

KVIÐUR HÓMERS


SVEINBJÖRN EGILSSON


ÞÝDDI


I. BINDI


ILÍONSKVIÐA


BÓKAÚTGÁFA MENNINGARSJÓÐS
REYKJAVÍK



ILÍONSKVIÐA


KRISTINN ÁRMANNSSON


OG


JÓN GÍSLASON


BJUGGU TIL PRENTUNAR


BÓKAÚTGÁFA MENNINGARSJÓÐS


REYKJAVÍK


ALÞÝÐUPRENTSMIÐJAN H.F. 1949


[Mynd: Hómer]



[Mynd: Sveinbjörn Egilsson]

Frummyndin er í eigu Landsbókasafnsins, að sögn Guðbrandar 
prófessors Jónssonar komin úr dánarbúi frú Þuríðar Kúld, 
dóttur Sveinbjarnar. Sbr. ennfremur ritið „Landsbókasafn Íslands 
1818—1918. Minningarrit“, bls. 29 og neðanmálsgr. þar.



[Mynd af grískum texta]

[Umritaður grískur texti]

Efri myndin er ljósmynd af sefpappírshandriti frá 1. eða 2. öld e.
Kr. b. („Bankes Papyrus“ í Brit. Mus.). Kaflinn, sem á myndinni 
er sýndur, er úr Il. XXIV 525—42.

Fyrir neðan er sami kafli með venjulegu grísku prentletri.

[Mynd af rithönd Sveinbjarnar Egilssonar]

Hér að ofan er loks sami kafli í þýðingu Sveinbjarnar Egilssonar, 
tekinn úr handriti hans af Ilíonskviðu.





FORMÁLI.


Fyrir nálega fimm árum fór stjórn Menningarsjóðs og Þjóðvinafélagsins 
fram á það við okkur undirritaða, að frumkvæði Jónasar 
skólastjóra Jónssonar frá Hriflu, sem þá var í stjórn Menningarsjóðs, 
að við önnuðumst nýja útgáfu af þýðingum Sveinbjarnar Egilssonar 
rektors á Ilíonskviðu og Odysseifskviðu Hómers í óbundnu máli.
Þýðingarnar höfðu áður komið út á prenti eins og hér segir: Ilíonskviða 
aðeins einu sinni, í Reykjavík 1855, en Odysseifskviða tvisvar 
sinnum, í fyrra skiptið í Viðey á árunum 1829—1840, í boðsritum 
frá Bessastaðaskóla, en í síðara skiptið í Reykjavík árið 1912, og 
annaðist Sigfús Blöndal þá útgáfu með mikilli vandvirkni. Síðastnefnd 
útgáfa var að vísu uppseld, en þó nýlega og er í margra 
manna höndum. Aftur á móti er Ilíonskviða Sveinbjarnar nú mjög 
fágæt bók. Bæði af þeirri ástæðu og af því, að Ilíonskviða er eldri og 
því einatt prentuð á undan hinni, virtist liggja næst að gefa Ilíonskviðu 
út á undan. En fulltrúar Menningarsjóðs og Þjóðvinafélagsins 
töldu Odysseifskviðu hafa meiri sölumöguleika og óskuðu 
eftir því, að hún væri gefin út á undan hinni. Við féllumst á þetta, 
að því tilskildu, að Odysseifskviða væri merkt II, en Ilíonskviða I. 
Þá varð og að samkomulagi, að megininngangur við báðar kviður 
skyldi vera framan við Odysseifskviðu, til þess að gera bækurnar 
sem jafnastar að þykkt, en texti Ilíonskviðu er mun lengri en hinn 
(15.000 ljóðlínur á móti 12.000). Útgáfunni skyldi hagað nokkuð 
svipað og útgáfu íslenzkra fornrita,  þ.e. fyrst skyldi vera formáli 
eða inngangur, síðan textinn og loks skýringar.

Inngangurinn að Odysseifskviðu skiptist í tvo meginkafla; fjallar
sá fyrri um kvæði Hómers og menningu þá, er þau lýsa, hinn er
um áhrif Hómers á vestræna menningu og um þýðingu Sveinbjarnar. 
Mestallan fyrri kaflann hefur ritað Kristinn Ármannsson, 
sem samið hefur skýringar við 12 fyrstu þætti í báðum kviðum,
hinn kaflann hefur ritað Jón Gíslason, sem samið hefur skýringar 
við síðari þættina 12 í báðum kviðum. Með því að verkið er unnið 
af tveimur, verður varla hjá því komizt, að einhverra endurtekninga 
og ósamræmis gæti. Eru e. t. v. sum atriði skýrð af okkur báðum
á mismunandi hátt. Eins gætir e. t. v. nokkurs skoðunarmunar á 
kviðunum í heild og samsetningu þeirra, en eftir því, sem kostur var
á, hafa þó sjónarmiðin verið samræmd í öllum aðalatriðum.

Um sjálfan textann af þýðingunum skal þetta tekið fram:

1) Af Odysseifskviðu lögðum við útgáfu Sigfúsar Blöndals frá 
1912 til grundvallar, en af Ilíonskviðu útgáfuna frá 1855, en bárum 
textann vandlega saman við handrit Sveinbjarnar í Landsbókasafninu. 
Á þeim örfáu stöðum, þar sem smáskekkjur höfðu slæðzt inn í 
útgáfurnar, löguðum við þær. Við athugun á handritasafni Sveinbjarnar, 
í blöðum frá Jóni Árnasyni, fundum við upplýsingar, sem 
gáfu til kynna, að e. t. v. mundi vera til eintak af fyrri útgáfu 
Odysseifskviðu, sem Sveinbjörn hafði notað til þess að færa inn í
síðustu leiðréttingar sínar og fágun á máli og stíl. En handrit hans 
sýna frábæra vandvirkni við þýðingarstarfið. Þetta eintak hafði ekki 
verið notað við útgáfuna frá 1912, enda eðlilegt, þar eð það hafði 
orðið viðskila við handrit Odysseifskviðu (Lbs. 429, 4to; sjá nánar 
um þetta: inng. að Od. bls. LXXIV), og lék okkur því mikill 
hugur á því að finna það. Tókst okkur með góðfúsri aðstoð landsbókavarðar 
að finna það loks í Landsbókasafninu. Höfum við fært 
inn í útgáfuna frá 1912 þær breytingar, sem við fundum í þessu 
eintaki.

2) Fyrirhafnarmesta starfið var að bera þýðinguna saman við 
frumtextann gríska, sem við gerðum eftir ósk útgefendanna. Höfum
við borið allar þýðingarnar línu fyrir línu saman við gríska textann.
Þó að nútíma gagnrýnendur hafi á stöku stað viljað þýða öðruvísi 
og þó að stundum kunni að orka tvímælis um þýðingu eða
stundum sé einni eða tveimur línum sleppt í þýðingunni, þá er
þýðingin í heild sinni með ágætum. Við nákvæman samanburð hefur
aðdáun okkar á frábærum þýðandahæfileikum Sveinbjarnar, málsnilld 
hans og orðkynngi stórum styrkzt. Annars skal um þetta
efni vísað til sérstakrar ritgerðar í innganginum framan við Odysseifskviðu, 
svo og til skýringanna aftan við, þar sem getið er þeirra staða 
í þýðingunni, sem orkað geta tvímælis, eða sleppt er úr línu eða 
línum.

3) Loks er stafsetning og greinarmerki. Auðveldast hefði verið 
fyrir okkur að gera eitt af tvennu: annaðhvort að stíga skrefið til 
fulls og fara í öllu eftir núgildandi stafsetningarreglum eða gefa 
textann út óbreyttan með öllu. Um þetta ráðguðumst við bæði 
við Vilhjálm Þ. Gíslason fyrir hönd útgáfustjórnar og þá Sigurð 
Nordal, prófessor, og Jakob J. Smára, skáld. Notum við hér tækifærið 
til þess að þakka þeim öllum fyrir góðar leiðbeiningar. Í samráði 
við þá var horfið að því að hafa nútíma skólastafsetningu á
ritunum, m.a. vegna þess, að gert var ráð fyrir, að ritin mundu 
e.t.v. eitthvað verða notuð í skólum. Hins vegar var ákveðið að 
hrófla hvorki við orðmyndum Sveinbjarnar né greinarmerkjum, 
en með þeim síðarnefndu hefur hann augsýnilega viljað 
ná sem mestu samræmi við gríska textann. Sveinbjörn er að vísu 
ekki alltaf sjálfum sér samkvæmur í meðferð orðmynda og einkum 
nafna. Þróun hefur átt sér stað í meðferð þeirra; sjá nánar um 
þetta: ath. neðanmáls á bls. LXII í inng. að Odysseifskviðu. Orðmyndum 
höfum við ekki breytt, nema um auðsæ pennaglöp væri 
að ræða.

Tölurnar framan við greinaskil í þýðingunni tákna ljóðlínur 
gríska textans.

Skýringarnar eru fyrst og fremst til þess að útskýra torvelda staði, 
gera efnið auðskildara og gefa lesandanum gleggri hugmynd um 
menningu þá, sem kvæðin lýsa. Þá er, eins og áður er sagt, getið 
þeirra staða, þar sem þýðingin getur orkað tvímælis, og þeirra 
lína, sem sleppt er í þýðingunni, og eru þær þá þýddar. Víða eru 
gerðar þýðingar á einstökum stöðum til að leiða í ljós sem orðréttasta 
merkingu gríska textans, og sýna á þann hátt við samanburð aðferð 
Sveinbjarnar. En ekki eru slíkar þýðingar gerðar til að betrumbæta 
þýðingu hans. Til hægðarauka og skilnings höfum við framan við 
hvern þátt í skýringunum sett stutt yfirlit um efni og ýmis önnur 
atriði.

Þegar við hófum verkið, að vinna að útgáfunni, stóð heimsstyrjöldin 
síðari enn yfir. Var því örðugt eða nærfellt alveg ómögulegt 
að afla sér nýrra bóka um þessi efni. En einmitt á síðari árum 
hafa orðið allmikil straumhvörf í rannsóknum á kvæðum Hómers 
og menningu þeirra tíma. Var það okkur til allmikilla óþæginda. 
En jafnskjótt og stríðinu lyktaði og þess var kostur, viðuðum við 
að okkur ýmsum nýjustu bókunum og höfðum þær að nokkru til 
hliðsjónar í inngangi og skýringum. Verður þeirra getið nánar aftast 
í þessu bindi (bls. 717). Ýmis atriði varðandi skýringar á kvæðum 
Hómers eru enn deiluefni meðal fræðimanna. Höfum við í aðalinngangi 
og skýringum getið ýmissa mismunandi skoðana, en 
þar sem vafi lék á um skýringu, höfum við fylgt því, sem okkur 
þótti sennilegast.

Við höfðum heyrt, að hinn mikli enski fræðaþulur, prófessor Sir 
William Craigie, sem er jafnvígur á íslenzku og forntungurnar, hefði 
nokkuð fengizt við rannsóknir á þýðingum Sveinbjarnar á kvæðum 
Hómers. Við skrifuðum honum því og fórum þess á leit við hann, 
að hann léti okkur í té eitthvað af niðurstöðum sínum og gæfi 
okkur góðar bendingar. Eins og hans var von og vísa, tók hann 
þessu mjög vel og sendi okkur ýmsar ágætar upplýsingar og bendingar, 
bæði viðvíkjandi þýðingum Sveinbjarnar yfirleitt og svo einstökum 
atriðum. Höfum við getið þessa nánar í ritgerðinni um 
Sveinbjörn (Il. bd. bls. LVIII ath.) og tekið tillit til þess í skýringunum. 
Erum við Sir William mjög þakklátir fyrir alúð hans og 
aðstoð.

Þess skal og getið með þökkum, að Einar Ól. Sveinsson prófessor 
las góðfúslega yfir ritgerðina um þýðingar Sveinbjarnar og veitti 
okkar góðar bendingar.

Í samráði við útgáfustjórn eru ritin skreytt mörgum myndum, 
aðallega frumlegum grískum listaverkum, myndum á leirkerum og 
bikurum, líkneskjum og málverkum, en einnig ljósmyndum og teikningum. 
Að vísu var ekki kostur á eins miklu og góðu myndaefni 
og æskilegt hefði verið. Þó er það von okkar, að hér sé svo margt 
ágætra mynda, að veruleg bókarprýði sé að. Bókarskraut við upphaf 
og endi hvers þáttar teiknaði Halldór Pétursson listmálari smekklega 
eftir grískum fyrirmyndum. Kort og skýringarmyndir nokkrar 
gerði Ágúst Böðvarsson mælingarmaður af alkunnri vandvirkni.

Þeim Jóni Emil Guðjónssyni, framkvæmdarstjóra Menningarsjóðs, 
og Pétri Lárussyni fulltrúa, sem lesið hefur eina próförk af 
ritunum og tvær af nokkrum köflum, þökkum við kærlega ánægjulegt 
samstarf. Prentsmiðjustjóra og starfsmönnum Alþýðuprentsmiðjunnar 
kunnum við einnig þakkir fyrir notalega samvinnu.

Útgáfa ritanna hefur verið ígripaverk og því sótzt nokkuð hægar 
en skyldi. Reyndar var Odysseifskviða að mestu búin til prentunar 
fyrir tveim árum, en þá stóð á prentun. Kom jafnvel til tals að fá 
hana prentaða erlendis. Úr því varð þó ekki, og er hún prentuð hér.

Í skýringunum þarf oft að geta grískra orða. Væri þá ákjósanlegra 
og skemmtilegra að þau væru prentuð með grísku letri. En 
þá hefði reynzt nálega ómögulegt að fá ritin prentuð hér á landi, 
og var því horfið frá því. Þar sem grísk orð koma fyrir, eru þau 
prentað með latínuletri, þó að það sé mörgum vandkvæðum bundið.

Að lokum viljum við láta þá innilegu ósk í ljós, að rit þessi megi 
í senn vekja og glæða skilning og ást á fornmenningu hinnar 
gáfuðu grísku þjóðar og jafnframt vekja tíst og aðdáun á 
Sveinbirni Egilssyni og málsnilld hans, sem hefur haft ómetanlegt 
gildi fyrir þróun íslenzkrar tungu eftir hans dag. En í þessum 
þýðingum kemur einmitt ljóslega fram næmur skilningur og djúp 
ást á tungu og menningu þessara tveggja þjóða, Íslendinga og 
Grikkja.

Reykjavík, í marzmánuði 1949.

Kristinn Ármannsson.

Jón Gíslason.





YFIRLIT EFNISINS[*] Í ILÍONSKVIÐU.


FYRSTI ÞÁTTUR.


DREPSÓTTIN. REIÐIN.

Bls. 1—24


Skáldið heitir á sönggyðjuna, að hún kveði um mannfallið við Ilíonsborg 
og um reiði Akkils (1—7). Krýses, hofgoði Appollons, kemur til þings Akkea, 
og vill heimta aftur dóttur sína, þá er þeir höfðu tekið hernámi og gefið 
Agamemnoni (8—21). En er Agamemnon lætur hann fara við svo búið, heitir 
Krýses á Febus Appollon, og kemur þá sótt mikil í lið Akkea (22—52). Stefnir 
Akkilles á þing, og vill blíðka guðinn; á því þingi kveður Kalkas spámaður 
Akkea munu komast úr nauðunum, ef dóttur Krýsess sé skilað aftur (53—129). 
Þá reiðist Agamemnon ákaflega, og yrðast þeir Akkilles; vill Nestor miðla 
málum; en þó skilar Agamemnon konunni aftur, en tekur Brísesdóttur frá 
Akkilles (130—347). Gengur Akkilles nú úr bardaga og er hinn reiðasti; hann 
hittir Þetis, móður sína, og heitir hún honum hefnd og raunabót (348—427). 
Er nú herinn hreinsaður og blótað Appolloni á meðan (312—317); en Krýsesdóttir 
er látin fara heim með sónarblóti, og er þá bætt fyrir glæpinn (428—487). 
Þetis fer til Ólymps, og heitir Seifur henni því, að Tróverjum skuli 
ganga betur orusturnar, þangað til Akkilles sé fullu bætt (488—533). Hera 
yrðist við Seif fyrir þessa sök (534—567), en Hefestus gerir gaman úr öllu 
saman (568—611).



ANNAR ÞÁTTUR.


DRAUMURINN. BEÓTABÁLKUR, EÐA SKIPATALIÐ.

Bls. 25—52


Seifur ætlar að taka hefndir fyrir Akkilles, og sendir Agamemnoni draumguðinn, 
til þess að tæla hann til bardaga (1—40). Segir Agamemnon foringjum 
Akkea drauminn, og stefnir allsherjarþing (41—100). Vantreystir 
hann samt liðsmönnum, og vill freista þeirra; lætur því sem þeir muni halda 
heim, er Trójuborg ekki náist; ryðjast þá allir niður til skipanna og hyggja á 
braut (101-154). Odysseifur stöðvar þá eftir áminningu Aþenu, suma með 
góðu, en suma með harðyrðum (155-210), og setur ofan í við Þersítes, illan 
mann og ósvífinn (211-277). Tala þeir Odysseifur og Nestor þá á þá leið, að 
ekki sé vert að snúa heim við svo búið, og leiða rök að því; en Agamemnon 
lýsir yfir, að berjast skuli, og eggjar til framgöngu (278-393). Taka menn nú 
vopn sín, og er veizla að Agamemnons; þá er fylkt liðinu (394-484). Þá hefur 
upp skipatal og höfðingjatal Akkea, og hverjar þjóðir hafi gengið með þeim í 
Trójustríð (485-785); þá eru taldir Trójumenn, og ganga þeir fram til 
bardaga (786-877).

[* Efnisyfirlit þetta, sem prentað er framan við útg. Ilíonskviðu 1855, er 
eftir Benedikt Sveinbjarnarson Gröndal.]



ÞRIÐJI ÞÁTTUR.


EIÐAR. HELENA Á BORGARVEGGI. EINVÍG 
ALEXANDERS OG MENELÁSS.


Bls. 53-67


Alexander (Paris) gengur fram fyrir liðið og skorar á einhvern hinn 
hraustasta af Akkeum til að berjast við sig; sér hann þá, að Menelás vill ganga 
fram; verður hann þa hræddur og rennur (1-37). Ávítar Hektor þá bróður 
sinn, en þá býðst Alexander til að þreyta einvíg við Menelás, og skuli það 
skera úr ófriðinum; er boði því tekið, en Menelás heimtar, að blótað sé, og 
Príamus sjálfur sé við, því sonum hans sé ekki trúandi (38-110). Leggja menn
niður vopnin og búast til blóta, Akkear og Trójumenn; stendur Helena á 
borgarveggi, og sýnir Príamusi konungi og Trójustjórum höfðingja Akkea, 
þar sem þeir eru vígvellinum með fylkingunum (111-244). Þá er gert boð 
eftir Príamusi, og fer hann, og Antenor með honum; er það þá eiðum og 
blótum bundið, að sá skuli hafa Helenu og aura alla, er sigur hljóti; og að 
Trójumenn skuli gjalda sekt, ef Akkear hafi betur (245-301). Fer Príamus 
nú á brott; en Menelás og Alexander taka vopn sín og berjast; þar verður 
Alexander að lúta, og flytur Afrodíta hann heilan úr einvíginu inn í svefnsal 
hans (302-382); síðan leiðir hún Helenu þangað, og ávítar hún fyrst Alexander, 
en þó sættast þau (383-448). Menelás leitar að Alexander um vígvöllinn, 
og finnur ekki; kallar Agamemnon nú, að Akkear hafi haft betur, og 
heimtar féð og konuna. (449-461).



FJÓRÐI ÞÁTTUR.


SÁTTAROF. LIÐSKÖNNUN AGAMEMNONS.


Bls. 69-85


Guðaveizla. Er Hera reið af því, að Trójumönnum eigi verður gjörsamlegt 
tjón búið, og yrðast þau Seifur af því (1-49). Fer Aþena nú til Trójumanna 
eftir boði Heru, og lætur Pandarus skjóta ör til Meneláss, og æsa 
þannig ófriðinn að nýju (50-104). Ekki særir hann samt Menelás til ólífis, 
og læknar Makáon hann (105-219). Búast Trójumenn nú til bardaga, en 
Agamemnon gengur um og eggjar liðið; talar hann við höfðingjana, og 
hrósar sumum, en ámælir sumum (220-421). Verður nú orusta, og eggjar 
Ares og Appollon Trójumenn, en Aþena og aðrir guðir Akkea; er þá mannfall 
með hvorumtveggju (422-544).



FIMMTI ÞÁTTUR.


AFREKSVERK DÍÓMEDESS.


Bls. 87-113


Eykur Aþena nú Díómedesi þrótt og þrek um fram alla menn aðra, og 
lætur Ares ganga úr bardaganum (1-94). Særir Pandarus Díómedes með ör, 
og æsist hann því meir af því (95-166); vegur hann þá Pandarus (167-296) 
og særir Eneas með vopnsteini; vildi Eneas hlífa Pandarusi (297-310); fer 
Afrodíta með Eneas úr orustunni, og særir Díómedes hana á hendi (311-351). 
Kemur Íris henni þá á brott úr orustunni, og fer Afrodíta til Ólymps á vagni 
Aresar; tekur Díóna, móðir hennar, þar á móti henni, og hæðast guðirnir að 
hervastri ástargyðjunnar (352-431). Bjargar Appollon nú Eneasi undan Díómedesi, 
og kallar Ares aftur til bardagans (432-460). Eggjar Ares nú Trójumenn 
til framgöngu, og kemur Eneas þá aftur til orustunnar (461-518). 
Verður nú hörð hríð og mannfall mikið; þar vegur Sarpedon Tlepólemus; en 
þó hopa Akkear um síðir (519-710). Koma þær Hera og Aþena frá Ólympi 
til liðs við Akkea (711-777), og æsir Hera þá bardagann; þá særir Díómedes 
Ares sjálfan, enda er Aþena í ráðum með honum (778-863). Fer Ares til 
Ólymps, og er í þungu skapi út af óförum sínum; Hera og Aþena fara einnig 
úr bardaganum og upp til Ólymps (864-909).



SJÖTTI ÞÁTTUR.


SAMTAL HEKTORS OG ANDRÓMÖKKU.


Bls. 115-130


Snúast Trójumenn nú á flótta; en Helenus spámaður hvetur Hektor til 
þess, að láta heita á Aþenu (1-101). Fer Hektor þá til borgarinnar, og réttir 
bardagann áður; mætast þeir í orustunni, Glákus og Díómedes, og talast við; 
minnast á forna vináttu feðra sinna; skipta þeir þá vopnum og takast í hendur 
(102-236). Færir Hekaba og fleiri göfgar konur Aþenu möttul og heita á 
hana til heilla Trójumönnum (237-311); en Hektor rekur Alexander til þess 
að ganga í bardaga (312-368); leitar Andrómakka að Hektori, og talar hann 
við hana og við Astýanax son sinn; þá tárast Andrómakka, er Hektor vill 
fara í orustu (369-502). Fer Alexander eftir, og gengur í bardaga (503-529).




SJÖUNDI ÞÁTTUR.

EINVÍGI HEKTORS OG AJANTS. VALGRÖFTUR.

Bls. 131—145


Kreppa þeir Hektor og Alexander nú að Akkeum (1—16), og skorar 
Hektor á einhvern hinn hraustasta til þess að berjast við sig (17—91); vill 
Menelás ganga fram, en Agamemnon aftrar honum (92—122). Rísa þá upp 
níu hetjur; var það af Nestors völdum; er þá varpað hlutkesti, og kemur upp 
hlutur Ajants Telamonssonar, að hann skuli berjast við Hektor (123—205). 
Ganga þeir á hólm, Hektor og Ajant, og berjast snarplega, unz nótt skilur; 
hefir hvorugur öðrum á kné komið, og skilja þeir með gjöfum (206—312). 
Þá er veizla með liði Akkea, og býður Nestor, að grafa skuli fallna menn og 
girða herbúðir; þing er með Trójumönnum, og kveðst Alexander þar eigi 
munu skila konunni aftur, en fé hennar kveðst hann skyldu skila, og bæta við 
þar á ofan (313—364). Lætur Príamus skila orðum þessum til Akkea daginn 
eftir, og biður, að gert sé vopnahlé, svo brenndir verði þeir, er fallnir voru af 
Trójumönnum (365—420). Eru líkin nú jörðuð með hvorumtveggju, og girða 
Akkear herbúðirnar með múrum og díki; er Posídon hissa yfir stórvirki þessu, 
og ekki laust við, að hann renni til þess öfundaraugum (421—464). Síðan 
dimmir af nótt, og eru þrumur og eldingar (465—482).



ÁTTUNDI ÞÁTTUR.

HINN ENDASLEPPI BARDAGI.

Bls. 147—163


Guðastefna. Bannar Seifur guðunum að veita Akkeum og Trójumönnum 
lið; fer síðan til Ídafjalls (1—52). Horfir hann þaðan á bardagann og vegur 
örlög manna; verða Akkear þá undir (53—77). Eru Akkear nú hraktir að 
víggirðingunum, og skorar Hera á Posídon, að hann veiti þeim lið, en hann 
færist undan; en Agamemnon eggjar liðið og heitir á Seif, að hann hjálpi 
þeim (78—250). Gera Akkear nú hríð, harða og snarpa, og hrekja Trójumenn; 
banar Tevkrus mörgum þeirra með bogaskotum, en Hektor særir hann 
(251—334). Snúa Akkear nú aftur á flótta; ætla þær Hera og Aþena þá að 
fara og halda uppi bardaganum; en Seifur sér þær og bannar það (335—437). 
Fer hann síðan til Ólymps og ávítar gyðjurnar harðlega; hótar hann Akkeum 
feigð og fjörtjóni að degi komanda (438—484). Skilur nótt nú með vegendum, 
og halda Trójumenn þing; er þá ráðið að gera launsátur og kynda bál um 
nóttina (485—565).




NÍUNDI ÞÁTTUR.

SENDIFÖR TIL AKKILS. BÆNIR.

Bls. 165—186


Agamemnon á ráðagjörðir við höfðingja í her Akkea; kveður hann þá 
upp, að menn skuli halda burt um nóttina, því ekki nái þeir Ilíonsborg 
(1—28). En Díómedes og Nestor ráða honum frá því (29—78). Eru verðir 
settir fyrir framan víggirðinguna, og höfðingjunum búin veizla hjá Agamemnoni; 
er þá talað um að sefa skap Akkils og blíðka hann, og fá hann til 
þess að koma til liðsins (79—113). Heitir Agamemnon honum Brísesdóttur 
óspjallaðri og góðum gjöfum, ef hann lægi reiðina til heilla fyrir liðið (114—161). 
Gera þeir nú út sendimenn til Akkils; kýs Nestor til þess Fenix, Ajant 
Telamonsson og Odysseif (162—184). Tekur Akkilles þeim vel, en kveðst eigi 
hirða um loforð Agamemnons; ekki fá á hann ræður sendimanna; heldur 
hann og Fenix eftir og hótar að fara heim með hann (185—668). Reiðast þeir 
Odysseifur og Ajant, og fara aftur; ræður Díómedes þá til, að halda áfram 
bardaganum, og kveður Akkilles ganga munu í orustu, þegar honum sýnist 
(669—713).



TÍUNDI ÞÁTTUR.

DÓLONS ÞÁTTUR.

Bls. 187—204


Agamemnon fær ekki sofið um nóttina; kalla þeir Menelás á Nestor og 
aðra höfðingja í her Akkea; fara þeir til díkisvarðanna (1—193). Þar halda 
þeir samkomu, og senda Díómedes og Odysseif á njósn til Trójumanna (194—271); 
fá þeir heillamerki (272—298). Um sama leyti fer Dólon einnig á njósn; 
hann var maður tróverskur, og lét ginnast af loforðum Hektors til að fara 
þessa för; taka þeir Díómedes og Odysseifur hann á leiðinni (299—381). Beiðist 
Dólon griða, og segir þeim frá allri afstöðu herbúðanna, og hvar Resus sé hinn 
þrakneski. Þá vegur Díómedes Dólon fyrir svikin og fréttaburðinn (382—464). 
Skunda þeir nú þangað, sem Resus var, og vegur Díómedes hann þar og 
tólf félaga hans; en Odysseifur heldur á brott með hesta Resusar (465—503). 
Þá minnir Aþena kappana á, að þeir hafi eigi lengri dvöl þar; og komast þeir 
aftur heilir til liðsins; en hins vegar eggjar Appollon Þraka og Trójumenn 
(504—579).




ELLEFTI ÞÁTTUR.

AFREKSVERK AGAMEMNONS.

Bls. 205—229


Nú hervæðist Agamemnon og fylkir liði snemma um morguninn; hið sama 
gerir og Hektor og höfðingjar Trójumanna (1—66.) Fá Trójumenn þar tjón 
mikið og mannskaða, og undrast hreysti Agamemnons (67—162). Hopar 
Hektor þá upp undir Trójumúra; en Seifur gerir honum boð, að hann skuli 
firrast orustu, þar til er Agamemnon sé sár orðinn (163-283). Eftir það ryðst 
Hektor áfram og geysar um vígvöllinn; eykur hann svo sínum mönnum þrek 
og vígmóð (284—309). Þá riðlast fylkingar Akkea, en Díómedes, Odysseifur 
og Ajant rétta þær við; verður Díómedes þá sár af völdum Alexanders og 
heldur til skipa (310—100); Sókus særir Odysseif; en Odysseifur vegur Sókus; 
verður hann þá umkringdur af fjandmönnum, en Menelás og Ajant bjarga 
honum (401—488); þá særir Alexander Makáon og Evrýpýlus með bogaskotum 
(489—596). Getur Akkilles nú að líta Makáon, er hann ók fram hjá á 
vagni Nestors, og sendir Patróklus, til þess að komast eftir, hver særður sé 
(597—617). Segir Nestor þá Patróklusi, í hvert óefni komið sé, og biður hann 
að leggja að Akkillesi, að hann komi til liðs við þá, eða komi sjálfur í 
vopnum Akkils og hræði óvinina (618—803). Á heimleiðinni mætir Patróklus 
Evrýpýlusi; fer hann með hann í tjald sitt og bindur um sár hans (804—848).



TÓLFTI ÞÁTTUR.

SKIPAGARÐSORUSTA.

Bls. 231—244


Nú verða Akkear að hopa inn fyrir víggarðinn; sjá þeir nú Trójumenn 
viðbúna að ráðast á skipin og fara yfir díkið (1—59). Eru Trójumenn þá í 
vanda miklum út af stórvirkjum þessum, og skipta sér í fimm flokka; eru 
það ráð Polýdamants (60—107). Ræðst Asíus þá á eitt garðshliðið, en er 
hrakinn aftur með tjóni miklu af Lapítum tveimur, sem þar eru fyrir (108—194). 
Þá sýnist Trójumönnum spáfugl; ræður Polýdamant illa þann fyrirburð, 
en ekki gefur Hektor því gaum (195—250). Verja Akkear víggarðinn vel og 
hraustlega; ganga Ajantar bezt fram (251—289). Þá ráðast þeir Glákus og 
Sarpedon á virki Menesteifs; en Ajant og Tevkrus Telamonssynir veita honum 
lið (290—377). Þar særir Ajant Epíkles, félaga Sarpedons; en Tevkrus særir 
Glákus; brýtur Sarpedon þá vígið (378—399). Vilja Lýkíumenn brjóta múrinn; 
en Akkear gera harða vörn; þá varpar Hektor steini á eitt garðshliðið, 
og brýtur upp (400—471).




ÞRETTÁNDI ÞÁTTUR.


BARDAGI VIÐ SKIPIN.


Bls. 245-270


Þá komast Trójumenn sumstaðar yfir múrinn, og verður nú mannfall 
mikið í liði Akkea; kennir Posídon þá í brjósti um þá, og fer til liðs við þá 
á laun við Seif (1-42). Eggjar hann nú Ajanta báða og höfðingja í liði Akkea, 
og er í mannslíki (43-124). Þeir Ajantar bægja Hektori frá skipunum (125-205); 
berjast þeir Idomeneifur og Meríónes hraustlega vinstra megin (206-329). 
Er nú atganga hin harðasta af hvorumtveggju; veitir Seifur Trójumönnum, 
en Posídon Akkeum (330-362). Vegur Idomeneifur margan mann; og 
enn gangast fleiri kappar að og berjast (363-672). Loksins hopa Trójumenn, 
og mest fyrir Ajöntum; fer Hektor þá með safnað lið og veitir atgöngu (673-808). 
Atganga Ajants Telamonssonar (809-837).



FJÓRTÁNDI ÞÁTTUR.


LEIKINN SEIFUR.


Bls. 271-288


Nestor er í tjaldi sínu og hjúkrar Makáoni; furðar hann nú á vopnabrakinu 
og orustugnýnum, og gengur út, til að hyggja að, hverju gegni (1-26). 
Mætir hann Agamemnoni, Odysseifi og Díómedesi, öllum sárum; eru þeir í 
sömu erindum; vill Agamemnon þá enn hætta og fara á brott (27-81), en 
Odysseifur mælir á móti því; ræður Díómedes þeim þá til að fara og eggja 
liðið; Posídon huggar Agamemnon (82-152). Þá tekur Hera linda Afrodítu 
og fer í gælingarham og til Ídafjalls, þar sem Seifur var, og lætur hann 
sofna (153-351). Þá veitir Posídon Akkeum enn öflugri liðveizlu, því þrumuguðinn 
sefur (352-401). Særir Ajant þá Hektor með vopnsteini, svo hann 
fellur í óvit og er borinn úr orustu (402-439). Þá flýja Trójumenn, og er framganga 
Ajants Öyleifssonar mest lofuð (440-522).



FIMMTÁNDI ÞÁTTUR.


ORUSTA VIÐ SKIPIN.


Bls. 289-310


Nú vaknar Seifur, og getur að líta Trójumenn á flótta, og Posídon, er hann 
veitir Akkeum (1-11). Ávítar hann þá Heru, og býður henni að kalla á Íris 
og Appollon, því með þeirra aðstoð vilji hann hjálpa Trójumönnum; kveður 
hann nú upp öll örlög þessara hluta, og segir fyrir Trójuhrun (1277). Fer
Hera nú til Ólymps, og spyr Ares þá fall sonar síns Askaláfs; verður hann
við það óður og uppvægur, en Aþena sefar ofsa hans (78-142). Koma þau
síðan til Seifs, Íris og Appollon; verður Posídon þá að hætta liðveizlunni
(143-219). Appollon fer með Hektor til bardagans og réttir hlut Trójumanna
(220-280). Gengur Hektor nú fram, og guðinn undan honum; hefur
Appollon ægiskjöldinn, og hræðast Akkear og flýja, en Hektor vegur marga
menn (281-389). Þá fer Patróklus til Akkils, og biður hann liðveizlu, því í
óefni sé komið fyrir Akkeum (390-404). Er nú atganga sem hörðust hjá
skipunum og mannfall (405-590); hopa Akkear síðan nokkuð; þá veifar
Ajant Telamonsson vígási og ver Hektori að kveikja í skipunum (591-746).



SEXTÁNDI ÞÁTTUR.


PATRÓKLUSÞÁTTUR.


Bls. 311-337


Akkilles leyfir Patróklusi að taka vopn sín og veita Akkeum lið, en ekki
fremur, en skipunum verði borgið (1-100). Verður Ajant þá ofurliði borinn,
og má eigi aftra eldinum (101-123). Þá rann Akkillesi í skap. Eggjar hann
nú Patróklus sjálfur, og fórnar (124-256). Fer Patróklus síðan á stað í vopnum
Akkils, og hyggja Trójumenn þetta vera Ajaksnið sjálfan; skýtur þeim nú
skelk í bringu og flýja þeir; er svo skipunum borgið (257-305). Heldur
Patróklus nú áfram bardaganum (306-418), og vegur Sarpedon (419-507).
Ná þeir Glákus og Hektor líki Sarpedons, og gætir Appollon þess að boði
Seifs (508-683). Eltir Patróklus nú Trójumenn og kemst upp á múrinn; þá
aftrar Appollon honum (684-711); síðan gangast þeir að, Hektor og Patróklus
(712-782); vegur Patróklus nú marga menn, og fellur þó sjálfur að lyktum
fyrir Evforbusi og Hektori; síðan eltir Hektor Átómedon (783-867).



SEYTJÁNDI ÞÁTTUR.


AFREKSVERK MENELÁSS.


Bls. 339-361


Nú vegur Menelás Evforbus (1-60), en Hektor fer á brott með vopn
Patrókluss (Akkils); kallar Menelás þá Ajant Telamonsson, að hann verji
lík Patrókluss (61-139). Hopar Hektor nú fyrir Ajanti, en gengur síðan fram
í vopnum Akkils, og er hróðugur; verður nú hörð og löng orusta um Patróklus
fallinn (140-425). Hestar Akkils glúpna yfir falli Patrókluss, og eykur Seifur
þeim fjör, en Átómedon heldur með þá í bardagann (426-483); ráðast þar
á hann Hektor, Eneas og fleiri, og vilja ná hestunum; og enn er hríð; þá
styrkir Aþena Menelás, en Appollon eggjar Hektor (484-596). Hallast loksins 
bardaginn á Akkea, og gera þeir nú Akkillesi boð um, að Patróklus sé 
fallinn og um ófarir þeirra (597-701); síðan fer Menelás og Meríónes með 
líkið til skipanna, og hefta Ajantar Trójumenn (702-761).



ÁTJÁNDI ÞÁTTUR.


VOPNSMÍÐARÞÁTTUR.


Bls. 363-383


Akkilles fær nú fregn um lát Patrókluss, og harmar hann mjög (1-34). 
Heyrir Þetis móðir hans kveinstafi þessa, og stígur upp úr sævardjúpi; eru í 
för með henni sævardísir, og fer hún að hugga Akkilles; er honum þá ákaflega 
niðri fyrir að hefna Patrókluss, þótt hann viti sér dauðann vísan; þá 
heitir Þetis honum vopnum (35-137). Skundar hún síðan til Ólymps; en 
fundir verða að nýju að líki Patrókluss; mundi Hektor þá hafa náð líkinu, en 
þá gengur Akkilles fram og Aþena með honum; öskrar Akkilles þá svo hræðilega,
að mannfall verður með Trójumönnum, og flýja þeir, en gyðjan glymur 
að baki honum (138-231). Ná Akkear nú líkinu, og fara með það í tjald 
Akkils (232-242). Er þá þing með Trójumönnum; þar ræður Polýdamant, að 
ekki skuli menn hætta sér á móti Akkilli, því þá sé dauðinn vís; skuli þeir 
heldur vera innan múra; líkar Hektori og lýðnum eigi þetta ráð (243-314). 
Eru Trójumenn nú undir vopnum um nóttina; en Akkear harma Patróklus 
ásamt með Akkilli, og veita líkinu umbúnað (315-355). Fer Þetis til Ólymps, 
og smíðar Hefestus vopnin fyrir hana, fögur og guðleg (356-617).



NÍTJÁNDI ÞÁTTUR.


AKKILLES OG AGAMEMNON SÆTTAST.


Bls. 385-397


Nú kemur Þetis til Akkils með vopnin um morguninn, og eggjar hann 
til bardaga; bregður hún síðan ódáinsangan um líkama Patrókluss, svo hann 
ekki rotni (1-39). Stefnir Akkilles síðan Akkeum á þing, og lætur reiðina; 
heimtar hann, að þegar sé gengið í orustu (40-73). Kannast Agamemnon nú 
við yfirsjón sína, og býður Akkilli, að láta af hendi gjafirnar, sem hann hafði 
heitið honum; það skeytir Akkilles eigi um, en vill þegar berjast, og koma 
fram hefndum (74-153). Taka Akkear nú samt morgunverð áður, og eru 
það ráð Odysseifs; þá tekur og Akkilles við gjöfunum og Brísesdóttur; vinnur 
Agamemnon þess eið, að hún sé óspjölluð af hans völdum (154-275). Eru 
þá gjafirnar fluttar í tjald Akkils; grætur hann nú vinarmissinn enn að nýju, 
og neytir hvorki matar né drykkjar (276-339). Aþena stígur af himni og
eykur honum þrek; hervæðist hann nú vopnunum dýru og stígur á kerru
sína, og Átómedon með honum; þá boðar annar hestanna honum sigur og
bana síðan (340—424).



TUTTUGASTI ÞÁTTUR.


GOÐAVÍGSÞÁTTUR.


Bls.	399—414


Hvorirtveggju fylkja nú liði; stefnir Seifur þá guðunum á þing, og leyfir
þeim að veita lið í orustunni, hvorum sem þeir vilji (1-30). Ganga þá í lið
með Akkeum: Hera, Aþena, Posídon, Hermes og Hefestus; en með Trójumönnum
eru: Ares, Febus, Artemis, Letó, Ksantus og Afrodíta; þessir guðir 
ganga að vígum; þá skelfur jörð og dunar himin (31-74). Eggjar Appollon 
Eneas fram á móti Akkilli; en hinir aðrir guðirnir sitja hjá orustu (75-155). 
Nú verður fundur með þeim Akkilli og Eneasi, og bjargar Posídon Eneasi,
því honum var lengri aldur ætlaður (156-352). Vill Hektor þá ráðast að
Akkilli, en Appollon hamlar honum frá því; vegur Akkilles nú marga menn,
og Polýdórus Príamsson (353-418). Hektor vill hefna bróður síns, og ræðst 
á móti Akkilli; en Appollon hylur Hektor í skýi (419-454). Veitir Akkilles 
Trójumönnum þá atgöngu, og vegur á báðar hendur (455-503).



TUTTUGASTI OG FYRSTI ÞÁTTUR.


BARDAGI VIÐ FLJÓTIÐ.


Bls.	415433


Við þetta hopa Trójumenn, og fara sumir til borgarinnar, en sumir út 
í Ksantus (Skamander); drepur Akkilles marga í fljótinu, og geymir tólf 
menn í fjötrum; það á að vera hefndarfórn fyrir víg Patrókluss (1-33). Þar 
vegur hann Lýkáon Príamsson (34-135), og enn fleiri að auki; gerir hann 
gys að máttleysi fljótsguðsins (136210); þá býður Ksantus (fljótsguðinn)
honum að ganga úr ánni. Akkilles gerir svo, en stökkur aftur út í fljótið;
veitir fljótsguðinn honum þá atgöngu með öldugangi og vatnavexti (211- 
271). Brýzt Akkilles nú um í fljótinu, og stoða þau hann, Posídon og 
Aþena; þá reiðist Ksantus, og fær Símóis til liðs við sig; en Hera lætur Hefestus
eyða árvextinum með eldi og eimyrju; má Ksantus eigi standast slíkt forað
sem eldurinn er, og hættir Hefestus þá brunanum að boði Heru (272-384).
Þá vegast að guðirnir: er Aþena	 á móti Afrodítu og Aresi, og hefur betur;
Appollon berst við Posídon og hefur miður; Hera sigrar Artemis, en Letó 
Hermes (385513). Fara guðirnir síðan til Ólymps, nema Appollon, hann
heldur til Trójuborgar; æðir Akkilles nú um vígvöllinn og neytir vopnanna; 
þá býður Príamus, að loka skuli Trójuhliðum (514—543). Gerir Appollon 
þá Akkilli sjónhverfingar, og tefur fyrir honum, svo borgið verði Trójumönnum 
(544—611).



TUTTUGASTI OG ANNAR ÞÁTTUR.

FALL HEKTORS.

Bls. 435—452


Hektor bíður Akkils, og vill berjast; en foreldrar hans grátbæna hann frá 
múrnum að stofna sér eigi í vanda (1—89). Gefur Hektor því eigi gaum; en 
er hann getur að líta Akkilles, þá æðrast hann og flýr; eltir Akkilles hann 
þrívegis í kring um Trójumúra (90—166). Heldur Seifur þá uppi skapavog 
og vegur Hektori örlög; kemur upp feigðarhlutur hans. Þá fer Appollon frá 
honum; hann hafði stoðað Hektor	flóttanum; en Aþena eggjar Hektor til 
bardaga við Akkilles, og er þá í líki Deífobuss, bróður Hektors (167—247). 
Berjast þeir nú af mikilli ákefð, Hektor og Akkilles, og veitir Aþena Akkilli 
(248—305). Fellur Hektor um síðir, en Akkilles tekur vopn hans, bindur 
hann við kerruna og dregur niður að skipum (306—404). Þá verður harmakvein 
um gjörvalla Trójuborg, og Príamus konungur og drottning hans grætur; 
þá harmar Andrómakka, því nú er fallinn Víga-Hektor hinn mikli (405-515).



TUTTUGASTI OG ÞRIÐJI ÞÁTTUR.

LEIKIR EFTIR PATRÓKLUS.

Bls. 453—481


Akkilles fer með Þetis og Myrmídónum í kring um lík Patrókluss, og 
boðar gröft hans að degi komanda (1—58). Um nóttina dreymir Akkilles 
Patróklus, og biður hann um útför sína (59—107). Lætur Agamemnon nú 
bera saman við um morguninn, og hlaða köst; er líkið borið þangað, og fylgir 
Akkilles og Myrmídónar; er þar blótað mörgum dýrum og tólf mönnum tróverskum; 
síðan er líkið brennt; en Appollon og Afrodíta annast lík Hektors 
(108—225). Daginn eftir eru tekin bein og aska Patrókluss, og látin í gullskál; 
eiga þau seinna að blandast beinum Akkils; haugur er orpinn eftir Patróklus 
(226—256). Þá lætur Akkilles halda leiki, til heiðurs við Patróklus; er þar 
ekið kerrum (257—650); framinn hnefaleikur (651—699); glímt (700—739); 
hlaupið (740—797); þreytt vopnfimi (798—825); varpað steinkringlum (826—849); 
skotið af boga (850—883), og send kastspjót (884—897).




TUTTUGASTI OG FJÓRÐI ÞÁTTUR.

ÚTLAUSN HEKTORS.

Bls. 	 483—507


Ganga Akkear nú að sofa eftir leikina; en Akkilles má eigi sofa; dregur 
hann lík Hektors snemma um morguninn í kring um haug Patrókluss (1—18). 
Fer hann svo þessu fram um hríð; og þykir sumum guðunum fyrir, en sumum 
vænt um; samt er Appolloni þyngst í skapi (19—54). Lætur Seifur Þetisi þá 
bjóða Akkilli, að hætta grimmd þessari, og selja líkið af hendi; býður Íris
og Príamusi, að boði Seifs, að hann skuli fá líkið hjá Akkilli (55—186). Tekur
Príamus nú fram margar gjafir og góðar, og lætur búa för sína til Akkils 
(187—282); síðan fórnar hann og heldur á stað (283-330). Hermes mætir 
honum, og beinir leið hans á milli varðmanna Akkea (331—467). Verður 
Akkilles nú við bón Príamuss og þiggur gjafirnar, selur honum líkið og veitir 
ellefu daga grið; síðan lætur hann konunginn fara með sæmd (468—676). 
Fer Príamus þá aftur til borgarinnar; er Hektor harmaður mjög (677—776).
Þá er gerð útför og orpinn haugur eftir Víga-Hektor (777—804).



ILÍONSKVIÐA








FYRSTI ÞÁTTUR

DREPSÓTTIN. REIÐIN.


