ALEXANDRE DUMAS


SKYTTURNAR

(LES TROIS MOUSQUETAIRES)

(DE TRE MUSKETERER)


SAGA Í FJÓRUM HEFTUM


BJÖRN G. BLÖNDAL

ÞÝDDI


SIGLUFIRÐI

BÓKAÚTGÁFAN HEIMDALLUR

1923

PRENTSMIÐJA SIGLUFJARÐAR



<b>Alexandre Dumas</b> (Alexandr Dujma) er fæddur 1803 og 
dó 1870. Hann kom til Parísar tvítugur að aldri og fjekk þar 
skrifarastöðu hjá hertoganum af Orléans með því að hann skrifaði 
frábærlega fallega hönd, en jafnframt beitti hann penna sínum 
og hugarflugi á annan hátt. Árið 1826 kom út eftir hann 
skáldsagnahefti, en ekki vöktu þær sögur mikla eftirtekt, og ekki 
heldur leikrit, er hann gaf út ári seinna. Þar á móti fjekk fjörugt 
sögulegt leikrit, er kom út 1829 og nefndist »Hinrik 3. og 
hirð hans« góðar viðtökur og fylgdi því nú löng runa af hugmyndaríkum 
og ofsafengnum sögulegum leikritum, þar sem hann 
gaf tilhneigingum sínum til öfga og óstýrilætis lausan tauminn 
og var mörgum þeirra vel tekið bæði í París og erlendis. Dumas 
hlaut þó ekki heimsfrægð sína fyrir leikrit þessi, heldur fyrir 
skáldsögur sínar. Hann samdi slík feikn af þessum sögum, að 
hann varð að taka sjer marga aðstoðarmenn og hafði oft undir 
10-12 stóreflis sögur í einu. Eins og að líkindum lætur, var 
allur þessi sögufjöldi ekkert framúrskarandi að sannri list eða 
djúpsæjum sálarathugunum, en ekki skorti þær ótæmandi hugarflug, 
æsandi sögu-efni og hroðalegar lýsingar og því verður ekki 
neitað, að þær bera langt af venjulegum reyfarasögum að frábærri 
hugsjónagáfu og gallísku fjöri. Frægastar og snildarlegastar 
þeirra eru saga sú, sem hjer birtist nú á íslenzku, »Skytturnar« 
(Les trois mousquetaires) ásamt framhaldi hennar »Tuttugu 
árum síðar« og »Síðustu afreksverk skyttanna«, ennfremur »Greifinn 
af Monte Christo«, »Margot drotning« og »Hálsmen drotningar«. 
Sögur þessar voru – og eru sumpart enn – uppáhaldssögur 
als þorra manna víðs vegar um heim bæði á Frakklandi 
og erlendis og hefur verið snúið á flest mál, en á íslenzku hefur 
engin þeirra birzt áður.

Sífeld peningaþröng var þess valdandi, að Dumas samdi 
þessi ógrynni af sögum og leikritum, en sú peningaþröng stafaði 
aftur af hinni ótrúlegu og beinlínis barnalegu eyðslusemi 
hans. Í raun og veru vann hann sjer inn ógrynni fjár með skáldsögum 
sínum, leikritum, tímaritum, endurminningum o. s. frv., 
en það fje hvarf jafnskjótt eins og dögg fyrir sólu og þessi 
heimsfrægi höfundur dó að lyktum í fátækt og vinum horfinn 
þegar skáldæð hans var þrotin.

Aths. Þess er að gæta við framburðinn á frönsku nöfnunum 
(ísl. framb. í svigum), að áherzlan liggur ávalt á seinustu 
samstöfu.



I. SKYTTULIÐ KONUNGS



I.

Gjafir d'Artagnans gamla.


Fyrsta mánudaginn í aprílmánuði 1635 leit helzt 
út fyrir alvarlegt uppþot í þorpinu Meung (möng). 
Þar var alt á tjá og tundri og líkast því sem Húgenottar 
hefðu látið þar sömu látum og í Rochelle (rosjel). 
Konur þustu eftir aðalgötu bæjarins og krakkar hrinu 
inni í húsunum, svo að allmargir borgarar bæjarins hervæddust, 
tóku sjer byssu eða lagspjót í hönd og 
þrömmuðu að veitingahúsinu í miklum vígamóði, en 
þar hafði safnast múgur og margmenni með ópi og 
óhljóðum.

Á þeim dögum voru slík hræðslu-uppþot dagsdaglegir 
viðburðir og liðu sjaldan margir dagar svo, 
að ekki bólaði á þeim í bæjum og þorpum. Höfðingjarnir 
áttu í sífeldum skærum sín á milli, konungurinn 
átti í erjum við kardínálann og Spánverjinn við konunginn, 
bæði ljóst og leynt, en auk þess voru þjófar og 
beiningamenn, Húgenottar, úlfar og þjónustulýður 
höfðingja, sem áttu í ófriði við aðra landsmenn alla. 
Borgararnir vörðust eftir megni og rjeðust á þjófana, 
úlfana og þjónustulýðinn; oft og tíðum á höfðingjana 
og Húgenottana, einstaka sinnum á konunginn – en 
aldrei á kardínálann eða Spánverjann. En þennan 
mánudag í aprílmánuði 1635, sem áður er getið, heyrðist 
að vísu hróp og háreysti, en þar sem hvorki sást 
gulrauði fáninn nje heldur þjónustubúningar hertogans 
af Richelieu (risjljö), kunnu borgararnir ekki annað til 
ráða en að þyrpast að veitingahúsinu.

Og þar urðu þeir þess líka brátt áskynja, hvað 
þessu uppþoti olli.

Það var ungur maður – en það er annars bezt 
að lýsa honum í fáum orðum. Hugsaðu þjer, lesari 
góður, Don Quixote (kikkhót) á unga aldri, ekki 
klæddan í plötu og panzara, heldur aðeins í bláa ullarpeysu, 
sem var orðin svo upplituð, að hún sýndist 
helzt einhvern veginn blámórauð. Andlitið var toginleitt, 
dökt yfirlitum og kinnbeinahátt, en það er slóttugleikamerki; 
kjálkavöðvarnir afar-rammgerir og er það 
ótvírætt einkenni Gaskognarans (-konj-), jafnvel þó 
hann hafi ekki húfu á höfðinu, en þessi ungi maður 
hafði flata húfu baskiska, prýdda fjaðraskúf. Augun 
voru greindarleg og hreinskilnisleg og nefið bjúgt, en 
vel lagað. Hann var heldur hár til að geta kallast 
unglingur, en aftur of smávaxinn til þess að teljast 
með fullvöxnum mönnum. Ókunnugir mundu hafa 
talið hann son einhvers leiguliða á langferðalagi, hefði 
hann ekki borið langt sverð, sem hékk í axlarfetli úr 
leðri og dinglaði um kálfana á honum og slóst í síðurnar 
á dróginni, sem hann sat á.

Þessi ungi maður var nefnilega ríðandi og hestur 
hans svo einkennilegur, að hann hlaut að vekja 
athygli manna. Það var lítill hestur frá Bearn, eitthvað 
tólf-fjórtán vetra, bleikur að lit með snoðið tagl og 
ekki laus við hófsprungur. Hann hengdi hausinn ofan 
á hnje, þegar hann var á ferðinni og fór sjer að 
engu óðslega, en samt sem áður þrammaði hann 
hálf-aðra þingmannaleið á dag. Það versta við klárinn, 
og það sem spilti öllum hans kostum, var það, 
að hann var rammvíxlaður og mjög undarlegur í gangi 
og þetta var aðalástæðan fyrir því, að eigandi hans 
vakti svona mikla og leiðinlega eftirtekt á sjer, þegar 
hann hélt innreið sína í Meung.

Þessi óvenjulega eftirtekt var þeim mun leiðinlegri 
fyrir d'Artagnan (dartanjang) – svo hjet ungi 
maðurinn – sem hann gekk þess eigi dulinn, að 
hann hlaut að verða að athlægi á þessum reiðskjóta, 
enda þótt hann væri í sjálfu sjer reiðmaður góður. 
Honum hafði líka fundist fátt um þegar faðir hans 
gaf honum hann og það þótt hann vissi, að færleikurinn 
var tuttugu fránka virði að minsta kosti, en 
skilnaðarræðan, sem faðir hans hjelt við það tækifæri 
var ennfremur gulls ígildi og meira en það.

»Sonur minn,« sagði hinn gamli aðalsmaður. 
»Þessi hestur er fæddur hjer á heimili föður þíns fyrir 
eitthvað þrettán árum og hann hefur verið hjer alta tíð 
síðan. Þess vegna vona jeg, að þú kunnir að meta 
hann eins og vert er. Fargaðu honum aldrei. Láttu 
hann deyja rólegum dauða og heiðarlegum dauða í 
elli sinni og ef þú þarft að sitja á honum í ófriði, þá 
vertu honum hlífðarsamur eins og þú mundir vilja 
vera gömlum þjóni þínum. Hljótirðu nokkurn tíma 
þann heiður, að verða tekinn í hirðmanna tölu – en 
sá heiður ber þjer með réttu sem góðum og gildum 
aðalsmanni – þá skaltu gæta vel aðalstignar þinnar, 
bæði sjálfs þín vegna og ættingja þinna, enda hafa 
forfeður þínir borið nafn sitt með heiðri og sóma í 
rúm fimm hundruð ár. Þoldu aldrei neinum neitt nema 
konunginum og kardínálanum. Á vorum dögum er vegur 
og velgengni aðalsmannsins eingöngu komin undir 
hugprýði hans – gættu þess vel, sonur minn! Sá, 
sem hugdeigur reynist, enda þótt ekki sje nema í 
svip, getur ef til vill af þeim ástæðum farið á mis við 
þá hylli, sem hamingjan annars hefði látið honum 
falla í skaut. Þú ert ungur enn. Vertu ávalt röskur 
og ófeilinn, því að fyrst og fremst ertu Gaskognari 
og í öðru lagi ertu sonur minn. Vertu ekki smeikur 
við að grípa tækifærið, þegar það gefst og hliðraðu 
þjer ekki hjá gleði og gamansemi. Jeg hefi sjeð um 
það, að þú ert vopnfimur vel. Þú ert hraustbygður 
og hefir ærna krafta í köglum – þess vegna skalt 
þú heyja einvígi, hvar og hve nær, sem þjer finst það 
við eiga. Einvígi eru að vísu bönnuð, en þess vegna 
þarf nú á dögum miklu meira hugrekki en áður til 
að heyja þau. – Sonur minn! Jeg hefi ekki aðrar 
gjafir að færa þjer en hest minn, fimtán dali í peningum 
og þar að auki heilræði þau, sem jeg hefi nú 
verið að ráða þér. Móðir þín mun fá þjer lyfseðil um 
smyrsl, sem Tattarakona ein gaf henni einu sinni og 
kvað vera ótrúlega vel fallið til að græða sár og benjar, 
en þó ekki hjartasár. Reyndu að hafa einhvern 
hagnað af öllu, sem fyrir þig kann að koma og lifðu
nú bæði vel og lengi. – Jeg skal nú ekki hafa 
mörg fleiri orð um þetta, en þó vil jeg að síðustu 
benda þjer á eitt, sem þú skalt hafa þjer til fyrirmyndar 
á lífsleiðinni. Jeg ætla ekki að benda þjer á sjálfan 
mig – jeg hefi aldrei við hirðina verið og heldur ekki 
á vígvellinum nema sem sjálfboðaliði í trúarbragðastyrjöldunum. 
Nei, maður sá, sem jeg ætlast til að þú 
takir þjer til fyrirmyndar, er herra de Tréville (dutrevil), 
sem var nágranni minn í fyrri daga og hlotnaðist sá 
heiður á sínum tíma, að vera leikbróðir Hans Hátignar, 
Lúðvíks konungs þrettánda, sem guð varðveiti! 
Stundum varð leikur sveinanna að reglulegum áflogum 
og þá var það ekki ávalt konungurinn, sem betur 
hafði. En barsmíð sú, sem Hans Hátign varð þá að 
þola, innrætti honum virðingu fyrir herra de Tréville 
og vinarhug til hans. Síðan lenti herra de Tréville 
fimm sinnum saman við ýmsar persónur á fyrstu 
ferð sinni til Parísar. Hann háði sjö einvígi frá því að 
hinn hásæli konungur dó og til þess að hinn ungi 
konungur varð fullveðja, auk þess sem hann tók þátt 
í herferðum og umsátrum, og mjer er nær að halda, 
að síðan konungurinn varð fullveðja og þangað til 
nú, hafi hann háð hundrað einvígi, eða vel það. – 
Jæja, þrátt fyrir lög og tilskipanir og bann er nú þessi 
maður samt orðinn höfuðsmaður skyttuliðanna, það 
er að segja höfuðsmaður hetjuflokks, sem konungurinn 
hefur miklar mætur á og kardínálinn óttast. Þetta 
síðasta atriði er mikils um vert, því að það vita bæði 
guð og menn, að Hans Hágöfgi er ekki sjerlega 
smeikur við neinn eða neitt í þessum heimi. Mundu 
það líka, að herra de Tréville hefir tíu þúsund dali á 
ári. Já, það er nú maður í lagi! Taktu hann til fyrirmyndar 
– hann byrjaði með tvær hendur tómar, eins 
og þú. Færðu honum þetta brjef frá mjer og mun þjer 
þá vel vegna í veröldinni.«

Að svo mæltu gyrti herra d'Artagnan son sinn 
sverði sínu, kysti hann innilega á báðar kinnar og 
lagði yfir hann blessun sína.

Þegar hinn ungi maður ljet dyrnar á herbergi 
föður síns aftur á eftir sjer, stóð móðir hans fyrir utan 
þær og beið hans með hinn dásamlega lyfseðil. Var 
all-líklegt, að honum mundi ekki verða vanþörf á 
honum, ef hann fylgdi í öllu ráðum föður síns. Skilnaður 
þeirra mæðginanna varaði lengur og var talsvert 
hjartnæmari en kveðja sú, er faðir hans hafði kvatt 
hann með. Frú d'Artagnan grjet hástöfum og – það 
veri sagt syni hennar til verðugs hróss! – þó að 
hann reyndi að harka af sjer, eins og tilvonandi skyttuliða 
hæfði, þá átti hann bágt með að leyna tárum 
þeim, sem fyltu augu hans.

Sama daginn fór hann úr foreldra húsum. Gjafir 
þær, sem hann flutti með sjer úr föðurgarði voru, 
eins og áður er sagt, hesturinn, fimtán dalir í peningum 
og brjefið til herra de Tréville og svo ennfremur 
heilræði þau og áminningar, sem d'Artagnan 
gamli lét í ofanálag af hjartagæzku sinni.

Með þessu vegferðarnesti var hinn ungi maður 
bæði að siðferði og lunderni nauðalíkur hetjunni í 
sögu Cervantes, (Don Quixote), er vjer líktum honum, 
heppilega við, þegar skyldan bauð oss að gera ágrip 
af mannlýsingu hans. Don Quixote réðist á vindmylnur 
í þeirri trú, að þær væru risar og ætlaði sauðfjárhópa 
vera óvíga heri. – d'Artagnan þóttist sjá 
móðgun í hverju brosi og einvígisboð í hverju forvitnis 
augnatilliti. Af þeirri ástæðu reið hann með 
kreptan hnefann alla leið frá Tarbes (tarb) til Meung 
og var sí og æ að grípa til sverðsins og þó rakst 
krepti hnefinn ekki framan í neitt andlit nje heldur var 
sverðið dregið úr slíðrum. Að vísu stökk mörgum, 
sem um veginn fóru, bros, þegar þeim varð litið á 
Bleik gamla, en með því að afarlangt sverð glamraði 
á síðu hans og þar fyrir ofan glórði í tvö tinnuhörð 
og grimdarleg augu, þá leizt flestum að sitja á strák 
sínum eða að brosa ekki nema með öðru munnvikinu 
að minsta kosti. Og á þann hátt gat d'Artagnan 
farið leiðar sinnar í friði og rósemi, alt þangað til að 
hann kom inn fyrir hliðið á óheillaþorpinu Meung.

Söguhetja vor stje af baki hesti sínum, en ekki 
kom nokkur lifandi sál til að taka á móti honum, 
hvorki gestgjafinn nje þjónn hans – það var ekki 
einu sinni svo vel, að hesthússtrákurinn kæmi til að 
taka við klárnum. Sá hann þá inn um hálfopinn 
glugga á neðstu hæðinni mann einn fríðan og föngulegan, 
er var að tala eitthvað við aðra menn þar inni, 
en þeir hlýddu á tal hans með mikilli lotningu. Maður 
þessi var all-þóttalegur á svip og háðslegur og var 
d'Artagnan ekki lengi að taka það til sín. Í þetta 
skifti var það heldur ekki með öllu ástæðulaust, því 
að raunar voru mennirnir ekki að hæðast að honum 
sjálfum, heldur að hesti hans. Það virtist svo sem 
þessi ókunni maður væri að telja upp alla kynjakosti 
Bleiks gamla, en áheyrendur hans hlóu dátt að allri 
þeirri lýsingu og háðglósunum. En þar sem ekki 
þurfti nema lítið bros til að hleypa d'Artagnan upp, 
þá er óþarfi að geta þess, hver áhrif þessi köpuryrði 
höfðu á hann.

En áður en d'Artagnan hefðist handa, vildi hann 
samt kynna sér betur útlit þessa ósvífna náunga. 
Hann leit á hann drembilega og sá nú, að þetta var 
maður um fertugt eða hálf fimtugt, dökkeygður og 
snareygður, bjartur á hörund, nefstór og með vel hirt 
yfirskegg. Hann var í fjólubláum kufli og fjólubláum 
stuttbuxum með samlitum borðum. Bæði kuflinn og 
stuttbuxurnar voru nýlegar, en allar hrukkóttar og 
volkaðar eins og ferðaföt verða, sem geymd eru lengi 
samanbrotin í ferðakoffortum. D'Artagnan veitti öllu 
þessu eftirtekt á einni svipstundu og það var eins og 
hann óraði eitthvað fyrir því, að maður þessi mundi 
hafa mikilvæg áhrif á framtíð sína.

Í sama bili heyrðust hlátrasköll út um gluggann; 
hafði ókunni maðurinn líklega tekið eftir einhverju 
nýju sjereinkenni á gamla Bleik. Og nú var ekki lengur 
um neitt að villast: Tilgangurinn var auðsjáanlega 
sá, að misbjóða d'Artagnan. Hann þrýsti þá húfunni 
ofan að augum, setti upp sama svip, sem hann 
hafði sjeð á heldri ferðamönnum í Gaskogne (– konj) 
og gekk að ókunna manninum með aðra höndina á 
sverðshjöltunum, en hinni studdi hann á mjöðm sér. 
Því miður óx gremja hans við hvert skref, sem hann 
gekk. Hafði hann í fyrstunni ætlað sjer að ávarpa 
manninn nokkrum vel völdum orðum, en í þess stað 
kom hann nú ekki upp nema fáeinum skammaryrðum 
og hristi sig allan og skók:

»Heyrið þjer þarna, maður minn, sem hálffelið yður 
bak við gluggahlerann -- -- já, þjer -- -- að 
hverjum fjandanum eruð þjer að hlæja?«

Ókunni maðurinn rendi augunum með mestu 
hægð frá hestinum til eiganda hans, eins og hann 
þyrfti að hugsa sig vandlega um áður en hann fengi 
skilið, að þessi orð væru töluð til sín. En þegar hann 
var genginn úr öllum efa um það, hleypti hann brúnum, 
horfði á unga manninn og svaraði með ósegjanlegri 
hæðni og kuldaglotti:

»Jeg var als ekki að tala við yður, herra góður.« 

»En jeg var að tala við yður!« grenjaði d'Artagnan, 
froðufellandi af gremju og grimd.

Ókunni maðurinn horfði brosandi á hann augnablik, 
fór svo frá glugganum, gekk í hægðum sínum 
til d'Artagnan og staðnæmdist fáein skref frá hestinum. 
Stilling sú og hugarrósemi, sem hvíldi yfir 
honum öllum, samfara háðinu og spottinu í svip hans, 
ollu nýjum hlátrasköllum áheyrandanna.

D'Artagnan dró sverð sitt úr slíðrum.

»Þessi hestur,« sagði ókunni maðurinn um leið 
og hann skoðaði klárinn í krók og kring og sneri 
orðum sínum til áheyrandanna við gluggann -- »þessi 
hestur líkist, eða hefur rjettara sagt einhvern tíma á 
sínum yngri árum líkst brennisóley á litinn. Sá litur 
er alþektur í grasafræðinni, en alt að þessu hefur það 
þótt afarsjaldgæfur hestalitur.

»Já, þjer hæðist nú að hestinum, en mjer þætti
gaman að sjá framan í þann, sem dirfðist að hlæja 
að eiganda hans,« æpti d'Artagnan.

»Jeg hlæ ekki að jafnaði, herra minn,« svaraði 
ókunni maðurinn -- »það getið þjer líklega sjeð á mjer, 
en jeg ætla að halda fast við rjett minn til að hlæja 
þegar mjer þóknast.«

»Og jeg, herra góður,« svaraði d'Artagnan, »þoli 
ekki að neinn sje að hlæja, þegar mjer mislíkar það.«

»Nú, einmitt það!« sagði hinn með sömu óþolandi 
róseminni. »Það er rjett gert af yður.« Að svo 
mæltu sneri hann sjer við og ætlaði að ganga aftur til 
gluggans, þar sem hann stóð áður.

En d'Artagnan var nú ekki alveg á því að láta 
mann, sem hafði verið svo ósvífinn að draga dár að 
honum, sleppa svona úr greipum sjer. Hann brá sverðinu 
og hrópaði eftir ókunna manninum:

»Snúið þjer yður við, herra gleiðgosi, eða jeg 
skal klóra um hrygginn á yður með korðanum mínum.

»Hvað er nú?« sagði hinn, snerist á hæli og 
starði á unga manninn með ótvíræðri undrun og fyrirlitningu. 
»Þjer hljótið að vera gengnir af göflunum, 
kæri vin!« -- og svo sagði hann við sjálfan sig: »Það 
er annars leiðinlegt. Hann væri ekki ófjelegur liðsmaður 
í skyttulið Hans Hátignar!«

Um leið og hann slepti orðinu hjó d'Artagnan 
til hans með slíkri ofsabræði, að þetta hefðu að líkindum 
orðið hans seinustu orð í þessu lífi, hefði 
hann ekki stokkið til hliðar í einu vetfangi. Því næst 
dró hann einnig sverð sitt úr slíðrum, heilsaði andstæðing
sínum og bjóst til varnar. En í sömu svipan 
réðust áheyrendurnir, tveir að tölu, á d'Artagnan 
ásamt gestgjafanum og lumbruðu á honum með prikum, 
öskuskúffum, eldtöngum og öllu því, sem þeir 
annars fengu hönd á fest. Þessi skyndilega árás kom 
svo flatt upp á d'Artagnan, að hann átti fult í fangi 
með að verjast þeim höggum og pústrum, sem buldu 
á honum. Ókunni maðurinn gat þannig komist út úr 
þessum sviftingum í ró og makindum, en tautaði þó 
um leið:

»Skrattinn hafi þessa Gaskognara! Fleygið þið 
stráknum upp á bleika jálkinn og látið hann svo fara 
leiðar sinnar!«

»Ekki fyr en jeg er búinn að kodda þér, úrþvættið 
þitt!« æpti d'Artagnan, varðist svo rösklega sem 
hann gat og hopaði ekki eitt fótmál undan þessum 
þremur aðsækjendum, er ljetu höggin dynja á honum 
í sífellu.

»Þetta er ekki annað en Gaskognara-gort« sagði 
ókunni maðurinn. »Þeir eru alveg ótækir, sem jeg er 
lifandi maður. Svona! Lemjið þið strákinn duglega 
fyrst hann vill það endilega. Hann segir sjálfsagt til, 
þegar honum þykir nóg komið!«

En d'Artagnan var ekki á því að gefast upp. 
Sviftingarnar vöruðu enn nokkra stund, þangað til hinn 
ungi maður misti sverðið úr hendi sjer, örmagna og 
lúbarinn og var sverðið þegar gripið og mölvað 
sundur. Í sömu andránni fékk hann högg á ennið, 
sem gerði hann því nær meðvitundarlausan, svo að 
hann fjell til jarðar og fossaði blóðið úr honum.
Það var einmitt í þessu, sem mannfjöldinn 
streymdi að úr öllum áttum. Gestgjafinn varð nú alt 
í einu hræddur um, að þetta kynni að draga illan 
dilk á eftir sjer og kom hinum særða inn í eldhúsið. 
Var honum veitt þar sú aðhjúkrun, sem honum var 
full þörf á.

En ókunni maðurinn færði sig aftur að glugganum 
og horfði þaðan óþolinmóður á allan mannfjöldann. 
Honum gramdist auðsjáanlega þetta uppþot og 
gauragangur.

»Já já! Hvernig líður svo þessum vitfirring?« 
spurði hann þegar gestgjafinn kom inn til að spyrjast 
fyrir um líðun hans sjálfs.

»Það gengur vonandi ekkert að yðar hágöfgi?« 
sagði hann auðmýktarlega.

»Nei, það gengur ekkert að mjer, gestgjafi góður,« 
svaraði ókunni maðurinn, »en jeg var að spyrja, 
hvernig unga manninum liði.«

»Honum líður nú betur,« svaraði gestgjafinn, »en 
hann lá í öngviti rjett áðan.«

»Ja, hvað er að tarna,« sagði maðurinn.

»En rjett áður en hann leið út af, virtist hann 
taka í sig allan þann kjark, sem hann átti í eigu sinni. 
Hann kallaði á yðar hágöfgi og skoraði yður á hólm.«

»Ekki nema það þó! Þessi slöttólfur er verri 
viðureignar en paurinn sjálfur« sagði ókunni maðurinn.

»Ja nei nei yðar hágöfgi! Hann er ekki svo hættulegur,« 
svaraði gestgjafinn brosandi. »Þegar hann fjell 
í ómegin, fórum við að ransaka pjönkur hans og kom
þá í ljós, að allur hans farangur var ekki annað en 
ein skyrta og tólf dalir í peningum. En haldið þjer 
kannske ekki, að þessi lúsalubbi hafi hrópað hástöfum 
það, áður en hann misti meðvitundina, að hefði 
þetta komið fyrir hann í París, þá skylduð þér hafa 
fengið að finna smjerþefinn af því -- en nú yrði það 
því miður að dragast, að hann fengi hefnt sín.«

»Ja, það er svo!« svaraði ókunni maðurinn. 
»Kannske þetta sje einhver dularklæddur prins eftir alt 
saman, sem við höfum átt í höggi við.«

»Ja, jeg ætlaði nú bara að segja yður eins og er, 
náðugi herra, til þess að þjer gætuð tekið yður vara.«

»Hefur hann ekkert nafn nefnt í þessu æðiskasti?«

»Jú, víst hefur hann gert það. Hann klappaði 
hvað eftir annað á brjóstvasann og sagði: Hvað skyldi 
herra de Tréville segja um þessa smán, sem skjólstæðingur 
hans hefur orðið fyrir?«

»Herra de Tréville,« tók ókunni maðurinn upp 
aftur og varð hugsi. »Hann klappaði á vasann, segið 
þjer, um leið og hann nefndi herra de Tréville.	-- -- 
Heyrið þjer nú, gestgjafi góður! Þjer hafið væntanlega 
gægst í vasa unga mannsins meðan hann var meðvitundarlaus. 
Hvað funduð þjer þar?«

»Jeg fann brjef, sem skrifað var utan á til herra 
de Tréville, höfuðmanns skyttuliðanna?«

»Getur það verið?«

»Það er svo satt sem jeg stend hjerna, yðar hágöfgi!«

Gestgjafinn var ekki sjerlega eftirtektasamur og
sá því als ekki svipbreytinguna, sem skyndilega varð 
á andliti ókunna mannsins.

»Ja, hver rækallinn!« sagði þessi höfðingi í hálfum 
hljóðum. »Skyldi Tréville hafa sent þennan Gaskognara-slána 
á hælana á mjer? Sverðstunga er aldrei 
annað en sverðstunga, hvort sá er ungur eða gamall, 
sem henni veldur, og menn gruna vanalega síður unglinga 
en fullorðna menn. Oft veltir lítil þúfa þungu 
hlassi, segir máltækið.«

Hann varð aftur hugsi.

»Jæja, gestgjafi góður,« sagði hann. »Þjer verðið 
að losa mig við þennan strákbjálfa. Jeg kann ekki við 
að ganga af honum dauðum, en hann skapraunar 
mjer afskaplega. Hvað hafið þjer gert af honum?«

»Hann liggur uppi í herbergi konunnar minnar 
og það er verið að binda um sár hans.«

»Hafa föt hans og farangur líka verið látin 
þangað upp? Færðuð þjer hann ekki úr treyjunni?«

»Það er alt niðri í eldhúsinu. En fyrst að þessi 
strákbjáni er yður svona ógeðfeldur -- --«

»Já það er hann og hann hefur gert þann 
óskunda í yðar húsum, að heiðarlegt fólk mun kinoka 
sjer við að gista hjer. Fáið þjer mjer nú reikninginn 
minn og kallið á þjóna mína.«

»Hvað er að tarna? Ætlið þjer, náðugi herra, að 
fara hjeðan strax?«

»Það gátuð þjer líklega skilið þegar jeg skipaði 
að söðla hestinn minn. Hefur það kannske ekki verið 
gert enn þá?«

»Jú, seisei jú! Hesturinn stendur söðlaður við
aðal hliðið, eins og yðar hágöfgi getur sjeð. Það er 
alt tilbúið til fararinnar.«

»Það er gott. Gerið þjer svo hitt, sem jeg hefi 
skipað fyrir.«

»Skyldi náðugur herrann vera hræddur við strákhvolpinn?« 
hugsaði gestgjafinn með sjálfum sjer.

Ókunni maðurinn leit á hann mynduglega, svo 
að hann gat ekki grenslast eftir þessu betur, en hneigði 
sig djúpt og gekk út úr stofunni.

»Nei. Þessi strákasni má ekki koma auga á »mylady[* Mylady = frú mín.], 
(mæleidi)«,  sagði ókunni maðurinn við sjálfan 
sig. »Hún ætti nú bráðum að fara að koma, en það 
lítur út fyrir, að henni ætli að dveljast. Það er víst 
bezt, að jeg ríði á móti henni -- bara að jeg gæti 
komist eftir því, hvað stendur í þessu brjefi til Tréville.«

Að svo mæltu gekk hann út í eldhúsið og var 
alt af að tala við sjálfan sig.

Gestgjafinn var nú ekki í neinum efa um, hvað 
það væri, sem ýtti ókunna manninum af stað. Hann 
gekk upp til konu sinnar og fann d'Artagnan þar; 
var hann nú búinn að ná sjer nokkurn veginn eftir 
ryskingarnar. Gestgjafinn sagði honum þá, að lögreglan 
mundi kunna því illa, að hann hefði slegist 
upp á göfugan mann og gat hann að lokum fengið 
d'Artagnan til að lofa því, að hann skyldi reyna að 
hypja sig burt þó máttfarinn væri. D'Artagnan fór 
þá upp úr rúminu, þó að hann væri hálfringlaður, 
treyjulaus og höfuðið reifað og staulaðist ofan stigann
með tilstyrk gestgjafans. Loksins komst hann ofan 
í eldhúsið og fyrsti maðurinn, sem hann kom auga 
á, var ókunni maðurinn, sem stóð á skörinni á stórum 
ferðavagni, er tveimur stærðarhestum var beitt 
fyrir, og talaði hljótt við kvennmann nokkurn.

Það grilti í höfuðið á þessum nýja gesti milli 
gluggatjaldanna fyrir vagnglugganum og var það ungur 
kvennmaður, um tvítugt á að gizka. Vjer höfum 
bent á það áður, að d'Artagnan var fljótur að ráða 
svip manna og sá þegar í stað, að konan var ung 
og fögur. Fanst honum þess meira um fegurð hennar, 
sem hún var gerólík öðrum konum í þeim hluta 
Frakklands, sem d'Artagnan var kunnugastur. Hún 
var björt á hörund og ljóshærð og liðaðist hárið ofan 
um herðar henni. Hún var bláeygð og augun stór, 
blíðleg og dreymandi, varirnar rósrauðar og hendurnar 
fannhvítar. Hún talaði fjörlega við ókunna manninn.

»Hans hágöfgi skipar mjer þá -- --« sagði konan.

»Að snúa aftur til Englands þegar í stað og 
senda mjer tafarlaust skeyti um, hvort hertoginn er 
farinn frá London eða ekki.«

»Og hverjum fyrirskipunum má jeg búast við öðrum?« 
spurði hún.

»Þær eru í þessu skríni og það má als ekki opna, 
fyr en þjer eruð komin yfir sundið.«

»Gott og vel. En hvað ætlið þjer nú fyrir yður?«

»Eg sný aftur til Parísar.«

»Án þess að tyfta þetta strákflón?« spurði hún.

Í því að hann ætlaði að svara þessu kom d'Artagnan
skyndilega út í dyrnar og hafði heyrt hvert 
einasta orð.

»Þarna er þessi ósvífni ferðalangur, sem kvað 
eiga að tyfta annað fólk,« kallaði hann »og í þetta 
skifti vona jeg, að hann renni ekki eins og raggeit, 
eins og hann gerði áðan.«

»Nú, einmitt það!« sagði ókunni maðurinn og 
hnyklaði brýrnar.

»Já, jeg vona að þjer skammist yðar fyrir að 
leggja á flótta í návist kvennmanns.«

»Munið umfram alt eftir því, að hin minsta töf 
getur haft skaðlegar afleiðingar,« sagði konan þegar 
hún sá, að ókunni maðurinn greip til sverðsins.

»Þier hafið rjett að mæla,« svaraði hann. »Leggið 
þjer bara af stað -- svo skal jeg fara minnar leiðar.«

Hann kinkaði kolli til konunnar að skilnaði og 
fleygði sjer á hest sinn, en vagnstjórinn lamdi sína 
hesta með svipunni af alefli. Ókunni maðurinn og 
konan þeystu síðan burt, sitt í hvora áttina.

»En reikningurinn!« æpti gestgjafinn og snerist 
auðmýkt hans fyrir hinum ókunna ferðamanni, þegar 
í dýpstu fyrirlitningu, þegar hann sá hann rjúka burt 
án þess að borga fyrir sig.

»Borgaðu, þrællinn þinn!« hrópaði ókunni maðurinn 
til þjóns síns, en hann fleygði tveimur eða 
þremur silfurpeningum í gestgjafann.

»Fjandans úrþvætti, níðingur, falsgreifi og uppgerðar-aðalsmaður!« 
æpti d'Artagnan og hljóp á eftir þjóninum.

En sár hans voru svo mörg og mikil, að hann
var enn of máttfarinn til að þola þá áreynslu. Hann 
var varla kominn tíu skref áleiðis þegar hann fjekk 
suðu fyrir eyrun, sortnaði fyrir augum og svimaði 
svo, að hann datt um koll og stundi enn einu sinni 
með veikum burðum:

»Níðingur, níðingur, níðingur!«

»Já, það er sannarlegur níðingur« tautaði gestgjafinn 
nú líka. Hann gekk brosandi að d'Artagnan, 
auðsjáanlega í þeim tilgangi að smjaðra fyrir honum, 
eins og hegrinn fyrir sníglinum í dæmisögunni.

»Hann var níðingur,« sagði d'Artagnan aftur, 
»en hún var falleg!«

»Hvaða »hún«?« spurði gestgjafinn.

»Mylady,« svaraði d'Artagnan og leið svo í ómegin 
aftur.

»Nújæja« sagði gestgjafinn. »Þau fóru sína leið 
en þessum held jeg þó eftir í einn eða tvo daga. Það 
það verða þó altjent þeir ellefu eða tólf dalirnir.«

Lesarinn man víst, að það var alt það fje, sem 
d'Artagnan hafði handbært.

Gestgjafinn gerði ráð fyrir ellefu daga sjúkdómslegu 
og einum dal á dag fyrir hjúkrunina, en hann 
varaði sig ekki á gesti sínum. Klukkan fimm morguninn 
eftir fór d'Artagnan á fætur, gekk ofan í eldhúsið, 
heimtaði vín, olíu, rósmarín og fleiri lyfefni, sem 
vjer kunnum ekki nöfn á. Hrærði hann svo smyrsli 
úr þessu og rauð á sár sín og batt síðan um höfuðið 
á ný. Ekki vildi hann þiggja neina læknishjálp og 
hvort sem það var nú smyrslunum að þakka eða því, 
að enginn læknir skifti sjer af honum, þá var d'Artagnan
risinn á fætur sama kvöldið og búinn að ná 
sjer nokkurn veginn aftur daginn eftir.

Rósmarínið, olían og vínið var alt og sumt, sem 
d'Artagnan hafði þegið þar í veitingahúsinu, en gestgjafinn 
fullyrti að Bleikur gamli hefði jetið þrefalt meira 
en maður skyldi ætla eftir stærð hans. Þegar d'Artagnan 
ætlaði að fara að borga þetta, fann hann ekki 
annað í vösum sínum en ofangreinda ellefu dali í 
slitinni flauelspyngju. Brjefið til herra de Tréville var 
alveg horfið.

D'Artagnan vildi leita af sjer allan grun. Hann 
sneri við vösunum hvað eftir annað, grannskoðaði 
ferðatöskuna og opnaði pyngjuna aftur, en þegar hann 
loks var orðinn sannfærður um, að brjefið væri hvergi 
að finna, fyltist hann ofsabræði í þriðja sinn. Og það 
var ekkert líklegra, en að hann mundi þurfa að halda 
á nýjum birgðum af víni og öðrum lyfjum, því þegar 
gestgjafinn sá, hve æfur hinn ungi maður varð aftur 
og heyrði hótanir hans, að brjóta og bramla alt innan 
stokks ef hann fengi ekki brjefið aftur, þá greip 
hann sjer í skyndi spjót í hönd, en kona hans gólfsóp 
og þjónarnir náðu sjer í prikin, sem þeir höfðu 
haft daginn áður.

»Brjefið mitt, brjefið mitt!« æpti d'Artagnan. 
»Komið þið með brjefið mitt, eða jeg skal reka ykkur 
í gegn, hvert einasta eitt, sem jeg er lifandi maður.«

En það vildi nú svo til, að eitt var því til fyrirstöðu, 
að hinn ungi maður gæti framkvæmt hótanir 
sínar. Eins og áður er sagt, hafði sverð d'Artagnans 
verið mölvað í sundur þegar honum lenti saman við 
veitingahúss fólkið, en því hafði hann gleymt í bræði 
sinni. Nú kom það í ljós, að það var ekki nema lítill 
stúfur eftir af hinu langa lagvopni, tæprar hálfrar alinnar 
langur, og honum hafði gestgjafinn stungið í 
slíðrin af lævísi sinni. Hinn endann geymdi hann á 
afviknum stað og ætlaði að nota hann síðar sem 
flesknál.

Þetta óvænta verjuleysi hefði þó tæplega aftrað 
d'Artagnan frá að lumbra á fólkinu, en þá datt gestgjafanum 
það alt í einu í hug, að krafa hins unga 
manns væri fyllilega rjettmæt.

»Hvað í dauðanum getur hafa orðið af brjefinu?,« 
sagði hann alt í einu og fleygði spjótinu frá sjer.

»Já, hvað hefir orðið af brjefinu?« spurði d'Artagnan 
líka. »En jeg ætla að eins að láta ykkur vita það, 
að brjefið er til herra de Tréville og það verður að 
finna! Ef þið hafið ekki upp á því, þá er herra de 
Tréville treystandi til að komast fyrir, hvar það sje 
niður komið.«

Þessi hótun gerði gestgjafann logandi hræddan. 
Næst konunginum og kardínálanum var enginn nefndur 
jafnoft og með jafnmikilli lotningu sem herra de 
Tréville og það jafnt af hermönnum sem öðrum landslýð. 
Það skyldi þá vera séra Jósef (Richelieu), en nafn 
hans þorðu menn ekki að nefna nema í hljóði – svo 
mikill ótti stóð öllum af hans gráu hágöfgi, eins og 
kunningjar kardínálans kölluðu hann.

Gestgjafinn grýtti spjótinu út í horn og skipaði 
konu sinni og þjónum að gera slíkt hið sama við 
gólfsópinn og prikin og fóru þau svo öll að leita að 
brjefinu dyrum og dyngjum.

»Var nokkuð verðmætt í brjefinu?« spurði gestgjafinn 
þegar hann var árangurslaust búinn að leita 
hátt og lágt að þessu óheilla brjefi.

»Mikil ósköp! Það skyldi jeg ætla!« svaraði d'Artagnan. 
»Öll mín framtíð er undir því brjefi komin.«

»Voru það ávísanir á Spánverja?« spurði gestgjafinn, 
allsmeikur.

»Nei, en það voru ávísanir á einkafjehirzlu konungs,« 
svaraði d'Artagnan. Þetta meðmælabrjef átti 
að hjálpa honum til að komast í skyttulið konungs 
og áleit hann því, að hann skrökvaði ekki neinu í 
raun rjettri, þó að hann svaraði þessu.

»Hvert í logandi!« sagði gestgjafinn sáraumur.

»Nújæja!« sagði d'Artagnan með öllu því sjálfstrausti 
og yfirlæti, sem öllum ættmennum hans var 
gefið. »Peningana er mjer alveg sama um – jeg kæri 
mig ekki um annað en brjefið. Jeg vildi ekki hafa 
glatað því fyrir þúsund gullpeninga.«

Hann hefði eins vel getað sagt tuttugu þúsund, 
en það var einhver unggæðisfeimni, sem aftraði honum 
frá því.

Alt í einu datt gestgjafanum nokkuð í hug, 
»Brjefið hefur ekki horfið af sjálfu sjer,« sagði 
hann.

»Við hvað eigið þjer?« spurði d'Artagnan.

»Því hefur verið stolið.«

»Stolið! Hver ætti að hafa farið að stela því?«

»Ókunni maðurinn, sem hjer var í gær. Hann 
skrapp inn í eldhúsið, þar sem treyjan yðar lá og 
var þar lengi aleinn. Jeg þori að hengja mig upp á 
það, að hann hefur stolið brjefinu.«

»Haldið þjer það?« spurði d'Artagnan hálfefins. 
Það vissi enginn nema hann sjálfur, hvað í brjefinu 
stóð —- það var einskis virði fyrir alla, nema hann 
sjálfan.

»Þjer grunið þá þennan ósvífna ferðalang, sem 
var hjer í gær,« sagði d'Artagnan.

»Já, jeg er alveg sannfærður um það,« sagði gestgjafinn. 
»Hann varð mjög órór þegar jeg sagði honum, 
að yðar hágöfgi væri skjólstæðingur herra de 
Tréville og að þjer auk þess hefðuð brjef meðferðis 
til þessa volduga höfðingja. Hann spurði mig, hvar 
þetta brjef væri og fór strax út í eldhúsið, þar sem 
treyjan yðar var geymd.«

»Þá er hann þjófurinn, tvímælalaust,« sagði d'Artagnan. 
»Jeg skal kæra hann fyrir herra de Tréville 
og Tréville kærir hann svo fyrir konunginum.« Að 
svo mæltu tók hann tvo dali upp úr vasa sínum með 
rembilæti miklu og fjekk gestgjafanum þá, en hann 
fylgdi honum til dyra með hattinn í hendinni og stje 
hann svo á bak Bleik gamla. Hann seldi Bleik þegar 
hann var kominn að St. Antoine (angtoan) hliðinu í 
París án fleiri hindrana og fjekk fyrir hann þrjá dali, 
en það mátti heita vel borgað þegar þess var gætt, 
að d'Artagnan var nærri búinn að sprengja hann seinasta 
kaflann af veginum. En hestaprangarinn, sem 
keypti hann, dró heldur enga dul á það, að hann
borgaði hann svona vel eingöngu af því, að hann 
væri svona fáranlegur á litinn.



II.

Í forsalnum hjá herra de Tréville.


Herra de Troisville (troavíl), eins og ættingjar 
hans í Gaskogne kölluðu sig, eða herra de Tréville, 
eins og hann sjálfur skrifaði nafn sitt, hafði byrjað 
veru sína í París nákvæmlega á sama hátt og d'Artagnan, 
það er að segja, ekki með einn einasta eyri 
í vasanum, en með óbilandi kjark, hygni og snarræði, 
er fyllilega jafngiltu þeim peningapyngjum, sem aðalsmennirnir 
frá Perigon eða Berry gátu státað með. 
Fádæma hugrekki og einstök hundahepni á þeim tímum, 
sem sverðshögg og stungur voru dagsdaglegt 
brauð, hófu hann hröðum skrefum efst upp á þá 
tröppu, sem konungshylli er nefnd, enda tók hann 
minst fjögur þrep í einu stökki.

Garðurinn við höll hans í Vieux-Colombier (víö-kólongbíe) 
götunni líktist einna mest herbúðum. Frá 
því klukkan sex á morgnana á sumrin – klukkan 
átta á veturna – söfnuðust þar saman 50 - 60 skyttuliðar, 
rigsuðu þar fram og aftur alvopnaðir og háværir 
mjög og virtust vera til í alt eftir útlitinu að dæma. 
Upp og ofan eitt hið breiða rið, sem var svo mikið 
um sig, að vel hefði mátt reisa heilt hús á grunni 
þess, streymdu heilir hópar alskonar umsækjenda úr 
Parísarborg og aðalsmenn utan af landi, sem ekki 
óskuðu annars en að verða teknir inn í skyttuliðið 
og auk þess mesti fjöldi af prúðbúnum þjónum í 
marglitum búningum, sem fluttu boð og brjef til herra 
de Tréville. Í forsalnum sátu hinir útvöldu, þ.e.a.s. 
þeir sem höfðu fengið boð um að koma. Þarna var 
óslitinn ys og þys frá morgni til kvölds, en í einka 
herbergi sínu, sem var inn af forsalnum, sat herra de 
Tréville, tók við heimsóknum, hlustaði á kærur, gaf 
fyrirskipanir og þurfti ekki annað en að ganga út að 
glugganum ef hann vildi kanna lið sitt, alveg eins og 
konungurinn gerði á veggsvölunum á Louvre (lúvr) 
höllinni.

Daginn sem d'Artagnan kom þangað, var þessi 
mannsöfnuður óvenju skrautlegur. Einkum hlaut hann 
að ganga í augun á sveitapilti, sem nýkominn var frá 
kyrlátum átthögum sínum til þessarar stórborgar – 
enda þótt það væri í þá daga ekki hlaupið að því að 
ofbjóða Gaskognebúum. Þegar komið var inn um 
hliðið, afar rammbygt og járnvarið, lenti maður strax 
í miðjum hóp hermanna, sem skálmuðu fram og aftur 
hlæjandi og masandi og þrættust og þjörkuðu 
hver við annan svo hispurslaust og yfirlætislega, eins 
og væru þeir einu mennirnir í veröldinni og ljetu eins 
og þeir væru heima hjá sjer. Sá, sem ætlaði sjer að 
komast gegnum þessa mannþyrpingu, varð að vera 
herforingi, tíginn maður eða fögur kona.

D'Artagnan gekk hjá þessum glöðu og háværu 
mönnum fremur feiminn og uppburðalítill. Hann 
klemdi sverðslíðrin að fótum sjer svo þjett sem hann 
gat, lyfti hattinum og brosti vandræðalega eins og 
sveitamönnum er tamt, þegar þeir vilja sýnast vera 
miklir á lofti. Í hvert skifti, sem hann slapp fram hjá 
einhverjum hópnum, var eins og þungu fargi væri ljett 
af honum, en hann sá það vel, að þeir snjeru sjer 
við og horfðu á eftir honum og fanst honum hann 
vera að verða að athlægi í fyrsta skifti á æfinni.

Þó versnaði um allan helming þegar hann ætlaði 
að komast upp riðið. Þar stóðu fjórir skyttuliðar og 
voru að skylmast að gamni sínu, en tíu eða tólf fjelagar 
þeirra stóðu uppi á tröppupallinum og biðu þess, 
að röðin kæmi að þeim.

Á efsta þrepinu stóð einn af þessum fjórmenningum 
með brugðið sverð og varnaði hinum að ganga 
upp. Þeir lögðu blikandi sverðunum að honum og 
hjelt d'Artagnan fyrst, að þeir hefðu að eins skylmingasverð 
með doppu á oddinum, en hann komst 
brátt að því að högg þeirra og lög ollu stórum rispum 
og sárum og hlóu bæði áhorfendurnir og skylmingamennirnir 
sjálfir dátt að þessum blóðsúthellingum.

Það var merkilegt að sjá, hvernig þessi eini maður 
uppi á tröppunni gat varnað hinum aðgöngu. 
Safnaðist utan að þeim fjöldi áhorfenda. Skilmálarnir 
voru þeir, að jafnskjótt sem einhver fengi lag eða 
högg, skyldi hann hætta leiknum og hafði þá mist 
sitt pláss í röð umsækjendanna í hendur þess, sem 
höggið greiddi. Skyttuliðinn á efsta þrepinu var búinn 
að koma sári á hina þrjá eftir fimm mínútur – 
hafði hann sært einn á úlnliðnum, annan á hökunni 
og hinn þriðja á annað eyrað, en sjálfur var hann 
ósnertur. Á þennan hátt hafði hann komist fram fyrir 
þrjá í umsækjenda röðinni.

Þó að d'Artagnan þættist eiga allmikið undir sjer, 
var samt hægt að ganga fram af honum og þessi 
skylmingaleikur fjekk honum mikillar undrunar. Sveitungar 
hans þurftu að vísu ekki mikið til að rjúka 
hver í annan, en hann hafði samt vanist því, að ýmiskonar 
viðbúnaður færi á undan einvígum. En þetta 
dæmalausa kæruleysi, sem þessir fjórir skyttuliðar 
sýndu í því að bera vopn hver á annan, virtist honum 
taka öllu fram, sem hann hafði heyrt getið um – 
jafnvel í Gaskogne, þessu fyrirheitna landi allra æfintýramanna 
og stórgrobbara. Hann þóttist vera kominn 
á land risanna, sem Gúllíver heimsótti seinna 
meir og sá þar alskonar undur og býsn. Og þó hafði 
hann ekki aflokið því versta enn. Hann átti eftir að 
fara um tröppupallinn og komast inní forsalinn.

Á pallinum sjálfum voru engar skylmingar. Þeir 
sem þar biðu styttu sjer stundir með kesknisögum 
um kvennfólk og í forsalnum mátti heyra margar 
sögur um hirðlífið. Fann d'Artagnan bæði til óbeitar 
og einhverskonar hræðslu eða hryllingi við þær sögur. 
Í heimahögunum hafði hann lent í ýmsum smáæfintýrum 
við herbergisþernur og stöku sinnum við 
reglulegar »dömur«, en hann hefði aldrei getað ímyndað 
sjer, að slík ástaræfintýri, sem hjer voru gerð að 
umtalsefni, gætu átt sjer stað – og það var sannarlega 
ekki farið í neina launkofa með þau, þó að þau 
snertu tignasta fólkið í landinu og þeim var líka lýst 
út í hörgul -- sagt frá hverju smá-atviki. En þar sem 
siðgæði hans var ofboðið á tröppupallinum, þá þoldi 
hann önn fyrir skammirnar um kardínálann þegar inn 
í forsalinn kom. Þar heyrði d'Artagnan sjer til mikillar 
undrunar hrokafulla palladóma um þá stjórnmálastefnu, 
sem öll Norðurálfan óttaðist og engdist undir. 
Og sömu ómildu og fífldjörfu dómar voru lagðir á 
heimilislíf kardínálans, sem margir háttstandandi menn 
höfðu reynt að kynnast til hlítar, en ekki fengið annað 
í staðinn en skömm í hattinn eða þá hreina og 
beina hegningu. Þessi voldugi maður, sem d'Artagnan 
eldri bar djúpa lotningu fyrir, varð hjer, skyttuliðum 
Trévilles að aðhlátursefni. Þeir hæddust að því, 
hvað hann væri kiðfættur og hryggurinn boginn. Sumir 
gerðu gys að fylgikonu hans, frú d'Aiguillon (degujong) 
og frænku hans, frú de Combalet (kongbale), 
en aðrir lögðu ráð sín saman gegn þjónustusveinum 
og lífvörðum kardínálahertogans. Fanst d'Artagnan 
alt þetta tal vera í meira lagi ósvífið og frekjulegt.

En jafnskjótt sem nafn konungs barst á góma, 
sljákkaði snöggvast í þessum opinmyntu gorturum. 
Háðfuglarnir urðu hikandi og skimuðu í kringum sig, 
því að verið gat að væri »í holti heyrandi nær.« En 
þá barst talið aftur að kardínálanum og rigndi háðglósunum 
yfir hinn háa herra og varð enginn til þess 
að mæla honum bót fyrir neinn hans verknað.

»En hamingjan góða! Þessir piltungar verða allir 
saman hengdir eða hneptir í svartholið«, sagði d'Artagnan 
við sjálfan sig. »og jeg fæ líklega sömu útreiðina, 
fyrst að jeg hefi setið hjer og hlustað á og 
ekki orðið að vegi að andmæla þeim með einu einasta 
orði. Hvað skyldi faðir minn segja, ef hann vissi 
að jeg sæti á bekk með slíkum heiðingjum – hann 
sem lagði ríkt á við mig að bera lotningu fyrir kardínálanum.«

En svo var þess ekki lengi að bíða, að maður 
kom og spurði d'Artagnan, hvert erindi hann ætti 
þangað. Hinn ungi maður sagði kurteislega til nafns 
síns, reyndi að koma því að, að hann væri sveitungi 
herra de Tréville og bað um augnabliks áheyrn hjá 
hinum volduga herra. Þjónninn lofaði allra náðarsamlegast 
að koma honum á framfæri þegar röðin kæmi 
að honum.

D'Artagnan var nú farinn að átta sig svolítið 
eftir fyrstu undrunina og fór nú að virða fyrir sjer andlitin 
og búningana í kringum sig.

Aðalpersónan í háværasta hópnum var hár og 
digur skyttuliði, drembilegur á svip og svo fáránlega 
búinn, að það vakti eftirtekt allra. Hann var ekki í 
einkennisbúningi, sem ekki var heldur fyrirskipað 
þeim tímum, þegar almenna frelsið var minna, en persónusjálfræðið 
meira en nú gerist. Í þess stað bar 
hann himinbláa, en upplitaða og slitna stutt-treyju og 
yfir henni gullofinn axlarfetil, sem glitraði eins og 
sjávarflötur í sólskini. Langur, lifrauður flauelskufl 
hjekk í tígulegum fellingum um herðar hans og bak 
og huldi hann allan, svo að ekki sást í annað innan 
undir en glóandi axlarfetilinn, en í honum hjekk gríðarlangt 
sverð.

Hann var nýkominn af verði, kvaðst vera kvefaður 
og hóstaði við og við fremur uppgerðarlega. Þess 
vegna sagðist hann hafa fleygt yfir sig rauða kuflinum 
og um leið og hann var að segja frá þessu, sneri 
hann yfirskeggið yfirlætislega og ljet áheyrendurna 
dást að axlarfetlinum glitsaumaða, en enginn ljet jafn 
eindregna aðdáun í ljósi og d'Artagnan.

»Ja, hvað skal segja«, sagði skyttuliðinn -- »maður 
verður að tolla í tízkunni. Veit jeg vel, að það er 
heimskulegt, en tízkan er ráðrík og eftir henni verður 
að fara og þess utan verður að brúka peningana til 
einhvers.«

»Nei, hættu nú, Porthos!« kallaði einhver í hópnum. 
»Þú skalt ekki telja okkur trú um, að þessi fetill 
sje keyptur fyrir peninga föður þíns. Jeg er sannfærður 
um, að þú hefur fengið hann hjá kvennmanninum 
með andlitsblæjuna, sem jeg sá vera á gangi 
með þjer við St. Honoréhliðið á sunnudaginn var.«

»Nei, langt í frá. Svo sannarlega sem jeg er aðalsmaður, 
þá er það satt, að jeg keypti hann fyrir 
mína eigin peninga,« svaraði Porthos.

»Jú seisei, alveg eins og jeg keypti þessa pyngju 
fyrir peningana, sem kærastan ljet í gömlu pyngjuna.«

»Nei, það er heilagur sannleikur,« sagði Porthos, 
»og jeg borgaði tólf gullpeninga fyrir fetilinn.«

Aðdáunin varð nú enn meiri, en efagirnin sama.

»Er það ekki satt, Aramis?« spurði Porthos og 
vjek sjer að öðrum skyttuliða.

