs. Aoudu, og þá
hefði hún aldrei orðið konan mín«.

Og Mr. Fogg lokaði dyrunum með mestu
stillingu.

Þannig hafði Phileas Fogg unnið veðmál
sitt, og farið kring um jörðina á 80 dögum.
Hann hafði notað öll flutningafæri til
þess að komast það – gufuskip, járnbrautir,
smávagna, duggu, kaupskip, sleða og fíla.
Hvarvetna hafði þessi einræni herra sýnt
dæmalausa stillingu og gætni; og hvað hafði
hann svo grætt á öllu saman? Hvað hafði
hann komið með úr ferðinni?

»Ekkert« munuð þið segja, Jæja, getur
verið, svo framarlega sem yndislegasta kona
sé ekkert, kona, sem gerði hann einn af hinum
sælustu mönnum, þó að það kunni að
þykja undarlegt.

Og mundir þú annars ekki, lesari góður,
vilja ferðast kring um hnöttinn, þó að þú
ættir ekki til svo mikils að vinna?