KVEÐ Þú, gyðja, um hina fársfullu heiftarreiði Akkils 
Peleifssonar, þá er olli Akkeum ótölulegra mannrauna,
og sendi til Hadesarheims margar hraustar kappasálir,
en lét sjálfa þá verða hundum og alls konar hræfuglum að 
herfangi, eftir það að þeir höfðu eitt sinn deilt og skilið ósáttir, 
herkonungurinn Atreifsson og hinn ágæti Akkilles. Svo varð 
fyrirætlan Seifs framgeng.

8   Hverr guðanna var það þá, er hleypti þeim saman, til 
að eigast við orðadeilu? Það var sonur Letóar og Seifs. Hann 
var reiður konunginum, og lét koma skæða sótt í herbúðirnar, 
svo fólkið dó; var það fyrir þá sök, að Atreifsson hafði svívirt 
hofgoðann Krýses: því Krýses hafði komið til hinna fljótu skipa 
Akkea, og ætlaði að leysa út dóttur [*] sína; hafði hann með 
sér ógrynni fjár til útlausnar, og hélt upp kórónu hins langskeyta
Appollons á gullnum sprota, og bað alla Akkea, en 
einkum báða Atreifssonu, er réðu fyrir hernum:

[* Hún hét Astynoma.]

17   „Þið Atreifssynir, og þér aðrir fagurbrynhosaðir Akkear, 
veiti það guðirnir, er búa í Ólymps sölum, að yður auðnist 
að leggja í eyði Príamsborg og komast heilum heim. En látið
mér lausa dóttur mína, og þiggið lausnargjald þetta, af lotningu 
fyrir syni Seifs, hinum langskeyta Appollon!“.

[Mynd: Hómer ákallar Sönggyðjuna.]

22   Nú rómuðu allir Akkear það vel, að gera skyldi virðulega
til hofgoðans, og þiggja hið fríða lausnargjald: nema 
Agamemnon Atreifsson, hann lét sér það eigi líka, heldur vísaði 
honum burt með smán, og lagði heitingar á ofan:

26   „Láttu mig ekki, gamli maður, hitta þig svo hjá hinum 
holu skipum, að þú annaðhvort dveljir hér lengur nú, eða 
komir hingað aftur síðar; ella mun sproti og kóróna guðsins 
ekki stoða þig. En dóttur þína mun eg ekki láta lausa; fyrr 
skal elli yfir hana stíga í húsi voru í Argverjalandi, langt frá 
föðurlandi hennar; skal hún þar ganga fyrir vef og búa um 
rekkju mína. En far þú nú, og ert mig ekki, ef þú vilt komast 
heill heim“.

33   Svo mælti hann, en hinn gamli maður varð hræddur og 
gerði sem hann bauð. Hann gekk eftir strönd hins stórbrimótta

[Mynd: Prestur með lárviðarsveig og sprota.]

hafs, og mælti ekki orð; en er hann var kominn úr herbúðunum,
bað hann ákaflega til hins volduga Appollons, er hin hárfagra
Letó hafði alið:

37   „Heyr bæn mína, Silfrinbogi, þú sem ert á gangi í kring 
um Krýsiborg og hina sannhelgu Killiborg, og ræður volduglega
yfir Tenedusey, bú Smintugoð! Hafi eg nokkuru sinni 
reist þér fagurlegt hof, eða hafi eg nokkuru sinni brennt feita 
lærbita til fórnar þér, þá veit mér þá ósk mína, að Danáar gjaldi 
tára minna fyrir skeytum þínum“.

43   Þannig baðst hann fyrir, en Febus Appollon heyrði bæn 
hans, og sté niður af Ólymps tindum, reiður í hug; hann hafði 
boga á baki alhjúpaðan; af því hann var reiður, þá glömruðu 
örvarnar á baki hans, þegar hann hreyfðist, en hann var líkur 
nóttu, þar er hann fór. Síðan settist hann álengdar frá skipunum, 
og hleypti ör af streng, en hinn silfurlegi bogi gall við ógurlega.
Fyrst réðst hann að múlum og fráum hundum, en síðan 
skaut hann hinu bitra skeyti á sjálfa mennina og felldi þá, og 
gekk þá sem tíðast á líkabrennum.

[Mynd: Apollon.]

53   Í 9 daga flugu örvar guðsins um herbúðirnar, en á 10. 
degi stefndi Akkilles hernum til þings; hafði hin hvítarmaða 
gyðja Hera skotið honum því í brjóst, því hún aumkvaðist
yfir Danáa, er hún sá þá falla. En er menn höfðu safnazt saman, 
og voru komnir allir á einn stað, þá stóð upp hinn fóthvati 
Akkilles, og mælti:

59   „Með því bæði styrjöld og drepsótt verða nú samfara til 
að vinna á Akkeum, þá hygg eg, Atreifsson, að vér munum 
nú verða að hverfa heim aftur við nýja hrakninga, ef vér aðeins 
mættum umflýja dauðann. Heyr nú, látum oss leita frétta hjá 
einhverjum spámanni, eða blótgoða, eða draumspekingi (því 
einnig draumar koma frá Seifi); sá mun geta sagt oss, hvað 
til þess komi, að Febus Appollon er svo stórreiður orðinn, hvort 
hann muni gramur vera af heitrofi nokkuru eða hundraðsfórn; 
má vera, að hann afstýri frá oss fári þessu á einhvern hátt, ef 
hann vildi þiggja fórnarilm gallalausra ásauðarlamba eða kiðlinga“.

68   Nú sem hann hafði þetta mælt, settist hann niður, stóð 
þá Kalkas upp á þinginu Testorsson, einhverr hinn ágætasti 
fuglaspámaður: hann vissi bæði það sem var, og það sem verða 
mundi, og það sem áður hafði verið; hann hafði sagt leið fyrir 
skipum Akkea til Ilíonsborgar, sökum spádómsgáfu þeirrar, 
er Febus Appollon hafði veitt honum. Hann var þeim vel 
viljaður í huga, tók til orða á samkomunni og mælti:

74  „Þú býður mér, Akkilles, ástvinur Seifs, að segja, hversu 
afstandist um heiftarreiði Appollons, hins langskeyta konungs. 
Eg skal þá segja það. En þú hygg að, og vinn mér þess eið, 
að þú viljir af alhuga vera mér liðsinnandi í orði og verki. Því 
það hygg eg víst, að eg muni egna til reiði þann mann, sem 
ræður með miklu valdi yfir öllum Argverjum, og sem Akkear 
hlýða. Því þegar einhverr höfðingi reiðist sér minna manni, 
þá kennir þar ríkismunar; því þó hann sekki reiðina samdægris, 
þá geymir hann samt heiftina í brjósti sér álengdar, unz hann 
kemur henni fram. En hugsa þú nú eftir, hvort þú viljir vera 
hjálparmaður minn“.

84  Hinn fóthvati Akkilles svaraði honum og sagði: „Vertú 
með öllu óhræddur, og seg þá goðaspá, er þú veizt. Því það
sver eg við Appollon, ástvin Seifs, er þú heitir á, Kalkas, þá 
er þú birtir Danáum goðaspár, að meðan eg lifi og heil eru 
augu í höfði mér, þá skal engi af öllum Danáum leggja þungar 
hendur á þig hjá hinum holu skipum, og ekki Agamemnon, 
þó þú viljir hann til taka, og er hann þó nú miklu voldugastur 
af Akkeum“.

92   Þá varð hinn ágæti spámaður óhræddur, og mælti: „Hvorki 
er Appallon reiður af heitrofi nokkuru, né hundraðsblóti, heldur
vegna hins, að Agamemnon svívirti hofgoða hans, og vildi 
ekki lausa láta dóttur hans, og enga útlausn þiggja. Fyrir þá 
sök þá hefir hinn langskeyti guð látið þessi mein að hendi bera, 
og mun því enn fram fara, og ekki af létta hinu þunga áfelli 
drepsóttarinnar, fyrr en Agamemnon hefir aftur skilað hinni 
kvikeygu mey heim til föður hennar ókeypis og án útlausnar, 
og fært helga hundraðsfórn til Krýsiborgar; því ef vér á þenna 
hátt blíðkum Appollon, munum vér fá snúið skapi hans“. Nú 
sem hann hafði þetta mælt, settist hann niður.

101   Þá stóð upp á samkomunni kappinn Atreifsson, hinn 
víðlendi konungur Agamemnon; honum var þungt í skapi; 
hans koldimma hjartafylgsni fylltist miklum móði, og augu 
hans voru lík eldi blossanda. Hann talaði fyrst til Kalkasar, og 
var þá augnaráð hans illvænlegt:

106   „Þú óheillaspámaður, kvað hann, ekki hefir þú enn 
nokkuru sinni mælt það, er mér væri gagn í; er þér jafnan 
hugljúft, að fara með hrakspár; hefir þú enn ekki nokkuð gott 
orð mælt eða nokkuru góðu til leiðar komið. Og nú ber 
þú upp þá goðaspá á samkomu Danáa, að hinn langskeyti guð 
láti þeim þessar raunir að hendi bera einmitt fyrir þá skuld, 
að eg vildi ekki þiggja hið fríða lausnargjald fyrir meyna, Krýsesdóttur;
því eg vil miklu heldur hafa hana heima, og tek 
hana jafnvel fram yfir Klýtemnestru, eiginkonu mína, því hún 
er henni ekki síður að vænleik eða atgjörvi, hvorki að hugviti 
né hannyrðum. En allt að einu vil eg þó skila henni aftur, 
ef þá mætti um batna; vil eg heldur, að hernum sé borgið,
en hann drepist niður. En hafið þá nú þegar til reiðu handa
mér aðra heiðursgjöf í staðinn, að eg verði ekki einn sæmdarlaus
af Argverjum; er það ekki viðurkvæmilegt; því það sjáið
þér allir, að hún fer annað, sú heiðursgjöf, sem eg á“.

121   Hinn fóthvati, ágæti Akkilles svaraði honum: „Frægasti
Atreifsson, þú fégjarnasti allra manna! Hversu mega enir
hugstóru Akkear veita þér heiðursgjöf? Vér vitum alls ekki
til, að nokkurs staðar sé talsvert af almannafé fyrirliggjanda;
því það sem vér höfum rænt úr borgunum, það er til skipta
komið; er það eigi tilhlýðilegt, að liðsmenn safni því saman
á einn stað aftur. Ger þú guðnum það til sæmdar, að þú lát
lausa meyna, en vér Akkear munum bæta þér aftur þrennum
og fernum gjöldum, ef Seifur lætur oss þess einhvern tíma
auðið verða, að leggja í eyði hina veggsterku Trójuborg“.

130   Agamemnon konungur svaraði honum: „Goðumlíki
Akkilles, sem ert svo vel að þér gjör, vert eigi svo undirförull,
því ekki muntu hlaupa um horn mér eða fá blekkt mig. Eða
ætlastu til, að þú haldir sjálfur heiðursgjöf þinni, en eg skuli
sitja við svo búið og ekkert hafa, er þú ræður til, að eg skuli
skila meyjunni aftur? Þó mun eg gera það, ef hinir hugstóru
Akkear gefa mér aðra heiðursgjöf, og velja hana að mínu skapi,
svo jafnkosta sé. En geri þeir það ekki, þá mun eg fara til
sjálfur og velja mér hana, og taka annaðhvort heiðursgjöf þína,
eða Ajants, eða Odysseifs, og hafa á burt með mér; hygg eg,
að þeim manni muni í skap renna, er eg sæki heim. En um
þetta skal eg hugsa síðar meir. En nú skulum vér setja fram
svart skip á djúpan sæ, og ráða menn til, svo fullskipað sé;
síðan skulum vér láta hundraðsfórnina upp í, og leiða svo á
skip út hina kinnfögru Krýsesdóttur; en einhverr einn af höfðingjunum
skal vera formaður, annaðhvort Ajant eða Idomeneifur
eða hinn ágæti Odysseifur, eða þá þú, Peleifsson, ógnarbíldur
allra manna, svo þú færir hinum fjærvirka guði fórnir
og þiggir hann í frið við oss“.

148   Hinn fóthvati Akkilles leit til hans með reiðisvip og
mælti: „Heyr á endemi, þú hinn ósvífni og fláráði maður!
Hversu fær nokkurr af Akkeum gegnt þér með góðu geði,
annaðhvort til þess að fara för nokkura, eða til þess að berjast
af orku í fólkorustu? Ekki var það vegna hinna spjótfimu
Trójumanna, að eg fór hingað til að berjast; eg átti ekkert
varhent við þá; þeir höfðu aldrei rekið á burtu uxa mína eða
hesta, og aldrei rænt ávöxtum í hinu jarðfrjóva, fjölbyggða
Fiðjulandi, því milli mín og þeirra eru mjög mörg dimm fjöll
og gnýjanda haf. Nei, vér gerðum það þér til geðs, svo ósvífinn
sem þú ert, að fylgjast með þér, til þess að heimta bætur
af Trójumönnum, Menelási til handa, og þér, hundinum þínum.
En þú metur þetta að engu, og lætur sem þú sjáir ekki;
og nú hótar þú að taka frá mér sjálfur þá heiðursgjöf, er eg
hefi mikið erfiði fyrir haft, og synir Akkea hafa gefið mér.
Aldrei er eg vanur að fá heiðursgjöf til jafns við þig, þegar
Akkear leggja í eyði einhverja fjölbyggða borg fyrir Trójumönnum.
Nei, mínar hendur vinna mest að hinni róstusömu
styrjöld, en þó fær þú miklu stærri heiðursgjöf, þegar loksins
kemur til skipta; en sú gjöf, sem eg hefi með mér til skipa,
þegar eg em þreyttur orðinn í orustunni, þá er hvortveggja, að
hún er lítil, enda verð eg litlu feginn. Nú ætla eg að fara til
Fiðjuborgar, því miklu betra er að halda heim á hinum stafnbjúgu
skipum; því ekki dettur mér það í hug, að draga hér
saman auð fjár handa þér, þar sem eg verð fyrir slíkum vansa“.

172   Herkonungurinn Agamemnon svaraði honum: „Flý þú
gjarna, ef þér er það meir í mun. Ekki bið eg þig að vera hér
eftir mín vegna; hefi eg hér aðra hjá mér, sem munu virða
mig, og einkum hinn ráðvísi Seifur, en þú ert mér leiðastur
allra konunga, fóstursona Seifs, því þér eru jafnan kærar deilur,
orustur og bardagar. Þó þú sért hraustur, þá muntu eiga
það guði að þakka. Far þú heim með skip þín og félaga þína,
og ráð þú yfir Myrmídónum! Eg skipti mér ekkert af þér, og
hirði ekki um, þó þú heiftist; en því mun eg hóta þér, að með
því Febus Appollon tekur Krýsesdóttur frá mér, þá mun eg
láta hana af hendi og flytja hana á mínu skipi og með mínum 
félögum; en svo skal eg sjálfur ganga til búðar þinnar, og taka 
þaðan heiðursgjöf þína, hina kinnfögru Brísesdóttur,[*] svo þú 
komist að raun um, hve miklu eg em þér voldugri, skal eg 
svo leiða öðrum, að teljast jafnsnjalla mér og fara við mig í 
mannjöfnuð“.

[* Hún hét Hippodamía.]

188   Þannig mælti hann, en Peleifssyni varð skapfátt, og 
hjartað í hinu loðna brjósti hans lék á tveim áttum um það, 
hvort hann skyldi draga hið bitra sverð frá hlið sér, reisa upp 
þingheiminn móti honum, og drepa Atreifsson, eða skyldi hann 
leggja niður bræðina og hefta skap sitt. Meðan hann hreyfði 
þessu í huga sér og hjarta, og meðan hann dró hið mikla sverð úr 
slíðrum, kom Aþena af himni; sendi hana hin hvítarmaða 
Hera, er elskaði þá báða jafnt, og var jafnannt um hvorn tveggja. 
Hún nam staðar að baki Peleifssonar, og tók í hið bleika hár 
hans; sá hana engi, nema hann einn. Akkilles varð forviða, 
snerist við, og kenndi þegar Pallas Aþenu; sýndust augu hennar 
óttaleg; hann talaði til hennar skjótum orðum og mælti:

202   „Hví ertu enn hingað komin, dóttir Seifs ægisskjalda? 
Ertu komin til að horfa á ofstopa Agamemnons Atreifssonar? 
Eg segi þér fyrir satt, og það mun eftir ganga, að ekki mun 
á löngu líða, áður hann lætur lífið fyrir ofstopa sinn“.

206   Hin glóeyga gyðja Aþena svaraði honum: „Eg kem af 
himni til að lægja hugmóð þinn, ef þú vilt láta að orðum 
mínum; sendi mig hin hvítarmaða Hera, er elskar ykkur jafnt 
báða, og er jafnannt um hvorn tveggja. Heyr nú, lát af kappi 
þessu, og bregð eigi sverðinu, en smána máttu hann í orðum, 
svo sem verða vill; því það skal eg segja þér fyrir satt, og það 
mun eftir ganga, að fyrir þessa svívirðingu muntu einhvern 
tíma fá jafnvel þrennar bætur slíkar í fögrum gjöfum. En þú 
heft þig og lát að orðum mínum“.

215   Hinn fóthvati Akkilles svaraði henni og sagði: „Að vísu
byrjar hverjum manni, hversu reiður sem hann er í hug, að 
geyma, gyðja, orð ykkar hvorrar tveggju; því slíkt er heilladrjúgara. 
Guðirnir bænheyra fúslega sérhvern þann, er hlýðir 
þeim“.

219   Svo mælti hann, og stöðvaði hina þungu hönd sína á 
enum silfurbúna meðalkafla. Hann gerði sem Aþena bauð honum,
og rak hið stóra sverð aftur í slíðrirnar; en Aþena fór til 
Ólymps í hallir Seifs ægisskjalda, þar sem hinir aðrir guðir 
voru.

223   Peleifssonur talaði því næst heiftarfullum orðum til Atreifssonar,
og var enn ekki af látinn reiðinni:

225   „Þú vínsvelgur, með hundsaugun og hindarhjartað![*]
Aldrei hefir þú borið áræði til að herklæðast með öðrum mönnum 
til bardaga, eða til að fara í launsátur með enum hraustustu
köppum Akkea, því það þykir þér jafnt sem hel. Hitt 
er þér miklu makara, að taka gjafir í hinum víðu herbúðum 
Akkea frá hverjum þeim, er mótmælir þér. Þú svelgir í þig 
eigur þjóðarinnar, af því undirmenn þínir eru dáðlausir; því 
væri það ekki, mundi það nú verða í síðasta sinni, Atreifsson,
að þú legðir öðrum svívirðingar til. Nú skal eg segja þér fyrir
satt, og þar dýran eið við leggja: eg sver við þenna sprota, er 
aldrei mun skjóta blöðum né kvistum, né blómgast af nýju, 
úr því hann eitt sinn er viðskila orðinn við stofn sinn á fjöllum 
uppi, því eirvopnið hefir flett hann blöðum og berki; en nú 
bera hann synir Akkea í höndum sér, dómendur þeir, er lögum 
eiga vörð að veita í umboði Seifs: skal þetta vera þér dýr eiður, 
að svo víst munu allir synir Akkea einhvern tíma sakna Akkils; 
muntu þá í engu geta dugað þeim, þó þig taki það sárt, þegar 
þeir falla hrönnum dauðir fyrir Víga-Hektor; þá muntu særa 
hjartað í brjósti þér og verða gramur sjálfum þér, að þú hefir 
einskis virt, þann er hraustastur er af Akkeum“.

[* Hérahjarta, Á. bps., bls. 118⁹.]

245 Þannig mælti Peleifsson, og varpaði sprotanum til jarðar; hann var negldur gullnöglum; settist niður síðan, en annars 
vegar var Agamemnon og var hinn reiðasti. Þá spratt upp hinn 
sætmáli Nestor, hinn snjallrómaði málsnillingur Pýlusmanna; 
flaut mál af tungu hans, hunangi sætara; höfðu yfir hann 
liðið tveir mannsaldrar mæltra manna, þeirra er fyrr meir höfðu 
fæðzt og upp alizt ásamt honum í hinni sannhelgu Pýlusborg, 
en þá var hann konungur yfir þriðja mannsaldri. Hann var 
þeim vel viljaður, tók til orða á þinginu og mælti:

254   „Skelfing er slíkt! Mikill harmur sækir Akkealand! 
Víst mundi Príamus gleðjast, og synir Príamuss og aðrir Trójumenn
verða stórum fegnir, ef þeir fréttu alla þessa rimmu, er 
þið eigið ykkar í milli, þið sem eruð öðrum Danáum framar á 
ráðstefnu og í bardögum. Farið nú að mínum ráðum, því þið 
eruð báðir mér yngri. Hefi eg áður fyrr meir verið með hraustari
mönnum, en þið eruð, og fyrirlitu þeir mig þó aldrei. Því 
ekki hefi eg enn séð, og mun ekki heldur sjá, aðra eins menn 
og þeir voru, Píríþóus, þjóðhöfðinginn Drýant, Keneifur, Exadíus
og hinn goðumlíki Pólýfemus; þeir hafa verið sterkastir 
jarðneskra manna, þeirra er uppfæðzt hafa: voru bæði sjálfir 
enir sterkustu, og börðust við hina sterkustu menn, við bergrisana,
og eyddu þeim ógurlega. Eg var þar þá með þeim; var 
eg kominn langt að úr fjarlægu landi, frá Pýlusborg, því þeir 
höfðu gert mér boð. Barðist eg þar einn mér; því engum þeirra 
manna, sem nú eru uppi á jörðu, mundi duga við þá menn 
að keppa, og þó hlýddu þeir á tillögur mínar og gegndu orðum
mínum. Gerið þið eins, og hlýðið mér, því það er hollara 
að fara að mínum ráðum. Ekki skaltú, með því þú ert slíkur 
ágætismaður, taka af honum meyna; lát hann heldur halda 
henni, fyrst synir Akkea hafa eitt sinn gefið honum hana að 
heiðursgjöf. Ekki skalt þú heldur, Peleifsson, etja kappi í þrá 
við konunginn; því aldrei hefir nokkurr konungur, er með 
veldissprota fer, sá er Seifur hefir metorð veitt, öðlazt jafna 
tign honum. Og þó þú sért hraustur, þó gyðja sé móðir þín, 
sú er þig hefir alið, þá er hann þó meiri en þú, því hann ræður
yfir fleirum. En þú, Atreifsson, still hugarákafa þinn; ger fyrir
mín orð, og gef upp Akkilli reiðina, því hann er mikill varnargarður
öllum Akkeum í hinni grimmu styrjöld“.

[Mynd: Kantárar og menn berjast.]

285   Agamemnon konungur svaraði honum og sagði: „Víst
hefir þú, gamli maður, talað allt þetta með sanngirni. En þessi
maður, hann vill vera fyrir öllum, hann vill ráða öllum, ríkja
yfir öllum, bjóða yfir öllum; ætla eg, að fáir muni þola honum
það. Því þó hinir eilífu guðir hafi gjört hann góðan bardagamann,
hvort leyfa þeir honum fyrir það, að tala smánarorðum?“

292   Hinn ágæti Akkilles tók þá fram í, og svaraði: „Eg
skal þá heita hvers manns níðingur, ef eg skal láta undan þér
í hverju því, sem þú segir. Bjóð þú öðrum, en yfir mér skaltu
ekki bjóða, því eg hygg, að eg muni ekki hlýða þér framar.
En eitt ætla eg að segja þér, taktu eftir því: ekki mun eg
berjast með vopnum um meyna, hvorki við þig, né við nokk
urn annan, úr því, þér takið frá mér, það sem þér hafið gefið.
En af öðrum fjárhlutum, sem eg á hjá enu fljóta, svarta skipi,
skaltu ekkert taka á burt með þér að óvilja mínum; því, ef þú
gerir það (komdu til, reyndu, svo þessir, sem hér eru, horfi
á!), þá skal þitt svarta blóð laga á spjóti mínu“.

304   Þá þeir höfðu þannig deilt hvorr við annan, stóðu þeir
upp, og brugðu þinginu hjá skipum Akkea; gekk Peleifsson
til búða sinna og hinna jafnbyrðu skipa með Menoitssyni og
félögum sínum, en Atreifsson lét fram setja gangfljótt skip til
sjóar, valdi þar til 20 ræðara, lét svo upp í skipið hundraðsfórn
þá, er guðnum var ætluð, leiddi síðan hina kinnfögru Krýsesdóttur
á skip og fékk henni þar sæti, þá gekk hinn ráðagóði
Odysseifur út á skipið; hann var formaðurinn.

312   En er þeir voru á skip komnir, sigldu þeir yfir vota vega.
Þá bauð Atreifsson hernum að hreinsast; þá hreinsuðu menn
sig, og köstuðu hinu óhreina laugarvatni í sjóinn, færðu síðan
Appollon gallalausar hundraðsfórnir í griðungum og geitfé á
strönd hins ófrjóva hafs, og lagði fórnarilminn í reyknum til
himins.

318   Þetta sýsluðu menn í herbúðunum. Þó lét Agamemnon
ekki fyrir farast að koma því fram, sem hann eitt sinn hafði
hótað Akkilli. Hann mælti til Taltybíuss og Erýbatess, þeir
voru kallarar hans og ötulir þjónustumenn:

322   „Gangið til búðar Akkils Peleifssonar, takið í hönd hinnar
kinnfögru Brísesdóttur, og leiðið hana til mín. En vilji hann
ekki láta hana, þá mun eg fara til með fleiri menn og taka
hana sjálfur, og mun honum falla það sárara“.

326   Þá hann hafði sagt þetta, og bætt á ofan þessum hótunarorðum,
þá lét hann þá fara; gengu þeir ófúsir eftir strönd
hins ófrjóva hafs, og komu til búða og skipa Myrmídóna. Þeir
fundu Akkilles, þar sem hann sat hjá búð sinni og hinu svarta
skipi; varð hann lítt feginn, er hann sá þá. Kallararnir numu
staðar af ótta og lotningu fyrir konunginum, urpu ekki orði á
hann og spurðu einskis. Hann vissi, hvert erindi þeirra mundi 
vera, og mælti:

334   „Komið heilir, kallarar, þér sendiboðar Seifs og manna! 
Gangið nær! Eg á enga sök á ykkur, heldur á Agamemnoni, 
sem sendi ykkur til að sækja meyna Brísesdóttur. Heyr þú, 
seifborni Patróklus, leiddu meyna út, og fá þeim í hendur. 
Því, fari svo, sem eg ætla, að eitt sinn verði þörf á mér síðar, 
til að verja aðra fyrir illum óförum, þá skulu þeir báðir vera 
sjálfir vitni fyrir hinum sælu guðum og fyrir dauðlegum mönnum 
og fyrir þessum hinum harðráða konungi; því sannlega 
æðir hann nú með fársfullum huga, og hefir hvorki þá fyrirhyggju 
né framsýni, sem þyrfti til þess, að Akkear, er hann á 
yfir að ráða, mættu verja skip sín án manntjóns“.

345   Svo mælti hann, en Patróklus gerði, sem vinur hans bauð, 
leiddi hina kinnfögru Brísesdóttur út úr búðinni, og fékk þeim 
í hendur. Fóru þeir nú aftur til skipa Akkea, og gekk konan 
með þeim, þó henni væri það nauðugt. Þá grét Akkilles. Hann 
skildist þegar við félaga sína, og settist á strönd hins gráa sævar 
og horfði út á hið dimmbláa haf. Hann rétti út hendur sínar, 
og bað ákaflega til móður sinnar:

352   „Móðir mín, fyrst þú ólst mig skammlífara en aðra 
menn, þá átti þó Ólympsguð, hinn háþrumandi Seifur, að veita 
mér sæmd að minnsta kosti. En nú hefir hann ekki veitt mér 
hinn minnsta sóma, þar sem hinn víðlendi Agamemnon Atreifsson 
hefir svívirt mig, er hann hefir nú komið höndum á heiðursgjöf 
mína, er hann hefir af einræði sínu látið taka frá mér“.

357   Þannig mælti hann, og felldi tár. En hans tignarlega 
móðir heyrði til hans, þar sem hún sat í sjávardjúpinu hjá sínum 
aldraða föður. Hún skauzt skyndilega upp af enum gráa 
sæ, sem þoka, og settist frammi fyrir honum, þar sem hann jós 
út tárum; hún klappaði honum með hendi sinni, tók til orða 
og mælti:

[Mynd: Akkilles selur fram Brísesdóttur.]

362   „Hví grætur þú, barn? Hví sækir harmur heim hjarta
þitt? Seg mér allt af létta, og leyn engu af, svo við vitum
bæði“.

364   Hinn fóthvati Akkilles andvarpaði þungan og sagði til
hennar: „Þú veizt það. Hví skal eg segja þetta, þar sem þú
veizt allt? Vér fórum til Þebu, ennar helgu Etjónsborgar,
rændum hana, og tókum þaðan alla fjárhluti; skiptu synir
Akkea þeim að jafnaði milli sín, en völdu Atreifssyni af óskiptu
hina kinnfögru Krýsesdóttur. Krýses var hofgoði hins langskeyta
Appollons, hann kom til enna gangfljótu skipa hinna
eirbrynjuðu Akkea, vildi hann leysa út dóttur sína, og hafði
með sér ógrynni lausnarfjár; hann hélt upp kórónu hins langskeyta
Appollons á gullnum sprota, og bað alla Akkea, en
einkum báða Atreifssonu, er réðu fyrir hernum. Gerðu þá
allir Akkear góðan róm að máli hans, og kváðu, að gera skyldi
virðulega til hofgoðans, og þiggja hið fríða lausnargjald. En
Agamemnon Atreifsson lét sér það ekki líka, heldur vísaði
hann goðanum burt með smán, og lagði ógnarorð á ofan. Fór
hinn aldraði maður svo burtu, að hann var reiður, og hét á
Appollon. Appollon heyrði bæn hans, því hann var honum
mjög kær. Hann skaut hættulegu skeyti á Argverja, og féllu
menn þá hverr á fætur öðrum; flugu örvar guðsins alla vega
um hinar víðu herbúðir Akkea. En spámaður nokkurr, sem
vel var að sér, sagði oss spádóma hins langskeyta guðs; varð
eg þegar fyrstur til, og lagði það til, að mýkja skyldi reiði guðsins.
En þá brást Atreifsson reiður við, stóð upp þegar, og hótaði
því, sem nú er fram komið; því enir snareygu Akkear flytja
nú meyna á örskreiðu skipi til Krýsiborgar, og færa hinum volduga
guði fórnir; en kallarar gengu nýlega frá búð minni, og
höfðu burt með sér Brísesdóttur, er synir Akkea höfðu gefið
mér. Hjálpa þú nú þínum hrausta syni, því þess ertu megnug.
Far til Ólymps, og bið Seif, svo framarlega sem þú hefir nokkuru
sinni glatt hjarta hans í orði eða verki; því oft heyrði eg
þig hrósa því í húsum föður míns, að þú kvaðst alein hafa
komið Kronussyni, svartskýjaguði, úr óhaglegu vandræði meðal
hinna ódauðlegu guða, þegar hin önnur Ólympsgoð vildu leggja
fjötur á hann, bæði Hera og Posídon og Pallas Aþena. Gekkstu
þá til, gyðja, og frelsaðir hann frá fjötrunum, því þú hafðir
kallað upp á hinn háva Ólymp þann hundraðhenda risa, er guðirnir
nefna Bríarós, en allir menn kalla Egeon; sá var og að
kröftum enn meiri, en faðir hans. Hann settist hjá Kronussyni,
dáðum-hróðugur, urðu hinir sælu guðir smeykir við hann,
og lögðu ekki fjöturinn á Seif. Minn hann nú á þetta, sezt hjá
honum og umfaðma kné hans; má vera, að hann vilji þá á einhvern
hátt hjálpa Trójumönnum, en reka Akkea að skutstöfnum
skipanna og að sjó fram, og láta þá drepast þar niður, svo
þeir allir njóti konungs síns, og svo hinn víðlendi Agamemnon
Atreifsson kannist við glæpsku sína, er hann virti einskis, þann
er hraustastur var af Akkeum“.

413   Þetis svaraði honum grátandi: „Æ, hví fæddi eg þig
upp, barn mitt, er eg ól þig svo illu heilli? Eg vildi óska, að
þú sætir ógrátinn og vansalaus hjá skipum þínum, úr því þér
átti skammra, og ekki langra lífdaga auðið að verða. En nú
ertu orðinn ekki að eins skammlífur, heldur og ógæfusamastur
allra manna; hefi eg því illu heilli alið þig í húsum mínum.
Nú skal eg fara sjálf til hins snjóvga Ólymps, og nefna þetta
fyrir þig við hinn þrumuglaða Seif, ef hann vill verða við bón
minni. En þú skalt nú sitja hjá hinum örskreiðu skipum, og
alltaf vera reiður Akkeum, og halda þér með öllu frá styrjöldinni.
Því Seifur fór í gær út að Jarðarstraumi til enna ágætu
Eþíópa, og situr þar að veizlu, og allir guðirnir með honum.
Mun hann koma aftur til Ólymps á 12. degi; þá skal eg fara
fyrir þig til ennar eirföstu hallar Seifs og knéfalla honum, og
vona eg, að hann verði við bón minni“. Þá hún hafði sagt þetta,
gekk hún burt, og skildi hann þar eftir reiðan í huga sökum
hinnar fagurbeltuðu konu, er frá honum hafði tekin verið með
valdi nauðugum.

430   Nú kom Odysseifur til Krýsiborgar með hina helgu
hundraðsfórn. En er þeir voru komnir inn á hinn djúpa vog,
tóku þeir saman seglin, og lögðu þau niður í hið svarta skip, 
létu síðan siglutréð síga niður á framstögunum og hleyptu því 
skjótlega í siglustokkinn; þá reru þeir skipinu upp að lendingunni,
köstuðu út stjóra og bundu skutfestar, fóru svo sjálfir út 
í sjávarlána, og tóku upp úr skipinu hundraðsfórn þá, er ætluð 
var enum langskeyta Appollon. Þá steig og Krýsesdóttir á 
land af hinu haffæra skipi, og leiddi hinn ráðagóði Odysseifur 
hana að blótstallanum, fékk hana í hendur föður hennar, og 
mælti til hans:

442   „Krýses! Herkonungurinn Agamemnon sendi mig til 
að færa þér dóttur þína, og til að fórna Febusi helgu hundraðsblóti
fyrir hönd Danáa, að vér mýkjum reiði hins volduga guðs, 
sem nú hefir látið Argverjum sára harma, að hendi bera“.

446   Að því mæltu fékk hann hana í hendur honum, en 
hann tók fagnandi við dóttur sinni. Síðan skipuðu þeir hinni 
frægu hundraðsfórn umhverfis í kring um hinn velhlaðna blótstalla,
og létu hvert blótdýr standa við hlið annars; því næst 
þógu þeir hendur sínar og tóku upp blótbyggið; þá fórnaði 
Krýses upp höndum og bað rækilega fyrir þeim:

451   „Heyr bæn mína, Silfrinbogi, þú sem ert á gangi kring 
um Krýsiborg og hina sannhelgu Killiborg, og ræður volduglega
yfir Tenedusey! Fyrr meir, þá eg hét á þig, heyrðir þú 
bæn mína, veittir mér sóma, og gerðir Akkeum mikið manntjón.
Veit mér og enn að þessu sinni þessa ósk mína: afstýr nú 
loks hinu illa fári frá Danáum“.

457   Þessum orðum baðst hann fyrir, og heyrði Febus Appollon 
bæn hans. En er þeir höfðu beðizt fyrir og dreift blótbygginu, 
þá hnakkakertu þeir fyrst blótdýrin, skáru þau svo á háls og 
flógu, þá skáru þeir úr lærbitana, huldu þá í mör og létu tvö 
vera mörlögin, lögðu svo hráa bita þar ofan á. Þetta brenndi 
hinn aldraði maður yfir skíðum, og dreypti þar yfir skæru 
víni, en sveinar stóðu hjá honum og héldu á fimmyddum eldskörum.
En er lærbitarnir voru brunnir, og menn höfðu etið 
iðrarnar, þá brytjuðu þeir hitt kjötið, stungu því upp á teina
og steiktu gætilega, og tóku svo allt af teinunum. En er þeir 
höfðu lokið því starfi, matreiddu þeir og settust að veizlu, og 
skorti ekkert, það er ákjósa mátti að skammtveizlu. En er þeir 
höfðu satt lyst sína á mat og drykk, fylltu sveinarnir skaftkerin 
á barma með drykk, skenktu á drykkjarkerin til dreypifórnar 
handa hverjum og skömmtuðu öllum. Sveinar Akkea blíðkuðu 
guðinn með söng allan daginn, kváðu fagurt þakkarkvæði og 
sungu enum fjærvirka guði lof, en hann hafði gaman af að 
hlýða þar á. En er sól var runnin og rökkur á komið, lögðu 
þeir sig til svefns hjá skutfestum skipsins.

477   En er hin árrisula, rósfingraða Morgungyðja kom í ljós, 
fóru þeir aftur til hinna víðu herbúða Akkea; sendi hinn fjærvitki
Appollon þeim hagstæðan byr. Þeir reistu siglutréð, og 
breiddu út hin hvítu segl; þandi vindurinn seglin milli jaðra, 
en mórauð bylgjan glumdi hátt í kring um stefnið, þá skipið 
gekk, en það hljóp eftir öldunni og fór leiðar sinnar. En er 
þeir komu til hinna víðu herbúða Akkea, settu þeir hið svarta 
skip á land, hátt upp á sandana, og reistu undir það langar 
skorður; en sjálfir fóru þeir, síns vegar hverr, til búða sinna 
og skipa.

488   En hinn fóthvati Akkilles, Peleifs seifborni sonur, sat 
hjá hinum örskreiðu skipum, og var alltaf reiður. Hvorki 
gekk hann nokkuru sinni á mannamót, né í orustu; hann, 
mæddi hjarta sitt á því að vera kyrr á sama stað, en ávallt langaði
hann eftir hergný og styrjöld.

493   En er kominn var hinn 12. dagur þaðan frá, fóru hinir 
eilífu guðir allir saman upp til Ólymps, og gekk Seifur á undan 
þeim. Þetis gleymdi ekki erindum sonar síns; hún kom upp 
úr bylgju sjávarins, og gekk árla morguns upp á hinn háva 
himin og til Ólymps. Hún fann hinn víðskyggna Kronusson, 
þar sem hann sat einn sér á efsta hnúki hins tindótta Ólymps. 
Hún settist frammi fyrir honum, ok tók vinstri hendi um kné 
hans, en hægri hendi tók hún undir höku hans; hún bað hinn 
volduga Seif Kronusson, og mælti:

503 „Faðir Seifur, hafi eg nokkuru sinni veitt þér fulltingi 
í orði eða verki meðal hinna ódauðlegu guða, þá veit mér 
þessa bæn mína: veit syni mínum, sem allra manna er bráðfeigastur;
hefir nú herkonungurinn Agamemnon gert honum þá 
vansemd, að hann heldur hjá sér og vill ei aftur skila þeirri 
heiðursgjöf, er hann hefir af einræði sínu tekið frá honum. 
Veit þú honum þó sóma, Ólympsguð, ráðvísi Seifur: lát Trójumönnum
veita betur, unz Akkear virða son minn, og sýna honum
meiri sóma, en áður“.

511   Þannig mælti hún, en Seifur skýbólstraguð anzaði henni 
engu, heldur sat lengi og mælti ekki; en Þetis hélt fast sömu 
tökum og hún hafði tekið um kné hans, og tók aftur til orða:

514   „Lofa þú mér þessu með vissu og hneig höfði til, eða 
neita því með öllu, því nú þarftu engan að óttast; má eg þá
gjörst vita, hversu eg hefi minnsta virðingu allra guða“.

517   Seifi skýbólstraguði var mjög þungt í skapi, og mælti 
til hennar: „Illt mun af því hljótast, ef þú kemur mér til að 
fjandskapast við Heru, því hún mun erta mig með brigzlyrðum.
Hún átelur mig jafnan, hvort sem heldur er, meðal hinna 
ódauðlegu guða, og kveður mig veita Trójumönnum lið í orustunni.
En far þú nú burt aftur, að Hera verði þín ekki vör, 
en eg mun láta mér um hugað, að koma þessu til leiðar. 
Heyrðu! ef þú vilt, þá skal eg hneigja niður að þér höfði mínu, 
svo þú trúir; því það er sú skírasta jarteikn, er eg má veita með 
hinum ódauðlegu guðum, því hverju sem eg heit með hneigðu 
höfði, það má eigi aftur takast, og eigi verða að hégómamáli 
eða lokleysu“.

528   Að því mæltu hneigði Kronusson hinum dökkvu brúnum
sínum; hreyfðust þá enir himnesku lokkar á hinu ódauðlega
höfði ens volduga guðs; og þá skelfdi hann hinn háva 
Ólympus.

531   Nú sem þau höfðu ráðið þetta með sér, skildu þau: 
stökk Þetis ofan af hinum skínanda Ólympi niður í hinn djúpa
sæ, en Seifur gekk til hallar sinnar; risu þá upp allir guðir í 
einu úr sætum sínum, til að ganga móti föður sínum, og þorði 
engi að vera kyrr í sæti sínu, þá hann kom, heldur gengu allir 
til móts við hann. Settist hann svo þar í hásæti sitt. Jafnskjótt og 
Hera sá hann, vissi hún, að hin silfurfætta Þetis, dóttir hins 
aldraða sjávarguðs, hafði verið á tali við hann um einhverjar 
ráðagjörðir. Talaði hún þegar til Seifs Kronussonar þessum 
móðgunarorðum:

540   „Hverr guðanna hefir enn verið í ráðagjörðum með þér, 
vélráður? Jafnan er þér kært, að ráða launráðum á bak við mig, 
og enn hefir þú ekki fengið af þér, að segja mér af alhug, hvað 
þú hafir í hyggju“.

544   Faðir manna og guða svaraði henni: „Ekki skaltu ætlast 
til þess, Hera, að þú fáir að vita allar ráðagjörðir mínar; það 
mun ekki vera svo hollt fyrir þig, þó þú sért húsfreyja mín. 
Sérhverja þá ráðstöfun, sem heyra má, hana skal engi fyrr fá 
að vita en þú, hvorki guðir né menn; en ekki skaltu spyrja eða 
forvitnast um þær ráðstafanir mínar, sem eg vil gera á laun 
við guðina“.

551   Hin mikileyga drottning Hera svaraði honum því næst: 
„Þú harðráðasti Kronusson, en að þú skulir mæla slíkum orðum!
Fjærri fer það, að eg sé með jafnaði vön að spyrja þig 
eða forvitnast um nokkuð; mátt þú gjarna ráða í náðum fyrir 
mér, hverju sem þú vilt. En nú em eg mjög hrædd um, að 
hin silfurfætta Þetis, dóttir hins aldraða sjávarguðs, hafi blekkt 
þig með vélum; því hún sat hjá þér í morgun og hélt um kné 
þín; grunar mig, að þú hafir heitið henni fastlega með hneigðu 
höfði, að þú viljir rétta hlut Akkils, en týna mörgum Akkea 
við skipin“.

[Mynd: Samkoma guðanna á Ólympi.]

560   Seifur skýbólstraguð svaraði henni og sagði: „Undarlega 
kona, ávallt grunar þig eitthvað, og ekki fæ eg dulizt fyrir 
þér. Þó muntu engu fá áleiðis komið fyrir það, nema þú munt 
verða mér enn fjær skapi, en áður, og muntu þar hafa verr af; 
því auðvitað er, að sé þetta, sem þú segir, þá hlýtur það að vera
vilji minn. En ger nú, sem eg segi þér: sezt niður, og mæl ekki 
orð; því ella er hætt við, að þér verði það ekki að liði, þó allir 
þeir guðir, sem á Ólympi eru, komi til, efi, eg fer að leggja á 
þig hinar óárennilegu hendur mínar“.

568   Þannig mælti hann, en hin mikileyga drottning Hera 
varð hrædd; hún beygði lund sína, settist niður og mælti ekki 
orð, en guðirnir, himinsbúar, voru með þungu skapi í höll 
Seifs. Þá tók fyrstur til máls Hefestus, hinn frægi hagleiksguð, 
því hann var meðmæltur móður sinni, hinni hvítörmuðu Heru:

573   „Illt mun af því hljótast, og óbærilegt mun það verða,
ef þið tvö deilið svo um dauðlega menn og vekið hávaða meðal 
guðanna, og verður þá engi skemmtun að góðri veizlu, þegar 
það ræður meira, er verr gegnir. Nú vil eg ráða móður minni, 
þó hún hafi sjálf vit á því, að hún láti til við Seif, föður minn, 
svo faðir minn fari ekki aftur að deila og spilli svo veizlunni 
fyrir oss; því hægt veitir hinum ólympska eldingaguði, að 
hrinda oss úr sætum, ef hann vill, því hann er vor miklu máttugastur.
Far þú heldur að honum með mjúkum orðum; mun 
þá hinn ólympski guð brátt verða oss miskunnsamur“.

584   Þá hann hafði þetta mælt, spratt hann upp, og rétti 
tvíker að móður sinni, og sagði til hennar:

[Mynd: Grísk hvíla.]

586   „Vertu þolinmóð og hughraust, móðir mín, þó þú eigir 	
bágt, svo eg ekki horfi á það með augum mínum, að þú, sem 	
ert mér svo kær, verðir slegin: mun eg þá alls ekki lið mega 	
veita þér, hversu sárt sem mig tekur til þín; því torvelt er að 	
setja sig á móti hinum ólympska guði. Því það var einu sinni 	
forðum, þegar eg vildi hjálpa þér, að hann tók í fót minn, og 	
kastaði mér út af hinum himneska þröskuldi; var eg allan 	
daginn á fluginu, og lenti um sólarlag niður í Lemney; var 	
þá lítið líf í mér. Sintíar, sem þar bjuggu, tóku mig upp, þar	
sem eg lá fallinn, og hjúkruðu mér“.
	
595   Þannig mælti hann, en hin hvítarmaða gyðja, Hera, 	
brosti, og tók brosandi við kerinu af syni sínum. En hann jós 	
hið sæta ódáinsvín af skaftkerinu, og skenkti öllum hinum 	
öðrum guðum til hægri handar. Kom þá upp óstöðvandi hlátur 	
með hinum sælu guðum, er þeir sáu Hefestus þjóna sem frammistöðumann
í höllinni.	

601   Þannig sátu þeir þá að veizlu allan daginn til sólseturs, 	
og var einskis vant að skammtveizlu þeirri: þar var hljómfögur

harpa, hélt Appollon á henni, og þar voru sönggyðjurnar; þær 
sungu með fagri rödd, og svöruðu hvor annarri á víxl. En er 
hið skæra sólarljós var gengið undir, gengu þeir til hvílu, og 
fór hverr heim til sín, þar sem hinn víðfrægi fótlamur, Hefestus, 
hafði smíðað hverjum herbergi af hugvitsömum hagleik sínum. 
En Seifur, hinn ólympski eldingaguð, gekk til rekkju sinnar, 
þar sem hann jafnan var vanur að hvíla, þegar sætur svefn 
rann á hann; sté hann upp í rekkjuna og ætlaði að sofna, og 
Hera gullinstóla hjá honum.





ANNAR ÞÁTTUR

DRAUMURINN.
BEÓTABÁLKUR, EÐA SKIPATALIÐ.