Aramis var alveg gagnhverfur Porthos. Það var 
ungur maður, liðlega tvítugur, blíður og drengilegur
á svip, dökkeygður og rjóður í kinnum. Yfirskegg 
hans var lítið en fallegt og stóð eins og svart strik á 
vörinni. Það var eins og hann þyrði ekki að láta 
hendurnar lafa af því að hann væri hræddur um, að 
kær kynnu þá að þrútna, og stundum kleip hann í 
eyrnasnepilinn til þess að eyrað hjeldi sínum rjetta 
litblæ. Hann var fremur fámáll, talaði hægt, kastaði 
oft kveðju á menn, hló lágt og skein þá í mjallahvítar 
og tandurhreinar tennurnar, enda var hann þrifaköttur 
hinn mesti.

Hann svaraði ekki öðru en að kinka kolli við 
spurningu vinar síns.

En þetta svar virtist taka af allan efa um uppruna 
fetilsins. Aðdáunin var jafnmikil en samtalið snerist 
nú ekki lengur um hann og fóru menn að spjalla um 
eitthvað annað.

»Hvað segið þjer um frjettirnar, sem skjaldsveinn 
Chalais (sjale) hefir flutt til bæjarins?« spurði annar 
skyttuliði þá sem í kring stóðu.

»Hvaða frjettir eru það?« spurði Porthos drembilega.

»Hann segist hafa hitt Rochefort (rosjfor), hinn 
»vonda anda« kardínálans, í Bryssel, dulklæddan 
múnkabúningi og enn fremur hafði þessi skálkur leikið 
á kjánann hann de Laigues (lek) vegna dularbúningsins.«

»Já, de Laigues er beinasni — það er engum 
blöðum um það að fletta,« sagði Porthos. »En ætli 
þetta sje nú satt?«

»Jeg hefi það eftir Aramis,« svaraði skyttuliðinn.

»Nú, einmitt það!«

»Það veiztu sjálfur, Porthos,« sagði Aramis. »Jeg 
sagði þjer það í gær, en við skulum ekki tala meira 
um það.«

»Nei, við skulum ekki tala meira um það — það 
er nú þín meining,« svaraði Porthos. »Ekki tala meira 
um það — og þar með slá botninn í söguna! Kardínálinn 
lætur njósnara vera á hælunum á aðalsmanni, 
lætur svikara stela brjefum hans, ræningja og hrekkjalóm 
— lætur fyrir tilverkað þessa njósnara og þessara 
brjefa höggva höfuðið af Chalais undir því yfirskini, 
að hann hafði ætlað að myrða konunginn og láta 
prinsinn giftast drotningunni! Þetta hefir enginn lifandi 
maður heyrt nefnt á nafn. Þú sagðir okkur það 
í gær, okkur til mikillar uppbyggingar og nú kemur 
þú hingað í dag, þar sem við stöndum allir sem 
steini lostnir yfir þessum ósköpum, og segir bara: 
Við skulum ekki tala meira um það!«

»Jájá, vertu nú rólegur	— við skulum þá tala um 
það í hamingjunnar nafni,« svaraði Aramis hæglátlega.

»Svo framarlega sem jeg væri skjaldsveinn þessa 
vesalings Chalais, þá skyldi herra Rochefort fá að 
kenna á mjer.«

»Og þú fá enn þá betur að kenna á rauða hertoganum.«

»Rauða hertoganum! Ágætt, ágætt!« kallaði Porthos, 
skelti saman lófunum og kinkaði kolli. »Jeg skal 
sjá um að það nafn komist í hámæli — það máttu 
reiða þig á. Þú ert neyðarlega fyndinn, Aramis — það 
máttu eiga og það var illa farið, að þú skyldir ekki
geta gengt köllun þinni og gerst ábóti, kæri vin!«

»Jeg verð það einhver tíma,« svaraði Aramis. 
»Þú veizt það víst líka, Porthos,« að jeg stunda 
stöðugt guðfræðina.«

»Já, víst veit eg það,« svaraði Porthos, »og einn 
góðan veðurdag, áður en langt um líður, verður 
Aramis vígður til prests.«

»Það skal ekki standa á löngu,« sagði Aramis.

»Hann er bara að bíða eftir einu, áður en hann 
fastræður að fara í »pokann,« sem hangir ofan við 
einkennisbúninginn hans, « sagði einn skyttuliðinn í 
háði.

»Og eftir hverju er hann að bíða?« spurði annar.

»Hann er að bíða eftir því, að drotningin eignist 
erfingja að frönsku krúnunni.«

»Við skulum ekki vera að gera gys að því herrar 
góðir,« sagði Porthos. Svo er fyrir að þakka, að 
drotningin er enn á þeim aldri, að hún getur alið 
börn.«

»Já, og Buckingham er einmitt staddur á Frakklandi 
núna, ef mjer ekki skjátlast,« svaraði Aramis og 
hló við illkvitnislega.

»Nú fer þú ekki rjett með, kæri Aramis,« sagði 
Porthos, »og þú mundir komast að því fullkeyptu, ef 
herra de Tréville hefði heyrt þetta til þín.«

»Ætlar þú kannske að fara að siða mig, Porthos?« 
sagði Aramis allþóttalega og leiftruðu augu 
hans.

»Vertu annaðhvort skyttuliði eða prestur, kæri 
vin,« svaraði Porthos. »Ráddu við þig, hvort heldur
þú ætlar að vera, en reyndu ekki að vera hvorttveggja 
í einu. Mundu hvað Athos sagði við þig á dögunum 
— hann sagði að þú ætir úr öllum jötum. Svona, 
svona! Farðu ekki að stökkva upp á nef þjer — þú 
ætlar þó víst ekki að gleyma því, sem við Athos og 
þú höfðum komið okkur saman um. Þú heimsækir frú 
d'Aiguellon og gerir þjer dátt við hana. Þú ert heimagangur 
hjá frú de Bois-Tracy (boatrasí), frænku frú 
de Chevreuse (Sjevrös) og fólk er að stinga saman 
nefjum um, að þú sjert mjög inn undir hjá þeirri 
konu. — Nei nei, þú þarft ekki að segja okkur, 
hvernig lukkan leikur við þig — við ætlum okkur 
ekki að rýna eftir þínum leyndarmálum og vitum vel, 
hvað þú ert þagmáll! En því í fjáranum heldur þú ekki 
fast við þá dygð, þegar um drotninguna er að ræða? 
Látum menn tala um konunginn og kardínálann, en 
persóna drotningarinnar er heilög — um hana má 
ekkert annað en gott segja.«

»Þú ert enn hjegómlegri en Narcissus, Porthos 
minn,« svaraði Aramis. »Þú veizt, að jeg hata allar 
siðvendnisáminningar og þoli þær engum öðrum en 
Athos. En auk þess getur skyttuliði með jafnskrautlegan 
axlarfetil tæplega látið sjer farast að vanda um 
við aðra. Jeg verð ábóti ef mjer bíður svo við að 
horfa, en fyrst um sinn er jeg nú skyttuliði. Sem 
slíkur segi jeg, hvað sem mjer dettur í hug og nú 
sem stendur er það meining mín, að þú sjert óþolandi.«

»Aramis!«
 
»Porthos!«

»Svona. herrar góðir. Verið þið nú rólegir!« hvað 
við úr hópnum.

»Herra de Tréville vill fá að finna herra d'Artagnan,« 
sagði þjónninn nú og opnaði dyrnar að innri 
dyrunum.

Meðan þjónninn var að segja þetta, stóðu dyrnar 
opnar og sló þá öllu í þögn frammi í forsalnum. 
Hinn ungi maður reis úr sæti sínu og gekk inn til 
hins volduga herra. Varð hann feginn að komast hjá 
að hlusta á enda þrætunnar.



III.


Áheyrslan.


Herra de Tréville var í illu skapi þessa stundina, 
en tók hinum unga manni kurteislega þrátt fyrir það 
og fór að brosa, þegar hann heyrði inngangsorð 
d'Artagnans, því að þau mintu hann í senn á æsku 
hans og heimahaga — og það tvent kemur hverjum 
manni til að brosa, hversu roskjnn og ráðinn sem 
hann er orðinn. En jafnskjótt sem d'Artagnan var 
kominn inn í herbergið, gekk Tréville fram að dyrunum 
og hrópaði út um þær með síhækkandi rödd:

»Athos, Porthos, Aramis!«

Báðir skyttuliðarnir, sem vjer höfum minst á, 
yfirgáfu tafarlaust hópinn, sem kringum þá stóð og 
gengu inn í innra herbergið, sem undir eins var látið
aftur á eftir þeim. Þó að þeir væru ekki sem allraöruggastir, 
dáðist d'Artagnan samt að manndómi 
þeirra samfara fyrirmensku og tilheyrandi lotningu. 
Virtust hinum unga manni þeir vera eins og einhverjir 
hálfguðir, en höfðingi þeirra slíkur sem hann sæi Seif 
á Ólympi, er slöngvaði eldingum úr hendi sjer.

Þegar hurðinni var lokað á hæla skyttuliðunum, 
gekk herra de Tréville þegjandi fram og aftur um 
gólfið og hleypti brúnum. Hann gekk tvívegis fram 
hjá þeim Porthos og Aramis, er báðir stóðu teinrjettir 
eins og við liðskönnun. Svo staðnæmdist hann alt í 
einu frammi fyrir þeim, hvesti á þá augun og sagði:

»Vitið þið, hvað konungurinn sagði í gærkvöldi 
- vitið þið það, herrar góðir?«

»Nei,« svöruðu báðir skyttuliðanir eftir stundarþögn.

»En jeg vona, að þjer sýnið okkur þann heiður 
að segja okkur það,« svaraði Aramis mjög svo 
ísmeygilega.

»Hann sagði, að hjeðan af ætlaði hann að velja 
skyttuliða sína úr lífverði kardínálans.«

»Úr lífverði kardínálans! Og af hvaða ástæðu?« 
spurði Porthos forviða.

»Af því að hann sjer, að dreggjarnar þurfa bóta 
og endurnýjungar.«

Báðir skyttuliðarnir stokkroðnuðu uppí hársrætur. 
D'Artagnan leizt ekki á blikuna og óskaði sjer tíu 
álnir ofan í jörðina.

»Já,« hjelt herra de Tréviile áfram fokvondur. 
»Það er eins og jeg segi og Hans Hátign hafði rjett
fyrir sjer: Skyttuliðarnir eru sannarlega ekki til prýði 
við hirðina. Kardínálinn sat að skáktafli í gær og 
sagði þá með einhverri uppgerðar meðaumkvun, sem 
mjer gramdist afskaplega, að einhverjir af þessum árans 
skyttuliðum, einhverjir af þessum miklu görpum 
— hann sagði þessi orð svo háðslega, að mjer 
gramdist enn meir — að þessir veraldargortarar hefðu 
setið í veitingahúsi í gærkvöldi og að flokkur úr lifverði 
sínum  — hann var kominn að því að hlæja 
uppí opið geðið á mjer — hefði neyðst til að taka 
þá fasta fyrir óspektir á götunum. Herra trúr! — 
Þetta hljótið þið að vita eitthvað um! Taka skyttuliða 
fasta! Og að þarna voruð þið með, þið þrír — það 
er ekki til neins fyrir ykkur að neita því. Þið þektust 
og kardínálinn vissi nöfn ykkar. En þetta er auðvitað 
alt saman mjer að kenna, því að jeg hefi sjálfur valið 
mjer þessa menn. Til dæmis þjer, Aramis! Því í 
skrattanum fóruð þjer að fara í hermannabúning úr 
því að prestshempan fór yður svo vel. Og þjer, Porthos! 
Þjer ættuð að hengja loddarabjöllu í þennan dýrindis 
axlarfetil yðar. En Athos! Hvað er þetta — jeg 
sje Athos hvergi. Hvar er hann?«

»Hann er veikur, herra höfuðsmaður,« svaraði 
Aramis mæðulega. — »Mjög veikur.«

»Mjög veikur, segið þjer. Hvaða veiki er það?«

»Menn eru hræddir um, að það sje bóluveiki, sem 
að honum gengur, herra höfuðsmaður,« svaraði Porthos, 
sem fanst nú, að hann þyrfti líka að leggja orð 
í belg. »Og það er ákaflega illa farið, því það 
eyðileggur andlitið á honum.«

»Bóluveikin! Það er svo! Jeg er nú ekki farinn 
að trúa því strax, Porthos góður. Bóluveikin á hans 
aldri! Nei, sleppum nú því. — En hann er náttúrlega 
særður — eða fallinn — bara að jeg vissi það fyrir 
víst. Herra trúr, skyttuliðar góðir! Jeg skil ekkert í 
því, að þið skuluð vera að fara á knæpur, lenda í 
áflogum og bregða vopnum á strætum og gatnamótum. 
Og jeg vona, að þið gerið ykkur ekki að athlægi 
í augum lífvarða kardínálans, því að þeir eru ágætismenn, 
stiltir og skikkanlegir. Jeg er viss um, að þeir 
vinna aldrei til þess að verða teknir fastir og láta 
heldur ekki taka sig fasta. Þeir mundu fyr falla í 
sömu sporum en hopa eitt skref á hæl. En skyttuliðar 
konungsins eru leiknir í þeirri list að leggja á flótta 
og hlaupa undan eins og hjerar.«

Porthos og Aramis nötruðu af bræði. Þeir höfðu 
helzt viljað hengja de Tréville í greip sjer og þó vissu 
þeir með sjálfum sjer, að það var eingöngu umhyggjan 
fyrir skyttuliðunum og velvildin til þeirra, sem kom 
honum til að tala svona. Þeir tifuðu fótunum, gripu 
fast um meðalkaflann á sverðum sínum, bitu á jaxlinn 
og bölvuðu í hljóði. Það hafði heyrst greinilega út í 
forsalinn, að herra de Tréville var öskuvondur, því 
að ekki var annað en þunt þil og veggfóðurshurð á 
milli. Tíu eða tólf forvitnir skyttuliðar lögðu hlustirnar 
fast að hurðinni, náfölir af reiði. Þeir heyrðu hvert 
orð og hvísluðu að hinum móðganir og atyrði höfuðsmannsins 
og innan fárra mínútna var höllin öll 
komin í uppnám.

»Skyttuliðar konungs láta lífverði kardínálans taka
sig fasta!« — Herra de Tréville varð altaf æstari og 
orð hans sviðu áheyrendunum eins og svipuhögg. 
»Sex lífverðir kardínálans taka sex skyttuliða konungs 
fasta! Herra trúr! Jeg veit svo sem vel, hvað mjer 
ber að gera! Jeg fer beint til Louvrehallarinnar, segi 
af mjer stöðunni sem höfuðsmaður skyttuliðs konungs 
og sæki um að verða foringi lífvarðar kardínálans 
— og neiti kardínálinn mjer um það, þá verð jeg 
ábóti, sem jeg er lifandi maður.«

Kurrinn í forsalnum varð að fullkominni háreysti 
þegar þessi orð heyrðust þangað og alstaðar kvað 
við bölv og formælingar. D'Artagnan fór að svipast 
eftir einhverju skoti, þar sem hann gæti hlaupið í felur 
og sárlangaði til að skríða undir borðið.

»Lofið mjer nú að segja fáein orð,« sagði Porthos. 
»Það er satt, að við vorum jafnmargir að tölu 
— sex á móti sex, en það var svikist að okkur, tveir 
okkar voru þegar fallnir áður en við gátum brugðið 
sverðum og Athos því nær óvígur af sárum og mæði. 
Þjer kannist við hann, herra höfuðsmaður! Hann 
reyndi tvisvar að rísa á fætur, en fjell jafnharðan. 
Þrátt fyrir þetta gáfumst við ekki upp, ja neinei! —  
Þeir tóku okkur með valdi og ofbeldi og á leiðinni 
hlupum við svo frá þeim. Athos ljetu þeir liggja afskiftalausan 
— hafa líklega haldið, að hann mundi 
engum mein gera framar. Svona er nú málavöxtum 
rjett lýst, herra höfuðsmaður og þjer hljótið líka að 
vita, að ekki sigra menn í öllum bardögum. Pompejus 
beið ósigur við Farsalos og Franz konungur I. við
Pavía og held jeg þó, að hann hafi ekki verið lakari 
herforingi en aðrir.«

»Og mjer er ánægja að segja yður, að jeg klauf 
einn af þessum kumpánum í herðar niður með hans 
eigin sverði,« sagði Aramis. »Sverðið mitt brotnaði í 
fyrstu atlögunni.«

»Þetta hefi eg ekki heyrt fyrri,« sagði herra de 
Tréville sýnu mildari. »Kardínálinn hefir líklega gert 
fullmikið úr þessu.«

»En með yðar leyfi, herra höfuðsmaður,« sagði 
Aramis heldur hugrakkari þegar hann sá, að farið var 
að sljákka í de Tréville — »þá vil jeg biðja yður að geta 
ekki um það, að Athos sje særður. Honum mundi 
falla það fjarska illa og þar sem sárið er afar hættulegt 
— það nær alla leið frá öxlinni og ofan á brjóst 
— þá er ástæða til að óttast — — —«

Í sömu svipan opnaðist hurðin og sást í dyrunum 
frítt og göfuglegt, en náfölt andlit.

»Athos!« hrópuðu báðir skyttuliðarnir.

»Athos!« kallaði herra de Tréville.

»Já, þjer höfðuð verið að kalla á mig, herra höfuðsmaður,« 
sagði Athos veikróma en skýrt og skilmerkilega 
-- »eða svo var mjer sagt af einum fjelaga 
mínum og flýtti jeg mjer því hingað. Hvað þóknast 
yður, herra höfuðsmaður?«

Og Athos gekk föstum skrefum inn í herbergið, 
beinn og keikur að vanda. Herra de Tréville varð 
mikið um að sjá slíkt hugrekki og karlmensku og 
gekk á móti honum.

»Jeg var einmitt að segja þessum herrum,« sagði
hann »að jeg harðbanna skyttuliðum mínum að stofna 
lífi sínu í voða, nema full ástæða sje til, því að konungurinn 
hefur miklar mætur á hraustum mönnum og 
Hans Hátign veit betur en nokkur annar, að enginn 
tekur skyttuliðunum fram að hreysti og harðfengi. 
Rjettið mjer hönd yðar, herra Athos.«

Og án þess að bíða svars, greip Tréville hönd 
Athos og hristi hana innilega, en tók ekkert eftir því, 
að Athos kiptist við af sársauka þó að hann reyndi 
að harka af sjer og varð sýnu fölari en áður.

Hurðin stóð í hálfa gátt, því að nú vissu allir, 
að Athos var kominn þar til að skýra frá málavöxtum. 
Ljetu menn gleði sína í ljósi yfir seinustu orðum 
höfuðsmannsins og ætlaði hann einmitt að fara að 
þagga niður í áheyrendunum, sem tróðust inn í dyrnar, 
þegar hann tók eftir krampadráttum í hönd Athos 
og sá þá, um leið og hann leit framan í hann, að 
hann var í þann veginn að falla í öngvit og á sama 
augabragði hnje hinn hrausti skyttuliði ofan á gólfið 
og lá þar, sem dauður væri.

»Sáralækni — fljótt!« hrópaði de Tréville. »Annaðhvort 
minn eigin lækni eða konungsins	— sækið þann 
bezta, sem hægi er að ná í! Komið undir eins með 
sáralækni því að annars er úti um hinn hrausta Athos, 
sem jeg, er lifandi maður!«

Við þessi köll ruddust allir inn í herbergið án 
manngreinarálits, en öll sú hjálpfýsi hefði lítið 
gagnað hinum særða manni hefði ekki staðið svo á, 
að hinn umræddi læknir var einmitt staddur í sjálfri 
höllinni. Hann tróðst nú gegnum mannfjöldann, gekk
að Athos og skipaði þegar að flytja hann í annað 
herbergi þar sem allir þessir menn voru fyrir honum. 
Porthos og Aramis hófu fjelaga sinn upp og báru 
hann, en Tréville vísaði þeim leið. Læknirinn fylgdi 
þeim eftir og var svo dyrunum lokað.

Einkaherbergi herra de Tréville, sem annars var 
»heilagur staður« öllum óviðkomandi, var við þetta 
tækifæri eins og partur af forsalnum. Það var troðfult 
af mönnum, sem allir töluðu í einu, hrópuðu og kölluðu, 
bölvuðu og bölsótuðust og óskuðu kardínálanum 
og öllum hans lífverði norður og niður fyrir allar 
hellur.

Litlu síðar komu þeir Porthos og Aramis aftur, 
en læknirinn og de Tréville voru yfir sjúklingnum.

Loksins kom de Tréville líka. Hafði sjúklingurinn 
þá fengið meðvitund aftur og hjelt læknirinn að þetta 
áfall mundi engin eftirköst hafa. Öngvitið orsakaðist 
af hinum mikla blóðmissi, sem Athos hafði orðið fyrir.

Að svo búnu bandaði de Tréville hendinni og 
fóru þá allir út úr herberginu að d'Artagnan undanteknum; 
hann gleymdi því ekki, að hann átti að fá 
áheyrslu og með þolgæði Gaskognarans hafði hann 
staðið kyr í sömu sporum allan þann tíma, sem á 
þessu stóð.

Herra de Tréville sneri sjer við þegar allir voru 
farnir og stóð þá beint frammi fyrir hinum unga manni, 
er hafði fallið honum algerlega úr minni í öllu þessu 
uppþoti. D'Artagnan nefndi nú aftur nafn sitt og áttaði 
de Tréville sig þá strax.

»Fyrirgefið, kæri sveitungi,« sagði hann brosandi.

»Jeg var alveg búinn að gleyma yður. En hvað skal 
segja! Höfuðsmaðurinn er vanalega eins konar húsfaðir 
og hefur oft og tíðum þyngri ábyrgð að bera 
en fjölskyldumaðurinn. Dátarnir eru nokkurs konar 
börn, þótt vaxnir sjeu úr grasinu, en jeg held því 
fast fram, að skipunum konungsins, og einkum kardínálans, 
sje hlýtt í smáu sem stóru — — «

D'Artagnan gat ekki varist því að brosa. Herra 
de Tréville tók eftir því og rjeði það svo, að þessi 
ungi maður væri enginn algengur sveitaglópur. Hann 
vjek þá talinu að öðru og snjeri sjer beint að málefni 
þeirra.

»Mjer þótti mjög vænt um föður yðar,« sagði 
hann. »Hvað get jeg nú gert fyrir son hans?« Þjer 
verðið að svara því fljótt og greiðlega, því að jeg á 
ekki tíma minn sjálfur.«

»Herra höfuðsmaður,« sagði d'Artagnan. »Það 
var ætlun mín, þegar jeg fór frá Tarbes, að biðja 
yður inngöngu í skyttuliðið — sökum vináttu yðar 
við föður minn. En það sem jeg hefi verið sjónar- og 
heyrnar vottur að nú í tvo tíma, hefir fært mjer heim 
sanninn um það, hver fádæma velgerð það væri og 
nú er jeg orðinn hræddur um, að jeg verðskuldi hana 
ekki.«

»Já, það er raunar til mikils mælt, ungi maður,« 
sagði herra de Tréville, en þó er það kann ske ekki 
eins ófáanlegt eða torfengið eins og þjer haldið eða 
virðist halda. En Hans Hátign hefur sjeð fyrir slíka 
aðstöðu sem yðar og ákveðið — því miður fyrir 
yður — að enginn geti orðið skyttuliði, nema hann
sje reyndur að dugnaði og karlmensku, annaðhvort 
með því að hafa verið í herferð eða sýnt af sjer einhver 
hreystiverk, eða loks með því að vera tvö ár til 
undirbúnings í herfylki, sem ekki er metið jafnmikils 
og herfylki okkar.«

D'Artagnan hneigði sig þegjandi og varð nú enn 
hugleiknara að gerast skyttuliði þegar hann heyrði, 
hve miklum erfiðleikum það var bundið.

»En« sagði Tréville og hvesti augun á sveitunga 
sinn, eins og hann ætlaði komast eftir hans leyndustu 
hugsunum — »en jeg skal samt gera eitt fyrir 
yður sem merki vináttu minnar við föður yðar. Hinir 
ungu menn frá Béarn eru sjaldnast mjög loðnir um 
lófana — og jeg hugsa að litlar breytingar hafi orðið á 
því, síðan jeg fór þaðan. Þjer hafið líklega ekki meðferðis 
nein ósköp af peningum að heiman.«

D'Artagnan teygði úr sjer mjög drembilega eins 
og til að gefa í skyn, að hann ætlaði ekki að biðjast 
neinnar ölmusu.

»Það er svo, ungi maður — rjett er nú það,«
sagði höfuðsmaðurinn — jeg kannast við! Sjálfur kom 
jeg til Parísar með fjóra dali í vasanum og skyldi 
hafa ráðist á hvern þann, sem hefði dirfst að segja, 
að jeg hefði ekki nóga peninga til þess að kaupa alla 
Louvrehöllina!«

D'Artagnan teigði úr sjer aftur. Svo var gamla 
Bleik fyrir að þakka, að hann hafði byrjað veru sína í 
París með fjórum dölum meira en herra de Tréville.

»Auðvitað verðið þjer að gæta þeirra peninga vel, 
sem þjer hafið handbæra, hvort sem þeir eru nú litlir
eða miklir. En jafnframt því verðið þjer að iðka 
þær íþróttir, sem hverjum aðalsmanni ber að temja 
sjer og ná fullkomnun í. Jeg skal þegar í dag skrifa 
forstöðumanni hins konunglega íþróttaskóla og getið 
þjer þá fengið ókeypis kenslu í honum frá morgundeginum 
að telja. Þjer skuluð ekki afþakka þennan 
litla greiða. Göfugustu og auðugustu aðalsmenn vorir 
sækja stundum um inntöku í þennan skóla án þess 
að fá hana. Yður verður kent þar að sitja á hesti, 
skylmast og stíga dans. Þjer fáið þar góðan fjelagsskap 
og getið svo heimsótt mig við og við og sagt 
mjer, hvað yður líður og hvort jeg get gert eitthvað 
fyrir yður.«

Þó að d'Artagnan væri als ókunnugur hirðsiðum 
öllum, gat hann samt skilið, að þetta voru fremur 
fálegar viðtökur.

»Já, herra höfuðsmaður,« sagði hann. »Nú sje 
jeg, hver þörf mjer væri á meðmælingarbrjefi því, sem 
faðir minn fjekk mjer og sagði mjer að fá yður.«

»Þjer hafið rjett að mæla,« svaraði de Tréville, 
»og jeg hefi verið að furða mig á því, að þjer gátuð 
komist þessa löngu leið án þess að hafa eitthvað slíkt 
millum handa — oft og tíðum eina verðmætið, sem 
við Béarnarar höfum meðferðis.«

»Jeg hafði líka slíkt brjef, herra höfuðsmaður, 
og það var að öllu leyti vel úr garði gert, hamingjunni 
sje lof,« sagði d'Artagnan, »en því var stolið 
af mjer á leiðinni.«

Sagði hann síðan frá öllu því, sem fyrir hann 
hafði komið í Meung, lýsti ókunna manninum nákvæmlega
og var slíkur sanninda- og hreinskilnisblær 
á allri frásögn hans, að de Tréville gazt mjög vel 
að því.

»Það var undarlegt,« sagði höfuðsmaðurinn. »Þjer 
hafið sjálfsagt nefnt mig á nafn.«

»Já, herra höfuðsmaður, auðvitað gerði jeg mig 
sekan í þeirri óvarkárni, en nafn yðar átti að vera 
mjer sverð og skjöldur á leiðinni hvort sem var og 
getið þjer því eflaust skilið, að jeg notaði mjer það oft.«

Gullhamrar voru mikils metnir á þeim dögum og 
höfuðsmaðurinn hafði engu minna dálæti á þeim en 
konungurinn og kardínálinn. Hann brosti ánægjulega 
að þessum orðum, en það bros hvarf fljótt og vjek 
hann aftur að viðureigninni í Meung.

»Segið þjer mjer eitt. Hafði þessi ókunni maður 
ekki lítið ör á annari kinninni?«

»Jú, það var svo að sjá, sem byssukúla hefði 
snert hann einhvern tíma.«

»Var það ekki fríðleikamaður?«

»Jú.«

»Og hár vexti?«

»Jú.«

»Fölur í andliti og dökkhærður?«

»Já það er sami maðurinn. En hvernig stendur 
á því, herra höfuðsmaöur, að þjer skulið þekkja hann? 
Nú — en ef jeg á eftir að hitta hann — og jeg sver 
þess dýran eið, að jeg skal hitta hann, þó ekki verði 
fyr en í Víti — — «

»Var hann að bíða eftir kvennmanni?« hjelt de 
Tréville áfram.

»Að minsta kosti fór hann jafnskjótt sem hann 
hafði talað við þann kvennmann.«

»Vitið þjer, um hvað þau voru að tala?«

»Hann fjekk henni öskju, sagði að í þeirri öskju 
væru fyrirskipanir hennar og skipaði henni að opna 
hana ekki fyr en hún kæmi til Lundúna.«

»Var þessi kvennmaður enskur?«

»Hann kallaði hana Mylady.»

»Það er hann,« tautaði de Tréville, »og enginn 
annar en hann! Og jeg sem hjelt, að hann væri í 
Bryssel enn þá!«

»Æ, herra höfuðsmaður. Ef þjer vitið hver þessi 
maður er, þá segið mjer það og sömuleiðis, hvar jeg 
geti hitt hann,« sagði d'Artagnan. »Þá krefst jeg 
einskis meira af yður — og þá leysi eg yður frá loforði 
yðar um að taka mig í skyttuliðið. Því hefnd vil 
jeg fá fyrst og fremst.«

»Gætið yðar vel fyrir þeim manni, ungi maður,« 
svaraði höfuðsmaðurinn. »Og ef þjer rekist á hann 
einhvern tíma, þá er yður bezt að skjóta yður sem 
fyrst undan. Þjer skuluð ekki renna höfðinu á jafnharðan 
stein — þjer munduð sprengja það í þúsund 
stykki eins og það væri úr gleri.«

»En það skal nú samt ekki aftra mjer frá að 
hefna mín þegar — —«

»Jeg ræð yður til þess að vera ekki að leita að 
honum,« sagði de Tréville.

Hann þagnaði skyndilega, því að nú grunaði 
hann nokkuð alt í einu. — Það skyldi nú ekki leynast 
eitthvert skelmisbragð undir þessu ofsahatri, sem
ungi maðurinn bar til þessa ókunna manns, sem stolið
hafði brjefi hans þó undarlegt væri. Skyldi þessi 
sveitadurgur kann ske vera útsendari kardínálans? Og 
var hann kominn í þeim erindum að leggja einhverja 
gildru fyrir hann? Það var ekkert líklegra en að þessi 
svo nefndi d'Artagnan, sem smeygt hafði verið inn 
til hans, ætti nú að ná tiltrú hans og steypa honum 
síðan í glötunina. Hann hvesti augun aftur á d'Artagnan	
og varð nokkru rólegri þegar hann leit á 
þetta andlit, sem bar ljósan vott um slægð og uppgerðar 
auðmýkt.

»Nújæja, hann er Gaskognari — um það er ekki 
neinum blöðum að fletta, en alt fyrir það getur hann 
eins vel tilheyrt flokki kardínálans eins og mínum,« 
hugsaði hann með sjálfum sjer, »en nú er bezt að 
reyna piltinn. Kæri vin,« sagði hann hæglátlega. »Jeg 
býst við, að sagan sem þjer sögðuð mjer um brjefið 
sje sönn og til þess að bæta yður eitthvað þessar 
fálega viðtökur, sem þjer hafið fengið hjerna, þá ætla 
jeg nú að gefa yður ofurlítið sýnishorn af pólitíkinni 
hjerna. Konungurinn og kardínálinn eru trygðavinir 
og þó að þeir eigi í erjum stöku sinnum, þá er það 
alt græskulaust. Jeg vil ekki að sveitungi minn, fríður 
maður og gjörvilegur og líklegur til að hafa sig áfram, 
verði fyrir neinum blekkingum eða gangi í einhverja 
gildruna, eins og svo margir einfeldningar hafa áður 
gert. Munið það, að jeg er báðum þessum voldugu 
herrum trúr og hollur og að alt, sem jeg tekst á 
hendur, er gert í þeim tilgangi einum að rækja gagn 
konungsins og kardínálans, enda er hinn síðarnefndi
einn hinn mesti spekingur, sem nokkurn tíma hefur 
uppi verið á Frakklandi. Hagið þjer yður eftir þessu, 
ungi maður, og ef þjer, annaðhvort sökum ætternis 
eða persónulegra tilfinninga, eruð andvígur kardínálanum, 
þá skuluð þjer kannast við það hreinskilnislega. 
Okkar leiðir skilja þá undir eins. Jeg skal þó að 
vísu vera yður innan handar á ýmsan hátt, en án 
þess að taka yður sjerstaklega að mjer eða hleypa 
yður inn á heimili mitt. Að minsta kosti vona jeg, 
að þjer virðið hreinskilni mína og þjer eruð eini ungi 
maðurinn, sem jeg hefi talað svona skýlaust við.«

En með sjálfum sjer hugsaði de Tréville:

»Ef svo skyldi vera, að kardínálinn hafi sent 
þennan unga bragðaref á mig, þá hefur sá hinn sami 
herra, sem veit vel hversu jeg hata hann, heldur ekki 
gleymt að segja flugumanni þessum, hvernig haganlegast 
er að slá mjer gullhamra. Og þá mun þessi 
kumpán eflaust segja, að hann hafi mestu andstygð 
á hans hágöfgi.«

En þetta fór nú samt á alt annan veg en de Tréville 
hafði búist við. D'Artagnan svaraði hiklaust og 
framúrskarandi sakleysislega:

»Jeg fór að heiman með sömu hugsun og sama 
ásetningi, herra höfuðsmaður. Faðir minn hefur ráðið 
mjer til þess að þola engum neitt nema konunginum, 
kardínálanum og herra de Tréville, sem hann telur 
þrjá ágætustu mennina á Frakklandi.«

Eins og sjá má, tók d'Artagnan það upp hjá 
sjálfum sjer að nefna höfuðsmann skyttuliðanna meðal
landsins ágætustu manna — hjelt, að það mundi 
ekki spilla til.

»Já, jeg ber dýpstu lotningu fyrir kardínálanum,« 
sagði hann enn fremur, »og dáist að verkum hans. 
Ef þjer talið við mig í hreinskilni, eins og þjer segist 
gera, herra höfuðsmaður, þá hefi jeg fulla ástæðu 
til að fagna því, því að þá sýnið þjer mjer þann 
heiður að kannast við samræmið í skoðunum okkar 
og tilfinningum. En ef þjer hins vegar — sem ekki 
væri nema eðlilegt — hafið talað þannig vegna þess, 
að þjer grunið mig um græsku, þá skil jeg það vel, 
að jeg vinn sjálfum mjer mein með því að segja sannleikann. 
En þó svo væri, munduð þjer ekki geta 
hliðrað yður hjá að unna mjer virðingar yðar, og 
hana met jeg mest af öllu í þessum heimi.«

De Tréville undraðist mjög. Slík hyggindi og slík 
fádæma hreinskilni var sannarlega góðra gjalda verð, 
en þó var efasemi hans ekki fyllilega niðurbæld. Þess 
fremri sem þessi ungi maður var öðrum ungum 
mönnum, þess meiri ástæða var til að gæta allrar 
varúðar ef hjer væru brögð í tafli. Engu að síður tók 
hann í hönd d'Artagnan og sagði:

»Þjer eruð dáða drengur, en nú sem stendur get 
jeg ekki annað fyrir yður gert, en það sem jeg var að 
bjóða yður áðan. Þjer eruð alt af velkominn á heimili 
mitt og þegar fram í sækir, tekst yður sennilega að 
ná því marki, sem þjer stefnið að. Þjer getið snúið 
yður til mín, hve nær sem vera skal og að sjálfsögðu 
gripið hvert það tækifæri, sem yður kann að gefast.«

»Það er með öðrum orðum,« svaraði d'Artagnan 
»að þjer ætlið að biða þangað til að jeg hefi gert 
mig verðugan þeirrar stöðu, sem jeg ætla að reyna 
að komast í. Gott og vel, hjelt hann áfram með því 
hispursleysi, sem Gaskognaranum er meðfætt. Þjer 
megið eiga það víst, að þjer skuluð ekki þurfa lengi 
að bíða!«

Að svo mæltu hneigði hann sig djúpt og ætlaði 
að fara sína leið.

»Nei, bíðið þjer svolítið!« sagði de Tréville. »Jeg 
lofaði yður að skrifa forstöðumanni íþróttaskólans. 
En kannske þjer sjeuð of drembinn til að þiggja það, 
ungi herra?«

»Nei, engan veginn, herra höfuðsmaður,« svaraði d'Artagnan, 
»og jeg skal sjá um, að það fari 
ekki eins fyrir þessu brjefi og hinu. Jeg skal geyma 
það vel og það skal komast til skila, hvað sem fyrir 
kann að koma. Vei þeim, segi jeg, sem vill reyna að 
ræna því frá mjer!«

D'TréVille gat ekki annað en brosað að þessum 
ákafa. Hann skildi sveitunga sinn eftir í veggskotinu, 
þar sem þeir höfðu talast þetta við, settist við borð 
sitt og fór að skrifa meðmælabrjefið. D'Artagnan 
hamraði hergöngulag á gluggarúðurnar og horfði á 
skyttuliðana, sem voru nú að tínast í burtu hver af 
ögrum.

Þegar de Tréville hafði skrifað brjefið, innsiglaði 
hann það og gekk til d'Artagnans til að fá honum 
það. En í sömu andránni kiptist hinn ungi maður við, 
honum til mikillar undrunar, sótroðnaði af reiði og 
hentist út úr herberginu um leið og hann hrópaði:

»Hananú! Í þetta skifti skal hann ekki sleppa!« 

»Hver þá?« spurði de Tréville.

»Sá sem stal brjefinu?« svaraði d'Artagnan. »Sá 
óþokki!«

Og svo var hann allur á burt.

»Skárri er það skrattans gláninn,« tautaði de 
Tréville. »Nema að þetta sje yfirvegað undanhald og 
af ásettu ráði gert, fyrst að hann fjekk nú ekki það 
sem hann ætlaði sjer.«



IV.


Öxlin á Athos, Axlarfetill Porthos og 
vasaklútur Aramis.


D'Artagnan þeyttist í bræði sinni gegnum forsalinn 
og út á tröppurnar, sem hann ætlaði að hlaupa 
í þremur eða fjórum stökkum, en rakst þá óþyrmilega 
á skyttuliða einn, sem kom þar út úr hliðardyrum. 
Áreksturinn var alltilfinnanlegur því að maðurinn 
hljóðaði hástöfum.

»Fyrirgefið þjer,« sagði d'Artagnan og reyndi  
komast áfram. »Mjer liggur voða mikið á.«

En hann var ekki fyr kominn ofan í efstu þrepin 
en að grypið var heljartaki í axlarfetil hans og 
honum haldið aftur.

»Einmitt það -- yður liggur fjarska mikið á!« 
sagði skyttuliðinn, sem var náfölur í framan, »Og svo
hlaupið þjer mig næstum um koll og ætlið síðan að 
skjótast undan, eftir að hafa gert lítilfjörlega afsökun. 
Nei, ungi maður — það dugar nú ekki! Þjer haldið 
kannske að þjer getið sparkað í mig eins og hund, 
af því að þjer heyrðuð herra de Tréville tala heldur 
hvatskeytlega til okkar. En yður skjátlast, kunningi, ef 
þjer haldið það. Þjer eruð ekki herra de Tréville, 
höfuðsmaður skyttuliðanna.«

»Jeg gerði það sannarlega ekki viljandi,« svaraði 
d'Artagnan, sem kannaðist nú við manninn. Það 
var Athos. Læknirinn var búinn að binda um sár hans 
og hann var á heimleið þegar d'Artagnan dembdist á 
hann, »Og auk þess,« hjelt d'Artagnan áfram, »bað 
jeg yður undir eins afsökunar og það hjelt jeg að 
mundi nægja. Samt skal jeg nú taka það upp aftur og 
legg þar við drengskap minn — þó að það sje 
kannske skakt af mjer — að mjer liggur afarmikið á. 
Gerið því svo vel að sleppa mjer, svo að jeg komist 
í tæka tíð þangað sem jeg ætla mjer.«

»Þjer eruð ekki sjerlega kurteis, herra góður,« 
sagði Athos og slepti honum. »Það er auðheyrt, að 
þjer eruð langt að kominn.«

D'Artagnan var kominn nokkur skref burtu, en 
staðnæmdist þegar Athos sagði þetta.

Hvað er þetta, herra minn? Þó að jeg sje langt 
að kominn, þá skal jeg segja yður í eitt skifti fyrir 
öll, að það eruð sannarlega ekki þjer, sem jeg ætlast 
til að kenni mjer manna siði.«

»Einmitt það,« sagði Athos.

»Ó, bara að mjer lægi ekki svona mikið á!« sagði 
d'Artagnan.

»Heyrið þjer nú, æðikollur minn,« svaraði Athos. 
»Þjer getið altaf náð í mig þegar yður sýnist.«

»Og hvar þá, með leyfi að spyrja?«

»Við Karmelítaklaustrið Deschaux.« (dessjó)

»Hve nær?«

»Rjett fyrir klukkan tólf í nótt.«

»Jæja — jeg skal koma þangað.«

»Látið þjer mig ekki þurfa að bíða. Ef þjer komið 
ekki fyr en klukkan er farin að ganga eitt, þá 
sníð jeg af yður bæði eyrun.«

»Jaseisei« — sagði d'Artagnan. »Jeg skal vera 
kominn þegar klukkuna vantar tíu mínútur í tólf.«

Að svo mæltu hljóp hann burt eins og fætur 
toguðu. Hann vonaðist eftir að ná ókunna manninum, 
því hann virtist ganga í hægðum sínum.

En niðri í hliðinu stóð Porthos og var að skrafa 
við varðmanninn. Stóðu þeir svo þjett samann, að 
það var rjett með naumindum, að einn maður gat 
smeigt sjer á milli þeirra. Að minsta kosti ætlaði 
d'Artagnan sjer þetta, en í sama bili kom vindhviða, 
sem þandi út hina löngu og víðu yfirhöfn Porthos 
eins og segl og flæktist d'Artagnan í henni. Porthos 
kipti yfirhöfninni að sjer bölvandi og ragnandi, en 
d'Artagnan vafðist innan í hana um leið og gat sig 
hvergi hreyft. Hann var hræddastur um að skemma 
axlarfetilinn dýrmæta og þegar hann loksins gat rekið 
höfuðið út undan yfirhöfninni, þá sá hann, að hann 
var einmitt að nudda sjer upp við fetilinn.

En því var líkt varið með þennan fetil eins og 
flesta aðra hluti hjer í þessum heimi: hann var ekki 
það sem hann sýndist vera nema að nokkru leyti. 
Hann var gullofinn og glitrandi að framan, en að 
aftan var hann ekki annað en nautsihúðar-reim. Með 
öllu sínu yfirlæti hafði Porthos ekki efni á að láta gera 
hann allan jafnskrautlegan og nú skilst lesaranum, 
hvers vegna Porthos þóttist vera kvefaður og þurfa 
að dúða sig í þessari stóru og miklu yfirhöfn.

»Hver fjandinn er þetta, sem á gengur?«, æpti 
Porthos og reyndi að losa sig Við d'Artagnan. »Eruð 
þjer vitlaus, maður, að ráðast svona á saklaust og 
friðsamt fólk?«

»Fyrirgefið þjer,« sagði d'Artagnan og gat nú 
loksins skriðið undan kápunni, »en mjer liggur svo 
afskaplega mikið á og er að elta mann.«

»Nújá! Þjer eruð að elta mann, en gleymið alveg 
að líta í kringum yður,« sagði Porthos.

»Ónei,« svaraði d'Artagnan þóttalega. »Einmitt 
af því jeg lít í kringum mig, þá sje jeg það, sem 
aðrir ekki sjá.«

Vjer skulum ekkert um það segja, hvort Porthos 
skildi sneiðina eða ekki, en nokkuð er það, að hann 
varð öskuvondur.

»Jeg skal láta yður vita það, herra góður,« sagði 
hann, »að ef þjer framvegis nuddið yður svona upp 
við skyttuliða, eins og þjer nú hafið gert, þá verðið 
þjer lúbarinn.«

»Þetta kalla jeg nú stóryrði í frekara lagi,« sagði 
d'Artagnan.

»Já, en þau hæfa manni, sem er vanur að horfast 
í augu við fjandmenn sína,« svaraði Porthos.

»Jú, því skal jeg trúa og nú skil jeg líka ofur 
vel, hvers vegna þjer snúið aldrei baki að neinum!«

Að svo mæltu gekk d'Artagnan leiðar sinnar, 
skellihlæjandi að sinni eigin fyndni.

Porthos nötraði af bræði og stökk áfram eins og 
hann ætlaði að ráðast á d'Artagnan.

»Seinna, seinna!« æpti d'Artagnan, »þegar þjer 
eruð yfirhafnarlaus!«

»Jæja, við skulum þá segja klukkan eitt, bak við 
Luxembourg (lujxangbúr) höllina.«

»Gott og vel!« svaraði d'Artagnan og snjeri fyrir 
götuhornið.

En nú var ókunna manninn hvergi að sjá framar, 
enda var nú dregið mjög sundur með þeim og líka 
gat verið, að hann hefði farið inn í eitthvert hús. 
D'Artagnan spurði alla um hann, sem hann mætti, 
en enginn þóttist hafa sjeð hann. Hann hafði það þó 
upp úr hlaupunum, að hann varð löðursveittur og 
við það rann af honum mesta reiðin.

Hann fór nú að hugsa um það, sem fyrir hann
hafði komið seinustu klukkutímana. Það var nú ekki 
svo fátt, en flest af því fremur leiðinlegt. Klukkan var 
ekki enn orðinn ellefu, en samt var hann búinn að 
baka sjer óvild herra de Tréville. Höfuðsmanninum 
hlaut að þykja framkoma hans og brotthlaup í meira 
lagi ósvífnislegt.

Þar næst hafði hann flækst inn í tvö einvígi og 
það við tvo skyttuliða; með öðrum orðum við menn, 
sem voru honum fullkomlega tvígildir hvor um sig. 
Að minsta kosti mat hann þá svo mikils sjálfur, að 
hann áleit þá fremri öllum öðrum mönnum.

Það var ekki glæsilegt útlit, en þar sem hann 
var viss um að falla fyrir sverði Athos, þá kærði 
hann sig auðvitað kollóttan um Porthos. En með 
því að vonin er það seinasta, sem víkur úr brjósti 
manns, þá komst hann brátt að þeirri niðurstöðu, að 
ekki væri með öllu óhugsanlegt, að hann kynni að 
vinna bæði einvígin, en vitanlega alþakinn sárum og 
í þeirri von sagði hann við sjálfan sig:

»Jeg er annars skárri skýjaglópurinn! Þarna hleyp 
jeg eins og bandóður maður á vesalings Athos 
og lenti náttúrlega á særðu öxlinni! Jeg er bara mest 
hissa á því, að hann skyldi ekki reka mig í gegn 
þegar í stað. Það hefði verið mjer maklegt, því jeg 
hlýt að hafa valdið honum hræðilegum sársauka. En 
þessi árekstur á Porthos -- það er nú raunar ekki til 
annars en að hlæja að því!«

Og þar með rak hinn ungi maður upp skellihlátur, 
en leit samt alt í kringum sig, ef vera kynni einhver í 
nánd, sem tæki það illa upp, að hann væri að 
hlæja svona aleinn á götunni.

»Já, það er nú ekki til annars en að hlæja að 
þessum árekstri á Porthos, en jeg er nú dæmalaus 
glanni samt sem áður! Þarna hleyp jeg beint á fólk 
án þess að gera því aðvart -- og fer svo að gægjast 
undir yfirhafnir manna! En samt hefði hann líklega 
ekki tekið mjer þetta neitt illa upp, hefði jeg ekki 
farið að minnast á fetilskömmina -- jæja, það var nú 
annars hálf-tvírætt, sem jeg sagði. Já, jeg er nátttúrlega 
forhertur Gaskognari -- það er enginn efi á því -- 
og gæti sjálfsagt ekki að mjer gert, að snara ekki út 
einhverri háðglósunni þó að jeg væri kominn í opinn 
dauðann! Jæja-nú, lagsmaður! Ef þú kemst lifandi út 
úr þessu -- sem er mjög svo ósennilegt -— þá skaltu 
gæta þess framvegis að vera manna kurteisastur við 
alla. Hjeðan af verð jeg að láta dást að mjer og 
gerast fyrirmynd annara manna. Það er enginn bleyðiskapur 
að vera kurteis og alúðlegur. Til dæmis eins 
og Aramis -- hann er ekkert annað en blíðan og 
ljúfmenskan og hver svo sem skyldi dirfast að leggja 
honum bleyðiorð á bak? Nei, víst ekki, það vara sig 
líklega flestir á því —- og nú ætla jeg framvegis að 
taka mjer Aramis til eftirbreytni. En skoðum til -- 
þarna er hann þá sjálfur!«

Meðan d'Artagnan var að rausa þetta við sjálfan 
sig, hafði hann komist alla leið að d'Aiguillon-höllinni 
og þar kom hann alt í einu auga á Aramis, er 
stóð þar fyrir utan hliðið og var að skrafa við þrjá 
aðalsmenn í einkennisbúningi hins konunglega lífvarðar. 
Aramis tók líka eftir d'Artagnan, en mintist 
þess um leið, að sá maður hafði verið heyrnarvottur 
að ávítunarræðu þeirri, sem herra de Tréville hjelt 
yfir skyttuliðunum um morguninn og ljet þá sem 
hann sæi hann ekki. En d'Artagnan var nú einmitt 
staðráðinn í þvi að sýna hverjum manni kurteisi og 
umburðarlyndi og vjek sjer því að þessum fjórum 
ungu mönnum, hneigði sig djúpt fyrir þeim og brosti 
mjög alúðlega. Aramis hneigði sig lítið eitt a móti,
en brosti ekki og allir hættu þeir samtalinu þegar í 
stað.

D'Artagnan var nú ekki svo einfaldur, að hann 
sæi ekki undir eins, að honum var ofaukið þarna, en 
hann var ekki enn þá orðinn svo innlifaður háttum 
og siðvenjum heldri manna, að hann kynni að bjarga 
sjer út úr þess háttar klípum svo að sem minst bæri 
á, en þarna var hann kominn í hóp manna, sem hann 
þekti als ekki neitt og ekki voru að tala um neitt það, 
sem honum gat komið við. Hann var nú að brjóta 
heilann um, hvernig hann ætti að bjargast út úr þessu 
en tók þá alt í einu eftir því, að Aramis hafði mist 
vasaklútinn sinn ofan á götuna og að hann – sjálfsagt 
óafvitandi – stóð á honum með annan fótinn. 
D'Artagnan hjelt nú, að þarna gæfist sjer gott tækifæri 
til að sýna kurteisi sína og greiðvikni, laut niður 
og kipti vasaklútnum til sín, þó að Aramis stæði 
æði fast á honum og rjetti honum hann svo mælandi:

»Jeg býst við, að þjer vilduð síður týna þessum 
vasaklút, herra minn.«

Þetta var líka prýðis fallegur klútur, allur útsaumaður 
og skreyttur kórónu í einu horninu. Aramis sótroðnaði 
og þreif klútinn bálvondur úr hendi Gaskognarans.

»Hæhæ, þú dularfulli Aramis!« sagði einn lífvarðarliðinn. 
»Ætlarðu enn að staðhæfa, að þú sjert ósáttur 
við frú de Bois-Tracy? Hún hefir þó lánað þjer 
vasaklút að minsta kosti!«

Aramis leit þeim augum á d'Artagnan, að hann 
þurfti ekki að vera í neinum vafa um, að þar hefði 
hann eignast magnaðan hatursmann. Síðan sagði hann 
jafn blíðlega og hann var vanur:

»Ykkur skjátlast, herrar góðir -- mjer kemur 
þessi vasaklútur ekkert við og jeg skil ekki, hvers 
vegna þessi maður er að fá mjer hann í staðinn fyrir 
einhverjum ykkar. En ef þið trúið mjer ekki, þá getið 
þið sjálfir sjeð hjerna, að jeg er með minn eigin klút 
í vasanum.«

Og um leið tók hann upp sinn eigin vasaklút, 
sem einnig var mjög vandaður, en samt ekki allur 
útsaumaður og heldur ekki með kórónu í horninu – 
að eins með upphafsstöfum eigandans.

D'Artagnan sagði ekki eitt einasta orð og sá, 
að sjer hafði orðið á hraparleg skyssa. En kunningjar 
Aramis vildu ekki láta sannfærast og einn þeirra tók 
nú til máls og sagði mjög hátíðlega:

»Ef að þetta er svona, eins og þú segir, Aramis 
góður, þá neyðist eg til að biðja þig að fá mjer 
vasaklútinn. Þú veizt eflaust, að Bois-Tracy er einn 
bezti vinur minn og jeg læt það ekki viðgangast, að 
nokkur maður haldi hjá sjer hlut, sem kona hans á, 
eins og einhvers konar sigurmerki.«

»Jeg get ekki orðið við þeirri bón þinni,« svaraði 
Aramis, »enda þótt jeg viðurkenni, að hún sje ekki 
ósanngjörn í raun rjettri, en þú berð hana fram á 
þann hátt, að jeg verð að neita henni.«

»Já,« dirfðist d'Artagnan að segja. »Jeg skal játa, 
að jeg sá ekki vasaklútinn detta upp úr vasa Aramis 
– jeg sá að eins, að hann stje ofan á hann og það 
eitt kom mjer til að halda, að hann ætti hann. 

»En það var misskilningur, kæri herra,« svaraði 
Aramis þóttalega. Hann var ekkert sjerlega þakklátur 
d'Artagnan fyrir að vera að reyna að breiða yfir 
klaufaskap sinn.

Því næst vjek hann sjer að manni þeim, sem sagt 
hafði að Bois-Tracy væri vinur sinn og sagði:

»Jeg held nú annars, að Bois-Tracy sje eins mikill 
vinur minn og þinn og vasaklúturinn hefði alveg 
eins getað dottið upp úr þínum vasa og mínum.«

»Nei, sem jeg er lifandi maður!« hrópaði lífvarðarliðinn.

»Já, þú segir nú þetta og jeg segi hitt – þar af 
leiðandi segir annar hvor okkar ósatt, en nú sting jeg 
upp á einu, Montaran (mongtarang) við skulum taka 
sinn helminginn hvor.«

»Af vasaklútnum?«

»Já!«

»Það er ágætis uppástunga,« sögðu lífvarðarliðarnir 
og reglulegur Salómons dómur. – Þú ert mikill 
spekingur Aramis!«

Ungu mennirnir fóru allir að hlæja og þar með 
var þessari þrætu lokið. Tókust þeir síðan í hendur 
og skildust lífvarðarliðarnir og skyttuliðinn.

»Nú verð jeg að reyna að sættast við Aramis,« 
hugsaði d'Artagnan með sjer og gekk til hans.

»Jeg vona, að þjer þykkist ekki af þessu, herra 
góður,« sagði hann.

»Jæja, en jeg verð nú samt að benda yður á, að 
þjer hafið ekki komið fram við þetta tækifæri eins og 
prúðmenni sómir.«

»Hvað er nú?« sagði  d'Artagnan. »Haldið þjer 
að --«

»Jeg geri ekki ráð fyrir, að þjer sjeuð neinn skynskiftingur, 
herra minn og býst heldur ekki við – 
jafnvel þótt þjer sjeuð frá Gaskogne, að yður sje 
ókunnugt um, að menn stíga ekki ofan á vasaklúta 
að ástæðulausu. Jeg veit nefnilega ekki til þess, að 
götur Parísar sjeu alþaktar vasaklútum!«

»Það er ekki rjett af yður, herra góður, að reyna 
að gera svona lítið úr mjer,« svaraði d'Artagnan og 
fór nú að fjúka í hann þrátt fyrir öll hans góðu áform. 
»Að vísu er jeg frá Gaskogne og þarf þá tæplega að 
segja yður, að Gaskognarar þola mönnum yfirleitt illa 
að misbjóða sjer. Þegar þeir hafa einu sinni gert afsökun 
sína, ef þeim hefur eitthvað yfirsjezt, þá eru 
þeir fyllilega sannfærðir um, að þeir hafi gert rjettum 
helmingi meira en skyldan býður.«

»Það er als ekki meining mín, að slást upp á 
yður, herra minn,« svaraði Aramis. »Jeg er enginn 
áflogakragi, hamingjunni sje lof og þar sem jeg er 
skyttuliði að eins um stundarsakir, þá er jeg ekki 
vanur að berjast, nema jeg sje neyddur til þess og þó 
alt af sárnauðugur. En í þetta skifti er um alvarlegt 
mál að ræða, þar eð þjer hafið gert tíginni konu 
hneisu,«

»Þjer eigið víst við, að við höfum báðir gert 
henni hneisu,« hrópaði d'Artagnan.