ALLIR guðir og hermenn sváfu af um nóttina, nema Seifur; 
hann gat engan blund fest, því hann var að velta
því í huga sér, hversu hann mætti rétta hlut Akkils og 
láta marga af Akkeum falla hjá skipunum. Leizt honum þá 
ráðlegast, að senda Agamemnon Atreifssyni hinn meinsama 
Draum; talaði hann þá til Draums skjótum orðum og mælti:

8   „Heyr þú, meinsami Draumur, far þú til enna fljótu skipa 
Akkea, gakk til búðar Agamemnons Atreifssonar, og seg honum 
greinilega allt, það er eg legg fyrir þig. Seg honum að 
herbúa hina hárprúðu Akkea sem ákaflegast; mun hann nú 
fá tekið hina strætabreiðu borg Trójumanna, því hinir ódauðlegu 
guðir, er búa í Ólymps höllum, eru nú ekki lengur sundurþykkir; 
hefir Hera snúið hugum þeirra allra með bænum sínum; 
eru nú Trójumönnum búnar miklar mannraunir“.

16   Þannig mælti hann, en Draumur fór af stað, þá hann 
hafði heyrt þessi boð. Hann kom skjótt til enna fljótu skipa 
Akkea; hann gekk til Agamemnons Atreifssonar, og fann hann 
sofandi í búð sinni; hafði himneskur svefn breitt sig yfir hann 
allan. Hann nam staðar uppi yfir höfði hans, og var þá í líki 
Nestors Neleifssonar, er Agamemnon virti mest af höfðingjunum; 
í hans líki talaði hinn guðlegi Draumur til hans:

23   „Sefur þú, sonur hins herkæna riddara Atreifs? Ekki 
má sá höfðingi sofa alla nóttina gegnum, sem hefir á hendi 
mannaforráð og á um svo margt að annast. Tak nú skjótt eftir 
því, sem eg segi, því eg em sendur til þín frá Seifi; er honum
mjög annt um þig og kennir í brjósti um þig, þó hann sé þér
fjærverandi. Hann segir þér að herbúa hina hárprúðu Akkea 
sem ákaflegast; muntu nú fá tekið hina strætabreiðu borg Trójumanna, 
því hinir ódauðlegu guðir, er búa í Ólymps höllum,
eru nú ekki lengur sundurþykkir; hefir Hera snúið hugum 
þeirra allra með bænum sínum; eru Trójumönnum nú miklar 
raunir búnar að ráðstöfun Seifs. Geym þetta í hjarta þínu, og 
gleym því ekki, þegar hinn sæti svefn rennur af þér“.

35   Að því mæltu gekk hann burt, og skildi þar við hann; 
var Agamemnon þá að hugsa um það í huga sér, er ekki átti 
fram að koma: ætlaði hann, fávís maður, að hann mundi tekið 
fá Príamsborg þann dag, en vissi ekki þá fyrirætlun, er Seifur 
hafði í hyggju, því hann ætlaði að láta mannraunir og hörmungar 
enn koma yfir Trójumenn og Danáa í hörðum orustum. 
Agamemnon vaknaði af svefninum, og hljómaði þá hin guðlega 
rödd enn í eyrum hans. Síðan settist hann upp, fór í
mjúkan kyrtil, fagran og nýgjörvan; hann kastaði yfir sig 
stórri yfirhöfn, batt fagra sóla undir sína hraustlegu fætur, og 
varp um herðar sér silfurnegldu sverði; hann tók í hönd sér 
veldissprota þann, er langfeðgar hans höfðu átt og aldrei fyrntist; 
við þann sprota gekk hann til skipa hinna eirbrynjuðu 
Akkea.

48   Morgungyðjan sté nú upp á hinn háva Ólymp, til að 
boða Seifi og öðrum ódauðlegum guðum dagsbirtuna. Agamemnon 
bað hina snjallrómuðu kallara að kveðja hina hárprúðu 
Akkea til þings, en þeir kvöddu þings, og söfnuðust 
menn brátt.


53   En fyrst settust enir stórhuguðu höfðingjar á ráðstefnu 
hjá skipi Nestors konungs, er ættaður var frá Pýlusborg; og
sem Agamemnon hafði kallað þá saman, bar hann upp eitt
viturlegt ráð:

56   „Heyrið vinir (kvað hann), hinn guðlegi Draumur kom 
til mín í svefni á hinni himnesku nótt; var hann einna líkastur 
enum ágæta Nestori að yfirlitum, vexti og skapnaði. 
Hann nam staðar uppi yfir höfði mér og talaði til mín þessum 
orðum: „„Sefur þú, sonur ens herkæna riddara Atreifs? 
Ekki má sá höfðingi sofa alla nóttina í gegnum, sem hefir á 
hendi mannaforráð og á um svo margt að annast. Tak nú skjótt 
eftir því, sem eg segi þér: því eg em sendur til þín frá Seifi; 
er honum mjög annt um þig og kennir í brjósti um þig, þó 
hann sé þér fjærverandi; muntu nú fá tekið hina strætabreiðu 
borg Trójumanna, því hinir ódauðlegu guðir, er búa í Ólymps 
höllum, eru nú ekki lengur sundurþykkir sín í milli; hefir 
Hera snúið hugum þeirra allra með bænum sínum; eru Trójumönnum 
nú miklar raunir búnar að ráðstöfun Seifs. Geym 
þú þetta í hjarta þínu!““ Þá hann hafði sagt þetta, flaug hann 
burt, en hinn sæti svefn rann af mér. Heyrið nú, látum oss 
reyna til að herbúa sonu Akkea. En fyrst vil eg þó freista 
þeirra með orðum, eins og vera ber, og ráða þeim til að flýja 
á hinum margþóftuðu skipum, en þá skuluð þér aftra þeim 
með orðum, hverr í sínum flokki“.

76   Nú sem hann hafði þetta mælt, settist hann niður; stóð 
þá Nestor upp, er konungur var í hinni sendnu Pýlusborg. 
Hann var þeim vel viljaður, tók til orða og mælti:

79   „Góðir vinir, þér fyrirliðar og höfðingjar Argverja, ef 
einhverr annar maður af Akkeum hefði sagt þenna draum, 
þá mundum vér kalla þann draum hégómadraum, og síður 
marka þann mann eftir, en áður; en nú hefir þann mann 
dreymt drauminn, sem miklu er ágætastur af Akkeum. Látum 
oss því reyna til að hervæða sonu Akkea“.

84   Að því mæltu gekk hann fyrstur af ráðstefnunni, en hinir 
veldissprota-berandi konungar stóðu upp í móti þjóðhöfðingjanum, 
og hlýddu honum.

87   Nú þusti fólkið að. Svo sem flokkar þéttra býflugna 
þjóta fram úr bergholu, og koma æ fram nýjar og nýjar, fljúga 
í riðlum uppi yfir vorblómunum, sem vínber á kló, og flögra 
hnapparnir ýmist hér, ýmist þar: svo gengu margar sveitir 
hermanna frá skipunum og búðunum flokkum saman á þingið 
eftir endilangri sjávarströndinni. Flugufregnin, sendimær Seifs, 
fór á meðal þeirra, sem logi í sinu, og rak eftir þeim að fara, 
en þeir söfnuðust saman; var þingheimurinn mjög ókyrr, en 
jörðin stundi undir, er fólkið var að setjast niður; gerðist þá 
málkliður mikill; fóru þá til 9 kallarar og æptu, til að stöðva
og þagga niður í þeim óhljóðin, svo þeir mættu heyra mál 
konunganna, fóstursona Seifs. Um síðir settust menn niður, 
hættu glaumnum og sátu kyrrir í sætum sínum. Þá stóð upp 
Agamemnon konungur; hann hélt á sprota; þann sprota hafði 
Hefestus smíðað af miklum hagleik; gaf Hefestus hann hinum 
volduga Seifi Kronussyni, en Seifur gaf hann hinum hvatfæra 
Argusbana; hinn voldugi Hermes gaf hann hinum reiðkæna 
Pelópi; Pelóps gaf hann aftur þjóðhöfðingjanum Atreifi; 
á deyjanda degi lét Atreifur hann eftir sig hinum fjárauðga 
Þýesti, en Þýestes eftirlét sprotann Agamemnoni, að hann bæri 
hann og réði yfir mörgum eyjum og yfir öllu Argverjalandi. 
Hann studdist nú við þenna sprota, og mælti þeim orðum til 
Argverja:

110   „Kærir vinir, þér öðlingar Danáa, þjónar Aresar! Seifur 
Kronusson hefir fastlega fjötrað mig með þungu meini, sá hinn 
grimmi guð, er lofaði mér í fyrstu, og hét með hneigðu höfði, 
að eg skyldi leggja í eyði hina ramveggjuðu Ilíonsborg, áður
eg færi heim; en nú hefir hann gabbað mig illa, er hann býður
mér að fara heim í Argverjaland frægðarlausum, eftir að eg 
hefi látið marga menn. Mun þetta vera vilji hins afar sterka 
Seifs, er rofið hefir höfuðvirki margra borga, og mun enn 
rjúfa, því hans er mátturinn mestur. Nú er það að vísu svívirðilegt 
til afspurnar hjá eftirkomandi mönnum, að svo frítt
og mikið lið, sem Akkear hafa, skuli eiga hér í ófriði til ónýtis, 
og berjast við sér færri menn, svo að ekki sér enn, hverr endir 
á verður. Og er þó svo mikill liðsmunur, að ef vér, Akkear og 
Trójumenn, vildum, að gjörvum tryggum sættum, telja hvortveggja 
liðið, og tækjum fyrst alla Trójumenn, þá er heimili
hafa í borginni, skiptum oss síðan, Akkeum, í tugasveitir, og 
veldum einn Trójumann til að byrla vín fyrir hverja sveit, þá 
mundi þó margar tugasveitir skorta byrlara. Svo miklu fleiri 
ætla eg Akkea vera, en Trójumenn, þá er í borginni búa. En 
þeir hafa liðsmenn frá mörgum borgum, spjótfima menn, er 
mjög tálma fyrir mér, og meina mér að leggja í eyði hina fjölbyggðu 
Ilíonsborg, þó mér leiki hugur á því. Nú eru þegar 
liðin níu ár hins mikla Seifs, og viðurinn í skipunum orðinn 
fúinn, og reiðinn ónýtur. Konur vorar og ungbörn sitja heima, 
og bíða vor, en erindi það, sem vér áttum hingað, er engu 
nær en áður. Heyrið nú, gerum allir, svo sem eg segi fyrir: 
flýjum burt á skipum vorum heim til vors kæra föðurlands, 
því ekki munum vér framar fá tekið hina strætabreiðu Trójuborg“.

142   Þannig mælti hann, ok hrærði hjörtu í brjóstum allra 
manna á samkomunni, þeirra er ekki vissu af ráðagerðinni. 
Ókyrrðist nú þingheimurinn, svo sem enar stóru haföldur á 
Íkarsflóa, þegar þeir Austri og Suðri stökkva á þær ofan úr 
skýjum föður Seifs, og æsa þær upp. Svo sem þá vestanstormur 
kemur, og steypist óður ofan á hávaxinn akur, og skekur 
hann svo, að akurinn með öxunum leggst út af: svo ókyrrðist 
gjörvallur þingheimurinn. Þeir þustu með fagnaðarópi til skipanna, 
en moldarstrokan stóð í loft upp undan fótum þeirra; 
eggjaði þá hverr annan, að taka skipin og draga þau fram á 
enn djúpa sæ; tóku þeir nú til að grafa fram bakkaskurðina; 
var þá svo mikill áhugi þeirra að komast heim, að óhljóðin 
tóku til himins; fóru þeir nú og tóku skorðurnar undan skipunum.

155   Nú hefði heimför Argverja orðið fyrir forlög fram, ef 
Hera hefði ekki mælt við Aþenu: „Atrýtóna, dóttir Seifs ægisskjalda!

157   Mikil firn eru slíkt! Skulu þá Argverjar flýja við svo 
búið heim í sitt kæra föðurland yfir sjávarins breiðu hryggi? 
Skulu þeir eftir skilja Príami og Trójumönnum óskina sína, 
hina argversku Helenu, er fyrir hennar skuld margir Akkear 
hafa látizt í Trójulandi fjærri föðurjörðu sinni? Nei, far þú 
til herliðs hinna eirbrynjuðu Akkea, aftra hverjum manni með 
blíðum orðum, og banna þeim að draga hin borðrónu skip 
til sjávar“.

166   Þannig mælti hún, en hin glóeyga gyðja Aþena gerði, 
sem hún bauð; hún fór brunandi ofan af Ólymps tindum, og 
kom skjótt til hinna fljótu skipa Akkea, síðan fann hún 
Odysseif; hann var jafnráðsnjall Seifi; hann stóð, og snart 
ekki hendi hið þóftusterka, svarta skip, því harmur var kominn 
í hjarta hans og huga. Hin glóeyga Aþena gekk til hans 
og mælti:

173   „Seifborni Laertesson, ráðagóði Odysseifur! ætlið þér við 
svo búið að stökkva á hin margþóftuðu skip og flýja til yðar 
kæra föðurlands? ætlið þér þá að eftir skilja Príami og Trójumönnum 
óskina sína, hina argversku Helenu, er fyrir hennar 
sakir margir Akkear hafa látizt í Trójulandi, fjærri föðurjörðu 
sinni? Nei, far til herliðs Akkea, og dvel ekki lengur; aftra 
hverjum manni með blíðum orðum, og banna þeim að draga 
hin borðrónu skip til sjávar“.

182   Þannig mælti hún, en hann kannaðist við gyðjuna, þegar 
hún lét heyra rödd sína. Hann kastaði yfirhöfninni og hljóp 
af stað, en kallarinn Evrýbates hinn íþakski, sem fylgdi honum, 
tók upp skikkjuna og bar hana. Odysseifur gekk til fundar 
við Agamemnon Atreifsson, og fékk hjá honum veldissprota 
þann, er langfeðgar Agamemnons höfðu átt og aldrei fyrntist. 
Við þann sprota gekk Odysseifur til skipa hinna eirbrynjuðu 
Akkea.

188   Þegar hann hitti einhvern af höfðingjunum og yfirmönnunum, 
þá gekk hann til hans og aftraði honum með 
blíðum orðum:

190   „Ekki sæmir þér, vinur (kvað hann), að æðrast, svo 
sem værir þú huglaus; sezt heldur niður, og bið aðra að setjast 
líka; því þú veizt enn ekki með vissu, hver að sé ætlan Atreifssonar; 
hann gerir þetta til raunar, en bráðum mun hann láta 
sonu Akkea kenna á hörðu. Vér heyrðum ekki allir, hvað hann 
sagði á ráðstefnunni. Hræddur er eg um, að hann reiðist sonum 
Akkea og misbjóði þeim eitthvað; því í konunginum, fóstursyni 
Seifs, er mikið skap, og tign sína hefir hann af Seifi, og hinn 
ráðvísi Seifur hefir hann í miklum kærleikum“.

198   En sæi Odysseifur einhvern alþýðumann, og kæmi að 
honum, þar sem hann var að kalla, þá barði hann með sprotanum 
og ávítaði hann harðlega:

200   „Sittu grafkyrr, heillakarl (mælti hann), og hlýð orðum 
annarra, sem þér eru meiri menn; því þú ert ragmenni og 
þreklaus, og að engu nýtur, hvorki til orustu, né til ráðagerðar. 
Vér Akkear eigum ekki allir að vera hér konungar: ekki er 
gott að margir ráði; einn á að ráða; sá einn á að vera konungur, 
sem sonur hins bragðvísa Kronusar vill svo vera láta“.

207   Þannig kom hann góðri skipun á herinn með hervaldi 
sínu. Menn þustu nú aftur á þingið frá skipunum og búðunum 
með miklum gný, sem þá alda hins brimótta hafs gnýr við 
bratta sjávarströnd, svo að undir drynur í hafinu.

211   Nú settust allir, og sátu kyrrir, hver í sínu sæti, nema 
Þersítes; hann einn gerði enn mikinn hávaða og kunni ekki 
hóf orðum sínum. Mörg ósæmileg orð átti hann í vitum sínum 
innan brjósts; hann jafnkítti höfðingjunum, talaði heimskulega 
og án allrar siðsemi, og helzt það, sem hann hélt að 
Akkeum mundi þykja hlægilegt. Hann kom maður ljótastur 
til Ilíonsborgar: hann var kiðfættur og haltur á öðrum fæti; 
herðarnar hoknar, og beygðust saman á bringunni; höfuðið 
uppmjótt, og gisið strý á. Akkilles og Odysseifur höfðu á honum hið mesta hatur, því það var vandi hans að munnhöggvast
við þá. Hann valdi nú enum ágæta Agamemnon smánaryrði,
og æpti upp ámátlega; voru Akkear honum ákaflega reiðir, 
og þókti stórlega fyrir; en hann kallaði hástöfum, og smánaði 
Agamemnon í orðum:

225   „Hvað þykir þér nú að, Atreifsson, eða hvers er þér 
enn vant? Þú átt fullar búðir af eiri, og í búðum þínum eru 
margar konur, er vér Akkear gefum þér fyrstum að afnámi, 
þegar vér náum einhverri borginni. Eða langar þig til, að einhverr
enna reiðkænu Trójumanna komi frá Ilíonsborg, og 
færi þér gull til útlausnar syni sínum, þann er annaðhvort eg, 
eða einhverr annar af Akkeum, kann að hafa flutt hingað 
fjötraðan? Eða leikur þér hugur á einhverri ungri konu, til 
að hafa eftirlæti af henni og halda henni handa þér einum? 
Nei, að steypa Akkeum í ógæfu, það sæmir þeim illa, sem er 
yfirmaður þeirra. Miklar bleyður eruð þér, Akkear, minnkun 
er að dáðleysi yðar, konur eruð þér, en karlmenn ekki framar!
Hana þá, förum nú heim aftur á skipum vorum, en látum
hann liggja á meltunni yfir heiðursgjöfum sínum hér í 
Trójulandi, svo hann sjái, hvort það er nokkuð lið, eða ekki 
neitt, sem vér veitum honum hér. Hann hefir nú og svívirt 
Akkilles, sem þó er miklu meiri maður en hann, er hann hefir 
af sjálfræði sínu tekið frá honum heiðursgjöf hans, heldur 
henni hjá sér, og vill ei aftur skila. En það er bótin, að lítið
kveður að reiði Akkils, og að hann lætur ekki til sín taka, því
ella mundi þetta verða í síðasta sinni, að þú, Atreifsson, gerðir 
mönnum svívirðingar“.

243   Slíkum smánarorðum talaði Þersítes til þjóðhöfðingjans 
Agamemnons. Hinn ágæti Odysseifur snaraðist þá að honum, 
leit til hans með reiðisvip, og átaldi hann harðlega:

246   „Óorðvandur maður ertu, Þersítes, þó þú sért nógu snjallmæltur.
Stilltu þig, vertu ekki einn að deila á konungmenn; 
því ekki ætla eg nokkurn verri mann til vera, en þig, af öllum 
þeim, er farið hafa með Atreifssonum til Ilíonsborgar. Það er
því ekki vert fyrir þig, að hafa konunga á gómi í ræðum þínum, 
hreyta smánaryrðum að þeim, og hafa ávallt augun á heimförinni. 
Vér vitum alls ekki með vissu, hversu því muni af reiða,
ef vér, synir Akkea, höldum heim aftur, hvort það verður oss 
til gæfu eða ógæfu. En það skal eg segja þér fyrir víst, og 
það skal framgengt verða, að ef eg hitti þig aftur fara með 
slíka vitleysu og þú fer með nú, þá skal ekki framar höfuð 
sitja á herðum Odysseifs, og eg skal ekki framar heita faðir 
hans Telemakkuss, ef eg skal ekki taka þig og færa þig af 
klæðum þínum, yfirhöfninni, kyrtlinum og nærbeltinu, berja 
þig óþyrmilega, og reka þig svo skælandi af þinginu til skipanna“.

265   Að því mæltu lamdi hann sprotanum um bak og herðar 
á Þersítes, en hann engdi sig saman, og tárin flóðu af augum 
hans; en blóðug kúla hljóp upp á hryggnum undan hinum 
gullna sprota; settist Þersítes þá niður og var felmstfullur; hann 
kenndi til og þurrkaði af sér tárin; var þá á honum ógerðarsvipur. 
Hinir, þó þeim þækti súrt í brotið, hlógu dátt að 
honum, og þá tók einhverr þeirra til orða, og leit til þess, er 
næstur honum var:

272   „Mikil undur! Sannlega hefir Odysseifur unnið ótalmörg 
ágætisverk, komið fyrstur upp með góð ráð og eggjað 
fram liðið til orustu; en þó er það miklu ágætast, er hann nú 
gerði með Argverjum, er hann vandi þenna lastsama orðhák 
af málsemdinni; mun hann víst ekki hér eftir láta ofdirfskuna 
eggja sig aftur til að smána konunga með lastmælum“.

278   Þannig mælti lýðurinn, en Odysseifur borgabrjótur 
stóð upp, og hélt á sprota. Hin glóeyga Aþena stóð hjá honum, 
hún var í kallaralíki, og þaggaði lýðinn, svo bæði hinir 
fremstu og öftustu af sonum Akkea gætu heyrt, hvað talað 
væri, og skilið það, sem til ráðs væri tekið. Hann var þeim 
vel viljaður, talaði á þinginu og mælti:

284   „Atreifsson! víst ætla Akkear sér nú að fá þér, konungur, 
hinnar mestu smánar meðal allra mæltra manna, er þeir
efna eigi við þig það loforð, er þeir gerðu, þá er þeir voru á 
leið hingað frá enu hestauðga Argverjalandi, að þú skyldir 
ekki fyrr frá hverfa, en þú hefðir í eyði lagt hina veggsterku 
Ilíonsborg; því nú óska þeir sér hverr með öðrum grátandi, 
að komast heim, svo sem ungbörn, eða konur, sem misst hafa 
menn sína. Að vísu er það þungt, að fara með sárt ennið heim 
aftur. Því óþolinmóður verður hverr sá maður, sem hrekst á 
margþóftuðu skipi í stormum og æstum sjó á vetrardegi, þó 
hann hafi ekki verið lengur en einn mánuð í burtu frá konu 
sinni. En nú er þegar liðið hið níunda ár, og vér dveljumst 
hér enn. Lái eg því ekki Akkeum, þó þeir eiri ekki hjá hinum 
stafnbognu skipum; og er þó hvortveggja óvirðing fyrir þig, 
bæði að dveljast hér lengi og fara tómhendur heim. Verið 
þolinmóðir, vinir, og bíðið enn nokkura stund, svo vér vitum, 
hvort Kalkas spáir rétt, eða ekki. Vér vitum allir, hvað það 
var. Allir þér, sem valkyrjur dauðans ekki hafa á burt hrifið, 
eruð vottar þess, að forðum, þegar skip Akkea söfnuðust saman 
í Álishöfn, Príami og Trójumönnum til tjóns, þá stofnuðum 
vér hinum ódauðlegu guðum gallalaus hundraðsblót undir 
fögrum hlyn við lind nokkura, hvaðan tært vatn rann. Hér birtist 
mikil jarteikn: ógurlegur dreki, blóðrauður á baki, er sjálfur 
Ólympsguð hafði látið í ljós koma, skauzt undan blótstallanum 
og stökk upp í hlyninn. Þar, á efsta kvistinum, voru tittlingsungar, 
nýkomnir úr eggi, og grúfðu sig af hræðslu niður undir 
laufblöðin; þeir voru átta, en móðirin, sem ungana átti, var 
hin níunda. Drekinn át nú ungana, og tístu þeir aumkvunarlega 
á meðan. Móðirin flaug kveinandi kring um börn sín, 
en meðan hún var að söngla í kring um ungana, hleypti drekinn 
sér í bugður, tók í væng hennar og greip hana. En er hann 
hafði etið tittlingsungana og móðurina með, þá lét guð, sem 
hafði leitt hann í ljós, hann verða auðkennilegan; því sonur 
hins brögðótta Kronusar gerði hann að steini, en vér stóðum 
fullir undrunar yfir þessum atburði. Þegar nú þessa óttalegu
undursjón bar fyrir mitt í blóti goðanna, þá kvað Kalkas þegar
upp svo fellda goðaspá: „ „Þér hárprúðu Akkear, hví eruð 
þér svo hljóðir? Hinn ráðvísi Seifur hefir birt oss þetta hið 
mikla teikn, sem á sér langan aldur og síðar mun rætast, þó 
seint verði, og minning þess aldrei undir lok líða. Eins og 
dreki þessi át tittlingsungana og móður þeirra (þeir voru átta, 
en móðirin, sem ungana átti, hin níunda): svo munum vér 
eiga þar eins mörg ár í ófriði, og taka hina strætabreiðu borg 
á tíunda árinu““. Svo mælti Kalkas, og mun nú allt þetta að 
vísu fram koma. Heyrið nú, þér fagurbrynhosuðu Akkear, verið 
hér allir kyrrir, unz vér fáum tekið hina miklu Príamsborg“.

333   Þannig mælti hann, en Akkear æptu hástöfum, og rómuðu
vel mál hins ágæta Odysseifs, en ógurlega tók undir í skipunum,
er Akkear æptu. Þá talaði hinn gerenski riddari Nestor 
til þeirra:

337   „Mikið er til þess að vita, að þér skuluð tala sem ungbörn,
er ekki kunna til hernaðar! Hvað verður þá úr samtökum 
vorum og eiðum? Allar ráðagerðir og fyrirætlanir manna, hinar 
óblönduðu dreypifórnir, og handsöl þau, er vér treystum, eiga 
þá að verða sem á bál borin! Því vér þráttum með orðum til
einskis og getum engan útveg fundið, svo langan tíma sem 
vér höfum verið hér. Atreifsson, vertú fyrirliði Argverja í hinum
hörðu orustum, og halt enn stöðugu því ráðlagi, sem þú 
hefir fyrr haft. Tröll hafi þá einn eða tvo, er ekki vilja verða 
öðrum Akkeum samráða, en hafa það ráð með höndum, að fara 
heim til Argverjalands, áður en þeir hafa komizt að raun um, 
hvort loforð Seifs ægisskjalda verður að hégómamáli, eða það
rætist; munu þeir engu fá til leiðar komið. Því það hygg eg,
að hinn afarvoldugi Kronusson hafi staðfest heit sitt, þann dag 
er Argverjar stigu á hin örskreiðu skip, til að færa Trójumönnum
dauða og feigð, með því hann lét þá leiftur koma 
hægra megin, og birti þar með fyrirboðandi jarteiknir. Flýti 
sér því engi heim, fyrr en hann hefir gengið í rekkju hjá einhverri
af konum Trójumanna, og hefnt harma og andvarpana 
Helenu. En vilji nokkurr ákaft fara heim, þá taki hann sitt
þóftusterka, svarta skip, svo hann bíði bana og hitti skapadægur 
sitt, fyrr en aðrir menn. En þú, konungur, vert nú bæði 
sjálfur ráðagóður, og ráðþæginn við aðra. Ekki mun það með 
öllu ónýtt, er eg mun til leggja. Skipt liðinu, Agamemnon, í 
ættkvíslir og frændbálka, svo hverr frændbálkur hjálpi öðrum, 
og hver ættkvísl annarri. Ef þú gerir svo, og ef Akkear hlýða 
þér, þá muntu komast að raun um, hverr fyrirliðanna, og svo 
hverr liðsmanna, sé huglaus, og hverr hugdjarfur, því þá berjast 
hvorir sér; þá muntu og fá séð, hvort það er að guðlegri 
ráðstöfun, að þú fær ei unnið borgina, eða það er að kenna 
ódugnaði manna og óherkænsku“.

369   Agamemnon konungur svaraði honum og sagði: „Enn sér 
það á, sem fyrr, gamli maður, að þú ert allra Akkea ráðsnjallastur. 
Faðir Seifur, Aþena og Appollon, eg vildi óska, að eg 
hefði tíu slíka ráðsnillinga meðal Akkea! þá mundi borg 
Príamuss konungs skjótt hníga, tekin og lögð í eyði af oss. 
En Seifur ægisskjaldi Kronusson hefir skapað mér miklar raunir, 
þar sem hann kastar mér inn í ónýtar þrætur og deilur; því 
við Akkilles áttum orðadeilu hvorr við annan út af meynni, 
og hafði eg þó upptökin til þeirrar rimmu. En ef við einhvern 
tíma leggjumst á eitt báðir, frá mun Trójumönnum ekki frestur 
á illu verða. Gangið nú til dagverðar, áður en vér hefjum 
orustuna: hvetji hverr vel spjót sitt og hafi til taks skjöld sinn, 
gefi og hinum fótfráu hestum vel að eta, gái vel að kerru 
sinni hvervetna og leggi allan hug á bardagann, svo vér getum 
þreytt hina óttalegu styrjöld allan daginn; því ekki mun 
hin minnsta hvíld á verða, fyrr en nótt kemur og slítur áhlaup 
manna. Hlífskjaldarfetillinn mun löðra í svita á bringu hvers 
manns, höndin lýjast á spjótinu, og hesturinn svitna af því að 
draga hina velsköfnu kerru. En verði eg þess var, að nokkurr 
vilji dveljast eftir niðri við hin stafnbjúgu skip og ekki vera í 
orustu, þá skal honum ekki verða það til lífs, að hann kemst 
undan hundum og hræfuglum“.

[mynd: Fórnfæring.]

394   Þannig mælti hann, en Argverjar æptu hástöfum, svo
sem alda æpir við klettsnös á brattri sjávarströnd, þegar sunnanvindur
kemur og rekur hana af stað; ganga aldrei af klettinum 
öldur ýmissra vinda, er koma héðan og hvaðan. Þeir stóðu 
upp og hlupu af stað, hverr til síns skips, kveiktu upp eld í búðum 
sínum og tóku dagverð. Þeir færðu fórnir hinum ódauðlegu 
guðum, sínum guði hverr, og báðu, að þeir mættu lífs af 
komast úr orustunni.

402   Herkonungurinn Agamemnon slátraði feitum uxa fimm 
vetra gömlum til fórnar hinum alvolduga Kronussyni. Hann 
bauð til hinum ágætustu höfðingjum af alþjóð Akkea, fyrst 
Nestori og Idomeneifi konungi, því næst hvorum tveggja Ajanti 
og Týdeifssyni; Odysseifur var hinn sjötti; hann var jafnráðsnjallur 
Seifi. Hinn rómsterki Menelás kom óboðinn, því hann 
vissi, hve bróðir sinn átti annt. Þeir stóðu í hring um uxann 
og tóku upp blótbyggið. Þá tók Agamemnon konungur til
orða:

412  „Seifur, þú hinn vegsamlegasti og mesti, þú svartskýjaguð, 
sem býr í uppheimsloftinu! Lát ekki sólu fyrr í ægi renna 
og rökkur ekki fyrr á koma, en eg hefi hrundið ofan hinu 
sótuga þaki Príamuss og brennt dyr hans í loganda eldi, en 
rist í sundur brynstakkinn á brjósti Hektors, og margir félagar 
hans liggja á grúfu í kring um hann í moldinni og þrífa í 
jörðina með tönnunum“.

419   Svo mælti hann, en Kronusson veitti honum ekki bæn 
sína; hann þág að sönnu blótið, en jók honum stórmikla þraut. 
En er þeir höfðu beðizt fyrir og dreift blótbygginu, þá kerrtu 
þeir fyrst uxann á bak aftur, skáru hann svo á háls og flógu, 
þá skáru þeir blótbitana úr lærunum, huldu þá í mör og létu 
tvö vera mörlögin, lögðu svo hráa bita þar ofan á. Þetta brenndu 
þeir við þurr skíði, en iðrunum stungu þeir á teina og héldu 
uppi yfir eldinum. En er lærbitarnir voru brunnir, og þeir 
höfðu etið iðrarnar, þá brytjuðu þeir hitt kjötið og stungu því 
á teina, steiktu það gætilega, og tóku svo öll stykkin fram 
af teinunum. En er þeir höfðu lokið því starfi, matreiddu þeir 
og settust svo að veizlu, og skorti ekkert, það er ákjósa mátti 
í skammtveizlu. En er þeir höfðu satt lyst sína á mat og drykk, 
tók hinn gerenski riddari Nestor fyrstur til máls:

434   „Frægasti Atreifsson, Agamemnon herkonungur! vér 
skulum nú ekki hafa hér mikla málalenging úr þessu, og 
ekki fresta lengi þeim starfa, sem guð felur oss nú á hendur. 
Heyr nú, kallarar hinna eirbrynjuðu Akkea skulu stefna saman 
lýðnum við skipin, en vér skulum ganga allir saman svo búnir 
til enna víðu herbúða Akkea, að vér getum sem fyrst vakið 
snarpa orustu“.

441   Þannig mælti hann, en herkonungurinn Agamemnon 
hlýddi honum. Hann bauð þegar hinum snjallrómuðu köllurum 
að kalla hina hárprúðu Akkea til orustu. Þeir kölluðu en
Akkear söfnuðust að bragði. Atreifssonur og aðrir höfðingjar, 
fóstursynir Seifs, óðu um herinn og fylktu liðinu. Þar var með 
þeim hin glóeyga Aþena, hún hafði ægisskjöldinn þann hinn
dýra, hinn eilífa og ódauðlega; þar héngu á hundrað skúfar 
úr algulli, allir vel fléttaðir, og var hverr skúfurinn 100 uxalög. 
Með voðalegu augnaráði rann hún um her Akkea með þenna 
skjöld, og eggjaði liðið af stað, hún vakti styrk í brjósti hvers 
manns til að stríða og berjast án afláts; gerðist þeim nú skjótt
kærari styrjöldin, en að hverfa aftur til ættjarða sinna á enum
holu skipum.

455 Svo sem bjarminn sést langar leiðir af voveiflegum eldi, 
er brennir upp ógnastóran skóg uppi á fjallstindi: svo lagði 
skínandi ljóma af enum dýrlegu eirvopnum, gegnum uppheimsloftið 
til himins, þar er þeir gengu.

459   En svo sem stórflokkar af fljúgandi fuglum, gæsum eða 
krákum eða hálslöngum svönum, fljúga hér og hvar á hinni 
asnesku veitu við Kaýstersstrauma, baða vængjunum hróðugir, 
og setjast hvorr fram fyrir annan glammandi, svo undir tekur í
veitunni: svo streymdu stórflokkar Akkea frá skipunum og 
búðunum fram á Skamandersvöll, en jörðin dunaði ógurlega 
undir af fótatökum mannanna og hestanna. Þeir numu staðar 
á enu blómlega engi Skamanders, ótölulegir, sem laufblöðin 
og blómin, er þjóta upp á vorin.

469   Svo sem stórflokkar áfjáðra mýflugna sveima í kring 
á kvíabóli um vortíma, þegar mjólkin fyllir skjólurnar: svo 
stóðu margir hárprúðir Akkear á vellinum til móts við Trójumenn, 
og langaði ákaft til að eyða þeim gjörsamlega.

474   Svo sem geitahirðum verður lítið fyrir að skilja sundur 
stórar geithjarðir, þegar svo ber við, að þeim lendir saman í 
haganum: svo skipuðu fyrirliðar hernum til bardaga, hverr á 
sínum stað. Meðal þeirra var hinn voldugi Agamemnon, hann 
var líkur hinum þrumuglaða Seifi til höfuðsins og augnanna, 
Aresi um mjaðmirnar, en Posídoni um bringuna.

480   Svo sem griðungur í nautahjörð er langtígulegastur allra 
nautanna, og ber af þeim, þegar þau koma saman: svo gerði 
Seifur Atreifsson á þeim degi frábæran og framúrskarandi meðal 
margra kappa.

484   Segið mér nú, þér sönggyðjur, er búið í Ólymps höllum, 
því þér eruð gyðjur, eruð hvervetna viðstaddar og vitið 
allt, en vér höfum sögusögn eina til og vitum ekkert: hverjir 
voru fyrirliðar og yfirmenn Danáa. Eg mundi ekki geta sagt 
eða tilgreint allan þann fjölda, og það jafnvel ekki þó ég hefði 
tíu tungur og tíu munna, óslítandi rödd og eirhjarta innan 
brjósts, nema þér, ólympsku sönggyðjur, dætur Seifs ægisskjalda, 
minntuð mig á, hversu margir þeir voru, sem komu 
til Ilíonsborgar. Nú mun eg telja upp formenn skipanna og 
öll skipin.

494   Þeir Penelás, Leitus, Arkesílás, Proþonór og Kloníus 
voru fyrir Böyótum, bæði þeim er bjuggu í Hyrju, hinni klettóttu 
Álisborg, í Skön, Skóla og hinni skógóttu Eteonsborg, 
Þespíu, Graju, og hinni rúmlendu Mýkalessu, og fyrir þeim, 
er bjuggu í Harmi, Eilesíu og Erýþru, og þeim sem byggðu 
Eleonshorg, Hýlu og Peteonsborg, Ókalíu og hina velsettu 
Medeonsborg, í Kópu, Evtresis og hinni dúfauðgu Þispu; fyrir 
þeim er byggðu Koróneu, hina grösugu Halíartusborg og 
Plateu og Glísantsborg, og þeim er bjuggu í hinni velsettu 
borg Undirþebu, í hinni helgu Onkestusborg, enum fagra 
Posídonslundi, og þeim er byggðu hina vínberjóttu Örnu, Mídeu, 
hina sannhelgu Nísu og Anþedonsborg, er lá á landamæri. Frá 
þeim borgum komu 50 skip, og voru 120 sveinar Böyóta á 
hverju.

511  Þeir sem bjuggu í Aspledon og Oxkomenus Minýaborg, 
fyrir þeim réðu þeir Askaláfur og Jalmenus, synir Aresar. Hin 
heiðvirða mær Astýoka hafði gengið upp í loftsal sinn í höll 
Aktors Azeifssonar; þar hvíldi hinn sterki Ares hjá henni 
á laun, og átti hún þá bræður við honum. Með þeim komu 
30 skip.

517  Þeir Skedíus og Epístrofus, synir hins hugstóra Ifítuss 
Nábolssonar, réðu fyrir Fókverjum, er áttu heima í Kýparissu, 
í hinni klettóttu Pýþó, í hinni sannhelgu Krísu, Dális og 
Panopsborg, og fyrir þeim, er bjuggu í kring um Anemóríu
og Hýampólis, og þeim, sem bjuggu við hið helga Kefísusfljót, 
og þeim er áttu heima í Líleu, við uppsprettur Kefísuss. 
Þeim fylgdu 40 dökk skip. Þeir bræður voru í óðaönn að skipa 
niður fylkingum Fókverja, og stóðu herbúnir næst Böyótum 
til vinstri handar.

527   Hinn skjóti Ajant Öyleifsson réð fyrir Lokrum; hann 
var hvergi nærri eins stór og Ajant Telamonsson, heldur miklu 
minni; hann var lítill maður vexti og hafði línbrynju, en hann 
bar af alþjóð Hellena og öllum Akkeum að spjótfimi. Lokrar 
bjuggu í Kýnus, Ópunti og Kallíarus, í Besu, Skarfsborg og 
hinni fögru Ágíu, í Torfu og Þrónsborg hjá Boagríusstraumum. 
Honum fylgdu 40 svört skip, er Lokrar áttu, þeir er búa 
gagnvart Evböyu.

536   Hinir móðrökku Abantar, þeir er bjuggu á Evböyu, í 
Kalkis, Eretríu og hinni vínberjóttu Histíeu, í sæborginni Kerintuborg 
og hinni hálendu Díusborg, og þeir er heima áttu í 
Karystus og bjuggu í Styrsborg: fyrir þeim réð Elefenor Kalkódontsson, 
afspringur Aresar, fyrirliði hinna hugstóru Abanta; 
honum fylgdu hinir vösku Abantar; þeir létu vaxa hár í 
hnakka sér, voru bardagamenn miklir og hlupu með framréttum 
spjótum til að rjúfa brynjur af brjóstum óvina sinna. Honum 
fylgdu 40 svört skip.

546   Þeir sem áttu heima í hinni velbyggðu Aþenuborg, og 
bjuggu í landi hins hugstóra Erekteifs; móðir hans var hin 
kornfrjóva Sáðjörð, en Aþena, dóttir Seifs, hafði forðum fóstrað 
hann, og sett hann í sitt auðuga hof í Aþenuborg; þar hylla 
sveinar Aþenumanna hann að sér á ári hverju með griðungablótum 
og sauðablótum: fyrir þeim réð Menesteifur Peteósson; 
hefir enn engi jarðneskur maður orðið hans jafningi í því að 
fylkja kerruliði og skjaldmannaliði; Nestor einn jafnaðist við 
hann í því, því hann var eldri. Honum fylgdu 50 svört skip.

557   Ajant hafði 12 skip frá Salamsey, [og þegar hann kom 
með þau, skipaði hann þeim, þar er flokkar Aþenumanna 
stóðu].


[Mynd: Salamsey]

[Mynd: Landslag við Argosflóa.]

559   Þeir sem bjuggu í Argverjaborg, og í hinni vegggirtu 
Tíryntsborg, Hermíónu og Asínu, er liggja við hinn djúpa 
fjörð, í Tröyzenuborg, Eionsborg og hinni vínviðóttu Epídársborg, 
og þeir sveinar Akkea, er bjuggu í Egínu og Masetsborg: 
fyrir þeim réð hinn rómsterki Díómedes, og Stenelus, sonur 
hins fræga Kapaneifs; með þeim fór hinn þriðji maður, 
Evrýalus, ágætur maður; hann var sonur Mekisteifs konungs 
Talajonssonar; en hinn rómsterki Díómedes var fyrir þeim 
öllum saman. Þeim fylgdu 80 dökk skip.

569   Þeir sem bjuggu í hinni velbyggðu borg Mýkenu, hinni 
auðugu Korintuborg og hinni fjölbyggðu Kleónsborg, þeir sem 
bjuggu í Orneu, hinni fögru Areþýreu, og í Sikýon, þar er 
Adrestus var fyrst konungur, þeir sem bjuggu í Hýperesíu, 
hinni hálendu Gonóessu, í Pellenu, og í kring um Egíonsborg, 
og með allri Strönd, og umhverfis ena víðlendu Helíku: þeir 
höfðu 100 skip, og var fyrir þeim hinn voldugi Agamemnon
Atreifsson; honum fylgdu langflestir menn og hraustastir; 
sjálfur var hann búinn skínanda eirbúnaði og var hinn tígulegasti; 
hann bar af öllum köppunum, því hann var hinn ágætasti 
maður, og hafði með sér langflesta menn.

581   Þeir sem bjuggu í hinu hola og gjáótta Lakverjalandi, 
í Faris og Spörtu, og hinni dúfauðgu Messu, í Brýseu og hinni 
fögru Ágeu, í Amyklu og sjávarborginni Helos, í Las og Öytýlus: 
þeir höfðu 60 skip; fyrir þeim réð bróðir Agamemnons, hinn 
rómsterki Menelás. Þeir bjuggust til orustu fjarri öðrum mönnum; 
en Menelás var í liðinu, treysti áhuga sínum, og eggjaði 
liðið til bardaga; var honum helzt í mun að hefna harma og 
andvarpana Helenu.

591   Þeir sem bjuggu í Pýlusborg og hinni fögru Arenu, og
í Þrýonsborg, þar sem vaðið er á Alfeus, í hinni velbyggðu 
Epý, í Kyparisses (Sýpresb.) og Amfigeníu og Pteleu og Helos 
og Dóríonsborg; þar hittu sönggyðjurnar Þamýris hinn þrakneska, 
er hann kom frá Öykaliu, frá Evrýtus hinum öykalska, 
og tóku þar frá honum sönglistargáfuna; því hann hafði hrósað 
því, að hann skyldi hafa betur í söng, enn þótt sjálfar sönggyðjurnar 
syngi, dætur Seifs ægisskjalda; en þær reiddust og; 
gerðu hann sjónlausan, tóku frá honum hina frábæru sönglistargáfu, 
og létu hann gleyma hörpuslættinum: hinn gerenski riddari 
Nestor var fyrir þeim; honum fylgdu 90 skip.

603   Þeir sem bjuggu í Arkadalandi undir enu háva Kyllenufjalli 
hjá Epýtshaugi, þar voru miklir höggorustumenn; þeir 
er bjuggu í Feneonsborg og í hinni eplauðgu Orkomenusborg, 
og í Rípu, og Stragu og enni Veðurnæmu Enispu, og í Tegeu 
og hinni fögru Mantíneu, og í Stymfalus og í Parrasíu: þeir 
höfðu 60 skip, og réð fyrir þeim hinn voldugi Agapenor Ankeusson; 
voru margir herkænir Arkadar á hverju skipi, en herkonungurinn 
Agamemnon Atreifsson hafði léð þeim hin þóftusterku 
skip til að sigla á yfir hið dimmbláa haf, því þeir lögðu 
eigi hug á sjóferðir.

615   Þeir sem bjuggu í Búprasíu og hinu ágæta Elealandi,
svo vítt sem Hyrmína ræður og Myrsínus, sem liggur á landamæri, 
og Ólenshamar og Aleisíon: fyrirliðar þeirra voru fjórir,
og fylgdu hverjum þeirra tíu fljót skip; voru þar á margir Epear. 
Fyrir þeim voru þeir Arnfímakkus og Þalpíus; var hinn sonur 
Kteatuss, en þessi son Evrytuss, Aktorssona; fyrir þriðju sveit 
réð hinn sterki Díóres Amarynkesson, en fyrir hinni fjórðu 
hinn goðumlíki Polyxenus, sonur Agasteness konungs Ágeassonar.

625  Þeir sem voru frá Dúliksey og enum helgu Ekinaeyjum, 
er liggja fyrir handan haf, gagnvart Elealandi: fyrir þeim réð 
Meges Fýleifsson, jafnmaki Aresar. Faðir hans var riddarinn 
Fýleifur, ástvinur Seifs: hann flutti sig forðum til Dúlikseyjar, 
þegar hann varð ósáttur við föður sinn. Honum fylgdu 40 
svört skip.

631  Odysseifur réð fyrir enum hugstóru Kefallenum: þeir 
bjuggu á Íþöku og hinu laufkvika Nerítonsfjalli, í Krókylju 
og hinni ósléttu Egilípu, og þeir er bjuggu í Sakyntsey og á 
Sámsey, svo og þeir er bjuggu á meginlandinu og á handari 
ströndinni: fyrir þeim réð Odysseifur; hann var jafnmaki Seifs 
að ráðsnilld. Honum fylgdu 12 hlýrroðin skip.

638  Þóant Andremonsson var fyrir Etólum, er bjuggu í
Plevron, Ólenus og Pýlenu, á Kalkisströnd og í hinni klettóttu 
Kalýdonsborg; því þá voru þeir ekki lengur á lífi synir hins 
hugstóra Öynefs, og ekki heldur sjálfur hann; þá var og dáinn
hinn bleikhári Meleager. Voru Þóanti falin á hendur öll yfirráð 
yfir Etólum. Honum fylgdu 40 svört skip.

645  Hinn spjótfimi Idomeneifur réð fyrir Kríteyingum; þeir 
er bjuggu í Knósus, í hinni vegggirtu Gortúnsborg, í Lyktus, 
Míletus og hinni hvítu Lýkastus, í Festus og Rytion, sem voru 
fjölbyggðar borgir, og aðrir, er bjuggu á Krítarey, þar sem eru 
100 borgir: fyrir þeim réð hinn spjótfimi Idomeneifur og 
Meríónes, sem var jafnmaki (Enýaliuss) hins mannskæða vígaguðs. 
Þeim fylgdu 80 svört skip.