»Hvernig gat yður dottið sú heimska í hug, að 
rjetta mjer vasaklútinn?«

»Hvers vegna voruð þjer sá klaufi að missa 
hann?«

»Jeg er búinn að margsegja það og segi það 
einu sinni enn, að klúturinn hrökk ekki upp úr mínum 
vasa.«

»Nú, þá hafið þjer líka marglogið, herra minn, 
því að jeg sá þegar hann datt.«

»Ef þjer ætlið að tala í þessum tón, Gaskognari 
góður, þá skal jeg fljótlega kenna yður mannasiði.«

»Og jeg skal sjá svo um, að þjer fáið brátt 
messu að hlýða, herra ábóti! Upp með sverðið – 
undir eins!«

»Nei, kæri vin – ekki hjerna að minsta kosti. 
Sjáið þjer ekki, að við stöndum fyrir utan d'Aiguillon-höllina 
og þar er alt af fult af þýjum kardínálans. 
Og hver er kominn til að segja, að Hans Hágöfgi 
hafi ekki einmitt falið yður á hendur að færa sjer 
hausinn af mjer? En jeg met nú hausinn á mjer 
hlægilega mikils og finst hann sitja ágætlega á herðum 
mjer. Jeg skal vissulega reka yður í gegn – þjer 
megið vera óhræddur um það – en jeg ætla mjer 
að gera það í kyrþey og á einhverjum afviknum stað, 
svo að þjer verðið ekki alt of grobbinn af dauða 
yðar.«

»Jeg sje ekkert á móti því, en verið þjer nú ekki 
alt of öruggur og takið þjer vasaklútinn með yður, 
hvort sem þjer eigið hann nú eða ekki. Það er ekki 
að vita nema að þjer þurfið ef til vill á honum að 
halda.«

»Eruð þjer ekki Gaskognari, herra minn?«

»Jú, jeg er það,« svaraði d'Artagnan, »en verið 
þjer nú heldur ekki svo var um yður, að koma als 
ekki til einvígisins.«

»Varkárni er nokkurn veginn óþarfur kostur á 
skyttuliðum, en ómissandi fyrir kirkjunnar þjóna og 
þar sem jeg er nú skyttuliði að eins til bráðabirgða, 
þá ber mjer að vera varkár. Klukkan tvö skal jeg 
bíða fyrir utan höll herra de Tréville og skal þá enn 
fremur velja hæfilegan stað til þess að gera út um 
þetta mál okkar.«

Hinir tveir ungu menn hneigðu sig hvor fyrir 
öðrum að skilnaði og gengu svo sinn í hvora áttina. 
Aramis gekk áleiðis til Luxembourg-hallarinnar, en 
d'Artagnan hjelt í áttina til Karmelítaklaustursins. Á 
leiðinni þangað tautaði hann í sífellu við sjálfan sig:

»Auðvitað slepp jeg ekki lifandi út úr þessu, en 
ef jeg fell, há fell jeg að minsta kosti fyrir skyttuliða.«



V. Skyttuliðar konungs og lífvarðarliðar kardínálans.


D'Artagnan var öllum ókunnugur í París. Hann 
hjelt því til fundar við Athos án þess að hafa nokkurn 
einvígisvott og ætlaði að láta sjer þá nægja, sem 
andstæðingur sinn veldi. Hafði hann ásett sjer að 
gera Athos allar þær afsakanir, sem hægt væri að 
heimta með sanngirni, án þess að þær yrðu talinn 
hugleysis vottur, en að öðru leyti var hann hræddur 
um, að þetta einvígi yrði sjer ekki til mikils frama, 
eins og vant er að vera þegar ungur maður og hraustur 
á að berjast við særðan mann og máttfarinn. Ef 
hann biði lægra hlut, þá yrði það tvöföld frægð fyrir 
mótstöðumann hans og ef hann færi sigrandi af 
hólmi, þá yrði sjer brígslað um ódrengskap.

Annars má oss hafa tekist hraparlega að lýsa 
lundarfari hins unga manns ef lesarinn er ekki þegar 
orðinn sjer þess meðvitandi, að d'Artagnan var als 
enginn miðlungsmaður. Þó að hann væri að tauta 
þetta við sjálfan sig, að hann ætti sjer dauðann vísan, 
þá var það engan veginn ásetningur hans að selja 
líf sitt litlu verði, eins og margur hugdeigari og óstiltari 
æskumaður kynni að hafa gert í hans sporum. 
Hann fór að hugsa betur um lundareinkenni andstæðinga 
sinna og fór þá aðstaða hans sjálfs að skýrast 
betur fyrir honum. Hann vonaðist eftir að ná vináttu 
Athos með því að færa honum afsakanir sínar í einlægni 
og alvöru, því að honum geðjaðist einstaklega 
vel að þessum göfuglega og alvörugefna manni. Hann 
hjelt sig geta hrætt Porthos með því að hóta honum 
að segja söguna um axlarfetilinn, því ef hann fjelli 
ekki undir eins, þá gæti hann sagt söguna, hverjum 
sem heyra vildi, og væri hún meinlega sögð, þá 
mundi Porthos engan stundlegan frið fá fyrir aðhlátri 
annara. Aramis óttaðist hann ekki svo mjög, þótt 
slóttugur væri og ef honum annars entist aldur til að 
eiga við hann, þá hjelt hann að sjer mundi takast 
að vinna á honum eða særa hann á andliti að minsta 
kosti og spilla þannig andlitsfegurð þeirri, sem hann 
einkum taldi sjer til gildis.

Loksins veitti það heilræði föður hans, að þola 
engum neitt nema konunginum, kardínálanum og 
herra de Tréville, honum ósegjanlegt þrek og djörfung. 
Hann gekk hratt til Karmelítaklaustursins, er 
var gluggalaus bygging, umkringd eyðilegum grasbölum. 
Voru menn vanir, þeir er ekki höfðu af miklum 
tíma að sjá, að mæla sjer þar mót til að gera út 
um málefni sín.

Þegar d'Artagnan var kominn svo langt, að hann 
sá auða svæðið fyrir framan klaustrið, hafði Athos 
að eins beðið hans í fáar mínútur og sló klukkan þá 
tólf. Kom d'Artagnan því svo stundvíslega, að ekki 
var hægt með neinni sanngirni út á það að setja.

Athos hafði alt af gífurlegar þrautir í öxlinni. 
Hann sat þar á steini og beið mótstöðumannsins 
með þessari hátignarlegu ró og þolinmæði, sem honum 
var eiginleg. Hann stóð upp þegar hann kom 
auga á d'Artagnan og gekk kurteislega á móti honum, 
en d'Artagnan tók ofan og gekk til hans með 
hattinn í hendinni.

»Herra góður,« sagði Athos. »Jeg hefi beðið tvo 
vini mína að vera einvígisvotta, en þeir eru ókomnir 
enn. Jeg er hissa á því, hvað seint þeir koma — þeir 
eru ekki vanir því.«

»Jeg hefi enga einvígisvotta, herra minn,« sagði 
d'Artagnan. »Jeg kom fyrst til Parísar í gær og þekki 
hjer ekki aðra menn enn sem komið er en herra de 
Tréville, er jeg hafði meðmæli til frá föður mínum, 
en hann nýtur þess heiðurs að vera gamall vinur 
hans.«

Athos hugsaði sig um stundarkorn.

»Þekkið þjer ekki aðra hjer en herra de Tréville?« 
spurði hann.

»Nei, jeg þekki að eins hann.«

»Einmitt það,« sagði Athos hálfpartinn við sjálfan 
sig og hálfpartinn við d'Artagnan. »Ef jeg ber nú 
banaorð af yður, þá lítur það út eins og jeg væri 
hreinasti barnsmorðingi.«

»Nei, engan veginn,« svaraði d'Artagnan og 
hneigði sig allfyrirmannlega, »því að þá sýnið þjer 
mjer þann sóma að bregða sverði gegn mjer þó að 
þjer sjeuð sjálfur særður því sári, sem hlýtur að valda 
yður miklum óþægindum.«

»Já, miklum óþægindum — það er aldrei nema 
satt. Þjer gerðuð mjer árans glennu, skal jeg segja 
yður, en jeg get brugðið fyrir mig vinstri hendinni 
og er vanur því, þegar líkt stendur á. Þjer þurfið 
ekki að vera hræddur um, að jeg geri yður það til 
hægðarauka, því að jeg er jafnvígur á báðar hendur. 
Það er öllu fremur yður í óhag, því að það er ekki 
vandalaust að skylmast við örfhenda menn fyrir þá, 
sem því eru óvanir, en mjer þykir leitt, að jeg hefi 
ekki bent yður á þetta fyrri.«

»Þjer eruð svo kurteis og hugulsamur, herra 
minn, að jeg get ekki þakkað yður nógsamlega,«
sagði d'Artagnan.

»Og þjer gerið nú alt of mikið úr því,« svaraði
Athos prúðmannlega. »Við skulum heldur tala um 
eitthvað annað, ef yður er sama. Æ, hvert í logandi 
— hvað þetta er sárt! Það er eins og væri verið að 
brenna á mjer öxlina með glóandi járni.«

»Með yðar leyfi — — « sagði d'Artagnan hikandi.

»Hvað þá?«

»Jeg hefi alveg ágæt sárasmyrsl. Jeg fjekk þau 
hjá móður minni og hefi reynt þau sjálfur.«

»Núnú?«

»Jeg þori að fullyrða, að þessi smyrsl græða sár 
yðar á þremur dögum og þegar þjer eruð orðinn albata, 
þá teldi jeg mjer það mikinn sóma að hitta yður 
aftur þegar yður þóknast.«

D'Artagnan sagði þetta svo blátt áfram, að það 
bar ótvíræðan vott um kurteisi hans og greiðvikni án 
þess að varpa nokkrum skugga á hugrekki hans.

»Mjer hugnar þetta tilboð yðar mæta vel,« sagði 
Athos, »Það er gert eins og aðalsmanni sómir, en jeg 
get ekki tekið því. Svona töluðu og breyttu hinir 
hugrökku riddarar Karls mikla, sem jeg tel ávalt fyrirmynd 
allra ágætra riddara. En því er nú ver, að við 
lifum ekki á dögum hins mikla keisara, heldur á dögum 
kardínálans og hversu dult, senn við reyndum að 
fara með þetta, þá mundi það komast í hámæli innan 
þriggja daga, að við ætluðum að heyja einvígi og 
svo yrði komið í veg fyrir þar.  En hvað er orðið af 
þessum slæpingum — því koma þeir ekki?«

»Ef þjer eigið annríkt,« sagði d'Artagnan jafn 
hispurslaust og hann hafði boðist til að fresta einvíginu 
um þrjá daga, »og ef þjer viljið heldur gera út um 
þetta strax, þá skuluð þjer ekki vera að víla það fyrir 
yður.«

»Þetta líkar mjer ekki síður að heyra,« sagði 
Athos vingjarnlega. »Mjer geðjast vel að svona mönnum 
og ef annarhvor okkar gengur ekki af hinum 
dauðum, þá er jeg sannfærður um, að við verðum 
hvor öðrum geðþekkur þegar fram í sækir. En við 
skulum bíða eftir einvígisvottunum; mjer liggur ekkert 
á og það er langrjettast. Þarna held jeg að annar 
þeirra komi«

Hann hafði komið auga á Porthos langt niðri í 
Vaugirard (vósjírar) götunni.

»Hvað er að tarna?« hrópaði d'Artagnan. »Er 
herra Porthos annar einvígisvotturinn?«

»Já — eruð þjer því mótfallinn að einhverju leyti?«

»Nei, engan veginn!«

»Og þarna kemur hinn!«

D'Artagnan sneri sjer við, leit þangað sem Athos 
benti til og kom auga á Aramis.

»Hvað er nú!« hrópaði hann með enn meiri undrun. 
»Er herra Aramis hinn einvígisvotturinn?«

»Já — vitið þjer ekki, að það sjezt aldrei einn 
okkar án þess að hinir sjeu til staðar líka og að 
skyttuliðar, lífvarðarliðar, hirðin og borgin öll kallar 
okkur þrjá hina óaðskiljanlegu? En fyrst að þjer eruð 
nýkominn frá Dax eða Pau (pó) — —«

»Frá Tarbes,« sagði d'Artagnan.

»Þá leyfist yður auðvitað að vera þessu ókunnugur,« 
sagði Athos.

Porthos var nú kominn til þeirra og tók í höndina 
á Athos. Síðan snjeri hann sjer við og varð litið 
á d'Artagnan og stóð þar agndofa.

Þess skal getið hjer um leið, að Porthos bar nú 
annan axlarfetil og var yfirhafnarlaus.

»En — — hvað á þetta að þýða?« spurði hann.

»Það er maðurinn, sem jeg ætla að berjast við,« 
sagði Athos og benti á d'Artagnan.

»Jú, og jeg ætla líka að berjast við hann,« sagði 
Porthos.

»Já, en ekki fyr en eftir klukkutíma,« svaraði 
d'Artagnan.

»Þar að auki ætla jeg líka að berjast við þennan 
sama mann,« sagði Aramis, sem nú var kominn.

»Ekki fyr en eftir tvo tíma,« sagði d'Artagnan 
jafnrólega.

»En hvers vegna ætlar þú að berjast, Athos?« 
spurði Aramis.

»Já, það veit jeg nú raunar ekki vel, en hann 
meiddi mig í öxlinni — nú, en þú Porthos?«

»Jeg ætla að berjast af því að jeg vil berjast,« 
sagði Porthos og roðnaði við.

Athos gætti vel að öllu og tók eftir því, að Gaskognarinn 
brosti lítið eitt.

»Við urðum ósáttir út af klæðaburði.« sagði hinn 
ungi maður.

»Og þú Aramis?« spurði Athos.

»Jeg? Jeg ætla að berjast af því að okkur kom 
ekki saman um guðfræðiskenningu,« svaraði Aramis 
og benti d'Artagnan að geta ekki um ástæðuna til 
einvígisins.

Athos varð þess aftur var, að d'Artagnan brosti 
við.

»Nei — er þetta satt?« spurði Athos.

»Já, það var ein setning hjá Ágústínusi kirkjuföður, 
sem við vorum ekki sammála um,« sagði 
d'Artagnan.

»Þetta er sjálfsagt skýrleiks- og fræðimaður,« 
sagði Athos við sjálfan sig.

»En fyrst að við erum nú allir saman komnir, 
herrar góðir,« sagði d'Artagnan, »þá skal jeg leyfa 
mjer að bera fram afsakanir mínar.«

Um leið og hann nefndi orðið afsakanir, seig 
brúnin á Athos, Porthos glotti og Aramis hristi höfuðið.

»Þið misskiljið mig algerlega, herrar góðir,« sagði 
d'Artagnan og hóf upp höfuð sitt, en á það stafaði 
í sama bili sólargeisla, svo að bjarma sló á hina göfuglegu 
og djarfmannlegu andlitsdrætti hans. »Jeg bið 
afsökunar ef svo skyldi fara, að jeg geti ekki afplánað 
það við ykkur alla, sem þið teljið mig hafa misgert 
við ykkur. Herra Athos hefur forgangsrjettinn til 
þess að veita mjer banasár, en það rýrir æði mikið 
kröfur yðar á hendur mjer, herra Porthos, og gerir 
kröfur yðar því nær að engu, herra Aramis. Og nú, 
herrar góðir, endurtek jeg þessa afsökun mína, en 
eingöngu að þessu leyti	og komið þið nú!«

Að svo mæltu brá d'Artagnan sverði sínu að 
fullkomnum snyrtimanna sið.

Honum var orðið talsvert skapfátt og hefði hann 
á því augnabliki ekki vílað það fyrir sjer að bregða 
sverði gegn öllum skyttuliðum landsins jafnhiklaust 
og hann gerði það nú gegn Athos, Porthos og 
Aramis.

Klukkan var liðugt tólf. Sól stóð hæst á lofti og 
varpaði geislaflóði sínu einmitt á sama blettinn, sem 
þeir höfðu kosið sjer til vopnaviðskiftanna.

»Þetta er meiri hitinn,« sagði Athos og brá einnig 
sverði sínu, en jeg þori samt ekki að fara úr 
treyjunni, því að jeg fann rjett núna, að sárið er farið 
að blæða aftur og jeg er hræddur um, herra minn, 
að yður falli miður að sjá blóð, sem þjer hafið ekki 
úthelt sjálfur.«

»Þjer hafið rjett að mæla,« sagði d'Artagnan, 
»og jeg fullvissa yður um, að mjer mun ávalt falla 
illa að sjá blóð annars eins ágætismanns og þjer eruð, 
hafi jeg ekki sært hann sjálfur. Jeg ætla því að 
berjast í treyjunni eins og þjer.«

»Svona, hættið þið nú við þessa gullhamra,« 
sagði Porthos. »Munið eftir því, að við Aramis bíðum 
þess, að röðin komi að okkur.«

»Þjer talið eingöngu í yðar nafni, Porthos, þegar 
þjer komið með svona fjarstæður,« sagði Aramis. 
»Hvað mig snertir, þá fanst mjer það, sem þessir 
herrar voru að segja, bæði vel sagt og samboðið aðalsmönnum.«

»Jæja — eins og yður sýnist,« sagði Athos og 
bjóst til varnar.

»Jeg bíð eftir því, að þjer byrjið,« sagði d'Artagnan 
og þverbeindi sverði sínu á sverð Athos.

En jafnskjótt sem sverðkliðurinn heyrðist kom 
flokkur lífvarðarliða kardínálans í ljósmál við hornið 
á klausturmúrnum.

»Lífvarðarliðar kardínálans!« hrópuðu þeir Porthos 
og Aramis einum rómi. »Slíðrið sverðin, herrar góðir, 
slíðrið sverðin!«

En það var um seinan. Báðir hólmgöngumennirnir 
höfðu sjezt í þeim stellingum, að enginn vafi 
ljek á því, hvað þeir höfðu ætlað sjer.

»Halló!« hrópaði Jussac (sjujssakk) foringi lífvarðarliðanna, 
gekk að þeim og benti mönnum sínum að 
slá hring um þá. »Halló, skyttuliðar! Eruð þið að 
berjast hjer? Og kærið ykkur kollótta um lögin!«

»Þið eruð dæmalaust velviljaðir, lífvarðarliðar góðir,« 
sagði Athos nötrandi af reiði, því að Jussac var 
einn af þeim, sem rjeðist á þá kvöldið áður. »Ef við 
sæjum ykkur vera að berjast, þá fullvissa jeg ykkur 
um, að við skyldum ekki aftra ykkur frá því. Látið 
þið okkur nú afskiftalausa og þá getið þið skemt 
ykkur við að horfa á án þess að ykkur verði nokkurt 
mein gert.«

»Herrar mínir,« sagði Jussac. »Því miður verð jeg 
að lýsa því yfir, að það er ómögulegt. Við rækjum 
skyldur okkar umfram alt. Slíðrið sverðin og fylgið 
okkur eftir.«

»Herrar mínir,« sagði Aramis og hermdi eftir 
Jussac. Okkur væri sjerleg ánægja að þiggja ykkar 
ástúðlega boð, en það er ekki á okkar valdi og því 
miður ómögulegt. Herra de Tréville hefir bannað okkur 
það. Farið nú ykkar leið — það er það heppilegasta 
sem þið getið gert.«

Þetta hæðnissvar gerði Jussac bálvondan.

»Við veitum ykkur atgöngu ef þið hlýðið ekki,« 
sagði hann.

»Þeir eru fimm,« sagði Athos lágt og við erum 
þrír. Við verðum sigraðir einu sinni enn og látum þá 
lífið hjer, því að jeg segi fyrir mitt leyti, að jeg ætla 
mjer ekki að ganga yfirunninn fram fyrir höfuðsmann 
minn einu sinni enn.«

Athos, Porthos og Aramis skipuðu sjer þjett saman 
meðan Jussac var að raða liði sínu.

Þessi svipstund nægði d'Artagnan til að taka sjer 
afstöðu. Þetta var slíkur atburður, sem ræður sköpum 
manns — nú varð hann að kjósa um konunginn eða 
kardínálann og var neyddur til að halda fast við það 
kjör þegar það var afráðið. Að bregða sverði og 
berjast var sama sem að brjóta landslögin, stofna lífi 
sínu í hættu og gera sjer að fjandmanni þann ráðherra, 
sem voldugri var sjálfum konunginum. Alt þetta leiddi 
hinn ungi maður sjer fyrir sjónir í einni svipan og 
það veri sagt honum til heiðurs, að hann hikaði ekki 
eitt augnablik. Hann vjek sjer að Athos og vinum 
hans og mælti:

»Með ykkar leyfi, herrar góðir, verð jeg að fá 
að leiðrjetta sumt af því, sem þið sögðuð áðan. Þið 
sögðust vera að eins þrír, en jeg sje ekki betur en 
að við sjeum fjórir.«

»En þjer tilheyrið ekki okkar flokki,« sagði 
Porthos.

Satt er það,« svaraði d'Artagnan. »Jeg ber ekki 
sama búning en hugurinn er sami. Jeg finn að hann 
er í samræmi við skyttuliðana og það ýtir undir mig.«

»Yður er bezt að hafa yður á burt, ungi maður,« 
kallaði Jussac, því að hann grunaði eflaust, hver væri 
fyrirætlun d'Artagnans bæði af tilburðum hans og 
svipbrigðum. »Þjer getið enn komist undan hindrunarlaust 
— forðið yður því, en flýtið yður að því!«

D'Artagnan hreyfði sig ekki úr sporunum.

»Þjer eruð dáðadrengur,« sagði Athos og tók í 
hönd hinum unga manni.

»Flýtið yður nú að ráða þetta við yður,« endurtók 
Jussac.

»Þjer verðið að afráða eitthvað,« sögðu Porthos 
og Aramis.

»Þjer eruð eðallyndur maður,« sagði Athos.

En allir voru þeir að hugsa um, hvað d'Artagnan 
væri ungur og óreyndur.

»Við verðum bara þrír, þar af einn særður og 
unglingur að auk,« sagði Athos, »og það verður 
náttúrlega sagt, að við höfum verið fjórir.«

»Já, en við getum hætt við altsaman,« sagði 
Porthos.

»Það er nú ekki svo auðgert,« svaraði Athos.

D'Artagnan skildi vel, hvers vegna þeir voru 
svona hikandi.

»Þið getið altjent reynt mig, herrar góðir,« sagði 
hann, »og jeg legg þar við drengskap minn, að jeg 
skal ekki víkja hjeðan ef við verðum sigraðir.«

»Hvað heitið þjer, vaski vinur?« spurði Athos.

»D'Artagnan!«

»Nú jæja! Athos, Porthos, Aramis og d'Artagnan 
— áfram!« kallaði Athos.

»Hananú, herrar mínir!« hrópaði Jussac enn einu 
sinni. »Eruð þið búnir að ráða þetta við ykkur?«

»Já,« svaraði Athos.

»Og hvað hafið þið afráðið?« spurði Jussac.

»Við höfum komið okkur saman um að leggja 
til atlögu við ykkur,« svaraði Aramis, veifaði hattinum 
með annari hendi og brá sverðinu með hinni.

»Þið ætlið þá ekki að gefast upp!« hrópaði Jussac.

»Hvað er að tarna! Eruð þið nokkuð hissa á því?«
 
Og nú hlupu þessir níu garpar saman af bræði 
mikilli, en þó eftir vissum reglum.

Athos snerist á móti Cahussac (ka-ujssakk) nokkrum, 
er var einn af vildarmönnum kardínálans, Porthos 
rjeðist á Bicarat (bíkara) og Aramis tveimur að 
mæta.

En d'Artagnan stóð andspænis Jussac.

Hjarta hins unga manns barðist ákaflega í brjósti 
honum, en ekki af hræðslu. Nei, svo var fyrir að 
þakka, að þeirrar tilfinningar varð hann als ekki var. 
En hann skalf af vígamóði, barðist eins og óarga dýr, 
hljóp alt í kringum mótstöðumann sinn og færði sig 
margsinnis stað úr stað. Jussac var vígreifur mjög, 
eins og þá var kallað, og alvanur einvígum. Samt átti 
hann fult í fangi með að verjast slíkum mótstöðumanni, 
sem ekki barðist eftir neinum reglum og veifaði 
sverðinu í allar áttir en gætti þess þó vel samt 
sem áður, að ekki yrði komið á sig lagi.

Loksins misti Jussac þolinmæðina. Honum gramdist 
að geta ekki komið höggi á þennan mann, sem 
hann áleit vera strákglanna einn og hvorki annað nje 
meira. Hann varð óður og uppvægur og fór að gera 
glappaskot. D'Artagnan skorti raunar æfingu, en 
hann var vígfimur vel og lagði sig allan fram. Jussac 
ætlaði nú að láta skríða til skara og gerði snarpa 
atlögu að mótstöðumanni sínum, en hann brá sverðinu 
fyrir og áður en Jussac gat rjett sig við aftur, 
smaug d'Artagnan undir sverð hans eins og höggormur 
og rak sverð sitt þvert í gegnum hann. Fjell 
Jussac þá til jarðar og bærði ekki á sjer.

D'Artagnan litaðist nú um á vígvellinum.

Aramis hafði þegar felt annan mótstöðumann 
sinn, en hinn sótti hart að honum, Að öðru leyti 
stóð Aramis vel að vígi og gat enn varist nokkra 
stund.

Bicarat og Porthos höfðu komið sári hvor á annan. 
Porthos var særður á handlegg en Bicarat á læri. 
Sár þeirra voru þó lítilvæg og börðust þeir eftir sem 
áður án þess að sinna þeim.

Samkvæmt einvígislögum þeirra tíma bar d'Artagnan 
rjettur til að veita einhverjum fjelaga sínum 
aðstoð. Þegar hann var að skygnast eftir, hver þeirra 
væri helzt hjálparþurfi, varð honum litið á Athos og 
sá undir eins, hvers kyns var. Athos hefði fyr dottið 
dauður niður en að kalla á hjálp, en hann gat litið 
til annara og beðið aðstoðar með augnaráði sínu. 
D'Artagnan skildi hann, stökk fram hart og títt og 
kom Cahussac í opna skjöldu og hrópaði:

»Hingað, herra lífvarðarliði, og verjið líf yðar.«

Cahussac sneri sjer við og það mátti ekki seinna 
vera, því að Athos hafði orðið að hafa sig allan við 
til að halda fótfestu, en kiknaði nú í knjáliðum.
 
»Fyrir alla muni!« kallaði hann til d'Artagnans. 
»Drepið þjer hann ekki, ungi maður. Jeg á honum 
grátt að gjalda þegar jeg verð frískur aftur og get 
valdið sverði. Reynið að afvopna hann — sláið sverðið 
úr hendi honum! já, svona! Það var ágætt!«

Í sömu svipan þeyttist sverð Cahussac kippkorn 
í burtu. D'Artagnan og hann hlupu báðir eftir því 
og varð d'Artagnan fljótari og stje fæti sínum á það.

Cahussac hljóp þá þangað, sem lífvarðarliðinn 
lá, er Aramis hafði vegið, greip sverð hans og sneri 
á móti d'Artagnan, en á leiðinni mætti hann Athos, 
er var búinn að ná sjer aftur og sótti nú fram á ný 
þareð hann óttaðist, að d'Artagnan mundi vega óvin 
sinn.

D'Artagnan skildist, að Athos mundi kunna því 
illa, að hann skifti sjer nú meira af viðureign þeirra. 
Stóð ekki heldur á löngu að Cahussac fjell óvígur af 
sverðshöggi á hálsinn.

Í sömu andránni lagði Aramis sverði sínu fyrir 
brjóst mótstöðumanni sínum, þeim er eftir var. Fjell 
hann þá til jarðar og baðst griða.

Porthos og Bicarat áttust við enn. Porthos bar 
sig mjög yfirlætislega og var símasandi við mótstöðumann 
sinn, spurði hann hvað klukkan væri, kvaðst 
samfagna honum með stöðu þá, sem bróðir hans 
hefði fengið við herfylki í Navarra o.s. frv., en Bicarat 
ljet það ekkert á sig fá. Hann var altaf jafnkaldur 
og rólegur og varðist ótrauðlega.

En einhvern enda varð að binda á þessa viðureign, 
því að þeir gátu búist við, að lífvörðurinn kæmi 
þá og þegar og tæki þá alla fasta, bæði særða og 
ósærða, skyttuliða og lífvarðarliða. Athos, Aramis og 
d'Artagnan slógu því hring um Bicarat og skoruðu 
á hann að gefast upp, en enda þótt hann væri einn 
á móti þeim öllum og væri orðinn sár á læri, tók hann 
því fjarri og vildi ólmur halda áfram. Reis Jussac þá 
upp á olboga og kallaði til hans að gefast upp. Bicarat 
var Gaskognari eins og d'Artagnan. Hann ljet 
sem hann heyrði þetta ekki og hló við harkalega og 
alt í einu sá hann sjer færi á að rista hring í kringum 
sig í jörðina með sverðsoddinum.

»Hjer mun Bicarat falla að velli einn og yfirgefinn 
af fjelögum sínum,« sagði hann.

»Þú ert einn á móti fjórum. Hættu nú — jeg 
skipa þjer það!« kallaði Jussac.

»Fyrst að þú skipar það, þá er öðru máli að 
gegna,« sagði Bicarat. »Þú ert foringi minn og þjer 
verð jeg að hlýða.«

Síðan stökk hann eitt skref aftur á bak og braut 
sverð sitt í sundur um hnje sjer til þess að þurfa 
ekki að skila því í hendur mótstöðumönnunum. Brotunum 
kastaði hann yfir klausturmúrinn, krosslagði 
hendurnar og fór að blístra lag, sem þá var mjög algengt 
meðal manna kardínálans.

Hreystimenskan er ávalt mikils metin, jafnt af 
vinum sem óvinum. Skyttuliðarnir hyltu Bicarat með 
sverðum sínum og slíðruðu þau síðan og sama gerði 
d'Artagnan. Hann og Bicarat báru nú Jussac, 
Cahussac og þann mótstöðumann Aramis, sem særður 
var, að klausturhliðinu, lögðu þá þar og hringdu 
bjöllunni, sem var uppi yfir hliðinu. Lögðu þeir svo 
af stað til hallar herra de Tréville, sigri hrósandi og 
glaðir mjög.

Þeir leiddust allir, og á leiðinni slógust allir 
skyttuliðar, sem urðu á vegi þeirra, í för með þeim, 
svo að það var orðinn stærðarhópur á endanum. 
D'Artagnan gekk á milli Alhos og Porthos og ljek 
við hvern sinn fingur.

Um leið og þeir gengu inn um hallarhliðið sagði 
hann við þessa nýju vini sína:

»Raunar er jeg ekki enn orðinn skyttuliði, en að 
minsta kosti er jeg þó orðinn lærisveinn þeirra — 
eða má jeg ekki telja mig það?«



VI. Hans Hátign Lúðvík konungur þrettándi.


Þessi atburður vakti geysimikla eftirtekt. Herra de 
Tréville ávítaði að sönnu skyttuliða sína til málamynda, 
en með sjálfum sjer var hann mjög ánægður 
með þá og flýtti hann sjer nú til Louvrehallarinnar, 
þar sem nú reið á að komast á fund konungs áður 
en aðrir gætu tekið hann tali. En kom nú heldur seint, 
samt sem áður. Konungur var seztur á eintal við kardínálann 
og herra de Tréville varð að sætta sig við 
þau erindislok, að konungur væri í önnum og gæti 
ekki veitt honum áheyrn að svo stöddu. Hann kom 
aftur um kvöldið og var konungur þá seztur að spilum. 
Hann vann í spilunum og lá því vel á honum. 
Hann kom auga á de Tréville og mælti til hans:

»Komið þjer hingað, herra höfuðsmaður — jeg 
þarf að taka í lurginn á yður. Vitið þjer það, að hans 
hágöfgi kom til mín og var að kvarta undan skyttuliðunum 
yðar og hann hefur tekið sjer atferli þeirra 
svo nærri að hann er sárlasinn? Það eru aumu ofstoparnir, 
þessir skyttuliðar — þeir láta eins og einhverjir 
vargar.«

»Nei, yðar Hátign,« svaraði de Tréville og vissi 
undir eins, hvað í vændum var. »Janeinei! Þetta eru 
hæglætismenn og sauðmeinlausir. Jeg þori að fullyrða, 
að þeirra innilegasta ósk er sú — og eingöngu sú, 
að þurfa aldrei að bregða sverði nema í þeim tilgangi 
að gæta hagsmuna yðar Hátignar. En þegar lífvarðarliðar 
kardínálans slást upp á þá að ósekju, þá neyðast 
þessir ungu menn beinlínis til þess að verja sjálfa 
sig og halda uppi heiðri flokks síns.«

»Einmitt það, herra de Tréville!« sagði konungur. 
»Einmitt það! Það er rjett eins og þjer væruð að 
tala um einhvern guðelskandi trúmálaflokk. Mjer væri 
annars skapi næst, kæri höfuðsmaður, að víkja yður 
úr stöðu yðar og fá hana ungfrú de Chemerault 
(sjemró) í hendur, en raunar var jeg búinn að lofa 
henni klausturforstöðu. En þjer skuluð ekki halda, að 
jeg láti sannfærast af svona orðum. Menn kalla mig 
Lúðvík hinn rjettláta og jeg skal brátt færa yður heim 
sanninn um það, að jeg ber það nafn með rjettu.«

»Jeg bið úrskurðar yðar Hátignar með góðri samvizku 
og þolinmæði einmitt vegna þess, að jeg reiði 
mig fastlega á þetta rjettlæti.«

Nú snerist hamingjuhjólið. Konungur fór að tapa 
því aftur, sem hann hafði unnið og varð feginn að 
hafa einhverja átyllu til þess að hætta spilamenskunni. 
Hann reis upp frá borðinu og stakk þeim peningum 
í vasann, sem lágu fyrir framan hann.

»Þjer getið sezt í mitt sæti, La Vicuville (vjövíl), 
sagði hann. »Jeg verð að tala við herra de Tréville 
um þetta mikilvæga málefni. Jeg átti áttatíu gullpeninga 
á borðinu. Leggið þjer nú annað eins fram svo 
að þeir, sem tapað hafa, hafi ekki um neitt að kvarta 
— rjettlætið umfram alt!«

Að svo mæltu vjek hann sjer að de Tréville og 
gekk með honum út í gluggaskot eitt.

»Þjer segið þá, að lífvarðarliðar kardínálans hafi 
slegist upp á skyttuliðana?«

»Já, yðar Hátign, nú sem endranær.«

»Og hvernig vjek því við? Þjer vitið, kæri höfuðsmaður, 
að hlýða ber á báða málsparta til þess að 
dómur verði upp kveðinn.«

»Hvaða ósköp — það var ofur einfalt! Þrjár 
bestu skytturnar mínar, sem þjer þekkið persónulega, 
sem hvað eftir annað hafa sýnt hollustu sína við yður 
og eru framúrskarandi skylduræknir — þeir Athos, 
Porthos og Aramis voru á gangi með ungum Gaskognara, 
sem jeg hafði nýlega beðið þá að taka að 
sjer. Jeg held að þeir hafi ætlað til Saint Germain 
(seing sjermeing) og voru búnir að mæla sjer mót 
við Karmelítaklaustrið. Þar urðu þeir fyrir óskunda af 
Jussac, Cahussac og Bicarat og tveimur lífvarðarliðum 
í viðbót og hefðu þeir fráleitt verið svo margir 
saman, hefðu þeir ekki ætlað sjer að brjóta í bág við 
lögin«.

»Bíðum nú við,«	sagði konungur. »Þeir hafa eflaust 
ætlað að berjast.«

»Ekki ætla jeg mjer að fara að ákæra þá, en yðar 
Hátign getið hugsað yður það sjálfur, hvaða erindi 
fimm menn alvopnaðir muni hafa átt á jafn afvikinn 
stað og þarna er hjá Karmelítaklaustrinu.«

»Þjer hafið rjett að mæla, herra de Tréville — alveg 
rjett.«

»Þá komu þeir auga á skyttuliðana og breyttu 
nú áformi sínu — gleymdu sínum eigin erjum fyrir 
flokkahatrinu. Þjer verðið sem sje að minnast þess, 
yðar Hátign, að skyttuliðarnir, sem eru konungsins 
menn og einskis annars, eru í eðli sínu svarnir fjandmenn 
lífvarðarliðanna, sem fylla flokk kardínálans og 
draga hans taum.«

»Já, Tréville,« sagði konungurinn dapurlega. »Það 
er sorglegt, að Frakkar skuli skiftast í tvo flokka — 
tveir konungar í einu ríki, en það tekur einhvern tíma 
enda. Þjer segið þá, að lífvarðarliðarnir hafi slegist 
upp á skyttuliðana?«

»Jeg segi að það sje líklegt, að byrjunin hafi 
verið sú, en ekki þori jeg að leggja eið út á það. 
Það er ætíð vandaverk að komast fyrir sannleikann, 
nema maður sje gæddur þeirri dásamlegu gáfu, sem 
hefur gefið Lúðvík þrettánda viðurnefnið: hinn rjettláti.«

»Alveg satt, Tréville. En þeir voru ekki einir síns 
liðs, þessir skyttuliðar yðar, Var ekki maður með 
þeim — ungur maður?«

»Jú, yðar Hátign — og einn þeirra var særður. 
Þrír skyttuliðar konungs — þar af einn særður — 
og unglingspiltur að auki hafa þannig ekki að eins 
varist fimm lífvarðarliðum kardínálans, heldur einnig 
felt fjóra þeirra að velli.«

»En þetta er hrein og bein sigurvinning!« hrópaði 
konungur frá sjer numinn.

»Já, yðar Hátign — það er hrein og bein sigurvinning.«

»Fjórir menn — þar af einn særður — og unglingspiltur 
að auki, segið þjer?«

»Hann er ekki fullþroska enn að minsta kosti, 
en hann hefur við þetta tækifæri sýnt af sjer þá hreysti 
og hugrekki, að jeg vil leyfa mjer að mæla fram með 
honum við yðar Hátign.«

»Hvað heitir hann?«

»D'Artagnan, yðar Hátign, Hann er sonur eins 
elzta vinar míns, sonur manns, sem tók þátt í borgarastyrjöldinni 
með föður yðar, hásællar minningar.«

»Og þjer segið, að þessi ungi maður hafi gengið 
vasklega fram? Segið þjer mjer eitthvað meira um 
þetta, Tréville. Þjer vitið, að mjer er yndi að hlusta 
á sögur um hernað og orustur.«

Og Lúðvík 13. sneri upp á skeggið og hreykti 
sjer öllum.

»Herra d'Artagnan getur varla annað en unglingur 
kallast, eins og jeg tók fram við yðar Hátign og 
hann var ekki í einkennisbúningi með því að hann 
er ekki í skyttuliðinu. Lífvarðarliðar kardínálans sáu 
að hann var á unga aldri og ekki í flokki skyttuliðanna 
og skoruðu því á hann að hörfa undan áður 
en þeir legðu til bardaga.«

»Þá er það auðvitað mál, de Tréville,« sagði konungur, 
»að það voru þeir, sem atlöguna gerðu.«

»Það er enginn efi á því. Þeir skoruðu á hann 
að hörfa undan, en hann svaraði þeim, að hann væri 
skyttuliði í huga og sál og algerlega samhuga flokki 
konungsmanna; ætlaði hann því að láta eitt yfir sig 
og skyttuliðana ganga.«

»Vaskur piltur,« sagði konungur lágt.

»Hann brást þeim heldur ekki og ljet sannarlega 
ekki sitt eftir liggja. Þar hefur yðar Hátign fengið 
dugandi liðsmann. Það var sem sje hann, sem veitti 
Jussac þennan hroðalega áverka, sem kardínálanum 
svíður svo mjög.«

»Var það hann, sem særði Jussac?« hrópaði 
konungur. »Þessi unglingspiltur — það getur varla 
borið sig, de Tréville!«

»Það er eins og jeg segi, yðar Hátign.«

»Jussac er einhver vígfimasti skylmingamaður 
landsins!«

»Já, hann er það, en einn kemur öðrum meiri.«

Mig langar til að sjá þennan unga mann, herra 
de Tréville, og sje eitthvað hægt að gera fyrir hann, 
þá skal ekki standa á mjer.«

»Hve nær mundi yðar Hátign þóknast að veita 
honum áheyrn?«

»Um miðjan dag á morgun.«

»Á jeg að koma með hann einan?«

»Nei, komið þjer með þá alla fjóra í einu — jeg 
ætla að tjá þeim öllum þakklæti mitt. þeir menn eru 
sjaldgæfir, de Tréville, sem eru konungi sínum hollir 
og trúir og það er skylt að meta þá að verðleikum.«

»Við skulum koma hingað um miðjan dag á 
morgun, yðar Hátign.«

»En gangið þið samt upp litla riðið, de Tréville. 
Það er ekki vert að kardínálinn viti — —«

»Sjálfsagt, yðar Hátign.«

»Þjer sjáið það líka sjálfur, de Tréville, að lögunum 
verður að hlýða og það er nú einu sinni bannað 
að heyja einvígi.«

»En þessi fundur getur als ekki kallast einvígi, 
yðar Hátign. Það var ekkert annað en almennar ryskingar 
og besta sönnunin fyrir því er sú, að þarna 
voru fimm lífvarðarliðar kardínálans móti þremur 
skyttum mínum og herra d'Artagnan.«

»Alveg rjett,« sagði konungur, »en samt sem 
áður skuluð þið ganga upp litla riðið.«

De Tréville brosti. Hann þóttist nú góðu bættur 
að vera búinn að fá þennan ungling til þess að rísa 
öndverður móti herra sínum. Kvaddi hann því konung 
virðulega og fór.

Sama kvöldið var skyttuliðunum tilkynt, hver 
sómi biði þeirra. Þeir höfðu kynst konungi alllengi 
og tóku þessu því með jafnaðargeði, en d'Artagnan 
þóttist hafa himin höndum tekið og dreymdi um þetta 
alla nóttina. Klukkan átta morguninn eftir var hann alklæddur 
og gekk að finna Athos að máli.

»Hann var einnig kominn á fætur þegar d'Artagnan 
kom til hans og var að búast til útgöngu. Hafði 
hann talað svo um við Porthos og Aramis, að þeir 
skyldu leika knattleik í veitingahúsi einu þangað til 
þeir færu á konungsfund. Athos spurði d'Artagnan, 
hvort hann vildi slást í för með þeim og þáði hann 
það þó að aldrei hefði hann knattleik iðkað, en hann 
vissi ekki, hvað hann ætti af sjer að gera allan fyrri 
part dagsins.

Porthos og Aramis voru komnir og byrjaðir leikinn. 
Athos hafði tamið sjer alls konar íþróttir og tók 
sjer stöðu andspænis hinum ásamt d'Artagnan. En 
hann varð þess þegar var við fyrstu hreyfingarnar, að 
sár hans þoldi þær ekki, enda þótt hann ljeki með 
vinstri hendi. D'Artagnan varð þá einn á móti hinum, 
en þegar þeir sáu, að hann var leiknum alls óvanur, 
ljetu þeir sjer nægja að varpa knettinum án þess að 
telja köstin saman. Eitt sinn varpaði Porthos knettinum 
af afli miklu og flaug hann þá svo nærri andlitinu 
á d'Artagnan, að hann hugsaði með sjer, að ef 
knötturinn hefði snortið hann þá hefði naumast orðið 
tiltækilegt fyrir hann að ganga fyrir konung og þar 
sem honum fanst öll framtíð sín vera undir þeim 
fundi komin, þá hneigði hann sig kurteislega fyrir 
þeim Porthos og Aramis og kvaðst mundi hætta 
þessum leik þar sem hann væri ekki þeirra jafningi. 
Hann gekk svo út af leiksviðinu og tók sjer sæti 
meðal áhorfendanna.

Til allrar óhamingju fyrir d'Artagnan var nú 
meðal áhorfendanna staddur einn af lífvarðarliðum 
kardínálans. Var hann æfur út af ósigri fjelaga sinna 
og hafði heitið því að hefna þess ósigurs hve nær 
sem færi gæfist. Hjelt hann, að hjer bæri nú vel í 
veiði, sneri sjer að sessunaut sínum og sagði;

»Það er óheppilegt, að þessi ungi maður skuli 
hræðast knöttinn[* Franska orðið balle þýðir bæði knöttur og byssukúla.] þar sem hann ætlar sjer þó að gerast 
skyttuliði.«

D'Artagnan sneri sjer við all snúðugt og hvesti 
augun á lífvarðarliðann.

»Hvað er að tarna!« sagði lífvarðarliðinn og sneri 
drembilega upp á skeggið — »horfið þjer á mig eins 
og yður lystir, litli vinur. Jeg stend við það, sem jeg 
hefi sagt.«

»Og þar sem þjer sögðuð var svo ótvírætt, að 
það þarf engrar skýringar við,« svaraði d'Artagnan 
lágt.« Viljið þjer gjöra svo vel að ganga með mjer.«
 
»Hve nær þá?« spurði lífvarðarliðinn jafn ósvífinn.

»Undir eins ef yður þóknast.«

»Þjer vitið líklega hver jeg er.«

»Nei, það veit jeg ekki og mjer stendur það líka 
algerlega á sama.«

»Hægan, hægan, ungi maður. Þjer munduð varla 
vera svona framhleypinn ef þjer vissuð nafn mitt.«

»Nú — hvað heitið þjer þá?«

»Jeg heiti Bernajoux (bernasjú).«

»Jæja, herra Bernajoux,« sagði d'Artagnan rólega.
 
»Jeg bíð yðar hjerna fyrir utan hliðið.«

»Gott og vel. Jeg skal koma.«

»Það er líklega bezt, að þjer sjeuð ekki rjett á hælunum 
á mjer, því að það vekti kann ske eftirtekt ef 
við yrðum samferða. Þjer skiljið það víst, að of margir 
áhorfendur mundu tálma fyrirætlun okkar.«

»Rjett er nú það,« svaraði lífvarðarliðinn og furðaði 
sig á því, að nafn sitt skyldi ekki hafa meiri áhrif 
en þetta á hinn unga mann.

Því að Bernajoux var alþektur. Hann var sem sje 
einn af þeim, sem oftast kom við sögur í þessum 
daglegu skærum, sem áttu sjer stað þrátt fyrir bann 
konungsins og kardínálans.

Porthos og Aramis voru með allan hugann við 
leikinn og Athos horfði á með svo mikilli athygli, að 
enginn þeirra tók eftir því, að hinn ungi fjelagi þeirra 
gekk burtu. Hann staðnæmdist strax fyrir utan hliðið 
og kom þá lífvarðarliðinn að vörmu spori. D'Artagnan 
hafði nauman tíma vegna konungsstefnunnar. Skimaði 
hann nú alt í kringum sig, sá engan þar í nánd og 
kallaði þá til mótstöðumanns síns.

»Þó að þjer heitið aldrei nema Bernajoux, þá er 
það samt miklu heppilegra fyrir yður, að þjer eigið 
að eins við skyttuliðasvein að etja. En þjer megið 
eiga það víst, að jeg skal leggja alt mitt fram. Gætið 
að!«

»En mjer finnst þetta hálfóhentugur staður. Það 
væri betra fyrir okkur að vera bak við Saint Germain 
klaustrið eða úti á Múnkavellinum.«

»Gætið að, herra minn!«

Bernajoux var nú ekki þannig gerður, að hann 
ljeti eggja sig lögeggjan hvað eftir annað. Hann brá 
þegar sverði og gerði snarpa atlögu að mótstöðumanni 
sínum og ætlaði að láta hann vorkennast.

En d'Artagnan var búinn að standast prófið. 
Hann fann enn þá til sigurvímunnar frá fyrri viðureigninni 
og ásetti sjer að hopa hvergi. Sverðunum 
laust saman, en d'Artagnan stóð fastur fyrir, svo að 
mótstöðumaður hans varð að hörfa lítið eitt undan. 
Þetta notaði d'Artagnan sjer, lagði sverðinu fram og 
gat sært Bernajoux á annari öxlinni. Nú stje d'Artagnan 
eitt skref aftur á bak og dró sverðið að sjer, en 
Bernajoux kallaði, að sárið væri einskis um vert, sótti 
fram í ákafa og var þá svo óaðgætinn að flana beint 
á sverð d'Artagnans. Hann fjell þó ekki til jarðar og 
ekki vildi hann heldur gefast upp, en vjek að eins 
upp að hallarvegg Tréville-hallarinnar, þar sem einn 
ættingi hans átti heima. Vissi d'Artagnan ekki, hve 
hættulega hann var særður og sótti því að. Hann 
hefði líka lagt til hans í þriðja sinni ef hávaðinn utan 
af götunni og vopnagnýrinn hefði ekki heyrst inn á 
knattleiksvöllinn, svo að tveir kunningjar lífvarðarliðans, 
sem höfðu heyrt, hvað þeim d'Artagnan fór á 
milli, komu nú hlaupandi út frá veitingahúsinu með 
brugðin sverð og sóttu að d'Artagnan. En í sömu 
andránni komu þeir Athos, Porthos og Aramis að og 
neyddu þessa tvo lífvarðarliða, sem ráðist höfðu á 
fjelaga þeirra, til að hörfa frá, í sömu svipan fjell 
Bernajoux að velli og þar sem lifvarðarliðarnir voru 
nú að eins tveir á móti fjórum, þá fóru þeir að hrópa 
og kalla á hjálp frá Tréville-höllinni. Komu þeir þá 
hlaupandi, sem í höllinni voru og rjeðust á þá fjelaga 
fjóra, en þeir kölluðu nú að sínu leyti og hjetu á 
skyttuliðana sjer til hjálpar.

Það var algengt að heyra þessi köll í þá daga, 
því að almenningur vissi, að skyttuliðarnir voru 
fjandmenn kardínálans og skyttuliðarnir voru vinsælir 
af því að almenningur hataði kardínálann. Lífvarðarliðarnir 
í þeim herfylkjum, sem tilheyrðu rauða hertoganum, 
sem Aramis svo kallaði, gengu venjulega í 
lið með skyttuliðunum, þegar til slíkra óeirða kom. 
Nú vildi svo til, að þrír lífvarðarliðar úr herfylki 
des Essart (desessar) áttu leið um götuna og hlupu 
tveir þeirra strax í lið með hinum fjórum fjelögum, 
en sá þriðji hljóp til Tréville-hallarinnar og hjet á 
skyttuliðana þar til hjálpar. Þar var saman kominn 
fjöldi hermanna að venju og skunduðu þeir nú fjelögum 
sínum til aðstoðar. Reis af þessu senna allmikil, en 
skyttuliðar voru liðfleiri. Lífverðir kardínálans og 
mennirnir úr Trémouilles-höllinni urðu að hopa inn í 
hallargarðinn og fengu með naumindum lokað hliðinu 
áður en óvinir þeirra ruddust þar inn. Af Bernajoux 
er það, að segja, að það var búið að koma 
honum í hús áður og var hann mjög illa haldinn af 
sárum sínum.

Skyttuliðarnir og aðstoðamenn þeirra voru nú 
orðnir svo æstir, að þeir fóru að tala um að leggja eld 
í Trémouille-höllina í hefndar skyni fyrir móðgun þá, 
er þjónar La Trémouille höfðu sýnt þeim með því að 
gera aðsúg að skyttuliðum konungs. Uppástungan 
var borin upp og henni tekið með miklum fögnuði, 
en þá sló klukkan ellefu til allrar hamingju. D'Artagnan 
og fjelagar hans mintust þess þá, að þeir áttu 
að ganga fyrir konung og fengu nú sefað ákafann 
í sínum mönnum, enda hefði þeim þótt lakara, að 
geta ekki tekið þátt í slíku gamni. Ljetu menn sjer 
þá nægja að láta grjóthríð dynja á hliðinu, en þeir 
sem helzt máttu teljast hvatamenn brennunnar, voru 
farnir áleiðis til Tréville-hallarinnar. Höfuðsmaðurinn 
beið þeirra þar og hafði þegar fengið frjettir af uppþotinu.

»Nú verðum við að skunda tafarlaust til Louvre-hallarinnar,« 
sagði hann. »Við verðum að ná tali af 
konunginum áður en kardínálinn kemur til sögunnar. 
Við verðum að skýra konungi svo frá, að þetta uppþot 
hafi verið bein afleiðing viðureignarinnar í gær og 
fá úrskurð um bæði málin í einu lagi.«

Herra de Tréville hjelt þá til Louvre með þessa 
fjóra fjelaga, en þegar þangað kom, frjetti hann sjer 
til mikillar undrunar, að konungur væri á dýraveiðum 
í Saint Germainskóginum. Ljet hann segja sjer þetta 
tvisvar áður en hann gat trúað því og varð nú ærið 
þungur á brún.

Hafði konungur ráðgert það í gær að fara á 
dýraveiðar í dag?« spurði hann.

»Nei, yðar hágöfgi,« svaraði þjónninn, »en í 
morgun komu boð frá yfirveiðistjóranum um það, að 
vart hefði orðið við hjartardýr í nótt. Svaraði konungur 
því fyrst, að hann gæti ekki farið, en loks stóðst 
hann ekki freistinguna og lagði af stað að loknum 
morgunverði.«

»Hefir konungur talað við kardínálann?« spurði 
herra de Tréville.

»Það tel jeg víst,« svaraði þjónninn, »því að jeg 
sá vagn hans hágöfgi í morgun og spurði, hvert 
hann ætlaði og var þá sagt, að hann ætlaði til Saint 
Germain.«

»Hann hefir orðið á undan okkur,« sagði 
de Tréville við skyttuliðana. — »Jeg ætla að fara á 
fund konungs í kvöld, en ykkur vil jeg ráða að hætta 
ekki á það.«

Það var skynsamlega ráðið, enda maðurinn sem 
rjeði of kunnugur konungi til þess, að þeir færu ekki 
að ráðum hans.

Þegar hann var kominn heim til sín fór hann 
að hugsa um, hvað hann ætti nú til bragðs að taka til 
þess að verða fyrri til með ákæru sína. Hann sendi 
einn þjón sinn til La Trémouille með brjef þess efnis, 
að hann bæði hann að flytja lífvarðarlið kardínálans 
úr höll sinni og ávíta menn sína fyrir að hafa gert 
frumhlaup að skyttuliðunum. En La Trémouille var 
þegar búinn að heyra sögu þessa máls af skjaldsveini 
sínum, frænda Bernajoux eins og áður er getið. 
Sendi hann því de Tréville það svar, að hvorki bæri 
honum nje skyttuliðum hans að kvarta, því að það 
væru skyttuliðarnir, sem hefðu átt upptökin og ætlað 
að leggja eld í höll sína. Leit helzt út fyrir, að töluvert 
stapp ætlaði að verða út úr þessu, því að báðir þessir 
stórhöfðingjar hjeldu fast við sinn framburð. En þá 
datt herra de Tréville það snjallræði í hug að fara 
sjálfur heim til La Trémouille til að gera einhvern 
enda á þessari þrætu.

Hann fór þegar til hallar hans og ljet gera aðvart 
um komu sína.

Þeir heilsuðust kurteislega, því þótt ekki væru 
þeir vinir neinir, báru þeir samt virðingu hvor fyrir 
öðrum. Þeir voru báðir heiðursmenn og þar sem La 
Trémouille var mótmælenda trúar, þá kom hann sjaldan 
á konungsfund og fylgdi engum ákveðnum flokki, 
en ljet menn þá líka afskiftalausa, hverrar skoðunar 
sem þeir voru. Í þetta skifti var hann að vísu kurteis, 
en venju fremur fálátur.

»Herra de La Trémouille,« sagði de Tréville. 
»Við getum sjálfsagt láð hvor öðrum ýmislegt og 
kem jeg nú til yðar, svo að við getum upplýst þetta 
mál í sameiningu.«

»Það er mjer kært,« svaraði La Trémouille, »en 
jeg segi yður það fyrir fram, að mjer er málið vel 
kunnugt og að öll rangindin er hjá skyttuliðunum að 
finna.«

»Þjer eruð svo sannsýnn maður og skynsamur, 
að þjer munuð ekki hafna tilboði því, sem jeg ætla 
að gera yður.«

»Hvaða tilboð er það?« — látið mig heyra.«

»Hvernig líður Bernajoux, frænda skjaldsveins 
yðar?«

»Honum líður illa. Sárið, sem hann fjekk á öxlina, 
er mjög hættulegt, en svo fjekk hann stungu 
þvers í gegnum annað lungað og læknirinn telur tvísýnu 
á lífi hans.«

»Hefir hann ráð og rænu?«

»Já.«

»Getur hann talað?«

»Hann á mjög bágt með það.«

»Jæja, við skulum koma inn til hans. Við skulum 
leggja fast að honum að segja okkur satt og rjett 
frá í nafni þess guðs, sem hann á ef til vill bráðum 
að koma fram fyrir. Jeg ætla að selja honum sjálfdæmi 
í hendur og leggja trúnað á það, sem hann 
segir.«

La Trémouille hugsaði sig um stundarkorn. En 
þar sem tæplega var hægt að koma með skynsamlegri 
uppástungu, þá gekk hann að þessu.