653   Hinn hrausti og miklli Tlepólemus Heraklesson kom 
frá Roðey með 9 skip, er áttu hinir framgjörnu Roðeyingar; 
þeir áttu byggð á Roðey, og var þeim þar skipt í þrjár borgir, 
í Lindus, Jalýsus og hina hvítu Kamíru. Fyrir þeim réð hinn 
spjótfimi Tlepólemus, er Astýokea hafði getið við enum sterka 
Heraklesi. Hana hafði Herakles numið frá Effýru, við fljótið 
Selleis, eftir það hann hafði lagt í eyði margar herkonunga borgir, 
fóstursona Seifs. En er Tlepólemus vóx upp í hinni traustsmíðuðu 
höll, drap hann skyndilega Likymníus, móðurbróður
föður síns, afspring Aresar, er þá var farinn að eldast. Hann
smíðaði þegar skip og réð til marga menn, og flýði á haf út, 
því hinir aðrir synir og sonasynir hins sterka Herakless ógnuðu 
honum. Hann hraktist til Roðeyjar og varð miklar raunir 
að þola. Þeir bjuggu þar í þrennu lagi eftir ættkvíslum, og 
urðu kærir Seifi, er ræður yfir guðum og mönnum, og lét 
Kronusson afar mikinn auð renna til þeirra.

671   Níreifur hafði þrjú jafnbyrð skip frá Sýmey. Níreifur 
var sonur Aglaju og Karóps konungs. Níreifur var fríðastur 
af öllum Danáum, þeim er til Ilíonsborgar komu, næst hinum 
ágæta Peleifssyni; engi var hann hermaður, og fylgdu honum 
fáir menn.

676   Þeir sem bjuggu í Nisýru, Karpatus og Kasus, í Kóey, 
ríki Evrýpýluss, og í Kalydnaseyjum: fyrir þeim réðu þeir 
Fidippus og Antífus; þeir voru báðir synir Þessaluss Heraklessonar. 
Með þeim komu 30 skip.

681   Nú mun eg telja þá, er bjuggu í Argverjalandi Pelasga; 
þeir bjuggu í Alos og Alópu og í Trakis, í Fiðju, og í hinni 
kvenfögru Helluborg; þeir kölluðust Myrrmídónar, Hellumenn 
og Akkear: þeir höfðu 50 skip; fyrir þeim réð Akkilles. Þeir 
áttu nú engan hlut að hinni róstusömu styrjöld, því engi var 
til að gangast fyrir að skipa þeim í fylkingar; því hinn fóthvati, 
ágæti Akkilles lá niðri við skip sín; var hann reiður 
sökum hinnar hárfögru meyjar, Brísesdóttur, er hann hafði
tekið að herfangi í Lýrnesborg, og miklar þrautir fyrir haft, 
lagt í eyði Lýrnesborg og brotið veggi Þebuborgar, og að velli 
lagt Mýnes og Epistrofus, sonu Evenus konungs Selepíassonar. 
Sorgbitinn hennar vegna lá hann þar, en bráðum átti hann 
að rísa á fætur aftur.

695   Þeir sem bjuggu í Fýlaksborg og hinni blómlegu Pýrasborg, 
hofteigi Demetru, og í Ítonsborg, móður sauðanna, í strandborginni 
Antron og enni grasgefnu Pteleosborg: fyrir þeim 
réð hinn herskái Prótesílás, meðan hann var lífs, en þá huldi 
hann jörðin rauð; kona hans hafði eftir orðið í Fýlaksborg 
með sárar kinnar, og hús hans var hálfgert; en einhverr dardanskur 
maður drap hann, í því hann hljóp fyrstur allra Akkea 
á land af skipi sínu. Ekki urðu þeir samt forustulausir fyrir það, 
þó þeir söknuðu foringja síns, því Podarkes skipaði þeim í fylkingar, 
afspringur Aresar, sonur hins sauðauðuga Ifíkluss Fýlakssonar, 
albróðir ens hugstóra Prótesíláss; var hann yngri að
aldri, en hinn hergjarni öðlingur, Prótesílás, eldri og hraustari; 
vantaði liðsmenn ekki fyrirliðann, en söknuðu þó hins, því 
hann hafði verið hraustur maður. Honum fylgdu 40 svört skip.

711   Þeir sem bjuggu í Feruborg við Böybuvatn, í Böybu 
og Glafýru og hinni fjölbyggðu Jólkusborg: þeir höfðu 11 skip; 
fyrir þeim réð Evmelus Aðmetusson; hafði hin ágæta kona 
Alkestis, hin fríðasta af dætrum Pelíasar, átt hann við Aðmetusi.

716   Þeir sem bjuggu í Meþónu og Þámakíu, í Melíböyu og 
hinni ósléttu Olizonsborg: fyrir þeim réð Fíloktetes; hann 
kunni vel við boga; þeir höfðu sjö skip, voru 50 ræðarar á 
hverju, og kunnu þeir vel með boga að fara og börðust snarplega. 
En hann lá þá á einni ey, og þoldi harðar raunir, hann 
lá í hinni sannhelgu Lemney; höfðu synir Akkea skilið hann 
þar eftir sóttveikan af illu sári eftir banvænan eiturorm; lá 
hann þar þungt haldinn, en Argverjar, þeir er við skipin voru, 
áttu bráðum að muna til Fíloktetes konungs. Ekki voru þeir 
forustulausir, þó þeir söknuðu foringja síns, því Medon skipaði þeim í fylkingar, launsonur Öyleifs, er Rena átti við Öyleifi 
borgabrjót.

729   Þeir sem bjuggu í Trikku og hinni grýttu Íþómu, og 
í Öykalíu, borg Evrýtusar hins öykalska: fyrir þeim réðu tveir 
synir Asklepíusar, báðir góðir læknar, Podaliríus og Makáon; 
þeim fylgdu 30 skip.

734   Þeir sem bjuggu í Ormeníu og við Hýperíulind, og í
Asteríu og á hinum hvítu Títanustindum: fyrir þeim réð Evrýpýlus, 
Evemons frægi son; honum fylgdu 40 skip.

738   Þeir sem bjuggu í Argissu og Gyrtónu, Orþu, Elónu 
og hinni hvítu Olossonsborg: fyrir þeim réð hinn hergjarni 
Polýpöytes, sonur Píríþóuss, er hinn ódauðlegi Seifur hafði 
átt; en hin ágæta Hippódamía átti Polýpöytes við Píríþóusi, 
þann dag er hann hefndi sín á hinum loðnu Ferum (bergrisum), 
rak þá burt af Pelíonsfjalli, og hrakti þá til Eþíkulands. 
Ekki var Polýpöytes einn fyrir þeim; með honum var Leonteifur,
afspringur Aresar, sonur hins ofurhugaða Korónuss Keneifssonar. 
Þeim fylgdu 40 skip.

748   Gúnefur kom með 22 skip frá Kýfsborg; honum fylgdu 
Eníanar og hinir hergjörnu Perebar, er sett höfðu byggð 
sína í kring um hina vetrarríku Dódónu, og áttu land í kring 
um hið fagra Títaresusfljót; það fljót rennir sínu straumfagra 
vatni í Peneusfljót, en blandast þó ekki saman við hinn silfrinsveipótta 
Peneus, heldur flýtur ofan á honum, eins og viðsmjör; 
því Títaresus er kvísl af Stýgarfljóti, hinu óttalega eiðsvatni.

756   Proþóus Tenþredonsson var fyrir Magnesíumönnum; 
þeir bjuggu í kring um Peneus og hið laufkvika Pelíonsfjall; 
fyrir þeim var hinn skjóti Proþóus; honum fylgdu 40 skip.

760   Þessir voru fyrirliðar og yfirmenn Danáa. En seg mér 
nú, sönggyðja, hverjir voru ágætastir kappanna, og hverjir voru 
beztir hestar í liði Atreifssona? Af hestunum voru beztir hryssur 
þær, er Evmelus ók með: þær voru fótfráar, sem fuglar væru,
samlitar á hár (eins í háralagi), jafngamlar, þráðjafnar á herðakamb;
hafði Appollon silfrinbogi alið upp báðar þessar hryssur 
í Períu, og stóð af þeim Aresarótti. En af hermönnum var 
Ajant Telamonsson miklu ágætastur, þann tíma er Akkilles 
var reiður, því Akkilles var langframast allra, og svo hestar 
þeir, er drógu hinn ágæta Peleifsson. En hann lá nú niðri við 
hin stafnbjúgu, haffæru skip, afar reiður þjóðhöfðingjanum Agamemnon 
Atreifssyni; menn hans skemmtu sér á sjávarströndinni 
með töfluleik, spjótkasti og bogaskoti; hestarnir stóðu 
hverjir við sínar kerrur, og átu smára og mýrvaxna steinselju, 
og kerrur þeirra, er þeir áttu, lágu í búðunum, og breitt vandlega 
yfir, en liðsmenn söknuðu fyrirliðans, ástvinar Aresar, og 
reikuðu hingað og þangað um herbúðirnar og börðust ekki.

780   En Akkear gengu áfram, og var sem öll jörðin væri 
að brenna af eldi: jörðin stundi undir þeim, eins og hún stynur 
fyrir enum þrumuglaða Seifi, þegar hann í reiði sinni lýstur 
jörðina allt í kring um Týfon á Arímafjöllum, þar er mælt 
er að sé bæli Týfons: í þá líking stundi jörðin þungan undir 
fótum þeirra, þá er þeir gengu, og bar þá mjög skjótt yfir 
völlinn.

786   Sendigyðjan, hin vindfætta Íris, kom frá Seifi ægisskjalda 
með ófagnaðartíðindi til Trójumanna. Þeir voru þá að mæla 
málum sínum við hallardyr Príamuss; voru þangað allir samankomnir, 
bæði ungir og gamlir. Hin fóthvata Íris gekk til 
þeirra, og gerði sig líka í máli Pólítesi Príamssyni; hann var 
sjónvörður Trójumanna, og sat efst uppi á haugi Esýets hins 
gamla, því hann treysti á fráleik sinn; þaðan gætti hann að, 
hve nær Akkear mundu dynja frá skipunum. Í hans líki mælti 
hin fóthvata Íris:

796   „Gamli maður, ávallt hefir þú gaman af endalausum 
ræðum, jafnt nú sem fyrr, meðan friður var. En nú er upp 
risinn óvægur ófríður. Margsinnis hefi eg bar komið, er menn 
hafa barizt, en aldrei hefi eg enn séð svo frítt og svo mikið
lið. Þeir koma neðan völlinn til að herja á borgina, næsta jafnmargir
laufblöðum eða sandi. En þér ræð eg einkum, Hektor, 
að fara svo að: Með því hér eru margir liðsmenn saman komnir 
í hinni miklu Príamsborg, og tala ýmsir ýmsum tungum, er
mannmergðin er mikil, skal sérhverr fyrirliði fylkja landsmönnum 
sínum, þeim er hann ræður yfir, skipa fyrir þeim, og 
fara með þá út af borginni“.

807   Þannig mælti hún, en Hektor tók vel eftir því, er gyðjan 
sagði, og brá þegar þinginu, en menn þustu til vopna; öllum 
hliðum var slegið opnum, og fólkið ruddist út, fótgöngumenn
og riddarar; reis þá upp mikill gnýr.

811   Fyrir framan borgina er hár hóll, langt úti á vellinum; 
má hlaupa umhverfis í kring um hann; þenna hól kalla menn 
Batíu, en hinir ódauðlegu guðir kalla hann haug hinnar stórhlaupasömu 
Myrínu. Þar var Trójumönnum fylkt í það sinni, 
og liðsmönnum þeirra.

816   Fyrir Trójumönnum var hinn mikli, hjálmkviki Hektor 
Príamsson; með honum brynjuðust langflestir menn og hraustastir, 
þeir voru spjótmenn góðir.

819   Fyrir Dardansmönnum var hinn vaski Eneas Ankísesson; 
hin ágæta Afrodíta hafði átt hann við Ankíses á hálsum 
Ídafjalls; þar hvíldi gyðjan hjá dauðlegum manni. Eigi 
var hann einn fyrir liðinu; með honum voru tveir synir Antenors, 
Arkelokkus og Akamant; þeir kunnu vel til alls hernaðar.

824   Þeir auðugu Tróar, er bjuggu í Selju undir neðstu rót 
Ídafjalls, og drukku hið bláa vatn úr Esepus: fyrir þeim var 
Pandarus, Lýkáons frægi son; honum hafði sjálfur Appollon 
gefið boga.

828   Þeir sem bjuggu í Adrestíu og í Apesusfylki, í Pitýju, og
á hinu háva Teríufjalli: fyrir þeim var Adrestus og hinn línbrynjaði 
Amfíus; þeir voru synir Meróps Perkósussonar, er 
allra manna var spávitrastur; hann bannaði sonum sínum að 
fara í hinn mannskæða ófrið, en þeir gegndu honum ekki, því 
valkyrjur hins dimma dauða ráku eftir þeim.

835   Þeir sem bjuggu í kring um Perkótu og Praktíus, og 
áttu heima í Sestus og Abýdus og hinni ágætu Arisbu: fyrir 
þeim var Asíus Hyrtaksson, og var í öndverðu brjósti manna 
sinna; þann Asíus Hyrtaksson báru rauðir hestar, miklir vexti, 
frá Arisbu við Sellesfljót.

840   Hippoþóus var með sveitir hinna spjótfimu Pelasga, 
þeirra er bjuggu í hinni landfrjóvu Larissu: fyrir þeim voru 
þeir Hippoþóus og Pýleus, afspringur Aresar; þeir voru báðir 
synir Leþuss Pelasga Tevtamssonar.

844   Akamant og kappinn Píróus komu með alla þá Þraka, 
er búa fyrir innan hið fagurrennanda Hellusund.

846   Evfemus var fyrirliði hinna hervönu Kíkóna; hann var 
sonur Tröyzeníuss Keassonar, fóstra Seifs.

848   Pyrekmes kom með hina bogsterku Peóna; þeir komu 
langt að, frá Amýdonsborg við hið straumvíða Axíusfljót, er 
rennir hinu fegursta vatni yfir jörðina. Hinn loðhjartaði Pýlemon 
var fyrir Paflagónum; hann var frá Enetalandi; þaðan er 
komið kyn enna villtu hálfasna.

851   Paflagónar bjuggu umhverfis Kýtórus og Sesamus; þeir 
áttu nafnkunna bústaði við Porþeníusfljót í Krómnu, á Strönd 
og á hinum hávu Rauðhólum.

856   Ódíus og Epístrofus voru fyrir Halizónum; þeir komu 
langt að, frá Alýbu; þar hefir silfur upptök sín.

858   Krómíus og fuglaspámaðurinn Ennómus voru fyrir Mýsum; 
þó gat Ennómus ekki með fuglaspá sinni forðazt hina 
svörtu Valkyrju, því hinn fóthvati Eaksniðji drap hann í fljótinu, 
þar sem hann banaði öðrum fleirum Trójumönnum.

862   Forkunnur og Askaníus voru fyrir Frýgum; þeir voru 
langt að, frá Askaníu, og ólmir bardagamenn.

864   Þeir réðu fyrir Meónum, Mestles og Antífus Talemonssynir; 
þeir voru fæddir af Gýgjarvatni; þeir komu með þá 
Meóna, er fæðzt höfðu undir Tmólusfjalli.

867   Nastes var fyrir Kárverjum; þeir töluðu útlenzka tungu;

þeir bjuggu í Míletus, á hinu laufþétta Furufjalli, við Meandersstrauma, 
og á hinum hávu Mýkaletindum: fyrir þeim voru 
þeir Amfímakkus og Nastes. Nastes og Amfímakkus voru synir 
Nomíons; hann fór og í herför þessa, og bar gull á sér, eins 
og ung mær, og frelsaði það hann ekki, fávísan mann, frá 
döprum dauða, því hann féll fyrir hinum fóthvata Eaksniðja 
í fljótinu, en hinn herkæni Akkilles náði gullinu.

876 Sarpedon og hinn ágæti Glákus voru fyrir Lykíumönnum; 
þeir voru komnir langt að, frá Lykíu, frá hinu sveipótta 
Ksantusfljóti.





ÞRIÐJI ÞÁTTUR

EIÐAR. HELENA Á BORGARVEGGI. EINVÍG
ALEXANDERS OG MENELÁSS.


En er þeir höfðu skipað sér í fylkingar, hverjir með 
sínum fyrirliðum, þá gengu Trójumenn með glaum og 
háreysti, sem fuglar, í þá líking sem glaumur mikill 
verður undir himinhvolfinu af trönum, þeim er flúið hafa 
undan vetrarnauð og stórhríðum, fljúga þær þá með glaumi 
miklum út að Ókeansstraumum, færa á hendur Pygmeum 
bana og feigð, og hefja að morgni dags skæða rimmu. En 
Akkear gengu þegjandi, en blésu af hugmóði, höfðu þeir á 
því allmikinn hug að duga hverr öðrum.

10 Svo sem sunnanvindur sveipar fja1lshnúka þoku svo 
þykkri, að ekki má frá sér sjá lengra en steinsnar; er sú þoka 
smalamönnum allmeinleg, en haglegri þjófnum, enn þó nótt 
væri: í þá líking reis upp rykmökkur mikill undan fótum 
þeirra, þá er þeir gengu, og bar þá mjög skjótt yfir völlinn.

15  En er þeir áttu skammt hvorir til annarra, þá var hinn 
goðumlíki Alexander fremstur í flokki Trójumanna; hann hafði 
á herðum sér pardusfeld, sveigðan boga og sverð, en í hendi 
sér veifaði hann tveimur spjótum eirslegnum; hann skoraði á 
hvern af Argverjum, þann er hraustastur væri, að berjast við 
sig til þrautar í einvígi. En er Menelás, ástvinur Aresar, gat að 
líta, hvar Alexander gekk fremstur í flokki, og heldur stórstígur, þá varð hann glaður við, svo sem ljón verður fegið, 
þegar það hittir fyrir sér mikla bráð, og finnur annaðhvort 
hyrndan hjört eða villigeit, þá hvomar það í sig gríðarlega, 
enn þótt fljótir hundar og hraustir sveinar vilji reka það í
burtu: svo varð Menelás glaður, er hann kom auga á hinn 
goðumlíka Alexander, hugsaði nú með sér, að hann skyldi 
hefna sín á svikaranum, og stökk þegar af kerrunni til jarðar 
í herklæðunum.

30  En er hinn goðumlíki Alexander sá, að Menelás var 
frammi í brjósti fylkingar, þá skelfdist hjarta hans, hörfaði 
hann þá aftur í flokk félaga sinna og forðaði lífi sínu. Eins og 
maður, sem sér dreka í fjallakvos nokkurri, hrökkur frá þaðan, 
skjálfandi á fótum, og hörfar á bak aftur, með fölar kinnar: 
svo gekk hinn goðumlíki Alexander aftur inn í flokk hinna 
framgjörnu Trójumanna af ótta fyrir Atreifssyni. En er Hektor 
sá hann, átaldi hann Alexander með smánarorðum:

39  „Ólánsmaður ertu, París, manna fríðastur sýnum, en 
hleypur sem galinn eftir hverri konu og ginnir þær. Eg vildi 
óska, að þú hefðir aldrei verið kvennýtur, og hefðir dáið 
ókvæntur. Þess vildi eg óska, og það hefði verið þér miklu betra, 
en að hafa á þér spott og fyrirlitning annarra manna. Hinir hárprúðu 
Akkear, sem gera sér í hug, að þú munir vera hraustasti 
maður til forgöngu, er þú ert svo fríður yfirlits, munu víst 
hlæja dátt, þegar engi reynist kjarkur í þér, og ekkert þrek.
Eða varst þú það, ragmenni þitt, sem réðst til þín örugga
fylgdarmenn, sigldir um haf á haffærum skipum, fórst á fund 
útlendra manna, og namst í burtu fríða konu, venzlaða hraustum 
hermönnum, til að verða föður þínum og borginni og allri 
þjóðinni til tjóns, óvinum til fagnaðar, en sjálfum þér til niðurlægingar 
og svívirðu? Viltu ekki bíða eftir Menelási, ástvini 
Aresar? Þá muntu komast að raun um, hvað manni það er, 
sem átti þá ungu konu, er þú hefir nú tekið. Það hygg eg, að 
þá muni ekki hörpuslátturinn stoða þig, og ekki ástgjafir 
Afrodítu, hárið og fríðleikurinn, þegar þú værir að veltast í
moldinni. Væru Trójumenn ekki svo huglausir, sem þeir eru, 
mundir þú fyrir löngu kominn í grjótstakk fyrir slysin, sem 
af þér hafa hlotizt“.

58  Hinn goðumlíki Alexander svaraði honum: Öll von
er, þó þú ávítir mig, og er það ekki um skör fram. Ávallt 
er hjarta þitt sem ósljóv öxi, sú er smýgur í gegnum tréð, í 
höndum þess manns, er laglega kann að höggva skipatimbur, 
og ríður hún því betur að, sem maðurinn beitir sér betur: svo 
er hugurinn í brjósti þér öruggur og óskelfur. Bregð mér ekki 
um ástgjafir hinnar gullfögru Afrodítu. Engi skyldi drepa hendi 
við þeim veglegu gjöfum, er guðirnir veita manni, því þær tekur 
engi af sjálfum sér. Nú ef þú vilt, að eg gangi aftur í orustu og 
berjist, þá lát aðra Trójumenn og alla Akkea setjast, en látið 
okkur Menelás, ástvin Aresar, ganga fram og skiptast vopnum 
við, og berjast um Helenu og allt féð: hvorr okkar sem sigrar 
og ber hærra hlut, sá skal taka allt féð og fá konuna, og hafa 
heim með sér; en hinir geri vináttu milli sín og tryggar sættir; 
skuluð þér búa í hinni landfrjóvu Trójuborg, en hinir skulu 
fara aftur til hins hestauðga Argverjalands og hins kvenprúða 
Akkealands“.

76  Þannig mælti hann, varð Hektor mjög glaður, er hann 
heyrði orð hans, gekk fram milli herfylkinganna, hélt um mitt 
spjótskaftið og þokaði aftur á bak flokkum Trójumanna, settust 
þeir þá allir niður; en hinir hárprúðu Akkear skutu á hann 
á meðan, sumir af bogum með örvum, sumir köstuðu steinum. 
Þá kallaði Agamemnon herkonungur hátt:

82  „Hættið, Argverjar, skjótið ekki, sveinar Akkea! hinn 
hjálmkviki Hektor vill mæla nokkuð“.

84  Svo mælti hann, en þeir léttu atsókninni, og höfðu þegar 
hljótt um sig. Þá mælti Hektor, svo hvorirtveggju heyrðu:

86  „Heyrið, Trójumenn og þér vel brynhosuðu Akkear, eg 
vil segja yður orð Alexanders, er þessi rimma hefir af risið.
Hann biður aðra Trójumenn og alla Akkea að leggja af sér 
hin fögru vopn niður á hina margfrjóvu jörð, en hann skuli
sjálfur og Menelás, ástvinur Aresar, ganga fram og berjast tveir 
einir um Helenu og allt féð: hvorr þeirra, sem sigri og beri 
hærra hlut, skuli taka allt féð og fá konuna og hafa heim með 
sér, en hinir gera frið milli sín og veita hvorir öðrum eiðfestar
tryggðir“.

95   Þannig mælti hann, en þeir höfðu allir hljótt um sig 
og þögðu. Þá mælti hinn rómsterki Menelás:

97   „Heyrið nú einnig mál mitt, því næst gengur harmurinn 
mér til hjarta. Vona eg, að nú skilji með ykkur, Argverjum og 
Trójumönnum; hafið þér margt illt þolað sökum rimmu þeirrar,
er eg hefi vakið, en Alexander haft upptökin til. Deyi sá 
okkar, er dauði og skapadægur er ætlað, en þér hinir skiljizt að 
sem bráðast. Komið nú með lömb tvö, hvítt hrútlamb og 
svarta gimbur, til fórnar Jörð og Sól, en vér skulum koma með 
annað hrútlamb Seifi í fórn. Sækið svo hinn sterka Príamus, að 
hann geri sættina sjálfur, því synir hans eru yfirgangsmenn 
miklir og ótrúir; engi skal ónýta sáttmál Seifs með offrekju. 
Hjörtu ungra manna eru jafnan óstöðug; en sé hinn gamli maður
sjálfur við staddur, þá hefir hann forsjá og framsýni til þess, 
að hvorumtveggjum gegni sem allra bezt“.

111   Þannig mælti hann, en Akkear og Trójumenn urðu glaðir,
væntu nú, að enda mundi taka hinn hörmulegi ófriður: þokuðu
nú kerrunum aftur, hverri í sína röð, og stigu sjálfir af, 
fóru úr vopnum sínum, og lögðu þau niður á jörðina, hver 
skammt frá öðrum, og var skammt bil milli hvorratveggju. 
Hektor sendi svo kallara til borgarinnar, að sækja lömbin í 
flýti og kalla á Príamus. En Agamemnon konungur sendi Taltybíus
til enna hveldu skipa og bað hann sækja lambið, en hann 
gerði, sem hinn ágæti Agamemnon bauð.

121   Á meðan kom sendigyðjan Íris til ennar hvítörmuðu 
Helenu í líki mágkonu hennar Laódíku; sú var fríðust af dætrum
Príamuss; hana átti hinn voldugi Helíkáon Antenorsson. 
Hún fann hana í stofu; var hún þar að vefa mikinn vef, tvískikkju
af purpura; óf hún þar á marga bardaga enna reiðkænu Trójumanna og hinna eirbrynjuðu Akkea, er þeir höfðu 
átt í hennar vegna af völdum Aresar. Hin fóthvata Íris gekk 
til hennar og mælti:

131   „Kom, kæra frú, að sjá hin frábæru afreksverk enna 
reiðkænu Trójumanna og hinna eirbrynjuðu Akkea. Fyrir stundu 
voru þeir fúsir á mannskæðan ófrið, og gerðu hvorir öðrum 
grátlega styrjöld á vellinum, en nú sitja þeir þegjandi, því ófriðnum
er lokið; þeir styðjast fram á skjöldu sína, en hin löngu 
spjót standa hjá þeim í vellinum. En þeir Alexander og Menelás,
ástvinur Aresar, ætla að berjast um þig með löngum spjótum,
og áttú að verða kona þess, er sigurinn hlýtur“.

139   Með þessum orðum kom gyðjan í brjóst henni sætri 
löngun eftir hennar fyrra manni, eftir borginni og foreldrum 
hennar. Hún lagði þegar yfir sig hvíta línskikkju, gekk út 
úr herberginu og felldi mjúkt tár af augum. Eigi var hún ein, 
henni fylgdu tvær þjónustumeyjar, Eþra Pitteifsdóttir og hin 
mikileyga Klýmena; þær komu brátt þangað, þar sem Skehlið 
voru.

146   Þeir höfðingjarnir, Príamus, Panþóus, Þýmeytes, Lampas,
Klytíus, og Híketáon, afspringur Aresar, svo og þeir Úkalegon
og Antenor, er báðir voru vitrir menn, sátu uppi yfir 
Skehliðum; þeir höfðu þá lagt af hernað fyrir elli sakir, en 
voru ágætir málsnillingar, líkir eikifroskum, þeim er sitja í 
skógarviði og láta til sín heyra unaðsfulla rödd. Slíkir voru 
höfðingjar Trójumanna, þeir er uppi sátu í turninum. En er 
þeir sáu Helenu ganga upp í turninn, töluðu þeir hljótt sín í 
milli, og sögðu:

156   „Eigi er það láandi, þó Trójumenn og hinir fagurbrynhosuðu
Akkear hafi langan tíma raunir þolað fyrir sakir slíkrar 
konu, þar sem hún er mjög lík í sjón hinum ódauðlegu gyðjum.
En ei að síður, þó hún sé svo fríð, þá fari hún heim aftur 
á skipunum, og verði hér ekki eftir, oss til óheilla og börnum 
vorum eftir oss“.

161   Svo mæltu þeir. Þá kallaði Príamus á Helenu: „Kom
hingað, dóttir góð, og sezt frammi fyrir mér, svo þú sjáir 
þinn fyrra mann, og mága þína og vini. Ekki ásaka eg þig,
guðina ásaka eg, þá er sent hafa á hendur mér hinn grátlega
ófrið við Akkea. Seg mér, hvað þessi hinn furðulega stóri 
maður heitir, sem hér er, hverr hann er, sá hinn akkneski maður,
hinn ágæti og mikli. Að vísu eru aðrir menn meiri vexti en 
hann, en aldrei hefi eg augum litið jafnfríðan mann eða jafnöldurmannlegan;
því hann er líkur konungmanni“.

171   Hin ágæta kona Helena svaraði honum: „Kæri tengdafaðir,
bæði áttu að mér virðingu skilið og lotningu. Eg vildi 
óska, að eg hefði heldur dapran dauða kosið, heldur en að 
fylgjast hingað með syni þínum, og skilja við brúðarsal minn 
og frændur mína, mína ástkæru dóttur, og jafnöldrur mínar; 
er mjög voru elskuverðar. En ekki varð af því samt, og því er 
eg aldrei ógrátandi. Nú mun eg segja þér, það er þú spyr og 
þig forvitnar að vita: þessi maður er hinn víðlendi Agamemnon 
Atreifsson; hann er hvortveggja, góður konungur og hraustur 
hermaður. Hann var mágur minn, ósvífinnar konu; en nú er 
það af, sem áður var“.

181   Þannig mælti hún, en hinn gamli maður undraðist hann 
og tók til orða: „Sæll ertu, Atreifsson, og góðu heilli borinn 
og hamingjumaður mikill, er svo margir sveinar Akkea gáfu 
sig undir vald þitt. Eg kom og forðum til hins vínviðótta Frýgalands;
þar sá eg flesta Frýga saman komna; það var hervagnalið,
menn Otreifs og hins ágæta Mygdons; þeir höfðu þá herbúðir
sínar á Sangarsbökkum; var eg þá í her þeirra sem einn 
af liðsmönnum; það var í þann tíð, er hinar manngildu Skjaldmeyjar
komu. Þó voru Frýgar þá ekki eins margir og hinir 
snareygu Akkear eru“.


[Mynd: Afrodíta telur Helenu á að fylgja Paris.]

191   Því næst sá hinn gamli maður Odysseif; þá spurði hann: 
„Seg mér og, dóttir kær, um þenna mann, hver sá er; hann 
er að vísu minni vexti en Agamemnon Atreifsson, en hann er 
að sjá herðabreiðari og bringubreiðari; vopn hans liggja á hinni 
margfrjóvu jörð, en sjálfur gengur hann um fylkingar kappanna,
sem hrútur: virðist mér hann líkur þéttfíldum forustusauð,
sem gengur í gegnum stóra hjörð hvítra ásauða“.

199   Helena, dóttir Seifs, svaraði honum: „Þessi maður er 
hinn ráðagóði Odysseifur Laertesson; hann er uppfæddur í
hinu mjög grýtta Íþökulandi, og kann alls konar vélar og 
viturleg ráð“.

203   Hinn vitri Antenor anzaði henni: „Satt er það, er þú 
sagðir þar, kona. Því eitt sinn kom hinn ágæti Odysseifur 
hingað ásamt með Menelási, ástvini Aresar, í erindagjörðum 
þinna vegna. Þá gisti eg þá báða og veitti þeim góðar viðtökur 
í húsi mínu; lærði eg þá að bekkja vaxtarlag og ráðkænsku
beggja þeirra. En þegar þeir komu þar, er Trójumenn voru 
saman komnir, og er þeir stóðu báðir, þá var Menelás hærri á 
herðarnar, en er þeir sátu báðir, þá var Odysseifur öldurmannlegri.
En er þeir báru upp erindi sín og viturlegar tillögur í 
fjölmenninu, þá var Menelás gagnorður í ræðu sinni, var hann 
fátalaður, en mjög sléttmáll; því þó hann væri yngri, þá var 
hann ekki margorður og ekki óorðhittinn. En í hvert sinn er 
hinn margráðugi Odysseifur spratt upp, þá stóð hann fyrst, 
horfði niður fyrir sig og blíndi á jörðina, bærði sprotann hvorki 
fram né aftur, heldur hélt honum fast, svo hann bifaðist ekki; 
var hann þá líkur manni þeim, er ekki kann sig, og mundir 
þú ætla, að þar stæði eitthvert fól eða eintómt fífl. En er hann 
skaut upp frá brjósti sér röddinni miklu, þá drifu orðin sem 
snæfok á vetrardegi, og þurfti þá engi maður við Odysseif að 
keppa úr því; hættum vér þá að furða oss á útliti Odysseifs, eins 
og vér áður gerðum, þá vér litum hann“.

225   Í þriðja lagi, þá hinn gamli maður sá Ajant, þá spurði 
hann: „Hverr er nú hinn akkneski maður, sá hinn ágæti og 
mikli, er enn er hér, hærri vexti og herðabreiðari, en aðrir Argverjar?“

228   Hin síðmöttlaða Helena, sú hin ágæta kona, svaraði 
honum: „Þessi maður er hinn afar stóri Ajant, víggarður Akkea; 
en hins vegar í flokki Krítarmanna stendur Idomeneifur, svo 
sem væri hann einhverr af goðunum, og safnast í kring um 
hann fyrirliðar Kríteyinga. Menelás, ástvinur Aresar, veitti honum
oft gisting í höll vorri, þá hann kom frá Krít. Nú sé eg 
alla aðra snareyga Akkea, er eg gæti gert deili á og nafngreint, 
nema tvo herforingja get eg ekki komið auga á, hinn reiðtama 
Kastor og hinn ágæta hnefleikara Polýdevkes, albræður mína, 
sammæðra mér. Hvort fylgdust þeir ekki með öðrum frá hinni 
fögru Lakverjaborg? Eða fylgdust þeir með hingað á enum 
haffæru skipum, en vilja nú ekki ganga í orustu með öðrum 
köppum, af því þeim rís hugur við þeirri svívirðingu og smán, 
er á mér liggur?“ Þannig mælti hún, en þeir hvíldu þá í skauti
hinnar lífgandi jarðar heima í Lakverjaborg á föðurjörðu sinni.

245   Kallararnir fóru nú um borgina með hina helgu dóma, 
tvö lömb og hressandi vín, ávöxt jarðarinnar, í geitbelg; en 
kallarinn Ídeus bar skínanda skaftker og drykkjarker af gulli; 
hann gekk til hins aldraða konungs, og bað hann koma með 
þessum orðum:

250   Upp, Laómedonsson! Höfðingjar hinna reiðkænu Trójumanna
og eirbrynjuðu Akkea biðja þig að ganga ofan á völlinn,
svo að þér gerið þar eiðfest sáttmál yðar í milli. En Alexander
og Menelás, ástvinur Aresar, ætla að berjast um konuna 
með löngum spjótum; skal konan fylgja þeim, er sigur hefir, 
en hinir skulu gera vináttu sín í milli og binda tryggar sættir 
hvorir við aðra; munum vér þá búa í hinni landfrjóvu Trójuborg,
en Akkear fara heim aftur í hið hestauðga Argverjaland, 
og til hins kvenprúða Akkealands“.

259   Þannig mælti hann, en hinn gamli maður varð óttafullur.
Hann bað sveina sína beita hestum fyrir kerru sína, og 
gerðu þeir skjótlega, það er hann bauð. Príamus steig upp í
kerruna og hélt stríðum taumunum; sté þá Antenor upp í
hinn fagra kerrustól hjá honum. Þeir fóru út um Skehlið og 
stýrðu hinum fráu hestum fram á völlinn. En er þeir komu til 
Trójumanna og Akkea, stigu þeir ofan af kerrunni niður á 
hina margfrjóvu jörð, gengu síðan í kvína milli Trójumanna 
og Akkea. Þá reis upp herkonungurinn Agamemnon, þá reis 
og upp hinn fjölráði Odysseifur, en hinir ágætu kallarar færðu 
þangað hina helgu dóma, helltu saman víninu í skaftkerið, jusu 
sæuðan vatni á hendur konungunum. Þá brá Atreifsson saxi, 
er jafnan hékk við hinar stóru sverðslíðrir hans, og sneið hárlokka
af höfðum lambanna, síðan skiptu kallararnir þeim meðal 
höfðingja Trójumanna og Akkea. Þá fórnaði Atreifsson höndum
upp, og bað hástöfum:

276   „Faðir Seifur, þú sem ríkir á Ídafjalli, þú hinn vegsamlegasti
og mesti! Þú Helíus, sem allt sér og allt heyrir! 
Þér Fljót, og þú Jörð, og þið tvö, sem hegnið mönnum þeim,
er máttlausir hvíla í undirheimi, ef nokkurr þeirra hefir svarið 
meinsæri, verið hér vottar að, og verndið hið eiðfesta sáttmál: 
Ef Alexander drepur Menelás, þá skal hann eignast Helenu 
og allt féð, en vér skulum fara heim aftur á hinum haffæru 
skipum. En ef hinn bleikhári Menelás drepur Alexander, þá 
skulu Trójumenn skila Helenu aftur og öllum fjárhlutunum, 
og gjalda Argverjum bætur, svo þeir séu vel sæmdir af; skulu 
þær bætur vera til minnis eftirkomandi mönnum. En ef Príamus 
og Príamssynir vilja ekki gjalda mér bæturnar, ef Alexander 
fellur, þá mun eg vera hér kyrr eftir og berjast til bótanna, unz 
eg fæ ófriðnum af lokið“.

292   Að því mæltu skar hann lömbin á háls með hinu harða 
eirvopni, og lagði þau á jörðina; þau sprikluðu, en voru þó örend,
því eirvopnið hafði tekið frá þeim allt fjör. Síðan jusu 
þeir vín úr skaftkerinu á drykkjarkerin, og dreyptu, og hétu 
á hina eilífu guði, og tók hverr af Akkeum og Trójumönnum 
svo til orða:

298   „Seifur, þú hinn vegsamlegasti og mesti, og þér aðrir 
ódauðlegir guðir! Hvorir okkar sem brjóta á móti þessu eiðfesta
sáttmáli, fljóti heili þeirra til jarðar, eins og vín þetta, 
heili þeirra sjálfra og barna þeirra, en konur þeirra verði öðrum
mönnum háðar“.

302   Svo mæltu þeir, en Kronusson lét ekki ósk þeirra verða 
framgenga. Þá tók Príamus Dardansniðji til orða:

304   „Heyrið mér, þér Trójumenn og vel brynhosuðu Akkear, 
nú fer eg aftur til hinnar veðurnæmu Ilíonsborgar, því eg 
get ei af mér fengið að horfa á með eigin augum son minn 
berjast við Menelás, ástvin Aresar. Það veit Seifur og aðrir 
ódauðlegir guðir, hvorum þeirra á feigðar auðið að verða“.

310   Að því mæltu lét hinn guðumjafni kappi lömbin upp á
kerruna, sté svo sjálfur upp í, og hélt hestunum aftur með taumunum;
steig þá Antenor upp í hinn fagra kerrustól til hans; 
fóru þeir svo báðir aftur til Ilíonsborgar.

314   Hektor Príamsson og hinn ágæti Odysseifur mældu fyrst
út orustustaðinn, tóku síðan hluti, létu í eirhjálm og hristu, 
til að vita, hvorr þeirra fyrri skyldi skjóta enu eirslegna spjóti. 
Þá fórnuðu menn höndum til guðanna og báðust fyrir, og tók 
sérhverr af Akkeum og Trójumönnum svo til orða:

320   „Faðir Seifur, þú sem ríkir á Ídafjalli, þú hinn vegsamlegasti 
og mesti! Hvorr þeirra sem valdið hefir þessum hernaði
meðal hvorra tveggju, lát þann örendan fara niður í Hadesar
híbýli, en veit, að vinátta og tryggar sættir komist á með oss“.

324   Þannig mæltu þeir, en hinn mikli, hjálmkviki Hektor 
hristi hjálminn, og horfði aftur fyrir sig á meðan; stökk þá út
hlutur Parisar. Síðan settust menn niður, hverr í sínum flokki,
þar sem hinir léttfættu hestar og hin fjölskreyttu vopn þeirra
voru. En hinn ágæti Alexander, eiginmaður hinnar hárprúðu
Helenu, fór í hinn fagra herbúnað: fyrst lagði hann fagrar brynhosur 
um fótleggi sér, kræktar silfurlegum öklapörum; því næst
færði hann sig í brynju Lýkáons, bróður síns, og var hún honum
mátuleg; hann varpaði um herðar sér silfurnegldu eirsverði,
og því næst stórum og þykkum skildi; á hið tígulega höfuð sitt
lét hann velgerðan hjálm fextan, og slútti faxburstin fram óttalega; 
þá tók hann í hönd sér sterkt spjót, sem honum var
greiphæft. Hinn vígkæni Menelás herklæddi sig á sama hátt.

340   En er þeir höfðu herklæðzt sinn hvoru megin í liðinu,
þá gengu þeir fram í kvína milli Trójumanna og Akkea; var
augnaráð þeirra ógurlegt; urðu hinir reiðkænu Trójumenn og 
hinir fagurbrynhosuðu Akkear forviða, er þeir sáu þá. Nú 
stóðu þeir báðir á hólmgöngustaðnum, skóku spjótin, og höfðu 
heiftarhug hvorr til annars. Alexander skaut fyrst langskeftu 
spjóti, og kom í hinn kringlótta skjöld Atreifssonar, og gekk 
ekki í gegnum eirið, því spjótsoddurinn bognaði í enum sterka 
skildi. Menelás Atreifsson reiddi því næst upp eirvopnið, og 
hét á föður Seif:

351   „Voldugi Seifur, veit, að eg hefni mín á hinum ágæta 
Alexander, er að fyrra bragði gerði á hlut minn, og lát hann 
falla fyrir mér, svo einnig hverr eftirkomandi manna fælist frá
því að misbjóða gestvini sínum, þeim er veitir honum góðar 
viðtökur“.

355   Að því mæltu reiddi hann aftur hið langskefta spjót, 
og skaut; kom spjótið í hinn kringlótta skjöld Príamssonar, 
og flaug hið sterka spjót í gegnum hinn fagra skjöld, og gekk 
inn úr hinni gersemlegu brynju, og skar spjótið sundur kyrtilinn 
þar fyrir innan við huppinn; en Paris lét hallast undan 
laginu og forðaði sér svo dimmum dauða. Þá brá Atreifsson 
hinu silfurneglda sverði, reiddi sig til höggs, og hjó í hjálmbóluna, 
brotnaði sverðið á henni í þrjá og fjóra hluti og féll 
úr hendi hans. Þá leit Atreifsson uppí hinn víða himin, og 
kveinaði:

365   „Faðir Seifur, engi goðanna er skaðvænlegri, en þú! 
Eg þóktist nú viss um, að eg mundi hefna mín á Alexander 
fyrir illvirki hans; en nú brotnaði sverðið í höndum mér, og 
spjótið flaug til ónýtis úr hendi mér, svo eg særði hann ekki“.

369   Að því mæltu stökk hann að honum, og greip um hinn 
þéttfexta hjálm hans, sneri sér við, og ætlaði að draga hann 
til hinna fagurbrynhosuðu Akkea; hertist þá að hans mjúka 
hálsi hið fjölsaumaða ólarband, er lá úr hjálminum undir kverkina, 
og lá við sjálft, að bandið mundi kyrkja hann; og þar hefði 
Menelás náð honum til sín og fengið hinn frægasta sigur, hefði 
ekki Afrodíta, dóttir Seifs, vitað glöggt, hvað leið, og slitið hina 
sterku nautsleðursól, svo hann varð laus; fylgdi þá hjálmurinn 
tómur hinni þykku hönd Menelásar; veifði kappinn þá hjálminum 
í kring og þeytti honum til hinna fagurbrynhosuðu Akkea, 
en hinir trúu félagar hans tóku upp hjálminn. Stökk þá Menelás 
enn aftur fram, og vildi drepa Paris með hinu eirslegna 
spjóti.

380   Afrodíta rykkti Parisi burt; veitti henni það mjög hægt, 
er hún var gyðja; hún brá yfir hann miklum myrkva og kom 
honum inn í herbergi sitt; þar var sætur ilmur og góð angan. 
Síðan fór hún að kalla á Helenu, og fann hana uppi í hinum
háva turni; voru þar margar tróverskar konur hjá henni. Hún 
tók með hendi sinni í hina ilmandi skikkju hennar og hristi, 
og mælti til hennar; var hún fá lík aldraðri konu nokkurri, 
er kunni ullarvinnu; sú hafði verið vön að vinna fallega ullarvinnu 
hjá henni, meðan Helena bjó í Lakverjaborg, og hafði 
Helena hana í mestu kærleikum. Í hennar líki talaði Afrodíta 
til Helenu, og mælti:

390   „Kom þú með mér! Alexander biður þig að koma heim; 
hann er nú í herbergi sínu á hinum fagurrennda legubekk, allur 
ljómandi af fegurð og klæðum; ekki mundi þér í hug detta, 
að hann væri kominn úr einvígi, heldur að hann ætlaði í dansleik, 
eða sæti þar nýkominn úr dansi“.

395   Þannig mælti hún, og hrærði hjartað í brjósti hennar. 
En er Helena sá hinn fagra háls gyðjunnar, hin lystilegu brjóst 
hennar og hin ljómandi augu, þá varð hún forviða, tók til 
orða, og mælti:

399   „Þú óheillagyðja, hví viltu gabba mig svo? Eða ætlarðu 
að flytja mig enn lengra í burtu, til einhverra fjölbyggðra borga, 
annaðhvort í Frýgalandi eða hinu fagra Meónalandi, ef þú 
átt þar einhvern kæran þér mæltra manna, sem annarstaðar? 
Ertu nú komin hingað til mín, vélafull í huga, einmitt sökum 
þess að Menelás hefir sigrað hinri ágæta Alexander, og vill 
flytja mig öllum leiða heim til sín? Far þú til hans og sit hjá 
honum, vík burt af vegi guðanna, og stíg aldrei fótum framar 
á Ólymp; stumra heldur allt af yfir honum, þar til er hann 
gerir þig að konu sinni, eða hann lætur þig vera ambátt sína. 
En eg mun ekki fara þangað til að búa um rekkju hans; það 
væri von, þó mér yrði láð það; allar tróverskar konur munu 
álasa mér fyrir það á eftir, og þar að auk liggja óbættir harmar 
á hjarta mér“.

413   Hin ágæta Afrodíta reiddist, og mælti til hennar: „Ert 
mig ekki, ófyrirlátsama kona, að eg ekki fyrirláti þig í reiði 
minni, og leggi hér eftir eins mikið hatur á þig, og eg hefi
unnt þér ákaflega hér til, og veki sárbeittan fjandskap milli 
hvorra tveggju, Trójumanna og Danáa, og deyir þú svo illum 
dauðdaga“.

418   Þannig mælti hún, en Helena, dóttir Seifs, varð hrædd; 
hún gekk af stað þegjandi, og hafði fyrir andliti sér hvíta 
blæju, skínandi; varð engin af hinum tróversku konum hennar 
vör, en gyðjan gekk á undan henni.