Þeir gengu svo báðir inn í herbergið þar sem 
hinn særði maður lá.

Hann reyndi að setjast upp í rúminu þegar þessir 
háu herrar komu inn, en hann hafði ekki þrótt til 
þess og hnje út af aftur.

La Trémouille gekk til hans og hjelt ilmsalti að 
vitum hans, er hresti hann við. De Tréville bað La 
Tremouille sjálfan að spyrja hann til þess að sjer yrði 
ekki brugðið um neina hlutdrægni.

Það fór eins og de Tréville grunaði, Bernajoux 
vissi að hann stóð fyrir dauðans dyrum og hikaði 
ekki við að segja allan sannleikann. Lýsti hann fyrir 
þeim allri viðureigninni, nákvæmlega eins og hún 
hafði gerst.

Það var það, sem höfuðsmaðurinn vildi. Hann 
óskaði Bernajoux góðs bata, kvaddi La Trémouille, 
fór heim til sín og sendi hinum fjórum fjelögum boð, 
að þeir skyldu koma og borða hjá sjer miðdagsverð.

Herra de Tréville umgekkst marga heldri menn og 
voru þeir allir af sama sauðahúsi, þ.e.a.s. andstæðir 
kardínálanum og fylgismönnum hans. Var því eðlilegt 
að samræðurnar yfir borðum hneigðust mest að hrakförum 
þeim, sem lífvarðarliðar kardínálans höfðu nú 
tvívegis farið. D'Artagnan hafði verið aðalmaðurinn í 
báðum þessum skærum og var því einkum í heiðri 
hafður, enda ljetu þeir Athos, Porthos og Aramis 
það óátalið.

Klukkan um sex kvaðst de Tréville ætla að fara 
til Louvre. Það var venjulegur viðtalstími og gekk 
hann því ekki upp litla riðið, en tók sjer sæti í forsalnum 
ásamt hinum ungu mönnum. Konungur var 
ekki enn kominn af veiðum og urðu þeir að bíða 
fram undir hálfa klukkustund þangað til að dyrnar 
voru opnaðar og mönnum tilkynt, að konungur væri 
kominn.

Það fór hálfgerður hrollur um d'Artagnan þegar 
hann heyrði þennan boðskap. Það var mjög sennilegt, 
að þessi stund yrði þýðingarmikil fyrir alt hans líf og 
hann starði undrandi á dyrnar, sem vænta mátti að 
konungur kæmi inn um.

Lúðvík 13. kom í veiðibúningi, allur rykugur í 
háum stígvjelum með svipu í hendi. D'Artagnan sá 
undir eins, að konungur var í afar illu skapi.
Þó að auðsjeð væri á svip konungs, hvað inni 
fyrir bjó, skipuðu hirðmenn sjer samt í raðir þegar 
hann gekk um — í forsal konungs er skárra að verða 
fyrir reiðilegu augnatilliti en als engu, Skytturnar þrjár 
stóðu í fremstu röð og d'Artagnan að baki þeirra, 
en þó að konungur þekti þá Athos, Porthos og Aramis, 
þá gekk hann fram hjá þeim án þess að líta við 
þeim eða yrða á þá, rjett eins og þeir væru bráðókunnugir. 
Hann leit hornauga til de Tréville, en 
maður sá leit aftur svo einarðlega á konung, að Hans 
Hátign varð feginn að líta undan. Gekk konungur 
svo inn í herbergi sitt.

»Þetta er ekki álitlegt,« sagði Aramis brosandi. 
»Við verðum naumast dubbaðir til riddara í þetta sinn!«

»Bíðið hjerna í tíu mínútur,« sagði de Tréville, 
»og verði jeg ekki kominn fram aftur innan þess tíma, 
þá er bezt að þið gangið heim til mín — það er þá 
ekki vert að bíða lengur eftir mjer hjer.«

Hinir ungu menn biðu tíu, fimtán og tuttugu 
mínútur, en ekki bólaði á höfuðsmanninum að heldur. 
Fóru þeir þá leiðar sinnar og sagði þeim þungt hugur 
um, hvað nú við tæki.

Herra de Tréville gekk djarflega inn í herbergi 
konungs og hitti Hans Hátign þar í illu skapi, eins 
og áður er sagt. Sat hann þar í hægindastól og sló 
svipuskaftinu á stígvjelin. Alt fyrir það spurði höfuðsmaðurinn 
mjög rólega, hvernig honum liði.

»Mjer líður illa, herra,« svaraði konungur — — 
»mjög illa. Mjer leiðist.«

Það var líka það versta, sem fyrir Lúðvík þrettánda 
kom. Það bar oft til, að hann tók einhvern hirðmanninn 
út að glugga með sjer og sagði: »Nú skulum 
við láta okkur leiðast saman.«

»Hvað er þetta — leiðist yðar Hátign?« sagði 
herra de Tréville. »Hafið þjer ekki skemt yður við 
veiðarnar í dag?«

»Það er heldur skemtun! Það fer öllu aftur. Jeg 
veit ekki hvort heldur er, að veiðidýrin eru orðin þeflaus 
eða hundarnir lyktarlausir. Við sáum sjö ára 
gamlan hjört og eltum hann í sex tíma og þá var 
hann svo að fram kominn, að Saint Simon (símong) 
var að grípa veiðihornið og ætlaði að blása til atlögu, 
en þá urðu hundarnir varir við annan hjört og fóru 
að eltast við hann. Nei, jeg verð náttúrlega að hætta 
við þessar veiðar eins og jeg hefi orðið að hætta við 
fálkaveiðarnar. Þetta eru nú konungsdýrin mín, herra 
de Tréville! Jeg átti einn góðan veiðihauk eftir og 
hann drapst í gær.«

»Jeg skil vel, að yðar Hátign falli þetta illa. Það 
er verulega leiðinlegt, en ef mjer ekki skjátlast, þá 
eigið þjer marga hauka eftir enn.«

»Jú, en hjer er ekki nokkur maður, sem kann að 
temja þá. Fálkarnir eru engir til lengur og jeg er eini 
maðurinn, sem nokkuð kann til veiðiskapar. Þegar 
jeg er dauður, er sú list úr sögunni og þá verða 
menn að gera sjer að góðu dýraboga, snörur og fallgryfjur. 
Bara að jeg kæmist til að kenna einhverjum! 
En það er nú eitthvað annað, því að þá kemur kardínálinn 
og lætur mig ekki hafa stundlegan frið. Hann 
fer þá að spjalla um Spán, Austurríki og England, 
svo að jeg veit hvorki upp nje niður. En meðal annara 
orða, fyrst að jeg mintist á kardínálann — jeg er 
mjög svo óánægður með yður, herra de Tréville.«

De Tréville hafði lengi átt von á þessum seinustu 
orðum. Hann þekti konung vel og vissi sem 
var, að allar þessar kvartanir voru ekki annað en eins 
konar inngangsorð að því, sem hann ætlaði að segja.

»Og hvernig hefi jeg verið svo óheppinn, að 
baka mjer óánægju yðar Hátignar?« spurði de Tréville 
og ljet sem sig furðaði þetta stórlega.

»Er það nokkur mynd að rækja embætti sitt á 
þennan hátt!« hjelt konungur áfram án þess að svara 
spurningu de Tréville beinlínis. »Hefi jeg gert yður 
að höfuðsmanni skyttuliða minna í þeim tilgangi, að 
þessir þokkapiltar sjeu að drepa fólk, gera uppþot í 
heilu borgarhverfi og brenna París til ösku án þess 
að þjer segið aukatekið orð? En jeg þarf sjálfsagt 
ekki að vera að fást um þetta. Þjer eruð náttúrlega 
búinn að setja þessa óróaseggi í varðhald og komið 
nú til þess að tilkynna mjer, að rjettvísinni sje fullnægt.«

»Jeg kem þvert á móti til þess að krefjast rjettlætis,« 
svaraði de Tréville stillilega.

»Gagnvart hverjum?« hrópaði konungur.

»Gagnvart rógberunum,« svaraði de Tréville.

»Jájá — alt af kemur eitthvað nýtt,« sagði konungur. 
»En það er nú ekki til neins fyrir yður að 
ætla að segja mjer annað, en að þessir fjárans skyttuliðar 
yðar, Athos, Porthos og Aramias, ásamt þessum 
þöngulhaus frá Béarn, hafa ráðist á vesalings Bernajoux 
og misþyrmt honum svo, að hann bíður bana af 
að öllum líkindum. Er jeg ekki nýbúinn að heyra, að 
þeir hafi beinlínis setið um Trémouille-höllina og ætlað 
að brenna hana upp til agna? Það hefði nú ekki 
gert öll ósköp til á ófriðartímum, því að þetta er 
bannsett Húgenottabæli, en á friðartímum er það hreinn 
og beinn glæpur að ganga á undan öðrum með slíku 
eftirdæmi. — Getið þjer kann ske borið á móti því 
að þetta sje satt og rjett með farið?«

»Og hver hefur nú frætt yðar Hátign á öllum 
þessum tröllasögum?« spurði de Tréville rólega.

»Auðvitað sá hinn sami, sem vakir þegar jeg sef, 
sem vinnur baki brotnu þegar jeg er að skemta mjer, 
sem stýrir öllu og stjórnar innanlands og utan, Frakklandi 
jafnframt Evrópu.

»Yðar Hátign á sjálfsagt við Himnaföðurinn,« 
sagði herra de Tréville, »því að yður undan skildum 
veit jeg engan nema hann, sem slíkt vald sje gefið.«

»Nei, herra — jeg á við stoð og styttu ríkisins, 
minn eina þjón og eina vin, herra kardínálann.«

»Jú, en hans hágöfgi er þó ekki sama sem Hans 
Heilagleiki.«

»Hvað meinið þjer með því?«

»Að það sje páfinn eingöngu, sem talinn er óskeikull 
og að sá eiginleiki geti ekki tileinkast kardínálanum.«

»Þjer eigið þá við það, að hann blekki mig, þjer 
eigið við, að hann svíki mig í trygðum — þjer ákærið 
hann með öðrum orðum. Gott og vel! Teljið fram 
alt það, sem þjer ákærið hann fyrir.«

»Als ekki, yðar Hátign. En jeg segi, að honum 
skjátlist, að honum hafi verið sagt rangt frá; jeg segi, 
að hann hafi undið of bráðan bug að því, að kæra 
skyttuliðana fyrir yðar Hátign, að hann geri þeim 
getsakir og að sögusögn hans sje af illum toga 
spunnin.«

»Það er hertoginn sjálfur, La Trémouille, sem 
hefur kært þá. Hverju svarið þjer til þess?«

»Jeg gæti svarað því, að þetta mál sje honum 
svo nákomið, að hann geti ekki talist óvilhallur, en 
það vil jeg nú ekki samt sem áður, yðar Hátign. Jeg 
skal trúa því, sem hann segir, en þó, með einu skilyrði.«

»Og hvaða skilyrði er það?«

»Að yðar Hátign geri boð fyrir hann og spyrjið 
hann — spyrjið hann sjálfur, augliti til auglitis og án 
allra votta — og að jeg fái svo áheyrn hjá yðar Hátign, 
þegar þjer hafið talað við hann.«

»Gott og vel,« svaraði konungur — »og svo ætlið 
þjer að gangast undir það, sem La Trémouille 
segir?«

»Já, Yðar Hátign.«

»Og lúta úrskurði hans?«

»Já.«

»Og þjer gangið að því að gera honum þær 
yfirbætur, sem hann kann að krefjast?«

»Já.«

»La Chesnaye!« kallaði konungur. »La Chesnaye 
(sjesne)!«

Þessi vildarmaður Lúðvíks þrettánda stóð ávalt 
fyrir utan dyr hans og kom nú inn. 

»La Chesnaye!« sagði konungur. »Farið þjer undir 
eins til La Trémouille og biðjið hann að finna mig. 
Jeg vil fá að tala við hann í kvöld.

»Yðar Hátign lofar mjer því statt og stöðugt að 
veita engum áheyrn fyr en þið La Trémouille hafið 
talast við?«

»Já, þjer megið reiða yður á það.«

»Verið þjer þá sælir, yðar Hátign! Við sjáumst 
þá aftur á morgun.«

»Já — verið þjer sælir!«

»Um hvaða leyti má jeg koma?«

»Hve nær sem yður þóknast.«

»Jeg þori ekki að koma mjög snemma. Jeg kynni 
að vekja yðar Hátign.«

»Vekja mig! Haldið þjer kann ske að jeg fái að 
sofa? Jeg sef aldrei, nú orðið — jeg blunda bara svolítið 
endrum og sinnum — það er allur minn svefn.
Komið þjer svo tímanlega sem þjer viljið — t.d. klukkan 
sjö — en varið þjer yður ef skyttuliðar yðar reynast 
sekir — og svo er ekki meira um það!«

»Ef skyttuliðar mínir reynast sekir, yðar Hátign, 
þá verða þeir undir eins fengnir yður á vald, svo að 
þjer getið gert við þá, hvað sem yður sýnist. Er það 
nokkuð fleira, sem yðar Hátign býður? Jeg er reiðubúinn 
að hlýða.«

»Nei, herra — janeinei! Það er ekki að ástæðulausu, 
að jeg er kallaður Lúðvík hinn rjettláti. Jæja. 
Þjer komið þá á morgun.«

»Guð sje með yðar Hátign!«

Hafi konungur sofið lítið, þá svaf herra de Tréville 
enn minna. Um kvöldið gerði hann skyttunum 
þremur boð að koma til sín klukkan hálfsjö morguninn 
eftir. Ekki hughreysti hann þá neitt þegar þeir 
komu, lofaði þeim engu fögru og duldi þess þá heldur 
ekki, að hylli konungs, bæði fyrir þeirra og sitt 
leyti, væri alveg undir tilviljun komin.

Hann ljet þá bíða neðan við litla riðið. Ef konungur 
væri þeim jafn reiður og áður, þá gátu þeir 
haft sig á burt án þess að vekja eftirtekt, en ef hann 
vildi veita þeim áheyrn, þá þurfti ekki annað en að 
kalla til þeirra.

De Tréville hitti La Chesnaye fyrir sjer, þegar 
hann kom inn í forsalinn. Sagði La Chesnaye honum, 
að hann hefði ekki getað hitt La Trémouille hertoga 
kvöldið áður og hefði hann komið svo seint 
heim, að þá var orðið um seinan að fara til Louvre, 
en nú væri hann kominn og væri einmitt staddur inni 
hjá Hans Hátign.

Þetta líkaði de Trévilla mjög vel, því að nú var 
hann viss um, að engin annarleg áhrif gætu komið 
til mála og hindrað gerðardóm þeirra La Trémouille 
og hans.

Eftir tæpar tíu mínútur opnuðust dyrnar að herbergi 
konungs og kom La Trémouille út um þær og 
gekk til höfuðsmannsins.

»Herra de Tréville, sagði hertoginn. Hans Hátign 
hefur gert boð eftir mjer til þess að komast fyrir, 
hvað við bar í gær fyrir utan höll mína. Jeg hefi sagt 
honum sannleikann, sem sje það, að menn mínir 
ættu sök á þessu uppþoti og að jeg væri fús til að 
biðja yður afsökunar. Og fyrst að jeg hitti yður nú 
hjer, þá vil jeg biðja yður að gera svo vel að taka 
við þeirri afsökun og skoða mig eftirleiðis sem vin 
yðar.«

»Herra hertogi,« svaraði de Tréville. »Jeg hafði 
svo óbifanlega trú á rjettsýni yðar, að jeg gat ekki 
kosið mjer betri talsmann fyrir konungi en yður. 
Og jeg sje, að mjer hefir ekki skjátlast í þessu. Jeg 
er yður þakklátur fyrir það, að enn gefast þeir menn 
á Frakklandi, sem óhætt er að segja um, það sem jeg 
hefi sagt um yður.«

»Svona — þetta er nú gott og blessað,« sagði 
konungur, sem stóð álengdar og hlustaði á allar þessar 
lofræður. »Segið þjer honum, de Tréville, að jeg vilji 
líka gjarnan vera vinur hans, en að hann gleymi mjer 
alveg. Það eru víst bráðum þrjú ár, síðan hann hefir 
komið hingað og kemur ekki als ekki nema því að 
eins, að jeg geri boð eftir honum, Segið þjer honum 
þetta alt í mínu nafni því að konungar geta tæplega 
sagt slíkt sjálfir.«

»Þakka yður fyrir, yðar Hátign,« sagði hertoginn, 
»en þjer megið ekki halda að þeir, sem umgangast 
yður dags daglega, sjeu endilega hollastir yður — og 
undanskil jeg þó herra de Tréville.«

»Jæja — þjer heyrðuð þá, hvað jeg var að segja, 
herra hertogi — það var líka bezt,« sagði 
konungur og kom nú fram í dyrnar. »Nú nú, de 
Tréville, hvar eru nú þessar skyttur yðar? Jeg bað 
yður í gær að koma hingað með þá — hvers vegna 
hafið þjer ekki gert það?«

»Þeir eru hjerna fyrir utan. Kannske að La 
Chesnaye vilji gera svo vel, með yðar leyfi, að segja 
þeim að koma hingað upp.«

»Já, látið þá koma undir eins. Klukkan er bráðum 
orðin átta og klukkan níu á jeg von á manni. Verið 
þjer sælir, herra hertogi, og komið þjer bráðum aftur. 
Gerið svo vel að koma inn de Tréville.«

Hertoginn kvaddi og fór. Um leið og hann opnaði 
dyrnar, komu skytturnar þrjár upp riðið ásamt 
d'Artagnan og gekk La Chesnaye fyrir þeim.

»Komið þið hingað, dáða drengir,« sagði konungur. 
»En fyrst þarf jeg að taka í lurginn á ykkur.«

Skyttuliðarnir færðu sig nær og hneigðu sig 
djúpt. D'Artagnan gekk síðastur.

»Hvernig í skrambanum víkur því við,« sagði 
konungur og vjek sjer að skyttuliðunum, »að 
þið hafið á tveimur dögum gert sjö lífvarðarliða 
kardínálans óvíga? Það er of svæsið, herrar góðir, 
alt of svæsið. Ef þessu fer fram, neyðist kardínálinn 
til þess að endurnýja flokk sinn á þriggja vikna fresti 
og jeg neyðist til að fylgja lögunum fast eftir. Jeg 
skal ekki fást um það, þó einn og einn maður falli 
úr sögunni, en sjö menn á tveimur dögum — það er 
of svæsið, segi jeg enn og aftur.«

Þess vegna koma þeir nú líka iðrandi og auðmjúkir 
fyrir auglit Yðar Hátignar og vilja nú óðfúsir 
bera fram afsakanir sínar.«

»Auðmjúkir og iðrandi! Ojæja!« sagði konungur. 
»Jeg er nú ekki fjarskalega trúaður á þennan uppgerðar 
svip ykkar, einkanlega á Gaskognarasmettið þarna 
aftast. Komið hingað, herra!«

D'Artagnan þóttist vita, að þessi rúsína væri sjer 
ætluð og varð afaraumur á svipinn.

»Þjer hafið verið að geta um einhvern ungan 
mann, en þetta er bara drengur, herra de Tréville. Var 
það hann, sem veitti Jussac þetta hættulega sár?«

»Já, og særði Bernajoux tveim sárum, jafn 
viðsjárverðum.«

»Ja, hvað er þetta!«

»Að jeg nefni ekki,« sagði Athos nú, að ef hann 
hefði ekki bjarga mjer úr klónum á Bicarat, þá mundi 
jeg vissulega ekki vera staddur hjer hjá Yðar Hátign 
á þessari hátíðlegu stundu.«

»Það hlítur að vera skollinn sjálfur, þessi Gaskognari 
og það hljóta að vera skemdir á fötum og 
sverðum með svona áframhaldi, en Gaskognarar eru 
líklega peningalitlir eins og fyrri daginn?«

»Gull hefir ekki fundist enn í fjöllum okkar, svo 
að jeg viti til, Yðar Hátign, og gæti þó vel hugsast, 
að skaparinn gerði eitthvert kraftaverk í þakklætis 
skyni fyrir aðstoð þá, sem við veittum föður Yðar 
Hátignar.«

»Það er með öðrum orðum, að jeg á Gaskognurum 
konungdóm minn að þakka, fyrst að jeg er sonur 
föður míns — er það ekki meining yðar, herra de 
Tréville? Nú jæja! Jeg skal ekkert um það segja. La 
Chesnaye! Leitið þjer í vösum mínum og vitið, 
hvort þjer finnið nokkra peninga og færið mjer svo 
fjörutíu gullpeninga. Og heyrið þjer nú, ungi maður! 
Nú skuluð þjer leggja höndina á hjarta stað og segja 
mjer, hvernig þetta alt saman vildi til.«

D'Artagnan sagði nú frá viðburðum þeim, sem 
orðið höfðu daginn áður: að hann hefði ekki getað 
sofið af tilhlökkun að fá að sjá Hans Hátign og að 
hann hefði gengið til þessara þriggja vina sinna 
þremur tímum áður en þeir áttu að fara á konungsfund, 
að þeir hefðu orðið samferða til veitingahúss 
eins, að Bernajoux hefði farið að hæðast að sjer þar 
og naumlega komist lífs undan fyrir tilvirkið og að 
nærri hefði legið að La Trémouille sem kom þó hvergi 
nærri, yrði fyrir eldsvoða og misti höll sína.

»Rjett er það,« sagði konungur. »Hertoganum 
sagðist alveg eins frá þessu. Vesalings kardínálinn 
— að hafa mist sjö menn á tveimur dögum og það 
skástu mennina. En nú er komið nóg af svo góðu, 
herrar mínir, heyrið þið það! Meira en nóg. Þið hafið 
nú fengið hefnd fyrir hrakfarirnar í Férou (ferú) — 
götunni og ríflega það og nú hljótið þið að vera 
ánægðir.«

»Ef Yðar Hátign er ánægður, þá erum við það 
líka,« sagði de Tréville.

»Já, jeg er það,« svaraði konungur, tók gullpeninga 
nokkra, sem La Chesnaye rjetti honum og lagði 
þá í lófa d'Artagnans. »Þarna er sönnunin fyrir 
ánægju minni.«

Á þeim dögum voru menn ekki eins tiltektasamir 
og nú. Aðalsmaður gat þá þegið peningjagjöf af konungi 
sínum án þess það væri honum nokkur sómahnekkir. 
D'Artagnan stakk því gullpeningunum í vasa 
sinn umsvifalaust og þakkaði gjöfina.

»Nú er klukkan orðin hálf níu,« sagði konungur. 
»Þið verðið nú að fara, því að jeg á von á manni 
klukkan níu, eins og jeg sagði áðan. Jeg þakka ykkur 
fyrir auðsýnda trygð og hollustu, herrar góðir og 
má reiða mig á hana framvegis — er ekki svo?«

»Jú, Yðar Hátign,« svöruðu þessir fjórir fjelagar 
einum rómi. »Við erum fúsir til að láta brytja okkur 
í stykki fyrir Yðar Hátign.«

»Rjett er nú það, en helst vil jeg hafa ykkur í 
heilu lagi. Það fer bezt á því og þið eruð mjer gagnlegastir 
á þann hátt. De Tréville« sagði hann í hálfum 
hljóðum um leið og hinir gengu burt. »Það er ekkert 
autt pláss meðal skyttuliðanna, og þar sem vjer höfum 
mælt svo fyrir, að sá sem vill ganga í skyttuliðið, 
verði að venjast herþjónustu áður, þá skuluð þjer 
reyna að koma hinum unga manni inn í lífvarðarlið 
mágs yðar, herra de Essarts. Herra trúr! Jeg hlakka 
til að sjá framan í smettið á kardínálanum! Hann 
verður auðvitað óður og uppvægur, en það stendur 
mjer á sama. Jeg hefi ekki gert annað en það, sem 
mjer ber fullur rjettur til.«

Konungur tók í höndina á de Tréville að skilnaði, 
en hann flýtti sjer til skyttuliðanna og hitti svo 
á, að þeir voru að skifta þessum fjörutíu gullpeningum 
d'Artagnans á milli sín.

Kardínálinn varð óður og uppvægur, eins og 
konungur hafði gizkað á. Hann varð svo hamstola, 
að hann settist ekki við spilaborð konungs í heila 
viku, en engu að síður spurði konungur hann í hvert 
skifti, sem þeir hittust:

»Jájá, herra kardínáli! Hvernig líður mönnum yðar? 
Vesalingarnir Bernajoux og Jussac!«



VII. Hversdagslíf skyttuliðanna.


Þegar d'Artagnan var kominn út úr Louvre-höllinni, 
fór hann að ráðgast um við vini sína, hvað hann 
ætti að gera við sinn hluta af þessum fjörutíu gullpeningum. 
Athos rjeði honum til að kaupa þeim góðan 
miðdagsverð í »Grenikönglinum,« Porthos sagði 
honum að útvega sjer þjón og Aramis eggjaði hann 
á að fá sjer laglega lagskonu.

D'Artagnan veitti miðdagsverðinn sama dag, en 
nýi þjónninn gekk um beina. Athos hafði pantað 
matinn og Porthos útvegað þjóninn. Hann var frá 
Pikardí-hjeraðinu og Porthos vistrjeð hann sama daginn á 
La Tournelle (túrnell)-brúnni, en þar stóð maður þessi 
og var að hrækja ofan í fljótið.

Porthos þótti sem þessi dægrastytting hans bæri 
vott um rólyndi og gætni og rjeði hann til d'Artagnans 
án þess að grenslast eftir fleiru. Maðurinn hjet 
Planchet (Plangsje) og ljet hann ginnast af stærilæti 
Porthos. Þótti honum fyrir, að Porthos hafði þegar 
ráðið annan þjón til sín, er hjet Mousqueton 
(Músketong). Porthos sagði, að heimili sitt væri raunar 
allumfangsmikið, en þó ekki svo, að hann þarfnaðist 
tveggja þjóna og eggjaði hann á að ráðast til 
d'Artagnans. Planchet gekk um beina, eins og áður 
er sagt, við miðdagsverðinn, sem hinn nýi húsbóndi 
hans veitti, og þegar hann sá, að þessi nýi húsbóndi 
þreif gullpeninga upp úr vasanum til þess að borga 
matsalanum, þá hjelt hann, að sjer væri vel borgið 
og þakkaði sínum sæla, að hann hefði ráðist í vist 
hjá slíkum gróssera. Og við þetta sat þangað til miðdagsverðinum 
var lokið og hann hafði sefað hungur 
sitt á afgangsleifunum. En allar þessar tálvonir brugðust 
herfilega þegar hann fór að búa upp rúm húsbóndans 
um kvöldið, því að ekki var annað innanstokks 
í íbúðinni, svefnherbergi og stofu þar fram af 
en þetta eina rúm. — Planchet hvíldist í framstofunni 
á ábreiðu, sem d'Artagnan tók af sínu eigin rúmi og 
brúkaði aldrei síðan.

Athos hafði sjer þjón, er Grimund (Grímó) hjet, 
og hafði Athos vanið hann á einkennilegan hátt. Hann 
var mjög fálátur, sá mikli maður, það er að segja 
Athos sjálfur. Hann hafði verið þeim Porthos og Aramis 
nákunnugur í sex ár og höfðu þeir að vísu oft 
sjeð hann brosa allan þann tíma, en aldrei heyrt hann 
hlæja. Hann var jafnan fáorður og gagnorður, sagði 
það sem hann ætlaði sjer að segja og aldrei meira, 
hispurslaust og útúrdúralaust, hjelt fast við efnið, 
hvað sem á góma bar og forðaðist allar málalengingar.

Athos var tæplega þrítugur að aldri, fríðleiksmaður 
og prýðis vel gefinn, en samt kunni enginn af 
ástamálum hans að segja. Hann mintist aldrei á 
kvennfólk, en ljet afskiftalaust þó að aðrir væru að 
gaspra eitthvað um það. Samt var auðfundið, að honum 
var þess háttar hjal ógeðfelt og gaf hann sig lítt 
að því, nema þá helzt með einhverjum beiskyrðum 
eða kvennhaturskendum athugasemdum. Þessi dulleiki 
hans, mannfælni og fámælgi ollu því, að hann virtist 
mönnum miklu eldri en hann var og til þess að 
bregða ekki af venju sinni, þá hafði hann vanið 
Grimund á að gæta vel að öllum bendingum sínum 
og skilja fyrirskipanir sínar þótt hann að eins bærði 
varirnar og aldrei yrti hann á hann nema að eitthvað 
sjerlegt lægi við.

Grimund óttaðist húsbónda sinn og bar afarmikla 
lotningu fyrir honum og öllu því, sem honum kom 
við. En stundum bar það til, að hann hljóp erinda 
hans eins og fætur toguðu og var þá svo hjólviljugur 
og flumúsa, að hann gerði kann ske þvert á móti 
því, sem honum var skipað að gera. Þá ypti Athos 
öxlum og dustaði hann rækilega til án þess þó að 
bregða skapi að neinu leiti, en þá dagana fóru þeim 
ekki mörg orð á milli.

Porthos var gersamlega gagnstæður Athos, eins 
og lesarinn mun hafa tekið eftir. Hann var málrófsmaður 
mikill og hávær að því skapi, en annars mátti 
hann eiga það, að hann hirti lítt, hvort menn hlustuðu 
á hann eða ekki. Mælgi hans stafaði aðallega af 
því, að hann hafði gaman af að gaspra og heyra 
sjálfan sig tala. Hann geypaði um alla skapaða hluti 
nema mentir og vísindi, er hann hataði af alhug og 
kom það til af því, að hann hafði haft andstygð á 
lærðum mönnum frá blautu barnsbeini. Hann var ekki 
jafn höfðinglegur og Athos í framgöngu. Fann hann 
það vel sjálfur og var það til þess, að á fyrstu kunningsskapar 
árum þeirra gerði hann Athos oft rangt 
til og reyndi að vera honum fremri að klæðaburði. 
En enda þótt Athos gengi í einföldum skyttuliðabúningi, 
þá var öll framkoma hans svo ákveðin og ein 
beittleg, að hann settist brátt í það sæti, sem honum 
bar og varð Porthos að sætta sig við að vera settur 
skör neðar. En þá gerði hann sjer gott af að segja 
hverjum, sem heyra vildi hjá de Tréville og varðstofunni 
í Louvre, hvað hann væri inn undir hjá kvennfólkinu, 
en slíkt mintist Athos aldrei á, eins og áður 
er getið. Eftir því sem Porthos sagðist frá sjálfum, 
þá var hann bæði í þingum við aðalsmannafrúr og 
konur háttstandandi embættismanna og nú þessa dagana 
var það hvorki meira nje minna en útlend furstafrú, 
sem hann sagði, að væri bandvitlaus í sjer.

»Eftir höfðinu dansa limirnir,« segir gamalt máltæki. 
Skulum vjer nú minnast lítið eitt á þjón Porthos, 
þann er Mousqueton hjet.

Mousqueton var frá Normandíinu og hjet Bóníface 
rjettu nafni, en húsbóndi hans breytti um nafn á honum 
og þótti Mousqueton vera fallegra nafn og viðkunnanlegra. 
Þegar hann rjeðist til Porthos, krafðist 
hann ekki annara launa en húsnæðis og klæða, en 
fötin vildi hann hafa skrautleg og af fínustu gerð og 
enn fremur vildi hann fá að ráða yfir tveimur klukkutímum 
á dag, til þess að nota þá til annara þarfa 
sinna. Porthos gekk að því og alt fjell í ljúfa löð með 
þeim. Hann ljet sauma upp aftur gamlar treyjur og 
kufla handa Mousqueton. Var hann hinn ásjálegasti í 
þessum búningi, því að skraddarinn, sem snjeri fötunum 
og saumaði þau upp aftur, var leikinn í sinni 
list, en talað var, að kona hans kæmi Porthos til að 
gleyma sumum aðalsmanna kreddum sínum.

Hvað Aramis snertir, þá þykjumst vjer hafa lýst 
lunderni hans allítarlega, en að öðru leyti munum 
vjer síðar fá að kynnast honum betur og fjelögum 
hans. Þjónn hans hjet Bazin (Baseng). Í þeirri von, 
að húsbóndi hans yrði einhvern tíma andlegrar stjettar, 
gekk hann ávalt dökk klæddur eins og sómir 
þjónum andlegrar stjettar manna. Hann var frá Berry, 
35 til 40 ára að aldri, blíður, friðsamur og feitlaginn. 
Hann las guðsorðabækur í frístundum sínum og gat, 
þegar til átti að taka, framreitt miðdagsverð handa 
tveimur persónum með fáum en fyrirtaks góðum rjettum. 
Að öðru leyti gat hann verið sjónlaus, daufur 
og dumbur þegar svo bar undir.

Vjer höfum nú fengið nokkru nánari kynni af 
húsbændunum og þjónum þeirra og skulum nú bregða 
oss inn á heimili þeirra.

Athos átti heima í Férou-götunni, rjett hjá 
Luxembourg, Íbúðin var tvö lítil herbergi, en snotur 
og vel um gengin. Húsmóðir hans var ung og einkar 
lagleg, en ekki gekst hann fyrir því þó hún liti hann 
allhýru auga. Fáeinar leifar fornrar dýrðar og dásemdar 
prýddu enn þá veggina í herbergjum þessum, þar á 
meðal skrautsverð eitt, alt rósum greypt. Meðalkaflinn 
var alsettur gimsteinum og 200 gullpeninga virði að 
minsta kosti, en aldrei hafði Athos komið til hugar 
að selja það eða setja að veði, hversu mikill peningaskortur, 
sem að honum þrengdi með köflum. Porthos 
hafði lengi haft augastað á þessu sverði og hefði 
gjarnan viljað gefa tíu ár af æfi sinni til þess að fá 
það í sína eigu.

Einu sinni átti Porthos að fara á fund hertogafrúar 
nokkurrar og vildi þá fá sverðið að láni. Athos 
gengdi því engu, en tæmdi vasa sína, tíndi saman 
alla þá peninga sem hann átti í eigu sinni, gimsteina, 
nælur og gullkeðjur og bauð Porthos það altsaman, 
en sverðið skyldi hanga óhreyft á sínum stað og 
ekki takast ofan fyr en hann færi sjálfur alfarinn úr 
herberginu. Auk sverðsins var þar mynd af manni 
frá dögum Hinriks þriðja. Hann var klæddur skrautlegum 
búningi og bar Heilagsanda-orðuna á brjósti. 
Myndin líktist Athos að sumu leyti og svipaði til hans 
og mátti ráða af því, að hún mundi vera af einhverjum 
forföður hans.

Loks var skrín eitt á arinhillunni, gert af miklum 
hagleik og prýtt sama skjaldarmerkinu sem sverðið 
og myndin; stakk það mjög í stúf við aðra innanstokks 
muni, er þar stóðu inni og voru fremur fátæklegir. 
Athos bar jafnan á sjer lykilinn að skríni þessu, 
en einhverju sinni, er Porthos var staddur inni hjá 
honum, opnaði hann það, og gat Porthos þá sjeð 
að í því var ekki annað en brjef nokkur og önnur 
skjöl — auðvitað ástabrjef og ættarskjöl og skilríki.

Porthos hafði stóra íbúð í Vieux-Colombier-götunni 
og all-ríkmannlega eftir útlitinu að dæma. Í hvert 
skifti, sem hann gekk fram hjá húsinu með einhverjum 
kunningjum sínum, benti hann upp í glugga þar 
sem Mousqueton stóð í allri sinni dýrð og sagði: 
Þarna á jeg heima! En aldrei var hægt að hitta hann 
heima og aldrei bauð hann neinum upp til sín, svo 
að ekki vissi neinn, hvernig umhorfs væri þar inni.

Íbúð Aramis var lítið sjerherbergi, borðstofa og 
svefnherbergi. Herbergi þessi voru á neðstu hæð og 
svefnherbergið snjeri út að litlum garði, snotrum og 
viðkunnanlegum og gátu forvitnir nágrannar ekki 
skygnst inn í hann.

Vjer höfum fengið að litast um húsakynni d'Artagnas 
og sömuleiðis nokkur kynni af Planchet hinum 
nýja þjóni hans.

Þessi söguhetja vor var einstaklega hnýsinn að 
eðlisfari, eins og brögðóttum mönnum er gjarnt til 
að vera. Lagði hann sig mjög í framkróka til þess að 
forvitnast um, hverjir þeir Athos, Porthos og Aramis 
væru í raun rjettri, því að þetta voru að eins gervinöfn 
þeirra, er þeir duldu með aðalheiti sín, að 
minsta kosti Athos, því að öll hans framkoma benti 
til þess, að hann væri af tignum ættum kominn. 
D'Artagnan leitaði til Porthos í því skyni að fá eitthvað 
að vita um Athos og Aramis og síðan til Aramis 
í sömu erindum viðvíkjandi Porthos.

En því miður vissi Porthos ekkert meira en aðrir 
um hinn þögla Athos. Menn sögðu, að hann hefði 
orðið fyrir einhverri ógæfu í ástarmálum og að svikráð 
og prettir annara hefðu eitrað líf þessa göfuga 
manns, en enginn vissi, hver þau svikráð hefðu verið.

Það var vandalítið að kynna sjer lífsferil Porthos, 
að undanskildu hinu rjetta nafni hans, því að það 
þekti enginn nema herra de Tréville og ef til vill 
hinir tveir vinir hans. Hann var svo hjegómlegur og 
málugur, að alt hans líf blasti við öðrum eins og 
lesið væri á bók, en þó gat það verið varasamt að 
leggja trúnað á allar hans frægðarsögur um sjálfan 
sig.

Aramis gaf það hins vegar í skyn, að ekkert 
væri heimullegt í fari sínu, en í rauninni var alt hans 
líf ein ráðgáta. Hann svaraði fáu spurningum þeim, 
sem lagðar voru fyrir hann um aðra og kom sjer hjá 
að segja nokkuð um sjálfan sig. Einhverju sinni hafði 
d'Artagnan spurt hann allítarlega um það hvort 
nokkur hæfa væri fyrir því, að Porthos væri í þingum 
við prinsessu eina og datt þá hug að grenslast eftir 
því um leið, hvernig ástatt væri um ástamál Aramis 
sjálfs.

»En hvað er af yður sjálfum að segja?« spurði 
hann alt í einu. »Þjer minnist að eins á barónsfrúr, 
greifafrúr og prinsessur þær, sem aðrir eiga mök við.«

»Jeg bið yður að hafa mig afsakaðan,« sagði 
Aramis. »Jeg minnist á þetta vegna þess, að Porthos 
hefir haft orð á því sjálfur og verið að segja mjer 
allra handa tröllasögur af sjálfum sjer. En þjer megið 
reiða yður á það, kæri d'Artagnan, að jeg hefi þessar 
sögur frá öðrum, eða ef einhver hefði beðið mig 
fyrir þær, þá væru þær ekki betur geymdar hjá neinum 
en mjer.«

»Það efast jeg ekki um,« svaraði d'Artagnan. 
En það lítur þó út fyrir, að þjer hafið sjálfur talsvert 
náin kynni af einhverjum aðalsættum, eftir vasaklútnum 
að dæma, sem kunningsskapur okkar byrjaði með.«

Í þetta skifti reiddist Aramis ekki, en setti upp 
ógnarlegan sakleysissvip og sagði einkar vingjarnlega:

»Kæri vin, gleymið því ekki, að jeg ætla mjer að 
verða kirkjunnar þjónn og forðast því freistingar þessa 
heims. Það lánaði mjer enginn vasaklútinn, sem þjer 
sáuð, heldur gleymdi einn vinur minn honum heima 
hjá mjer, en jeg varð að geyma hann til þess að 
hætta ekki mannorði hans og konu þeirrar, sem hann 
elskar. Hvað sjálfan mig snertir, þá hefi jeg aldrei átt 
og mun aldrei eignast neina lagskonu og feta þar í 
fótspor Athos. Hann á enga heldur.«

»Jú, en þjer eruð þó skyttuliði enn, samt sem áður 
— en enginn prestur.«

»Jeg er skyttuliði »ad interim« (Til bráðabirgða) 
eins og kardínálinn segir — skyttuliði þvert á móti 
vilja mínum en kirkjunnar þjónn í hug og hjarta — 
því megið þjer trúa, kæri vin. Athos og Porthos hafa 
neytt mig út á þessa braut til þess að hafa eitthvað 
fyrir stafni. Jeg lenti í ónota klípu um það leyti sem 
jeg átti að vígjast, en við skulum ekki tala meira um 
það. Annars er jeg víst að tefja tímann fyrir yður 
— þjer hafið víst nóg annað að hugsa.«

»Því fer fjarri,« sagði d'Artagnan. »Mjer er þetta 
mjög hugleikið og hefi ekkert að gera, sem stendur.«

»Já, en jeg þarf að líta í bænakverið mitt,« sagði 
Aramis. »Svo þarf jeg að gera fáein vers, sem frú 
d'Aiguillon hefir beðið mig um og að því búnu þarf 
jeg að fara út og kaupa litsmyrsli handa frú Chevreuse. 
Þjer sjáið því, kæri vin, að jeg á annríkt þó að þjer 
eigið það ekki.«

Að svo mæltu rjetti Aramis d'Artagnan höndina 
og kvaddi hann.

D'Artagnan varð einskis vísari um fortíð þessara 
nýju vina sinna, hvernig sem hann reyndi til þess. 
Hann tók því það ráð að trúa öllu sem menn sögðu 
um fyrri æfi þeirra og gerði sjer von um að fá betri 
vitneskju þegar stundir liðu fram. En fyrst um sinn 
líkti hann Athos við Akkilles, Porthos við Ajax og 
Aramis við Jósef.

Annars lifðu þessir ungu fjórmenningar í glaðværð 
og glaumi. Athos var spilamaður, en mjög svo 
óheppinn í spilum. Samt lánaði hann aldrei peninga 
hjá vinum sínum, enda þótt pyngja hans stæði þeim 
ávalt opin. Og þegar hann tapaði og lagði við drengskap 
sinn, þá kom hann ávalt klukkan sex morguninn 
eftir til lánardrottins síns og borgaði honum.

Porthos var ekki eins jafngeðja. Þegar hann vann, 
var hann drembilátur mjög og jós út fje á báðar 
hendur, en ef hann tapaði, var hann æði skapstyggur 
nokkuð lengi á eftir. Þegar hann kom svo í sollinn 
aftur, var hann fölur í andliti og kinnfiskasoginn, en 
var þá ekki fjár vant.

Aramis snerti aldrei á spilum. Hann þótti lakur 
skyttuliði og enn lakari fjelagsbróðir og átti jafnan 
annríkt, að hann sagði. Stundum kom það fyrir þegar 
þeir sátu að sumbli og menn voru orðnir hreyfir af 
víni og göspruðu um alt og alla, að hann leit á úrið 
sitt, stóð brosandi upp frá borðum og kvaddi samsætið 
af því að hann þyrfti nauðsynlega að ráðfæra 
sig við einhvern sprenglærðan guðfræðing. Stundum 
þurfti hann endilega að fara heim til sín og setjast 
þar við ritstörf og bað þá vini sína að gera sjer ekki 
ónæði.

Við þau tækifæri brosti Athos raunalega, en Porthos 
þreytti drykkjuna og bölvaði sjer upp á, að Aramis 
kæmist aldrei hærra en að verða pokaprestur einhverstaðar 
upp í sveit.

Planchet, þjónn d'Artagnans, tók meðlætinu með 
hógværð og stillíngu. Launin voru 30 sous (Sú = fáeinir 
aurar,) á dag og allan fyrsta mánuðinn kom hann 
stundvíslega til allra verka, glaður og kátur og vildi 
alt fyrir húsbónda sinn gera. En þegar móti tók að 
blása og þrengjast fór í búi, með öðrum orðum, 
þegar gullpeningar Lúðvíks þrettánda voru gengnir til 
þurðar, þá fór Planchet að barma sjer og þótti Athos 
það andstyggilegt, Porthos ósvífið, en Aramis sagði, 
að ekkert mark væri á því takandi.

»Já, það er nú hægt fyrir ykkur að segja það,« 
sagði d'Artagnan. »Þjer Athos látist ekki heyra, þó 
að Grimund sje að nöldra eitthvað og á þann hátt 
er afarauðvelt að komast hjá ónotum. Þjer Porthos 
lifið því lífi, að Mousqueton þjónn yðar tignar yður 
eins og eitthvert goð á stalli og þjer Aramis eruð svo 
niðursokkinn í andleg fræði, að Bazin þjónn yðar ber 
dýpstu lotningu fyrir yður af þeim ástæðum. En jeg 
er ekki í neinni stöðu og hefi engar tekjur, er ekki í 
skyttuliðinu og ekki einu sinni lífvarðarliði. Hvað á 
jeg til bragðs að taka til þess að inræta Planchet 
auðsveipni, ótta eða virðingu?«

»Já, þetta er annars alvarlegt mál,« sögðu skyttuliðarnir 
— »eins konar einka mál og heimilisarmæða. 
Annars er hyggilegast að beita sömu aðferðinni við 
þjóna og kvennfólk. Það verður undir eins að sýna 
þeim í tvo heimana ef maður ætlast til að þeir sjeu 
sjer hollir. Íhugið það vel.«

D'Artagnan íhugaði þetta vel og ásetti sjer að 
lumbra duglega á þjóni sínum og það gerði hann líka 
með þeirri atorku sem hann sýndi við alt, sem hann 
lagði hönd á. Þegar hann var búinn að lúskra 
á Planchet eins og hann lysti, fyrirbauð hann honum 
að stökkva úr vistinni að sjer fornspurðum, »því að 
framtíðin mun ekki bregðast mjer,« sagði hann, »og 
það eru betri tímar í vændum. Hag þínum er vel 
borgið ef jú verður kyr hjá mjer og jeg er altof 
umhyggjusamur húsbóndi til þess að jeg láti þig rata 
í ógæfu með því að segja þjer upp vistinni, eins og 
þú nú ert að fara fram á.«

Þessi aðferð varð til þess, að skyttuliðarnir fengu 
sjerlega mikið álit á d'Artagnan og hyggindum hans. 
Planchet fjekk líka enn meiri virðingu fyrir húsbónda 
sínum og mintist aldrei framar á að ganga burt.

Lífernishættir þessara ungu fjórmenninga urðu 
brátt keimlíkir. D'Artagnan kom ofan úr sveit og 
hafði enga sjerstaka lífsstefnu tekið sjer. Honum voru 
það alt nýjungar, sem hjer bar fyrir augu og eyru 
og samdi hann sig því bráðlega að siðum fjelaga sinna.

Þeir risu úr rekkju klukkan átta að vetrarlagi og 
klukkan sex á sumrin og gengu svo til de Tréville til 
þess að taka við fyrirskipunum til dagsins. Þó að 
d'Artagnan væri ekki enn genginn í skyttuliðið, hafði 
hann þó sömu störf á hendi og var skyldurækinn 
mjög. Hann var sífelt á verði, því að hann var jafnan 
með þeim fjelaga sínum, sem stóð á verði í það og 
það skiftið. Hann var farinn að kynnast mönnum í 
hermannaskálanum og töldu hann allir góðan fjelaga. 
Herra de Tréville hafði veitt honum athygli frá byrjun. 
Hann var honum einstaklega velviljaður og sparaði 
ekki að mæla hið bezta fram með honum við konung.

Skyttuliðunum þremur fjell mjög vel við þennan 
unga fjelaga þeirra. Tókst með þeim góð vinátta, svo 
að þeir voru saman öllum stundum og ljetu eitt yfir 
alla ganga, hvað sem fyrir kom, hvort heldur voru 
vopnaskifti eða annað. Var naumast hægt að hitta einn 
þeirra svo, að ekki væru hinir þar einhverstaðar í 
nánd.

Loforð de Trévilles og meðmæli fóru nú að sýna 
ávöxt sinn í verkinu. Einn góðan veðurdag skipaði 
konungur herra des Essarts að taka d'Artagnan sem 
námssvein í lifvarðarlið sitt. D'Artagnan klæddi sig 
hálfstúrinn í hinn nýja einkennisbúning og hefði viljað 
gefa tíu ár af lífi sínu til þess að mega fara í skyttuliðakuflinn. 
En höfuðsmaðurinn lofaði honum, að 
honum skyldi hlotnast það happ eftir tveggja ára 
námstíma, eða jafnvel skemri tíma ef hann sæi sjer 
færi á að vinna konungi eitthvert hagsmunaverk eða 
sjáfum sjer eitthvað til verulegrar frægðar.

Nú kom til þeirra kasta Athos, Porthos og Aramis 
að vera með d'Artagnan þegar hann stóð á verði. 
Daginn sem d'Artagnan var tekinn í flokk des Essarts, 
bættust honum því í raun rjettri fjórir liðsmenn.



VIII. Hirðbrellur.


Gullpeningar Lúðvíks þrettánda gengu til þurðar, 
eins og flest annað í þessari veröld og upp frá því 
höfðu fjórmenningarnir næsta lítið fyrir sig að leggja. 
Í fyrstunni hjelt Athos þeim uppi með einhverjum 
peningaleyfum, sem hann átti. Svo varð Porthos að 
taka við og gat hann sjeð fyrir þörfum þeirra allra í 
hálfan mánuð. Loks kom röðin að Aramis og var 
hann strax fús á að leggja sitt af mörkum til sameiginlegra 
þarfa. Hann kvaðst vera nýlega búinn að 
selja ýms guðfræðirit og eiga því nokkra gullpeninga 
í fórum sínum.

Loksins urðu þeir þó að leita á náðir herra de 
Trévilles eins og vant var og greiddi hann þeim fyrirfram 
lítið eitt af launum þeirra. En sú fyrirframgreiðsla 
hrökk næsta skamt, því að þeir voru þegar 
búnir að taka út á launin áður og auk þess urðu 
þeir að sjá lífvarðarliðanum farborða, því að hann 
fjekk engin laun enn sem komið var.

Þar rak að, að þeir stóðu uppi allslausir og fjevana, 
en með mestu herkjum gátu þeir þó einhvernveginn 
nælt sjer tíu gullpeninga, sem Porthos fjekk í 
hendur til að leggja þá í spil og vinna á þeim. En 
til allrar ógæfu brosti hamingjan ekki við honum 
það skiftið. Hann tapaði öllum gullpeningunum og 
250 frönkum að auki að viðlögðu drengskaparorði.

Nú voru þeim öll sund lokuð, Mátti sjá þessa 
hungruðu vesalinga með þjóna sína á hælum sjer 
vera að flækjast á hafnarbökkunum og í varðstofunum 
í þeirri von, að hitta þar fyrir vini og kunningja, 
sem svo væri ástatt fyrir, að þeir gætu gefið þeim 
málsverð.

Athos hepnaðist þetta fjórum sinnum og ljet í 
öll skiftin fjelaga sína og þjóna þeirra njóta góðs af. 
Porthos hepnaðist það sex sinnum og tók sömuleiðis 
fjelaga sína með sjer. Og Aramis gat það átta sinnum. 
Hann var maður yfirlætislaus, eins og lesarinn 
hefir sjálfsagt tekið eftir, en þess meiri afkastamaður 
í kyrþey.

En d'Artagnan var öllum ókunnugur í höfuðstaðnum 
og áskotnaðist því ekki annað en súkkulaðiveizla 
hjá presti nokkrum úr átthögum hans og einn 
miðdagsverður hjá hornþeytara í lífverðinum. Hann 
fór með allan hópinn til prestsins og átu þeir upp 
alt, sem prestur hafði sjer til lífsbjargar í tvo næstu 
mánuðina. Sama var að segja um miðdagsverðinn hjá 
hornþeytaranum. Hann mátti hafa sig allan við að 
sefa hungur allra þessara banhungruðu hermanna, en 
það var eins og Planchet komst að orði: það jetur 
enginn nema einu sinni í einu, þó að hann jeti mikið.

D'Artagnan fyrirvarð sig að geta ekki herjað út 
meira en hálfa aðra máltíð — súkkulaðið prestsins 
varð ekki talið nema hálf máltíð — til endurgjalds 
fyrir þær stórveizlur, sem Athos, Porthos og Aramis 
höfðu útvegað þeim. Honum fanst hann vera ómagi 
á fjelögum sínum og gleymdi því í ungæði sínu, að 
hann hafði sjeð þeim öllum farborða í heilan mánuð 
og nú fór hann í öngum sinum að reyna að hugsa 
upp einhver úrræði. Hann komst að þeirri niðurstöðu, 
að slíkur fjelagsskapur hraustra, einbeittra og ötulla 
ungmenna gæti gert eitthvað þarfara en að flækjast 
þetta fram og aftur, æfa sig í vopnaburði og aðhafast 
alskonar strákapör.

Fjórir slíkir trygðavinir, reiðubúnir að leggja alt, 
jafnvel líf og fjármuni, í sölurnar hver fyrir annan — 
fjórir menn, sem ávalt studdu hver annan, sem aldrei 
viku fyrir neinum eða neinu, sem framkvæmdu hver 
fyrir sig eða allir saman, alt það sem þeir höfðu afráðið 
í sameiningu — átta handleggir, sem útrjettir 
voru í allar heimsins áttir, hlutu áreiðanlega að geta 
rutt sjer braut leynt eða ljóst, og náð því marki, sem 
þeir keptu að, hversu margar hindranir, sem yrðu á 
vegi þeirra. Það var að eins eitt, sem d'Artagnan 
furðaði, og það var, að engum fjelaga hans skyldi 
hafa dottið þetta í hug.

Meðan d'Artagnan var að brjóta heilann um 
þetta og velta því fyrir sjer á ýmsa vegu var barið á 
dyr, ógnarlega hægt og gætilega. D'Artagnan ýtti 
við Planchet og skipaði honum að opna dyrnar.

Þó vjer tökum svo til orða, að Artagnan ýtti 
við Planchet, má lesarinn ekki halda, að þetta hafi 
verið að næturlagi. Janeinei! Klukkan var nýbúin að 
slá fjögur og það voru tveir tímar síðan, að Planchet 
hafði verið að biðja húsbónda sinn um eitthvað matar 
kyns. D'Artagnan svaraði því ekki öðru, en að 
hann skyldi fara að sofa og gleyma þannig sultinum 
og það ljet Planchet sjer að kenningu verða.

Sá, sem inn kom, var maður fremur einfeldningslegur 
á svip. Hann leit út eins og borgarar gerast 
flestir. Planchet virtist hafa löngun til að gæða sjer á 
samtali þeirra eftir svefninn, en maðurinn skaut því 
að d'Artagnan, að það sem hann hefði að segja honum 
væri afaráríðandi trúnaðarmál, sem þeir yrðu að 
ræða í einrúmi.

D'Artagnan ljet Planchet fara út og bauð komumanni 
sæti.

Þeir sátu þegjandi stundarkorn og störðu hvor 
á annan, en síðan hneigði d'Artagnan sig til merkis 
um, að hinn gæti nú farið að segja það, sem honum 
bjó í brjósti.

»Jeg hefi heyrt talað um herra d'Artagnan sem 
frækið ungmenni,« sagði borgarinn, »og þessi orðrómur 
hefur komið mjer til að trúa yður fyrir leyndarmáli 
nokkru.«

»Haldið þjer áfram, herra — haldið þjer bara 
áfram,« sagði d'Artagnan og fanst einhvern veginn, 
að hjer mundi vera til einhvers að vinna.

Maðurinn þagði stundarkorn og hjelt síðan áfram.

»Kona mín hefur umsjón með líni drotningar og 
það er bæði hyggin og lagleg kona, skal jeg segja 
yður. Jeg giftist henni fyrir tæpum þremur árum, þó 
að hún væri eignalaus að heita mátti, en hún er náskyld 
herra de la Porte, klæðaverði drotningar, og 
hann er hollvinur hennar og vill henni vel — —«

»Nú-já, og hvað svo meira?« spurði d'Artagnan.