421   En er þær komu til ennar fögru hallar Alexanders, þá 
fóru þjónustumeyjarnar þegar til verka, en hin ágæta kona 
gekk til hins háþakta svefnherbergis. Hin brosmilda Afrodíta 
tók stól handa henni; bar gyðjan stólinn og setti hann gagnvart 
Alexander. Á þann stól settist Helena, dóttir Seifs ægisskjalda; 
hún sneri augum sínum undan og átaldi mann sinn:

428   „Þú ert kominn frá einvíginu! Það væri betur þú hefðir 
látizt fyrir þeim hinum hrausta kappa, er var frumver minn. 
Þú hrósaðir því þó áður, að þú værir fremri Menelási, ástvini 
Aresar, að styrkleik, handafli og spjótfimi. Far nú, og skora 
aftur á Menelás, ástvin Aresar, að berjast við þig! Nei, eg vil
heldur ráða þér að láta vera kyrrt, og gera ekki þá heimsku að
ganga í orustu móti hinum bleikhára Menelási; væri betur, 
að þú fallir ekki svo skjótt fyrir spjóti hans“.

437   Paris svaraði henni aftur, og mælti: „Sær eigi hjarta 
mitt, kona, með þungum brígzlum! Menelás hafði nú að vísu 
sigur yfir mér með tilbeina Aþenu, en eg mun annað sinn 
yfir honum, því guðirnir eru og með mér. En heyr nú, göngum 
til hvílu og njótum yndis saman; því aldrei hefir elskan 
nokkuru sinni breitt sig svo yfir allt hjarta mitt, jafnvel ekki 
eftir það eg var nýbúinn að ræna þér, og eg sigldi burt úr 
hinni fögru Lakverjaborg, á hinum haffæru skipum, og hafði 
við þið samlag og yndi á eynni Kranáu: eins og eg elska þig 
nú, sigraður af sætri eftirlöngun“. Svo mælti hann og gekk 
til hvílu; fór hann á undan, en kona hans fylgdist með honum 
á eftir; lögðu þau sig þar bæði til svefns á útskornum legubekkjum.


449   Atreifsson gekk hingað og þangað um herinn, eins og 
óargadýr, ef hann gæti nokkurstaðar komið auga á hinn goðumlíka 
Alexander. En engi Tróverja eða hinna frægu liðsmanna 
gat þá vísað Menelási, ástvini Aresar, á Alexander; var 
það ekki af vinskap, að þeir leyndu honum; sagt mundu þeir 
hafa til hans, ef einhverr hefði séð hann, því allir hötuðu hann 
jafnt sem hina svörtu Valkyrju. Þá tók Agamemnon herkonungur 
til orða: „Heyrið mál mitt, þér Tróverjar og Dardanar 
og þér liðsmenn! Það er ljóst, að Menelás, ástvinur Aresar, 
hefir haft sigurinn. Skilið nú aftur Helenu hinni argversku og 
fjárhlutum hennar með henni, og gjaldið bætur, svo vér séum 
sæmdir af; skulu þær bætur til minnis vera eftirkomandi mönnum“. 
Svo mælti Atreifsson, og rómuðu hinir aðrir Akkear 
mál hans.






FJÓRÐI ÞÁTTUR

SÁTTAROF. LIÐSKÖNNUN AGAMEMNONS.


Guðirnir söfnuðust hjá Seifi, og sátu í hinni gulllegu 
höll. Hin tignarlega Heba skenkti ódáinsvín fyrir þá,
en þeir drukku hverir öðrum til af gullnum drykkjarkerum, 
og horfðu á borg Tróverja. Leitaðist Kronusson þá þegar 
við að egna skap Heru með móðgunarorðum, og skaut þessu 
eitt sinn fram á goðafundinum: „Tvær eru þær af gyðjunum, 
er veita lið Menelási, Hera, Argverjagoð, og Aþena, Alalkómenugoð, 
sitja þó og þykir gaman að horfa á, en koma hvergi 
nærri. Ólík er hin brosmilda Afrodíta þeim; hún hefir ávallt 
komið Parisi til hjálpar, og ver hann fyrir Valkyrjunum, og 
nú forðaði hún honum, þegar hann sá ekki annað sýnna, en 
hann mundi deyja; en Menelás, ástvinur Aresar, hafði þó sigurinn. 
Nú skulum vér ráðgast um, hversu þessi mál skulu fara, 
hvort vér eigum að vekja aftur illan ófrið og ógurlegan hergný, 
eða skulum vér koma á vináttu milli hvorra tveggju. Sé 
nú svo, að þetta sé öllum yður kært og ljúft, þá haldist enn 
mannbyggðin í borg Príamuss konungs, en Menelás fari aftur 
heim með Helenu hina argversku“.

20   Þannig mælti hann, en þær ískruðu við, Aþena og Hera; 
þær sátu hvor hjá annarri og höfðu illan hug til Trójumanna. 
Aþena þagði og mælti ekki orð; var hún reið Seifi, föður sínum, 
og grimm heift bjó í brjósti henni. En Hera hafði ekki
rúm fyrir reiðina í brjósti sér, og því mælti hún til Seifs: 
„Harðráðasti Kronusson, en að þú skulir mæla slíkum orðum! 
Hví viltu gera ónýta og endasleppa fyrirhöfn mína, og sveita 
þann, er eg hefi sveitzt með miklu erfiði? Hestar mínir urðu 
þreyttir, þá eg var að safna liðinu móti Príami og sonum hans. 
Ger, sem þér lízt; en ekki munum vér, hinir guðirnir, verða 
allir á þínu máli“.

30   Seifi skýbólstraguði varð mjög þungt í skapi, og mælti 
til hennar: „Undarleg ertu! Hvað hefir þá Príamus og Príamssynir
gert þér illt þess, að þú skulir svo ákaft vilja leggja í 
eyði hina rambyggðu Ilíonsborg? Ef þú mættir ganga inn 
um borgarhliðin og inn fyrir hina löngu veggi borgarinnar, 
og rífa í þig Príamus kvikan og Príamssyni og aðra Trójumenn,
þá mundir þú svalað geta heift þinni! Ger þú, sem 
þér lízt; þessi keppni skal ekki verða að stóru deiluefni síðar 
meir milli okkar beggja, þín og mín. En eitt vil eg segja 
þér; legg það á hjarta þér. Hve nær sem eg vil í bræði minni 
leggja í eyði einhverja þá borg, þar sem ástvinir þínir búa, 
þá máttu í engu tálma heift minni, heldur láta mig sjálfráðan, 
fyrst eg veiti þér þetta fús, enn þótt það sé móti skapi mínu. 
Því af öllum þeim borgum jarðneskra manna, er byggðar eru 
undir sólunni og undir enum stirnda himni, virti eg mest af 
alhuga ena helgu Ilíonsborg og Príamus og menn hins spjótfima
Príamuss, því aldrei brast þar á stalla mínum jafndeildan 
blótskammt, dreypifórn eða mörfórn, sem er sú heiðursgjöf, er 
oss guðunum ber“.

[Mynd: Hera.]

50   Hin mikileyga, tignarlega Hera svaraði honum því næst: 
„Þrjár eru borgir þær, er mér eru kærstar allra, Argverjaborg, 
Sparta og hin strætabreiða Mýkena; þær borgir máttu í eyði 
leggja, hve nær sem þér rennur mjög í skap við bær; skal eg 
þá ekki fyrir þeim standa eða meina þér; því þó eg fyrirmuni 
þér og vilji ekki lofa að leggja þær í eyði, þá kem eg engu 
til leiðar að heldur, þar sem þú ert mér miklu máttkari. En 
þú átt heldur ekki að gera starfa minn árangurslausan, því eg
em guð, eins og þú, og sömu ættar, sem þú: eg em dóttir 
hins brögðótta Kronusar, og hin veglegasta, hvortveggja af ætt 
minni, og sökum þess að eg em kona þín, sem ert yfirkonungur
hinna ódauðlegu guða. En við skulum láta til hvort við 
annað í þessu, eg við þig, og þú við mig; munu þá hinir 
aðrir ódauðlegir guðir verða á okkar máli. Bjóð þú nú skjótt 
Aþenu að fara til hinna óttalegu hersveita Tróverja og Akkea, 
og freista, að Trójumenn geri að fyrra bragði á hluta hinna 
frægðarfullu Akkea gegn hinu eiðfesta sáttmáli“.

68   Svo mælti hún, en faðir manna og guða hlýddi henni, 
og mælti þegar skjótum orðum til Aþenu: „Far þú skjótt til 
herliðs Trójumanna og Akkea, og freista, að Trójumenn geri 
að fyrra bragði á hluta hinna frægðarfullu Akkea gegn hinu 
eiðfesta sáttmáli“.

73   Með þessum orðum eggjaði hann Aþenu, og var hún 
þó áður allfús að fara. Hún fór brunandi ofan af Ólympstindum,
eins og stjarna sú, er sonur hins brögðótta Kronusar 
sendir til jarteiknar sjófarendum eða stórum herflokkum, skín 
hún skært, og skjótast út frá henni margir gneistar. Lík slíkri 
stjörnu brunaði Pallas Aþena til jarðar, og stökk niður í 
miðjan herinn; en hinir reiðkænu Trójumenn og hinir fagurbrynhosuðu
Akkear urðu forviða, er þeir sáu hana.

85   Mælti þá margur, í því hann leit til þess, er hjá honum 
stóð: „Annaðhvort er, að aftur mun rísa illur ófriður og ógurlegur
hergnýr, eða Seifur, sem stjórnar ófriði manna, gerir 
vináttu meðal hvorra tveggju“. Svo mæltu margir af Akkeum og 
Trójumönnum, en hún gekk í flokk Trójumanna í líki hins 
hrausta bardagamanns Ládoks Antenorssonar, og leitaði að hinum
goðumlíka Pandarus, ef hún gæti fundið hann nokkurstaðar.
Hún fann hinn ágæta og hrausta Lýkáonsson, þar sem 
hann stóð, en í kring um hann voru harðsnúnir flokkar skjaldmanna
þeirra, er fylgzt höfðu með honum frá Esepsstraumum. 
Hún gekk að honum og mælti til hans skjótum orðum: „Gerðu 
nú nokkuð fyrir mig, herkæni Lýkáonsson. Hug muntu hafa
til að hleypa skjótri ör að Menelási. Muntu þá fá þökk og 
sæmd af öllum Trójumönnum, og allra helzt af Alexander konungi;
muntu fyrst fá hjá honum fagrar gjafir, ef hann sér 
hinn hergjarna Menelás Atreifsson verða á bál borinn, fallinn 
fyrir skeyti þínu. Heyr nú, skjót öru að hinum fræga Menelási.
En heit á hinn fræga bogaguð Appollon, er fæddur er í 
Lýkíu, að fórna honum veglegri hundraðsfórn frumborinna 
ásauðarlamba, þegar þú kemur heim aftur til hinnar helgu 
Zelíuborgar“.

104   Þannig mælti Aþena, og fékk talið hann á þetta óráð. 
Pandarus tók fram boga sinn; hann var gerður af sléttfáguðu 
horni ólmrar villigeitar, er hann hafði sjálfur fellt; hafði hann 
sætt henni á einni snös, í því hún gekk ofan hamar nokkurn, 
gerði hæfing að henni undir bringuna, og kom skotið framan 
í brjóstið, og féll geitin upp í loft á hamarinn. Horn þau, er 
stóðu úr höfði geitarinnar, voru 16 þverhandir á lengd. Þessi 
horn tegldi hornsmiðurinn og skeytti þau saman, lét allt vera 
fágað og slétt, og gerði á gullbúinn álmbaug. Pandarus tók 
bogann og benti, lagði hann svo gætilega niður á jörð skáhallan.
Hinir vösku félagar hans héldu skjöldum fyrir honum á 
meðan, svo hinir vigamannlegu synir Akkea skyldu ekki bregða 
við, fyrr en hinn víglegi Menelás Atreifsson væri skotinn. 
Pandarus tók nú lokið af örvamælinum, og tók þaðan fjaðraða 
ör, er aldrei hafði verið skotið með, undirstöðu banvænna sárinda.
Hann bar nú skjótt hina bitru ör við bogastrenginn, og 
hét á hinn fræga bogaguð, hinn lýkborna Appollon, að fórna 
honum veglegri hundraðsfórn frumborinna ásauðarlamba, þá 
hann kæmi heim aftur til ennar helgu Zelíuborgar. Hann tók 
jafnframt um örvarskorurnar og sintaugarnar og togaði, dró 
þá bogastrenginn upp að brjósti sér, en örvarfleininn að bogarifinu.
En er hann hafði bent hinn mikla boga, svo að hann 
var hringbeygður, þá gall boginn og þaut hátt við í bogastrengnum,
en hin flugbeitta ör hrökk af strengnum, og langaði
ólmt til að fljúga fram í flokkinn.

127   En hinir sælu, ódauðlegu guðir gleymdu þér ekki heldur,
Menelás, og sízt hin hlutsæla dóttir Seifs, er stóð fyrir framan
þig, og bægði frá þér hinu bitra skeyti: hún hélt því lítið 
eitt frá hörundinu, eins og þegar móðir bandar flugu frá barni 
sinu, þá það liggur og sefur vært; en sjálf stýrði hún skeytinu, 
þangað sem hinar gullnu brynbeltisspengur tóku saman og 
báðir brynjuboðangarnir mættust; kom hin bitra ör í hið nærskorna
brynbelti, flaug í gegnum hið gersemlega brynbelti og 
í gegnum hina hagsmíðuðu brynju og í gegnum bryndregilinn, 
er hann bar til hlífðar sér til að verja sig spjótalögum; hlífði 
dregillinn honum oftast, en þó gekk örin þá einnig í gegnum 
hann, og risti skinnsprett á hörundi kappans, og lagaði þegar 
dökkt blóð úr undinni.

141   Svo sem þegar meónsk eða kárversk kona litar fílabein 
í purpuralit, til að hafa í kinnbjargir á hestabeizlum; er það 
fílsbein geymt í gripahirzlu, og vilja margir reiðmenn eignast 
það, en það er geymt þar sem kostgripur handa einhverjum 
konungi, því það er jafnt hestinum til búningsbótar, og til 
ágætis þeim, er keyrir (ekur): í þá líking lituðust í blóði bæði 
hin velvöxnu lær þín, Menelás, og fótleggirnir þar fyrir neðan,
og svo öklarnir.

148   Þá varð herkonungurinn Agamemnon skelkaður, er 
hann sá hið dökkva blóð renna úr undinni; og þá skelfdist 
einnig sjálfur Menelás, ástvinur Aresar; en er hann sá, að 
girnið og krókarnir stóðu út úr, þá safnaðist aftur hugur í
brjósti hans. En Agamemnon herkonungur stundi þungan og 
mælti þessum orðum, og hélt um hönd Menelásar, en félagar 
hans andvörpuðu við: „Þar gerði eg það sáttmál, kæri bróðir,
er þér verður að bana, er eg lét þig einan ganga fram til að
berjast við Trójumenn fyrir Akkea, því Trójumenn skutu þig 
og rufu hið eiðfesta sáttmál. Víst verður ekki til ónýtis sáttmálið 
og blóð lambanna og hinar óblönduðu dreypifórnir og 
handsöl þau, er vér treystum á. Því jafnvel þó hinn ólympski 
guð hafi ekki fullkomnað sáttmálið nú þegar, þá mun hann
þó fullkomna það síðar, og þá hafa þeir þungu fyrir goldið, 
látið höfuð sín og konur sínar og börn sín. Því það veit eg 
með vissu í hug mér og hjarta, að sá dagur mun einhvern 
tíma koma, að hin helga Ilíonsborg og Príamus og menn hins 
spjótfima Príamuss munu að velli hníga; mun þá öndvegisguðinn 
Seifur Kronusson, er býr í uppheimsloftinu, skaka 
sjálfur að þeim öllum hinn ógurlega ægisskjöld, reiður af svikum 
þessum. Þetta mun ekki bregðast. En stór sorg verður 
það fyrir mig, Menelás, ef þú deyr og bíður nú skapadægur 
þitt. Þá mætti svo fara, að eg yrði með mestu óvirðingu að 
hverfa aftur til hinnar vatnslausu Argverjaborgar: því Akkear 
munu þegar verða heimfúsir til föðurjarðar sinnar; mætti þá 
svo fara, að vér létum Príami og Trójumönnum eftir óskina 
sína, Helenu hina argversku, en jörðin mun feyja bein þín 
hér í Trójulandi, þar er þú liggur fallinn, án þess þú hafir 
getað fram komið fyrirætlan þinni. Þá mun margur maður 
af hinum dramblátu Tróverjum segja, í því hann stökkur upp 
á haug hins fræga Meneláss: „ „Það væri betur, að Agamemnon 
kæmi svo fram heift sinni í öllu, sem hann fór nú hingað 
ónýtisför með her Akkea og hélt heim aftur tómum skipum 
til föðurjarðar sinnar, en skildi hér eftir hinn hrausta Menelás“ “. 
Þannig munu menn einhvern tíma að orði kveða, og 
heldur en það yrði, vildi eg að hin víða jörð brysti undir 
mér og sylgi mig“.

183   Hinn bleikhári Menelás hughreysti hann og mælti: „Vert 
ókvíðinn, og ger ekki her Akkea enn hræddan. Hin bitra ör 
kom ekki á mig banvænu sári, því hið liðuga brynbelti hlífði 
mér að framan, og þar undir brynskyrtan og bryndregillinn,
er eirsmiðirnir gerðu“.

188   Agamemnon konungur svaraði honum og sagði: „Eg 
vildi óska, að svo væri, kæri Menelás. En læknirinn skal kanna 
sárið og leggja við lyf, er taki úr hina sáru verki“.

192   Að því mæltu sagði hann við Taltybíus, hinn ágæta 
kallara: „Taltybíus, kalla hingað sem skjótast á kappann
Makáon, son Asklepíuss, hins ágæta læknis, til að skoða Menelás, 
hinn hergjarna foringja Akkea, því einhverr vel bogfær 
maður af Tróverjum eða Lýkverjum hefir sært hann með ör, 
sér til ágætis, en oss til angurs“.

198   Svo mælti hann, en kallarinn gerði, sem hann bauð, 
gekk þangað er fyrir var safnaður enna eirbrynjuðu Akkea, 
og skyggndist um eftir öðlingnum Makáon. Hann sá, hvar 
hann stóð, og í kring um hann hraustar sveitir skjaldaðra 
manna, er fylgdu honum frá hinni hestauðgu Trikkaborg. Hann 
gekk til hans, og mælti til hans skjótum orðum: „Kom, 
Asklepíusson; Agamemnon konungur kallar á þig til að skoða 
Menelás, hinn hergjarna fyrirliða Akkea, því einhverr Tróverja 
eða Lýkíumanna, sem vel er bogfær, hefir sært hann 
með öru, sér til ágætis, en oss til angurs“.

208   Þannig mælti hann, og hrærði hugann í brjósti hans. 
Þeir fóru þegar til enna víðu hersveita Akkea, og gengu inn 
um mannfjöldann, og komu þar, er hinn bleikhári Menelás 
var, er særður hafði verið; voru þar saman komnir í hring utan 
um hann allir hinir hraustustu ágætismenn, en hinn goðumlíki 
kappi stóð mitt á milli þeirra. Makáon dró þegar örina 
út úr hinu nærskorna brynbelti, en er örinni var kippt út 
aftur, brotnuðu af hinir hvössu krókar; þá spretti hann hinu 
liðuga brynbelti, og brynskyrtunni þar undir og bryndreglinum, 
er eirsmiðirnir höfðu búið til. En er hann hafði skoðað 
sárið, þar sem hin bitra ör hafði á komið, saug hann út blóðið, 
og bar á mýkjandi lyf, er hann þekkti, og sem Kíron hafði 
forðum gefið föður hans í velvildarskyni.

220   Meðan þeir stumruðu yfir hinum rómsterka Menelási, 
gengu að hersveitir enna tróversku skjaldmanna; fóru Akkear
þá aftur í vopn sín og hugðu á bardaga.

223   Þá skyldi engi maður sjá, að hinn ágæti Agamemnon 
væri sofandi eða hugdeigur eða tregur að berjast; á hinu bar 
heldur, að hann flýtti sér út í hinn mannsæma bardaga. Hann 
lét eftir hesta sína og hina eirbúnu kerru sína; hélt sveinn hans
Evrýmedon, sonur Tólemeuss Píreussonar, hestunum sér; voru 
þeir frýsandi af fjörinu; lagði Agamemnon ríkt á við hann að 
halda kerrunni í nánd við sig, ef hann yrði þreyttur af að 
ganga með hervaldi meðal svo margra manna. En hann fór á 
fæti og leit yfir hersveitir kappanna, um leið og hann gekk 
um herinn. Og sæi hann nokkura af riddurum Danáa flýta sér 
til bardagans, þá nam hann staðar hjá þeim, og upphvatti þá 
með þessum orðum: „Argverjar, látið ekki dvína yðar hamslausa 
þrek, því ekki mun faðir Seifur verða liðsinnandi griðníðingunum. 
Nei, gammar munu slíta hræ þeirra, er að fyrra 
bragði rufu sáttmálið, en vér munum flytja heim með oss á 
skipunum konur þeirra og ungbörn, þá er vér höfum náð 
borginni“. En ef hann sá nokkura slá slöku við hina óttalegu 
styrjöld, þá átaldi hann þá mjög, og var reiður í orðum: „Argverjar, 
þér örvaþrjótar, engin dáð er í yður, og ekki skammizt 
þér yðar! Hví standið þér svo agndofa, eins og hindarkálfar, 
sem hafa hlaupið sig þreytta út um víðan völl, og standa síðan 
með öllu þróttlausir. Svo standið þér agndofa, og berjizt ekki.
Eða bíðið þér þess, að Trójumenn komi nær, þangað sem hin 
skutfögru skip eru sett upp á strönd hins gráa hafs, svo þér 
vitið, hvort Kronusson vilji halda hendi yfir yður?“ Þannig 
gekk hann um herinn með hervaldi, og kannaði hersveitir 
kappanna.

250   En er hann fór um herskarann, kom hann þar, er Kríteyingar 
voru; voru þeir að herklæðast í kring um hinn herkæna 
Idomeneif; Idomeneifur bjó sig meðal frumherjanna; hann 
hafði galtar afl, en Meríones rak á eftir enum öftustu flokkum 
í liði hans. Herkonungurinn Agamemnon varð glaður, er hann 
sá þá, og talaði þegar blíðum orðum til Idomeneifs: „Idomeneifur, 
eg virði þig um fram aðra reiðfima Danáa, bæði í hernaði 
og annars konar starfi, og svo í veizlum, þar sem ágætismenn 
Argverja blanda í skaftkerum hið skæra höfðingjavín; 
því þó aðrir hárprúðir Akkear drekki mælt, þá stendur þó ker
þitt jafnan fullt, sem mitt, svo þú megir drekka, þegar þig
lystir til. Fram nú, í orustuna, og vert slíkur sem þú segist hafa 
verið fyrrum“.

265   Idomeneifur, foringi Krítarmanna, svaraði honum: „Víst 
skal eg veita þér eins örugga fylgd, og eg lofaði þér í fyrstu. 
En eggja þú fram aðra hárprúða Akkea, svo vér megum sem 
fyrst byrja bardagann; því Trójumenn hafa rofið sáttmálið; 
munu þeir bíða bana og hörmungar, er þeir hafa brotið móti 
sáttmálinu að fyrra bragði“.

272   Þannig mælti hann, en Atreifsson gekk fram hjá, glaður 
í hjarta. Hann fór um mannfjöldann, og kom þangað sem 
Ajantar voru; þeir bjuggust til orustu, og fylgdi þeim urmull 
fótgöngumanna. Eins og þá geitahirðir sér ofan af einhverju 
leiti ský reka yfir haf fyrir vestanvindi; af því hann er sjálfur 
langt í burtu, sýnist honum það svartara, en það á að sér, eins 
og bik, þar sem það gengur yfir hafið, og færir með sér mikið 
óveður; en er hann sér skýið, verður hann hræddur og rekur 
fé sitt inn í einhvern helli: í þá líking fluttust hinar þéttu, 
blásvörtu fylkingar enna seifbornu kappa fram í hinn mannskæða 
bardaga kringum þá Ajanta, reistar með skjöldum og 
spjótum. Varð Agamemnon herkonungur glaður, er hann sá 
þá, tók til orða og mælti til þeirra skjótum orðum: „Þér Ajantar, 
foringjar enna eirbrynjuðu Argverja, yður býð eg ekkert, því 
óþarfi er að eggja yður, þar þér af sjálfum yður eggið liðið 
til að berjast af afli. Faðir Seifur og Aþena og Appollon, eg 
vildi óska, að allir ættu slíkan hug í brjósti sér, þá mundi borg 
Príamuss konungs bráðum að velli hníga, tekin verða og lögð 
í eyði af oss“.

292   Að því mæltu gekk hann frá þeim, og fór til annarra. 
Þá fann hann Nestor, hinn snjallmælta snilling Pýlverja; var 
hann að fylkja félögum sínum, og eggja til framgöngu þá 
Pelagon, Alastor og Kromíus, Hemon konung og þjóðhöfðingjann 
Bías. Hann skipaði fyrstum riddurunum með hestum og 
kerrum, en aftast setti hann marga hrausta fótgöngumenn, svo 
sem vörzlugarð í orustunni, en ragmennin rak hann í miðja
fylkingu, svo hverr yrði neyddur til að berjast, þó hann vildi 
ekki. Hann áminnti fyrst riddarana, og bað þá halda aftur 
hestum sínum, og riðlast ekki í mannfjöldanum: „Engi treysti 
svo reiðkænsku sinni og karlmennsku, að hann hleypi einn 
saman fram fyrir aðra til að berjast við Trójumenn; engi hörfi 
heldur á hæl aftur, því við það verðið þér aflaminni. En hverr 
maður, sem nær öðrum vagni, sæti spjótalögum af sínum vagni 
sjálfs, og er þetta miklu betra, og með því móti lögðu fyrri 
menn í eyði borgir og múrveggi, að þeir geymdu það ráðlag
og þá ætlun í brjósti sér“.

310   Hinn gamli maður, er vanur var bardögum frá fyrri
tíð, eggjaði þannig liðið; en herkonungurinn Agamemnon
gladdist, er hann sá hann, og talaði til hans skjótum orðum: 
„Eg vildi óska, gamli maður, að styrkurinn í knjám þínum 
væri að því skapi, sem hugur er í hjarta þér, og að kraftar 
þínir væru óskertir. En nú beygir ellin þig, sem aðra þína líka; 
væri betur, að einhverr annar manna minna væri á þínu reki, 
en þú á yngra skeiði!“

317   Hinn gerenski riddari Nestor svaraði honum: „Þess 
mundi eg og sjálfur óska, Atreifsson, að eg væri nú líkur því, 
er eg var, þá er eg vó hinn ágæta Erevþalíon. En guðirnir veita 
mönnunum ekki allt ávallt. Þó eg væri ungur þá, hefir þó 
ellin yfirstigið mig nú. En allt fyrir það mun eg fylgja riddaraliðinu, 
og segja fyrir með ráðum og orðum, því það er 
ellinnar sómi; en spjótunum skulu skjóta hinir yngri menn, 
sem mér eru vopnfærari og treysta á krafta sína“.

326   Þannig mælti hann, en Agamemnon gekk þaðan, glaður 
í hjarta. Hann fann riddarann Menesteif Petásson; hann 
stóð, og í kring um hann hinir herkænu Aþenumenn. Skammt 
þaðan stóð hinn ráðagóði Odysseifur, og umhverfis um hann 
stóðu flokkar Kefallena ekki allárennilegir. Höfðu menn 
þeirra enn ekki spurt um ófriðinn, því þá var nýkomin hreyfing 
á herflokka hvorratveggju, hinna reiðkænu Tróverja og 
Akkea, er þeir tóku til að þokast fram til orustu; þeir Menesteifur stóðu því, og biðu þess, að einhver önnur sveit Akkea 
réðist á Trójumenn og vekti bardagann. En er herkonungurinn 
Agamemnon sá þá, átaldi hann þá, og talaði til þeirra 
skjótum orðum: „Þú sonur Petáss konungs, fóstursonar Seifs, 
og þú Lævís, frábærlegur í meinlegum slægðum! Hví standið 
þið álengdar óttafullir, og bíðið annarra? Sæmra er ykkur að 
standa fremstir í flokki og ganga út í hinn brennheita bardaga. 
Því ávallt þegar vér Akkear efnum til veizlu handa höfðingjum, 
þá eruð þið báðir jafnan í boði mínu. Þá þykir ykkur 
gaman að eta steikt kjöt og drekka sætt vín af borðkerum, svo 
lengi sem ykkur lystir; en nú sæjuð þið gjarna, þó tíu sveitir 
Akkea berðust fyrir framan ykkur með hörðum eirvopnum“.

349   Hinn ráðagóði Odysseifur leit til hans með reiðisvip, 
og mælti: „Hvaða orð kom þér af vörum, Atreifsson? Hversu 
getur þú sagt, að við séum afskiptalausir af orustunni? Þegar 
vér Akkear vekjum snarpan bardaga við hina reiðkænu Trójumenn, 
þá muntu sjá, ef þú vilt, og sé þér nokkuð um það 
hugað, að faðir Telemakkuss á vopnaskipti við frumherja hinna 
reiðkænu Trójumanna. En þetta, er þú talar nú, er hégómamál“.

356   Agamemnon herkonungur brosti, þá hann varð þess var, 
að hann reiddist; vék hann þá á aðra leið orðum sínum og 
mælti til hans: „Seifborni Laertesson, ráðagóði Odysseifur! 
Hvorki þarf eg að átelja þig svo mjög, eða eggja þig fram; 
því eg veit, að hjartað í brjósti þínu er mér vel viljað, og 
hugarfar þitt hið sama sem mitt. En heyr þú, hafi nú eitthvert 
meinsyrði verið mælt, þá munum við jafna það með 
okkur síðar; en láti guðirnir það allt að engu verða“.

364   Að því mæltu skildist hann við þá, og gekk til annarra. 
Hann fann Týdeifsson, hinn ofurhugaða Díómedes, þar 
sem hann stóð uppi á hinni málmbúnu kerru sinni, og hjá 
honum Stenelus Kapaneifsson. Og er Agamemnon herkonungur 
sá hann, þá ávítti hann hann, talaði til hans skjótum orðum 
og mælti: „Sonur hins herkæna riddara Týdeifs, hví æðrast þú? hví gónir þú á herkvíarnar? Ekki var það vandi Týdeifs, 
að æðrast svo, heldur að berjast við óvinina fremstur í 
flokki félaga sinna. Svo sögðu þeir, er sáu atfarir hans; því 
okkar fundum bar aldrei saman, svo að eg sæi hann; en það 
segja menn, að hann væri afbragð annarra manna. Hann fór 
eitt sinn frá hernum og kom til Mýkenu sem gestfélagi, ásamt 
hinum goðumlíka Polýníkes; var hann þá í liðsbón, því þeir 
höfðu þá herbúðir sínar hjá hinum helgu veggjum Þebuborgar; 
skoruðu þeir Polýníkes á Mýkenumenn að fá þeim góða liðveizlumenn; 
voru Mýkenumenn fúsir á það, og hétu þeim liði, 
svo sem þeir mæltust til; en Seifur aftraði þeim frá því, með 
því hann lét þeim birtast óheillavænlega fyrirburði. Eftir það 
héldu þeir þaðan og fóru leiðar sinnar, en er þeir komu á hina 
sefgrónu og grasvöxnu Asópsbakka, þá sendu Akkear Týdeif 
aftur á njósn; fór hann og hitti fjölda af Kadmeum, þar er 
þeir sátu að veizlu í höll hins volduga Eteókless. Ekki lét riddarinn 
Týdeifur sér bilt við verða, þó hann, útlendur maður, 
væri einn sér meðal margra Kadmeumanna, heldur skoraði 
hann á þá til kappleiks; vann hann sigur og tók upp öll verðlaunin; 
veitti honum það hægt, því Aþena var bjargvættur 
hans. Þá reiddust hinir reiðkænu Kadmear, fóru til fjölmennir 
og gerðu honum fyrirsátur á heimleiðinni; það voru fimm tugir 
manna; voru tveir fyrirliðar fyrir þeim, Meon Hemonsson, er 
líkur var hinum ódauðlegu guðum, og hinn vígrakki Polýfontes 
Átofonsson. En Týdeifur lét þá fara sneypuför, og drap þá 
alla, nema einn, sem hann sendi heim; það var Meon; gerði 
hann það af hlýðni við fyrirburði þá, er guðirnir sendu. Slíkur 
maður var Týdeifur hinn etólski. En þessi sonur hans, sem 
hann átti, er minni bardagamaður en hann, þó hann sé mælskari“.

401   Þannig mælti hann, en hinn sterki Díómedes anzaði 
engu; svo mikils virti hann átölur hins virðulega konungs. Þá 
svaraði sonur hins fræga Kapaneifs: „Far þú ekki með ósannindi, 
Atreifsson, þar er þú veizt sannara að segja. Svo þykir
okkur, sem við séum stórum ágætari, en feður okkar. Við tókum
hina sjöhliðuðu Þebuborg, og gengum fámennir upp undir 
Aresarvegg, því við treystum jarteiknum guðanna og fulltingi 
Seifs; en feður okkar týndust fyrir sakir offrekju sinnar. Eg 
bið þig því, að taka aldrei feður okkar að virðingu til jafns 
við okkur“.

411   Hinn sterki Díómedes leit til hans með reiðisvip, og
mælti: „Hlýddu orðum mínum, gamli maður, þegi þú og
sezt niður. Eg lái ekki þjóðhöfðingjanum Agamemnon, þó 
hann eggi fram hina fagurbrynhosuðu Akkea til að berjast; 
því hann mun hljóta frægð af því, ef Akkear sigra Trójumenn 
og ná hinni helgu Ilíonsborg; en aftur verður honum það mikil 
raun, ef Akkear verða sigraðir. Heyr þú, látum okkur einnig 
sýna af okkur hamslausa hreysti!“

419   Í því er hann sagði þetta, hljóp hann ofan af kerrunni 
í herbúnaðinum; glamraði þá ógurlega í eirbrynjunni á brjósti 
konungsins, þá hann stökk ofan, svo jafnvel hugdjarfasta manni 
hefði mátt blöskra við.

422   Eins og hafalda, sem æsist upp hvað eftir annað við 
brimótta strönd af vestanstormi, er rekur hana af stað; fyrst 
tekur hún sig upp úti á rúmsjó, brotnar síðan við landið og 
drynur hátt, en við útskagana þeytist upp holgeifla, og spýr 
úr sér sjóarfroðunni: í þá líking sóktu herflokkar Danáa án 
afláts hvorr eftir annan fram á vígvöllinn; skipaði hverr sveitarhöfðingi
fyrir sinni sveit, en hermennirnir gengu þegjandi 
og óttuðust yfirboðara sína í hljóði, og ekki mundir þú geta 
leitt þér í hug, að svo mikill mannfjöldi, sem þá fylgdi þeim, 
hefði nokkurt hljóð í brjósti sér. En alla vega lit vopnin glóuðu
á öllum, þar er þeir gengu í herskrúðinu. Aftur voru Trójumenn
líkir ótallegum fjölda af ám, er standa í kvíum auðugs 
fjárbónda, og eru síjarmandi, meðan verið er að mjólka úr 
þeim hina hvítu mjólk, af því þær heyra til lambanna: eins 
reis upp herglaumur mikill um hinar stóru hersveitir Trójumanna.
Þó var ekki glaumurinn í öllum hinn sami eða raustin
söm, því tungumál þeirra var blandað, er þeir voru víða að 
komnir. Akkea eggjaði fram hin glóeyga Aþena, en Tróverja 
Ares og Óttinn og Flóttinn og Þrætan; hún geisaði án afláts, 
og var systir og lagskona hins mannskæða Aresar; hún er í
fyrstu lítil, en magnast svo, að höfuð hennar nemur um síðir 
við himni, en hún gengur á jörðunni; hún fór þá um mannfjöldann,
skaut jöfnu kífi inn milli hvorratveggju, og jók á 
andvörpun mannanna.

446   En er þeir voru komnir saman á einn stað, þá laust 
saman skjöldum og spjótum og afli hinna eirbrynjuðu kappa, 
hinir bunguðu skildir skullust á, og mikill hergnýr hófst. Gerðist
þar þá bæði vein og fagnaðaróp af mönnum þeim, er drápu 
og drepnir voru, en jörðin flaut í blóði. Eins og tvö fljót, sem 
vöxtur kemur í á vetri, falla fram úr stórum vatnsstæðum, og 
renna ofan eftir fjöllunum í gljúfrum, og steypa saman stríðu 
vatnsmegni niður í fjallhvilft, svo smalamaður heyrir niðinn
í fjöllunum langt burtu: líkur því var sá gnýr og sú ógn, er 
af þeim stóð, þá þeim lenti saman.

457   Fyrstur drap Antílokkus einn mann tróverskan, hertýgjaðan,
hraustan frumherja, Ekeþólus Þalysíusson: hitti hann 
fyrstur í bóluna á hinum fexta hjálmi hans, og festi eiroddinn
í enninu og gekk inn í bein; sé þá sorti fyrir augu hans, og 
féll hann í hinum harða bardaga, svo sem þá turn hrapar. 
Elfenor konungur Kalkódontsson, foringi hinna hugstóru 
Abanta, tók í fætur hans, er hann féll, og tók til í ákafa að 
draga hann úr skotfæri, svo hann gæti flett hann vopnum sem 
fyrst. En sá ákafi hans varði skamma stund, því þá er hinn 
hugstóri Agenor sá, að hann dró hinn dauða, og að skjöldinn 
bar frá síðunni, er hann laut, þá lagði hann eirslegnu spjóti í
síðu hans og gerði limu hans lémagna; lét hann svo líf sitt, en
ofan á líki hans áttu Trójumenn og Akkear erfiðlegt starf; 
stukku hvorir á aðra, sem úlfar, og felldi þar maður mann.

473   Ajant Telamonsson skaut þar Símóisíus Anþemíonsson, 
ungan kappa; móðir hans ól hann á Símóisbökkum, þá hún
eitt sinn gekk ofan frá Ídafjalli; hafði hún fylgzt með foreldrum
sínum til að skoða sauðféð; og því kölluðu þau hann Símóisíus.
En ekki galt hann foreldrum sínum fósturlaunin, því 
hann varð skammlífur og féll fyrir spjóti hins hugstóra Ajants: 
skaut Ajant í brjóst honum, þar er hann gekk fremstur, við 
hægri geirvörtuna, og kom eirspjótið út um öxlina hins vegar; 
en hann féll niður í moldina, eins og ösp sú, er vaxin er upp 
í stórri mýrarveitu; er bolur hennar greinalaus, en efst á henni 
vaxa kvistir; þessa ösp höggur kerrusmiðurinn upp með fagri 
járnöxi, til að gera af hjólbaug undir fagra kerru, liggur svo 
öspin þar uppþornuð á árbakkanum: í þá líking felldi hinn 
seifborni Ajant Símóisíus Anþemíonsson. Þá skaut hinn brynkviki
Antífus Príamsson bitru spjóti til hans í flokkinn, og 
missti hans, en spjótið kom í nárann á Levkusi, hinum hrausta 
félaga Odysseifs; hann var þá að draga dauðan mann sín megin; 
valt hann þá um náinn og missti hann úr hendi sér. Odysseifur 
varð reiður í skapi, er félagi hans var drepinn; hann gekk í 
gegnum frumherjana, búinn skínanda eirskrúði; hann gekk  
mjög að fram, litaðist um, og skaut fögru spjóti, en Trójumenn
hrukku undan, er kappinn skaut. Ekki missti Odysseifur,
þar er hann skaut til; kom skotið í Demókóon, launson
Príamuss; hann hafði komið til hans, frá Abýdus, frá hinum
fljótu hryssum. Odysseifur skaut til hans spjótinu, reiður af 
falli félaga síns; kom spjótið í gagnaugað, og gekk eiroddurinn
út um hitt gagnaugað; sé þá sorti fyrir augu hans; varð 
dynkur mikill, er hann féll, og glömruðu vopnin ofan á honum.
Þá hörfuðu þeir undan, forvígsmennirnir og hinn frægi 
Hektor, en Argverjar æptu hátt og drógu til sín þá, er fallið 
höfðu, og sóktu fram miklu lengra. Þá reiddist Appollon, er 
hann leit niður af Pergamus, og kallaði hátt til Trójumanna: 
„Upp, upp, þér hestfimu Trójumenn, og víkið ekki úr orustu 
fyrir Argverjum; því ekki er líkami þeirra steinn eða járn, 
að þeir fái staðizt bitvænlegt eirvopn, ef á þá kemur. Akkilles, 
sonur hinnar hárfögru Þetisar, er nú heldur ekki í orustunni,
heldur meltir hann með sáran hug bræði sína niðri hjá skipunum“.

514   Þannig mælti hinn óttalegi guð frá borginni, en Trítógenía,
hin veglega dóttir Seifs, eggjaði fram Akkea, gekk um 
mannfjöldann, og hvatti liðið, þar sem hún sá einhverr lá á 
liði sínu.

517   Þá fjötraði skapanornin Díóres Amarynkeifsson; hann 
fékk steinshögg í hægra fótlegginn við öklann af hrufóttum 
vopnsteini; þeim steini kastaði foringi þrakneskra manna, 
Píróus Imbrasusson, er komið hafði frá Enusborg; marði hinn 
ofsalegi steinn í sundur báðar aflsinarnar og beinin; féll maðurinn
þá upp í loft til jarðar, og fórnaði báðum höndum til vina 
sinna í andarslitunum; en Píróus, sem kastað hafði, hljóp til 
og hjó með spjóti á naflann; ultu þá út öll iðrin, en sorti sé 
fyrir augu mannsins. En meðan Píróus ruddist áfram, skaut 
Þóant hinn etólski hann með spjóti í brjóstið fyrir, ofan geirvörtuna,
og gekk eirvopnið á kaf inn í lungun; gekk Þóant þá 
nær honum, og kippti hinu sterka spjóti út úr brjóstinu, en 
brá svo hinu bitra sverði, og hjó með því um þveran kviðinn, 
og varð það hans bani. Ekki fletti Þóant hann vopnum, því 
félagar Píróuss, hinir kollhærðu Þrakverjar, stóðu í kring um 
hann með löng spjót í höndum; hrundu þeir Þóanti frá sér, 
þó hann væri mjög stór og hraustur og vaskur, og fór hann 
þá undan þeim í flæmingi. Þannig lágu þeir báðir að velli lagðir 
hvorr hjá öðrum, fyrirliði Þrakverja (Píróus) og foringi hinna 
eirbrynjuðu Epea (Díóres), og kringum þá féllu og margir 
menn aðrir.

539   Þar hefði engi maður getað álasað neinum fyrir framgöngu,
þó hann hefði mátt ganga þvert um herinn fram og 
aftur, óskotinn og ósærður af bitru eirvopni, og leiddi Pallas 
Aþena hann við hönd sér og verði hann fyrir skotum; því þann 
dag lágu margir Trójumenn og Akkear flatir á grúfu hvorr 
hjá öðrum á vígvellinum.





FIMMTI ÞÁTTUR

AFREKSVERK DÍÓMEDESS.


NÚ veitti Pallas Aþena Díómedes Týdeifssyni styrk og 
áræði, svo hann yrði auðkenndur um fram alla Argverja
og öðlaðist góðan orðstír. Hún lét óaflátlegan eld 
brenna af hjálmi hans og skildi, líkan frumhaustsstjörnunni, 
er skín skærast, þá hún hefir laugað sig í útsænum. Slíkan eld 
lét hún brenna af höfði hans og herðum, og hleypti honum 
fram á vígvöllinn, þar sem ösin var mest.

9   Með Trójumönnum var maður nokkurr, að nafni Dares; 
hann var auðugur maður og göfugur, hofgoði Hefestuss. Hann 
átti tvo sonu, Fegeif og Ídeus; þeir kunnu báðir vel alls konar 
herskap. Þeir skildu sig frá sínum mönnum og sóktu báðir 
móti honum; óku þeir á kerru, en hann var á velli fótgangandi,
og reiddi hátt vopnin. Og er þeir áttu skammt hvorir 
til annarra, þá skaut Fegeifur fyrst löngu spjóti, og kom spjótsoddurinn
fyrir ofan vinstri öxl Týdeifssonar, og varð hann ekki 
sár. Því næst reiddi Týdeifsson eirvopnið, og missti hann ekki, 
þar er hann skaut til; kom spjótið í brjóstið milli geirvartnanna,
og hratt honum ofan af kerrunni. Þá hljóp Ídeus af kerrunni
og stökk á burt, og þorði ekki að verja lík bróður síns, 
og jafnvel hefði hann ekki undan stýrt hinni svörtu Valkyrju, 
nema Hefestus hefði komið honum undan og frelsað hann, 
með því að bregða yfir hann myrkva, svo hinn aldraði maður,
hofgoði hans, yrði eigi um of harmþrunginn. Sonur hins hugstóra
Týdeifs rak nú burt hestana, og fékk þá félögum sínum,
til að flytja þá til enna holu skipa. En er hinir hugstóru 
Trójumenn sáu, að annar Daressona flýði, en hinn lá dauður 
hjá kerrunni, þá féllst þeim öllum hugur; en hin glóeyga 
Aþena tók í hönd hins ólma Aresar og mælti til hans: „Ares, 
Ares, mannskæði guð, blóðflekkaði guð, veggjabrjótur! Mundi 
ekki bezt, að við létum Trójumenn og Akkea berjast eina sér, 
svo við sjáum, hvorum þeirra faðir Seifur veitir sigur, en að 
við bæði víkjum burt og forðumst reiði Seifs?“

35   Að því mæltu leiddi hún hinn ólma Ares úr orustunni, 
og lét hann setjast niður á Skamandersbökkum. En Danáar 
sneru Trójumönnum á flótta, og sérhverr af fyrirliðum þeirra 
felldi þá einn mann. Fyrst steypti Agamemnon herkonungur 
hinum mikla Ódíus, höfuðsmanni Alizóna, ofan úr kerrustólnum;
því Ódíus snerist fyrstur á flótta; lagði Agamemnon 
þá spjóti á honum; kom lagið í bakið milli herðanna og gekk 
út um brjóstið; féll hann þá, og varð dynkur mikill, en vopnin 
glömruðu ofan á honum.

43   Idomeneifur drap Festus Bórusson hins meónska; hann 
hafði komið frá hinni frjólendu Törnuborg.

48   Hinn spjótfimi Idomeneifur lagði hann með löngu spjóti 
í hægri öxlina, í því hann vildi stíga á kerru sína; hraut hann 
þá ofan af kerrunni, og sveif yfir hann hræðilegt myrkur, en 
sveinar Idomeneifs flettu hann vopnum. Menelás Atreifsson vó 
hinn veiðikæna Skamandríus Strófíusson með beittu spjóti; hann 
var ágætur veiðimaður, því Artemis hafði kennt honum sjálf að 
skjóta alls konar villidýr, er skógar ala á fjöllum uppi. En 
hin örvumglaða Artemis varð honum þá ekki að liði, og ekki 
langskeyti hans, er hann hafði fyrrum um fram alla menn 
aðra; því hinn spjótfrægi Menelás Atreifsson lagði spjóti í bak 
hans meðal herðanna, þá hann flýði á undan honum; gekk lagið 
út um brjóstið, en hann féll á grúfu, og glömruðu vopnin ofan 
á honum.