»Hvað svo meira!« át maðurinn eftir. »Jú, sjáið 
þjer til, herra d'Artagnan, konunni minni var rænt í 
gærmorgun, rjett í því hún gekk út úr vinnustofu 
sinni.«

»Og hver rændi konunni yðar?«

»Jeg get ekki sagt það með vissu, en jeg hefi 
einn mann grunaðan.«

»Og hver er hann?«

»Það er maður, sem lengi hefir elt hana á röndum.«

»Ja, hver fjárinn!«

»En það sem jeg vildi sagt hafa,« hjelt maðurinn 
áfram, »er það, að jeg held, að hjer sje fremur 
pólitík en ástafar á bak við.«

»Fremur pólitík en ástafar á bak við!« tók d'Artagnan 
upp aftur og tók á sig spekingssvip. »Hvern 
hafið þjer þá grunaðan?«

»Jeg veit ekki, hvort jeg á að þora að segja það.«

»Heyrið þjer nú, góði maður! Jeg skal benda 
yður á, að jeg er ekki að heimta neinar upplýsingar 
af yður. Það eruð þjer, sem komið hingað að fyrra 
bragði og segist ætla að trúa mjer fyrir leyndarmáli. 
Gerið nú sem yður sýnist — enn er tími til að hætta 
við alt saman,«

»Nei, herra d'Artagnan. Mjer lízt svo á yður, að 
þjer sjeuð sómamaður og jeg treysti yður fyllilega. 
Jeg held þá, að það sjeu engin ástamál, sem valda 
því, að kona mín hefur verið numin burt, en að hjer 
sje um aðra konu að ræða, sem er henni miklu 
tignari.«

»Nú — kann ske það sje eitthvað viðvíkjandi 
ástamálum frú Bois-Tracy?« sagði d'Artagnan, sem 
gjarnan vildi láta líta svo út, sem honum væri vel 
kunnugt um ástabrall hirðarinnar.

»Hærra, herra d'Artagnan — miklu hærra!«

»Frú d'Aiguillon?«

»Enn hærra.«

»Frú Chevreuse?«

»Enn hærra — miklu hærra!«

»Drotn — —« d'Artagnan hikaði.

»Já herra,« svaraði borgarinn skelkaður mjög.

»Og við hvern?«

»Við hvern annan en hertogan af — —«

»Hertogan af — —?«

»Já herra,« svaraði maðurinn mæðulega.

»En hvaðan hafið þjer þetta altsaman?«

»Hvaðan jeg hefi það?«

»Já, hvaðan hafið þjer það? Engin hálfyrði, eða 
— — þjer skiljið.«

»Jeg hefi það frá konu minni, herra — það eru 
hennar eigin orð.«

»Og hvaðan hefir hún það?«

»Frá herra de la Porte. Var jeg ekki að segja 
yður, að hún væri nákomin honum og hann er vildarmaður 
drotningarinnar? Herra de la Porte hefir 
komið konunni minni fyrir hjá drotningunni, til þess 
að hún ætti einhvern að, sem hún getur trúað og 
treyst, þar sem hún er yfirgefin af konunginum, ofsótt 
af kardínálanum og prettuð af öllum.«

»Jájá — nú fer jeg að skilja,« sagði d'Artagnan.

»Núnú! Fyrir fjórum dögum kom konan mín til 
mín — við höfum sem sje komið okkur saman um, 
að hún komi til mín tvisvar í viku, því að hún er 
mjög ástfangin í mjer, eins og jeg hefi drepið á. Jæja, 
hún kom og sagði mjer í trúnaði, að drotningin væri 
mjög angistarfull.«

»Ætli það sje satt?«

»Já það lítur út fyrir, að kardínálinn ofsæki hana 
ver en nokkru sinni áður. Hann getur ekki gleymt 
spánska dansinum. Já, þjer þekkið víst söguna um 
spánska þjóðdansinn?«

»Auðvitað kannast jeg við hann,« svaraði d'Artagnan. 
Hann hafði raunar enga hugmynd um hana 
en ljet sem hann þekti allar þessar sögur út í hörgul.

»Það er ekki eingöngu hatrið, sem nú ýtir undir 
hann, heldur hefndargirni.«

»Það er rjett.«

»Og drotningin heldur — —«

»Hvað heldur hún?«

»Hún heldur, að hertoganum af Buckingham hafi 
verið skrifað undir sínu nafni.«

»Undir nafni drotningarinnar?«

»Já, til þess að fá hann til Parísar — og þegar 
hann er kominn hingað á annað borð, þá á að lokka 
hann í einhverja gildruna.«

»Ja, hvert í logandi! En hvað kemur þetta alt 
saman konunni yðar við, maður góður?

»Það vita allir, hvað ant hún lætur sjer um drotninguna 
og þess vegna hefur þótt ráðlegast að fjarlægja 
hana eða hræða hana til þess að koma upp 
leyndarmálum Hennar Hátignar eða kann ske að múta 
henni til þess að njósna um drotninguna.«

»Það er mjög svo trúlegt,« sagði d'Artagnan. 
»En þekkið þjer þá manninn, sem nam hana burt.«

»Jeg er búinn að segja yður, að jeg held að jeg 
þekki hann.«

»Hvað heitir hann?«

»Það veit jeg ekki. Jeg veit bara, að hann er einn 
af þýjum kardínálans, hans vondi andi.«

»Hafið þjer sjeð hann?«

»Já, konan mín sýndi mjer hann á dögunum.«

»Getið þjer lýst honum fyrir mjer?«

»Já, það get jeg. Hann er drýldinn á svip, dökkhærður 
og dimmur á hörund, hvasseygður með hvítar 
tennur og ör á öðru gagnauganu.«

»Ör á öðru gagnauganu!« hrópaði d'Artagnan, 
»og hvítar tennur, hvasseygður, dimmleitur, dökkhærður 
og drembilegur — jú, það er maðurinn 
frá Meung!«

»Maðurinn frá Meung, segið þjer!«

»Jajæja — en það kemur ekki þessu máli við. 
Ójú, víst kemur það því við og gerir það einmitt 
miklu einfaldara. Ef það er sami maðurinn, sem við 
eigum báðir við, þá vinn jeg tvent í einu — það er 
alt og sumt. En hvar get jeg hitt þennan mann?«

»Það veit jeg ekki.«

»Vitið þjer ekki, hvar hann á heima?

»Nei — einu sinni þegar jeg fylgdi konunni minni 
til Louvre, kom hann út þaðan um leið og hún ætlaði 
inn í höllina.«

»Hver fjandinn!« tautaði d'Artagnan. »En þetta 
er alt saman svo óákveðið. Hver hefur sagt yður, að 
konunni yðar hafi verið rænt?«

»Herra de la Porte.«

»Sagði hann yður nánari atvik að því?«

»Nei, hann vissi ekkert um það.«

»Og þjer hafið heldur ekki heyrt neitt úr annari 
átt?«

»Jú — jeg hefi raunar fengið — —«

»Fengið hvað?«

»Ja, það er kann ske óvarlegt af mjer að segja 
það.«

»Komið þjer enn! Jeg skal þá benda yður á, að 
það er nú um seinan að hörfa undan.«

»Jeg ætla heldur ekki að hörfa undan – sem jeg 
er lifandi maður og sem jeg heiti Bonacieux (Bónasjö).«
 
»Heitið þjer Bonacieux?« spurði d'Artagnan.

»Jú, nafn mitt er það.«

»Sem þjer heitið Bonacieux — ja, fyrirgefið þjer, 
að jeg tók fram í fyrir yður, en mjer finst, að jeg 
hafi heyrt það nafn áður.«

»Það er vel til herra minn. Jeg leigi yður nefnilega 
þessa íbúð.«

»Það er svo!« sagði d'Artagnan, stóð upp og 
hneigði sig. »Þjer eruð þá húsbóndi minn.«

»Jú, svo á það að heita. Og þjer hafið víst átt 
svo annríkt þessa þrjá mánuði, sem þjer hafið verið 
hjer í mínum húsum, að þjer hafið alveg gleymt 
húsaleigunni. Jeg hefi nú heldur ekki verið að nauða 
neitt á yður með hana og hjelt, að yður mundi ekki 
þykja það neitt lakara.«

»Auðvitað ekki, kæri Bonacieux,« sagði d'Artagnan. 
»Þjer megið reiða yður á, að jeg er yður mjög 
þakklátur fyrir þá nærgætni og er reiðubúinn að gera 
yður eitthvað til þægðar, eins og jeg þegar hefi látið í 
ljós.«

»Jeg trúi yður – jeg trúi yður mæta vel, en eins 
og jeg ætlaði að segja — jeg ber fult traust til yðar, 
sem jeg heiti Bonacieux.«

»Segið mjer þá alt sem yður býr í brjósti.«

Borgarinn dró brjef upp úr vasa sínum og rjetti 
d'Artagnan það.

»Brjef!« sagði hinn ungi maður.

»Jeg fjekk það í morgun.«

D'Artagnan opnaði brjefið og gekk út að glugganum, 
því farið var að skyggja. Borgarinn elti hann.

»Leitið þjer ekki að konunni yðar,« stóð í brjefinu. 
»Hún kemur aftur þegar ekki er lengur þörf fyrir 
hana, en þjer eruð glataður maður, ef þjer gerið 
nokkra tilraun til að finna hana.«

»Það er mjög svo ótvírætt,« sagði d'Artagnan, 
»en í sjálfu sjer er það þó ekki annað en hótun.«

»Jú, en það er hræðileg hótun, herra minn. Jeg 
er engin stríðshetja og er dauðhræddur við Bastilluna. 
(Fangelsi í París, alræmt á þeim dögum.)

»Nú-já,« sagði d'Artagnan. »Jeg er nú heldur 
ekkert hrifinn af Bastillunni. Ef ekki væri um annað 
en sverðshögg að ræða, þá væri þetta ekkert vandaverk.«

»En jeg hefi gert mjer vissa von um aðstoð yðar 
í þessu máli, herra minn.«

»Við hvað eigið þjer?«

»Jeg sje yður altaf í sveit með nokkrum skyttuliðum, 
sem eru mjög hermannlegir útlits og jeg veit, 
að þeir tilheyra herflokki de Tréville og eru þar af 
leiðandi fjandmenn kardínálans. Mjer hefur nú komið 
til hugar, að þjer og vinir yðar munduð með ánægju 
vilja gera vesalings drotningunni greiða og um leið 
fá tækifæri til að leika á kardínálann.«

»Já, það megið þið reiða yður á.«

»Og svo hjelt jeg, að fyrst að þjer skuldið mjer 
húsaleigu fyrir þrjá mánuði, og jeg hefi aldrei gengið 
eftir henni –«

»Þá ástæðu eruð þjer búinn að nefna einu sinni 
og tel jeg hana ágæta.«

»Annars hafði jeg hugsað mjer að minnast aldrei 
framar á neina húsaleigu, ef þjer viljið sýna mjer þann 
sóma að eiga hjer heima.«

»Ágætt – ágætt!«

»Og auk þess ætlaði jeg mjer, ef til kæmi, að 
bjóða yður fimtíu gullpeninga, ef svo ólíklega kynni 
til að vilja, að þjer væruð í peningaþröng eins og 
stendur.«

»Það er stórágætt. Þjer eruð þá auðugur maður, 
kæri Bonacieux?«

»Vegnar vel, herra — vegnar heldur vel. Jeg hefi 
lagt þá peninga fyrir, að jeg hefi um 200 til 300 dali 
í rentur á ári og svo hefi jeg verið svo heppinn að 
geta lagt nokkurt fje í seinustu kaupferð hins nafntogaða 
skipherra Jan Maquet, svo að – — Nei, en 
hvað er að tarna!« hrópaði borgarinn skyndilega.

»Hvað þá?« spurði d'Artagnan.

»Lítið þjer á!«

»Hvar?«

»Þarna niðri á götunni, rjett á móti gluggunum 
yðar, inni í portinu — maðurinn í stóru kápunni!«

»Já, það er hann!« hrópuðu þeir báðir í einu.

Þeir höfðu báðir kannast við manninn.

»Jæja — í þetta skifti skal hann ekki sleppa!« 
hrópaði d'Artagnan.

Hann dró sverðið úr slíðrum og stökk út úr 
herberginu.

Í stiganum mætti hann Athos og Porthos, sem 
voru komnir til að heimsækja hann. Þeir viku sjer til 
hliðar og d'Artagnan skauzt út á milli þeirra eins og 
örskot.

»Heyrðu – hvert ætlarðu að stökkva?« kölluðu 
skyttuliðarnir.

»Maðurinn frá Meung!« svaraði d'Artagnan og 
var horfinn í sama vetfangi.

Hann hafði oftar en einu sinni sagt vinum sínum 
frá hinum undarlegu samfundum sín og þessa 
manns og hinni fögru konu, sem maðurinn fal áríðandi 
erindi.

Athos var á þeirri skoðun, að d'Artagnan hefði 
mist brjefið í sviftingunum. Það var óhugsandi að 
aðalsmaður — en það hlaut hann að vera eftir lýsingu 
d'Artagnans — hefði getað gert svo lítið úr 
sjer að fara að stela brjefi.

Porthos hafði ekki gert annað úr þessu en stefnu 
mót með kvenmanni og elskhuga hennar. Hefði alt 
uppþotið stafað af því, að d'Artagnan hefði ásamt 
bleika hestinum hindrað fund þeirra.

Aramis sagði ekki annað, en að bezt væri að 
skifta sjer ekkert af þess háttar leynifundum.

Af svari d'Artagnans rjeðu skyttuliðarnir, hvað 
hann hefði ætlað fyrir sjer og hjeldu áfram upp stigann, 
með því að þeir þóttust eiga víst, að hann 
mundi snúa heim aftur þegar hann væri búinn að fást 
við manninn eða hefði mist sjónar á honum.

Þegar þeir komu inn í herbergi d'Artagnans, var 
enginn þar fyrir. Húseigandinn hafði álitið það heppilegast 
að hypja sig á burt með því að hann óttaðist 
þær afleiðingar, sem kynnu að verða af samfundum 
hins uppstökka unga manns og ókunnuga mannsins 
dularfulla.



IX. D'Artagnan sýnir, hvað í honum býr.

Eftir hálftíma kom d'Artagnan aftur. Hann hafði 
einnig í þetta skifti mist sjónir á manninum alt í einu.
Hann hljóp um næstu götur með brugðinn brandinn, 
rakst ekki á neinn, sem væri svipaður manninum, 
er hann leitaði að, en loksins datt honum í hug að 
gera það, sem hefði átt að vera hans fyrsta verk, en 
það var að berja á porthurðina, þar sem ókunni maðurinn 
stóð. Ekki var þetta samt til neins — hann 
barði og lamdi, en enginn svaraði. Fólkið í nágrenninu 
kom út í dyr og glugga við þennan hávaða og fullvissaði 
hann um, að ekki hefði nokkur manneskja verið 
í húsinu síðustu sex mánuðina. Húsið bar það 
líka með sjer og voru þar hlerar fyrir öllum gluggum.

Meðan d'Artagnan fór þessum hamförum, kom 
Aramis líka heim til hans, svo að allir fjelagar hans 
voru þar saman komnir þegar hann kom aftur.

»Jájá?« sögðu skyttuliðarnir þegar d'Artagnan 
kom inn til þeirra löðursveittur og afmyndaður í framan 
af ofsabræði.

»Nei!, æpti hann og fleygði sverðinu á rúmið. 
Þessi maður hlýtur að vera fjandinn sjálfur í eigin 
mynd. Hann hvarf eins og einhver fyrirburður – eins 
og skuggi — eins og vofa!«

»Trúir þú á drauga?« spurði Athos og vjek sjer 
að Porthos.

»Ég trúi aðeins því sem jeg sje, og þar sem 
jeg hefi aldrei neina drauga sjeð, þá trúi jeg ekki á 
þá.

»Biblían gerir oss það að skyldu að trúa á þá,« 
sagði Aramis. »Svipur Samúels birtist Sál konungi og 
það vona jeg, að þú efist ekki um, Porthos.«

»Hvað sem því líður og hvort sem þetta er maður 
eða fordæða, líkami eða svipur, raunveruleiki eða 
ímyndun, þá er hann útvalinn til að gera mjer alt til 
bölvunar, því að undankoma hans veldur því, að við 
förum á mis við óvænt happ, sem hefði fært okkur 
hundrað gullpeninga í lúkurnar – eða meira.«

»Hvernig þá?« spurðu Porthos og Aramis báðir 
í einu. Athos þagði, en leit spyrjandi á d'Artagnan.

»Planchet!« sagði d'Artagnan við þjón sinn, sem 
í sömu svipan rak höfuðið inn um dyragættina, ef 
vera mætti, að hann heyrði eitthvað af samtali þeirra 
fjelaga. »Farðu ofan til Bonacieux húsbónda míns og 
beiddu hann að senda okkur sex flöskur af Beangency 
(Bósjangsí) — mjer þykir það vín bezt.«

»Einmitt það!« Þjer hafið þá lánstraust hjá húsbónda 
yðar?« spurði Porthos.

»Já,« svaraði d'Artagnan. »Frá þessum degi að 
telja og þið megið reiða ykkur á, að hann lætur okkur 
fá gott vín.«

»Raunar á maður að njóta góðs af meðbræðrum 
sínum, en samt ekki að níðast á trúgirni þeirra,« 
sagði Aramis hátíðlega.

»Jeg hefi alt af sagt, að d'Artagnan sje snjallastur 
okkar allra,« sagði Athos og sat svo þegjandi eftir 
sem áður, en d'Artagnan hneigði sig fyrir honum.

»Fyrst skulum við nú fá að heyra, hvað hefir 
komið fyrir,« sagði Porthos.

»Já, segið okkur það, kæri vin,« sagði Aramis, 
nema því aðeins að einhver kvenmaður komi þar við 
sögu, því þá er bezt, að þjer eigið yðar leyndarmál 
sjálfur.«

»Verið þið ekki að kvíða því,« sagði d'Artagnan. 
»Það sem jeg hefi að segja, skerðir ekki nokkurs 
manns heiður.«

Og nú sagði hann þeim orði til orðs, hvað sjer 
og húsráðandanum hefði farið á milli, og að sá, sem 
numið hefði hina fögru frú Bonacieux burt, væri sami 
maðurinn, sem hann hefði hitt fyrir sjer í veitingahúsinu 
í Meung.

»Það eru ekki svo afleit skifti, sem þú hefur átt 
við þennan Bonacieux,« sagði Athos, er hann hafði 
bragðað á víninu og kinkaði kolli til d'Artagnans, 
sem viðurkenningu um gæði þess. Það verður líklega 
hægt að skrúfa 50 eða 60 gullpeninga út úr þessum 
heiðursmanni. En fyrst er nú að vera viss um, hvort 
málefnið er þess virði að láta fjögur mannslíf fyrir 
fáeina gullpeninga.«

»Munið eftir því,« sagði d'Artagnan, »að hjer er 
um konu að ræða, konu sem hefir verið rænt og farið 
illa með -- og það bara vegna þess, að hún er 
drotningu sinni holl og trú.«

»Gætið þjer að yður d'Artagnan,« sagði Aramis. 
Konan er sköpuð oss til eyðileggingar og af henni 
stafar alt vort böl.«

Athos hleypti brúnum og beit á vörina þegar 
Aramis sagði þetta.

»Jeg er alls ekki að hugsa um frú Bonacieux,« 
sagði d'Artagnan. »Jeg er að hugsa um drotninguna. 
Vitið þið ekki, að hún er yfirgefin af konungi, ofsótt 
af kardínálanum og nú verður hún að horfa upp á 
það, að vinir hennar, hver af öðrum, sjeu teknir af lífi.«

»Hvers vegna hefur hún þetta dálæti á Spánverjum 
og Englendingum, sem eru okkar verstu fjandmenn?«

»Spánn er nú föðurland hennar,« sagði d'Artagnan, 
»svo að það er ósköp eðlilegt að henni þyki 
vænt um Spánverja, landa sína. En hvað Englendinga 
snertir, þá hefi jeg heyrt sagt, að það sje bara einn 
Englendingur, sem henni þyki vænt um.«

»Það er nú líka sannast að segja að það er maður, 
sem vert er að þykja vænt um,« sagði Athos. 
»Jeg hefi ekki sjeð höfðinglegri mann.«

»Sá er nú heldur ekki illa til fara nje fátæklegur,« 
sagði Porthos. »Jeg var staddur í Louvre, daginn sem 
hann kastaði perlum fyrir fólkið og jeg náði í tvær 
perlur og seldi hvora þeirra fyrir tíu gullpeninga. — 
Þekkir þú hann ekki, Aramis?«

»Jeg þekki hann jafnvel og þið,« sagði Aramis, 
»og var viðstaddur þegar hann var tekinn fastur í 
lystigarðinum í Amiens. Putangi (Pujtansi), hestavörður 
konungs, hleypti mjer inn í garðinn og þetta 
var meðan jeg var á prestaskólanum.«

»Mjer fanst nú konungur hafa litla sæmd af því.«

»Jeg skyldi nú samt sem áður taka í höndina á 
Buckingham og leiða hann fyrir drotninguna, ef jeg 
bara vissi, hvar hann er,« sagði d'Artagnan. »Það 
væri mjer sönn ánægja, þó aldrei væri nema til þess 
að erta kardínálann. Því að eini og eilífi óvinurinn 
okkar er kardínálinn og jeg segi fyrir mig, að jeg 
vildi vinna það til að stofna lífi mínu í hættu til þess 
að geta gert honum eitthvað til meins.«

»Klæðasalinn sagði að drotningin hjeldi, að Buckingham 
hefði verið lokkaður hingað undir einhverju 
yfirskini,« sagði Athos.

»Já hún er hrædd um það.«

»Bíðum nú við,« sagði Aramis.

»Hvað er nú?« sagði Porthos.

Neinei, haldið þið áfram,« sagði Aramis. »Mig 
langaði til að vita fleira smávegis um þetta.«

»Ja, jeg er nú sannfærður um það,« sagði d'Artagnan, 
»að allir þessir viðburðir, sem við höfum verið 
að tala um, standa í sambandi við það, að frú 
Bonacieux var tekin burt og líka við hitt, að Buckingham 
sje kominn til Parísar.«

»Það er annars margt gott sem þessum Gaskognara 
dettur í hug,« sagði Porthos. Hann er víst ekki 
svo afleitur.«

»Mjer þykir líka gaman að heyra, hvað hann er 
að segja,« sagði Athos. »Hann talar svo skrítna málýzku.«

»Jú — en lofið þið mjer nú að segja eitt eða 
tvö orð,« sagði Aramis.

»Já, við skulum hlusta á Aramis,« sögðu hinir.

»Í gær var jeg að tala við sprenglærðan guðfræðisdoktor, 
sem jeg er stundum að ráðfæra mig við 
um þetta guðfræðisnám mitt — –«

Athos fór að brosa.

»Hann á heima á afviknum stað hjerna í borginni. 
Honum er það líka hentugast, bæði sjálfs sín 
vegna og stöðu sinnar. Jæja, um leið og jeg gekk út 
frá honum – –« sagði Aramis og þagnaði alt í einu. 

»Nú — um leið og þú gekst út frá honum,« 
sögðu áheyrendurnir.

Það var eins og Aramis væri í standandi vandræðum 
– eins og hann væri að segja einhverja lygasögu 
og væri í vandræðum með að ljúka henni. En 
fjelagar hans störðu þegjandi á hann og voru að bíða 
eftir áframhaldinu, svo að hann sá sjer enga undankomu.

»Já — þessi doktor á frænku,« sagði Aramis svo.

»Einmitt það — á doktorinn frænku!« sagði 
Porthos.

»Já, og það er heiðarlegur og siðlátur kvenmaður,« 
sagði Aramis.

Nú fóru hinir að hlæja.

»Ef þið efist um það, sem jeg er að segja,« 
sagði Aramis, »þá segi jeg heldur ekki meira.«

»Uss – við erum eins trúaðir og Múhameðsmenn 
og eins þögulir og steinarnir í kirkjugarðinum.«

»Jæja — þá er bezt, að jeg haldi áfram,« sagði 
Aramis. »Þessi frænka kemur stökusinnum til frænda 
síns gamla og það vildi svo til, að hún kom til hans 
í gær um sama leyti og jeg — nú, og jeg varð að 
fylgja henni að vagninum hennar þegar hún fór.«

»Ójá – hún á þá vagn, þessi doktorsfrænka,« 
sagði Porthos, jafn opinmyntur og vant var. »Þarna 
hefirðu kynst indæliskvenmanni, Aramis minn,«

»Porthos,« sagði Aramis. »Jeg er margbúinn að 
segja þjer, að þú ert í meira lagi flasmáll og það 
bætir ekki kvenhylli þína, skal jeg segja þjer.«

»Neinei, herrar mínir,« sagði nú d'Artagnan og 
grunaði, hver sögulokin mundu vera. »Þetta er alvörumál 
og við skulum ekki vera að neinum gantaskap. 
Áfram Aramis!«

»Jæja,« sagði Aramis. »Þá kom til okkar hár maður 
og dimmleitur — ekki ósvipaður manninum, sem 
þjer voruð að tala um, d'Artagnan.

»Kannske sami maðurinn? sagði d'Artagnan.

»Já, það má vera,« sagði Aramis — — hann 
kom til okkar og fimm eða sex menn með honum, 
sem stóðu þó dálítið frá. Svo sagði hann við mig 
mjög kurteislega: herra hertogi og frú — jeg, hjelt 
nefnilega í handlegginn á konunni.«

»Á frænkunni?«

»Haltu þjer einhvern tíma saman, Porthos,« sagði 
Athos. »Það er afleitt, hvernig þú grípur alt af fram í 
fyrir öðrum, sem eitthvað þurfa að segja.«

»Farið þjer inn í þennan vagn, mótþróalaust og 
hljóðalaust.«

»Hann hefir haldið, að þjer væruð Buckingham,« 
sagði d'Artagnan.

»Já, það hugsa jeg,« sagði Aramis.

»En frænkan?« spurði Porthos.

»Hann hjelt náttúrlega, að það væri drotningin!« 
sagði d'Artagnan.

»Já, hann hjelt það,« sagði Aramis.

»Það er slunginn náungi, þessi Gaskognari,« 
sagði Athos. »Hann veit alla skapaða hluti.«

»Jú, en það er vegna þess, að Aramis er talsvert 
svipaður Buckingham hertoga svona á að líta, fríður 
og gjörvilegur,« sagði Porthos. »En mjer finst samt, 
einkennisbúningur skyttuliðanna — –«

»Jeg var í stórri kápu,« sagði Aramis.

»Ja hver – – í stórri kápu í júlímánuði!« sagði 
Porthos. »Heldur þessi guðfræðisdoktor, að þú viljir 
ekki láta þekkja þig?«

»Jeg get skilið það,« sagði Athos,» að þessi 
njósnari ljeti blekkjast af útliti þínu, en sá hann 
framan í þig?«

»Jeg var með barðastóran hatt,« sagði Aramis.

»Nei, nú er jeg hissa!« sagði Porthos. »Þarf allan 
þennan útbúnað til þess að læra guðfræði?«

»Við skulum nú ekki vera að þræta um þetta, 
herrar góðir,« sagði d'Artagnan. »Það er bezt að við 
skiljum nú og hver fyrir sig reyni að finna konu 
þessa heiðursmanns. Ef við náum henni, þá er gátan 
ráðin.«

»Nei, haldið þjer það, d'Artagnan — svona ótigin 
kona?« sagði Porthos og glotti.

»Hún er nákomin la Porte, klæðaverði drotningarinnar. 
Jeg hjelt að jeg væri búinn að segja ykkur 
það,« sagði d'Artagnan. »Hver veit nema að drotningin 
hafi í þetta skifti viljað leita sjer aðstoðar, þótt 
hjá ótignu fólki væri. Þess hærra sem manneskjan er 
sett, þess betur sjest hún og kardínálinn er sjóngóður.«

»Jæja — þetta er nú alt saman gott og blessað,« 
sagði Porthos. »En fyrst er nú að komast eftir, hve 
mikið þessi Bonacieux vill til vinna og þar næst að 
láta hann borga ríflega.«

Um leið heyrðist einhver hlaupa upp stigann. 
Hurðinni var skelt upp og það var einmitt Bonacieux, 
sem þeyttist inn á þessa ráðstefnu.

»Æ-æ, herrar góðir!« æpti hann. »Hjálpið mjer – 
hjálpið mjer mjer í öllum guðanna bænum! Það eru 
komnir fjórir menn, sem ætla að taka mig fastan! 
Hjálpið mjer!«

Porthos og Aramis stóðu upp.

»Bíðið við,« sagði d'Artagnan og benti þeim á 
að slíðra sverðin. »Nú þarf hyggindi en ekki hreysti.«

»Jú, en þetta þolum við ekki,« sagði Porthos.

»Við skulum láta d'Artagnan ráða,« sagði Athos.
»Jeg segi eins og áður, að hann er langslyngastur 
okkar allra og jeg ætla líka að fara að hans ráðum, 
fyrir mitt leyti.«

Í sömu svipan sáust fjórir lífvarðarliðar í dyrunum, 
en þegar þeir sáu fjóra skyttuliða standa hvern 
hjá öðrum með sverð við hlið, hikuðu þeir sjer við 
að halda áfram.

»Komið inn, herrar góðir, sagði d'Artagnan. 
»Gerið svo vel að koma inn. Hjer á jeg heima og 
við erum allir trúir þjónar kóngsins og kardínálans.«

»Þið meinið okkur þá líklega ekki að framkvæma 
það, sem okkur hefir verið fyrirskipað,« sagði lífvarðarforinginn.

»Nei, þvert á móti. Við skulum hjálpa ykkur ef 
þess gerist þörf.«

»Ha? Hvað er hann nú að segja?, sagði Porthos 
lágt.

»Þú ert kjáni, Porthos,« sagði Athos. Þegiðu bara!«

»Já, en þjer lofuðuð mjer — –«	sagði Bonacieux.

»Við getum ekki hjálpað yður nema því aðeins, 
að við getum farið allra okkar ferða sjálfir,« hvíslaði 
d'Artagnan að honum. »Ef við förum að búast til 
varnar, þá verðum við líka teknir fastir.«

»Já en mjer finst nú samt — –«

»Gerið svo vel að koma inn, herrar góðir,« sagði 
d'Artagnan. Jeg hef enga ástæðu til þess að vera 
talsmaður þessa manns. Jeg hefi ekki sjeð hann fyr 
en í dag og hann getur sjálfur sagt ykkur, hvað hann 
vildi mjer. Erindið var að krefjast húsaleigunnar. Er 
það ekki satt, Bonacieux? Svarið þjer því.«

»Jú, það er alveg satt,« svaraði Boacieux. »En 
þjer gleymið að geta um við þá – –«

»Þjer segið nú ekki nokkurt orð um mig eða 
vini mína og umfram alt ekki eitt einasta orð um 
drotninguna. Annars getið þjer átt á hættu að koma 
okkur öllum í ógæfu og geta samt ekki bjargað sjálfum 
yður. Svona! Gerið svo vel að fara með þennan 
mann, herrar mínir!«

Og d'Artagnan hratt Bonacieux lafhræddum að 
lífvarðarliðunum og sagði svo:

»Þjer eruð hrein og bein blóðsuga, maður minn 
– ætla sjer að fara að krefjast peninga af mjer, 
skyttuliðanum! Ekki nema það þó! Látið hann bara í 
svartholið, herrar góðir og geymið hann þar svo lengi 
sem unt er. Jeg slepp við borgunina á meðan.«

Lífvarðarliðarnir gripu Bonacieux, þökkuðu hjálpina 
og fóru burt með hann.

D'Artagnan klappaði á öxlina á foringjanum þegar 
þeir ætluðu ofan stigann.

»Eigum við ekki að drekka glas af víni saman 
áður en þjer farið?« sagði hann og helti Beaugencyvíninu 
frá Bonacieux á glös handa sjer og honum. 

»Mín er æran!« sagði foringinn, »Alúðar þakkir!«

»Jæja, skál, herra – –! Ja, hvað heitið þjer annars?« 
spurði d'Artagnan.

»Jeg heiti Boisrenard (Boarönar).«

»Skál, herra Boisrenard!«

»Skál, herra — –! Og hvað heitið þjer nú, með 
leyfi að spyrja?«

»Jeg heiti d'Artagnan.«

»Skál, herra d'Artagnan!«

»Skál ykkar allra!« hrópaði d'Artagnan — og 
kóngsins og kardínálans skál!«

Foringinn hefði kann ske efast um, að d'Artagnan 
væri þetta alvara ef vínið hefði verið vont. En 
það var verulega gott vín, svo að hann hjelt, að þetta 
væri tóm einlægni og vinahót.

»Hvaða fjandans prakkaraskapur er þetta?« sagði 
Porthos þegar lífvarðarliðarnir voru farnir með Bonacieux 
og þeir fjórmenningarnir einir eftir. »Ja, svei 
aftan! Hjer sitja fjórir skyttuliðar og horfa upp á það 
að manngarmur, sem er að biðja þá hjálpar, sje tekinn 
fastur, og þeir hreyfa hvorki legg nje lið honum 
til bjargar. Og svo fer aðalsmaður að drekka með 
lögreglunjósnara!«

»Porthos,« sagði Aramis. Athos kallaði þig kjána 
og jeg er sannarlega á sama máli. Þú ert mikilmenni, 
d'Artagnan og þegar þú verður eftirmaður herra 
de TréVille, þá ætla jeg að biðja þig að veita mjer 
einhverja klaustursforstöðu.«

»Hvað er að tarna?« sagði Porthos. »Eruð þið 
svona ánægðir með framkomu d'Artagnans?«

»Já, það er jeg að minsta kosti,« sagði Athos, 
»og jeg óska jafnframt, að sú framkoma verði honum 
til hamingju.«

D'Artagnan kærði sig ekkert um að vera að gera 
Porthos frekari grein fyrir framkomu sinni. »Við komum 
okkur þá saman um, herrar góðir,« sagði hann, 
»að við sjeum allir fyrir einn og einn fyrir alla, hvað 
þetta mál snertir. Má það ekki vera svo?«

»Jú — – en,« sagði Porthos.

»Upp með hendurnar, og svo sverjum við þetta 
allir,« sögðu þeir Athos og Aramis.

Porthos var hálf-argur yfir þessu og var að 
nöldra eitthvað við sjálfan sig. Hann fann sig vera í 
minni hluta, en sór þetta samt með hinum, að þeir 
skyldu vera allir fyrir einn og einn fyrir alla.

»Jæja það er gott,« sagði d'Artagnan, rjett eins 
og hann væri því alvanur að skipa öðrum fyrir. »Það 
er gott, en nú er bezt, að hver fari heim til sín og 
gætið vel að því, að hjeðan í frá erum við allir andvígir 
kardínálanum.«



X. »Fjalaköttur« sautjándu aldar.


»Fjalakötturinn« var fundinn upp löngu, löngu 
fyrir okkar minni. Þegar mannfjelagið var orðið svo 
þroskað, að það bjó sjer til einhvers konar lögreglu, 
þá fann sú lögregla upp »fjalaköttinn.«

En það er ekki víst, að lesarinn skilji svo nefnt 
þjófamál. Á því máli hefur orðið »fjalaköttur« alveg 
sjerstaka þýðingu og vjer skulum nú segja lesaranum, 
hver sú þýðing er.

Einhver grunsamur maður í einhverju húsi er tekinn 
fastur, en því er haldið leyndu. Svo sitja fjórir 
eða fimm menn í launsátri í fremsta herberginu, opna 
dyrnar fyrir öllum, sem berja á dyr, loka þeim aftur 
og taka fasta alla þá, sem inn hafa komið. Á þennan 
hátt næst á einum eða tveimur dögum í alla þá menn, 
sem vanir eru að koma í þetta hús.

Þetta er »Fjalakötturinn.«

Og nú var íbúð Bonacieux gerð að fjalaketti – 
hver maður, sem þangað kom, tekinn fastur og yfirheyrður 
af mönnum kardínálans. Upp í íbúð d'Artagnans 
á öðru lofti var sjerstakur stigi og þeir, sem 
hann þurftu að finna, sluppu hjá allri ransókn og 
yfirheyrslum.

Annars heimsóttu d'Artagnan ekki aðrir en þessir 
þrír vinir hans, skyttuliðarnir. Þeir leituðu og rannsökuðu 
alt og alstaðar hver í sínu lagi, en það var 
ekki til neins. Athos fór meira að segja að spyrja 
herra de Tréville út í æsar um þetta og þótti de Tréville 
það í meira lagi merkilegt, því Athos var fámálugri 
en svo, að hann væri að spyrja menn spjörunum 
úr. En de Tréville gat ekki frætt hann um annað, en 
að seinast þegar hann hefði sjeð kardínálann, og kónginn 
og drotninguna, þá hefði kardínálinn verið eitthvað 
dauflegur, konungurinn órór og drotningin grátbólgin. 
Þótti honum það engum tíðindum sæta, því 
að alt frá því drotningin giftist, hafði hún oftsinnis 
grátið og margar andvökunætur haft.

Að öðru leiti skoraði de Tréville á Athos að 
vinna konungi og sjerstaklega drotningu alt það gagn, 
sem hann mætti og brýna hið sama fyrir fjelögum 
sínum.

D'Artagnan kom nú varla út fyrir húsdyr og 
hafði gert íbúð sína að nokkurskonar gæzlustöð. Gat 
hann sjeð úr gluggum sinum alla þá, sem inn í húsið 
gengu og hlupu í gildruna og um gólfið í herbergi 
sínu bjó hann þannig, að hann gat heyrt hvert 
orð, sem talað var í herberginu niðri undir, en þar 
fóru þessar yfirheyrslur fram.

Fyrst voru þeir, sem í »fjalakettinum« lentu, rannsakaðir 
hátt og lágt og síðan lagðar fyrir þá spurningar, 
sem vanalega hljóðuðu þannig:

»Hefur frú Bonacinux beðið yður fyrir nokkuð, 
sem ætti að komast til manns hennar eða einhvers 
annars?«

»Hefur herra Bonacieux beðið yður fyrir nokkuð, 
sem ætti að komast til konu hans eða einhvers 
annars?«

»Hefur annað hvort þeirra eða bæði trúað yður 
fyrir nokkru einkamáli?«

»Þeir mundu ekki spyrja svona, ef þeir vissu eitthvað 
sjálfir eða þá grunaði eitthvað sjálfa,« sagði 
d'Artagnan við sjálfan sig. »En hvað skyldi það vera, 
sem þá langar til að vita? Skyldi Buckingham alls 
ekki hafa komið til Parísar og þá heldur ekki fundið 
drotninguna á laun?«

Þetta þótti d'Artagnan einna líklegast.

En »fjalakötturinn« hjelt áfram starfi sínu og 
d'Artagnan stóð alt af á hleri.

Kvöldið eftir að Bonacieux vesalingur var tekinn 
fastur, fór Athos frá d'Artagnan til þess að finna 
herra de Tréville að máli. Klukkan var orðin níu og 
Planchet var að búa um rúmið. Þá heyrðist að bankað 
var á götudyrnar, þær opnaðar og strax látnar aftur 
– einhver genginn í gildruna!

D'Artagnan fleygði sjer niður á gólfið og fór að 
hlusta. Hann heyrði einhvern veina og hann heyrði 
líka, að reynt var að bæla það vein niður.

»Mjer heyrist þetta vera kvenmanns vein«, tautaði 
d'Artagnan. »Nú eru þeir að rannsaka hana hún 
sperrist við og svo níðast þeir á henni, árans fantarnir.«

Og þó að d'Artagnan vildi fara að öllu sem gætilegast 
og hyggilegast, þá átti hann nú bágt með að 
stilla sig.

»Jeg segi ykkur það alveg satt, að jeg er húsmóðirin 
hjerna í húsinu og heiti frú Bonacieux og er 
í þjónustu drotningarinnar,« hrópaði nú kvennmaðurinn 
niðri.

»Jú – og við erum einmitt að leita að yður,« 
sögðu menn kardínálans.

Það dró alt af úr hljóðum konunnar, en samt 
var þruskið meira, svo að auðheyrt var, að hún 
reyndi að verjast eftir mætti.

»Vægið mjer – vægið mjer!« stundi hún.

»Þeir eru að kefla hana og ætla burt með hana,« 
sagði d'Artagnan og spratt upp eins og stálfjöður. – 
»Hvað gerði jeg af sverðinu mínu? Nú það er hjerna. 
Planchet!«

»Já, herra.«

»Hlauptu undir eins til Athos, Porthos og Aramis! 
Þú finnur sjálfsagt einhvern þeirra heima 
eða kannske alla og beiddu þá vopnast og koma 
hingað tafarlaust. Nú, en það er satt! Athos fór að 
finna herra de Tréville.«

»Hvert ætlið þjer, herra?«

»Jeg ætla út um gluggann af því að það er styzt. 
Lagaðu gólfið og sópaðu það og farðu svo og flýttu 
þjer að gera þetta, sem jeg sagði þjer.«

»Hamingjan góða! Þetta kostar yður lífið, herra!« 
sagði Planchet.

»Haltu þjer saman, flónið þitt!« sagði d'Artagnan. 
Svo hjelt hann sjer í gluggakistuna og ljet sig falla 
til jarðar. Það var ekki sjerlega hátt fall, sem betur 
fór, enda kom hann óskemdur niður.

Hann barði svo á götudyrnar og sagði við sjálfan 
sig:

»Nú fer jeg líka í »fjalaköttinn,« og hamingjan 
hjálpi hverjum þeim ketti, sem mjer mætir.«

Undir eins og barið var á dyr, hætti þruskið 
inni. Svo heyrðist fótatak, dyrnar voru opnaðar og 
inn ruddist d'Artagnan með brugðnu sverði, en hurðinni 
var skelt aftur á hæla honum.

Aðrir íbúar hússins og næstu nágrannar heyrðu 
því næst hróp og köll, vopnabrak og gaurgang mikinn 
eins og verið væri að mölva og brjóta alt innanstokks 
og litlu síðar sáust fjórir dökk-klæddir menn 
hlaupa út úr húsinu eins og fætur toguðu — einna 
líkastir úfnum hrafnsungum og allir rifnir og tættir, 
svo að fötin hjengu í druslum utan um þá.

Það er sannast að segja, að d'Artagnan veittist 
ljett að vinna þennan sigur, því ekki var nema einn 
lögregluþjónninn vopnaður. Raunar reyndu hinir þrír 
að berja hann til óbóta með stólum og öðru lauslegu, 
en undir eins og þeir skeyndust lítið eitt af sverði 
d'Artagnans, fjellust þeim alveg hendur. Eftir örstutta 
stund var hann búinn að ryðja húsið og stóð sem 
sigurvegari á vígvellinum.

Í nágrenninu þustu menn út í glugga, en lokuðu 
þeim strax aftur, þegar lögregluliðið sást leggja á
flótta – þóttust þá vita, að ekki væri meira að sjá í 
þetta skifti. Það var líka orðið framorðið og í þessum 
borgarhluta gengu menn snemma til rekkju eins og 
raunar enn í dag.

D'Artagnan var nú orðinn einn með frú Bonacieux 
og fannst nú tími til kominn að aðgæta hana 
betur. Vesalingskonan lá þarna í hægindastól hálf 
meðvitundarlaus. Hún var frábærlega fríð kona, dökk 
á brún og brá, eitthvað hálf þrítug að aldri, bláeygð og 
söðulnefjuð, mjallhvítar tennur og rjóð og hvít á hörund. 
En annars virtist hún ekki vera beinlínis tigin 
kona. Hendurnar voru að vísu drifhvítar, en fremur 
grófgerðar og fæturnir breiðir og luralegir, en yfirleitt 
leizt d'Artagnan svo vel á hana, að hann var ekki að 
skifta sjer að slíkum smámunum.

Meðan hann var að athuga þetta alt saman, varð 
honum litið ofan á gólfið við fætur hennar og sá, að 
þar lá afarvandaður vasaklútur, sem hann tók upp og 
aðgætti betur. Hann tók sem sje eftir því, að í klútinn 
var saumað sama fangamark og hann af sömu 
gerð og klútur sá, sem nærri var orðinn þess valdandi, 
að hann þyrfti að heyja einvíg við Aramis.

Upp frá þeim tíma hafði d'Artagnan illan bifur 
á slíkum vasaklútum og stakk því þessum klút undir 
eins í pilsvasa frú Bonacieux.

Í sama bili raknaði frú Bonacieux við, opnaði 
augun, leit undrandi í kringum sig og sá að allir voru 
farnir úr stofunni nema hún og d'Artagnan. Hún 
rjetti honum báðar hendur brosandi og bros hennar 
var framúrskarandi yndislegt.

»Ó, þjer hafið bjargað mjer, kæri herra,« sagði 
hún. »Leyfið mjer að þakka yður.«

»Jeg hefi ekki annað gert, frú mín góð,« sagði 
d'Artagnan, »en það, sem hver aðalsmaður mundi 
hafa gert í mínum sporum. Það er ekki þakka vert.«

»Jú, víst er svo, kæri herra! Þjer hafið bjargað 
mjer og jeg vona, að jeg geti sýnt það í verkinu, að 
jeg sje hvorki vanþakklát nje með öllu óverð þeirrar 
hjálpar, sem þjer hafið látið í tje. En hvað vildu þessir 
menn mjer – jeg hjelt fyrst, að það væru þjófar 
og bófar – og hvar er Bonacieux? Því er hann ekki 
hjer?«

»Þessir menn eru miklu hættulegri en þjófar og 
bófar,« svaraði d'Artagnan – »það eru undirtyllur 
kardínálans. En hvað herra Bonacieux viðvíkur, þá 
get jeg frætt yður um það, að hann var látinn í 
Bastilluna í gær.«

»Maðurinn minn látinn í Bastilluna!« sagði frú 
Bonacieux. »Hvað skyldi hann svo sem hafa gert 
fyrir sjer, sá blessaður heiðursmaður – sakleysið 
sjálft!«

Og það var eins og ofurlitlu brosi brygði fyrir 
á vörum hinnar ungu konu þegar hún sagði þetta.

»Hvað hann hefur gert fyrir sjer« endurtók d'Artagnan. 
»Jeg ímynda mjer að hann hafi ekki gert 
annað fyrir sjer en að vera svo heppinn eða óheppinn 
– eftir því, hvernig það er skilið – að vera 
maðurinn yðar.«

»Þjer vitið þá – –«

»Já, jeg veit að þjer voruð numin burt, kæra 
frú.«

»En vitið þjer þá hver það var, sem það gerði. 
Segið mjer það fyrir alla muni, ef þjer vitið það.«

»Það var maður um fertugt eða fimtugt, dökkhærður 
og dimmleitur með ör á vinstra gagnauga.«

»Alveg rjett – en hvað heitir hann?«

»Ja, hvað heitir hann! Það veit jeg nú einmitt 
ekki.«

»Vissi maðurinn minn líka, að jeg var tekin burt?«

»Já – þessi sami maður skrifaði honum það.«

»En grunaði hann nokkuð af hvaða ástæðu jeg 
hefði verið tekin burt?« spurði frú Bonacieux hálfvandræðaleg.

»Jeg býst við að hann hafi haldið, að þar lægi 
einhver pólitík á bak við.«

»Það datt mjer líka strax í hug og nú er jeg 
líka sannfærð um það. En minn kæri maður hefur 
þá alls ekki grunað mig um neitt – –«

»Sussu nei, kæra frú! Hann er svo gróflega 
hreykinn af hyggindum yðar og svo himinglaður yfir 
þeirri heitu ást, sem þjer berið til hans.«

Aftur vottaði fyrir örlitlu brosi á rósrauðum vörum 
frúarinnar.

»En hvernig gátuð þjer komist undan?« spurði 
d'Artagnan.

»Jeg var ein svolitla stund og þá stund notaði 
jeg mjer. Jeg vissi strax í morgun, hvernig á þessu 
brottnámi mundi standa og svo tók jeg lökin úr rúminu, 
hnýtti þau saman, festi þeim í gluggann og 
komst þann veg út. Svo hljóp jeg hingað undir eins 
og hjelt, að jeg mundi hitta manninn minn.«

»Til þess að leita verndar hans?«

»Ónei. Vesalings maðurinn minn á víst fult í 
fangi að vernda sjálfan sig! En hann gat verið okkur 
til gagns að öðru leyti og þess vegna ætlaði jeg að 
segja honum, hvernig málum sje komið.«

»Hvaða málum?«

»Já, það er nú leyndarmál, sem jeg ekki má segja 
öðrum frá.«

»Jeg held nú annars, frú – þjer fyrirgefið að 
jeg bendi yður á það – að þetta sje ekki heppilegur 
staður til þess að ræða leyndarmál og einkamál. 
Mennirnir, sem jeg hrakti hjeðan, koma sjálfsagt bráðum 
og verða þá liðsterkir vel og ef þeir hitta okkur 
hjer, þá er úti um okkur. Að vísu hefi jeg gert boð 
eftir þremur vinum mínum, en það er alls ekki víst, 
að þeir sjeu heima.«

»Já, þetta er alveg satt, sagði frú Bonacieux og 
varð dauðhrædd. »Við skulum fara hjeðan, fyrir alla 
muni.«

Hún tók í handlegginn á d'Artagnan og ætlaði 
að leiða hann út úr herberginu.

»Já, en hvert eigum við að fara?« spurði d'Artagnan.

»Fyrst verðum við að komast eitthvað út úr húsinu 
og svo skulum við sjá hvað setur.«

Síðan hlupu þau út úr húsinu og gáfu sjer ekki 
einu sinni tíma til að loka því á eftir sjer, Þau hlupu 
eftir Fossoyeurs (Fossoyör)-götunni, snjeru inn í Fossés-Monsieur 
le Prince (Fosse-mossjö lö prengs)-götuna 
og námu loks staðar á Saint Sulpice (Saing-sujlpís)-torginu.

»Jæja, hvert skal nú halda?« spurði d'Artagnan. 
»Hvert á jeg að fylgja yður frú?«

»Jeg verð að játa, að jeg veit varla, hverju jeg á 
að svara því,« sagði hún. »Það var áform mitt að láta 
manninn minn tala við herra La Porte, svo að jeg 
gæti komist eftir, hvað við hefur borið í Louvre seinustu 
þrjá dagana. Mjer þætti gott að vita, hvort jeg 
get farið þangað mjer að hættulausu.«

»Já, en jeg get svo hæglega talað við herra La 
Porte.«

»Vitanlega! Það er bara eitt því til fyrirstöðu, 
sem er það, að Bonacieux er kunnugur í Louvre og 
verður strax hleypt inn þangað, en þjer eruð ókunnugur 
og fáið því ekki inngönguleyfi.«

»Seisei-jú,« sagði d'Artagnan. »Það er sjálfsagt 
einhver dyravörður í Louvre, sem þykir vænt um yður 
og hleypir mjer inn ef jeg vissi inngöngu-orðið.«

Frú Bonacieux leit í augu hinum unga manni. 

»Og ef jeg segi yður inngöngu-orðið,« sagði 
hún – »viljið þjer þá gleyma því jafnskjótt og þjer 
hafið notað það?«

»Því lofa jeg yður upp á æru og trú sem aðalsmaður,« 
sagði d'Artagnan svo einlæglega, að það var 
ekki að efast um meininguna.

»Jæja – jeg ætla þá að trúa yður. Þjer virðist 
vera heiðarlegur maður og það gæti líka hugsast, að 
yður væri fyrir bestu að standa við orð yðar.«

»Jeg er reiðubúinn að gera alt, sem í mínu valdi 
stendur, konungi og drotningu til geðþekni,« svaraði 
d'Artagnan. »Þjer megið óhætt tala við mig eins og 
vin yðar.«

»En hvað ætlið þjer að gera af mjer á meðan?«

»Þekkið þjer engan, sem þjer gætuð beðið hjá, 
þangað til að La Porte kemur og sækir yður?«
 
»Nei – jeg þori engum að treysta.«

»Jú, – það er satt,« sagði d'Artagnan. »Athos 
á heima hjerna rjett hjá.«

»Hver er sá Athos?«

»Það er einn vinur minn.«

»En ef hann skyldi nú vera heima?«

»Hann er ekki heima og jeg tek forstofulykil 
hans með mjer þegar jeg fer.«

»En ef hann kemur svo heim?«

»Hann kemur ekki á meðan og ef svo færi, þá 
verður honum sagt, að jeg hafi verið þar með kvenmanni 
og sá kvenmaður sje þar enn.«

»Já, en þjer sjáið þó, að það yrði mjer til stór 
hneisu.«

»Þjer þurfið ekkert að setja það fyrir yður. Þar 
þekkir enginn yður og auk þess er svo ástatt fyrir 
okkur, að við megum ekki láta alt fyrir brjósti 
brenna.

»Nú – Jæja. Við förum þá til vinar yðar – hvar 
á hann heima?«

»Í Férou götunni, hjerna rjett hjá.«

Þau fóru þangað og Athos var ekki heima, eins 
og d'Artagnan hafði spáð. Hann fann dyravörðinn 
og fjekk, sem vinur Athos og kunningi, lykilinn að 
íbúð hans, gekk svo upp stigann með frú Bonacieux 
og leiddi hana inn í litla herbergið, sem vjer áður 
höfum lýst.

»Hjer megið þjer vera eins og heima hjá yður,« 
sagði hann. »Svo skuluð þjer læsa þessu herbergi 
að innan þegar jeg er farinn og ekki opna fyrir neinum 
nema barin sjeu þrjú högg – tvö hart, hvort á 
eftir öðru, og eitt litlu seinna, en hægar.«

»Það er gott,« sagði frú Bonacieux, »en nú skal 
jeg leggja á ráðin fyrir yður.«

»Jeg heyri og hlýði.«

»Farið þjer að því hliðinu við Louvrehöllina, sem 
snýr út að Echelle (Esjel)-götunni og spyrjið þar eftir 
Germain (Sjermeing).«

»Og hvað svo?«

»Hann mun spyrja yður, hvað yður sje á höndum 
og skuluð þjer þá aðeins segja þessi tvö orð: 
Tours (Túr) – Bruxelles (Brujssel). Mun hann þá 
reiðubúinn að gera hvað sem þjer skipið honum.«

»Og hvað á jeg að skipa honum?«

»Þjer skuluð biðja hann að finna La Porte, herbergisþjón 
drotningar.«

»Og þegar La Porte kemur?«

»Þá skuluð þjer senda hann hingað til mín.«

»Jú, það skal gert – en hvar og hvenær fæ jeg 
að sjá yður aftur?«

»Langar yður svo mjög til að sjá mig aftur?«
 
»Já, það væri mjer stór ánægja.«

»Jæja – látið mig sjá um það. Jeg skal ekki 
bregðast yður.«

»Jeg reiði mig á orð yðar.«

»Yður er óhætt að gera það.«

Þetta gekk alt eftir, sem frú Bonacieux sagði fyrir. 
Undir eins og d'Artagnan sagði þessi tvö orð, var 
Germain dyravörður reiðubúinn til als. Fór hann 
strax að sækja La Porte og ljet d'Artagnan setjast 
inn í dyravarðarklefann á meðan. Kom La Porte þangað 
innan lítillar stundar og sagði d'Artagnan honum 
í fám orðum alla málavöxtu og eins hvar frú Bonacieux 
væri og fjekk honum forstofulykilinn. Fór La 
Porte þegar af stað, en kom aftur að vörmu spori.

»Það er eitt, sem jeg vil ráðleggja yður, ungi 
maður,« sagði hann.

»Við hvað eigið þjer?«

»Jú – jeg skal segja yður, að það er ekki óhugsanlegt 
að þeir atburðir, sem hjer hafa orðið, kunni 
að koma yður óþægilega í koll.«

»Haldið þjer það?«

»Jú — Eigið þjer engan kunningja, sem hefir of 
seina klukku?«

»Hvers vegna spyrjið þjer að því?«

»Jú — farið þjer strax til hans, svo að hann geti 
vottað, að þjer hafið komið til hans klukkan hálftíu. 
Það er það sem lögfræðingarnir kalla fjarveru eða 
»alibi«.

D'Artagnan þótti þetta heillaráð. Hann tók á rás, 
fór heim til herra de Tréville og kvaðst þurfa að finna 
hann í einkaskrifstofu hans. D'Artagnan var daglegur 
gestur í höllinni og var honum því undir eins vísað 
þangað og herra de Tréville látinn vita, að hinn ungi 
sveitungi hans óskaði áheyrnar, að öllum líkindum í 
áríðandi erindum. Það leið dálítil stund, þangað til 
að de Tréville kom inn til hans og þá stund notaði 
d'Artagnan til þess að seinka stofuklukkunni um þrjá 
stundarfjórðunga. Þegar Tréville kom, spurði hann 
d'Artagnan, hvað honum væri á höndum og hvernig 
á því stæði, að hann gerði sjer þá ánægju að heimsækja 
sig svo síðla dags.

»Jeg bið yður mikillega afsökunar, herra de Tréville,« 
sagði d'Artagnan, »en jeg hjelt, að það væri 
ekki orðið ofseint að koma til yðar, fyrst að klukkan 
er ekki nema tæplega hálftíu.«

»Tæplega hálftíu!« sagði herra de Tréville. »Það 
er ómögulegt!«

»Lítið þjer á klukkuna, herra — þá sjáið þjer það 
sjálfur,« sagði d'Artagnan.

»Já, jeg sje það,« sagði de Tréville »Jeg hjelt að 
það væri orðið miklu framorðnara — jæja, hvert er 
erindið?«

D'Artagnan fór nú að halda langa ræðu um 
drotninguna og útskýra fyrir höfuðsmanninum, að 
hann hefði ástæðu til að efast um, að drotningunni 
væri óhætt. Hann sagði það sem honum var kunnugt 
um áform kardínálans viðvíkjandi Buckingham — og 
hann skýrði frá þessu öllu svo rólega og sannfærandi 
að de Tréville fanst mikið um, enda hafði hann sjálfur 
orðið þess var, að einhverjar viðsjár voru með 
konungi, drotningu og kardínálanum.

D'Artagnan kvaddi herra de Tréville þegar klukkan 
sló tíu. Höfuðsmaður þakkaði honum fyrir alla 
frásöguna og brýndi fyrir honum að stunda jafnan 
hag konungs og drotningar framar öllu öðru. Fór 
hann svo aftur fram í samkvæmissalinn. Þegar d'Artagnan 
var kominn ofan tröppurnar, mundi hann eftir, 
að hann hafði skilið eftir stafinn sinn. Hljóp hann 
því upp aftur í hendingskasti, skrapp inn í skrifstofuna, 
flýtti klukkunni um það, sem hann hafði seinkað 
henni, tók stafinn og þaut aftur ofan á götuna. 
— Nú var hann búinn að tryggja »fjarveru« sína.



XI. Hert á hnútunum.


D'Artagnan var allmjög utan við sig á heimleiðinni 
og var langalengi að komast þá leið.

Um hvað var hann að hugsa? Hann var ýmist 
brosandi eða stynjandi og góndi upp í stjörnurnar.

Hann var að hugsa um frú Bonacieux. Þessum 
unga skyttuliðsnema hlaut að virðast hún ímynd og 
fullkomnun ungrar elskandi konu. Hún var fyrirtaks 
fríð, dularfull, kunnug öllum hirðbrellum, að heita 
mátti, og gerði það hinn yndislega andlitssvip hennar 
jafnframt alvarlegan — og svo var honum ekki 
grunlaust um, að henni mundi falla aðdáun karlmanna 
allvel í geð, en slíkt eykur prýði kvennmannsins í 
augum ungra og ástfanginna sveina. Auk þess hafði 
hann bjargað henni úr klóm þessara erkifanta þegar 
hún virtist vera orðin allri hjálp afhuga og þakklátsemi 
getur oft og tíðum breyzt í innilegri tilfinningu.

D'Artagnan sá þegar í huga sjer, að hin unga 
kona mundi senda sjer brjef um leynifund, eða einhverja 
gjöf, — gullfesti eða gimsteina. Vjer höfum 
getið þess áður, að á þeim dögum fyrirurðu ungir 
menn sig ekki fyrir að þiggja gjafir af konungi og 
það má bæta því við, að þeirra tíma lausung og ljettúð 
meinaði þeim heldur ekki að þiggja dýrindisgjafir 
af lagskonum sínum.

En vjer skulum nú samt ekki bregða söguhetju 
vorri um neitt þess háttar! D'Artagnan vissi það af 
kaupmannsins eigin sögusögn, að hann var vel efnaður 
maður og hann gat ennfremur hæglega ímyndað 
sjer, að jafn vingulslegur þöngulhaus og þessi Bonacieux 
mundi láta konuna geyma lykilinn að peningaskápnum. 
En þessar hugleiðingar höfðu alls engin 
áhrif á þær tilfinningar, sem fegurð frú Bonacieux 
kveikti í brjósti hans, undir eins við fyrstu samfundi.

Í þessum hugleiðingum hjelt d'Artagnan áfram 
og var að velta fyrir sjer öllum þeim glæsilegu framtíðarhorfum, 
sem þessi fyrstu kynni hans af hinni 
fögru kaupmannsfrú kynnu að hafa fyrir hann. Hann 
var nú kominn í Cherche Midi (Sjersjmidí)-götuna eða 
Chasse (Sjass)-Midi-götuna, sem hún þá var nefnd 
og átti Aramis heima þar í grendinni. Datt d'Artagnan 
þá í hug, að það væri líklega rjettast af sjer að 
heimsækja hann og segja honum frá hvernig á því 
hefði staðið, að hann gerði honum boð að finna sig 
tafarlaust í »fjalakettinum.«

Honum datt líka í hug, að þar fengi hann tækifæri 
til að skeggræða um frú Bonacieux, sem allur 
hugur hans snerist nú um. Það er ekki heimtandi af 
slíkum unglingi að hann þegi yfir fyrstu ástarumleitun 
sinni, því að hún fyllir manninn svo óumræðilegri 
gleði, að honum finst hann ekki geta án þess verið 
að trúa einhverjum fyrir tilfinningum sínum.

Það var koldimt á götum borgarinnar og mestöll 
umferð á þeim hætt fyrir löngu, því að klukkan var 
orðin ellefu og það þótti framorðið í þá daga. Veðrið 
var yndislegt og kvöldgolan hressandi með angandi 
blóma-ilminn úr aldingarðinum. Álengdar heyrðist 
söngur úr einhverjum veitingahúsum, þar sem góðglaðir 
drykkjufjelagar höfði fengið leyfi til að tæma 
nokkrar vínflöskur þótt seint væri orðið.

Húsið, sem Aramis bjó í, var á milli Canette-(Canet)- og 
Servandoni-götunnar og var d'Artagnan 
nú kominn fram hjá Canettegötunni og eygði nú hús 
vinar síns, hálfhulið þjettlaufguðum trjám. Hann sá 
þá, að einhver manneskja kom út úr Servandoni-götunni 
í skósíðri yfirhöfn. Hann hjelt fyrst að þetta 
væri karlmaður, en komst brátt að því, bæði af stærð 
og vaxtarlagi, að þetta mundi vera kvenmaður. Það 
leit út fyrir, að þessi kona þekti ekki fyrir víst húsið, 
sem hún ætlaði að finna, því að hún var alt af að 
smástansa og skima í kringum sig.

»Jeg held, að jeg ætti að ganga til hennar og 
bjóða henni hjálp mína,« sagði d'Artagnan við sjálfan 
sig. »Það er auðsjeð á göngulaginu, að hún er 
ung — og kann ske falleg í tilbót, en kvenmaður 
er varla að ganga fram og aftur um göturnar um þetta 
leyti nema til þess að leita að elskhuga sínum. Já, en 
ef jeg hindraði hana nú í því — það væri fremur 
óheppileg byrjun á ástaræfintýri!«

Kvenmaðurinn hjelt áfram göngu sinni og virtist 
vera að telja húsin og gluggana. Það var nú ekki 
sjerlegt vandaverk, því að hús voru aðeins þrjú í 
þessum hluta götunnar og aðeins tveir gluggar, sem 
vissu út að götunni. Annar þeirra var á skemtigarðhúsi, 
samhliða húsi Aramis —	hitt var gluggi Aramis 
sjálfs.

»Ja, hver anzinn!« sagði d'Artagnan og datt í 
hug frænka Aramis. »Það væri nógu smellið ef dúfan 
sú arna, sem er	á þessu næturgölti, skyldi reynast að 
vera vinkona míns prestlega vinar. Margt hefur nú 
ólíklegra skeð. En bíddu við, Aramis góður — í þetta 
skifti skal jeg nú leika á þig!«

Og d'Artagnan skrapp í hnút og skauzt inn í 
múrskot, þar sem dimmast var í götunni.

Kvenmaðurinn hjelt áfram. Hún hóstaði nú lítið 
eitt og sá hósti tók af allan efa um það, að þetta 
væri vissulega kvenmaður, en d'Artagnan skildi 
þennan hósta sem umtalað merki.

Annaðhvort var nú, að þessu merki var svarað, 
eða að þessi næturvofa vissi það fyrir víst og 
hjálparlaust, að hún var komin á áfangastaðinn, því 
að nú gekk hún rakleiðis að glugga Aramis og barði 
þrjú högg á gluggahlerann.

»Já — það var svo sem auðvitað, að hún ætlar 
að finna Aramis,« tautaði d'Artagnan. »Ó, þú helgi 
hræsnari! Nú skal jeg sannarlega komast á snoðir 
um, hvernig þú ferð að læra guðfræði!«

Jafnskjótt sem barið var á hlerann, var hann opnaður 
og skein ljós í glugganum.

»Nújájá!« hugsaði d'Artagnan. »Ekki er nú verið 
að fara að dyrunum, heldur bara að glugganum, Auðvitað! 
Þetta er náttúrlega alt saman undirbúið. Nú 
verður glugginn sjálfsagt opnaður og getur dúfan 
smeygt sjer inní búrið. Það er dásamlegt!«

En glugginn var ekki opnaður, d'Artagnan til 
mikillar undrunar. Og enn undarlegra var það, að 
ljósið hvarf og alt var myrkrunum hulið eins og áður.

D'Artagnan hjelt nú samt, að ekki væri alt þar 
með búið. Hann lá því kyr í leyni sínu, lagði við 
hlustirnar og skimaði.

Hann átti líka kollgátuna. Rjett á eftir heyrðust 
tvö högg að innan. Kvenmaðurinn fyrir utan svaraði 
með einu höggi og nú var glugginn opnaður til hálfs 
og ljósið kom aftur.

Það má nærri geta, að d'Artagnan var ekki rótt.

En nú var ljósið borið inn í annað herbergi. 
Augu d'Artagnan voru nú samt orðin svo vön dimmunni, 
að hann gat sjeð í myrkri eins og kettirnir, 
enda er sagt, að Gaskognarar sjeu þeirri gáfu gæddir. 
Hann sá þá, að kvennmaðurinn tók eitthvað hvítt upp 
úr vasa sínum, breiddi úr því hart og fljótlega og 
giskaði því á, að það mundi vera vasaklútur.

D'Artagnan datt í hug vasaklúturinn, sem hann 
fann á gólfinu hjá frú Bonacieux og mint hafði hann 
á klútinn, sem Aramis stje ofan á.

Hvað átti þessi klútur að þýða, sem birtist svona 
sitt á hvað!

D'Artagnan gat ekki sjeð framan í Aramis þaðan 
sem hann stóð, en annars var ekki í neinum vafa 
um, hver væri að tala við kvenmanninn fyrir utan. 
Forvitnin varð samt varúðinni yfirsterkari og notaði 
hann því tækifærið þegar viðræðendurnir virtust ekki 
gæta annars en að skoða klútinn í krók og kring og 
skaust þá úr leyni sínu. Læddist hann svo hart og 
hljótt eins og köttur á annan stað við múrinn og sá 
betur þaðan.

Honum lá við að kalla upp yfir sig af undrun.
Það var alls ekki Aramis, sem var að tala við næturvofuna, 
heldur annar kvenmaður! D'Artagnan gat 
að vísu ekki greint andlitsfallið, en það hlaut að vera 
kvenmaður eftir klæðnaðinum að dæma.

Í sama bili tók kvenmaðurinn, sem inni var, 
annan klút upp úr vasa sínum og skifti honum fyrir 
hinn klútinn. Svo töluðu þær eitthvað meira saman 
og síðan var gluggahleranum lokað aftur. Konan, sem 
úti stóð, sneri nú við og gekk rjett fram hjá d'Artagnan 
og dró um leið kápuhettuna sem best fyrir 
andlitið — ekki samt nógu fljótt til þess, að d'Artagnan 
gæti ekki sjeð, að þetta var frú Bonacieux.

Já! Það var frú Bonacieux! Honum hafði raunar 
undir eins flogið þetta í hug, þegar hann sá hana 
draga klútinn upp úr vasanum. En hvernig gat staðið 
á að frú Bonacieux, sem gerði boð eftir La 
Porte til þess að fylgja sjer til Louvre, var að rölta 
alein á götum Parísar klukkan hálftólf að kvöldlagi 
og gat átt það á hættu að vera numin burt í annað 
sinn?

Það hlaut eitthvað sjerlega merkilegt að búa undir 
þessu, og þar sem ung og fríð kona átti í hlut, 
þá gat hjer ekki verið um annað að ræða en eitthvert 
ástaræfintýri.

En var hún þá að þessu næturgölti fyrir sjálfa 
sig eða aðra? Þessi spurning kvaldi d'Artagnan og 
píndi, því að hann var strax orðinn afbrýðissamur, 
rjett eins og hann væri viðurkendur og velmeðtekinn 
elskhugi þessarar yndislegu konu.

Það var nú raunar ósköp vandalaust að komast 
eftir því, hvert frú Bonacieux ætlaði að fara. Ekki var 
annað en að fara í humátt á eftir henni.

En þegar frú Bonacieux varð vör við, að karlmaður 
var kominn á hælana á henni, þá hljóðaði hún 
upp yfir sig og flýði það sem fætur toguðu.

D'Artagnan hljóp á eftir henni og það var hægðarleikur 
að ná henni, ekki síst þegar stór og þung 
kápa var að flækjast fyrir henni, en samt var hún 
komin góðan spöl ofan götuna þegar hann loksins 
náði í hana og var hún þá komin að niðurfalli fyrir 
hræðslu sakir, en ekki mæði. Hún kiknaði í hnjáliðunum 
þegar d'Artagnan lagði höndina á öxlina á 
henni og sagði með grátstaf í hálsinum:

»Þjer getið gengið af mjer dauðri, ef yður svo 
sýnist, en þjer verðið einskis vísari af mjer.«

D'Artagnan tók utan um hana og reisti hana við. 
Hún studdist við hann hálf meðvitundarlaus svo að 
hann hjelt, að hún ætlaði að hníga í ómegin og fór 
að hughreysta hana og tala til hennar hlýlega og 
blíðlega, en hún virtist ekki gangast neitt fyrir því. 
Hún vissi vel, að oft býr fals undir fögru tali, en þó 
var eins og málrómur d'Artagnans sefaði hana eitthvað. 
Hún opnaði augun og leit framan í manninn, 
sem hafði skotið henni þennan skelk í bringu — og 
alt í einu kannaðist hún við hann og varð heldur en 
ekki fegin.

»Æ! Eruð það þjer?« sagði hún. »Hamingjunni 
sje lof.«

»Já, það er jeg,« svaraði d'Artagnan. »Jeg held 
að forsjónin hafi sent mig hingað til þess að bjarga 
yður.«

»Var það þess vegna, að þjer voruð að elta mig?« 
spurði hún og brosti hálfertnislega, eins og henni var 
gjarnt. Hún náði sjer fljótt aftur þegar hún sá að 
það var vinur, en ekki óvinur, sem hjer var kominn.

»Ónei — ekki var það nú,« svaraði d'Artagnan. 
»Sannast að segja, rakst jeg á yður af hreinni tilviljun, 
en auðvitað varð mjer að stansa þegar jeg sá 
kvennmann berja á glugga eins vinar míns.«

»Eins vinar yðar?« sagði frú Bonacieux og var 
mikið niðri fyrir.

»Já, víst er svo. Aramis er einn besti vinur minn.«

»Aramis! — Hvaða maður er það nú?«

»Hvað er að tarna! Ætlið þjer að telja mjer trú 
um, að þjer þekkið ekki Aramis?«

»Hefi aldrei heyrt hann nefndan fyr en nú.«

Hafið þjer þá aldrei komið að þessu húsi fyr?«

»Nei.«

»0g vissuð ekki, að þar á ungur maður heima?«

»Nei.«

»Ungur skyttuliði?«

»Hafði ekki nokkurn grun um það.«

»Og þjer ætluðuð þá ekki að finna hann?«

»Nei, als ekki. Annars sáuð þjer víst sjálfur, að 
jeg var að tala við kvenmann.«

»Jú, sá jeg það. En sú kona er vinkona Aramis.«

»Það er mjer allsendis ókunnugt.«

»Hún hlýtur að vera vinkona hans fyrst að hún 
býr hjá honum.«

»Kemur mjer ekki við.«

»En hver er hún þá?«

»Það er leyndarmál, sem mjer er ekki leyfilegt 
að segja frá.«

»Kæra frú Bonacieux! Þjer eruð yndisleg kona, 
en þjer eruð jafnframt einhver sú dularfylsta manneskja, 
sem jeg hefi fyrirhitt á æfi minni.«

»Er það nokkur galli?«

»Sussunei — þess aðdáanlegri eruð þjer.«

»Jæja — lofið mjer þá að halda í handlegginn á 
yður.«

»Með ánægju. Og hvað svo meira?«

»Jeg ætla að biðja yður að fylgja mjer.«

»Og hvert?«

»Þangað sem jeg ætla.«

»En hvert ætlið þjer?«

»Það fáið þjer að vita, þegar við skiljum við 
hliðið.«

»Á jeg þá ekki að bíða eftir yður þar?«

»Það er ekki til neins.«

»Farið þjer þá ein heimleiðis?«

»Það er hvorttveggja til.«

»En verður það þá karlmaður eða kvenmaður, 
sem fylgir yður þaðan?«

»Það hefi jeg enga hugmynd um að svo stöddu.«

»En það skal jeg nú samt komast fyrir.«

»Hvað er nú þetta — hvað eigið þjer við?«

»Jeg ætla að standa kyr og bíða þangað til þjer 
komið út aftur.«

»Ef svo er, þá er best að jeg kveðji yður strax. 
Verið þjer sælir!«

»Við hvað eigið þjer?«

»Jeg þarf ekki yðar fylgdar.«

»Já, en þjer báðuð mig sjálf — –«

»Jeg bað yður að hjálpa mjer, eins og heiðarlegum 
manni sæmdi, en jeg bað yður ekki að njósna 
um mig.«

»Þetta eru þung orð.«

»Hvað er það kallað að elta fólk á móti vilja 
þess?«

»Það er kallað að vera nærgöngull.«

»Það er altof vægt orð.«

»Nújæja, frú mín góð. Jeg sje, að jeg neyðist til 
að gera alt að yðar vilja.«

»Því sögðuð þjer það ekki undir eins?«

»Er það ekki góðra gjalda vert að iðrast yfirsjóna 
sinna?«

»Jú, en er þetta þá einlæg iðrun?«

»Ja — jeg veit ekki vel, en hitt veit jeg, að jeg 
lofa að gera alt, sem þjer skipið ef að þjer aftur á 
móti leyfið mjer að fylgja yður þangað, sem þjer 
ætlið að fara.«

»Og síðan ætlið þjer að fara yðar leið?«

»Já.«

»Og ekki að njósna um það, hvert jeg fer á eftir?«

»Nei.«

»Upp á æru og trú?«

»Upp á æru og trú sem aðalsmaður.«

»Jæja – rjettið þjer mjer þá handlegginn og svo 
skulum við halda af stað.«

D'Artagnan rjetti henni handlegginn og hún tók 
í hann hálfbrosandi og hálftitrandi, því að enn var 
hún ekki alveg ugglaus. Þau hjeldu nú áfram þangað 
til að þau komu í La Harpe-götuna. Þegar þangað 
var komið, fór hún að hugsa sig um eins og áður, 
en svo virtist hún alt í einu kannast við hlið eitt og 
og stefndi nú þangað.

»Já – hjerna á jeg víst að ganga inn,« sagði 
hún. »Þakka yður nú kærlega fyrir fylgdina. Þjer hafið 
með þessu bæði sýnt mjer sóma og verndað mig 
fyrir þeim hættum, sem jeg hefi getað ratað í, hefði 
jeg verið alein. En nú verðið þjer að standa við orð 
yðar, því að nú er jeg komin á áfangastaðinn.«

»Og hafið þjer þá ekkert að óttast á afturleiðinni?«

»Ekki annað en þjófa og ræningja.«

»En eruð þjer þá alls óhrædd við slíka piltunga?«

»Hvað ættu þeir að taka af mjer? Jeg hef enga 
peninga á mjer.«

»Þjer gleymið útsaumaða vasaklútnum með fangamarkinu.«

»Hvaða vasaklút?«

»Klútnum, sem jeg fann og stakk í vasa yðar.«

»Ó verið þjer ekki að minnast á það – í öllum 
guðanna bænum! Ætlið þjer að steypa mjer í glötun?«

»Þarna sjáið þjer! Þjer eruð víst umkringd af 
hættum á alla vegu fyrst að þjer megið ekki heyra 
þetta eina orð nefnt á nafn. Ó kæra frú!« sagði d'Artagnan, 
greip um hönd hennar og mændi á hana 
bænaraugum – »Verið þjer nú einu sinni einlæg, eða 
hafið þjer ekki sjeð það á svip mínum, að hjarta mitt 
er fult samúðar og ástsemdar?«

»Jú – víst hefi jeg það,« svaraði frú Bonacienx. 
»Yður er velkomið að spyrja um mín eigin leyndarmál 
og jeg skal gjarnan segja yður þau, en auðvitað 
má jeg ekki segja yður leyndarmál annara.«

»Gott og vel,« sagði d'Artagnan. »Jeg skal vissulega 
komast eftir þeim sjálfur og fyrst að þau leyndarmál 
eru yður svo áríðandi, þá verð jeg líka að 
þekkja þau.«

»Í öllum hamingjunnar bænum – gætið þjer að 
yður!« sagði frú Bonacieux svo yfirkominn af ótta og 
skelfingu, að d'Artagnan hraus hugur við. Látið mín 
málefni aldrei til yðar taka og reynið aldrei að aðstoða 
mig með það, sem jeg hefi með höndum! Jeg 
bið yður þess sjálfrar mín vegna og um leið og jeg 
minni yður á samúð, sem þjer segist bera til mín 
og þann greiða, sem þjer hafið gert mjer, þá mun 
jeg ekki gleyma því meðan jeg lifi. Þjer skuluð ekki 
vera að hugsa um mig og ekkert kæra yður um mig, 
heldur gleyma mjer fyrir fult og alt.«

»Ætlið þjer þá að setja Aramis sömu kosti?« 
sagði d'Artagnan allþykkjulega.

»Þetta er nú víst í þriðja sinn, að þjer nefnið 
þennan mann, og það þó jeg sje margbúin að segja 
yður, að jeg hef aldrei heyrt hann nefndan á nafn 
fyrri.«

»Þjer þykist ekki þekkja manninn, sem þjer eruð 
að berja á gluggann hjá — nei, frú mín góð – 
svo auðtrúa er jeg ekki.«

»Viljið þjer nú ekki kannast við það hreinskilnislega, 
að þjer sjeuð að skrökva þessu mannsnafni upp 
í þeim tilgangi að fá mig til að segja upp alla sögu?«

»Jeg hef engu skrökvað, frú mín góð — jeg segi 
bara einberan sannleikann.«

»Þjer viljið þá halda því fram, að einn vinur yðar 
búi í þessu húsi?«

»Já – það fullyrði jeg. Og jeg endurtek það einu 
sinni enn, að Aramis vinur minn á þar heima.«

»Jæja, þetta kemur alt saman í dagsins ljós, þótt 
síðar verði,« sagði frú Bonacieux. »En nú verð jeg 
að biðja yður að hætta þessu tali.«

»Gæti jeg lagt hjarta mitt fyrir fætur yðar,« sagði 
d'Artagnan, »þá munduð þjer sjá, að það er svo fult 
forvitni og hnýsni, að þjer munduð aumkast yfir mig, 
og svo fult ástar og kærleika, að þjer munduð strax 
svala forvitni minni. Það þarf ekki að óttast þann, 
sem elskar mann.«

»Þjer eruð einstaklega fús á að tala um ást og 
elsku,« sagði frú Bonacieux og hristi höfuðið.

»Það er vegna þess, að ástin greip mig svo 
snögglega, líklega af því að það er í fyrsta sinni og 
jeg tæplega tvítugur.«

Frú Bonacieux skotraði augunum til hans.

»Heyrið þjer nú,« sagði d'Artagnan. »Jeg er þegar 
kominn á rekspölinn. Fyrir þremur mánuðum var 
jeg næstum lentur í einvígi við Aramis út af samskonar 
vasaklút og þjer sýnduð kvennmanninum heima 
hjá honum. Jeg er viss um að fangamarkið er alveg 
það sama.«

»Herra góður,« svaraði frú Bonacieux. »Jeg fullvissa 
yður um, að þjer pínið mig og plágið ósegjanlega 
með öllum þessum spurningum og eftirgrenslunum.«

»En þrátt fyrir alla varúðina, ættuð þjer að hugsa 
eftir því, frú mín góð, að ef þjer yrðuð sett í varðhald 
og þessi klútur fyndist í yðar fórum, þá væruð 
þjer illa komin.«

»Það get jeg ekki skilið. Fangamarkið er það 
sama sem mitt eigið – C.B.: Constance Bonacieux.«

»Eða Camille(Kamil) de Bois-Tracy.«

»Ekki eitt orð framar – í öllum guðanna bænum! 
Þó að þær hættur, sem mjer eru búnar, geti ekki 
tekið fyrir munninn á yður, þá ættuð þjer þó að 
hugsa um sjálfan yður.«

»Um mig?«

»Já – um yður. Þjer getið búist við, að yður 
verði varpað í fangelsi, eða ef til vill tekinn af lífi, 
aðeins fyrir þá sök og þá sök eina, að þjer þekkið 
mig.«

»Ef svo er, þá skal jeg aldrei víkja eitt einasta 
fet frá yður.«

»Herra minn!« sagði frú Bonacieux og fórnaði 
höndum. »Jeg særi yður við alt, sem heilagt er, og 
við drengskap yðar sem hermaður og aðalsmaður að 
fara nú burt. Klukkan er að slá tólf og einmitt nú er 
beðið eftir mjer.«

»Kæra frú!« sagði hinn ungi maður og hneigði 
sig. »Jeg get einskis synjað þeim, sem biður mig einhvers 
með slíkum orðum. Verið þjer róleg — jeg 
skal nú fara.«

»Og ekki elta mig eða njósna um mig!«

»Jeg fer beina leið heim.«

»Ó, jeg vissi það altjent, að þjer væruð heiðarlegur 
maður,« sagði frú Bonacieux, rjetti honum aðra 
höndina, en barði með hinni hendinni dyrahamrinum 
á litlar dyr, sem voru grópaðar í múrvegginn.

D'Artagnan greip höndina, sem hún rjetti honum, 
og þrýsti á hana brennheitum kossum.

»Æ, það hefði verið mjer fyrir bestu, að jeg hefði 
yður aldrei augum litið,« sagði d'Artagnan með þeirri 
rustalegu einlægni, sem konur taka oft framyfir fáguðustu 
gullhamra, af því að þær sjá þá manninn, eins 
og hann er og ódulbúinn og finna, að tilfinningar 
hans geta borið skynsemina ofurliði.

»Nei,« sagði frú Bonacieux og þrýsti hönd d'Artagnans, 
sem enn hjelt um hönd hennar — »ekki er 
jeg svona svartsýn. Það sem tapast í dag, getur unnist 
á morgun. Hver veit nema jeg seðji forvitni yðar 
til hlítar, ef jeg losna einhverntíma úr þessari kreppu.«

»En ætlið þjer þá að gera mjer sömu skil, hvað 
ást mína snertir?« sagði d'Artagnan frá sjer numinn 
af fögnuði.

»Janeinei – jeg vil engu lofa yður um það. Það 
er alt komið undir þeim tilfinningum, sem þjer kunnið 
að vekja hjá mjer.«

»Og eins og nú stendur – –«

»Eins og nú stendur, finn jeg aðeins til þakklátsemi.«

»Ó, þjer eruð altof fögur og hæðist aðeins að 
ást minni,« sagði d'Artagnan dapurlega.

»Nei, jeg nota mjer aðeins greiðvikni yðar og 
góðvild,« svaraði frú Bonacieux. »En þjer megið trúa 
mjer til þess, að til eru þær manneskjur, sem launa 
verkamanninum eins og vert er.«

»Þjer gerið mig sælastan allra manna! En gleymið 
nú ekki þessari kvöldstund og gleymið um fram 
alla muni ekki þessu loforði yðar.?«

»Verið þjer öldungis ókvíðinn. Jeg skal muna 
það alt saman, þegar tími og tækifæri er til komið. 
En farið nú burt, í guðanna bænum! Jeg átti að 
mæta klukkan tólf og nú er jeg orðin of sein.«

»Já, svo sem um fimm mínútur.«

»Fimm mínútur geta jafngilt fimm árum þegar 
svo ber undir.«

»Já, þegar maður er ástfanginn.«

»En ef jeg skyldi vera ástfangin líka?«

»Það er þá karlmaður, sem bíður yðar þarna 
inni,« sagði d'Artagnan skelkaður.

»Byrjar hann enn!« sagði frú Boncieux og kendi 
óþolinmæði í röddinni.

»Nei, nei! Nú skal jeg fara. Jeg trúi yður fullkomlega 
og skal færa yður heim sanninn um það, að 
ást mín er einlæg og yfirdrepslaus, þó að hún sje 
máske heimskuleg. Verið þjer nú sælar!

Hann slepti hendi hennar og gekk hratt burtu, 
eins og hann vildi slíta sig lausan með valdi. Frú 
Bonacieux barði þrjú högg á dyrnar með nokkru 
millibili. D'Artagnan snjeri sjer við þegar hann var 
kominn góðan spöl áleiðis. Sá hann þá að dyrnar 
höfðu verið opnaðar og lokað aftur, því að frú Bonacieux 
var horfin.

D'Artagnan hjelt áfram. Hann hafði heitið því, 
að njósna ekki um athafnir frú Bonacieux og það 
loforð ætlaði hann sjer að efna og ekki svíkja, þó að 
hann ætti líf sitt að leysa. Kom hann svo aftur í 
Fossuyeur-götuna eftir litla stund.

»Veslings Athos!« sagði hann við sjálfan sig. 
»Aldrei fær hann neina vitneskju um, hvað hjer hefir 
gerst. Líklega hefur hann sofnað meðan hann var að 
bíða eftir mjer, eða þá að hann hefur farið heim til 
sín aftur og frjett þar, að kvenmaður hefði verið inni 
hjá honum. Kvenmaður hjá Athos! ekki nema það 
þó! Jæja – það var þó áreiðanlega einhver kvensa 
inni hjá Aramis. Jú – þetta er altsaman hálfskrítið 
og það væri fróðlegt að vita, hvern enda það tekur.«

»Það fær illan enda, herra!« var sagt bak við 
hann og var það Planchet, sem það sagði. D'Artagnan 
var svo niðursokkinn í hugsanir sínar, að hann 
talaði upphátt við sjálfan sig og var kominn heim til 
sín eins og í einhverri leiðslu.

»Við hvað áttu, asninn þinn?« sagði hann hranalega. 
»Hvað fær illan enda og hvað hefur komið fyrir, 
meðan jeg var að heiman?«

»Ýmis óhöpp, herra.«

»Hvað helzt?«

»Í fyrsta lagi er búið að setja Athos í varðhald,«

»Í varðhald! Hann Athos! Og fyrir hvað?«

»Hann var staddur hjer heima hjá yður og því 
hafa þeir haldið, að það væruð þjer sjálfur.«

»Hverjir tóku hann fastan?«

»Það voru varðmenn, sendir hingað af dökkklæddu 
lögregluþjónunum, sem þjer rákuð á flótta.«

»En því sagði Athos ekki til sín? Hvers vegna 
sagði hann ekki, að sjer kæmi þetta mál ekkert við?«

»Nei, það kom honum ekki til hugar. Á jeg að 
segja yður, hvað hann sagði við mig? Þessa dagana, 
sagði hann, verður húsbóndi þinn að geta farið allra 
sinna ferða — um mig gerir það minna til. Hann 
veit nefnilega um þetta alt saman, en jeg veit ekkert. 
Nú halda þeir, að hann sje settur í varðhald og við 
það fær hann frest. Jeg get sagt til nafns míns eftir 
þrjá daga og þá verð jeg látinn laus.«

»Ágætt, Athos! Já, svona er hann – drenglyndið 
sjálft! En hvað gerðu varðmennirnir?«

»Fjórir þeirra tóku hann með sjer og ljetu hann 
líklega í Bastilluna; tveir urðu eftir og snuðruðu um 
alt húsið, hátt og lágt, en tveir hjeldu vörð á meðan 
fyrir utan hliðið. Að lokum tóku þeir með sjer öll þau 
skjöl, sem þeir gátu fundið og skyldu við allar dyr 
upp á gátt.«

»En Porthos og Aramis?«

»Þeir voru ekki heima og komu heldur ekki eftir 
það.«

»Þeir geta komið þegar minst varir — eða sagðurðu 
þeim ekki, að jeg vonaðist eftir þeim?«

»Jú, það gerði jeg, herra.«

»Jæja — nú fer þú ekki eitt fet hjeðan. Ef annar 
hvor þeirra kemur, þá skaltu segja, hvað hjer hefur 
gerst og beiddu þá að bíða mín í »Grenikönglinum.« 
Á meðan skrepp jeg til herra de Tréville og að því 
búnu getum við hizt allir í veitingahúsinu.«

»Það skal gert, herra,« sagði Planchet.

»En hjer verður þú kyr, skal jeg segja þjer, og 
lætur ekkert á þig fá,« sagði d'Artagnan.

»Þjer megið reiða yður á það, herra,« sagði 
Planchet. »Þjer þekkið mig ekki til hlítar enn, því að 
jeg er vaskleika maður, ef í það fer, eins og við allir 
frá Picardi.«

»Það er gott. Okkur kemur þá saman um, að þú 
fallir heldur með sæmd en víkir af verði.«

»Já,« svaraði Planchet. »Jeg vil alt til vinna að 
sýna yður, hve mikils jeg met yður.«

»Það er ágætt,« hugsaði d'Artagnan með sjer. 
»Jeg hef víst hitt á rjettu aðferðina til að kenna þessum 
kauða siðina og það er best að muna eftir því 
framvegis.«

D'Artagnan var nú farinn að finna til þreytu, en 
samt lagði hann af stað til Colombier-götunnar og 
gekk allhratt.

En herra de Tréville var ekki heima. Skyttuflokkur 
hans var á verði í Louvre og þar var hann líka 
sjálfur.

D'Artagnan ásetti sjer því að reyna að fá inngöngu 
í Louvre-höllina. Hann bar einkennisbúning 
lífvarðarliðanna í herflokki Essarts og það hlaut að 
greiða fyrir honum.

Hann gekk því eftir Petits-Augustins (Ptitógujsteng)- 
götunni og yfir skipagarðinn áleiðis til Pont-Neuf 
(Pongnöf). Ætlaði hann fyrst að láta ferja sig yfir 
fljótið, en þegar þangað kom, varð hann þess var, að 
hann hafði ekki grænan eyri í buddunni.

Þegar hann kom í Guénégaud(Genegó)-götuna, 
kom hann auga á tvær manneskjur, sem vöktu athygli 
hans. Það voru maður og kona.

Konunni svipaði til frú Bonacieux og maðurinn 
var svo gagnlíkur Aramis, að ekki var um að villast.

Auk þess var konan í mjög svipaðri kápu og 
þeirri, sem enn stóð d'Artagnan fyrir hugskotssjónum 
þegar hann mintist gluggans á húsi Aramis og 
hliðsins í La Harpe-götunni.

Og maðurinn var í einkennisbúningi skyttuliðanna.

Konan hafði dregið hettuna á kápunni ofan á 
enni og maðurinn huldi andlit sitt með vasaklútnum 
— það var auðsætt, að hvorugt þeirra vildi láta 
þekkja sig.

Þau gengu út á brúna (Pont-Neuf) og d'Artagnan 
á eftir.

Þegar hann hafði elt þau dálítinn spöl, var hann 
orðinn sannfærður um, að konan væri frú Bonacieux 
og maðurinn Aramis.

Og í sömu svipan fyltist hann ofsalegri afbrýðissemi. 
Honum fanst hann vera tvísvikinn – svikinn 
af vini sínum og svikinn af henni, sem hann elskaði, 
eins og hún væri þegar orðin lagskona hans. Frú 
Bonacieux hafði svarið og sárt við lagt, að hún hefði 
aldrei heyrt um Aramis getið – og litlu síðar leiðir 
Aramis hana við hönd sjer!

Þau urðu þess brátt vör, að einhver var á hælum 
þeim og greikkuðu sporið, en d'Artagnan hvataði 
líka ferðinni, gekk fram hjá þeim, sneri svo við og 
stóð nú andspænis þeim um leið og þau bar að lukt 
einni, sem varpaði skæru ljósi á þann hluta brúarinnar.

D'Artagnan nam staðar og sama gerðu þau.

»Hvað viljið þjer, herra góður?« spurði skyttuliðinn 
og hopaði á hæl. D'Artagnan þekti ekki málróminn 
og sá því strax í hendi sjer, að honum hafði 
skjátlast, hvað þessa persónu snerti.

»Ekki er þetta Aramis!« varð honum að orði.

»Nei, það er ekki Aramis, en jeg þykist skilja á 
orðum yðar, að þjer hafið vilst á mjer og einhverjum 
öðrum manni og það fyrirgef jeg yður.«

»Það fyrirgefið þjer!« sagði d'Artagnan.

»Já,« svaraði hinn – »en lofið mjer nú að komast 
áfram fyrst að þjer eigið ekkert erindi við mig.«

»Það er mjög svo rjett,« sagði d'Artagnan. »Við 
yður á jeg ekkert erindi, en jeg þarf að tala fáein orð 
við frúna þarna.«

»Við frúna! Þjer þekkið hana als ekki,« svaraði 
ókunni maðurinn.

»Þar skjátlast yður, herra – jeg þekki hana mjög 
vel.«

»Æ, heyrið þjer mjer nú,« sagði frú Bonacieux 
sárgröm. »Jeg hjelt sannarlega, að mjer væri óhætt að 
treysta loforði því, sem þjer gáfuð mjer og lögðuð 
við drengskap yðar sem hermaður og aðalsmaður.«

»Og jeg reiddi mig á loforð yðar,« svaraði d'Artagnan.

»Svona – við skulum nú halda áfram, frú mín 
góð,« sagði ókunni maðurinn.

En d'Artagnan stóð kyr í sömu sporum með 
krosslagðar hendur, sneyptur og utan við sig og starði 
stöðugt á skyttuliðann og frú Bonacieux.

Þá gekk skyttuliðinn fram og hratt d'Artagnan 
til hliðar.

Hann stökk þegar aftur á bak og brá sverði sínu 
og sama gerði ókunni maðurinn.

»Í guðanna bænum, mylord (mælord)!« hrópaði 
frú Bonacieux, gekk á milli þeirra og greip um sverðshjöltun.

»Mylord!« tók d'Artagnan upp aftur og rankaði 
við sjer. »Afsakið, herra minn – en þjer eruð þá, 
eftir því að dæma – –«

»Mylord, hertogi af Buckingham (Bökkinghemm),« 
sagði frú Boncieux lágt – »og nú getið þjer steypt 
okkur báðum í glötunina, ef yður svo sýnist«

»Jeg bið ykkur innilega fyrirgefningar,« sagði 
d'Artagnan. »En jeg elska hana, mylord, og var 
hræddur um hana. Þjer vitið, hvað það er, að elska 
konu, mylord – fyrirgefið mjer því að jeg segi yður 
satt, að jeg er fús til að ganga í dauðann fyrir yður 
eða gera hvað annað, sem yður þóknast.«

»Þjer eruð ágætismaður,« sagði Buckingham og 
rjetti d'Artagnan höndina. »Þjer bjóðið mjer þjónustu 
yðar og jeg tek því boði. Fylgið okkur til Louvre og 
gangið spölkorn á eftir okkur – og ef þjer verðið 
var við, að nokkur sje að njósna um okkar ferð, þá 
drepið hann undir eins.

D'Artagnan stakk berum brandinum undir handlegg 
sjer og gekk á eftir þeim, eins og hertoginn 
mælti fyrir. Var hann reiðubúinn að gegna skipun
hans – bókstaflega og umsvifalaust.

En sem betur fór, kom ekki til þess, að hann 
þyrfti að sýna hertoganum þennan vott hollustu sinnar.

Þau komust til Louvre án frekari hindrana og 
sluppu inn um Echelle-hliðið án þess að þeim væri 
nokkur óskundi gerður.

En d'Artagnan hjelt sína leið í »Greniköngulinn« 
og biðu þeir hans þar, Porthos og Aramis.

Hann gaf þeim þó enga nánari skýringu á öllu 
þessu uppnámi aðra en þá, að hann hefði sjálfur 
getað leitt þetta alt til lykta, en fyrst haldið, að hann 
þyrfti að fá hjálp til þess.



XII. George Villiers, hertogi af Buckingham.


Frú Bonacieux og hertoginn komust inní Louvre-höllina 
án þess að mæta nokkurri mótstöðu. Allir 
vissu, að frú Bonacieux var í þjónustu drotningar og 
hertoginn bar einkennisbúning skyttuliðanna, en þeir 
hjeldu vörð þetta kvöld, eins og áður er sagt. Annars 
fylti Germain dyravörður flokk drotningarinnar og 
ef einhver rekistefna hefði orðið út úr þessu, þá 
hefði það verið látið heita svo sem frú Bonacieux 
hefði laumað elskhuga sínum inn í Louvre og þar 
með búið. Það hefði hún látið sjer á sama standa, 
enda þótt það væri nokkur blettur á mannorði hennar 
– en hvað mikið gerir heimurinn úr mannorði 
vesallar alþýðukonu?«

Þegar hertoginn og hin unga kona voru komin 
inn í innri garðinn, gengu þau nokkra stund með fram 
hallarmúrunum. Þá staðnæmdist frú Bonacieux og 
opnaði litlar dyr, sem ætlaðar voru þjónustufólki og 
oftastnær stóðu opnar að degi til, en voru lokaðar 
að næturlagi. Þau gengu nú inn um þær og komu 
þá í dimman gang, en frú Bonacieux þekti hvern krók 
og kima í þessum parti hallarinnar. Hún tók í hönd 
hertoganum og þreifaði sig áfram þangað til hún
fann stiga og handrið. Gengu þau nú upp stigann 
og taldi hertoginn stigapallana. Síðan snjeru þau til 
hægri, fóru eftir löngum gangi, gengu ofan annan 
stiga, síðan fáein skref áfram og loksins tók hún lykil 
upp úr vasanum, opnaði dyr nokkrar og ýtti hertoganum 
inn í herbergi, sem aðeins var lýst með litlum 
náttlampa. »Bíðið nú hjer, yðar hágöfgi, þangað til 
einhver kemur,« sagði hún, fór út um sömu dyrnar 
og sneri lyklinum í skránni, svo að hertoginn var eins 
og í varðhaldi.

En það skal tekið fram, að hertoginn af Buckingham 
fann als ekki til neins óróa. Eitt lundareinkenni 
hans var það, að hann var þyrstur í æfintýri 
og als konar ástabrall. Hann var frækinn, hugrakkur 
og fjörugur og hafði oft sinnis stofnað lífi sínu í 
voða fyrir þess háttar hættuspil. Hann hafði nú fengið 
fulla vissu um það, að orðsending sú, sem hann 
hafði fengið um að koma til Parísar og honum var 
gefið í skyn, að væri frá Önnu drotningu, var ekkert 
annað en gildra. En í stað þess að hverfa aftur til 
Englands, staðrjeð hann nú að nota tækifærið og ljet 
drotninguna vita, að hann færi hvergi fyr en hann hefði 
náð fundi hennar, Drotningin setti blátt bann fyrir 
þetta, en við nánari íhugun ljet hún tilleiðast til þess 
að hertoginn skyldi ekki vekja hneyksli með ofsa sínum. 
Hún afrjeð þá að veita honum áheyrn og ætlaði 
þá að sárbæna hann um að fara burt þegar í stað, 
en þá, kom það fyrir að frú Bonacieux, sem átti að 
koma hertoganum inn í Louvre, var numin burt sama 
kvöldið, sem drotningin afrjeð þetta. Í tvo samfleytta 
daga vissi enginn, hvað orðið hefði um frú Bonacieux 
og varð því að slá þessu á frest. En jafnskjótt sem hún 
var komin fram aftur og hafði náð tali at La Porte, 
komst þetta á rjettan rekspöl og var hún nú búin að 
koma þessu í kring, en raunar þremur dögum seinna, 
en til var ætlast.

Þegar Buckingham var orðinn einn, gekk hann 
að spegli sem þar var og sýndist skyttuliðabúningurinn 
fara sjer prýðisvel. Hann var þá þrjátíu og fimm 
ára að aldri og með rjettu talinn hinn vænlegasti aðalsmaður 
og glæsilegasta snyrtimenni bæði á Englandi 
og Frakklandi.

Hann var vildarmaður tveggja konunga, miljónari 
að auðlegð og rjeði lögum og lofum í sínu eigin 
landi alveg eftir eigin geðþótta. Var æfiferill hans og 
líferni alt gjörólíkt lífsferli annara manna og eftirkomandi 
kynslóðum til undrunar. Hann trúði á mátt sinn 
og megin og var þess fullviss, að skorður þær, sem 
settar voru öðrum mönnum, næðu ekki til sín; stefndi 
hann því beint og hiklaust að hverju því marki, sem 
hann hafði sett sjer, jafnvel þótt það mark væri svo 
hátt og himingnæfandi, að öðrum hefði virst það 
óhæfa ein að láta sig dreyma um það, auk heldur 
meira. Hafði hann meðal annars iðulega leitað hylli 
hinnar fríðu og drembnu Önnu frá Austurríki, heillað 
hug hennar og náð ástum hennar.

Buckingham stóð nú þarna fyrir framan spegilinn, 
strauk glóbjart hárið og sneri upp á skeggið, 
Svall honum hugur er hann vissi nú þá stund nálgast, 
er hann lengi hafði þráð og brjóst hans fyltist 
einhvers konar hrokablandinni eftirvæntingu.

Í sömu svipan var lokið upp leynihurð og kom 
inn kvenmaður. Buckingham sá þessa sýn í speglinum 
og hljóðaði við, því að þetta var drotningin.

Framganga hennar var drotningu eða gyðju samboðin. 
Augu hennar ljómuðu sem gimsteinar; þau 
voru fögur mjög og skein út úr þeim í senn hátign 
og blíða. Hún var munnfríð og varirnar fagurrauðar, 
og þótt neðri vörin væri fullþykk — sem var einkenni 
allrar konungsættarinnar austurísku — þá var hún 
samt yndisleg þegar drotningin brosti, en gat líka 
borið vott um hæðni og fyrirlitningu. Hörund hennar 
var mjúkt og fagurt áferðar, svo að orði var haft, 
hendur hennar og handleggir forkunnarfagrir og algengt 
yrkisefni þeirra skálda, sem þá voru uppi. Hár hennar 
hafði verið glóbjart í æsku, en var nú orðið dökkbrúnt 
og lukti það um andlitið, er var dásamlega fagurt 
í heild sinni, svo að enginn fegurðarfræðingur 
mundi hafa haft neitt út á það að setja, nema ef vera 
skyldi, að roði í kinnum væri fullmikill, og enginn 
myndhöggvari, hversu vandfýsinn sem verið hefði, getað 
neitt að því fundið, nema þá helst, að nefið væri 
ef til vildi ekki nógu grískt að sköpulagi.

Buckingham stóð agndofa. Aldrei nokkurn tíma, 
hvorki á dansleikum, í hirðveislum nje við riddaraleika, 
hafði honum sýnst Anna frá Austurríki jafnfögur 
og á þessari stundu, er hún kom inn um dyrnar, 
skrýdd einföldum kjól úr hvítu silki, en í för með 
henni var Dona (Donja) Estefania og var hún nú orðin 
ein eftir af hinum spænsku hirðmeyjum, því að 
hinar hafði afbrýðissemi konungs og ofsóknir kardínálans 
flæmt í burtu.

Anna drotning gekk til móts við Buckingham, 
en hann fjell á knje og kysti á klæðafald hennar áður 
en hún gat varnað honum þess.

»Þjer vitið það víst, hertogi, að jeg hefi ekki sent 
yður neina orðsendingu,« sagði drotning.

»Já, jeg veit það, yðar Hátign,« svaraði Buckingham. 
»Jeg veit að það var óðs manns æði að halda, 
að snjórinn gæti hitnað og steinninn lifnað, en sá sem 
ástfanginn er, hann er alla jafna trúaður á ástina, en 
að öðru leyti hefur þó þessi ferð mín ekki orðið til 
einskis, þar sem jeg hefi náð fundi yðar Hátignar.«

»Jú,« svaraði drotning – »en þjer vitið líka, hversvegna 
jeg kem á yðar fund, að það er vegna þess, 
að þjer skeytið als ekki aðvörunum mínum, en hafið
ásett yður að dvelja í þessum bæ þar sem þjer sjálfur
stofnið lífi yðar í hættu og gerið mjer vansæmd. Jeg 
hef veitt yður áheyrn til þess að segja yður, að það 
er alt, sem okkur skilur að: hafdjúpið sjálft, fjandskapur 
tveggja ríkja og helgir eiðar. Það er ósvinna, 
mylord, að etja kappi við allar þessar hindranir og 
jeg er, með öðrum orðum, hingað komin til þess að 
segja yður, að við megum aldrei sjást framar.«

»Haldið áfram að tala, Yðar Hátign,« sagði 
Buckingham, »því að yðar unaðslega rödd deyfir sárasta 
broddinn á þessum ómildu orðum. Þjer eruð að 
tala um ósvinnu! En er nokkur meiri ósvinna til, en 
að aðskilja tvö hjörtu, sem guð hefur skapað hvort 
við annars hæfi?«

»Þjer gleymið því, mylord,« sagði drotning, »að 
jeg hef aldrei sagt að jeg elski yður.«

»En þjer hafið heldur aldrei sagt að þjer elskið 
mig ekki, enda væri það, að segja mjer slíkt, sannarlega 
altof mikið vanþakklæti af Yðar Hátign. Því segið 
mjer: hvar munduð þjer finna þá ást, sem gæti jafnast 
á við mína, þá ást, sem hvorki tími, fjarlægð nje 
örvænting getur afmáð, þá ást, sem lætur sjer næja 
ónýta borðalykkju, eitt augnatillit og eitt orð? Það 
eru nú þrjú ár, Yðar Hátign, síðan jeg sá yður í 
fyrsta sinn og í þrjú ár hef jeg elskað yður á þennan 
hátt.«

»Viljið þjer að jeg segi yður, hvernig þjer voruð 
búin í fyrsta skifti, sem jeg sá yður? Viljið þjer að 
jeg lýsi öllum smámunum á búningi yðar? Þjer standið 
mjer enn fyrir hugskotssjónum eins og þjer voruð þá: 
Þjer voruð í grænum þykksilkiskjól, útsaumuðum með 
gull- og silfurþræði; ermarnar voru víðar og festar 
upp með demantssylgjum, svo að yðar dásamlegu 
handleggir voru berir; þjer höfðuð silkikraga um hálsinn 
og örlítinn hatt á höfðinu, samlitan kjólnum og á 
hattinum stóra, blaktandi strútsfjöður — já, jeg þarf 
ekki annað en að leggja augun aftur til þess að sjá 
yður eins og þjer lituð pá út, og þegar jeg opna þau, 
þá sje jeg yður eins og þjer eruð nú, það er að segja 
hundrað sinnum fegurri.«

»Hvílík fásinna!« sagði drotningin, en gat þó 
ekki reiðst hertoganum þó að hann geymdi minninguna 
um hana í hjarta sínu. »Hvílík fásinna að viðhalda 
fánýtri ástríðu með slíkum endurminningum!«

»En hvers virði væri mjer lífið að öðrum kosti? 
Jeg hef ekkert annað en endurminningarnar að mínum 
hluta. Öll mín farsæld, öll mín velmegun og allar 
mínar framtíðarvonir eru þar sem þjer eruð. Í hvert 
skifti sem jeg sje yður, hlotnast mjer nýr gimsteinn í 
helgiskrín hjarta míns. Þetta er fjórði gimsteinninn, sem 
þjer fleygið frá yður og jeg tíni upp, því að jeg hef 
aðeins sjeð yður fjórum sinnum á þessum þremur árum: 
í fyrsta sinni eins og jeg hef þegar lýst, í öðru 
sinni hjá frú Chevreuse og í þriðja sinni í blómagarðinum 
í Amiens (Amieng).«

»Minnist þjer ekki á kvöldið það, herra hertogi,« 
sagði drotningin og roðnaði við.

»Jú, við skulum einmitt tala um það, Yðar Hátign. 
Indælla og unaðslegra kvöld hef jeg aldrei lifað. 
Munið þjer ekki, hvað veðrið var yndislegt þetta 
kvöld? Loftið var hlýtt og ilmandi, himininn blár og 
alsettur stjörnum. Já – og há auðnaðist mjer að 
vera örstutta stund í einrúmi með Yðar Hátign og 
þjer sögðuð mjer alt af högum yðar – einstæðingsskap 
yðar og hjartasorg. Þjer studdust við handlegg 
mjer — þennan handlegg, Yðar Hátign! Og þegar jeg 
laut höfðinu, fann jeg hár yðar snerta andlit mitt og 
í hvert skifti sem það vildi til, titraði jeg frá hvirfli 
til ilja. Ó, drotning mín! Þjer þekkið ekki þá himinsælu, 
þann Paradísarfögnuð, sem slíkt augnablik hefur 
að geyma. Sjá! Alla auðlegð mína, mannorð mitt 
og alla þá daga, sem jeg á ólifaða, vildi jeg feginn 
gefa fyrir slíka stund og slíkt kvöld. Því að það 
kvöld elskuðuð þjer mig, Yðar Hátign –	það get jeg 
svarið!«

»Já, það kann að vera, mylord, að staðurinn, umhverfið, 
kvöldfegurðin — – og augnatillit yðar að 
alt þetta hafi heillað mig, að allar þær tilviljanir, sem 
stundum hjálpast að til að steypa kvenmanninum í 
glötun, hafi hópast saman þetta kvöld, en þá sáuð 
þjer líka, að drotningartignin veitti breyskri konu 
lið. Þegar þjer dirfðust að segja fyrsta orðið og strax 
sem þjer gerðust of áleitinn, þá kallaði jeg þegar á 
föruneyti mitt.«

»Já, satt er það og ekkert nema mín ást hefði 
staðist slíka raun. En mín ást stóðst hana og varð æ 
heitari og öflugri. Þjer hjelduð, að þjer gætuð umflúið 
mig þegar þjer kæmuð aftur til Parísar, hjelduð að 
jeg þyrði ekki að yfirgefa gersemar þær, sem konungur 
minn hafði trúað mjer fyrir — en hvað hirði jeg 
um allar heimsins gersemar og alla veraldarinnar 
kónga! Eftir átta daga var jeg kominn aftur, Yðar Hátign 
og í það skifti höfðuð þjer ekkert við mig að 
athuga. Jeg lagði hylli mína og líf mitt í hættu, aðeins 
til þess að sjá yður bregða fyrir sem allra snöggvast. 
Jeg snerti ekki einu sinni hönd yðar og þjer 
fyrirgáfuð mjer þegar þjer sáuð, hve jeg var auðsveipinn 
og iðrandi.«

»Jú, en öll þessi fávizka hefur komist í hámæli 
án þess jeg ætti nokkra sök á því, eins og þjer vitið, 
mylord. Konungurinn varð óður og uppvægur, enda 
ýtti Richelieu kardínáli undir hann. Frú de Vernet 
(Verne) var rekin burt, Pulange (Pujlangsj) rekinn í 
útlegð og frú Chevreuse misti hylli sína og þegar 
þjer hugðust að verða sendiherra á Frakklandi, þá 
gerðist konungurinn sjálfur því mótfallinn.«

»Já – og Frakkland verður nú að þola hernað 
sökum mótspyrnu konungs. Jeg á þá ekki að fá að 
sjá Yðar Hátign framar. Jæja þá! En jeg skal þá sjá 
til þess, að þjer heyrið mín þess oftar getið. Hver 
haldið þjer tilgangurinn sje með því að setja her á 
land í eyna Ré og taka höndum saman við mótmælendurna 
í La Rochelle? Tilgangur minn er aðeins sá, 
að fá að sjá yður. Jeg geri mjer enga von um að 
geta farið með her manns inn í Parísarborg – það 
það veit jeg ósköp vel. En ófriðurinn mun leiða til 
friðar og til þess að friður fáist, verður að leita 
samninga, en milligöngumaðurinn ætla jeg mjer að 
verða. Þá mun engin þora að setja sig upp á móti 
mjer og þá kem jeg aftur til Parísar og fæ að sjá 
Yðar Hátign og njóta augnabliks sælu. Raunar verða 
þúsundir manna að láta lífið fyrir þá sælu, en hvað 
skeyti jeg um það, ef jeg aðeins fæ að sjá yður í 
svip. Alt kann þetta að ganga vitfirringu næst, en 
segið mjer, hvaða kona hefur átt slíkan elskhuga – 
hvaða drotning einlægari aðdáara?«

»Þjer notið þá hluti yðar til varnar, lávarður 
minn, sem varpa enn skærara ljósi yfir atferli yðar. 
Alt þetta sem þjer færið fram til að fullvissa mig um 
ást yðar á mjer, gengur glæpum næst, að mjer virðist.«

»Það er af því, að þjer elskið mig ekki, yðar 
Hátign. Þjer munduð líta öðrum augum á þetta ef 
þjer elskuðuð mig. – Já, ef þjer elskuðuð mig! – 
Það væri svo óumræðileg sæla, að jeg held að hún 
gerði mig næstum örvita. Frú Chevreuse, sem þjer 
mintust á rjett áðan, var ekki eins harðbrjósta og þjer.
Holland elskaði hana og hún elskaði hann aftur á 
móti.«

»Frú Chevreuse var engin drotningin,« sagði 
Anna lágt. Henni gekst hugur við þessari ósigrandi 
ást.