59   Meríónes drap Fereklus Harmonsson smiðs, hann var 
hagur á alls konar völundarsmíði, því Pallas Aþena unni 
honum meir en öðrum mönnum; hann hafði smíðað fyrir 
Alexander hin jafnbyrðu skip, þau er upphaf voru til ógæfunnar
og urðu Trójumönnum, svo og sjálfum honum, til óhamingju,
því hann vissi ekki goðaspárnar. Meríónes elti hann og 
náði honum, og lagði í hægra þjóhnapp honum, og gekk oddurinn
þvers í gegnum blöðruna fyrir neðan beinið, en hann 
féll á kné hljóðandi, og sveif dauðinn yfir hann.

69   Meges drap Pedeus Antenorsson; hann var laungetinn, 
en hin ágæta Þeanó ól hann upp með allri virkt jafnt börnum 
sjálfrar hennar; gerði hún það manni sínum til geðs. Hinn 
spjótfimi Fýleifsson gekk að honum, og lagði beittu spjóti í 
höfuð hans í hnakkabeinið; gekk eirvopnið í gegnum tennurnar 
og skar úr tunguna, en hann féll til jarðar og beit tönnum kaldan
málminn.

76   Evrýpýlus Evemonsson drap hinn ágæta Hypsenor, son 
hins ofurhugaða Dolópíons, sem var hofgoði Skamanders og 
virtur af landslýðnum sem einhverr goðanna. Hinn frægi Evrýpýlus
Evemonsson hljóp eftir honum, þar sem hann flýði á 
undan honum, óð að honum með sverðið og hjó á öxlina, og 
sneið af honum hina sterku hönd; féll höndin blóðug til 
jarðar, en dökkrauður dauðinn og hin sterka skapanorn gagntók
augu hans.

84   Þannig börðust þeir í hinni römmu orustu. En ekki 
mátti sjá, með hvorum Týdeifsson var, hvort hann var í flokki 
Trójumanna eða Akkea; því hann æddi um völlinn, líkur 
bakkafullu vatnsfalli, sem rennur hart og ryður burt flóðgörðunum;
því hvorki hamla því hlaðnar stíflur, né girðingar í 
kring um hina blómlegu aldingarða, þegar það kemur allt í 
einu, og þungarigning Seifs steypist ofan á það; falla þá um 
koll mörg fögur andvirki manna fyrir vatnsflóðinu. Þannig 
riðluðust hinar þéttu fylkingar Trójumanna fyrir Týdeifssyni, 
og biðu þeir hans ekki, þó þeir væru mannmargir.

95   En er Lýkáons frægi son varð þess var, að hann hamaðist
um völlinn og hrakti á undan sér flokkana, þá brá hann 
við og benti hinn bjúga boga móti Týdeifssyni, skaut til hans, 
í því hann óð fram, og hitti í hægri öxl hans, í brynjuboðanginn;
flaug hin bitra ör í gegn og kom út hins vegar, en brynjan
litaðist blóði. Þá kallaði Lýkáons frægi son hátt upp: „Upp, 
þér hugstóru Trójumenn, hestakeyrendur! því nú er skotinn 
hinn hraustasti maður Akkea; hygg eg hann ekki muni af 
bera lengi hið sterka skeyti, svo framarlega sem hinn voldugi 
guð, sonur Seifs, sendi mig af stað, þá eg fór frá Lýkíu“.

106   Þannig mælti hann og hældist um; en hið fljóta skeyti 
vann ekki á Díómedes að fullu, heldur hörfaði hann aftur og 
nam staðar fyrir framan kerru sína og hesta, og mælti til 
Stenelus Kapaneifssonar: „Upp, kæri Kapaneifsson, stíg niður 
af kerrunni og drag hina bitru ör úr öxl minni“.

111   Svo mælti hann, en Stenelus stökk ofan af kerrunni til 
jarðar, gekk til hans og kippti hinu fljóta skeyti út úr öxlinni,
stóð þá blóðboginn út um þá hringofnu brynjustúku. Þá bað 
hinn rómsterki Díómedes: „Heyr bæn mína, Atrýtóna, dóttir 
Seifs ægisskjalda! Hafir þú nokkurn tíma hugaðlátlega verið 
hjástoð föður míns í ófriði við óvini hans, þá vert mér nú 
einnig unnandi, Aþena; gef, að eg vinni á þeim manni, og 
að sá maður komi í skotfæri mitt, er fyrri varð til að særa mig, 
og hælist nú um, og segir, að eg muni ekki lengi hér eftir líta 
hið skæra ljós sólarinnar“.

121   Svo mælti hann biðjandi, en Pallas Aþena heyrði bæn 
hans, og gerði liðuga limu hans, hendur og fætur; hún gekk 
að honum og mælti til hans skjótum orðum: „Berst nú öruggur,
Díómedes, móti Trójumönnum, því nú hefi eg komið í 
brjóst þér óskelfdum hugmóð föður þíns, slíkum er hafði hinn 
skjaldfimi riddari Týdeifur. Eg hefi og numið burt frá augum 
þér hulu þá, er áður var yfir þeim, svo þú getir gert deili á 
guði og manni. Þú skalt því nú ekki ganga í berhögg við ódauðlega
guði, þó svo verði, að einhverr guð komi hér og leiti á
þig, nema ef Afrodíta, dóttir Seifs, kemur í orustu, þá skaltu 
særa hana með hvössu eirvopni“.

132   Að því mæltu gekk hin glóeyga Aþena burt, en Týdeifsson
fór aftur þangað, sem frumherjarnir voru, og svo ákafur 
sem hann hafði áður verið að berjast við Trójumenn, þá kom 
nú í hann þrefalt meiri hugmóður, eins og í ljón, er stokkið 
hefir inn yfir sauðhússgarð, þegar smalamaður, er gætir hinna 
ullarmiklu sauða á landsbyggðinni, veitir því skeinu, en drepur 
það ei til fulls; hann æsir upp í því ofsann, gefur síðan upp 
alla vörn og skríður inn í smalahúsin; flýja þá sauðirnir, þegar 
engi er hjá þeim, og liggja dauðir hverr hjá öðrum, en ljónið 
stökkur geyst út yfir hinn háva sauðhússgarð. Slíkur móður 
var í hinum sterka Díómedes, þá hann réðst á Trójumenn.

144   Þar drap hann Astýnóus og þjóðhöfðingjann Hýpíron; 
annan þeirra skaut hann með eirslegnu spjóti fyrir ofan geirvörtuna,
en hjó með stóru sverði á viðbein hinum við öxlina, 
og sneið öxlina frá hálsinum og hryggnum. Síðan lét hann þá 
liggja þar, en sókti að þeim Abanti og Polýídus, sonum Evrýdamants,
hins aldraða draumaspámanns; hafði hinn aldraði maður
ekki útþýtt fyrir þeim drauma sína, áður þeir fóru heiman, 
og því drap hinn sterki Díómedes þá. Síðan fór hann eftir 
þeim Ksantus og Þóni Fenópssonum; þeir voru báðir elligetnir;
var faðir þeirra þá hrumur af elli, og átti engan son, 
fyrir utan þá, til að láta erfingja eftir sig að eigum sínum. 
Díómedes drap þá og tók hvorn tveggja af lífi, en eftirlét 
föður þeirra harm og sárar sorgir, því hann heimti þá ekki 
lífs aftur úr orustunni, en útarfar skiptu með sér eigunum.

159   Þá náði hann tveimur sonum Príamuss Dardansniðja, 
þeim Ekemon og Kromíus; þeir voru báðir á einni kerru. Svo 
sem ljón stökkur í nautaflokk, og hálsbrýtur þar kvígu eða 
kálf, sem eru á beit í einhverjum skógarrunni: svo steypti 
Týdeifsson þeim báðum ofan af kerrunni nauðugum, og fóru 
þeir illa för; síðan fletti hann þá vopnum, en fékk sveinum 
sínum hestana, að reka þá til skipanna.

166   En er Eneas sá, að Díómedes eyddi herflokkana, þá gekk 
hann fram í bardagann og spjótadrífuna, og leitaði, ef hann 
fyndi einhverstaðar hinn goðumlíka Pandarus. En er hann fann 
hinn ágæta og hrausta Lýkáonsson, gekk hann fyrir hann og 
mælti: „Hvað er nú orðið, Pandarus, af boga þínum og hinum
fjöðruðu örvum, og af atgjörvi þinni? Engi maður, sem 
hér er, jafnast við þig í þeirri íþrótt, og jafnvel þykist engi í 
Lýkíu vera þér fremri. Heyr nú, fórna upp höndum til Seifs, 
og skjót ör að manni þeim, sem þar er, hverr sem hann er, 
sem veður hér yfir og hefir þegar gert Trójumönnum margt 
illt, því hann hefir mörgum hraustum manni á kné komið; 
nema þessi maður sé einhverr guð, sem sé reiður Trójumönnum
og hafi á þeim heiftarhug sökum einhverra blóta: því reiði 
guðs leggst þungt á“.

179   Lýkáons frægi son svaraði honum: „Eneas, höfðingi 
hinna eirbrynjuðu Trójumanna! Mér sýnist hann vera að öllu 
líkur hinum herkæna Týdeifssyni; þekki eg hann af skildinum
og pípuhjálminum og af hestunum; þó er eg ekki viss 
um, nema vera kunni einhverr af guðunum. En sé þessi maður 
hinn herkæni Týdeifsson, sem eg hygg vera, þá kæmi ekki á 
hann þessi berserksgangur, nema einhverr goðanna væri með 
honum; mun víst einhverr hinna ódauðlegu guða standa hjá 
honum, sveipaður skýi um herðar; hefir hann stýrt hinu fljóta, 
hæfna skeyti frá þessum manni og stefnt því eitthvað annað. 
Því nýlega sendi eg honum skeyti, og kom skotið í hægri öxl 
hans og gekk í gegnum brynjuboðanginn; hugði eg, að eg 
mundi senda hann til Hadesar, en eg vann þó ekki á honum 
að fullu, og mun víst einhverr guð vera mér reiður. Hér er nú 
engin kerra með hestum, þó eg vildi aka; en í höll Lýkáons 
eiga að vera ellefu fagrar kerrur, sterkar, nýsmíðaðar, og er 
tjaldað dúkum umhverfis þær; hjá hverri kerru standa tveir 
samokshestar, og eta þeir hvítabygg og einkorn. Hinn aldraði 
maður, hinn spjótfimi Lýkáon lagði að vísu ríkt á við mig, 
áður eg fór heiman, að eg skyldi stýra liði Trójumanna á kerru;
en eg gegndi honum ekki, því var verr, þar eg var hræddur 
um, að hestana mundi skorta fóður, er borgin var umsetin, 
en þeir vanir að hafa nóg að eta. Varð þá svo, að eg skildi þá 
eftir, en fór fótgangandi til Ilíonsborgar, og reiddi eg mig á 
boga minn; en hann átti ekki að verða mér að liði, því nú hefi 
eg skotið að tveimur hinum hraustustu mönnum, Týdeifssyni 
og Atreifssyni, og særði eg hvorn tveggja svo, að víst var, að 
þeim blæddi báðum, en eg æsti þá upp enn meir við það. Tók 
eg því illu heilli hinn bjúga boga ofan af naglanum, þann 
dag er eg gerði það hinum ágæta Hektor til vilja, að fara fyrir 
Tróverjum til hinnar fögru Ilíonsborgar. En fari svo, að eg 
komist heim aftur og líti augum föðurland mitt og konu mína 
og mitt mikla, háreista hús, þá skal útlendur maður höggva 
höfuð af mér, ef eg ekki skal brjóta sundur þenna fagra boga 
handa milli og kasta honum á eld; því það er til einskis, að 
hann fylgi mér“.

217   Eneas, foringi Trójumanna, svaraði honum: „Mæl ekki 
svo, en ekki mun hér fyrr önnur skipan á verða, en við förum 
báðir vopnaðir á kerru móti þessum manni og reynum okkur
við hann eftir megni. Heyr nú, stíg á kerru mína, svo þú 
sjáir, hve góðir Tróshestar eru, og hve fimir þeir eru bæði í 
skjótum eltingum víðs vegar á vígvelli, og svo til að hörfa 
aftur og flýja; munu þeir geta komið okkur heilum aftur til 
borgarinnar, ef svo fer, að Seifur veitir Díómedes Týdeifssyni 
sigur aftur. Tak nú við svipu minni og hinum glæsilegu taumum,
en eg skal stíga á kerruna og berjast; eða taktú móti þessum
manni, en eg skal annast hestana“.

229   Lýkáons frægi son svaraði honum: „Eneas, haltú sjálfur 
taumunum og stýr hestum þínum; þeir munu betur draga 
hina bjúgu kerru, ef sá hefir taumhaldið, sem vanur er hestunum,
ef svo fer, að við þurfum að flýja fyrir Týdeifssyni. Eg 
er hræddur um, ef hestarnir sakna málróms þíns, að þeir verði 
ragir og staðir, og vilji ekki hlaupa með okkur úr orustunni, 
en sonur hins hugstóra Týdeifs ráðist svo á okkur og drepi
okkur báða, en taki hina einhæfðu hesta. Þú skalt því heldur 
aka kerru þinni og keyra hesta þína sjálfur, en eg mun taka 
móti honum með hvössu spjóti, þegar hann kemur að okkur“.

239   Þá þeir höfðu þetta mælt, stigu þeir upp á hina margbrotnu
kerru og stýrðu hinum fljótu hestum móti Týdeifssyni 
með miklum vígahug. Hinn frægi Stenelus Kapaneifsson gat 
að líta þá, og mælti þegar skjótum orðum við Týdeífsson: „Hjartkæri
Díómedes Týdeifsson, eg sé tvo hrausta menn afar sterka, 
er ákaft vilja berjast við þig; annar þeirra er Pandarus Lýkáonsson,
hann kann vel við boga; hinn er Eneas; hann er sonur 
hins ágæta Ankísess, en Afrodíta er móðir hans. Látum okkur 
nú hörfa aftur; ger það fyrir mig, æddu ekki svona meðal frumherjanna,
að þú ekki týnir lífi þínu!“.

251   Hinn sterki Díómedes leit til hans með reiðisvip og 
mælti: „Ráddu mér ekki til að flýja, því eg hygg, að jafnvel 
þú munir ei fá talið mig á það. Mér er það ekki ættgengt, að 
ganga í bardaga, og flýja svo eða æðrast. Eg hefi enn óbilaðan 
kraft. Ekki nenni eg að stíga á kerru, heldur mun eg ganga 
móti þeim, eins og eg stend; Pallas Aþena bannar mér að 
skelfast. Þó nú svo fari, að annar þeirra flýi, þá skulu þó hinir 
fráu hestar ekki hlaupa með þá báða aftur til baka frá okkur. 
En eitt vil eg segja þér, sem þú skalt hugfesta. Fari svo, að 
hin fjölvitra Aþena veiti mér þá frægð, að eg drepi hvorn tveggja 
þeirra, þá skaltu binda taumana um kerrubogann og halda aftur
þessum hestum hérna, að þeir séu kyrrir, þar sem þeir eru, 
en mun mig svo um, að stökkva á hesta Eneasar og reka þá frá 
Trójumönnum og til hinna fagurbrynhosuðu Akkea; þeir eru 
kynjaðir frá þeim hestum, er hinn víðskyggni Seifur gaf Trós 
í bætur fyrir Ganýmedes, son hans; þeir eru hesta beztir, þeirra 
er til eru í dagsheimi og sólheimi. Herkonungurinn Ankíses 
fékk sér á laun hesta af þessu kyni, með því að hann hleypti 
merum til hestanna, svo Lámedon vissi ekki af; fékk hann 
undan merunum sex fola í höll sinni, hélt þar af sjálfur eftir 
fjórum og ól þá á stalli, en tvo gaf hann Eneasi; voru það hinir
flóttfimustu hestar. Ef við náum hestum þessum, munum við 
öðlast ágætan orðstír“.

274   Þannig töluðust þeir við um þetta. Nú bar þá Eneas skjótt 
að, er þeir keyrðu hina fráu hesta. Þá tók Lýkáons frægi son 
fyrri til máls og mælti við Díómedes: „Hugsterki, herkæni son 
hins ágæta Týdeifs! Hið fljóta skeyti mitt, örin hvassa, vann
ekki á þér til fulls. Nú skal eg freista, hvort eg hitti þig með
spjóti“.

280   Að því mæltu reiddi hann aftur hið langskefta spjót og 
skaut, og kom í skjöld Týdeifssonar; flaug eiroddurinn í gegnum
skjöldinn og nam brynjuna. Þá kallaði hinn frægi Lýkáonsson
hátt upp: „Þar fékkstu skot í gegnum nárann, og hygg 
eg, að þú munir ekki lengi uppi standa; hefir þú nú veitt mér 
það, sem eg hefi mjög óskað eftir“.

286   Hinn sterki Díómedes svaraði honum óskelfdur: „Þú 
misstir mín og hittir ekki; en það hygg eg, að þið munuð 
ekki fyrr af láta, en annar hvorr ykkar fellur og seður Ares, 
hinn þrásama bardagaguð, með blóði sínu“.

290   Að því mæltu skaut hann, en Aþena stýrði skotvopninu 
á nefið við augað, og gekk hið ósljóva eirvopn í gegnum hinar 
hvítu tennur, og skar úr tunguna í tungurótunum, en oddurinn
hljóp út hjá kverkinni. Pandarus féll þá ofan af kerrunni, 
og glömruðu hin kviku, skínandi vopn ofan á honum; hrukku 
þá hinir fótfráu hestar út á hlið, en líf hans og fjör leið í 
burtu.

297   Þá stökk Eneas ofan; hann hafði skjöld og langt spjót; 
var hann hræddur um, að Akkear mundu draga til sín líkið. 
Hann gekk í kring um líkið, sem ljón það, er treystir á afl 
sitt; rétti hann fram spjótið og hélt fyrir sér hinum kringlótta 
skildi, og hugði að drepa hvern þann, er að líkinu kæmi; hann 
æpti ógurlega. Týdeifsson tók vopnstein í hönd sér; það var 
svo stórt bjarg, að ekki mundu tveir menn valda, slíkir sem 
nú gerast, en hann þeytti honum einn, og varð ekki mikið 
fyrir. Hann kastaði steininum á mjöðm Eneasi, þar sem lærið
leikur í mjöðminni; það er kallað augnakarl; braut hinn hrufótti
steinn augnakarlinn, og enn sleit hann báðar sinarnar og 
hruflaði af skinnið. Þá féll kappinn á kné, en stóð þó, og studdi 
sinni þreknu hönd við jörðina, en svört nótt seig fyrir augu 
hans. Þar mundi nú þjóðhöfðinginn Eneas hafa látizt, ef móðir 
hans hefði ekki orðið þessa skjótt vör, Afrodíta, dóttir Seifs, er 
átt hafði Eneas við Ankísesi, þá hann sat að nautum. Hún lagði 
báða hina hvítu arma sína utan um sinn kæra son, og breiddi 
fyrir hann skaut hinnar skínandi blæju til að verja hann við 
skotum, að engi hinna reiðfimu Danáa næði að reka eirvopn 
í brjóst honum, og taka hann svo af lífi. Fór hún svo af stað 
með sinn kæra son, til að koma honum burt úr orustunni.

319   Sonur Kapaneifs gleymdi ekki því erindi, er hinn rómsterki
Díómedes hafði falið honum á hendi: hann hélt hinum 
einhæfðu hestum sínum álengdar frá orustugnýnum, og batt 
taumana við kerrubogann, hljóp síðan að hinum faxprúðu hestum
Eneasar, rak þá frá Trójumönnum til hinna fagurbrynhosuðu
Akkea, og fékk þá félaga sínum Deípýlusi, er hann virti 
um fram alla jafnaldra sína, sökum þess að hann var honum 
skaplíkur, og bað hann reka hestana til hinna rúmgóðu skipa. 
Síðan hljóp öðlingurinn upp í kerru sína, tók hina glæsilegu 
tauma og hélt hinum hófasterku hestum eftir Týdeifssyni; var 
á honum mikill ákafi. Díómedes var þá að elta Kýprisi með 
óvægnu eirvopni, því hann þekkti hana, að hún var kjarklaus 
gyðja, og ekki ein af þeim gyðjum, sem ráða fyrir í orustum 
manna, hvorki Aþena, né Enýó borgrofa. Sonur hins hugstóra 
Týdeifs elti hana nú innan um mannþröngina, og er hann 
fann hana, lagði hann fram hinu hvassa spjóti, stökk á eftir 
henni og hjó framanvert á hennar veiku hönd; gekk spjótið 
þegar í gegnum hina himnesku blæju, er sjálfar Fegurðargyðjurnar
höfðu búið til handa henni, og í gegnum hörundið ofan 
til við lófann; rann þá hið ódauðlega blóð gyðjunnar, ef blóð 
skal kalla glætu þá, er rennur af hinum sælu guðum; því þeir 
eta eigi brauð og drekka eigi hið skæra vín, og eru því blóðlausir,
og kallast ódauðlegir. Hún hljóðaði hátt, og fleygði frá 
sér syni sínum, tók Febus Appollon hann upp og barg honum 
í dimmu skýi, svo engi hinna reiðfimu Danáa næði að reka 
eirvopn í brjóst honum og taka hann af lífi. Þá kallaði hinn 
rómsterki Díómedes hátt: „Vík burt, dóttir Seifs, úr bardaganum
og orustunni! Nægir þér ekki að ginna kjarklausar konur? 
Ef þú gengur oftar út í orustu, þá hygg eg, að þig ói við ófriðnum,
enda þó þú eigir langt til að spyrja“.

352   Þannig mælti hann, en hún fór í burt, og var ekki með 
sjálfri sér, því hún kenndi mikils sársauka. Hin vindfráa Íris 
tók hana og leiddi út úr þrönginni; var hún þungt haldin af 
verkjum, og hennar fríða hörund sortnaði. Því næst fór hún 
á fund hins óðláta Aresar; hann sat vinstra megin vígvallarins, 
og var spjót hans myrkva hulið, og svo hinir fráu hestar. Hún 
kastaði sér á kné, og bað innilega um hina gullbeizluðu hesta 
bróður síns: „Kæri bróðir (kvað hún), bjarga þú mér, og ljá 
mér hesta þína, svo eg komist til Ólymps, þar sem er aðsetur 
hinna ódauðlegu guða. Eg er mjög þungt haldin af sári því, 
er einn dauðlegur maður særði mig; það var Týdeifsson, sem 
eg held að nú þyrði að berjast jafnvel við föður Seif“.

363   Svo mælti hún, en Ares léði henni hina gullbeizluðu 
hesta; sté hún nú upp í kerrustólinn, sorgbitin í huga. Íris sté 
upp í kerruna hjá henni, tók taumana í hönd sér og keyrði 
hestana af stað, en þeir tóku viljugir á rás; komu þeir skjótt 
til hins háva Ólymps, aðseturs guðanna. Þar stöðvaði hin vindfætta,
skjóta Íris hestana, leysti þá frá kerrunni og kastaði fyrir 
þá ódáinsfóðri. En hin ágæta Afrodíta hneig í kjöltu Díónu, 
móður sinnar; hún tók dóttur sína í fang sér, klappaði henni 
með hendinni, tók til orða og mælti: „Hverr himinbúanna hefir 
farið svo ósæmilega með þig, dóttir kær, svo sem hefðir þú 
gert eitthvað illt af þér opinberlega?“

375   Hin brosmilda Afrodíta svaraði henni: „Sonur Týdeifs, 
hinn ofurhugaði Díómedes, særði mig, af því eg bar Eneas, 
son minn, sem er mér langkærstur allra, burt úr orustunni;
því hinn ógurlegi hergnýr er nú ekki milli Tróverja einna og 
Akkea, heldur berjast nú Danáar einnig við hina ódauðlegu 
guði“.

381   Hin ágæta gyðja Díóna svaraði henni: „Vertu þolinmóð, 
dóttir, og ber þig vel, þó þú sért sárt leikin. Margir af oss, sem 
búum í Ólymps höllum, hafa orðið margt illt að þola af mönnunum,
þegar vér höfum viljað skapa hverir öðrum harðar 
raunir. Þetta varð Ares að þola, þegar synir Alóeifs, hinn sterki 
Ótus og Efíaltes, bundu hann sterkum fjötri; lá hann fjötraður 
í eirdýflissu 13 mánuði, og þar mundi hinn vígólmi Ares látizt 
hafa, ef stjúpmóðir þeirra, hin afbragðs fríða Eriböya, hefði 
ekki sagt Hermesi til hans; kom Hermes honum þá leynilega 
úr dýflissunni; var Ares þá orðinn þrekaður, því hinn harði 
fjötur hafði dregið úr honum kjarkinn. Þetta varð Hera að 
þola, þegar hinn sterki Amfítrýonsson skaut hana í hægra 
brjóstið með þríeggri ör; fékk hún þá þann sársauka, að hún 
beið hans seint bætur. Í sama sinn varð hinn afar stóri Hades 
að kenna á hinni skjótu ör, þegar hinn sami maður, sonur 
Seifs ægisskjalda, skaut hann í valnum hjá Pýlusborg, og gerði 
honum þann sársauka, að hann gekk til hallar Seifs og hins 
háva Ólymps, harmþrunginn í hjarta og gagntekinn af verkjum,
en örin hafði flogið í hans þreknu öxl, og kvaldi sálu hans; 
en Peon reið verkeyðandi smyrslum á hann og læknaði hann, 
því Hades var ekki dauðlegur. Ofdirfskufullur og stórvirkjasamur
var sá maður, sem ekki sveifst að fremja þá óhæfu, að 
særa með bogaskoti þá guði, er á Ólympi búa. En þenna mann 
hefir hin glóeyga gyðja Aþena eggjað fram móti þér. Fávís er 
Týdeifssonur, er hann veit ekki, að sá maður verður ekki langgæður,
sem berst við ódauðlega guði, og að börn þess manns 
kalla ekki pápa við kné honum, heimkomnum úr orustu og 
grimmum bardaga. Þess vegna skyldi Týdeifsson, þó hann sé 
mjög hraustur, vara sig, því vera kann, að einhverr berjist við 
hann, sem er meiri fyrir sér, en þú ert. Vera kann, að ekki líði 
á löngu, að hin vitra Egíalía Adrastusdóttir, sú skörulega kona
hins reiðfima Díómedess, hrökkvi upp af svefni og veki heimilisfólk 
sitt, kveinandi af söknuði eftir eiginmann sinn, er hraustastur 
var af öllum Akkeum“.

416   Svo mælti hún, og þerraði báðum höndum blóðglætuna 
af hendi hennar; varð höndin þá heil, og hinir sáru verkir sefuðust. 
En er þær sáu það, þær Aþena og Hera, ertu þær Seif 
Kronusson með móðgunarorðum, og tók hin glóeyga gyðja 
Aþena svo fyrri til: „Faðir Seifur, muntu nokkuð reiðast 
því, er eg segi? Nú hefir víst Kýpris verið að ginna einhverja 
akkneska konu til fylgilags við Trójumenn, er hún elskar nú 
svo ákaft; hefir hún nú verið að klappa einhverri af hinum 
siðmöttluðu konum Akkea, og rispað um leið sína mjúku hönd 
á gyltu krókapari“.

426   Þannig mælti hún, en faðir manna og guða brosti, kallaði 
til ennar gullfögru Afrodítu, og mælti: „Þér er ekki gefið, 
barn mitt, að stunda það, sem til hernaðar heyrir; fást heldur 
við þau störf, er viðkoma unaðsfullum giftumálum, en hinn 
óðláti Ares og Aþena skulu stunda hitt“. Þannig töluðust þau 
við um þetta.

432   Hinn rómsterki Diómedes sókti nú eftir Eneasi, enn 
þótt hann vissi, að sjálfur Appollon hélt hendi yfir honum. En 
nú skeytti hann jafnvel ekki hinum mikla guði, heldur sóktist 
jafnt eftir að drepa Eneas og fletta hann hinum ágætu vopnum 
hans. Hann réðst þrisvar að honum og vildi drepa hann, en 
Appollon stakk þrisvar við hinum fagra skildi hans. En er hann 
stökk fram fjórða sinn, líkur einhverjum guði, þá hastaði hinn 
fjarvirki Appollon á hann, og mælti: „Vara þig, Týdeifsson, 
hörfa þú aftur; dirf þig ei að vera jafnstórhuga, sem guðirnir; 
því aldrei jafnast kyn mannanna, þeirra er á jörðu ganga, við 
kyn guðanna, sem eru ódauðlegir“.

443   Svo mælti hann, en Týdeifssonur hopaði á hæl lítt það, 
því hann vildi forðast heiftarreiði hins langskeyta Appollons 
En Appollon kom Eneasi úr mannþrönginni, og upp á hið helga 
Pergamsvígi; þar átti Appollon hof eitt. Letó og Artemis örvum 
glöð græddi hann í hinum mikla helgidómi, og veittu honum 
aftur veglega fegurð. En Appollon silfrinbogi bjó til mannssvip, 
líkan sjálfum Eneasi og eins vopnum búinn, og í kring um 
þenna svip ónýttu Trójumenn og hinir ágætu Akkear kringlótta 
nautsleðursskildi og léttar hráskinnstjörgur hvorir á brjóstum 
annarra. Þá mælti Febus Appollon við hinn óðláta Ares: „Ares, 
Ares, þú mannskæði, blóðflekkaði guð, þú veggjabrjótur! Viltú 
ekki fara til og koma manni þessum, Týdeifssyni, burt úr orustunni,
því nú er svo komið, að hann mundi jafnvel berjast við 
föður Seif. Fyrst særði hann Kýprisi með höggvopni á hendinni
í úlnliðnum, og þar eftir óð hann að mér sjálfum, líkur 
einhverjum guði“.

460   Að því mæltu settist hann hæst upp á Pergamsvígi. En 
hinn skaðvæni Ares gekk um hersveitir Trójumanna og eggjaði
liðið; var hann þá í líki hins skjóta Akamants, Þraka foringja.
Hann kallaði til Príamssona, fóstursona Seifs: „Þér synir 
Príamuss konungs Seifsfóstra, hve lengi ætlið þér að láta fólkið 
drepast niður fyrir Akkeum? eða á þessu að ganga, unz þeir 
berjast fyrir hinum ramgjörvu borgarhliðum? Nú er fallinn 
sá maður, er vér virtum jafnt hinum ágæta Hektori, Eneas, sonur
hins hugstóra Ankísess. Komið til, látum oss frelsa þenna 
hrausta liðsmann úr orustugnýnum!“

470   Með þessum orðum vakti hann hug og dug hvers manns. 
Þá veitti Sarpedon stórar átölur hinum ágæta Hektori: „Hektor 
(kvað hann), hvað er nú orðið af hugmóð þeim, er þú hafðir 
fyrr meir? Þú hyggst einn munu varið fá borgina með mágum 
þínum og bræðrum, án styrks borgarmanna og liðsmanna; en 
nú get eg engan þeirra séð eða orðið var við. Þeir hlaupa í
felur, eins og hundar í kring um ljón. En vér, sem erum liðsmenn,
höldum uppi bardaga. Eg, sem er einn af liðsmönnum,
er kominn mjög langt að, því Lýkía er langt héðan, við 
hið sveipharða Ksantusfljót; lét eg þar eftir konu mína og 
barnungan son, og miklar eigur, sem betra er að eiga en án 
vera. Ei að síður eggja eg þó Lýkíumenn til orustu, og vil sjálfur
gjarna eiga manni að mæta, og á eg þó ekkert hér, það er 
Danáar gæti tekið eða haft burt með sér. En þú stendur, og 
gerir ekki svo mikið sem að segja mönnum að veita viðnám 
og verja konur sínar. Er hætt við, að þér verðið óvinum yðar 
að bráð og herfangi, eins og þér væruð veiddir í fengsælu neti; 
munu óvinir yðar brátt leggja í eyði yðar fjölbyggðu borg. Um 
allt þetta verður þú að hugsa nætur og daga, og biðja fyrirliða 
hinna langt aðkomnu liðsmanna, að standa stöðuga, og liggur 
þér nú á að leggja niður stóryrðin“.

493   Þannig mælti Sarpedon, og sveið Hektori ræða hans. 
Hann stökk þegar í öllum herbúnaði ofan af kerrunni til jarðar,
hafði hvöss spjót í hendi sér, og gekk alla vega um herinn 
og eggjaði liðið til bardaga, og vakti hann ógurlegan manngný;
snérust Trójumenn skjótt við og stóðu öndverðir við 
Akkeum, en Argverjar biðu við í samfelldum flokkum og æðruðust
ekki. Svo sem vindur feykir sáðum um hina helgu láfa, 
þá er menn þreskja, og hin bleikhára Demetra skilur korn og 
sáðir í hvössum vindi, og hvítna þá sáðhrúgurnar: svo urðu 
Akkear þá hvítir upp yfir höfuð af moldrokunni, sem hestafæturnir
þeyttu upp á hið eirfasta himinhvolf á meðal þeirra, 
þegar flokkarnir sigu saman aftur; sneru kerrusveinarnir þá 
við, en hermennirnir tóku þá til að neyta vopna sinna. Hinn 
óðláti Ares breiddi náttmyrkur yfir orustustaðinn; gekk hann 
alla vega um kring og liðsinnti Trójumönnum; rak hann svo 
erindi hins gullsvarðaða Febusar Appollons, því Appollon hafði 
boðið honum að vekja hugmóð Trójumanna, þegar hann sá, að 
Pallas Aþena var farin burt, því hún var bjargvættur Danáa. 
En Appollon fór sjálfur til og lét Eneas út úr hinum auðsæla 
helgidómi, og kom hugrekki miklu í brjóst þjóðhöfðingjanum;
gekk Eneas þá í flokk félaga sinna, og urðu þeir glaðir, 
er þeir sáu hann koma lífs og heilan og hugfullan; engra tíðinda 
spurðu þeir hann, því það máttu þeir ekki, sökum þess að 
Silfrinbogi og hinn mannskæði Ares og hin hamslausa Eris hafði 
þá fengið þeim annað að starfa.

519   Báðir Ajantar og Odysseifur og Díómedes eggjuðu Danáa 
til orustu; voru þó Danáar sjálfir hvorki hræddir við áhlaup né 
hergný Trójumanna, heldur biðu kyrrir, eins og fastur skýmokkur,
er Kronusson lætur staðnæmast á háfjöllum í logni, 
þegar hinn sterki norðanvindur sefur og aðrir hvassir vindar, 
þeir eð vanir eru að feykja hinum dimmu skýjum burtu með 
hvínanda blæstri: svo biðu Danáar Trójumanna stöðugt og óttuðust
ekki. Atreifsson gekk þá um herinn og eggjaði liðið 
ákaft. „Verið karlmenn, góðir hálsar (kvað hann), og takið 
til yðar móð og manndóm. Blygðizt hvor fyrir öðrum í hinum 
hörðu orustum, því af blygðunarsömum mönnum verða þeir 
fleiri, er heilir af komast, en hinir, er falla; en eftir flýjandi 
menn liggur hvorki nokkur orðstír, né heldur stendur af þeim 
nokkur vörn“.

533   Að því mæltu skaut hann spjóti snarlega; kom það í einn 
mann af frumherjum, félaga hins hugstóra Eneasar, Deíkóon 
Pergasson, er Trójumenn virtu jafnt Príamssonum, því hann 
var fimur að berjast í broddi fylkingar. Agamemnon konungur 
skaut spjótinu í skjöld hans; stóðst skjöldurinn ekki spjótið, 
og gekk eirvopnið í gegnum; keyrði hann spjótið í gegnum 
brynbeltið og í kviðinn neðanverðan. Varð dynkur mikill, er 
hann féll, og glömruðu vopnin ofan á honum.

541   Þar drap Eneas tvo hina hraustustu menn af Danáum, 
Kreþon og Orsílokkus, Díóklessonu; bjó faðir þeirra í hinni 
velbyggðu Feruborg; hann var auðugur af fé, og kynjaður frá 
fljótinu Alfeus, er rennur með breiðum straumi um Pýlverjaland.
Sonur Alfeusar var Orsílokkus; hann var konungur yfir 
mörgum mönnum. Orsílokkus átti hinn hugstóra Díókles. 
Díókles átti tvo sonu, tvíbura, Kreþon og Orsílokkus; þeir kunnu 
báðir vel alls konar herskap. Þegar þeir voru orðnir frumvaxta, 
fóru þeir með Argverjum til hinnar hestauðgu Ilíonsborgar, til að 
beiðast bóta til handa þeim Atreifssonum, Agamemnon og 
Menelási; höfðu þeir þar bana, báðir þeir bræður. Eins og 
tveir ljónshvolpar, sem alizt hafa upp undir ljónsmæðru í
þéttum skógarrunni á fjallstindi, ræna fjárhús manna, og grípa 
þaðan naut og feita sauði, þar til er þeir verða sjálfir drepnir 
af mannavöldum með hvössu eirvopni: eins urðu báðir þeir 
bræður sigraðir af Eneasi, og féllu til jarðar, sem hávaxin furutré.

561   Menelás, ástvinur Aresar, kunni illa falli þeirra bræðra; 
hann gekk fram fyrir frumherjana, búinn skínanda eirmálmi, 
og skók spjótið. Ares æsti upp ákafa hans, því hann ætlaði svo 
til, að Menelás skyldi falla fyrir Eneasi. En er Antílokkus, 
sonur hins hugstóra Nestors, sá Menelás, gekk hann fram í
gegnum frumherjana, því hann var mjög hræddur um, að 
þjóðhöfðinginn, ef honum yrði nokkuð, mundi gera endasleppt 
allt starf þeirra. Þeir Menelás munduðu nú hin hvössu spjót 
hvorr að öðrum, og voru báðir í vígahug. Þá gekk Antílokkus 
til þjóðhöfðingjans og stóð hjá honum. En er Eneas sá tvo 
menn móti sér, hvorn hjá öðrum, þá beið hann ekki úr stað, 
þó hann væri vaskur hermaður. Drógu þeir Menelás þá lík 
bræðranna inn í flokk Akkea, og fengu þau félögum sínum, 
sneru síðan aftur og börðust í broddi fylkingar.

576   Þar vógu þeir Pýlemenes, jafnmaka Aresar, foringja 
hinna stórhuguðu, skjaldfimu Paflagóna. Hinn spjótfrægi Menelás
Atreifsson lagði hann spjóti, þar sem hann stóð, og kom 
lagið í viðbeinið; en Antílokkus hæfði með vopnsteini kerrusvein
hans, hinn hrausta Mýdon Atymníusson, í því hann snéri 
við hinum einhæfðu hestum; kom steinninn á miðjan olnbogann,
féllu þá taumarnir, er lagðir voru hvítu fílsbeini, úr 
höndum honum til jarðar niður í moldina. Antílokkus hljóp 
þá að honum og hjó með sverði á gagnaugað, en hann steyptist 
á höfuðið með andköfum ofan af hinni vel smíðuðu kerru 
niður til jarðar; hann kom niður á skallann og axlirnar, og stóð 
svo mjög lengi, því hann hitti þar á, sem var djúpur sandur 
undir, þar til er hestarnir komu við hann og felldu hann ofan
í dustið; en Antílokkus keyrði á hestana, og rak þá inn í flokk 
Akkea.

590   En er Hektor sá þá Menelás meðal flokkanna, fór hann
móti þeim grenjandi, og fylgdu honum hinir hraustu flokkar 
Tróverja; á undan þeim gekk Ares og hin máttuga Enýó; 
hún hafði í för með sér hinn óvægna Hergný; en Ares hreyfði 
í hendi sér ógurlega stóru spjóti, og gekk ýmist á undan Hektori, 
ýmist á eftir.

596   Þá er hinn rómsterki Díómedes sá Hektor, varð hann 
skelkaður, eins og maður sá, er gengur yfir stórt sléttlendi, 
verður úrræðalaus, þegar hann kemur að straumhörðu vatnsfalli,
er rennur fram til sjóar, og hrökkur á bak aftur, þá hann 
sér ána belja fram með froðukasti: eins hörfaði Týdeifssonur 
þá aftur, og mælti við menn sína: „Hví furðar oss, vinir, þó 
Hektor sé spjótfimur maður og öruggur hermaður, þar sem 
einn af guðunum er ávallt hjá honum og ver hann fyrir lífsháska?
Og nú er Ares þar hjá honum, líkur dauðlegum manni. 
Heyrið nú, víkið nú alljafnt á bak aftur fyrir Trójumönnum, 
og snúið þó öndverðir við þeim, en verið ei svo ofurhugaðir, 
að berjast af kappi við guðina“.

606   Þannig mælti hann, en Trójumenn voru þá komnir mjög
nærri þeim. Þá drap Hektor tvo vígkæna hermenn, Menestes 
og Ankíalus; þeir óku báðir á einni kerru. Hinn mikli Ajant 
Telamonsson kunni illa falli þeirra; gekk hann þá nær og 
skaut fögru spjóti, og kom á Amfíus Selagusson; hann átti 
heima í Pesusborg; hann var vellauðugur og átti mörg sáðlönd, 
en skapanornin leiddi hann með sér til liðs við Príamus og 
sonu hans. Ajant Telamonsson skaut til hans, og kom í brynbeltið,
og gekk hið langskefta spjót inn í kviðinn neðanverðan, 
og varð dynkur mikill, er hann féll. Þá hljóp til hinn frægi 
Ajant, og ætlaði að fletta hann vopnum, en Trójumenn létu 
hvöss, blikandi spjót drífa á honum, og lentu mörg þeirra í 
skildi hans. Hann sté þá fæti sínum á náinn, og kippti út eirspjótinu,
en eigi mátti hann þá ná hinum fögru vopnum af 
herðum hans, því skotvopnin stóðu á honum; óttaðist hann 
og hrausta návörn af hinum framgjörnu Trójumönnum, er 
fyrir stóðu margir og hraustir menn, með spjót í höndum, og
hrundu þeir honum frá sér, þó hann væri mjög stór og sterkur 
og frægur, en hann fór undan þeim í flæmingi.

627   Þannig börðust þeir í hinum harða bardaga. En hin 
máttuga skapanorn sendi þá hinn hrausta og mikla Tlepólemus 
Heraklesson móti hinum goðumlíka Sarpedoni. Þeir gengust 
í mót, og er þeir áttu skammt hvorr til annars, sonur og sonarsonur
Seifs skýsafnara, þá tók Tlepólemus svo fyrri til máls: 
„Sarpedon, höfðingi Lýkíumanna, hver nauður rekur þig til, 
óherkænan mann, að vera hér og æðrast? Logið er það um þig, 
að þú sért sonur Seifs ægisskjalda, skortir þig mikið á við þá 
menn, er í forneskju voru af Seifi komnir. Öðruvísi segja menn 
að verið hafi faðir minn, hinn sterki, djarfhugaði, ljónhjartaði 
Herakles. Hann kom eitt sinn hingað á sex skipum og við fáa 
menn, til að heimta hesta Laomedons, og þá braut hann borgina
og eyddi strætin. En þú ert ragmenni, og menn þínir drepast
hrönnum, og lítil vörn hygg eg Trójumönnum verði að 
því, þó þú kæmir frá Lýkíu, hvað sterkur sem þú ert. Muntu 
hníga verða fyrir mér, og ganga inn um Hadesar hlið“.

647   Sarpedon, foringi Lýkíumanna, svaraði honum aftur: 
„Satt var það, Tlepólemus, að hann lagði í eyði hina helgu 
Ilíonsborg; var það að kenna óviturleik hins ágæta kappa 
Laomedons, er hann gaf Herakles ill orð og greiddi honum ekki 
hestana, er hann hafði gert sér ferð eftir langt utan úr löndum; 
hafði Heraklesi þó farizt vel við Laomedon áður. En það hygg 
eg, að þér muni hér af mér bani búinn og dapur dauði; muntu 
falla fyrir spjóti mínu og veita mér ósk mína, en gefa líf þitt 
hinum hestfræga Hadesi“.

655   Svo mælti Sarpedon, en Tlepólemus reiddi á loft eskiviðarspjótið,
og flugu hin löngu spjót jafnsnemma úr höndum
beggja þeirra; kom spjót Sarpedons í miðjan hálsinn, og 
gekk hinn sárbeitti oddur þvers í gegn; sé þá dimm nótt fyrir 
augu Tlepólems. Spjót Tlepólems kom í vinstra lær Sarpedons; 
flaug oddurinn óðlátur í gegn og inn í beinið, en faðir Sarpedons
afstýrði því, að meira mein varð að.

663   Hinir ágætu félagar báru hinn goðumlíka Sarpedon burt 
úr orustunni, en hið langa spjót, er hann dró með sér, gerði 
honum sársauka; hafði engum þeirra komið í hug né hjarta 
fyrir flýtinum, að kippa eskispjótinu út úr lærinu, að hann gæti 
stigið á kerru sína; svo voru þeir vant við komnir í bardaganum.
Hins vegar báru hinir fagurbrynhosuðu Akkear Tlepólemus 
af vígvellinum. En er hinn ágæti, hugdjarfi Odysseifur varð 
þess var, þá varð óðlátt hjarta hans: kom honum þá tvennt 
til hugar, hvort hann ætti heldur að elta son hins háþrumanda 
Seifs lengra áfram, eða skyldi hann taka meiri hluta Lýkíumanna
af lífi. En hinum hjartaprúða Odysseifi átti það ekki 
auðið að verða, að drepa hinn hrausta son Seifs með hvössu eirvopni.
Sneri Aþena þá hug hans að flokki Lýkíumanna, og 
þar vo hann þá Köyranus, Alastor, Kromíus, Alkander, Halíus, 
Nóemon og Prýtanis, og nú hefði hinn ágæti Odysseifur drepið 
þar enn fleiri af Lýkíumönnum, ef hinn mikli, hjálmkviki 
Hektor hefði ekki orðið hans snögglega var. Hann gekk 
gegnum frumherjana, búinn skínanda eirmálmi, og skaut með 
því Danáum skelk í bringu. Sarpedon, sonur Seifs, varð glaður 
við, er Hektor kom þar, og bar upp við hann kveinstafi sína: 
„Príamsson, lát mig ekki liggja hér til að verða Danáum að 
herfangi. Veittu mér nábjörg! þá mun mig einu gilda, þó eg 
láti líf mitt í yðvarri borg, með því mér átti þó ekki auðið 
að verða, að komast heim aftur til míns kæra föðurlands, til 
að gleðja konu mína og minn barnunga son“.

689   Þannig mælti hann, en hinn hjálmkviki Hektor anzaði 
honum engu, heldur steðjaði fram hjá honum ákafur, svo hann 
gæti sem fyrst rekið af sér Argverja og tekið marga menn af 
lífi. Hinir ágætu félagar lögðu nú hinn goðumlíka Sarpedon 
undir hina forkunnarfögru ætibjörk Seifs ægisskjalda. Þá kippti 
hinn hrausti Pelagon, félagi hans, er hann unni mjög, eskispjótinu
úr læri hans; leið hann þá í ómegin, og sé sorti fyrir 
augu hans. En hann raknaði við aftur, og andi norðanvindsins,
er lék um hann, glæddi aftur hið örmagnaða lífsfjör.


[Mynd: Aþena hervædd]


699   Argverjar hörfuðu aldrei á leið til hinna svörtu skipa 
undan þeim Aresi og hinum eirbrynjaða Hektori; aldrei hrukku 
þeir heldur við til mótvarnar í orustu, heldur hopuðu þeir ávallt 
á hæl, þá er þeir urðu áskynja, að Ares var með Trójumönnum.
Hvern drap Hektor Príamsson og hinn eirvopnaði Ares 
þar fyrst, og hvern síðast? Þeir drápu hinn goðumlíka Tevþrant,
og enn riddarann Órestes og hinn spjótfima Trekkus 
frá Etólíu, og Öynómás og Helenus Öynópsson og hinn gyrðilkvika
Óresbíus; hann bjó í Hýlu; hann var fjárgæzlumaður 
mikill og bjó við Kefísavatn; þar voru fleiri Böyótar í grennd 
við hann og bjuggu í mjög frjóvsömu héraði.

711   En er hin hvítarmaða Hera varð þess vör, að Argverjar 
féllu í hinum harða bardaga, þá talaði hún þegar til Aþenu 
skjótum orðum: „Atrýtóna, dóttir Seifs ægisskjalda! Mikil skelfing;
sannarlega höfum við til einskis veitt Menelási það heit, 
að hann skuli leggja í eyði hina ramveggjuðu Ilíonsborg og 
komast svo heim, ef við látum hinn skaðvæna Ares hamast, 
eins og hann gerir. Komum, látum okkur einnig leggja fram 
ofurafl okkar!“

719   Þannig mælti hún, en hin glóeyga gyðja Aþena hlýddi 
orðum hennar. Hera, hin tignarlega gyðja, dóttir hins mikla 
Kronusar, fór til og bjó ena gullóluðu hesta, en Heba hleypti 
bjúgum eirhjólum áttspeluðum beggja vegna upp á hjólása 
kerrunnar; þeir voru af járni; umgjörð hjólanna var af gulli, 
og óslítandi, en þar á ofan voru felldar eirrendur, svo furða 
var á að líta; hjólnafirnar beggja vegna voru úr silfri, og 
kringlóttar; kerrustóllinn var reyrður gullböndum og silfurböndum;
kerrubogarnir voru tveir og lágu í hring um kerrustólinn; 
út frá kerrustólnum gekk kerrustöng af silfri, og fremst á stönginni
batt hún fallegt ok úr gulli, og smeygði þar í fögrum 
gulllegum okreimum. Hera leiddi hina fótfráu hesta undir 
okið, og langaði hana ákaft í kíf og háreysti. En Aþena, dóttir 
Seifs ægisskjalda, steypti af sér á gólfi Seifs hinum voðfellda, 
marglita möttli, er hún hafði sjálf búið til handa sér og vandað
sig á; þá fór hún í kyrtil skýsafnarans Seifs, og herklæddi sig 
út í hinn hörmulega ófrið; hún varpaði á herðar sér hinum 
skúfaða, ógurlega ægisskildi; hann var alsettur ógn allt um 
kring: þar var á Deilan og Vörnin, og hin ískalda Ofsókn, þar 
var á hinn ógurlegi og ófrýnilegi haus Gorgóar, hins hræðilega 
óvættar, ógnarmerki Seifs ægisskjalda; hún setti á höfuð sér 
bóluhjálm fjórbólaðan, gulllegan, nógu stóran fyrir skjaldaða 
fótgöngumenn úr 100 borgum. Hún steig fótum sínum upp í 
hina logandi kerru, og tók í hönd sér þungt, stórt og sterkt 
spjót, er dóttir hins máttuga föður sigrar með herflokka kappanna,
ef hún reiðist þeim. Þá snart Hera hestana snöggt með 
svipunni, en himinhliðin hrukku upp sjálfkrafa; þeirra hliða 
gættu Misserisgyðjurnar, þeim er hinn hávi himinn og Ólympus 
er til gæzlu fenginn, bæði til að láta upp hið þétta ský, og til 
að láta það aftur. Þar í gegnum þau hlið héldu þær hinum 
sporum-keyrðu hestum. Þær fundu Kronusson, þar er hann sat 
langt frá öðrum guðum á efsta hnúki hins margtindótta Ólymps. 
Hin hvítarmaða gyðja Hera stöðvaði þar hestana; hún mælti 
við hinn æðsta Seif Kronusson, og spurði: „Faðir Seifur, mislíkar
þér ekki við Ares fyrir þessi hroðaverk, að hann skuli 
svo mjög og á slíkan hátt hafa eytt liði Akkea, gífurlega og 
gegndarlaust? Mér fellur það sárt; en þau hafa þar gaman af 
í hljóði, þau Kýpris og Appollon silfrinbogi, er sigað hafa af 
stað fífli þessu, er engan rétt kennir. Faðir Seifur, muntu nokkuð
reiðast mér, þó eg reki Ares með hörðum höggum burt úr 
orustunni?“

764   Skýsafnarinn Seifur svaraði henni og sagði: „Hana þá! 
Sendu hina rángjörnu Aþenu móti honum; hún er helzt vön 
að leika sárt við hann“.

767   Svo mælti hann, en hin hvítarmaða gyðja Hera gerði, 
sem hann bauð; hún keyrði á hestana, en þeir flugu viljugir 
áfram milli jarðarinnar og hins stirnda himins. Svo langt sem 
maður eygir út í bláinn, þegar hann situr á leiti og horfir út 
til hins dimmbláa hafs, svo langt leggja þeir undir sig á stökkinu,
guðanna hádunandi hestar. En er þær komu til Trójuborgar
og hinna rennandi vatnsfalla, þar sem Símóis og Skamander
steypa straumum saman, þá stöðvaði hin hvítarmaða 
gyðja Hera þar hestana; hún leysti þá frá kerrunni og brá yfir 
þá miklum myrkva, en Símóis lét ódáinsgras upp spretta handa 
þeim að bíta. En þær fóru af stað, líkar í göngu styggum villidúfum, 
og höfðu ákafan hug á að hjálpa argverskum mönnum.
Þær komu þangað, er hinir flestu og hraustustu af Argverjum
stóðu í einni þyrpingu í kring um hinn sterka riddara 
Díómedes, líkir hráætum ljónum eða villigöltum, er aldrei 
verður aflfátt. Þá nam hin hvítarmaða gyðja Hera þar staðar, 
og kallaði; var hún þá í líki hins hugstóra, eirrómaða Stentors, 
er kallaði svo hátt, sem 50 menn aðrir: „Minnkun er þetta, 
Argverjar. Mikil skömm er að yður, svo fríðir menn sem þér 
eruð ásýndum! Meðan hinn ágæti Akkilles gekk í orustu, stigu 
Trójumenn aldrei út fyrir Dardanshlið, því þeir óttuðust hans 
sterka spjót, en nú berjast þeir langt frá borginni niðri við hin 
holu skip“.

792   Með þessum orðum hvatti hún hug og dug hvers manns. 
Hin glóeyga gyðja Aþena hljóp til Týdeifssonar; hún hitti konunginn
hjá kerru sinni og hestum; var hann að kæla sár sitt, 
það er Pandarus hafði skotið hann með örinni, því svitinn 
undir enum breiða fetli hins kringlótta skjaldar angraði hann; 
varð hann af því mæddur og þreyttur í hendinni, er hann hélt 
upp fetlinum og þerraði af hið svarta blóð. Gyðjan tók um 
ok hestanna og mælti: „Víst hefir Týdeifur átt sér lítt líkan 
son. Týdeifur var maður lítill vexti, en góður bardagamaður. 
Og jafnvel þá, þegar eg bannaði honum að berjast og gera mikið 
um sig, þá hann fór sendiför frá Akkeum til Þebu, þar sem 
margir Kadmeumenn voru saman komnir, og eg réð honum 
að sitja að veizlu í höllinni með spekt og kyrrð, þá hélt hann 
þó fram hinu sama kapplyndi, sem fyrr, og skoraði á sveina 
Kadmeumanna til leiks, og vann öll verðlaunin. Að vísu stend 
eg við hlið þér og gæti þín, og eggja þig einlæglega að berjast
við Trójumenn, en þó er annaðhvort, að þú ert þreyttur orðinn
af miklu erfiði, eða kjarklaus ótti hefir gagntekið þig, og 
ertu þá ekki sonur hins herkæna Týdeifs Öynefssonar“.

814   Hinn sterki Díómedes svaraði henni og sagði: „Eg 
þekki þig, gyðja, dóttir Seifs ægisskjalda; eg skal því segja 
þér í einlægni og engu leyna: hvorki hefir kjarklaus ótti gagntekið
mig, né nokkur lúi. En eg man enn eftir þeirri áminningu,
sem þú gerðir mér: Þú bannaðir mér að berjast í móti 
hinum sælu guðum, nema ef Afrodíta, dóttir Seifs, kæmi í bardagann,
þá sagðir þú, að eg skyldi særa hana með hvössu eirvopni.
Þess vegna hopa eg nú sjálfur á hæl, og hefi sagt öllum 
öðrum Argverjum að þyrpast hingað, því eg sé, að Ares hefir 
nú öll yfirráð í bardaganum“.

825   Hin glóeyga gyðja Aþena svaraði honum og sagði: „Minn 
hjartkæri Díómedes Týdeifsson! Ekki skaltu fyrir þá skuld 
óttast Ares eða nokkurn annan af hinum ódauðlegu guðum; 
slíkur bjargvættur er eg þér. Heyr nú, halt fyrst hinum einhæfðu 
hestum þínum móti Aresi, högg þú til hans, og hræðst ekki 
hinn óðláta Ares, þenna vitfirring, þetta sjálfskapaða böl, þenna 
ýmisgjarna guð. Hann lofaði okkur Heru nýlega, þá hann talaði
við okkur, að hann skyldi berjast í móti Trójumönnum, 
en hjálpa Argverjum; en nú er hann í flokki Trójumanna, en 
hefir gleymt hinum“.

835   Að því mæltu kippti hún Stenelus á bak aftur, og hratt 
honum til jarðar ofan af kerrunni, og stökk hann þegar á burt. 
En gyðjan sté í miklum vígahug upp í kerrustólinn hjá hinum 
ágæta Díómedes, og brakaði mjög í ætibjarkarásnum af þunganum,
því hann bar óttalega gyðju og hinn hraustasta mann. 
Pallas Aþena tók svipuna og taumana, og stýrði þegar hinum 
einhæfðu hestum fyrst móti Aresi; hann var þá að fletta vopnum
hinn afar stóra Perífant, hinn fræga Okesíusson; hann var 
langhraustastur af Etólum. Þenna mann fletti hinn blóðflekkaði
Ares. Þá lét Aþena á sig Hadesarhjálm (hulinshjálm), svo 
hinn sterki Ares sæi hana ekki. En er hinn mannskæði Ares
sá hinn ágæta Díómedes, þá lét hann hinn afar stóra Perífant 
liggja, þar sem hann hafði fyrst drepið hann og tekið af lífi, 
en gekk móti hinum reiðkæna Díómedes. En er þeim lenti 
saman, þá seildist Ares fram, og lagði eirspjóti fyrir ofan okið 
og taumana, og vildi drepa Díómedes, en hin glóeyga gyðja 
Aþena tók spjótið með hendi sinni og skaut því út frá kerrustólnum,
svo það flaug út í bláinn. Því næst lagði hinn rómsterki
Díómedes fram eirspjóti sínu, en Pallas Aþena stefndi 
spjótinu neðanvert í nárann, þar sem bryngyrðillinn lá yfir um 
hann; þar kom hann lagi á Ares, og særði hann, og skar í 
sundur hið fríða hörund. Hann kippti spjótinu út aftur, en 
hinn eirvopnaði Ares grenjaði svo hátt, sem 9 þúsund eða 10 
þúsund menn æpa í bardaga, þegar þeir hefja kappleik Aresar; 
urðu þá Akkear og Trójumenn hræddir og skulfu af ótta: svo 
hátt öskraði Ares, er aldrei verður saddur á bardögum.

864   Eins og svört dimma sést á skýjunum, þegar stórviðri 
brestur á eftir hita: eins var hinn eirvopnaði Ares tilsýndar fyrir 
Díómedes Týdeifssyni, þá hann fór upp í skýjum á hinn víða 
himin. Hann kom skjótt til hins háva Ólymps, aðseturs guðanna;
hann settist hjá Seifi Kronussyni, hryggur í huga, sýndi 
honum hið ódauðlega blóð, er lagaði úr undinni, og talaði kveinandi
til hans skjótum orðum: „Faðir Seifur, mislíkar þér ekki, 
er þú sér þessi hroðaverk? Ávallt fáum vér guðirnir verstu 
útreið hvorr af völdum annars, þá vér viljum vera mönnunum 
til þægðar. Vér brjótumst allir móti þér, af því hin óvitra, skaðvæna
dóttir, sem þú átt, hyggur jafnan á óhæfuverk. Því allir 
aðrir guðir, þeir er á Ólympi eru, hlýða boði þínu, og sérhverr 
af oss er þér undirgefinn. En hana ávítar þú aldrei, hvorki í
orði né verki, heldur æsir hana upp, því þú hefir sjálfur alið 
hina skaðvænu mey. Hún æsti nú ofurhugann Díómedes Týdeifsson 
til að æða á móti hinum ódauðlegu guðum. Fyrst 
særði hann Kýprisi með höggvopni á höndina í úlnliðnum, og 
síðan óð hann að mér, líkur einhverjum guði; og ef eg hefði 
ekki með hvatleik hlaupið undan honum, þá hefði eg annaðhvort

orðið að þola þar langar kvalir meðal hinna ógurlegu 
valkasta, eða eg hefði orðið máttlaus lifandi fyrir höggum eirvopnsins“.

888   Skýsafnarinn Seifur leit til hans með reiðisvip, og mælti: 
„Sit ekki hjá mér volandi, þú hverflyndi guð! Þú ert mér leiðastur
allra guða, þeirra er á Ólympi búa; því þér eru jafnan 
kærar deilur, orustur og bardagar; hefir þú hið óhemjulega 
og óvægna skap Heru, móður þinnar, er eg varla fæ haldið í 
taumi með orðum einum, og hygg eg því, að þig hafi hent 
þetta fyrir hennar tilstilli. Þó má eg ekki þola, að þú kveljist 
svo lengur, því þú ert þó af mínu bergi brotinn, og við mér 
átti móðir þín þig. En ef þú, slík vobeyða, værir sonur einhvers 
annars af guðunum, þá mundir þú fyrir löngu vera kominn 
niður fyrir Úranssonu“.

899   Þá hann hafði þetta sagt, bað hann Peon að lækna 
hann. Peon bar þá á hann verkeyðandi smyrsl, og græddi hann, 
því Ares var ekki dauðlegur. Eins skjótlega og fíkjulyf hleypa 
saman hvítri mjólk, sem er þunn og snýst mjög ótt í hring, 
þá hrært er í henni: eins fljótt læknaði Peon hinn óðláta Ares. 
Heba gerði honum laug og færði hann í fögur klæði. Síðan 
settist hann dáðum hróðugur hjá Seifi Kronussyni.

907   Þær Hera Argverjagoð og Aþena hin alalkómenska komu 
nú aftur til hallar hins mikla Seifs, eftir það að þær höfðu komið 
hinum mannskæða Aresi til að láta af manndrápunum.






SJÖTTI ÞÁTTUR


SAMTAL HEKTORS OG ANDRÓMÖKKU.

TRÓJUMENN og Akkear voru nú orðnir einir sér í hinum
ógurlega hergný; geisaði orustan ákaft hér og þar 
um völlinn milli vatnsfallanna Símóis og Ksantus, og 
skutu menn eirslegnum spjótum hvorir á aðra.

5   Ajant Telamonsson, skjólgarður Akkea, rauf fyrstur fylkingu
Trójumanna og lét birta fyrir augum sveitunga sinna. 
Hann kom fyrstur lagi á mann þann, er hraustastur var af 
Þrakverjum, hinn vaska og mikla Akamant Evsórusson; hann 
lagði í bólu hins þéttfexta hjálms, og rak spjótið inn í ennið; 
gekk eiroddurinn inn í bein; sé þá sorti fyrir augu hans.

12   Hinn rómsterki Díómedes drap Axýlus Tevþrantsson, 
hann átti heima í hinni velbyggðu Arisbu; hann var auðugur 
af fé og hafði mikla mannheill, því hann bjó í þjóðbraut og 
veitti öllum góðan beina. En þá gekk engi þeirra fram til varnar
honum, að firra hann döprum dauða. Tók Díómedes þá 
báða af lífi, hann sjálfan og svein hans, Kalesíus, er þá var 
kerrusveinn hans, og fóru þeir báðir niður í jörðina.

20   Evrýalus drap þá Dresus og Ofeltíus, elti síðan þá Esepus 
og Pedasus; þá hafði vatnadísin Abarbára átt forðum við hinum
fræga Búkolíon; Búkolíon var elzti sonur hins ágæta 
Laomedons, og ól móðir hans hann á laun. Eitt sinn er Búkolíon 
sat að sauðum, gerði hann sér dátt við vatnadísina og samrekkti
henni; varð hún barnshafandi og ól tvo sveina, tvíbura; 
þá sveina tók Mekisteifsson af lífi, og fletti þá vopnum. Hinn 
hugdjarfi Polýpöytes drap Astýalus; Odysseifur drap Pidýtes 
hinn perkóska með eirspjóti; Tevkrus hinn ágæta Aretáon; 
Antílokkus Nestorsson vó Ablerus með fagri lenzu; herkonungurinn
Agamemnon vó Elatus; hann bjó í hinni hávu 
Pedasusborg á bökkum hins straumfagra Satníóis; kappinn 
Leítus drap Fýlakus á flótta, en Evrypýlus drap Melantíus.

37   Þessu næst handtók hinn rómsterki Menelás Adrestus, 
því hestar hans fældust á vellinum; höfðu þeir flækzt í porskvisti;
brutu þeir þá sundur fremra hluta kerrustangarinnar, og 
fóru til borgarinnar, þangað sem aðrir hestar flýðu, þeir er 
fælzt höfðu. En Adrestus valt úr kerrustólnum niður með hjólinu,
og féll á grúfu niður í moldina; gekk þá Menelás Atreifsson
að honum með langskeft spjót í hendi. Þá tók Adrestus 
um kné hans, og bað: „Gef mér líf, Atreifsson, og þigg af mér 
fullt lausnargjald. Faðir minn er auðmaður mikill, og eru margir 
menjagripir geymdir í húsi hans, bæði eir og gull og seigunnið 
járn; mun faðir minn greiða þér þar af ógrynni fjár til útlausnar
mér, ef hann spyr, að eg er lífs niðri við skip Akkea“.

50   Þannig mælti hann, og hrærði með þessum orðum huga 
í brjósti hans, og var nú við sjálft, að Menelás fengi hann í 
hendur sveini sínum, til að fara með hann ofan til skipa. En 
þá kom Agamemnon hlaupandi móti honum, kallaði til hans 
og mælti: „Heyr, kæri Menelás, hví tekur þig svo sárt til 
þessara manna? Ágæt munu víst þau verk hafa verið, er Trójumenn
höfðust að á heimili þínu! Nei, engi þeirra skal undan 
komast bráðum bana eða sleppa úr vorum höndum. Ekki einu 
sinni ungbarnið í móðurkviði skal undan komast, heldur skulu 
allir jafnt drepnir verða, þeir er í Ilíonsborg eru, liggja ógrafnir, 
og engi vita, hvað af þeim er orðið“.

61   Með þessum orðum sneri kappinn huga bróður síns, því 
þetta var heilræði. Stakk Menelás þá hendi sinni við Adrestus 
og hratt honum frá sér, en Agamemnon konungur lagði hann
spjóti í nárann; féll Adrestus þá á bak aftur, en Atreifsson sté 
fæti sínum á brjóst honum og kippti út eskiviðarspjótinu.

66   Þá kallaði Nestor hátt, og mælti til Argverja: „Kærir 
vinir, þér öðlingar Danáa, þjónar Aresar! Engi má nú dveljast 
eftir og leggjast að valrofi, til þess að komast með sem mest 
herfang til skipa, heldur skulum vér drepa mennina, en síðan 
munu þér í tómi ræna hinn fellda val, er liggur um vígvöllinn“.

72   Með þessum orðum hvatti hann hug og dug hvers manns. 
Mundu Trójumenn nú hafa hrokkið undan Akkeum, ástvinum
Aresar, og farið inn í Ilíonsborg, og enga vörn sýnt af 
sér, ef Helenus Príamsson, sem var einhverr hinn ágætasti 
fuglaspámaður, hefði ekki gengið til Eneass og Hektors, og 
mælt til þeirra: „Eneas og Hektor, herstarfið liggur mest á 
ykkur af Trójumönnum og Lýkíumönnum, sökum þess að 
þið eruð hraustastir til allrar framkvæmdar, bæði til framgöngu 
og fyrirhyggju. Látið hér nú staðar numið, og farið um kring 
hvervetna, og haldið hermönnunum hér kyrrum fyrir framan 
borghliðin, áður en þeir gera þann óvinafagnað, að stökkva 
flýjandi í fang konum sínum. En er þið hafið eggjað fram 
alla herflokkana, þá munum vér vera hér eftir og halda uppi 
bardaga við Danáa, þó mjög sé nærri oss gengið; því nú býður 
nauðsyn til. En þú, Hektor, skalt fara til borgarinnar, og koma 
á tal við móður okkar; hún skal stefna saman höfðingjakonunum
til hofs hinnar glóeygu Aþenu í háborginni, og ljúka 
upp með lykli dyrum goðahússins; hún skal taka þann möttul, 
er hún þykist eiga mestan og fegurstan í höll sinni og henni 
þykir sjálfri vænst um, og leggja á kné hinnar hárfögru Aþenu; 
hún skal heita á hana, að fórnfæra henni 12 ársgamlar kvígur 
ótamdar, og vita, hvort hún vill aumkva sig yfir borgina og 
yfir konur og ungbörn Trójumanna, ef svo má verða, að 
hún bægi Týdeifssyni frá hinni helgu Ilíonsborg, þeim hinum 
tryllta bardagamanni, hinum sterka flóttafrömuði; ætla eg hann 
nú vera hraustastan af Akkeum, og aldrei óttuðumst vér svo 
þjóðhöfðingjann Akkilles, er menn þó kveða vera gyðju son;
því þessi maður gengur mjög fram, sem óður væri, og má 
engi við hann jafnast að hugmóð“.

102   Þannig mælti hann, en Hektor gerði, sem bróðir hans 
réð til. Hann varp sér þegar í öllum herbúnaði ofan til jarðar, 
gekk með hvöss spjót í hendi hvervetna um herinn og eggjaði 
liðið til orustu, og vakti ógurlegan hergný. Snerust menn skjótt 
við, og stóðu öndverðir við Akkeum; hörfuðu Argverjar þá 
undan og léttu manndrápunum; hugðu þeir einhvern hinna 
ódauðlegu guða kominn vera ofan af hinum stirnda himni til 
liðs við Trójumenn, er þeir hefðu svo skjótt við snúizt. Þá 
kallaði Hektor hátt, og mælti til Trójumanna: „Þér ofurhuguðu
Trójumenn og langt aðkomnu liðsmenn! Verið hraustir 
karlmenn, góðir hálsar, og leggið fram ofurefli yðvart, meðan 
eg fer til Ilíonsborgar, og segi ráðsöldungunum og konum vorum
að heita á guðina og lofa þeim hundraðsfórnum“.

116   Að því mæltu gekk hinn hjálmkviki Hektor burt, en 
hin svarta leðurrönd, er lá utan um hinn bungaða skjöld, skall 
á hælum hans og hnakka.

119   Glákus Hippolokkusson og sonur Týdeifs gengu báðir 
fram milli herfylkinganna hvorratveggju, og voru í miklum 
vígahug. En er þeir áttu skammt hvorr til annars, tók hinn 
rómsterki Díómedes svo fyrri til máls: „Hvað manna ertú, góður
maður? Aldrei hefi eg þig fyrr augum litið í hinum mannsæma
bardaga; en þó hefir þú nú sökum ofurhuga þíns gengið 
helzt til langt fram fyrir aðra, er þú bíður eftir hinu langskefta
spjóti mínu; því ógæfumanna synir eru það, er verða 
á götu minni, þegar á mér er móðurinn. En ef þú ert einhverr 
af hinum ódauðlegu guðum, og kominn af himni ofan, þá 
mun eg ekki berjast við himneska guði. Því ekki varð hinn 
sterki Lýkúrgus Drýantsson langlífur, þegar hann fór að keppa 
við hina himnesku guði. Það var einu sinni, að hann hrakti á 
burt fóstrur hins óðláta Díónýsuss á enu sannhelga Nysíonsfjalli; 
köstuðu þær allar undir eins blótstöfum sínum til jarðar, þegar 
manndráparinn Lýkúrgus lamdi þær með nautastafnum, en
Díónýsus varð forflótta og stakk sér niður í sjávarbylgjuna; tók 
Þetis móti honum í kjöltu sér; var þá í honum skelkur og megn 
skjálfti af ógnarlátum þessa manns. Hinir hóglífu guðir reiddust
honum eftir það, og Kronusson gerði hann sjónlausan, og 
varð hann ekki langgæður úr því, eftir það hann var orðinn 
óvinsæll hjá hinum ódauðlegu guðum. Við hina sælu guði vil 
eg ekki berjast; en sértu einn af dauðlegum mönnum, þeim 
er eta ávöxt jarðar, þá gakk nær, svo þú megir skjótt hreppa 
fullkominn bana“.

144   Hinn frægi Hippolokkusson svaraði honum: „Þú stórhugaði
Týdeifsson, hví spyr þú að ætt minni? Ætt manna er 
sem ætt laufblaðanna: sumum laufblöðum feykir vindur til 
jarðar, en önnur spretta í blómlegum skógi, þegar vortíminn 
kemur. Eins eru ættir manna: sumar vaxa upp, aðrar líða undir 
lok. En ef þú vilt fræðast um þetta, þá skal eg segja þér ætt 
mína, svo þú vitir hana glöggt, og þekkja hana þó margir menn. 
Effýra heitir borg; hún liggur við vog einn í enu hestauðga 
Argverjalandi. Þar var Sisýfus; hann var allra manna slægvitrastur; 
Sisýfus var Eólusson. Sonur hans var Glákus, en 
Glákus átti hinn ágæta Bellerófontes (Bellerus-bana); honum 
höfðu goðin veitt fríðleik og elskuverða karlmennsku, en 
Pröytus ætlaði honum illt í huga sér, og rak hann úr landi, 
því Pröytus var einvaldur yfir Argverjum, og hafði Seifur lagt 
þá undir ríkisvönd hans. Nú varð hin ágæta Antea, kona 
Pröytusar, svo óðfús eftir Bellerófontes, að hún vildi eiga við 
hann samlag leynilega, en til þess gat hún með engu móti 
fengið hinn göfuglynda, hergjarna Bellerófontes. Hún mælti 
þá til Pröytusar konungs, og fór með ósannindi: „Betur þú 
værir dauður, Pröytus, ella drep að öðrum kosti Bellerófontes, 
því hann vildi eiga samlag við mig nauðuga“. Svo mælti hún, 
en konungur varð stórreiður, er hann heyrði slíkt; þókti Pröytusi 
þó mikið fyrir að drepa hann sjálfur, og sendi hann því til 
Lýkíu, og fékk honum skaðvænlegar jarteiknir; hafði hann 
rist mörg lífspell á samanlagt spjald, til að fyrirkoma honum,
og bað hann sýna það tengdaföður sínum. Bellerófontes fór 
til Lýkíu með góðri leiðsögn goðanna. En er hann kom til 
Lýkíu og til hins rennanda Ksantusfljóts, veitti konungur hinnar 
víðlendu Lýkíu honum góðar viðtökur, hélt honum veizlu í 
9 daga og slátraði 9 uxum. En er hin rósfingraða Morgungyðja 
kom í ljós tíunda daginn, þá spurði hann um erindi hans, og 
mæltist til að sjá jarteikn þá, er hann hefði með að fara til 
sín frá Pröytusi, dótturmanni sínum. En er hann hafði tekið 
við hinni illu jarteikn dótturmanns síns, þá lagði hann fyrst 
fyrir Bellerófontes að drepa hina ógnastóru Kímeru; hún var 
af goðaætt, en ekki manna, ljón að ofanverðu, dreki að neðanverðu, 
en hauðna í miðju, og blés ógurlega eldsmagni brennanda. 
Bellerófontes drap Kímeru, af því hann treysti fyrirburðum 
goðanna. Þar næst barðist hann við hina frægu Sólýma, 
og kvað það verið hafa hinn harðasta bardaga, er hann hefði 
í komið við mennska menn. Í þriðja sinni drap hann hinar 
karlgildu Skjaldmeyjar. En þá hann var á leið þaðan aftur, 
gerði konungur honum annað vélafullt bragð: hann valdi til 
þá menn, er hraustastir voru í hinni víðlendu Lýkíu, og setti 
fyrir hann launsátur; en öngvir af þeim komu heim aftur; drap 
hinn ágæti Bellerófontes þá alla. En er konungur komst að 
raun um, að hann væri goðkynjuð hetja, hélt hann honum 
þar hjá sér, og gifti honum dóttur sína; hann gaf honum 
helming alls ríkisins, og skiptu Lýkíumenn honum landi til 
eignar; það var fagurt land, og betra en önnur lönd, gott tréland 
og plógland. Konungsdóttir átti þrjú börn við enum herkæna 
Bellerófontes, þau Ísander, Hippolokkus og Laódamíu. 
Hinn ráðvísi Seifur lagðist með Laódamíu, og ól hún hinn 
goðumlíka, eirvopnaða Sarpedon. En er Bellerófontes varð fyrir 
reiði allra goðanna, þá ráfaði hann einmana um Alejonsvöll, 
örmæddi hjarta sitt og firrðist alla mannavega; því hinn vígsólgni 
Ares hafði drepið Ísander, son hans, í bardaga við hina frægu 
Sólýma, en Artemis gullintauma hafði reiðzt Laódamíu og 
vegið hana. En Hippolokkus átti mig, og hans son em eg sagður. 
Hann sendi mig til Trójuborgar, og lagði ríkt á við mig, 
að eg væri jafnan afburðamaður og skörungur annarra manna, 
og ekki ættleri forfeðra minna, er voru langhraustastir menn 
í Effýru og hinni víðlendu Lýkíu. Þessi er ætt mín, og af þessu 
em eg bergi brotinn“.

[Mynd: Bellerófontes drepur Kímeru.]

212   Þannig mælti hann, en hinn rómsterki Díómedes varð 
glaður; hann stakk spjótinu niður í hina margfrjóvu jörð, og 
talaði blíðlega til þjóðhöfðingjans: „Þú munt þá vera forn langfeðgagestfélagi 
minn. Því hinn ágæti Öynefur gisti eitt sinn 
hinn fræga Bellerófontes í höll sinni, og hélt honum hjá sér 
20 daga, og gáfu þeir hvorr öðrum fagrar gestgjafir: Öynefur 
gaf honum brynbelti, litað í fögrum purpura, en Bellerófontes 
gaf honum tvíker af gulli, og lét eg það eftir í húsi mínu, þá 
eg fór heiman; en til Týdeifs man eg ekki, því eg var þá 
ungur, er hann skildi við mig, þá er her Akkea lézt hjá Þebu. 
Nú em eg því kær gestvinur þinn hvervetna í Argverjalandi, en 
þú minn í Lýkíu, þegar eg kem í það land. Látum oss nú 
varast, að skjóta skafti hvorr að öðrum, og þó í mannþröng 
sé; því nóg er handa mér til að drepa af Trójumönnum og 
hinum frægu liðsmönnum þeirra, ef guð gefur mér færi á og 
eg næ einhverjum þeirra á fæti; nóg er og til handa þér af 
Akkeum til atvígis, ef þú kemur í færi um. En nú skulum við 
skiptast vopnum við, svo þeir sjái, sem hér eru, að við erum 
langfeðgagestfélagar“.

232   Þá þeir höfðu sagt þetta, stukku þeir ofan af kerrunum, 
tókust höndum saman og seldust tryggðir. En þá glapti Kronusson 
Glákusi vitsmuni, er hann skipti vopnum við Díómedes 
Týdeifsson, og lét gullvopn fyrir eirvopn, hundrað uxalög fyrir 
níu uxalög.

237   Þegar Hektor kom til Skehliða og ætibjarkarinnar, komu 
konur og dætur Trójumanna hlaupandi og þyrptust kring um 
hann, og spurði að sonum sínum, bræðrum, vinum og eiginmönnum. 
Hann bað þær allar, hverja af annarri, að heita á 
guðina, því margar þeirra áttu harma fyrir höndum.

242   Þá kom Hektor til hinnar fögru hallar Príamuss; hún 
var gerð með höggnum svölum; í höllinni voru 50 herbergi 
af höggnum steini, byggð hvert nálægt öðru; þar hvíldu synir 
Príamuss hjá eiginkonum sínum. En þar gagnvart hins vegar 
innan hallar voru 12 herbergi af höggnum steini handa dætrum 
Príamuss, þau voru innan húss og byggð hvert hjá öðru; 
þar hvíldu dótturmenn Príamuss hjá hinum heiðvirðu konum 
sínum. Og er Hektor kom þangað, mætti honum hin gjafmilda 
móðir hans; hún leiddi inn með sér Laódíku; sú var 
fríðust dætra hennar. Hekaba tók í hönd Hektors, tók til orða 
og mælti: „Hví ertu kominn, sonur? hví hefir þú yfirgefið 
hina óvægnu orustu? Mjög þrengja þeir þó að oss, synir Akkea, 
er eg ekki má nefna, þeir er berjast í kring um borg vora, 
að hugur þinn skuli hafa hvatt þig að fara hingað, til að 
fórna höndum upp til Seifs frá háborginni. En bíð þú, meðan 
eg sæki þér ljúffengt vín, að þú dreypir fyrst dreypifórn föður 
Seifi og öðrum ódauðlegum goðum, og fáir síðan að hressa 
þig sjálfur, ef þú getur drukkið nokkuð; því mjög styrkir 
vín þann mann, sem þreyttur er, eins og þú ert nú þreyttur 
orðinn af því að verja vini þína og vandamenn“.

263   Hinn mikli, hjálmkviki Hektor svaraði henni: „Færðu 
mér ekki hið ljúffenga vín, heiðvirða móðir, svo þú ekki vanmegnir 
mig, og eg missi hug og þrek. Með óþvegnum höndum 
þori eg ekki að dreypa Seifi hið skæra vín. Á Seif svartskýjaguð 
má engi heita, sá er ataður er í blóði og dreyrstokknum 
aur. Heyr þú, kalla saman höfðingjakonurnar, og gakk til 
hofs hinnar fengsælu Aþenu með fórnir; tak möttul þann, 
er þú átt fegurstan og mestan í herbergi þínu, og þér þykir 
langvænst um sjálfri, legg hann í kné hinni hárfögru Aþenu, 
og heit á hana, að fórnfæra henni í hofinu 12 ársgamlar kvígur 
ótamdar, og vit, hvort hún vill þá aumkvast yfir borgina og 
yfir konur og ungbörn Trójumanna, ef svo má verða, að hún 
bægi Týdeifssyni frá hinni helgu Ilíonsborg, þeim hinum tryllta 
bardagamanni og sterka flóttafrömuði. Far þú, segi eg, til 
hofs hinnar fengsælu Aþenu, en eg mun fara á fund Parisar og 
kalla á hann, ef hann vil hlýða orðum mínum. Þess mundi 
eg óska, að jörðin sylgi hann þegar í stað; því hinn ólympski 
guð ól hann upp til mikils tjóns fyrir Trójumenn og fyrir 
hinn hugstóra Príamus og börn hans. Ef eg sæi hann kominn 
niður í Hadesarheim, mundi mér finnast sem slokknaður væri 
hinn sárasti harmur hjarta míns“.

286   Þannig mælti hann, en hún gekk til herbergja sinna og 
kallaði á þjónustumeyjarnar, og fóru þær um borgina og stefndu 
saman höfðingjafrúnum. En Hekaba gekk ofan í hinn ilmanda 
geymslusal; þar átti hún fjölglitaða möttla, er unnið höfðu sættverskar 
konur, þær er hinn goðumlíki Alexander hafði flutt 
með sér frá Sídonsborg (Sætt), þá er hann sigldi yfir hið breiða 
haf, í þeirri ferð er hann flutti hina kyngöfgu Helenu heim til 
sín. Hekaba tók upp einn möttulinn til að færa Aþenu að 
gjöf, þann er glitprúðastur var og mestur; lýsti af honum, sem 
af stjörnu, og lá neðstur af möttlunum. Fór hún nú af stað, 
og margar höfðingjafrúr með henni.

297   En er þær komu til Aþenuhofs í háborginni, þá lauk 
hin kinnfagra Þeanó upp dyrum fyrir þeim; hún var dóttir 
Kisseifs og konu hins reiðkæna Antenors; hana höfðu Tróverjar 
gert að hofgyðju Aþenu. Þær fórnuðu allar höndum til 
Aþenu og æptu hástöfum, en hin kinnfagra Þeanó tók möttulinn 
og lagði í kné hinni hárprúðu Aþenu, gerði bæn sína og 
hét á dóttur ens mikla Seifs: „Máttuga Aþena, borgarvörður, 
ágæta gyðja! Brjót í sundur spjót Díómedesar, og lát hann 
sjálfan falla á grúfu fyrir framan Skehlið; skulum vér þá þegar 
fórnfæra þér 12 ársgamlar kvígur ótamdar, ef þú vilt þá aumkvast 
yfir borgina og yfir konur Trójumanna og ungbörn þeirra“. Svo 
mælti hún biðjandi, en Pallas Aþena varð ekki við bæn hennar.

312   Þannig hétu þær á dóttur ens mikla Seifs; en Hektor 
gekk til ennar fögru hallar Alexanders, er hann hafði sjálfur 
smíðað, og menn þeir, er beztir smiðir voru í hinu jarðfrjóva 
Trójulandi; höfðu þeir gert honum svefnskála og stofu og 
forgarð í háborginni, nálægt Príamus og Hektori. Hektor, ástvinur 
Seifs, gekk inn í höllina; hann hafði í hendi sér spjót 
ellefu álna langt, falurinn fram úr skaftinu var af eiri og 
lýsti af, og gullhólkur um utan. Hektor hitti Alexander í 
skála; hann var að fara með hin fögru vopn sín, og handlék 
skjöld sinn og brynju og hinn bjúga boga; en Helena hin argverska 
sat hjá ambáttum sínum, og sagði þjónustumeyjum sínum 
fyrir hannyrðir. En er Hektor leit Alexander, veitti hann 
honum þungar átölur: „Þú undarlegi maður, ekki sæmir þér 
að setja þetta ógeð í hug þér. Hermennirnir falla í orustunni 
kringum borgina og hinn háva borgarvegg; en sökum þín 
hefir heróp og styrjöld leikið sem logi umhverfis um þessa 
borg, og mundir þú þó álasa öðrum, ef þú sæir hann liggja svo 
á liði sínu í hinum geigvænlega ófriði. Heyr nú, rís upp, svo 
borgin verði ekki brennd í óvina eldi!“

332   Hinn goðumlíki Alexander svaraði honum: „Með því 
þú átelur mig, Hektor, með sanngirni og ekki um skör fram, 
þá skal eg segja þér nokkuð, en þú tak eftir, og heyr, hvað eg 
segi: ekki er það svo af ógeði eða óvilja til Trójumanna, að eg 
sit inni í skála, sem af hinu, að eg vil gefa rúm harmi mínum. 
En nú hefir kona mín farið að mér með mjúkum orðum og 
eggjað mig til orustu; sýnist mér það og sjálfum sæmra, því 
sigursældin fer frá manni til manns. Heyr nú, bíð nú eftir mér, 
meðan eg fer í hervopnin; eða far þú, en eg mun koma á eftir; 
vonar mig, að eg nái þér“.

342   Svo mælti hann, en hinn hjálmkviki Hektor anzaði 
honum engu. Þá talaði Helena til hans blíðum orðum: „Mágur 
minn, ósvífinnar og andstyggilegrar konu, sem völd er orðin 
mikillar ógæfu. Eg vildi óska, að þann dag, er móðir mín ól 
mig fyrst, hefði voðalegur vindbylur feykt mér upp á eitthvert 
fjall, eða ofan í bylgju hins brimótta hafs, og bylgjan svo skolað 
mér burt, heldur en að þessir atburðir hefðu orðið. En með 
því guðirnir hafa látið þessi mein að hendi bera, þá vildi eg, 
að eg hefði verið gefin einhverjum betra manni, sem fyndi til 
þess álass og þeirra svívirðinga, er hann yrði fyrir af öðrum 
mönnum; því hyggja þessa manns er ekki staðföst nú, og mun 
ekki verða á síðan, og er spá mín, að hann muni þar illt af 
hljóta. Heyr nú, gakk inn, mágur, og sezt á stól þenna, því 
erfiðið leggst þyngst á þig sökum mín, ósvífinnar konu, og 
sökum glæps Alexanders; hefir Seifur lagt á okkur þau illu 
álög, að jafnvel eftirkomandi menn munu orð á gera“.

359   Hinn mikli, hjálmkviki Hektor svaraði henni: „Vel fer 
þér, Helena, en bjóð mér ekki að sitja, mun eg ekki þiggja 
það, því nú leikur mér meir í mun að hjálpa Trójumönnum; 
sakna þeir mín mjög, meðan eg em burtu. En rektú heldur 
eftir Alexander, og flýti hann sér sjálfur, svo hann nái mér, 
áður eg fer úr borginni; því eg ætla heim í hús mitt, til að sjá 
heimafólk mitt, konu mína og minn unga son, því óvíst er, 
hvort eg kem aftur til þeirra framar, eða guðirnir láta mig 
falla fyrir Akkeum“.

369   Að því mæltu gekk hinn hjálmkviki Hektor burt, og 
kom skjótt til hinna fagursettu húsa. Hann fann ekki hina 
hvítörmuðu Andrómökku í herbergjunum, því hún stóð þá 
harmandi og grátandi uppi í turninum ásamt með syni sínum 
og einni fagurmöttlaðri þjónustumey. En er Hektor fann 
ekki sína ágætu konu heima, gekk hann upp á þröskuldinn, 
stóð þar og sagði til ambáttanna: „Heyrið, ambáttir, segið 
mér satt frá! Hvert gekk hin hvítarmaða Andrómakka úr 
herbergi sínu? Gekk hún til mágkvenna sinna, eða til hinna 
fagurmöttluðu svilkvenna sinna, eða til Aþenuhofs, þar sem 
aðrar fagurlokkaðar Trójukonur blíðka hina óttalegu, hárfögru 
gyðju?“

381   Hin röskva ráðskona svaraði honum: „Hektor, með 
því þú biður mig að segja þér satt, þá skal eg gera það: Hvorki 
gekk hún til mágkvenna sinna, né til hinna fagurmöttluðu 
svilkvenna sinna, né heldur til Aþenuhofs, þar sem aðrar fagurlokkaðar 
Tróverjakonur blíðka hina óttalegu, hárfögru gyðju; 
heldur gekk hún upp í hinn mikla turn Ilíonsborgar, því hún 
frétti, að Trójumönnum veitti þyngra, en Akkear bæru miklu 
hærra hlut; gekk hún nýlega upp að borgarvegg, og flýtti 
sér, svo sem væri hún óð; en barnfóstran er með henni, og ber 
sveininn“.

390   Svo mælti ráðakonan, en Hektor skundaði út úr húsinu, 
og fór sama veg aftur um hin vel lögðu stræti gegnum 
borgina. En er hann kom til Skehliða, þar sem leið hans lá út 
á völlinn, þá kom þar hlaupandi móti honum hans gjafsæla 
kona Andrómakka, dóttir hins hugstóra Eetíons. Eetíon bjó 
undir enu skógótta Plaksfjalli í Undirplaks-Þebu, og var konungur 
yfir Kilikamönnum; dóttir hans var gift hinum eirvopnaða 
Hektori. Hún mætti þar manni sínum; var ein þjónustumær 
með henni, og hélt í fangi sér á hinum bernskulega, 
kornunga, ástkæra Hektorssyni; hann var líkur fagri stjörnu. 
Hektor kallaði hann Skamandríus, en aðrir út í frá kölluðu 
hann Astýanax (Borgarvörð), því Hektor einn varði Ilíonsborg.
Þegar Hektor leit á sveininn, brosti hann og þagði, en 
Andrómakka gekk til hans grátandi, greip um hönd hans, tók 
til orða og mælti: „Góði Hektor! Áhugi þinn mun verða þér 
að fjörlesti; þú kennir jafnvel ekki í brjósti um þinn unga 
son, og ekki um mig, vesæla konu, er bráðum mun verða 
ekkja eftir þig; því bráðlega munu allir Akkear veitast að 
þér og drepa þig; væri mér þá betra, þegar þín missir við, 
að vera komin niður í jörðina, því þá hefi eg ekkert yndi 
framar, þegar þú hefir bana beðið, heldur harma eina. Engan 
föður á eg heldur á lífi og enga heiðvirða móður; því hinn 
ágæti Akkilles drap föður minn og lagði í eyði ena háhliðuðu 
Þebu, hina fjölbyggðu borg Kilika. Hann vó Eetíon, 
en fletti hann þó ekki vopnum, svo ósvífinn var hann ekki, 
heldur brenndi hann með hinum gersemlegu vopnum hans, 
og varp haug eftir hann, en fjalladísirnir, dætur Seifs ægisskjalda, 
gróðursettu álmvið í kring um hauginn. Eg átti sjö 
bræður heima; þeir fóru allir á einum degi inn í Hadesar 
heim; drap hinn fóthvati, ágæti Akkilles þá alla, þar sem 
þeir sátu yfir drattandi nautum og hvítum sauðum. Móðir 
mín var drottning undir enu skógótta Plaksfelli. Akkilles 
flutti hana hingað með öðrum fjárhlutum, en lét hana lausa 
aftur, og tók fyrir ógrynni lausnarfjár; þá skaut Artemis örumglöð 
hana í húsi föður hennar. En þú, Hektor, ert mér faðir 
og heiðvirð móðir og bróðir, og þú ert eiginmaður minn í 
blóma aldurs þíns. Heyr nú, kenn í brjósti um mig, og vert 
hér kyrr í turninum, svo þú eigi gerir son þinn munaðarlausan 
og konu þína að einstæðingi; skipa heldur hernum í stöðu 
hjá fíkjuhólnum, þar sem helzt verður upp komizt í borgina 
og hlaupa má á borgvegginn; því hinir hraustustu kappar, báðir 
Ajantar, hinn frægi Idomeneifur, þeir Atreifssynir og hinn sterki 
Týdeifsson, freistuðu þrisvar að ráðast hér á; mun annaðhvort 
einhverr spáfróður maður hafa sagt þeim það, eða hugur 
sjálfra þeirra hefir hvatt þá og ráðið til þess“.