»Er það svo að skilja, að þjer munduð elska 
mig, ef þjer væruð ekki drotning? Ó, játið það, yðar 
Hátign, að þá munduð þjer elska mig! Jeg má þá 
hugga mig við það, að það sje aðeins vegna stöðu 
yðar og tignar, að þjer eruð mjer svo ómild — hugga 
mig við það, að hefðuð þjer verið frú Chevreuse, þá 
hefði jeg, vesalingur, mátt lifa í voninni. Þakka yður 
innilega þessi huggunarríku orð, fagra drotning!« 

»Æ, þjer hafið ekki skilið mig rjett, lávarður 
minn, og lagt aðra þýðingu í orð mín, en í þeim 
faldist. — Meining mín var sú — –«

»Hættið þjer, hættið þjer!« sagði hertoginn. »Ef 
þjer hafið veitt mjer þessa sælu óviljandi, þá látið 
mig standa í þeirri trú, að svo hafi ekki verið og 
verið ekki svo miskunnarlaus að svifta mig henni 
aftur. Þjer hafið sagt mjer sjálf, að jeg hafi verið gintur 
í gildru og vera kann að jeg láti lífið í henni, því 
þótt undarlegt megi virðast, þá hefur mig órað fyrir 
dauða mínum nú um nokkurn tíma.«

»Ó, hamingjan góða!« sagði drotningin, titrandi 
af hræðslu, og sýndi það best, hversu ant hún ljet 
sjer um hertogann.

»Jeg segi þetta ekki til þess að hræða yðar Hátign, 
enda er það hlægilegt, að jeg skyldi vera að 
minnast á það. Þjer megið trúa mjer til þess, að jeg 
tek ekkert mark á slíkum draumum og fyrirboðum. 
En orðin, sem yður hrutu af munni og sá litli vonarneisti, 
sem þjer glædduð í brjósti mjer	– það mundi 
vega á móti öllu, jafnvel þó jeg ætti að láta lífið.«

»Nújæja,« sagði drotningin. »Mig hefur líka órað 
fyrir þessu og fengið hugboð um það. Mig hefur 
dreymt, að jeg sæi yður liggja flatan á jörðinni og 
blæddi úr sári, sem þjer höfðuð fengið.«

»Á vinstri hliðina — var ekki svo? Hnífstungu?« 
sagði Buckingham.

»Jú, það stendur heima, lávarður minn. Þjer láguð 
flatur með hnífstungu á vinstri hliðinni. En hver 
hefur getað sagt yður þennan draum minn? Jeg hef 
ekki minst á hann við nokkurn lifandi mann.«

»Jeg þarf ekki meira — þetta nægir! Þjer elskið 
mig, yðar Hátign.«

»Elska jeg yður?«

»Já – eða því skyldi yður dreyma einmitt sama 
drauminn og mig, ef þjer elskuðuð mig ekki? Jú, þjer 
elskið mig, yðar Hátign, og munuð harma dauða 
minn.«

»Ó, guð minn góður!« sagði drotningin nú. »Nú 
er mjer nóg boðið! Farið þjer burt, hertogi, í öllum 
hamingjunnar bænum. Jeg veit ekki, hvort jeg elska 
yður eða elska yður ekki – jeg veit aðeins það, að 
jeg má ekki rjúfa heit mitt. Hafið meðaumkvun með 
mjer og snúið heim aftur. Ef þjer særðust hjer á 
Frakklandi og dæjuð hjer og ef jeg yrði að halda, að 
ást yðar á mjer hefði dregið yður til dauða, þá mundi 
jeg aldrei láta huggast, heldur ganga af vitinu. Farið 
því burt — jeg grátbæni yður um það.«

»En hvað þjer eruð fögur núna – en hvað jeg 
elska yður!« sagði Buckingham.

»Farið burt, fyrir alla muni — jeg sárbið yður 
um það. Komið aftur seinna. Komið sem sendiherra 
eða ráðherra og hafið lífvörð um yður, sem getur 
varið yður gegn óvinum, og trúa þjóna, sem geta 
gætt yðar – þá þarf jeg ekki að vera hrædd um líf 
yðar og þá mun það gleðja mig að sjá yður aftur.«

»Er þetta satt? Er það meining yðar?«

»Já — –«

»Nújæja! Sýnið mjer þá einhvern vott þess, að 
þjer fyrirgefið mjer. Gefið mjer einhvern hlut, sem 
hefur verið yðar eign og getur sannfært mig um það 
að mig hafi ekki dreymt þetta, einhvern hlut, sem 
þjer hafið borið á yður og jeg get borið á mjer, 
t.d. hring eða festi eða einhvern skrautgrip.«

»Og ætlið þjer þá að lofa mjer því að fara?«

»Já.«

»Undir eins?«

»Þegar í stað.«

»Fara burt af Frakklandi og snúa aftur til Englands?«

»Jeg sver það við drengskap minn.«

»Bíðið þá hjerna!«

Anna frá Austurríki gekk til herbergis síns og 
kom aftur að vörmu spori með rósviðarskrín í hendinni. 
Stóð á því fangamark hennar, gulli greypt.

»Takið þetta, lávarður minn, og eigið það til 
minja um mig.«

Buckingham tók við skríninu og fjell á knje.

»Þjer lofið mjer þá að fara hjeðan,« sagði drotningin.

»Og stend við það. Gefið mjer hönd yðar, drotning 
mín, áður en jeg fer.«

Drotningin rjetti honum hönd sína og ljet aftur 
augun. Hún studdi sig við Donna Estefania með hinni 
hendinni, því að henni fanst hún ætla að hníga út af.

Buckingham þrýsti vörunum að hendi drotningar, 
stóð síðan upp og sagði:

»Innan sex mánaða mun jeg sjá yðar Hátign 
aftur, að mjer heilum og lifandi, enda þótt jeg þyrfti 
að umturna öllum heiminum til þess að fá því framgengt.«

Að svo mæltu gekk hann burt í skyndi. — Hann 
hitti frú Bonacieux í ganginum og fylgdi hún honum 
út úr Louvre-höllinni sömu leið og jafn hindrunarlaust 
og áður.



XIII. Bonacieux.


Meðan á þessu gekk virtist svo, sem enginn vildi 
skifta sjer af manni nokkrum, sem þó var nauðulega 
staddur	– og sá maður var Bonacieux; var hann 
eins og nokkurs konar píslarvottur þeirra pólitísku 
ástamála, sem voru svo algeng á þessum ljettúðugu 
tímum.

Hvort sem lesarinn man nú eftir honum eða er 
búinn að gleyma honum, þá höfum vjer ásett oss að 
missa ekki sjónar á honum.

Lögregluþjónarnir, sem tóku hann fastan, fóru 
með hann rakleiðis í Bastilluna og var hann leiddur 
þar, skjálfandi og nötrandi, fram hjá hóp hermanna, 
sem voru að hlaða byssur sínar.

Þaðan var hann færður í einskonar kjallaragöng, 
hrakinn og hrjáður af liðsmönnunum. Þeir sáu, að 
þetta var enginn aðalsmaður og væri því óhætt að 
skeyta skapi sínu á honum.

Loksins eftir langa mæðu, komu rjettarins þjónar 
og losuðu hann úr klóm kvalara sinna, en ekki samt 
við kvalirnar, því að nú drógu þeir herra Bonacieux 
í rjettarsalinn. Annars var það vaninn að yfirheyra 
fangana í klefum sínum, en í þetta skifti þótti ekki 
taka því.

Tveir varðmenn tóku nú klæðasalann og leiddu 
hann um garð einn inn í langan gang. Þar opnuðu 
þeir dyr og hrundu honum inn í lágt herbergi, er 
ekki hafði annað að geyma en borð og stól. Við 
borðið sat umsjónarmaður og var að skrifa.

Umsjónarmaðurinn grúfði sig ofan í skjöl sín, 
en nú leit hann upp til að sjá, hver kominn væri. 
Þessi umsjónarmaður var fremur hryssingslegur á að 
líta. Nefið var hátt og hvast, kinnbeinin gulleit og 
stóðu hátt, augun lítil og hvöss og andlitið yfir höfuð 
ekki ósvipað merði eða ref. Höfuðið skrolli á 
löngum hálskraga og var á sífeldu iði.

Hann spurði fyrst um nafn fangans, aldur, stöðu 
og heimilisfang.

Ákærði kvaðst heita Jacques Michel(Sjakk Misjel) 
Bonacieux, 51 árs, fyrverandi klæðasali og eiga heima 
í Fossoyeur-götunni nr. 11.

Umsjónarmaðurinn gerði nú hlje á yfirheyrslunni 
en hjelt í þess stað ræðustúf yfir Bonacieux um vald 
og myndugleika kardínálans og öll hans stóru og 
miklu afreksverk. Hann benti á, hver fífldirfska það 
væri að rísa öndverður gegn þessum óviðjafnanlega 
ráðherra, sem ekki ætti sinn líka á meðal þeirra, sem 
á undan voru gengnir og sem eftirkomendurnir mundu 
taka sjer til fyrirmyndar. Og sjerstaklega benti hann 
á það sem örgustu óhæfu, að rjettur og sljettur borgari 
færi að skifta sjer af opinberum málum og pólitík.

Þegar hann hafði lokið þessari ræðu, hvesti hann 
augun á vesalings Bonacieux og skoraði á hann að 
hugleiða, hvílíkt vandamál hann væri bendlaður við.

Þær hugleiðingar klæðasalans voru bæði lítilmannlegar 
og fábrotnar. Hann bölvaði þeim degi, 
sem herra de La Porte hefði hugkvæmst að gifta sjer 
frænku sína og einkum og sjer í lagi formælti hann 
þeim degi og þeirri stund, sem konu hans hafði verið 
falið að gæta línklæða drotningar.

Bonacieux var sjerplægnin sjálf, en auk þess argasti 
nirfill og bleyðimenni og ást sú, sem hann bar 
til hinnar ungu konu sinnar var hvorki svo heit nje 
einlæg, að hún megnaði að yfirbuga þessar náttúruhvatir 
hans.

Hann var nú að hugsa um ræðu umsjónarmannsins, 
»Herra umsjónarmaður,« sagði hann. »þjer megið 
vera þess fullviss, að jeg kann að meta verðleika 
hans hágöfgi, ekki síður en hver annar, og kann líka 
að meta þann sóma, að lifa undir handleiðslu slíks 
stjórnvitrings.«

»Ætli það nú?« sagði umsjónarmaðurinn dræmt. 
»En ef svo er – hvernig stendur þá á því, að þjer 
eruð kominn hingað í Bastilluna?«

»Að jeg er kominn hingað, eða öllu heldur, hvers 
vegna jeg er kominn hingað — ja, því er mjer als 
ómögulegt að svara af því að jeg veit það ekki sjálfur. 
En svo mikið er víst, að það er ekki vegna þess, 
að jeg hafi á nokkurn hátt misgert við kardínálann, 
svo jeg til viti.«

»En eitthvert stórafbrot hafið þjer samt drýgt, 
fyrst að þjer eruð ákærður fyrir drottinssvik.«

»Fyrir drottinssvik!« sagði Bonacieux og varð 
lafhræddur. »Hverjum skyldi detta í hug að ákæra 
fyrir drottinsvik vesalings klæðasala, sem hefur jafnmikla 
andstygð á Húgenottum og Spánverjum? Þjer 
sjáið það sjálfur, herra umsjónarmaður, að slíkt nær 
engri átt.«

»Herra Bonacieux,« sagði umsjónarmaðurinn og 
horfði fast á ákærða, líkt sem væri hann hjartnanna 
og nýrnanna rannsakari — »eigið þjer ekki konu?«

»Jú,« svaraði klæðasalinn titrandi, því að nú fann 
hann, að hjer var komið að upptökum allrar hans 
ógæfu. »Jú — það er að segja – jeg átti konu.«

»Hvernig á að skilja það? Hvað er orðið af 
henni, fyrst að þjer eigið hana ekki lengur?«

»Hún var numin brott.«

»Numin brott?« endurtók umsjónarmaðurinn.

»Einmitt það!«

Bonacieux fann, að ekki greiddi þetta úr þeirri 
flækju, sem hann var kominn í.

»Jæja, hún var numin brott, segið þjer. En vitið 
þjer þá, hver sá var, sem rændi henni?«

»Já – jeg held að jeg þekki hann.«

»Hver er hann?«

»Jeg þori ekki að fullyrða neitt, herra umsjónarmaður, 
en jeg hef samt grun.«

»Og hvern grunið þjer? Segið alveg eins og 
yður býr í brjósti.«

Þarna var Bonacieux kominn í dálaglega klípu. 
Hvort átti hann nú heldur að þegja eða segja? Ef 
hann þegði, þá var viðbúið, að hann yrði grunaður 
um að vita meira en hann vildi kannast við, en ef 
hann segði alt, sem hann vissi, þá yrði þó að viðurkenna, 
að hann hefði fullan vilja á að fá einhverja 
úrlausn þessa máls. Hann afrjeð því að segja upp 
alla sögu.

»Jeg gruna mann nokkurn háan vexti, dimmleitan 
og drembilegan, sem virðist vera tiginn maður. Hann 
hefur margoft elt okkur hjónin þegar jeg hef fylgt 
konu minni heim frá Louvre.«

»Hvað heitir hann?« spurði umsjónarmaðurinn 
óþolinmóður.

»Jeg veit ekki hvað hann heitir, en jeg skyldi 
þekkja hann úr þúsund mönnum ef hann bæri fyrir 
mig.«

»Þekkja hann úr þúsund mönnum!« sagði umsjónarmaðurinn 
og hleypti brúnum.

»Já, það er að segja — –« Bonacieux sá nú, 
að hann hafði hlaupið á sig.

»Þjer segist geta þekt hann úr þúsund mönnum,« 
tók umsjónarmaðurinn upp aftur. »Jæja, þetta 
nægir nú í dag. En áður en við höldum yfirheyrslunni 
áfram, verð jeg að gefa skýrslu um, að þjer 
þekkið manninn, sem nam konu yðar brott.«

»En jeg hef als ekki sagt að jeg þekki hann,« 
sagði Bonacieux í örvæntingu sinni. »Jeg hef þvert á 
móti sagt — –«

»Farið burt með fangann,« sagði umsjónarmaðurinn 
við varðmennina.

»Og hvert á að fara með hann?« spurði rjettarþjónninn.

»Í einhvern klefann.«

»Hvaða klefa?«

»Það er sama, hvaða klefi það er, bara honum 
verði tryggilega lokað,« svaraði umsjónarmaðurinn. 
Bonacieux leizt ekki á blikuna.

»Æ æ!« veinaði hann. »Þetta er auma ástandið! 
Konan mín hlýtur að hafa drýgt einhvern hræðilegan 
glæp og svo halda þeir, að jeg sje meðsekur henni 
og láta mig sæta sömu hegningu. Hún hefur eflaust 
borið það fram, að hún hafi sagt mjer alt saman og 
kvenfólkið er svo ístöðulaust — Sama hvaða klefi 
það er – það er bara þessi nóttin og svo hjól 
og steglur og gálginn á morgun! Guð minn góður — 
miskunaðu mjer!«

Varðmennirnir skiftu sjer ekkert af þessum kveinstöfum 
hans – þeir voru alvanir þess háttar. Þeir 
tóku sinn í hvern handlegg á honum og drógu hann 
burt, en umsjónarmaðurinn fór að skrifa brjef, sem 
rjettarþjónninn beið eftir og átti að koma til skila.

Bonacieux kom ekki dúr á auga alla nóttina, 
ekki beint vegna þess, hvað klefinn var óvistlegur, 
heldur vegna þess, að hræðslan og áhyggjurnar píndu 
hann og kvöldu. Hann sat alla nóttina á klefabekknum 
og hrökk í kuðung í hvert skifti, sem hann heyrði 
eitthvert þrusk eða umgang og þegar lýsa tók af 
dagi, virtist honum dagsbrúnin sjálf vera grá og 
yglileg.

Alt í einu heyrði hann, að slagbrandinum var 
skotið frá dyrunum og spratt hann þá á fætur, yfirkominn 
af ótta. Hann hjelt, að nú væri verið að 
að sækja sig á höggpallinn og varð svo feginn að 
sjá, að það voru ekki aðrir en umsjónarmaðurinn og 
rjettarþjónninn, að hann gjarnan hefði getað fallið um 
háls þeim.

»Málið er orðið enn flóknara, heldur en það var 
í gær,« sagði umsjónarmaðurinn, »og jeg vil nú ráða 
yður að segja allan sannleikann og hann einan, því 
að reiði kardínálans verður ekki afstýrt með öðru 
móti en því, að þjer gerið nú hreinskilnislega játningu.«

»Jeg er reiðubúinn að segja alt, sem jeg veit,« 
sagði Bonacieux. »Yfirheyrið þjer mig bara!«

»Í fyrsta lagi: Hvar er konan yðar?«

»Jeg var búinn að segja yður, að henni hefði 
verið rænt.«

»Jú — en klukkan fimm síðdegis í gær komst 
hún undan — yður að segja.«

»Komst undan hverjum?« spurði Bonacieux. 
»Aumingja konan! En jeg fullvissa yður um, að hafi 
hún komist undan, þá var það ekki mjer að kenna.«

»Hvaða erindi áttuð þjer þá til herra d'Artagnan, 
nábúa yðar? Þjer áttuð langt samtal við hann í gær.«

»Jú satt er það, herra umsjónarmaður. Jeg kannast 
við að hafa komið til herra d'Artagnan.«

»Og hver var tilgangurinn með þeirri heimsókn?«

»Jeg ætlaði að biðja hann að hjálpa mjer til þess 
að finna konuna mína, því að jeg hjelt, að mjer bæri 
fullkominn rjettur til þess að heimta hana aftur – – 
en nú skilst mjer, að svo muni ekki hafa verið og 
bið jeg yður margsinnis fyrirgefningar á g1ópsku 
minni.«

»Og hverju svaraði herra d'Artagnan?«

»Herra d'Artagnan lofaði mjer hjálp sinni, en jeg 
varð þess fljótt var, að hann var að blekkja mig.«

»Þjer eruð að gera gabb að rjettinum. Þið d'Artagnan 
hafið komið ykkur saman og samkvæmt 
þeim samningi rak hann lögregluþjónana sem voru 
búnir að handsama konuna yðar, á flótta og hefur 
nú sjálfur skotið henni undan öllum eftirgrenslunum.«

»Hefur herra d'Artagnan tekið konuna mína? 
Ja – tarna! Það kalla jeg frjettir!«

»Herra d'Artagnan er í okkar höndum, sem betur 
fer, og þið verðið nú prófaðir saman.«

»Jeg fer heldur ekki fram á annað,« sagði Bonacieux. 
»Jeg er sannarlega ekki mótfallinn því, að fá 
að sjá einhvern, sem jeg þekki.«

»Sækið herra d'Artagnan,« skipaði umsjónarmaðurinn. 
Rjettarþjónninn fór og kom aftur með – Athos.

»Herra d'Artagnan,« sagði umsjónarmaðurinn og 
vjek sjer að Athos. »Viljið þjer nú gera svo vel að 
skýra frá, hvað yður og þessum manni fór á milli.«

»En þetta er ekki herra d'Artagnan,« sagði Bonacieux.

»Hvað segið þjer? Er þetta ekki herra d'Artagnan?«

»Nei, því fer fjarri.«

»Hver er þá þessi maður?« spurði umsjónarmaðurinn.

»Það get jeg ekkert um sagt — jeg þekki hann 
ekki,« sagði Bonacieux.

»Hvað er að tarna! – þekkið þjer hann ekki?«

»Nei.«

»Hafið þjer aldrei sjeð hann áður?«

»Jú, raunar hef jeg það, en jeg veit ekki hvað 
hann heitir.«

»Hvað heitið þjer?« spurði umsjónarmaðurinn.

»Athos,« svaraði lífvarðarliðinn.

»Það er nafn á fjalli, en ekkert mannsnafn,« sagði 
veslings umsjónarmaðurinn og fór að þykja nóg um 
þessa flækju.

»Það er nafn mitt,« sagði Athos rólega.

»En þjer hafið sagt, að þjer hjetuð d'Artagnan.«

»Hef jeg sagt það?«

»Já — einmitt þjer.«

»Það er að segja, að varðmennirnir sögðu við 
mig: Eruð þjer ekki d'Artagnan? Á, haldið þið það?« 
spurði jeg, en þeir töluðu hver í kapp við annan og 
sögðust vera vissir um, að þetta væri svo og jeg 
vildi ekki fara að þræta við þá, enda var það ekki 
óhugsandi, að jeg færi ekki rjett með!«

»Þjer misbjóðið tign rjettarins, herra góður,«

»Nei, engan veginn sagði Athos.«

»Þjer eruð herra d'Artagnan.«

»Þarna sjáið þjer nú, að þjer segið það sjálfur.«

En nú greip Bonacieux fram í og sagði: »Hjermeð 
lýsi jeg hátíðlega yfir því, að hjer er ekki um 
neitt að villast. Herra d'Artagnan er leigjandi minn 
og hlýt jeg því að þekkja hann. Hann er að vísu 
ekki farinn að borga mjer neina húsaleigu enn, en 
jeg þekki hann ekki síður fyrir það. Herra d'Artagnan 
er ungur maður um tvítugt, en þessi maður er 
þrítugur að minsta kosti. D'Artagnan er í lífvarðarliði 
des Essarts, en þessi maður er í skyttuliði herra 
de Tréville. Lítið þjer bara á einkennisbúninginn, 
herra umsjónarmaður — lítið þjer á hann!«

»Það er satt,« tautaði umsjónarmaðurinn. »Þetta 
er alveg satt.«

Í þessum svifum var hurðinni hrundið upp og 
sendiboði kom með brjef til umsjónarmannsins.

»Æ, vesalingur,« sagði umsjónarmaðurinn.

»Hvað nú? Hvað eigið þjer við? Um hvern eruð 
þjer að tala? Ekki þó um konuna mína, vænti jeg?«

»Jú einmitt um hana. Nú er komið fallega fyrir 
ykkur, eða hitt þó heldur!«

»En herra trúr! Segið mjer, herra umsjónarmaður, 
hvernig minn málstaður getur versnað, þó að 
konan mín aðhafist eitthvað? Jeg, sem sit hjerna í 
fangelsi!« kveinaði Bonacieux.

»Af því að hún hefur hvorki gert annað nje 
meira, en það, sem ykkur hefur komið saman um 
jafn þokkalegt og það er.«

»Jeg sver og sárt við legg, herra umsjónarmaður, 
að þjer farið algerlega villur vegar. Jeg hef ekki 
minstu hugmynd um fyrirætlanir konu minnar og 
ekki nokkurt hugboð um það, hvað hún hefur gert 
fyrir sjer — en ef hún hefur aðhafst einhverja óhæfu, 
þá afneita jeg henni, útskúfa henni og lýsi bölvun 
minni yfir henni!«

»Sveisvei!« sagði Athos við umsjónarmanninn. 
»Ef þjer þurfið	mín ekki lengur hjer, þá vil jeg helzt 
láta fara með mig eitthvað burt. Mjer dámar ekki þessi 
Bonacieux.«

»Látið fangann aftur í klefa sinn,« sagði umsjónarmaðurinn, 
»og haldið strangari vörð yfir honum 
en áður hefur verið gert.«

»En sje það herra d'Artagnan, sem þjer ætlið 
endilega að ná í,« sagði Athos með vanalegri rósemi, 
»þá fæ jeg ekki sjeð, hvaða gagn yður er að mjer.«

»Gerið sem jeg hef sagt,« æpti umsjónarmaðurinn	–« 
og haldið þjer yður saman! Skiljið þjer það?«

Athos ypti öxlum og fór með varðmönnunum, en 
Bonacieux hóf upp aftur kveinstafi sína svo sára, að 
vel hefðu þeir mátt hræra ljónshjarta.

Klæðasalinn var látin vera í sama klefanum, sem 
hann hafði verið í um nóttina og var svo ekki ró 
hans raskað framar þennan dag — og allan þann 
dag hágrjet Bonacieux eins og regluleg raggeit, enda 
var hann engin hetja, eins og hann hafði sjálfur 
kannast við áður.

Klukkan níu um kvöldið ætlaði hann loksins að 
fara að leggja sig fyrir, en heyrði þá fótatak úti á 
ganginum. Það nálgaðist dyrnar á klefa hans, hurðin 
var opnuð og varðmennirnir komu inn.

»Fylgið mjer eftir,« sagði lögregluþjónn, sem var 
með varðmönnunum.

»Fylgja yður eftir – um þetta leyti — og hvert?« 
sagði Bonacieux.

»Þangað sem okkur hefur verið skipað að flytja 
yður.«

»Þetta er ekki annað en svarleysa.«

»Það er nú samt eina svarið, sem við getum í 
tje látið.«

»Æ hamingjan góða!« stundi klæðasalinn. »Nú 
er þó vissulega úti um mig.«

Og svo fór hann með varðmönnunum mótstöðulaust 
og möglunarlaust.

Þeir gengu eftir sama ganginum, þvert yfir garð 
einn og gegnum varðstofu. Loksins var honum 
stungið inn í vagn fyrir utan hliðið og fylgdu vagninum 
fjórir ríðandi hermenn. Lögregluþjónninn settist 
við hlið hans, vagnhurðinni var skelt aftur og sátu 
þeir nú báðir þarna inniluktir.

Vagninn fór mjög hægt yfir – rjett eins og líkvagn 
og sá fanginn ekki annað út um vagngluggann 
en neðstu hæð húsanna og steinlagninguna á 
götunum, en þar sem hann var borinn og barnfæddur 
í París, gat hann þó áttað sig á ýmsu, svo sem 
dyratjöldum, götuluktum o.fl. Þegar þeir komu til 
Saint-Paul(Pol), ætlaði hann að hníga í ómegin og 
gerði krossmark fyrir sjer, því að þar var vant að 
höggva þá Bastillufanga, sem dæmdir voru til dauða. 
Hjelt hann að vagninn mundi staðnæmast þarna, en 
svo varð þó ekki.

Þegar lengra kom, fjekk hann annað hræðslukastið. 
Voru þeir þá að fara meðfram Saint-Jean (Sjang) 
kirkjugarðinum, en þar var siður að jarðsetja drottinssvikara 
og landráðamenn. Nokkur huggun var honum 
það þó, að jafnaðarlega voru þessir menn afhöfðaðir 
áður en þeim var holað niður í jörðina, en ennþá sat 
höfuð hans fast á sínum eigin búk! Þá tók hann 
eftir því, að þeir stefndu á Gréve-torgið (Aftökustaður 
í París til forna) og ráðhúsið og hjelt hann 
þá, að nú væru öll sund lokuð. Hann ætlaði að fara 
að skrifta syndir sínar fyrir lögregluþjóninum, og 
þegar maður sá neitaði að hlusta á skriftirnar, veinaði 
hann svo ámátlega, að lögregluþjónninn hótaði 
að stinga upp í hann ginkefli ef hann steinþegði 
ekki.

Þessi hótun var Bonacieux ofurlítil hugsvölun. 
Hann hugsaði sem svo, að ef ætti að höggva hann 
á Gréve-torginu, þá væri það ekki ómaksins vert að 
kefla sig þegar svo skamt var til aftökustaðarins. Það 
reyndist líka, að vagninn hjelt áfram yfir þetta hræðilega 
torg án þess að nema staðar. Nú var þá ekki 
annað hræðsluefni eftir en Croix-du-Trahoir (Croa-duj-Traoar), 
þar sem örugustu glæpamenn voru líflátnir 
— og þangað stefndi vagninn!

Bonacieux hjelt, að hann væri þó ekki verri en 
svo að hann fengi að láta lífið í Saint-Paul eða Gréve-torginu, 
en nú átti endastöðin að vera á Croix-du-Trahoir! 
Hann gat ekki eygt krossinn (croix) ennþá, 
en hann fann það á sjer, að hann væri þar rjett hjá. 
Nú heyrði hann líka hávaða og vagninn staðnæmdist! 
Þetta var ofraun fyrir veslings Bonacieux og hann 
stundi við, rjett eins og þegar deyjandi maður er að 
gefa upp andann	– og svo misti hann meðvitundina.



XIV. Maðurinn frá Meung.


Mannfjöldinn hafði ekki safnast saman við Groix-du-Trahoir 
til þess að horfa á neinn, sem ætti að 
hengjast, heldur á mann, sem búið var að hengja.

Vagninn stanzaði ekki nema litla stund og hjelt 
svo áfram gegnum mannþröngina og inn í Bonsenfants 
(Bongangfang)-götuna og staðnæmdist loks fyrir 
utan lágt hlið.

Hliðið var opnað og tóku tveir lífvarðarliðar 
Bonacieux á milli sín og leiddu hann eftir göngum, 
upp stiga og inn í biðherbergi.

Bonacieux fór þetta alt eins og í einhverri leiðslu, 
sá alt eins og í þoku og heyrði alt sem fram fór, en 
vissi þó ekki um hvað talað var. Hann var svo 
sinnulaus, að hann hefði hvorki æmtað nje skræmtað 
þó að hann hefði verið leiddur á höggpallinn þegar 
í stað. Sat hann nú þarna á bekk í sömu stellingum, 
sem lífvarðarliðarnir höfðu skilið við hann, studdi 
bakinu upp að veggnum og ljet handleggina lafa.

Loksins fór hann þó að ranka eitthvað við sjer 
og líta í kringum sig og sá þá, að ekki mundi nein 
hætta vera á ferðum enn. Setan á bekknum var mjúk 
og herbergið klætt vönduðu veggfóðri, en fyrir gluggunum 
hjengu damasktjöld á gullstöngum. Þarna var 
auðsjáanlega ekkert að óttast og fór hann því að 
hugsa til hreyfings, en jafnskjótt og hann stóð upp, 
var dyratjaldi slegið til hliðar og kom inn liðsforingi, 
ofur vingjarnlegur á svip. Hann sagði eitthvað við 
mann, sem var í hliðarherberginu og vjek sjer svo 
að fanganum.

»Þjer heitið Bonacieux?« spurði hann.

»Já, herra liðsforingi. Nafn mitt er það,« svaraði 
klæðasalinn skjálfandi af hræðslu.

»Komið hjerna innar,« sagði liðsforinginn og 
vísaði Bonacieux inn í hliðarherbergið. Það var allstór 
stofa og hjengu alskonar vopn á veggjunum. 
Það var fremur þungt loft þar inni og logaði eldur á 
arni þó að þetta væri að sumarlagi. Í miðri stofunni 
var borð, alsett bókum og skjölum og þar ofan á 
breiddur stór og greinilegur uppdráttur af La Rochelle.

Við eldstóna stóð maður meðallagi hár, drýldinn 
og drembilegur á svip, hvasseygður, ennisbreiður og 
toginleitur, með yfirskegg og hökutopp. Hann var 
tæplega fertugur að aldri, en þó tekinn að hærast í 
vöngum. Ekki bar hann sverð við hlið, en var að 
öðru leyti búinn sem hermaður og buffalleðursstígvjelin 
á fótum hans sýndu, að hann hafði verið á 
hestbaki þennan dag.

Maður þessi var Armand Jean Duplessis, kardínáli 
af Richelieu. Útlit hans var ekki eins og því er 
vanalega lýst, þ.e.a.s. hann leit ekki út eins og 
ellihrumur maður, komin að fótum fram, sem ekki 
gæti hreyft sig úr hægindastólnum. Nei – hann 
leit út eins og glæsilegt snyrtimenni, sem hann og 
líka var, raunar fremur heilsutæpur, en andans skerpa 
og þróttur svo framúrskarandi, að telja mátti hann 
einn hinn merkasta mann, sem nokkru sinni hefur 
uppi verið. Það var þessi maður sem hafði lagt hertogadæmið 
Mantúa undir hertogan af Nemúr og brotið 
undir sig borgirnar Nímes (Ním), Castres (Kastr) 
og Uzés (Ujse) og bjóst nú til að stökkva Englendingum 
burt af eynni Ré og setjast um La Rochelle.

Við fyrsta álit var ekkert sem benti til þess að 
maður þessi væri kardínáli og ekkert einkennilegt, sem 
gæfi ókunnugum grun um, hver hann væri.

Veslings klæðasalinn stóð kyr frammi við dyrnar, 
en kardínálinn hvesti á hann augun eins og vildi hann 
skygnast inn í alla fortíð hans.

»Er þetta Bonacieux?« spurði hann eftir stutta 
stund.

»Já, yðar hágöfgi,« svaraði liðsforinginn.

»Jæja, fáið mjer þá skjölin og látið okkur vera 
eina.«

Liðsforinginn fjekk honum skjölin, hneigði sig 
djúpt og fór.

Bonacieux þóttist vita, að skjöl þessi mundu vera 
rjettarprófið, sem haldið var yfir honum í Bastillunni. 
Maðurinn við eldstóna leit við og við upp úr skjölunum 
og horfði svo kuldalega á Bonacieux, að honum 
fanst augnatillit hans nísta sig inn að beini.

Eftir að hafa lesið í skjölunum stutta stund og 
horft á Bonacieux hafði kardínálinn komist að fastri 
niðurstöðu í málinu.

»Þessi mannskepna hefir aldrei tekið þátt í neinu 
samsæri,« tautaði hann, »en fyrst að hann er nú hjer 
kominn, þá er best að athuga hann dálítið.«

»Þjer eruð ákærður fyrir landráð,« sagði kardínálinn 
hægt.

»Jú, mjer hefir verið sagt svo, yðar hágöfgi,« 
svaraði Bonacieux, »en jeg sver þess dýran eið, að 
jeg hef enga hugmynd um, hvað hjer er um að ræða.«

Kardínálinn brosti.

»Þjer hafið verið í samsæri með konu yðar, frú 
de Chevreuse og hertoganum af Buckingham.«

»Jú, yðar hágöfgi. Jeg hef heyrt konu mína nefna 
þessi nöfn.«

»Í hvaða sambandi?«

»Hún sagði, að Richelieu kardínáli hefði gint 
Buckingham til Parísar til þess að steypa honum og 
drotningunni í glötun.«

»Jæja — sagði hún það?«  spurði kardínálinn bálvondur.

»Já — hún sagði það, en aftur sagði jeg henni, 
að slíkt ætti sjer engan stað, því að Hans hágöfgi 
dytti als ekki í hug – –«

»Þjer eruð bjáni og yður er best að þegja um 
þetta,«  sagði kardínálinn.

»Já, það sagði konan mín líka, yðar hágöfgi.«

»Vitið þjer, hver rændi konunni yðar?«

»Nei, yðar hágöfgi.«

»En þjer hafið samt einhvern grunaðan?«

»Að vísu hef jeg það, en nú er jeg fallinn frá 
þeirri grunsemd, því að lögreglustjóranum þótti hún 
óviðeigandi.«

»Vissuð þjer að konan yðar komst undan?«

»Nei, yðar hágöfgi. Jeg heyrði það fyrst í fangelsinu 
og það var umsjónarmaðurinn, sem sagði mjer 
það. — Það er annars allra liðlegasti maður.«

Kardínálinn brosti aftur.

»Þjer vitið þá ekki, hvað varð af konu yðar eftir 
að hún slapp?«

»Nei, það veit jeg als ekki, en líklegast hefir hún 
snúið aftur til Louvre.«

»Hún var ekki komin þangað klukkan eitt í nótt.«

»Hvað er að tarna! Hvar skyldi hún þá vera?«

»Það vitnast á sínum tíma – verið þjer óhræddur 
um það. Það er ekki til neins að leyna kardínálann 
neinu – hann kemst að öllu.«

»En haldið þjer þá, yðar hágöfgi, að kardínálinn 
vilji segja mjer hvar hún er?«

»Ef til vill. En fyrst verðið þjer að segja alt, 
sem yður er kunnugt um samband konu yðar við 
frú Chevreuse.«

»Jeg veit ekkert um það, yðar hágöfgi. Jeg hef 
aldrei sjeð þá konu.«

»Var kona yðar vön að fara beint heim til sín, 
þegar þjer fylgduð henni frá Louvre?«

»Nei – aldrei svo að segja. Hún átti altaf erindi 
til einhverra ljereftssala og þangað varð jeg að fylgja 
henni.«

»Hafði hún viðskifti við marga ljereftssala?«

»Eina tvo, yðar hágöfgi.«

»Hvar eiga þeir heima?«

»Annar þeirra er í Vaugirard (Vósjírar)-götunni – 
hinn í La Harpe-götunni.«

»Fóruð þjer nokkurntíma inn til þessara kaupmanna 
með henni?«

»Nei, aldrei. Jeg beið alt af fyrir utan.«

»Og hvaða ástæðu hafði hún til að fara altaf ein 
inn til þeirra?«

»Hún nefndi það aldrei. Hún sagði mjer bara að 
bíða — og svo beið jeg.«

»Þjer eruð eftirlátur eiginmaður, kæri Bonacieux,« 
sagði kardínálinn.

»Hann kallar mig kæra Bonacieux,« sagði klæðasalinn 
við sjálfan sig. »Það er svei mjer bærilegt.«

»Þekkið þjer húsið sem þessir kaupmenn búa í?«

»Já.«

»Munið þjer númerin á þeim?«

»Já.«

»Hver eru þau?«

»Nr. 25 í Vaugirard-götunni og Nr. 75 í La Harpegötunni.«

»Það er gott,« sagði kardínálinn.

Að svo mæltu tók hann silfurbjöllu og hringdi 
og kom þá liðsforinginn inn.

»Farið þjer til Rochefort,« hvíslaði kardínálinn, 
»og biðjið hann að koma hingað strax, ef hann er 
heima.«

»Greifinn er staddur hjerna og óskar að fá að 
tala við yðar hágöfgi,« sagði liðsforinginn.

»Látið hann koma inn,« sagði Richelieu.

Liðsforinginn flýtti sjer út. Skipunum kardínálans 
var ætíð hlýtt fljótt. Skömmu síðar opnuðust dyrnar 
og kom maður inn.

»Þetta er hann!« sagði Bonacieux.

»Hvaða hann?« spurði kardínálinn.

»Sá sem rændi konunni minni.«

Kardínálinn hringdi og kom þá liðsforinginn aftur.

»Farið með þennan mann til varðmannanna og 
segið þeim að gæta hans þangað til jeg geri boð 
eftir honum aftur.«

»Nei, yðar hágöfgi — það er ekki hann!« sagði 
nú Bonacieux lafhræddur, »Mjer missýndist – þetta 
er annar maður og líkist hinum ekki neitt. Þetta er 
skikkanlegur maður!«

»Farið burt með þennan fábjána,« sagði kardínálinn.

Liðsforinginn leiddi Bonacieux fram í biðherbergið 
og fjekk hann varðmönnunum.

Maðurinn, sem var nýkominn inn, beið þangað 
til Bonacieux var kominn út úr dyrunum en gekk 
svo til kardínálans og sagði:

»Þau eru búin að hittast.«

»Hver?« spurði kardínálinn.

»Hún og hann.«

»Drotningin og hertoginn?«

»Já.«

»Og hvar þá?«

»Í Louvre.«

»Eruð þjer viss um það?«

»Já.«

»Hver sagði yður það?«

»Frú de Launoy (Lannoa), einn yðar tryggasti 
fylgismaður, eins og þjer vitið.«

»Því sagði hún það ekki fyr?«

»Jeg veit ekki, hvort drotningin hefir grunað hana 
eða það er af tilviljun, en Hennar Hátign hefir látið 
frú de Surgis (Sujrsjí) sofa í herbergi hennar og vera 
yfir henni allan daginn.«

»Jæja – við höfum orðið undir þarna, en við 
reynum að ná okkur niðri aftur.«

»Jeg skal hjálpa yðar hágöfgi eftir bestu getu. — 
Þjer megið reiða yður á það.«

»Hvernig var þessi samfundur þeirra?«

»Klukkan hálfeitt um nóttina var drotningin með 
hirðmeyjum sínum — –«

»Hvar þá?«

»Í svefnherbergi sínu.«

»Nú-nú!«

»Þá kom einhver og færði henni vasaklút frá 
konunni, sem gætir línklæða hennar.«

»Áfram! Áfram!«

»Drotningu varð mikið um þetta og brá litum.«

»Áfram!«

»Samt reis hún upp og bað hirðmeyjar sínar 
bíða, því að hún ætlaði að skreppa burt, en kæmi 
fljótlega aftur. Stje hún svo úr lokrekkjunni og gekk 
úr herberginu.«

»Hvað var drotningin lengi burtu?«

»Tæpan klukkutíma.«

»Fór engin hirðkonan með henni?«

»Jú — Dona Estefanía.«

»Og kom hún svo inn aftur?«

»Já, en aðeins til að sækja lítið rósviðarskrín með 
fangamarki sínu.«

»Hafði hún skrínið með sjer þegar hún kom inn 
aftur?«

»Nei.«

»Vissi frú Lannoy, hvað var í þessu skríni?«

»Já.«

»Og drotningin hjelt ekki á skríninu þegar hún 
kom inn aftur.«

»Nei.«

»Frú Lannoy heldur þá, að drotningin hafi gefið 
Buckingham skrínið með demöntunum, sem konungur 
gaf henni?«

»Já – hún er viss um það.«

»Hvernig stendur á því?«

»Jú – frú Lannoy gætir skartgripa drotningar 
og fór þá að spyrja drotningu, hvað orðið væri af 
því.«

»Hverju svaraði drotningin því?«

»Hún stokkroðnaði og sagði að kvöldið áður hefði 
umgerðin á einum demantinum bilað og hefði hún 
því orðið að senda skrínið til gullsmiðs til þess að fá 
gert við þetta.«

»Núnú! Við verðum þá að snúa okkur til gullsmiðsins 
til að komast eftir, hvort þetta er satt.«

»Jeg er búinn að því.«

»Og hvað sagði gullsmiðurinn?«

»Hann sagðist ekki vita nokkurn skapaðan hlut 
um þetta.«

»Þetta er ágætt, Rochefort. Ekki er alt búið enn 
og við stöndum kannske betur að vígi eftir en áður.«

»Jeg efast als ekki um að skarpskygni yðar hágöfgi – –«

»Gæti bætt úr klaufaskap frú de Lannoy. Er ekki 
svo?«

»Það var einmitt það, sem jeg vildi sagt hafa, 
yðar hágöfgi.«

»Vitið þjer hvar þau leyndust, frú de Chevreuse 
og hertoginn af Buckingham?«

»Nei, það veit jeg ekki. Þjónar mínir hafa ekki 
getað útvegað mjer neina áreiðanlega vissu um það.«

»En það veit jeg!«

»Vitið þjer það, yðar hágöfgi?«

»Já — að minsta kosti fer jeg víst nærri um það. 
Annað þeirra var í Vaugirard-götunni nr. 25 og hitt í 
La Harpe-götunni nr. 75.«

»Vill yðar hágöfgi að jeg láti taka þau föst?«

»Nú er það víst orðið um seinan. Þau eru líklega 
farin sína leið, bæði tvö.«

»Má vera, en það væri þó betra að ganga úr 
skugga um það.«

»Takið þjer tíu menn úr lífverði mínum og rannsakið 
bæði húsin.«

»Það skal gert, yðar hágöfgi,« sagði Rochefort 
og flýtti sjer burt.

Kardínálinn var hugsi nokkra stund. Svo hringdi 
hann í þriðja sinni og kom liðsforinginn inn.

»Komið með fangann,« sagði kardínálinn.
Enn þá varð Bonacieux að koma fram fyrir hinn 
mikla mann.

»Þjer hafið gabbað mig,« sagði kardínálinn 
þjóstugur.

»Jeg,« sagði Bonacieux, skjálfandi af hræðslu. 
»Því skyldi jeg hafa gabbað yðar hágöfgi?«

»Konan yðar var engin kaup að eiga við ljereftssalana 
þegar hún var að finna þá.«

»Nei, í öllum guðanna bænum! Hvað var hún 
þá að gera?«

»Hún var að finna frú de Chevreuse og hertogann 
af Buckingham.«

»Einmitt það,« sagði Bonacieux og var að reyna 
að rifja upp fyrir sjer, hvernig þetta alt saman hefði 
verið lagað. »Þjer hafið rjett að mæla, yðar hágöfgi! 
Jeg var oft að segja við konuna mína, að það væri 
skrítið að ljereftssalar byggju í svona húsum og 
hefðu ekki einu sinni dyraspjald yfir búðardyrunum, en 
hún bara hló að mjer, þegar jeg var að tala um 
þetta. Æ, yðar hágöfgi,« sagði Bonacieux enn fremur 
og fjell á knje fyrir Richelieu. »Vissulega eruð þjer 
kardínálinn – hinn mikli kardínáli, hinn frábæri maður, 
sem allur heimurinn virðir og vegsamar!«

Þó að ekki væri nú sjerlega mikið í þessa hyllingu 
varið af öðrum eins manni og Bonacieux, þótti 
kardínálanum þó lofið gott. Brosti hann við og var 
sem honum hefði dottið nokkuð nýtt í hug, rjetti svo 
klæðasalanum hönd sína og sagði:

»Standið upp, kæri vin! Þjer eruð allra besti 
maður.«

»Kardínálinn hefur tekið í höndina á mjer og sá 
mikli maður hefur kallað mig vin sinn!« hrópaði 
Bonacieux ofsaglaður.

»Já, kæri vin, það hef jeg gert,« sagði kardínálinn 
ógnar föðurlega og mildilega og ljetu ekki aðrir 
blekkjast af þeirri mildi hans en þeir, sem ekkert 
þektu til hans. »Og svo var verið að gruna yður um 
græsku! Það skal sannarlega bætt yður upp. Lítið 
þjer á! Takið nú þennan peningapoka og fyrirgefið 
mjer!«

»Jeg að fyrirgefa yðar hágöfgi!« sagði Bonacieux 
og tók hikandi við peningapokanum — hefur líklega 
verið hræddur um, að kardínálinn væri að gabba sig. 
»Þjer, sem hafið vald til láta mig í svartholið og 
hengja mig! Vissulega eruð þjer herrann og jeg þrællinn, 
sem einskis er megnugur! Og svo ætti jeg að 
fyrirgefa yðar hágöfgi — nei, slíkt getur þó ekki verið 
meining yðar!«

»Svona, svona, kæri Bonacieux – þetta er fullmikið 
íborið, en jeg þakka yður samt fyrir það. Þiggið 
þjer nú þessa peninga og svo ætla jeg að kveðja 
yður í þeirri von, að þjer sjeuð hvorki óánægður nje 
leiður út af því, sem hjer hefur farið fram.«

»Jeg er frá mjer numinn og veit hvorki upp nje 
niður, yðar hágöfgi!«

»Jæja – verið þjer þá sælir í þetta sinn, því að 
jeg vona að við sjáumst aftur.«

»Svo oft sem yðar hágöfgi þóknast, Jeg er æ og 
ávalt reiðubúinn að þjóna yðar hágöfgi!«

»Má vel vera, að það verði oft, því að mjer hefur 
fallið mjög vel að tala við yður.«

Að svo mæltu brá kardínálinn við hendi til merkis 
um að samtalinu væri lokið, en Bonacieux hneigði 
sig djúpt og gekk aftur á bak út úr stofunni. Jafnskjótt 
sem hann var kominn fram í biðstofuna, heyrði 
kardínálinn að hann hrópaði hástöfum: »Lifi hans 
hágöfgi! Lengi lifi hinn mikli kardínáli!« Richelieu 
hlustaði brosandi á þessi fagnaðaróp og sagði í hálfum 
hljóðum:

»Jæja – þarna hef jeg eignast fylgismann, sem 
glaður mun ganga í dauðann fyrir mig.«

Því næst fór kardínálinn vandlega að athuga uppdráttinn 
af La Rochelle, sem lá á borðinu fyrir framan 
hann.

Meðan hann var niðursokkinn í þetta, var hurðinni 
lokið upp og kom Rochefort inn.

»Nújájá,« sagði kardínálinn með ákafa og spratt 
á fætur. Sýndi það best, hve áríðandi honum þótti 
erindi það, sem hann hafði falið greifanum.

»Seisei jú!« sagði greifinn. »Það hefur verið kvenmaður, 
26 til 28 ára, og karlmaður 35 til 40 ára í 
þessum húsum, sem yðar hágöfgi til tók. En kvenmaðurinn 
forðaði sjer í nótt og karlmaðurinn í morgun.«

»Það hafa verið þau,« sagði kardínálinn og leit 
á klukkuna, »en nú er orðið of seint að elta þau, því 
að frú Chevreuse er líklega komin til Tours (Túr) og 
Buckingham til Boulogne (Búlonj). Nú verður ekki 
hægt að hitta þau annarstaðar en í Lundúnum.«

»Hvað skal þá gera nú, yðar hágöfgi?«

»Fyrst og fremst að tala ekki nokkurt orð um 
það, sem hjer hefir gerst. Drotningin má ekki ugga 
neitt að sjer og hana má ekki gruna, að við vitum 
neitt um þetta leyndarmál hennar. Það er best að hún 
haldi að við sjeum að grafast eftir einhverju samsærinu 
– og sendið þjer svo innsiglisvörðinn Seguier 
(Segíe) til mín.«

»En hvað hafðist svo upp úr þessum manni, 
sem var hjer í yfirheyrslu?«

»Hvaða manni?« spurði kardínálinn.

»Jeg á við þennan Bonacieux.«

»Jeg hafði talsvert upp úr honum — jeg læt hann 
nefnilega njósna um konu sína.«

Rochefort greifi hneigði sig til merkis um, að 
hann kannaðist við yfirburði herra síns og gekk burt.

Þegar kardínálinn var orðinn einn, fór hann að 
skrifa brjef og innsiglaði það með sínu eigin signeti. 
Að því búnu hringdi hann á liðsforingjann.

»Gerið boð eftir Vitray (Vítre),« sagði hann »og 
biðjið hann að búast til ferðar.«

Skömmu síðar kom Vitray inn, ferðbúinn og með 
spora á fótum.

»Vitray,« sagði kardínálinn. »Þjer verðið að fara 
til London undir eins og tefja hvergi, heldur fara 
náttfari og dagfari. Þessu brjefi, sem jeg nú fæ yður, 
eigið þjer að koma til Mylady. Svo er hjer ávísun 
upp á 200 gullpeninga, sem þjer getið tekið hjá fjehirði 
mínum og álíka fje mun hann greiða yður, ef 
þjer verðið kominn aftur innan 6 daga og hafið lokið 
erindi yðar svo að við megi una.«

Maðurinn hneigði sig, tók við ávísuninni og 
gekk burt.

Brjefið var svohljóðandi:

»Mylady! Þjer skuluð fara á fyrsta dansleikinn 
sem hertoginn verður á. Að líkindum mun hann bera 
tólf demantshnappa á kufli sínum, en þjer verðið einhvern 
veginn að komast að honum og sjá yður færi 
á að skera tvo hnappana burtu.

Þjer geymið svo hnappana á góðum stað og 
sendið mjer skeyti jafnskjótt sem því er lokið.«



XV. Hermenn og borgarar.


D'Artagnan og Porthos gerðu herra de Tréville 
aðvart þegar Athos kom hvergi fram daginn eftir 
atburði þá, sem nú hefir verið sagt frá.

Hvað Aramis snerti, þá hafði hann beðið um 
fimm daga orlof og var nú í Rouen (Rúang), að sagt 
var í einhverjum erindum til fjölskyldu sinnar.

Herra de Tréville var hermönnum sínum eins og 
góður faðir. Sá minsti og lítilmótlegasti þeirra átti 
jafnvíst athvarf til hans og verið hefði hans eigin 
bróðir, svo framarlega sem hann bar einkennisbúning 
skyttuliðsins.

Hann fór undir eins til rannsóknardómara hermanna 
og voru síðan gerð boð eftir varðstjóranum í 
Croix-rouge (Kroarúsj). Varð þá brátt uppvíst, að Athos 
væri fangelsaður í Bastillunni.

Athos hafði orðið fyrir sömu meðferðinni og 
Bonacieux. Þeir voru báðir prófaðir saman eins og 
áður er sagt. Athos var hræddur um að d'Artagnan 
ynnist ekki tími til að gera alt það, sem honum var 
ætlað að gera og dró því alt á langinn, þangað til 
að hann sagði loksins, að nafn sitt væri Athos, en 
ekki d'Artagnan.

Hann bætti því við seinna, að hann þekti hvorki 
Bonacieux eða konu hans, að hann hefði aldrei talað 
við þau aukatekið orð og að hann hefði farið í heimsókn 
til d'Artagnans vinar síns klukkan tíu um kvöldið 
– ennfremur að hann hefði verið hjá herra de 
Tréville næstu klukkutímana þar á undan og borðað 
miðdagsverð hjá honum. Hann kvaðst hafa tuttugu 
votta að þessu og tilnefndi meðal þeirra ýmsa alþekta 
aðalsmenn, þar á meðal La Trémouille hertoga.

Nú var annar rannsóknardómari fenginn og varð 
honum jafn ráðafátt við Athos – við þennan einfalda 
og rólega framburð hans. Hann ætlaði sjer helst að 
vera alldrýldinn við fangann og svala þannig fáþykkju 
þeirri, sem borgarar oft og tíðum bera til hermanna, 
en hann fór að gæta að sjer þegar þeir Tréville og 
Trémouille voru nefndir í sambandi við þetta mál.

Athos var líka sendur til kardínálans, en hann 
var þá ekki viðlátinn og sat á tali við konung, en í 
sömu andránni kom herra de Tréville inn til Hans 
Hátignar, enda hafði hann alt af greiðan aðgang að 
konungi sem höfuðsmaður skyttuliðanna. Hafði Tréville 
þá grenslast eftir Athos árangurslaust og síðan 
haft tal af rannsóknardómara hermanna og forstjóra 
Bastillunnar.

Vjer könnumst við fæð þá, sem konungur lagði 
á drotningu sína og tortrygni þá, sem hann bar í 
hennar garð og var kardínálinn jafnan að ala á 
þessu hvorutveggja, því að honum var alt af minna 
gefið um kvenfólk en karlmenn þegar hann ætlaði sjer 
að hafa einhver brögð í tafli, en verst var honum við 
vinfengi þeirra drotningar og frú de Chevreuse. Stóð 
honum meiri beygur af þessum tveimur konum en 
ófriðinum við Spánverja, þrætunum við Englendinga 
og peningakreppu Frakka. Það var hans sannfæring, 
að frú de Chevreuse væri ekki að eins pottur og 
panna í pólitískum launráðum drotningar, heldur væri 
hún drotningu líka hjálpleg með ástamál hennar — 
og það þótti kardínálanum meira um vert.

Konungur fyltist þegar ofsabræði er kardínálinn 
sagði honum að frú de Chevreuse, sem útlæg var 
ger til Tours og því búist við, að hún væri að staðaldri 
í þeim bæ, hefði nú verið fimm samfleytta daga 
í París og komist undan eftirgrenslun lögreglunnar 
allan þann tíma. Þótt konungur vildi láta kalla sig 
Lúðvík hinn rjettláta og Lúðvík hinn skírlífa, var hann 
samt bæði dutlungasamur og ótrúr. Ókomnum tímum 
mun veitast erfitt að átta sig á lyndiseinkennum 
hans og mannkynssagan að eins geta stuðst þar við 
staðreyndir, en síður við sálfræðilegar rökleiðslur.

En þegar kardínálinn bætti því við, að frú Chevreuse 
hefði ekki eingöngu verið í París, heldur hefði 
drotningin verið í einhverju leynimakki við hana og 
ennfremur því, að skyttuliði einn hefði dirfst að ráðast 
á lögregluna með ofbeldi, ónýta alla rannsókn 
þessara mála og hindra þannig kardínálann í því að 
greiða úr þessum flækjum og launráðum – þá gat 
Lúðvík þrettándi ekki lengur á sjer setið. Hann stóð 
upp náfölur og þegjandi — alveg gagntekinn af taumlausri 
bræði, sem gat komið honum til að fremja fádæma 
grimdarverk, og stje fram á gólfið eins og hann 
ætlaði að æða beint til herbergja drotningarinnar.

Og enn hafði kardínálinn þó ekki minst einu 
orði á hertogann af Buckingham.

Einmitt í þessari svipan kom herra de Tréville 
inn til þeirra, rólegur, kurteis og prúðmannlegur í 
framgöngu.

Höfuðsmaðurinn rjeði það strax af nærveru kardínálans 
og reiðisvip konungs, hvað hjer hefði gerst 
og fann sjer vaxa ásmegin til sennu þeirrar, er í 
vændum var.

Lúðvík þrettándi hafði þegar tekið um hurðarsnerilinn, 
en sneri við þegar de Tréville kom inn.

»Það ber vel í veiði, að þjer komið,« sagði konungur, 
sem ekki gat stjórnað skapi sínu þegar reiðiköstin 
gripu hann. »Það eru þokkalegar sögur, sem 
ganga af skyttuliðum yðar.«

»Það eru heldur ekki óþokkalegar sögur,« sagði 
de Tréville, »sem jeg get sagt yðar Hátign af rjettarins 
þjónum.«

»Hverjar eru þær?« spurði konungur með uppgerðar 
hæversku.

»Jeg skal allra þegnsamlegast leyfa mjer að tilkynna 
yðar Hátign,« svaraði de Tréville í sama tón, 
»að nokkrir lögregluþjónar, sem annars eru heiðarlegir 
menn, þó að þeir virðist hafa horn í síðu allra hermanna, 
hafa leyft sjer	– samkvæmt skriflegri skipun, 
sem mjer er meinað að sjá — að taka fastan og 
ákæra einn af skyttuliðum mínum eða yðar Hátignar 
rjettara sagt – trúan og heiðarlegan hermann, Athos 
að nafni, sem yðar Hátign metur mikils.«

»Athos,« sagði konungur. »Jeg kannast við það 
nafn.«

»Yðar Hátign mun minnast þess,« hjelt de Tréville 
áfram, »að það var þessi skyttuliði, sem var svo 
óheppinn að særa herra Cahussac í einvígi. Meðal 
annara orða, yðar hágöfgi,« sagði höfuðsmaðurinn og 
vjek sjer að kardínálanum. »Er herra Cahussac gróinn 
sára sinna?«

»Jú — þakka yður fyrir,« svaraði kardínálinn 
kuldalega.

»Athos fór að heimsækja einn vin sinn, en hann 
var þá ekki heima,« sagði de Tréville ennfremur. 
»Það var ungur maður frá Béarn, sem er nýkominn 
í þjónustu yðar hátignar og er annars í lífvarðarliði 
des Essarts. Athos tók sjer bók í hönd, settist niður 
og ætlaði að bíða vinar síns, en þá kom heill herskari 
lögregluþjóna, umkringdu húsið og mölvuðu upp 
dyrnar.«

Kardínálinn kinkaði kolli til konungs.

»Þetta vitum vjer vel,« mælti konungur. »Það var 
alt saman gert oss til varnar og tryggingar.«

»Ætli það hafi þá líka verið Yðar Hátign til varnar 
og tryggingar,« sagði de Tréville, »að einn af
skyttuliðum mínum, sem ekkert hafði fyrir sjer gert, 
var tekinn fastur, fengin tveim varðmönnum í hendur 
eins og stórglæpamaður og dreginn gegnum æpandi 
og ógnandi götulýðsþvögu — maður sem þrásinnis 
hefur lagt líf sitt í hættu fyrir málefni Yðar Hátígnar 
og er ávalt reiðubúinn að láta líf sitt fyrir yður.«

»Skyldi þetta nú vera rjett sagt frá?« spurði konungur 
í nokkurri óvissu.

»Herra de Tréville láist að geta þess,« sagði 
nú kardínálinn rólega, »að þessi saklausi skyttuliði 
og heiðursmaður hafði sýnt sig í því einum klukkutíma 
áður að bera vopn á fjóra lögregluþjóna, sem 
sendir voru af mjer til að leyta upplýsinga í mikilsvarandi 
máli.«

»Jeg hygg að yðar hágöfgi muni veitast erfitt að 
færa sannanir fyrir því,« sagði de Tréville og var 
hinn keikasti. »Því að einum klukkutíma áður borðaði 
herra Athos – sem er sannur heiðursmaður, eins og 
jeg þegar hef tekið fram við Yðar Hátign – miðdagsverð 
heima hjá mjer og sat síðan í samkvæmissalnum 
á tali við La Trémouille og Chalus(Sjaluj) 
greifa, sem líka var þar staddur.«

Konungur leit á kardínálann.

»Það verður að taka rjettarskjölin trúanleg,« 
sagði kardínálinn. Lögregluþjónarnir, sem ráðist var á, 
hafa gefið skýrslu þá, sem jeg leyfi mjer að leggja 
fram fyrir Yðar Hátign.«

»Skyldi framburður hermanna ekki vera jafngildur 
eða gildari framburði borgara?« spurði de Tréville 
drembilega.

»Svona, svona, de Tréville! Hafið þjer hægt um 
yður!« svaraði konungur.

»Ef yðar hágöfgi fellið grun á einhver skyttuliða 
minn,« sagði de Tréville, »þá heimta jeg sjálfur rannsókn, 
treystandi rjettlætistilfinningu yðar.«

»Í húsi því, sem lögregluþjónarnir umkringdu, á 
heima ungur maður frá Béarn, að mjer hefur verið 
sagt, sem er vinur þessa skyttuliða, er hjer ræðir um. 
Er ekki svo?« spurði kardínálinn.

»Yðar hágöfgi á sjálfsagt við d'Artagnan?«

»Jeg á við ungan mann, sem er skjólstæðingur 
yðar, herra de Tréville.«

»Jú – það er hann.«

»Gæti nú ekki hugsast, að þessi, ungi maður 
hefði gint skyttuliðann?«

»Gint Athos! — mann sem er helmingi eldri!« 
sagði de Tréville. »Nei yðar hágöfgi. En annars var 
d'Artagnan staddur heima hjá mjer þetta kvöld.«

Voru þá allar manneskjur hjá yður þetta kvöld?« 
spurði kardínálinn undrandi.

»Trúir yðar hágöfgi mjer ekki til þess, sem jeg 
segi?« spurði de Tréville. Hann var orðinn hárauður 
í framan af gremju.

»Mikil ósköp — þó það væri nú!« svaraði kardínálinn. 
»En segið mjer um hvaða leyti hann var hjá 
yður. Hvað var klukkan?.«

»Það get jeg sagt yður nákvæmlega. Þegar hann 
kom inn, tók jeg eftir því, að klukkan á arinhillunni 
var hálf tíu, en jeg hjelt að það væri orðið talsvert 
framorðnara.«

»Og hvenær fór hann frá yður?«

»Klukkan hálf ellefu – rjettum klukkutíma eftir 
viðureignina við lögregluþjónana.«

»En Athos var tekin fastur í húsi í Fossoyeurgötunni,« 
sagði kardínálinn. Hann efaðist ekki um 
sannsögli de Trévilles og fann, að hann mundi fara 
halloka fyrir honum.

»Maður hefur þó líklega leyfi til að heimsækja 
vin sinn og jeg hefði haldið, að einn af mínum mönnum 
ætti fullan rjett á að heimsækja mann í lífvarðarliði 
des Essarts.«

»Ekki ef þeir koma saman í grunsamlegu húsi.«

»Já, húsið er grunsamlegt, de Tréville!« sagði 
konungur. »En kannske þjer hafið ekki vitað það?«

»Nei — það vissi jeg öldungis ekki, Yðar Hátign. 
Má vel vera, að eitthvað sje athugavert við húsið, en 
það er hreint ekki við íbúðina, sem d'Artagnan leigir. 
Því að jeg stend við það, sem jeg hef áður sagt, 
að það er leitun á manni, sem er jafn hollur Yðar 
Hátign og d'Artagnan og ber jafnmikla virðingu fyrir 
kardínálanum.«

»Var það ekki þessi d'Artagnan, sem einn daginn 
særði Jussac í þessu leiðinda einvígi við Karmelítaklaustrið?« 
spurði konungur og leit á kardínálann, 
sem nú var orðinn eldrauður af reiði.

»Og særði Bernajoux daginn þar á eftir. Jú, það 
var hann, Yðar Hátign, þjer munið það rjett.«

»Jæja – hvað eigum við þá að afráða?« spurði 
konungur.

»Það er meira undir Yðar Hátign komið en mjer,« 
svaraði kardínálinn. »Jeg fyrir mitt leyti held því fram, 
að maðurinn sje sekur.«

»Og jeg er alveg gagnstæðrar skoðunar,« sagði 
de Tréville. »En þetta verður að berast undir dómara 
Hans hátignar.«

»Alveg rjett!« sagði konungur. »Látum dómarana 
dæma – það er þeirra verk hvort sem er.«

»Það er annars leiðinlegt að hugsa til þess,« 
sagði de Tréville, »hver laun dygðin fær nú á dögum. 
Þó menn lifi lýtalausu lífi og sjeu vandaðir til orðs 
og æðis, þá geta þeir samt átt vansæmd og ofsóknir 
yfir höfði sjer. Jeg er viss um að það vekur almenna 
óánægju meðal hermannanna, að menn sæti harðrjetti 
og illri meðferð fyrir einhver lögreglu-uppþot.«

Þetta var nú ef til vill ekki sem viturlegast mælt, 
en herra de Tréville vissi vel, hvað hann sagði og 
hvað af því mundi leiða. Hann ætlaði að láta skríða 
til skarar og fá einhvern botn í þessu.

»Lögreglu-uppþot,« endurtók konungur. »Lögreglu-uppþot!« 
Hvað vitið þjer um það? Gætið þjer 
að skyttuliði yðar og látið mig vera í friði. Eftir því 
sem yður farast orð, þá mætti ætla að Frakklandi 
væri einhver stórhætta búinn af því að svo hefur viljað 
til, að einn skyttuliði var tekinn fastur! Hefur 
nokkur maður þekt annað eins uppistand út af jafnlítilfjörlegu 
atviki? Jeg er til með að setja tíu þeirra í 
varðhald, eða alt skyttuliðið, eins og það leggur sig 
— og það skal ekki nokkur maður dirfast að mögla 
út af slíku!«

»Ef Yðar Hátign ber ekki lengur fult traust til 
skyttuliðanna, þá eru þeir auðvitað sekir,« sagði 
de Tréville. »Jeg er þá líka reiðubúinn að selja Yðar 
Hátign sverð mitt í hendur, því að jeg efast ekki um 
að herra kardínálinn muni einnig ákæra mig, fyrst að 
hann hefur borið sakir á menn mína. Það er því 
bezt að mjer sje varpað í fengelsi ásamt Athos, sem 
þegar er kominn þangað, og d'Artagnan, sem sjálfsagt 
fer þangað.«

»Ætlið þjer aldrei að hætta þessum svigurmælum?« 
spurði konungur.

»Yðar Hátign,« sagði de Tréville alvarlegur mjög. 
»Skipið svo fyrir, að skyttuliðinn sje látinn laus, 
eða mál hans rannsakað að öðrum kosti.«

»Það skal verða rannsakað,« sagði kardínálinn.

»Jæja – gott er það, en þá vil jeg líka biðja 
yðar Hátign að leyfa mjer að vera málsvari hans.«

Konungur var orðinn hræddur um, að eitthvert 
hneyksli yrði út úr þessu og sagði því: »Ef yðar hágöfgi 
hefir ekki eitthvað sjerstakt við þetta að athuga, 
þá — –«

En kardínálínn greip fram í fyrir honum. »Jafnskjótt 
sem Yðar Hátign álítur mig hlutdrægan dómara,« 
sagði hann, »þá dreg jeg mig auðvitað undireins 
í hlje.«

»Heyrið þjer nú, de Tréville,« sagði konungur. 
»Sverjið við alt, sem heilagt er, að Athos hafi verið 
hjá yður þegar viðureignin við lögregluliðið gerðist 
og að hann hafi hafi engan þátt átt í henni.«

»Það sver jeg við alt, sem heilagt er!«

»Jeg bið yðar Hátign að gæta þess vel,« sagði 
kardínálinn, »að sannleikurinn í þessu máli verður 
naumlega í ljós leiddur, ef skyttuliðinn verður látinn 
laus.«

»Athos mun altaf verða á vettvangi og reiðubúinn 
að mæta fyrir rjetti, hvenær sem krafist verður,« 
sagði de Tréville. »Verið þjer óhræddur um það, herra 
kardináli! Jeg skal ábyrgjast að hann strýkur ekki.«

»Nei, hann strýkur ekki,« sagði konungur. »Það 
verður altaf hægt að ná í hann aftur, eins og de Tréville 
segir.« Svo sagði hann lágt og leit á kardínálann: 
»Við skulum gera þá óhrædda og örugga – 
það er vissasta og kænlegasta ráðið.«

Richelieu brosti í kampinn að þessum vissustu 
og kænlegustu ráðum Lúðvíks þrettánda.

»Yðar Hátign ber að skipa,« sagði hann. »Þjer 
eigið náðunarrjettinn hvort sem er.«

»Náðunar þurfa þeir einir, sem sekir eru, en 
þessi skyttuliði minn er saklaus,« sagði de Tréville. 
»Hjer er ekki um neina náðun að ræða, heldur eingöngu 
rjettdæmi.«

»Er hann í Bastillunni?« spurði konungur.

»Já yðar Hátign. Hann er lokaður þar inni eins 
og argasti glæpamaður.«

»Ja — hvað er þetta!« sagði konungur. »Hvað er 
nú til ráða?«

»Undirrita lausnarskipun — það verður skynsamlegast!« 
sagði kardínálinn. »Jeg er á sama máli og 
yðar Hátign um það, að fyrst að herra de Tréville 
vill ábyrgjast skyttuliðann, þá sje öllu óhætt og það 
sje alveg fullnæg trygging.«

De Tréville hneigði sig djúpt, en var þó milli 
vonar og ótta. Hann hefði heldur kosið snarpa mótstöðu 
af kardínálans hálfu en þetta snögglega undanhald.

Konungur undirritaði lausnarskipunina og stakk 
de Tréville henni á sig.

Um leið og hann gekk út, brosti kardínálinn vingjarnlega 
til hans og sagði við konung:

»Það er ágætt samkomulag milli skyttuliðanna 
og höfuðsmanns þeirra, yðar Hátign. Slíkt er mikils 
virði fyrir herþjónustuna og raunar fyrir okkur alla.«

»Kardínálinn er viðsjálsgripur,« hugsaði de Tréville 
með sjer, »og mjer er best að vara mig á honum. 
En nú verð jeg að flýta mjer, því hver veit nema 
konunginum snúist hugur, því það er erfiðara að setja 
mann aftur í Bastilluna, sem búið er að láta lausan, 
heldur en að halda honum kyrrum þar, ef hann á 
annað borð er kominn þangað inn.«

Herra de Tréville gekk sigri hrósandi inn í Bastilluna 
og fjekk Athos látinn lausan, en ekki hafði 
skyttuliðinn glatað sinni gömlu rósemi eitt augnablik, 
meðan hann var þar.

Næsta skifti, sem höfuðsmaðurinn hitti d'Artagnan, 
sagði hann við hann:

»Þjer voruð verulega heppinn í þetta sinn. Þetta 
var nú hefndin fyrir það, að þjer særðuð Jussac, en 
nú er Bernajoux eftir — þjer megið því ekki vera of 
öruggur.«

Annars var það fyllilega rjett af de Tréville að 
gruna kardínálann um græsku, því að de Tréville var 
ekki fyr kominn út úr dyrunum en hans hágöfgi sagði 
við konung: 

»Nú þegar við erum orðnir tveir einir, þá leyfir 
yðar Hátign mjer ef til vill að segja fáein orð í fullri 
alvöru: Herra Buckingham hefir verið fimm daga í 
París og fór hjeðan einmitt í morgun.«



XVI. Kanzlarinn.


Því verður ekki með orðum lýst, hver áhrif þessi 
orð kardínálans höfðu á Lúðvík þrettánda. Hann varð 
ýmist náfölur eða kafrjóður og kardínálinn sá undir 
eins, að hann hafði í einu vetfangi náð aftur því 
trúnaðarsæti hjá konungi, sem hann hafði orðið að 
víkja um stundarsakir.

»Buckingham hjer í París!« æpti hann. »Hvað 
vildi hann hingað?«

»Líkast til að gera samsæri við óvini yðar Hátignar, 
Húgenottana og Spánverja.«

»Nei, ónei! Hann hefur verið að gera samsæri 
við frú de Chevreuse, frú de Longueville (Longvil) og 
Condé-ættina gegn mjer og sóma mínum!«

»Það er óhugsanlegt, yðar Hátign. Drotningin er 
altof hyggin og ráðsett til þess, auk þess sem hún 
ann yðar Hátign fremur en svo.«

»Konur eru breyskar, herra kardínáli,« sagði konungur. 
Og hvað ást drotningar á mjer snertir, þá 
hef jeg nú mínar hugmyndir um það efni.«

»Þrátt fyrir það vil jeg staðhæfa, að hertoginn af 
Buckingham hafi komið hingað til Parísar eingöngu í 
pólitískum erindagjörðum.«

»Og jeg er sannfærður um, herra kardínáli, að 
hann hefur komið hingað af öðrum ástæðum. En vei 
drotningunni, ef hún er nokkuð við það riðin!«

»Þó mjer sje það þvert um geð að hugsa slíkt, 
þá get jeg þó ekki leitt það hjá mjer að segja yðar 
Hátign að frú de Lannoy, sem jeg hef verið að spyrja 
spjörunum úr samkvæmt fyrirskipunum yðar, sagði 
mjer í morgun, að drotingin hefði vakað lengi fram 
eftir í nótt sem leið og að sett hafi að henni mikinn 
grát er hún sat við skrifborð sitt.«

»Þarna kemur það!« sagði konungur. »Hún hefir 
náttúrlega verið að skrifa honum, en jeg verð að ná 
í þau skrif, herra kardínáli.«

»En hvernig þá, yðar Hátign? Mjer finst að 
hvorki jeg nje yðar Hátign geti tekist slíkt verk á 
hendur.«

»Hvernig var farið með d'Ancre marskálksfrú?« 
sagði konungur fokvondur. »Jú, það skal jeg segja 
yður. Hirzlur hennar voru rannsakaðar og loks var 
leitað á henni sjálfri.«

»Marskálksfrúin var ekki annað en nokkurskonar 
flökkukind. En hin göfuga frú yðar Hátignar er Anna 
frá Austurríki, Frakkadrotning, — með öðrum orðum 
ein voldugasta drotning í heimi.«

»Þess meiri er yfirsjón hennar, herra kardínáli. 
Þess hærra sem hún er sett, þess dýpra verður hún 
að falla. Það er annars nokkuð síðan að jeg ásetti 
mjer að taka fyrir ræturnar á öllum þessum pólitísku 
vjelráðum og látlausu ástaræfintýrum. Er ekki einhver 
La Porte einn af vildarmönnum hennar?«

»Jeg skal játa, að jeg held að hann sje einmitt 
aðalforsprakkinn fyrir þessu öllu saman.«

»Þjer haldið þá, eins og jeg, að hún sje mjer 
ótrú?« spurði konungur.

»Jeg held, og jeg ítreka það, að drotningin kann 
að vera bendluð við eitthvert samsæri gegn konungsvaldinu, 
en ekki gegn sóma konungs.«

»Og jeg fullyrði, að hún gerir samsæri gegn 
hvorutveggja. Drotningin elskar mig ekki — hún 
elskar annan mann — þennan viðbjóðslega Buckingham. 
Hvers vegna ljetuð þjer ekki taka hann fastan 
meðan hann var hjer í París?«

»Taka hertogann af Buckingham fastan! Forsætisráðherra 
Karls konungs fyrsta! Hvað hugsið þjer, 
yðar Hátign — hvílíkt hneyksli! Og ef grunur yðar 
Hátignar reyndist rjettur – sem jeg þó efa enn sem 
fyrri — hvílíkt ógurlegt, dæmalaust þjóðarhneyksli 
yrði það ekki!«

»En fyrst að hann kemur fram sem landhlaupari 
og legorðsmaður, þá verðum við — –«

Lúðvík þrettándi þagnaði skyndilega í miðri setningu 
og varð skelkaður við það, sem hann ætlaði að 
segja, en Richelieu lagði við hlustirnar og langaði til 
að fá áframhaldið.

»Þá verðum við — –?«

»Ekki neitt!» sagði konungur. »En þjer hafið þó 
víst haft gætur á honum þennan tíma, sem hann var 
hjer í París?«

»Já, yðar Hátign.«

»Hvar átti hann heima?«

»Í La Harpe-götunni nr. 75.«

»Hvar er sú gata?«

»Í Luxembourg-hverfinu.«

»Og eruð þjer viss um að drotningin og hann 
hafi ekki hizt?«

»Jeg held að drotningin bregði ekki út af skyldu 
sinni, yðar Hátign.«

»En þau hafa samt skifzt á brjefum og honum 
hefur hún verið að skrifa í dag. Jeg þarf að ná í 
þessi brjef hennar, herra kardínáli.«

»En hvernig þá, yðar Hátign?«

»Bara einhvern veginn og hvað sem það kostar 
— það er mjer alveg sama. En jeg vil fá þau.«

»Jeg verð að vekja athygli yðar Hátignar á því, 
að — –«

»Ætlið þjer nú líka að ganga í flokk með óvinum 
mínum, herra kardínáli, fyrst að þjer teljið svo 
mikil tormerki á þessu? Kann ske þjer sjeuð líka í 
samfjelagi við Spánverja og Englendinga, við frú 
Chevreuse og drotninguna?«

»Herra,« svaraði kardínálinn og stundi við. »Jeg 
hjelt að þjer munduð ekki gruna mig um slíkt.«

»Þjer hafið víst heyrt, hvað jeg er að segja: Jeg 
<i><b>vil</b></i> fá brjefin.«

»Það er ekki hægt nema með einu móti.«

»Og hvað er það?«

»Að fela það kanzlaranum á hendur. Það heyrir 
undir hans embætti hvort sem er.«

»Sjáið um, að hann verði sóttur tafarlaust.«

»Skipunum yðar Hátignar skal hlýtt, en — –«

»En hvað?«

»Drotningin neitar ef til vill að hlýða.«

»Neitar að hlýða skipunum mínum?«

»Já, ef hún veit ekki að það sjeu skipanir konungs.«

»Jeg skal segja henni það sjálfur, svo að ekki 
sje um neitt að villast.«

»Yðar Hátign minnist þess, að jeg hef gert alt, 
sem í mínu valdi stendur, til að afstýra heitrofum.«

»Jeg veit það, kæri kardínáli. Þjer vorkennið 
drotningunni og umberið yfirsjónir hennar – og það 
ef til vill meira en góðu hófi gegnir. En við getum 
talað um það seinna.«

»Það getum við, hvenær sem yðar Hátign þóknast. 
Jeg mundi telja mjer það æru og ánægju ef jeg 
gæti stuðlað eitthvað til þess að koma á sátt og friði 
og bæta samkomulagið milli drotningarinnar og yðar 
Hátignar.«

»Já-seisei, herra kardínáli – það er ágætt. En 
gerið nú boð eftir kanzlaranum – á meðan fer jeg 
inn til drotningarinnar.«

Lúðvík þrettándi opnaði dyrnar og gekk eftir 
ganginum, sem lá til herhergja Önnu drotningar.

Drotningin sat meðal hirðkvenna sinna: frú de 
Guitant (Gító), frú de Monthazon, frú de Sablé og frú 
Guéméné. Í einu horninu sat donna Estefanía, sem 
fylgt hafði drotningu frá Madríd. Frú de Guéméné 
las upphátt úr bók og hlýddu þær allar á upplesturinn 
með eftirtekt nema drotning. Hún hafði beðið 
um upplesturinn til þess að geta enn betur sökt sjer 
niður í sínar eigin hugsanir.

Og þessar hugsanir hennar voru alldapurlegar, 
enda þótt síðasti ástafundurinn brygði nokkrum ljóma 
yfir þær. Anna drotning naut ekki lengur trausts eða 
hylli eiginmanns síns. Hún varð fyrir ofsóknum af 
hálfu kardínálans, sem aldrei gat gleymt henni því, 
að hún hafði daufheyrst við ástahjali hans, enda þótt 
hún hefði sjeð, hverjar afleiðingar það hafði fyrir 
ekkjudrotninguna, Maríu af Medicis. Ef trúa má þeirra 
tíma annálum, þá hafði ekkjudrotningin sömuleiðis 
hafnað ástleitni kardínálans og ávann sjer svo hatur 
hans meðan hún lifði. Anna drotning hafði sjeð sína 
bestu og dyggustu þjóna hverfa á burt og orðið að 
horfa upp á það, að nánustu vinir hennar dóu voveiflega 
eða týndust á einn eða annan hátt. Það var eins 
og ógæfan elti alla, sem hún komst í kynni við. Ef 
hún eignaðist einhvern vin, þá var það segin saga, 
að þeim hinum sama farnaðist illa. Frú de Chevreuse 
og frú de Vernet voru gerðar hirðrækar og La Porte 
duldi ekki drotninguna þess, að hann byggist við að 
verða settur í varðhald þá og þegar.

Meðan drotning sat í þessum þungu hugsunum, 
voru dyrnar opnaðar og kom konungur inn. Upplestrinum 
var hætt þegar í stað og hirðkonurnar allar 
ásamt drotningu risu úr sætum sínum.

Konungur hirti lítt að gæta almennrar kurteisi.
Hann gekk þegar til drotningar, nam staðar frammi 
fyrir henni og mælti af þjósti miklum:

»Frú! Kanzlarinn mun koma til yðar innan skams 
með áríðandi boð frá mjer.«

Drotning brá litum, enda var henni þráfaldlega 
hótað skilnaði, útlegð og jafnvel dómsáfelli.

»En því er yðar Hátign þá hingað kominn? Hvað 
hefur kanzlarinn að segja mjer, sem þjer getið ekki 
sagt mjer sjálfur?«

Konungur snerist á hæli og svaraði henni engu 
og í sömu andránni var tilkynt að kanzlarinn, herra 
de Guitant, væri kominn, en þá var konungur þegar 
horfinn út um aðrar dyr.

Kanzlarinn kom inn brosandi, en þó næsta vandræðalegur 
á svip. Með því að hans mun oftar verða 
getið í sögu þessari, skal honum lýst hjer að nokkru.

Það var einstaklega þægilegur maður. Í fyrstunni 
var það kanúki nokkur við Notre-Dame-kirkjuna og 
fyrverandi herbergisþjónn kardínálans, sem mælt hafði 
fram með honum við Hans hágöfgi og talið hann 
áreiðanlegan og trúverðugan í alla staði. Kardínálinn 
reiddi sig líka á þessi meðmæli kanúkans, enda brugðust 
þau honum ekki.

Það voru ýmsar sögur á gangi um kanzlarann 
— þessi meðal annars:

Hann hafði verið gjálífur mjög á yngri árum, en 
gengið síðan í klaustur til þess að gera iðrun og 
yfirbót allra sinna synda – að minsta kosti um 
stundarsakir.

En jafnskjótt sem hann var kominn inn í þann 
helga bústað og dyrnar luktust á hæla honum, þá 
blossuðu upp með kyngikrafti allar þær ástríður, sem 
hann hugðist að umflýja og bæla niður. Sífelt ásóttu 
freistingarnar hann og bar hann upp vandræði sín 
fyrir príórnum eða klausturstjóranum og bað hann 
ásjár, en príórinn rjeði honum að særa frá sjer illa 
anda með því að grípa í klukkustrengina og hringja 
af öllum mætti. Á þann hátt mundu hinir múnkarnir 
verða þess áskynja, að einn bróðir þeirra kveldist af 
ásóknum freistinganna og biðja fyrir honum.

Hann ljet sjer þessi ráð að kenningu verða og 
særði nú frá sjer illa anda, en allir múnkarnir aðstoðuðu 
hann með ákalli og fyrirbænum. En sá gamli 
Satan er seinflæmdur úr holdinu, þegar hann á annað 
borð hefur tekið sjer verustað þar. Eftir því sem bænunum 
fjölgaði, eftir því æstust og mögnuðust freistingarnar, 
svo klukkurnar hljómuðu nætur og daga án 
afláts til merkis um, hve innilega þessi aumi syndari 
þráði að losna úr klóm freistinganna.

Múnkarnir höfðu ekki stundlegan frið. Á daginn 
þurftu þeir ekki annað en hlaupa upp og ofan stigann, 
sem lá í kapelluna, en á nóttunni urðu þeir að 
rífa sig upp úr rúmunum hvað eftir annað til þess 
að knjefalla í kapellunni og biðja fyrir þessum syndara	
– auk þess að ganga til kvöld- og morguntíða.

Ekki vita menn hvort heldur var, að djöfsi ljeti 
undan eða að múnkarnir yrðu loksins þreyttir á þessum 
hvíldarlausa erli. En það eitt er víst, að eftir þrjá 
mánuði var þessi aumi syndari komin aftur út í veröldina 
og hafði enga bót fengið meina sinna.

Eftir þessa stuttu klausturveru lagði hann út á 
embættabrautina, settist í dómarasæti eftir frænda sinn 
einn, gekk í flokk með kardínálanum – sem eitt út 
af fyrir sig sýnir nógsamlega hyggindi hans — varð 
því næst kanzlari og gerði alt að vilja hans hágöfgi, 
bæði það að leggja hatur á ekkjudrotninguna og 
koma fram hefndum við Önnu frá Austurríki. Hann 
studdi alstaðar málstað kardínálans og hans fylgifiska, 
enda náði fullri tiltrú og hylli hins mikla mans og nú 
að síðustu var honum falið þetta einkennilega erindi, 
sem hann átti á fund drotningar.

Jafnskjótt sem drotningin sá, hver kominn var, 
settist hún aftur í sæti sitt og benti hirðkonum sínum 
að gera slíkt hið sama.

»Hvað er yður á höndum?« spurði hún lítillátlega. 
»Hvaða erindi eigið þjer hingað?«

»Að ransaka skjöl yðar í nafni konungs og með 
allri þeirri nærgætni, sem staða Yðar Hátignar útheimtar.«

»Hvað eigið þjer við? — Að ransaka skjöl mín! 
— Það er ódæmilegt erindi!«

»Jeg bið Yðar Hátign náðugrar fyrirgefningar, en 
í þessu tilfelli er jeg ekki annað en verkfæri í höndum 
konungs. Hefir Hans Hátign ekki komið hingað 
og skýrt yður frá væntanlegri komu minni?«

»Gerið svo vel! Rannsakið eins og yður sýnist! 
Það virðist svo sem jeg sje álitin eitthvert glæpakvendi. 
Estefanía, fáið honum lyklana af öllum hirzlum 
mínum.«

Kanzlarinn ransakaði hirzlurnar til málamynda, en 
vissi vel, að hann þurfti ekki að búast við að finna 
þetta brjef, sem hún hafði verið að skrifa. Hann leitaði 
aftur og aftur, opnaði skúffur og skápa og lokaði 
þeim aftur, en að síðustu varð hann, þó ilt væri, 
að snúa sjer að því, sem eftir var — og það var að 
leita á drotningu sjálfri. Hann gekk til Önnu drotningar 
og sagði hálfstamandi og vandræðalega:

»Þá er nú eftir þyngst hvað er.«

»0g hvað er það nú?« spurði drotning, sem ekki 
skildi þetta eða ljezt ekki skilja það.

»Hans Hátign veit, að þjer hafið skrifað brjef í 
dag, sem ekki er búið að senda burt. Þetta brjef er 
ekki í neinni hirzlunni, en einhverstaðar hlýtur það 
að vera,«

»Ætlið þjer að dirfast að leggja hönd á drotninguna?« 
sagði Anna drotning, reis á fætur og rjetti úr 
sjer og horfði ógnandi á kanzlarann.

»Jeg er dyggur þjónn konungsins, Yðar Hátign, 
og hlýði skipunum míns náðuga herra.«

»Nújæja. Það er ekki ofsögum af því sagt, að 
kardínálinn hafi yfir duglegum njósnurum að ráða,« 
hrópaði drotning. »Jú – jeg hef skrifað brjef í dag 
sem ekki er búið að senda. Hjer er það!«

Hún stakk hendinni í barm sjer um leið og hún 
sagði þetta.

»Fáið mjer þetta brjef, Yðar Hátign.«

»Jeg fæ það konunginum einum og engum öðrum.«

»Hefði konungur óskað, að þjer ljetuð brjefið af 
hendi á þann hátt, þá hefði hann beðið um það sjálfur 
þegar hann var hjer. En jeg endurtek það, að 
hann hefur falið mjer að taka við því, og vilji Yðar 
Hátign ekki fá mjer það, þá — –«

»Hvað þá?«

»Þá hefur mjer verið skipað að taka það sjálfur.«

»Hvað eigið þjer við?«

»Jeg á við það, að jeg hef ótakmarkað umboð 
og að jeg, ef þar að rekur, neyðist til að leita að 
brjefinu á sjálfri persónu Yðar Hátignar.«

»Þetta er andstyggilegt!« hrópaði drotningin.

»Gerið því svo vel, Yðar Hátign, að fá mjer 
brjefið áður en það er orðið um seinan.«

»Vitið þjer ekki, að þetta er óheyrileg ósvífni?«

»Það er skipun konungs, Yðar Hátign — og 
fyrirgefið mjer nú — –«

»Jeg sæti mig aldrei við slíkt – aldrei — aldrei 
nokkurn tíma – heldur skal jeg láta líf mitt!« hrópaði 
drotning með öllum þeim geðofsa, er hún átti að 
sækja í ættir fram, bæði til Spánar og Austurríkis.

Kanzlarinn hneigði sig djúpt, en það var auðsjeð, 
að hann ætlaði sjer ekki að víkja hænufet frá 
því áformi að hlýða til fulls fyrirskipunum þeim, sem 
hann hafði fengið. Hann færði sig nú nær Önnu 
drotningu, svo að það var því líkast sem hann væri 
staddur í einhverjum píslaklefa og væri sjálfur einn 
af undirtyllum böðulsins.

Drotningin var forkunnarfríð eins og áður er 
sagt, og nú grjet hún af reiði.

Erindi það, sem kanzlarinn hafði orðið að takast 
á hendur, var afarhvimleitt, en konungur var svo afbrýðissamur 
við Buckingham, að hann gætti einskis 
annars.

Eflaust hefði kanzlarinn viljað gefa mikið til þess, 
að hann hefði getað gripið í klukkustrenginn gamla 
við þetta tækifæri, en nú var þess enginn kostur, og 
rjetti hann þá höndina að þeim stað, þar sem drotningin 
sjálf hefði sagt, að brjefið væri geymt.

Anna drotning varð náföl og hopaði undan. 
Henni lá við falli og studdi sig því við borð með 
vinstri hendi en með hægri hendinni tók hún brjefið 
úr barminum og rjetti kanzlaranum það.

»Þarna er brjefið — gerið þjer svo vel!« hrópaði 
hún. »Takið þjer við því og losið mig svo við 
að horfa lengur á yðar viðbjóðslegu persónu.«

Kanzlarinn greip brjefið skjálfandi hendi, hneigði 
sig og gekk burt. Hann var ekki fyr kominn út úr 
dyrunum en drotningin hnje í faðm hirðkvenna sinna 
hálf meðvitundarlaus.

Kanzlarinn fór með brjefið rakleiðis til konungs 
og leit ekki einu sinni í það sjálfur. Konungur tók 
við brjefinu, sá að það var utanáskriftarlaust, brá þá 
litum og opnaði það hægt, en þegar hann sá, að 
fyrstu orðin voru stíluð til Spánarkonungs, las hann 
það í skyndi.

Brjefið var eingöngu árásartilraun á kardínálann. 
Drotningin skrifaði Spánarkonungi og Austurríkiskeisara 
og bað þá að láta svo sem þeir mundu segja 
Frakklandi stríð á hendur vegna gremju þeirra við 
Richelieu og stjórnmálastefnur hans og setja Frakklandi 
þá friðarkosti, að kardínálinn yrði rekinn frá 
völdum. Ekki var minst einu orði á ástir í brjefinu.

Konungur hýrnaði við þetta og spurði hvort 
kardínálinn væri enn í Louvre-höllinni. Var honum 
svarað því, að hans hágöfgi væri í vinnustofu Hans 
Hátignar og biði þar eftir fyrirskipunum. Konungur 
flýtti sjer þangað.

»Þjer höfðuð rjett að mæla, yðar hágöfgi og jeg 
hafði á röngu að standa,« sagði hann. »Þessi launmál 
voru öll viðkomandi pólitík og í brjefinu er hvergi 
minst á ástir. Hjerna er brjefið. Aftur á móti snertir 
það yður töluvert.«

Kardínálinn tók við brjefinu og las það gaumgæfilega 
tvisvar sinnum.

»Nú – jæja!« sagði hann. »Þarna getur Yðar 
Hátign sjeð svart á hvítu, hversu áleitnir fjandmenn 
mínir eru. Þeir hóta ófriði, ef þjer vísið mjer ekki á 
burt. Í sporum yðar Hátignar mundi jeg láta undan 
síga og jeg mundi fyrir mitt leyti telja mig stórheppinn 
að geta dregið mig í hlje.«

»Hvað eruð þjer að segja, herra kardínáli?«

»Jeg er að segja, að heilsufar mitt þoli ekki 
þessar eilífu þrætur og að jeg rísi ekki undir öllum 
þeim byrðum, sem mjer eru á herðar lagðar. Jeg segi, 
að öll líkindi sjeu til þess, að jeg fái ekki afborið alla 
þá áreynslu, sem umsátin um La Rochelle mun hafa 
í för með sjer og að það væri heppilegra að yðar 
Hátign ljeti einhvern annan en mig stýra þeirri umsát, 
því að jeg er kirkjunnar þjónn, en verð sí og æ 
að láta það setja á hakanum, sem jeg er hneigðastur 
fyrir. Það væri betra að fela það mönnum eins og 
herra de Condé eða herra de Bassompierre (Bassong-pjer) 
eða einhverjum dugnaðarmanni, sem vanur er 
hernaði og fróður um hermál. Það mundi koma landinu 
að góðum notum og vegur yðar síst minka í 
augum útlendinga.«

»Jeg skil yður vel, kæri kardínáli,« sagði konungur 
»og þeir, sem átt er við í brjefi þessu, skulu 
fá sín makleg málagjöld að drotningunni meðtaldri.«

»Hvað er þetta, yðar Hátign? Hamingjan forði 
okkur frá því, að drotningin sæti nokkurri refsingu 
fyrir mínar sakir! Hún hefur alla tíð skoðað mig sem 
fjandmann sinn og veit þó yðar Hátign, að jeg hef 
ávalt tekið málstað hennar — jafnvel gagnvart konunginum. 
Það væri öðru máli að gegna, ef hún hefði 
reynst ótrú og sett blett á sóma yðar Hátignar. Ef 
svo hefði verið, þá skyldi jeg hafa orðið fyrstur 
manna til að krefjast þess, að henni væri engin linkind 
sýnd. En nú er það ekki svo, sem betur fer, og 
fyrir því hefur yðar Hátign fengið nýja sönnun í 
þessu brjefi.«

»Satt er það, herra kardínáli, og þjer hafið rjett 
fyrir yður eins og vant er. En samt sem áður hefur 
drotningin fyllilega unnið til bræði minnar.«

»Í þetta skifti er hún reið yðar Hátign og það 
skyldi ekki undra mig, þó henni fyndist þjer hafa 
misboðið sjer afskaplega, því að þjer hafið verið henni 
ómildur mjög.«

»Það er jeg við alla fjandmenn mína og yðar,
herra kardínáli. Jeg læt mjer sama standa, í hverri 
stöðu þeir eru og í hvað jeg legg sjálfan mig með 
því að sýna þeim í tvo heimana.«

»Drotningin er óvinur minn, en ekki yðar Hátignar. 
Þvert á móti er hún yðar elskandi, auðsveip 
og ólastanleg eiginkona. Leyfið mjer því að biðja 
yðar Hátign vægðar henni til handa.«

»Fyrst verður hún að lítillækka sig og verða fyrri 
til að kannast við yfirsjón sína.«

»Gangið heldur á undan með góðu eftirdæmi, 
herra. — Yðar Hátign hefur haft á röngu að standa 
alt frá byrjun, þar sem þjer hafið tortrygt drotninguna.«

»Jeg ætti svo sem að verða fyrri til!« sagði konungur. 
»Nei – það verður nú ekki af því!«

»Jeg sárbæni Yðar Hátign.«

»Með hvaða móti ætti það þá helzt að vera?«

»Með því að gera eitthvað, sem þjer vitið, að 
henni mundi falla í geð.«

»Og hvað ætti það helzt að vera?«

»Þjer skuluð halda dansleik. Þjer vitið, hvað 
drotningunni þykir gaman að dansa. Jeg skal ábyrgjast 
að slík hugulsemi mun mýkja geð hennar og 
blíðka hana.«

»Þjer vitið, herra kardínáli, að mjer geðjast ekki 
að þess háttar veraldlegum skemtunum.«

»Þess kærkomnara verður það drotningunni þegar 
hún veit, að þjer þurfið að láta það á móti yður 
— og auk þess gefst henni þá tækifæri til að bera 
demantshnappana, sem þjer gáfuð henni nýlega. Hún 
hefur ekki borið þá enn opinberlega.«

»Við skulum sjá, herra kardínáli — við skulum 
nú sjá,« sagði konungur. Honum þótti gott að geta 
gefið drotningu sök á einhverju, þó að hann sjálfur 
teldi þá sök fremur lítilvæga — og honum þótti líka 
gott, að hún hafði ekki gert sig seka í því, sem hann 
óttaðist mest.

»Látum ráðherrana um að beita hörku, Yðar Hátign, 
sagði kardínálinn. »Umburðarlyndi er konungleg 
dygð. Rækið þá dygð og yður mun reynast það 
leiða til lukku og farsældar.«

Klukkan sló nú ellefu. Kardínálinn hneigði sig, 
bað konung leyfis að mega nú fara og sárbað hann 
jafnframt einu sinni enn að sættast við drotningu.

Anna drotning bjóst við einhverri orrahríðinni 
þegar hún var búin að láta brjefið frá sjer og furðaði 
því mjög, að daginn eftir var konungur altaf að reyna 
að ganga eftir henni. Fyrst var henni skapi næst að 
vísa honum á bug, því að kvensæmd hennar og 
drotningartign hafði verið svo stórkostlega misboðið, 
að hún átti erfitt með að útrýma því úr huga sínum, 
en hirðkonur hennar lögðu fast að henni að láta svo 
sem alt væri gleymt. Konungur gekk strax á það lagið 
og fór að segja henni, að hann hefði í huga að 
stofna til dansleiks sem allra fyrst.

Veslings drotningin var orðinn svo óvön öllum 
skemtunum, að þetta eitt nægði til að eyða allri hennar 
reiði og gremju, að minsta kosti að ytra útliti – 
eins og kardínálinn hafði gizkað á. Hún spurði, hvenær 
þessi dansleikur yrði haldinn, en konungur sagðist 
ekki geta sagt það með vissu — hann yrði fyrst 
að ráðfæra sig við kardínálann.

Konungur spurði kardínálann um þetta nokkrum 
sinnum, en hann kom sjer alt af hjá að gefa nokkurt 
ákveðið svar.

Svona liðu tíu dagar.

Átta dögum eftir samtal þeirra konungshjónanna 
fjekk kardínálinn brjef frá Lundúnum. Í því voru aðeins 
þessar línur:

»Jeg er búinn að ná þeim, en kemst ekki burt 
úr London fyrir peningaleysi. Sendið mjer 500 gullpeninga 
og þá skal jeg vera komin til Parísar fjórum 
eða fimm dögum eftir móttöku peninganna.«

Sama daginn lagði konungur sömu spurninguna 
fyrir kardínálann.

Richelieu hugsaði sig um og taldi á fingrum sjer.

»Hún segist koma fjórum eða fimm dögum eftir 
móttöku peninganna. Þeir verða eina fjóra—fimm daga 
að komast til hennar og jafnmarga daga verður hún 
á leiðinni hingað. Það eru tíu dagar, skulum við segja. 
En svo er að gera ráð fyrir óhagstæðu veðri, töfum 
og alskonar dutlungum, sem kvenfólki dettur í hug. 
Við segjum þá 12 daga.«

»Jæjanú, kæri kardínáli,« sagði konungur. »Eruð 
þjer nú búinn að reikna þetta út?«

»Já, Yðar Hátign. – Í dag er 20. september og 
bæjarstjórnin heldur dansleik 3. október. Það stendur 
ágætlega á því og þarf þá ekki að líta svo út, sem 
þjer sjeuð að halda neina hátíð aðeins vegna drotningarinnar.«

Og svo bætti kardínálinn við:

»Vel á minst, Yðar Hátign. Gleymið ekki að 
segja drotningunni fyrir þann tíma, að yður langi til 
að sjá, hvernig demantshnapparnir fara henni.«



XVII. Demantshnapparnir.


Þetta var nú í annað skifti, að kardínálinn færði 
þessa demantshnappa í tal. Lúðvík þrettándi tók eftir 
þessu og datt í hug, að hjer lægi einhver fiskur undir 
steini.

Konungi hafði margsinnis gramist það, að kardínálinn 
hafði yfir ágætu lögregluliði að ráða og varð 
margs vísari með þess aðstoð, svo að hann vissi 
betur en konungur sjálfur, hvað gerðist í höllinni og 
meðal nánustu samvistamanna konungs. Hann vonaðist 
til að geta komist eftir einhverju, sem kardínálinn 
vissi ekki, ef hann talaði við Önnu drotningu og 
verða þannig maður að meiri í augum kardínálans.

Hann gerði því drotningu heimsókn og byrjaði, 
eins og hans var vani, að úthúða fylgiliði hennar og 
hóta því öllu illu. Anna drotning drap höfði og svaraði 
því engu í þeirri von, að það mundi þá sljákka 
þess fyr í honum. En það var als ekki tilgangur 
Lúðvíks þrettánda. Hann vildi einmitt fá drotningu til 
að kýta við sig og hjelt, að þá kynni eitthvað að 
koma upp úr kafinu, sem gæti skýrt ástæðuna fyrir 
þessum sífeldu áminningum kardínálans um demantshnappana, 
því eitthvað hlaut að leynast þar undir. 
Hann óraði einhvern veginn fyrir því, að kardínálinn 
ætlaði að gera sjer einhvern ónota-grikk á einn eða 
annan hátt. Og honum tókst líka með nöldri sínu og 
ertingum að fá nokkra vitneskju um þetta mál.

»En þjer eruð ekki enn farinn að segja alt, sem 
yður býr í brjósti, Yðar Hátign,« sagði Anna drotning 
loksins og var orðinn þreytt á þessu sífelda 
jagstagli hans og aðdróttunum. »Hvað hef jeg nú gert 
fyrir mjer — hvaða glæp hef jeg nú drýgt? Þjer verðið 
þó að segja mjer eitthvað um það. Það er óhugsandi, 
að öll þessi ósköp gangi á aðeins vegna þess, 
að jeg skrifaði bróður mínum brjef.«

Konungur vissi ekki hverju hann ætti að svara 
svona ákveðnum spurningum, en honum datt í hug, 
að nú væri tækifærið til að minnast á demantshnappana.

»Frú mín góð,« sagði hann hátíðlega mjög. »Það 
verður haldinn dansleikur í ráðhúsinu innan skams og 
það er ósk mín, að þjer sýnið bæjarfulltrúum vorum 
þann sóma að skrýðast drotningarskrúði og einkum 
og sjer í lagi að þjer berið demantshnappana, sem 
jeg gaf yður í afmælisgjóf. – Þetta er svar mitt við 
spurningum yðar.

Og það var sannarlega hræðilegt svar. Anna 
drotning hjelt, að konungur vissi alt saman og að 
kardínálinn hefði fengið hann til að hreyfa þessu ekki 
þessa seinast liðnu viku, enda hefði það verið líkt 
lundarfari og lævísi kardínálans. Hún varð litverp 
mjög, studdi nábleikri hendinni á borð, en svaraði 
engu. Hún horfði aðeins á konung óttaslegnum 
augum.

»Skiljið þjer mig, frú?« spurði konungur. Hann 
sá vel fátið, sem kom á hana og hafði gaman af því, 
þótt ekki vissi hann ástæðuna. »Skiljið þjer mig ekki?«

»Jú, Yðar Hátign. Jeg skil yður,« svaraði drotning.

»Þjer verðið þá á þessum dansleik?«

»Já.«

»Og berið demantana?«

»Já.«

Drotningin var jafnvel enn fölari en áður. Konungur 
tók eftir því og gladdist af því með þessari 
kuldagrimd, sem var einhver ljótasti gallinn á fari 
hans.

»Það er þá útrætt um það,« sagði hann. »Og 
svo var það nú ekki fleira, sem jeg þurfti að tala 
við yður.«

»En hvenær verður þessi dansleikur?« spurði 
Anna drotning.

Lúðvík þrettándi fann það einhvern veginn á sjer, 
að honum væri bezt að svara ekki þessari spurningu.

»Hann verður innan skams, frú,« svaraði hann. 
»Jeg man nú ekki daginn með vissu, en jeg get spurt 
kardínálann að því.«

»Er það þá kardínálinn, sem á upptökin að þessum 
dansleik?« spurði drotning.

»Já, frú! En því spyrjið þjer um það?« sagði 
konungur undrandi.

»Og það er eftir hans áskorun, að þjer biðjið 
mig að bera demantshnappana?«

»Já — það er að segja — –«

»Jú — hann hefur einmitt mælt svo fyrir. Er það 
ekki, yðar Hátign?«

»Nújæja! Má það ekki á sama standa, hvort það 
er hann eða jeg? Eða er nokkuð að athuga við þau 
tilmæli?«

»Nei, yðar Hátign.«

»Þjer komið þá áreiðanlega?«

»Já.«

»Það er gott,« sagði konungur um leið og hann 
gekk að dyrunum. »Það er ágætt! Jeg reiði mig þá á 
það.«

Drotning hneigði sig og konungur var hinn 
ánægðasti þegar hann fór frá henni.

»Það er úti um mig,« sagði drotning við sjálfa 
sig. »Kardínálinn veit alt saman og það er hann, sem 
stendur að baki konungs. — Konung grunar ekkert 
enn sem komið er, en það verður fráleitt lengi. Já, 
víst er úti um mig — hamingjan góða hjálpi mjer!«

Hún fjell á knjebeð, huldi andlit sitt höndum og 
baðst fyrir.

Hún var sannarlega í voðalegum vanda stödd. 
Buckingham var farinn aftur til London, frú de Chevreuse 
var kominn til Tours og hana grunaði, að einhver 
hirðkona sín sæti á svikráðum við sig, en ekki 
vissi hún, hver þeirra það mundi vera. La Porte gat 
ekkert komist burt úr Louvre-höllinni og hún hafði 
þannig enga manneskju, sem hún mátti treysta.
Hún fann svo mjög til einstæðingsskapar síns 
og ógæfu þeirrar, sem vofði yfir höfði henni, að hún 
grjet sáran.

»Get jeg ekkert hjálpað Yðar Hátign?« heyrði 
hún alt í einu að sagt var við sig með þýðri og alúðlegri 
rödd.

Drotningin snjeri sjer við, því að það var áreiðanlegt, 
að þessi orð voru töluð af vænni og brjóstgóðri 
manneskju.

Í einum dyrunum, sem gengu inn í herbergi 
drotningar, stóð frú Bonacieux. Þegar konungur kom 
inn, hafði hún verið að raða niður klæði og líni 
í næsta herbergi og gat ekki komist út. Heyrði hún 
því alt samtal þeirra konungs og drotningar.

Drotningin gat ekki undireins komið fyrir sig 
þessari konu, sem La Porte hafði ráðið henni til að 
taka í þjónustu sína og hjelt því, að hún hefði staðið 
á hleri.

»Verið óhrædd, Yðar Hátign,« sagði frú Bonacieux, 
fórnaði höndum og tárfeldi. »Jeg tilheyri yður 
með lífi og sál og þó að jeg sje óendanlega lágt sett 
í samanburði við yður, þá held jeg samt, að jeg geti 
bjargað yður út úr þessu.«

»Hvað er þetta?« sagði drotning. »Horfið þjer í 
augu mjer. Það sitja hjer allir á svikráðum við mig 
— og ætti jeg að treysta yður einni?«

»Já,« svaraði hin unga kona og knjefjell drotningu 
»Yðar Hátign er óhætt að treysta mjer — jeg 
er fús til að láta lífið fyrir yður.«

Það var auðheyrt, að hjer fylgdi hugur máli.

»Já, hjer er nóg um svikræði,« sagði frú Bonacieux, 
»en jeg sver það við hina heilögu mey, að 
enginn er yður hollari en jeg. Er ekki svo, að þjer 
hafið gefið Buckingham demantana, sem konungur 
var að tala um? Og voru þeir ekki í rósviðarskríninu, 
sem hann hjelt á undir handleggnum. Er þetta skakt 
hjá mjer, eða er það ekki satt?«

»Guð minn góður!« sagði drotningin titrandi og 
skjálfandi.

»Nújæja,« hjelt frú Bonacieux áfram. »Það verður 
þá að ná í þessa demanta.«

»Já, þar á ríður alt!« sagði drotning. »En hvernig 
þá — hvernig er það hægt?«

»Þjer verðið að gera hertoganum orð.«

»Með hverjum — með hverjum? Hverjum má 
jeg treysta?«

»Þjer megið treysta mjer, Yðar Hátign, Jeg skal 
útvega yður áreiðanlegan mann.«

»Jeg verð þá að skrifa brjef.«

»Já, það er sjálfsagt — fáein orð með yðar eigin 
hendi og loka brjefinu með yðar eigin signeti.«

»En þessi fáu orð geta steypt mjer í glötun – 
þau geta bakað mjer hjónaskilnað og útlegð!«

»Já, ef þau komast í hendur einhverjum svikaranum. 
En jeg skal ábyrgjast, að þau komist þangað 
sem þau eiga að fara.«

»Jeg verð þá að leggja líf, æru og mannorð 
mitt í yðar hendur!«

»Já — það verðið þjer að gera, Yðar Hátign, en 
jeg skal sjá því öllu borgið.«

»En hvernig þá? Það verðið þjer þó að segja 
mjer!«

»Maðurinn minn slapp úr varðhaldi fyrir tveimur 
eða þremur dögum. Það er góður og heiðarlegur 
maður, sem hvorki hatar neinn nje elskar neinn, en 
gerir alt, sem jeg bið hann um. Ef jeg segi honum, 
að hann eigi að fara eitthvað, sem jeg til tek,	fer 
hann það og er ekki að spyrja um ástæðuna — og hann 
skal koma brjefi Yðar Hátignar í rjettar hendur án 
þess að hafa nokkra hugmynd um að það sje frá 
yður.«

Drotningin komst mjög við, greip um hönd 
hinnar ungu konu og horfði fast og lengi í augu 
henni. En hún sá ekki annað en einskæra trúmenskuna, 
sem ljómaði úr hinum fögru augum hennar og 
kysti hana blíðlega.

»Já gerið þetta!« sagði hún. »Þá frelsið þjer 
bæði líf mitt og æru.«

»Þjer skuluð ekki gera of mikið úr þessum greiða, 
sem jeg er svo hamingjusöm að geta gert Yðar Hátign, 
því að þjer líðið aðeins fyrir vjelar vondra manna.«

»Það er satt, barnið mitt,« mælti drotning.

»Fáið mjer svo brjefið, Yðar Hátign. Nú verður 
að hafa hraðann á.«

Drotningin settist við skrifborð sitt og skrifaði 
nokkrar línur, lokaði síðan brjefinu með sínu eigin 
innsigli og fjekk frú Bonacieux það.

»En við gleymum annars einu, sem mikið ríður 
á,« sagði drotningin.

»Hvað er það?«

»Það eru peningarnir.«

»Já, það er satt,« sagði frú Bonacieux og roðnaði. 
Jeg get kannast við það gagnvart Yðar Hátign, 
að maðurinn minn — –«

»Hefur enga peninga. Var það ekki það, sem 
þjer ætluðuð að segja?«

»Jú — hann hefur nóga peninga, en hann er 
afar nízkur. Það er nú hans galli. En þjer skuluð 
ekki vera að setja það fyrir yður — það verða einhver 
ráð með það, Yðar Hátign.«

»Sannleikurinn er sá, að jeg hef ekki neina peninga 
heldur,« sagði drotning	– og munu þeir, sem 
lesið hata minningarrit frú Motteville ekki furða sig á 
þessu svari hennar. — »En bíðið þjer ofurlítið.«

Anna drotning opnaði gripaskrín sitt.

»Lítið þjer á!« sagði hún. »Hjerna er hringur, 
sem mjer hefur verið sagt, að væri mjög dýmætur. 
Spánarkonungur bróðir minn gaf mjer hann og mjer 
er frjálst að gera við hann, hvað sem mjer sýnist. 
Takið hann og komið honum í peninga og sendið 
svo mann yðar af stað.«

»Hann skal vera kominn af stað eftir klukkutíma.«

»Þjer sjáið utanáskriftina,« sagði drotning svo 
lágt, að varla mátti heyra: Til herra lávarðar, hertogans 
af Buckingham, London.«

»Brjefið skal komast í hans eigin hendur.«

»Þjer eruð góð og indæl manneskja,« sagði Anna 
drotning ósjálfrátt.

Frú Bonacieux kysti hönd drotningar, stakk brjefinu 
í barm sinn og gekk burt ljett og lipur á fæti.