440   Hinn mikli, hjálmkviki Hektor svaraði henni: „Eg hefi 
athuga á öllu þessu, kona; en eg fyrirverð mig stórlega fyrir 
Trójumönnum og hinum síðmöttluðu konum Tróverja, ef eg 
flý úr orustu, sem huglaus maður; er það og móti skapi mínu, 
því em eg jafnan vanur að vera hraustur og berjast meðal 
hinna fremstu Trójumanna, til að halda uppi hinni miklu 
frægð föður míns, og svo sjálfs míns orðstír; því eg veit það 
með vissu í huga mér og hjarta, að sá dagur mun eitt sinn 
koma, að hin helga Ilíonsborg mun undir lok líða, og svo 
Príamus og landslýður hins spjótfima Príamuss. En ekki tekur 
mig eins sárt til Trójumanna, hvorki til sjálfrar Heköbu, né 
hins volduga Príamuss, né til bræðra minna, sem bæði eru 
margir og hraustir, þó þeir kynnu að falla til jarðar fyrir óvinunum, 
eins og mig tekur sárt til þín, ef einhverr hinna eirbrynjuðu 
Akkea firrir þig frelsisdegi þínum og leiðir þig burt 
með sér; muntu þá vefa vef undir hendi útlendrar konu í 
Argverjaborg, og sækja vatn í Messulind eða Hyperíulind; mun 
þá hart rekið á eftir þér og ströng ánauð á þér liggja. Þá mun 
einhverr segja, er hann sér þig tárfella: „Þetta er kona Hektors, 
þess er var hraustastur bardagamaður af hinum reiðkænu Trójumönnum, 
þá er þeir börðust í kring um Ilíonsborg“; svo mun 
einhverr segja á síðan, mun þá af nýju vekjast upp hjá þér sár 
harmur, þegar þú hefðir engan þann mann, er bægt gæti frá 
þér ánauðardeginum. En fyrr vildi eg að orpinn haugur hyldi 
mig dauðan, en eg heyrði óp þitt og sæi þig dregna í þrældóm“.


[Mynd: Skilnaður Hektors og Andrómökku.]

466   Þá hinn frægi Hektor hafði sagt þetta, rétti hann hendur 
sínar eftir sveininum, en sveinninn hljóðaði og hallaði sér 
upp að brjósti hinnar fagurbeltuðu fóstru sinnar; varð hann 
skelkaður, er hann leit föður sinn, og hræddist, er hann sá 
eirvopnin og hrosshársskúfinn, er grúfði geigvænlega ofan af 
hjálminum. Þá hló faðir hans dátt og hans heiðvirða móðir; 
tók hinn frægi Hektor þá þegar hjálminn af höfði sér og lagði 
hann niður á jörðina; hann var allur ljómandi; en er hann 
hafði kysst sinn kæra son og hampað honum á höndum sér, 
þá hét hann á Seif og aðra guði, og mælti: „Seifur og þér aðrir 
guðir! Gefið það, að þessi son minn verði eins frábær meðal 
Trójumanna, og eg er, eins ágætur að afli, og ráði eins volduglega 
yfir Ilíonsborg, svo menn segi, þá hann kemur heim úr 
hernaði: „ „Sá er miklu meiri, en faðir hans var“ “; og hafi 
hann þá með að fara blóðug hervopn, tekin af einhverjum 
óvini, er hann hefir drepið, en móður hans verði glatt um 
hjarta“.

482   Að því mæltu lét hann son sinn í fang sinnar kæru konu, 
en hún tók hann í sinn ilmandi faðm, og hló með tárin í 
augum. En er maður hennar tók eftir því, viknaði hann, klappaði 
henni með hendinni, tók til orða og mælti: „Góða kona, 
gerðu það fyrir mig, vertu ekki of hrygg í huga, því engi 
mun mig til Hadesar senda fyrir forlög fram; en það hygg 
eg, að engi maður, þegar hann eitt sinn er fæddur, megi forðast 
skapadægur sitt, hvort sem hann er huglaus eða hraustmenni. 
En far þú nú til herbergis þíns, og annast hannyrðir 
þínar, vefinn og snælduna, og seg þjónustumeyjum þínum að 
fara til verka; en allir karlmenn, þeir er í Ilíonsborg eru, og 
einkum eg, eiga að skipta sér af ófriðnum“.

494   Að því mæltu tók hinn frægi Hektor upp hinn taglskúfaða 
hjálm, en hans kæra kona gekk heim, leit oft aftur 
og felldi margt þrungið tár. Hún kom skjótt til hinna vel 
settu húsa Víga-Hektors, og fann þar inni margar þjónustumeyjar, 
og vakti hún hjá þeim öllum mikla kveinstafi; hörmuðu 
þær Hektor í húsi sjálfs hans, þó hann enn væri lífs, því 
þær hugðu, að hann mundi ekki framar aftur heim koma úr 
styrjöldinni, sloppinn úr hinum sterku greipum Akkea.

503   Paris stóð ekki heldur lengi við í hinum háreistu herbergjum. 
Þá hann hafði farið í hin ágætu hervopn, er alla 
vega voru eiri búin, tók hann á rás mikilli og hljóp gegnum 
borgina. Líkt og gjafarhestur, er alinn er á stalli, slítur festina 
og hleypur yfir völlinn og lætur hófana ganga, því hann er 
vanur að baða sig í hinu straumfagra fljóti; er hann þá hróðugur, 
reisir hátt höfuðið, en faxið flaksast um herðakambinn; 
hann drambar af fegurð sinni, en fæturnir bera hann skjótt í 
átthaga og haglendi hestanna: svo gekk Paris Príamsson til 
Pergamsborgar, ljómandi af hervopnum, sem sól, og fagnaðarfullur, 
en hinir fráu fætur báru hann áleiðis. Hann hitti brátt 
hinn ágæta Hektor, bróður sinn, rétt í því hann veik á burt 
þaðan, er hann átti tal við konu sína. Hinn goðumlíki Alexander 
talaði þá til hans að fyrra bragði: „Víst tef eg fyrir þér, kæri, 
er þú hraðar svo mjög ferð þinni; hefir mér dvalizt, og kem 
eg eigi í tækan tíma, sem þú bauðst“.

520   Hinn hjálmkviki Hektor svaraði honum: „Góði bróðir! 
Engi sannsýnn maður getur frýjað þér framgöngu í bardögum, 
því þú ert hraustur maður; en þú ert tómlátur og viljalítill, 
og fellur mér sárt að heyra þér ámælt af Trójumönnum, er 
mikla þraut þola fyrir þína skuld. Förum nú af stað, en hitt 
skulum vér til leiðar færa síðar, ef Seifur lætur oss þess einhvern 
tíma auðið verða, að setja fram frelsisskaftker í höllinni, 
til þakklætis við hina eilífu, himnesku guði, fyrir það 
að vér höfum rekið hina fagurbrynhosuðu Akkea burt úr 
Trójulandi.




SJÖUNDI ÞÁTTUR


EINVÍG HEKTORS OG AJANTS.
VALGRÖFTUR.

Að því mæltu hljóp hinn frægi Hektor út um borgarhliðið, 
og Alexander, bróðir hans, með honum; var í 
þeim báðum áhugi mikill að ganga í orustu og berjast. 
En svo sem skipverjar verða fegnir, ef guð gefur þeim 
byr, þá þeir eru orðnir þreyttir að lemja sjóinn með hinum 
sléttsköfnu árum, og limir þeirra eru lémagna orðnir af erfiði: 
svo urðu Trójumenn fegnir, þegar þeir komu, bræður.
 
8   Þeir bræður tóku þegar til víga, drap Alexander Menesþíus, 
hann bjó í Örnu, son Areþóus konungs, sonar Areþóus 
kylfings og hinnar mikileygu Fýlómedúsu. Hektor skaut 
Ejóneif með hvössu spjóti; kom skotið í hálsinn undir hina 
eirsterku hjálmrönd, og var það hans bani. En Glákus Hippolokkusson, 
foringi Lýkíumanna skaut spjóti í hinum harða 
bardaga; það kom í öxl á Ifínóus Dexíussyni, því er hann 
stökk upp á kerru sína; féll hann ofan af kerrunni til jarðar, 
og var þegar dauður.

17   Þá er hin glóeyga Aþena varð þess vör, að Argverjar 
féllu í hinum harða bardaga, þá fór hún brunandi ofan af 
Ólympstindum, og til hinnar helgu Ilíonsborgar. Appollon sá 
til ferða hennar frá Pergamsvígi; hann fór til móts við hana, 
því hann unni Trójumönnum sigurs. Þau hittust hjá ætibjörkinni.
Hinn voldugi Appollon, sonur Seifs, talaði til hennar að 
fyrra bragði: „Hví kemur þú svona óð ofan af Ólympi, dóttir 
hins mikla Seifs? Hví er þér slíkur ákafi í hug? Hvort ætlar 
þú nú að veita Danáum þann sigur í orustunni, að úr slíti 
með þeim? Svo mun vera, þar er þú aumkvast yfir Trójumenn 
alls ekki, þó þeir falli. Nú ef þú vilt í nokkuru fara að ráðum 
mínum, og mun þá betur fara, þá skulum við nú láta 
staðar nema bardagann og styrjöldina í dag; geta þeir svo 
barizt síðar, þar til er þeir sjá fyrir enda á Ilíonsborg, með því 
það er vilji ykkar gyðjanna að leggja borg þessa í eyði“.

33   Hin glóeyga gyðja Aþena svaraði honum: „Svo skal 
vera, Fjarvirkur! Þetta var og erindi mitt, er eg kom nú frá 
Ólympi til Trójumanna og Akkea. En heyr nú, hversu viltú 
stöðva ófrið hermannanna?“

37   Hinn voldugi Appollon, sonur Seifs, svaraði henni: „Við 
skulum æsa upp ofurhug hins reiðkæna Hektors; má vera, að 
hann skori á Danáa, að einhverr þeirra berjist aleinn við sig í 
grimmum bardaga; má þá svo fara, að hinum eirbrynhosuðu 
Akkeum þyki nóg um, og sendi einhvern einn til að berjast við 
hinn ágæta Hektor“.

43   Svo mælti hann, en hin glóeyga gyðja Aþena féllst á 
tillögur hans. Helenus, Príamuss kæri son, varð áskynja ráðagerðar 
þeirrar, er goðin höfðu ráðið og fest með sér; hann 
gekk þá til Hektors og mælti til hans: „Hektor Príamsson, 
jafnráðsnjallur Seifi! Far nú að mínum ráðum, því eg er bróðir 
þinn. Seg öðrum Trójumönnum og öllum Akkeum að setjast 
niður, en þú sjálfur skora á þann af Akkeum, sem hraustastur 
er, að berjast við þig í grimmum bardaga. Því þess hefi eg 
áheyrsla orðið af tali hinna eilífu guða, að ekki liggur enn 
fyrir þér að deyja og bíða bana“.

54   Svo mælti hann, en Hektor varð stórlega feginn, er hann 
heyrði þetta; hann gekk fram milli fylkinganna, hélt um mitt 
spjótskaftið og þokaði aftur flokkum Trójumanna; settust 
þeir þá allir niður, og Agamemnon lét þá og hina fagurbrynjuðu 
Akkea setjast. Þá settust þau Aþena og Appollon silfrinbogi, 
eins og skegggammar, á hina hávu ætibjörk Seifs ægisskjalda, 
og höfðu gaman af hermönnunum; sátu flokkar þeirra 
þétt saman með reistum skjöldum, hjálmum og spjótum. Eins 
og hafið dökknar af vindgráði, er leggst á sjóinn fyrir nýrisnum 
vestanvindi, eins voru flokkar Akkea og Trójumanna, þar 
þeir sátu á vellinum. Hektor talaði þá til hvorratveggju: „Hlýðið 
á, Trójumenn og þér fagurbrynhosuðu Akkear, meðan eg mæli, 
það er mér býr í brjósti. Kronusson hásætisguð hefir ekki látið 
sættir vorar verða framgengar, heldur hefir hann illt í hyggju, 
og ætlar hvorumtveggjum óhamingju, þar til er annaðhvort 
verður, að þér takið hina turnsterku Trójuborg, eða verðið 
sjálfir sigraðir hjá enum haffæru skipum. Nú hafið þér með 
yður þá, er hraustastir eru af alþjóð Akkea. Komi hér nú einhverr 
af yður öllum, sá er hug hefir til að berjast við mig, og 
veri forvígismaður móti hinum ágæta Hektori. En svo mæli 
eg um, og þar veri Seifur oss vottur að: ef svo fer, að hann 
drepur mig með hinu langeggjaða eirvopni, þá skal hann fletta 
mig vopnum, og hafa þau með sér til enna holu skipa, en skila 
aftur heim líki mínu, svo Trójumenn og konur Tróverja nái 
að gera mér þann sóma, að brenna mig dauðan. En fari svo, 
að eg drepi hann, og Appollon veiti mér ósk mína, þá skal 
eg fletta hann vopnum, og hafa þau með mér til ennar helgu 
Ilíonsborgar, og festa þau upp í hofi ens langskeyta Appollons, 
en líki hans skal eg skila aftur til hinna þóftusterku skipa, 
svo enir hárprúðu Akkear megi jarða það og verpa haug eftir 
hann við hið breiða Hellusund. Og þá mun einhverr eftirkomandi 
manna segja á síðan, þá er hann siglir á margþóftuðu 
skipi yfir hið dimmbláa sund: „ „Þar er haugur þess manns, 
er fyrir löngu er dáinn, hreystimanns þess, er hinn frægi Hektor 
drap forðum“ “. Þannig munu menn að orði kveða, og mun 
svo minn orðstír aldrei undir lok líða“.

92   Þannig mælti hann, en þeir þögðu allir og voru hljóðir; 
þókti þeim mikið fyrir að skorast undan, en þorðu ekki undir 
að gangast. Loksins stóð Menelás upp og tók til orða, veitti 
þeim harðar átölur, og var honum mjög þungt niðri fyrir: 
„Vei veri skrumurum yðrum! Konur eruð þér, en karlmenn 
ekki! Mun það verða hin mesta svívirðing, ef engi Danáa fer 
nú móti Hektor. Verði þér allir að vatni og moldu, þar sem 
þér sitjið hér, hverr sem einn, svo hjartalausir og sæmdarlausir 
sem þér eruð. Eg skal sjálfur herklæðast móti honum, en afburður 
sigursins er í höndum hinna ódauðlegu goða á upphæðum“.

103   Að því mæltu fór hann í hin fögru vopn. Þar hefðir þú 
nú, Menelás, bana beðið fyrir hendi Hektors, því hann var 
þér miklu meiri maður, ef höfðingjar Akkea hefðu ekki sprottið 
upp og aftrað þér. Sjálfur Atreifsson, hinn víðlendi konungur 
Agamemnon, greip um hönd Menelási, tók til orða, og mælti: 
„Þú fer óviturlega, Menelás, fósturson Seifs; slíkt óvit sæmir 
þér ekki. Halt þér í stilli, þó þú eigir bágt með, og hirð ekki 
að deila kappi við þér meira mann, þar sem Hektor er Príamsson, 
er allir aðrir eru hræddir við, og jafnvel Akkilles, sem er 
miklu meiri fyrir sér en þú, kveinkar sér við að mæta honum 
í mannsæmum bardaga. Heyr nú, gakk í flokk sveitunga þinna, 
og sit þar, en Akkear munu fá til annan forvígismann að ganga 
til móts við Hektor; og þó til verði sá maður, sem er óttalaus 
og óleiður á bardögum, er gáta mín, að hann muni þó feginn, 
verða hvíldinni, ef hann að eins kemst lífs úr hinni skæðu 
styrjöld og grimmu baráttu“.

120   Með þessum orðum taldi kappinn bróður sínum hughvarf, 
því þetta voru heilræði, enda hlýddi Menelás ráðum 
hans; urðu sveinar hans fegnir því, og tóku vopnin af herðum 
hans. Þá stóð Nestor upp meðal Argverja, og mælti: „Skelfing 
er slíkt! Mikill harmur sækir heim Akkealand! Sannlega 
mundi hinn aldraði maður, riddarinn Peleifur, sárlega kveina, 
sá hinn ágæti ráðanautur og orðsnillingur Myrmídóna, er eitt 
sinn hafði mikið gaman af því í húsi sínu, að spyrja mig tíðinda, 
og frétti þá eftir ætt og uppruna allra Argverja. Ef hann 
spyrði nú, að þeir æðruðust allir fyrir Hektori, mundi hann 
af alvöru hefja upp hendur sínar til hinna ódauðlegu guða, að 
öndin mætti líða úr líkam sínum og fara niður í Hadesar heim. 
Faðir Seifur og Aþena og Appollon! Eg vildi óska, að eg hefði 
nú hið sama æskufjör, og eg hafði, þegar Pýlverjar og Arkadar 
fundust á fljótsbökkum hins straumharða Keladons, og börðust 
hjá Féborgar veggjum, nálægt Jardansstraumum. Þá gekk 
Erevþalíon fram; hann var forvígismaður Arkada; hann var 
goðunum jafn að fræknleik; hann bar á herðum sér hervopn 
Areþóuss konungs, hins ágæta Areþóuss, er bæði karlar og 
fagurbeltaðar konur kölluðu að viðurnefni kylfing, því hann 
hafði ekki boga eða langspjót í bardögum, heldur gekk hann
gegnum fylkingar með járnkylfu. Lýkúrgus drap Areþóus 
ekki með vaskleik, heldur með vélum, á einum þröngum stig; 
gat Areþóus þar ekki komið vörn fyrir sig með járnkylfunni, 
því Lýkúrgus varð skjótari að bragði, og lagði spjótinu á honum 
miðjum og í gegn, en Areþóus féll til jarðar upp í loft; tók 
Lýkúrgus þá af honum hervopn það, er hinn eirvopnaði Ares 
hafði gefið honum; bar hann það vopn síðan sjálfur í hernaði. 
En er Lýkúrgus tók að eldast í húsi sínu, gaf hann kylfuna 
Erevþalíoni, sveini sínum, að vopni. Erevþalíon hafði nú kylfuna 
Lýkúrgusnaut, og skoraði á hvern mann, er hraustastur 
var, en allir skulfu og voru hræddir, og þorði engi að gefa sig 
fram. Þá hvatti mig hinn djarfi hugur til vígs með áræði sínu, 
og var eg þó yngstur allra að aldri. Barðist eg þá við Erevþalíon, 
og veitti Aþena mér ósk mína. Þann drap eg stærstan mann og 
sterkastan; var hann æðimikill um sig á hvorn veg, þar sem 
hann lá fallinn endilangur. Nú vildi eg óska, að eg væri orðinn 
eins ungur og þá, og hefði óskert afl mitt; þá skyldi hinn 
hjálmkviki Hektor bráðlega fá að berjast. En þó er engi af 
yður, sem eruð hraustastir af alþjóð Akkea, svo öruggur, að 
hann treysti sér til að fara móti Hektori“.

161   Þannig átaldi hinn gamli maður þá. Þá stóðu upp alls 
níu menn: fyrstur allra reis upp herkonungurinn Agamemnon; 
næstur honum reis upp hinn sterki Díómedes Týdeifsson; þá 
þeir Ajantar, þeir voru berserkir að afli; þá Idomeneifur, og 
Meríónes, fylgdarmaður hans, líkur hinum mannskæða Vígaguði; 
þá Evrýpýlus, Evemons frægi son; þá Þóant Andremonsson 
og hinn ágæti Odysseifur. Þessir vildu allir berjast við hinn 
ágæta Hektor. Hinn gerenski riddari Nestor mælti þá aftur 
til þeirra: „Varpið nú hlutkesti allir saman, og vitið, hverr hlutskarpastur 
verður; því sá hinn sami mun stórum gleðja hina 
fagurbrynhosuðu Akkea, enda mun hann og stórum fagna 
í hjarta sínu, ef hann að eins kemst lífs af úr hinni skæðu 
styrjöld og grimmu baráttu“.

175   Svo mælti hann, en þeir mörkuðu hverr sinn hlut, og 
köstuðu í hjálm Agamemnons Atreifssonar. Hermennirnir báðust 
þá fyrir, og hófu hendur sínar upp til guðanna; tók þá 
hverr svo til orða, og leit um leið upp í hinn víða himin: 
„Faðir Seifur, hljóti annaðhvort Ajant eða Týdeifsson, eða þá 
sjálfur konungur hinnar gullauðgu Mýkenu“.

181   Þannig tóku menn til orða. Hinn gerenski riddari 
Nestor hristi hjálminn, og stökk út úr hjálminum sá hluturinn, 
sem þeir óskuðu; það var hlutur Ajants. Kallarinn bar 
hlutinn réttsælis um allan flokkinn, og sýndi öllum höfðingjum 
Akkea, en þeir könnuðust ekki við, og kvaðst engi eiga. 
Gekk kallarinn nú allt um kring, og kom loks til hins fræga 
Ajants, þess er hlutinn hafði markað og kastað í hjálminn. 

Ajant hélt hendi sinni undir, en kallarinn gekk til hans og 
kastaði hlutnum í lófa hans. Ajant kannaðist við hlutinn, þegar 
hann sá markið; varð hann glaður í huga, varpaði hlutnum 
fyrir fót sér til jarðar, og mælti: „Þetta er minn hlutur, vinir; 
verð eg því og feginn, því eg vona, að eg muni sigrað fá hinn 
ágæta Hektor. Heyrið nú, meðan eg fer í hervopnin, þá biðji 
hverr yðar til hins volduga Seifs Kronussonar í hljóði, svo 
Trójumenn ekki heyri, eða þá í heyranda hljóði, því vér hræðumst 
alls engan. Engi skal, þó hann vilji, hrekja mig nauðugan, 
hvorki með kröftum eða með fimleik; því mig vonar, að 
eg hafi ekki fæðzt og upp alizt í Salamsey svo óvanur öllum 
íþróttum“.

[Mynd: Hermaður með alvæpni.]

200   Þannig mælti hann, en menn hétu á hinn volduga Seif 
Kronusson; tók þá hverr svo til orða, í því hann leit upp í 
hinn víða himin: „Faðir Seifur, þú sem ríkir á Ídafjalli, þú 
vegsamlegasti og mesti guð! Veit Ajanti að öðlast sigur og veglega 
frægð. En hafir þú einnig Hektor kæran og elskir hann, 
þá veit þeim báðum jafnan styrk og sóma!“

206   Þannig tóku menn til orða, en Ajant bjó sig blikanda 
eiri; en er hann var kominn í allan herbúnaðinn, þá óð hann 
af stað, og var í göngu sem hinn afar stóri Ares, þegar hann 
fer í orustu til þeirra manna, er Kronusson hefir saman att til 
að berjast með sárbeittu kappi. Þvílíkur var hinn afar stóri Ajant, 
varnargarður Akkea, á velli að sjá: hann glotti með óalegum 
andlitssvip, skálmaði stórum, þá hann gekk, og veifaði langskeftu 
spjóti; urðu Argverjar mjög glaðir, er þeir litu hann, 
en megn skjálfti kom í kné sérhverjum Trójumanni, og þá 
barðist hjartað í brjósti sjálfs Hektors, en nú mátti hann ekki 
undan hvika eða hörfa aftur í flokk manna sinna, er hann 
hafði öðrum til einvígis boðið. Nú kom Ajant nær; hann hafði 
skjöld, sem turn, eirlagðan leðurskjöld, sjöbyrðing; þann skjöld 
hafði Tykkíus smíðað með miklum hagleik; hann var allra 
skinnara hagastur og átti heima í Hýlu; hafði hann gert honum 
þenna handbæra skjöld af sjö eldisnauta húðum, en áttunda 
lagið hafði hann smíðað af eiri. Þenna skjöld hafði Ajant 
Telamonsson fyrir sér, þá hann gekk fram að Hektori, og talaði 
til hans stóryrðum þessum: „Nú muntu, Hektor, er þú ert aleinn, 
ljóslega komast að raun um, hvílíkir hreystimenn enn 
eru meðal Danáa, þó Akkilles sé frá, hinn ljónhugaði fylkingabrjótur, 
er nú liggur niðri við hin stafnbognu, haffæru skip, 
og er síreiður þjóðhöfðingjanum Agamemnon. Því vér erum 
svo fræknir, að vér munum geta mætt þér, og það margir af 
oss. En byrja þú fyrri bardagann og orustuna!“

233   Hinn mikli, hjálmkviki Hektor svaraði honum: „Seifborni 
Ajant Telamonsson, þjóðhöfðingi! Freista þú mín ekki, 
sem orkulauss sveins, eða sem konu, er ekki kann hernaðaríþróttir. 
Því eg em vanur bardögum og manndrápum: kann 
eg að stýra þurrum hráskinnsskildi á báða bóga, jafnt til hægri 
sem vinstri handar, og em eg því þrautgóður í orustu; kann 
eg að veita áhlaup í kerrubardögum; kann eg að stíga dans 
hins skæða Aresar í fastabardaga. En eg vil ekki svíkjast að 
þér, slíkum manni: eg vil ekki skjóta á þig á laun, heldur 
með vitund þinni, og vita, hvort eg fæ hitt þig“.

244   Að því mæltu reiddi hann aftur hið langskefta spjót, 
og skaut; kom skotið í hinn ógurlega, sjöbyrða skjöld Ajants, 
yzta eirlagið, sem var hið áttunda á skildinum; gekk hið 
ósljóva eirvopn í gegnum sex lögin, en nam staðar í sjöunda 
leðrinu. Því næst skaut hinn seifborni Ajant sínu langskefta 
spjóti; kom skotið í hinn kringlótta skjöld Príamssonar, og 
gekk hið sterka spjót í gegnum hinn fagra skjöld, og inn úr 
hinni gersemlegu brynju, og skar spjótið kyrtilinn gegnt náranum; 
en Hektor vék sér undan, og forðaði sér við hinni svörtu 
Valkyrju. Síðan kipptu þeir báðir í senn hinum löngu spjótum 
út úr skjöldunum, og hlupust á, líkir hráætum ljónum eða 
villigöltum, er aldrei verður aflfátt; lagði Príamsson spjóti 
sínu í miðjan skjöldinn, og beit ekki á, bognaði spjótsoddurinn 
í eirlaginu. Ajant lagði í skjöld Hektors, og stökk á lagið; 
gekk spjótið í gegn, og hratt Hektori á bak aftur, í því er 
hann óð að fram; spjótið nam hálsinn og skar skinnsprett, og 
vall út svart blóð. En hinn hjálmkviki Hektor gaf ekki upp 
bardagann að heldur, heldur vék hann aftur, og tók með sinni 
þreknu hendi stein einn, er lá á vellinum; hann var svartur, 
hrufóttur og stór. Þeim steini kastaði hann á hinn ógurlega, 
sjöbyrða skjöld Ajants, og kom steinninn á miðja skjaldarnöfina, 
og söng við í eirinu. Því næst tók Ajant upp miklu stærri 
stein, sveiflaði í hring og henti, og tók á ofurafli sínu. Steinninn 
var sem kvernsteinn, og kom á skjöldinn, og brast inn 
skjöldurinn; kiknaði Hektor þá í knjáliðum, er skjöldinn bar 
að honum, og féll hann flatur upp í loft, en Appollon reisti 
hann skjótt á fætur aftur, og nú hefðu þeir gengizt að í höggorustu 
og barizt með sverðum, ef kallararnir, erindsrekar Seifs 
og manna, hefðu ekki til komið, þeir Taltybíus og Ídeus; var 
annar þeirra kallari Trójumanna, en hinn enna eirbrynjuðu 
Akkea; voru þeir báðir vitrir menn. Þeir héldu sprotum sínum 
mitt á meðal þeirra beggja. Kallarinn Ídeus, sem vissi 
mörg viturleg ráð, tók þá til máls: „Berjizt eigi lengur, kæru 
synir! Skýsafnarinn Seifur elskar hvorn tveggja ykkar, og 
báðir eruð þér spjótfærir menn, það vitum vér allir. En nú 
er nótt komin, og er bezt, að láta nótt ráða“.

283   Ajant Telamonsson svaraði honum: „Ídeus, látið Hektor 
segja þetta, því hann skoraði fyrst á alla hina hraustustu til 
eínvigis. Gegni hann fyrst, og þá skal eg gjarna gegna, þegar 
hann gegnir“.

[Mynd: Ajant og Hektor skiptast á gjöfum.]

287   Hinn mikli, hjálmkviki Hektor svaraði honum: „Ajant, 
með því guð hefir veitt þér vöxt og afl og viturleik, og þú 
ert maður spjótfimastur af Akkeum, þá skulum við nú hætta 
bardaganum í dag; getum vér svo barizt aftur síðar meir, þar 
til er guð lætur úr slíta með okkur og veitir öðrum hvorum 
sigur. En nú er nótt komin, og er þá bezt, að láta nótt ráða, 
svo þú megir gleðja alla Akkea við skipin, og einkum félaga 
þína og sveitunga, en eg megi gleðja Trójumenn í hinni miklu 
borg Príamuss konungs, og hinar síðmöttluðu Trójukonur, er 
ganga munu inn í heilög goðahús og vinna heit fyrir heimkomu 
mína. En heyr nú, látum okkur gefa hvorr öðrum sæmilegar 
gjafir, svo Akkear og Trójumenn taki svo til orða: „ „Þeir 
gerðu báðir hvortveggja, að þeir börðust af sárbeittri kappgirni, 
enda sættust þeir aftur og skildust vinir“.“

303   Þá hann hafði þetta mælt, bar hann fram silfurneglt 
sverð með umgjörð og vel sniðnum fetli, og gaf honum; en 
Ajant gaf Hektori brynbelti, litað í ljómandi purpura. Síðan 
skildu þeir, fór Ajant í her Akkea, en Hektor gekk í flokk 
Trójumanna; urðu þeir fegnir, er þeir sáu hann ganga til sín 
lífs og heilan, og að hann var sloppinn undan afli Ajants 
og úr hinum óárennilegu höndum hans; leiddu þeir hann til 
borgarinnar, höfðu þeir ekki búizt við að heimta hann heilan 
aftur. En hins vegar leiddu enir fagurbrynhosuðu Akkear Ajant 
til hins ágæta Agamemnons, glaðan af sigri sínum.

313   En er þeir komu í búð Atreifssonar, lét þjóðhöfðinginn 
Agamemnon slátra fimm vetra gömlum uxa til fórnar hinum 
afar volduga Kronussyni; flógu þeir uxann og gerðu til, limuðu 
allan í sundur, brytjuðu svo limina kunnáttulega, og stungu 
stykkjunum upp á teina, og steiktu þau gætilega, og tóku þau 
svo öll af teinunum. En er þeir höfðu lokið því starfi og matreitt, 
settust þeir að mat, og var einskis vant að skammtveizlu 
þeirri. En öðlingurinn, hinn víðlendi konungur Agamemnon 
Atreifsson, veitti Ajanti þá virðingu, að hann lagði fyrir hann 
heilan uxahrygginn, eins og hann var sig til. En er þeir höfðu 
satt lyst sína á mat og drykk, þá tók hinn aldraði Nestor til 
máls, og bar upp fyrir þeim ráðagjörð nokkura; þóttu og hans 
tillögur jafnan hinar beztu; hann var þeim vel viljaður, tók 
til orða og mælti: „Þú Atreifsson, og þér aðrir höfðingjar af 
alþjóð Akkea! Nú með því að margir eru fallnir af hinum 
hárprúðu Akkeum, er hinn skapbráði Ares hefir stökkt dauðablóði 
þeirra víðs vegar um bakka hins straumfagra Skamanders, 
en sálir þeirra gengnar niður í Hadesar heim, þá skaltu ekki 
láta Akkea berjast á morgun; skulum vér þá safnast saman 
og aka líkunum hingað með nautum og múlum, og brenna 
þau skammt upp frá skipunum, svo hverr megi færa sonunum 
heim bein feðra sinna, þegar vér förum heim aftur til föðurjarðar 
vorrar; skulum vér svo út fara og verpa öllum einn sameiginlegan 
haug á vellinum í kring um bálið; þá skulum vér 
skjótlega byggja háva turna hjá haugnum, skipunum og hernum 
til varnar; skulum vér gera þar á vel felld hlið, svo þar í 
gegn megi vera akbrautarvegur; en við hliðin að utanverðu 
skulum vér grafa djúpa gröf; skal hún ganga allt með turnunum 
og vera til varnar kerrum og hermönnum, svo aðsókn 
hinna framgjörnu Trójumanna leggist aldrei þungt á“. Svo 
mælti hann, en allir höfðingjarnir rómuðu vel mál hans.

345   Trójumenn áttu og samkomu í Ilíonsborg, í háborginni, 
hjá hallardyrum Príamuss; var sú samkoma full ótta og 
óróa. Hinn vitri Antenor tók þannig fyrstur til máls: „Hlýðið 
til, þér Tróverjar, Dardanar og liðsmenn, meðan eg tala, það 
er mér býður hugur um. Komið til, látum oss skila Atreifssonum 
aftur Helenu hinni argversku og fjárhlutum hennar með 
henni; því nú vegum vér á gjörvar sættir, og mun vor hlutur 
ekki batna við það“.

354   Að því mæltu settist hann niður. Þá stóð upp hinn 
ágæti Alexander, maður hinnar hárfögru Helenu; hann talaði 
til hans skjótum orðum og mælti: „Ekki líkar mér þetta, sem 
þú leggur nú til, Antenor, og muntu geta hugsað upp eitthvert 
annað betra ráð, en þetta. En ef þú leggur þetta til af fullri 
alvöru, þá hafa víst sjálfir guðirnir tekið frá þér vitsmuni þína. 
Nú mun eg bera upp atkvæði mitt fyrir hinum reiðkænu Trójumönnum, 
og kveða skýrt á: ekki mun eg skila aftur konunni, 
en öllum þeim fjárhlutum, sem eg flutti frá Argverjalandi í 
hús mitt, vil eg aftur skila, og enn bæta þar við öðru meiru 
frá sjálfum mér“.

365   Að því mæltu settist hann niður. Þá stóð upp Príamus, 
Dardanungur, jafnoki goðanna að ráðsnilli; hann var þeim vel 
viljaður, tók til orða og mælti: „Hlýðið á, þér Tróverjar, Dardanar 
og liðsmenn, meðan eg tala, það sem mér býður hugur 
um! Þér skuluð nú taka kvöldverð í borginni, sem þér hafið 
fyrr verið vanir, haldi síðan hverr yðar vörð, og vaki. En á 
morgun skal Ídeus fara til enna holu skipa, og segja þeim 
Atreifssonum, Agamemnon og Menelási, orð Alexanders, er 
rimma þessi hefir af risið; þá skal hann og bera upp þau kostaboð, 
hvort þeir vilji af láta hinum róstusama ófriði, meðan vér 
brennum líkin; getum vér svo barizt síðar, þar til er guð lætur 
úr slíta með oss og veitir öðrum hvorum sigur“.

379 Þannig mælti hann, en þeir hlýddu honum, og gerðu, 
sem hann bauð. Morguninn eftir fór Ídeus til enna holu skipa; 
fann hann Danáa, þjónustumenn Aresar, á samkomu hjá skutstafni skips Agamemnons; gekk hinn snjallrómaði kallari á 
fund þeirra, og tók svo til máls: „Þið Atreifssynir, og þér aðrir 
höfðingjar af alþjóð Akkea! Príamus og aðrir göfugir Trójumenn 
báðu mig, ef yður væri það ljúft og kært, að bera yður 
orð Alexanders, er rimma þessi hefir af risið: Alexander vill 
skila aftur öllum þeim fjárhlutum, er hann flutti til Trójuborgar 
á hinum holu skipum (betur hann hefði farizt áður!), og 
bæta þar við enn öðru frá sjálfum sér, en ekki kveðst hann 
muni skila aftur eiginkonu hins fræga Meneláss, og eru þó 
Trójumenn þess mjög fýsandi; þá bað hann mig skila til yðar, 
hvort þér viljið láta af hinum róstusama ófriði, meðan vér 
brennum líkin; getum vér svo barizt síðar meir, unz guð lætur 
úr slíta með oss, og veitir öðrum hvorum sigur“.

398   Svo mælti hann, en þeir þögðu allir og voru hljóðir; 
loksins tók hinn rómsterki Díómedes til orða: „Hvorki skal 
nú þiggja fjárhluti Alexanders, né heldur sjálfa Helenu; því 
það sér hvert barnið, að fullkomið tjón vofir nú yfir Trójumönnum“.

403   Svo mælti hann, en allir synir Akkea gerðu góðan róm 
að máli hans, og þókti þeim hinn reiðfimi Díómedes talað hafa 
ágætlega. Þá mælti Agamemnon konungur til Ídeuss: „Þú 
heyrir sjálfur, Ídeus, atkvæði Akkea, hversu þeir svara þér, og 
mér líkar svo að hafa. En það er til líkanna kemur, þá meina 
eg ekki, að brenna þau; því ekki má láta hjá líða, að friða 
andvana menn með bálför, jafnskjótt og þeir eru dánir. En 
Seifur háþrumugoð, verr Heru, sé vottur þessarar sáttargjörðar“.

412   Að því mæltu hóf hann veldissprotann upp til allra guðanna, 
en Ídeus fór aftur til ennar helgu Ilíonsborgar. Allir 
Trójumenn og Dardanar sátu á samkomu á torginu, og biðu 
þess, að Ídeus kæmi. Hann kom og gekk á samkomuna, og 
sagði fram erindi sitt; bjuggust menn þá skjótt, sumir að sækja 
líkin, en aðrir í skóg eftir viði. Hins vegar sendu Argverjar frá 
hinum þóftusterku skipum, suma til að sækja líkin, en suma í 
skóg eftir viði.

421   Helíus var nýkominn upp á himinhvolfið frá enum 
straumlygna, djúpa Jarðarstraumi, og var nýfarinn að skjóta 
geislum sínum á sáðlöndin, þegar þeir mættu hvorir öðrum, 
Trójumenn og Akkear. Þar var torvelt að þekkja hvern dauðan 
mann frá öðrum, en þeir þógu í vatni hið storkna blóðhlaup 
af líkunum, hófu þau upp á kerrur, og út helltu heitum tárum. 
Hinn mikli Príamus bannaði Trójumönnum að kveina, 
lögðu þeir því líkin þegjandi á bálið, harmþrungnir í hjarta, 
brenndu svo líkin í eldi, og fóru svo heim til ennar helgu Ilíonsborgar. 
Hins vegar lögðu hinir fagurbrynhosuðu Akkear líkin 
á sama hátt á bálið, harmþrungnir í hjarta, brenndu þau svo í 
eldi, og fóru að því búnu ofan til enna holu skipa.

433   Áður en dagaði, og meðan enn var hálfljós nótt, vöknuðu 
þeir menn af Akkeum, er þar til voru kjörnir, hjá bálinu, 
fóru síðan út og gerðu einn sameiginlegan haug á vellinum 
umhverfis um bálið, en hjá haugnum hlóðu þeir garð og 
háva turna, skipunum og sjálfum þeim til varnar; hjá turnunum 
gerðu þeir vel felld hlið, svo þar mætti vera akbrautarvegur 
um, en hjá garðinum að utanverðu grófu þeir djúpt díki, breitt 
og langt, og ráku þar niður staura.

442   Þetta störfuðu hinir hárprúðu Akkear. Guðirnir, er sátu 
á samkomu hjá Seifi eldingaguði, horfðu á með undrun á 
stórvirki hinna eirbrynjuðu Akkea. Posídon landaskelfir tók 
þá svo fyrstur til máls: „Faðir Seifur, mun nokkurr sá dauðlegur 
maður til vera í víðri veröldu, er hér eftir muni láta hina 
ódauðlegu guði vita af ætlun og ráðagerð sinni? Sér þú ekki, 
að hinir hárprúðu Akkear hafa hlaðið nýjan garð fyrir ofan 
skipin, og grafið díki langs með honum, án þess þeir hafi 
fært guðunum sæmilegar hundraðsfórnir? Af þeim garði mun 
orðstírinn ganga, eins langt og dagsbirtan dreifist; en hinum, 
sem við Febus Appollon hlóðum með miklum erfiðismunum 
fyrir öðlinginn Laomedon, honum munu menn gleyma“.

454   Seifi skýsafnara varð þungt í skapi, og mælti til hans: 
„Mikil undur! Enn að þú, afar sterki Landaskelfir, skulir

mæla slíkt! Einhverr annar af guðunum, sem þér væri miklu 
kraftaminni og hugminni, mætti vel hræðast þetta fyrirtæki, 
en þinn orðstír skal fara, svo langt sem dagsbirtan dreifist. 
Kom þú til, þegar hinir hárprúðu Akkear eru aftur farnir á 
skipum sínum heim í sitt kæra föðurland, þá brjót þú niður 
garðinn, og velt honum öllum út í sjó, og þek aftur hina víðu 
strönd með sandi; muntu með því móti eytt fá hinum mikla 
garði Akkea“.

464   Þannig töluðust þeir við um þetta; var nú komið að 
sólsetri, og höfðu Akkear af lokið starfi sínu. Slátruðu þeir 
nú uxum, hverr í sinni búð, og tóku náttverð. Þar voru komin 
við land mörg skip frá Lemney með vínfarm; þau skip hafði 
sent Evneus Jasonsson, er Hypsípýla hafði átt við þjóðhöfðingjanum 
Jasoni. Auk þess hafði Jasonsson sent þeim Atreifssonum, 
Agamemnon og Menelási, þúsund mæla víns. Af þessu skipi 
keyptu hinir hárprúðu Akkear sér vín, sumir fyrir eir, aðrir 
fyrir fagurt járn, aðrir fyrir húðir, aðrir fyrir nautin sjálf, og 
enn aðrir fyrir þræla. Efndu þeir nú til dýrrar veizlu. Sátu 
hinir hárprúðu Akkear að veizlu alla nóttina, en Trójumenn 
og liðsmenn þeirra í borginni. En hinn ráðvísi Seifur var 
illum hug til þeirra alla nóttina, og lét koma ógurlegar þrumur; 
greip þá bleikur ótti Akkea, og helltu til jarðar víni af 
drykkjarkerunum, og þorði engi að drekka, fyrr en hann hafði 
dreypt hinum afar sterka Kronussyni. Eftir það gengu þeir til 
svefns og tóku á sig náðir.





ÁTTUNDI ÞÁTTUR

HINN ENDASLEPPI BARDAGI.

MORGUNGYÐJAN, íklædd sóllauksmöttli, dreifði sér 
nú yfir alla jörðina. Þá átti hinn þrumuglaði Seifur
goðaþing á efsta hnúki hins fjöltindótta Ólymps;
hann hélt sjálfur ræðu fyrir þeim, en allir guðirnir hlýddu á: 
„Hlustið á, allir guðir og allar gyðjur, meðan eg mæli, það 
er mér býður hugur um! Engi yðar, hvorki guð né gyðja, 
skal leita við að ónýta, það sem eg nú segi, heldur skuluð 
þér allir saman verða því samþykkir, svo eg fái sem bráðast 
framkvæmt þessa fyrirætlun mína. En verði eg þess var, að 
nokkurr yðar fari burt héðan af goðafjallinu, og vilji veita lið 
annaðhvort Trójumönnum eða Danáum, þá skal sá verða óvægilega 
þrumusleginn og fara við svo búið til Ólymps aftur; eða 
eg skal taka hann og fleygja honum ofan í hinn myrkva Ógnarheim, 
mjög langt héðan, þar sem geimurinn er dýpstur undir 
jörðinni; þar eru fyrir járngrindur og eirþröskuldur; það er 
svo langt fyrir neðan Myrkheim, sem himinhvolfið er langt 
upp frá jörðunni. Þá skal hann fá að finna, hve miklu eg em 
máttugastur allra goðanna. Komið, guðir, ef þér viljið, og 
reynið yður við mig, svo þér gangið allir úr skugga um. Hengið 
gullfesti ofan frá himinhvolfinu, og hangið allir í henni, guðir 
og gyðjur allar; þér munuð þó ekki fá dregið Seif, hinn æðsta 
ráðgjafa, ofan af himni niður til jarðar, hvað fast sem þér takið
í. En ef eg vildi taka á fyrir alvöru, þá gæti eg dregið yður 
upp með allri jörðinni og sjónum, brugðið svo festinni um 
hnúkinn á Ólympi, og héngi svo allt, hvað til er, í loftinu. 
Svo miklu em eg meiri guðunum, svo miklu meiri mönnunum“.

28   Svo mælti hann, en þeir voru allir hljóðir og þögðu; 
urðu þeir forviða við þessa ræðu, þvi hann hafði talað skorinort. 
Loksins tók hin glóeyga gyðja Aþena til máls: „Þú vor faðir, 
Kronusson, æðstur konunga! Víst vitum vér fullvel, að afl 
þitt er ósigrandi; en ei að síður fellur oss sárt, að Danáar skuli 
drepast niður svo hraparlega. Nú viljum vér að vísu engan hlut 
eiga að styrjöldinni, með því þú býður svo; en ráð munum 
vér leggja Argverjum, það er þeim megi að gagni verða, svo 
þeir tortýnist ekki allir fyrir reiði þinni“.

38   Skýsafnarinn Seifur svaraði henni brosandi: „Vertu 
óhrædd, kæra dóttir, Trítogenía! Eg tala þetta ekki í alvöru; 
eg skal vera þér eftirlátur“.

41   Að því mæltu beitti hann tveimur hestum fyrir kerru 
sína; þeir hestar voru eirfættir, flugfráir og gullfextir. Sjálfur 
klæddi hann sig í gull, tók í hönd sér vel tilbúna gullsvipu, 
og steig upp í kerru sína. Síðan keyrði hann hestana af stað, 
en þeir flugu viljugir milli jarðarinnar og hins stirnda himinhvolfs. 
Seifur kom til hins uppspretturíka Ídafjalls, móðurfjalls 
skógdýranna, á Gargarstind, þar sem hann átti blótlund og 
ilmandi blótstalla; þar lét faðir manna og guða hestana nema 
staðar, beitti þeim frá kerrunni og brá yfir þá miklum myrkva; 
en sjálfur settist hann dáðum-hróðugur upp á tindinn, og horfði 
niður á borg Tróverja og skip Akkea.

53   Hinir hárprúðu Akkear tóku nú í skyndi dagverð í 
búðum sínum, og að loknum dagverði herklæddust þeir. Slíkt 
hið sama vopnuðust Trójumenn hins vegar í borginni; voru 
þeir mannfærri, en vildu ei að síður láta til skarar skríða, er 
brýn nauðsyn bar til að verja börn og konur. Nú var borghliðinu 
slegið upp og herinn þusti út, fótgöngumenn og riddarar, 
og varð þar af gnýr mikill.

60   En er þeir voru komnir saman á einn stað, þá laust saman 
skjöldum og spjótum og afli hinna eirbrynjuðu hermanna, hinir 
baugnöfuðu skildir skullust á, og mikill hergnýr hófst. Gerðist 
þar þá bæði vein og fagnaðaróp af mönnum þeim, er drápu 
og drepnir voru, en jörðin flaut í blóði.

66   Meðan morgun var og hinn signaði dagur fór vaxandi, 
leituðu spjótin sér staðar í beggja liði, og gerðist mannfall mikið. 
En er Helíus ók yfir mitt himinhvolfið, þá vatt faðir Seifur upp 
gullskálum tveimur, og lagði þar í tvær Banavalkyrjur; áttu 
hinir reiðkænu Trójumenn aðra, en hinir eirbrynjuðu Akkear 
hina. Þá tók hann um vogarmundanginn, og hóf upp, og seig 
þá niður skapadagur Akkea. Síðan lét hann koma miklar þrumur 
ofan af Ídafjalli, og sendi brennanda leiftur í lið Akkea; en 
er þeir sáu það, urðu þeir felmtsfullir, og bleikur ótti greip þá alla.

78   Þá þorði hvorki Idomeneifur né Agamemnon að bíða; 
þá biðu heldur ekki þeir tveir Ajantar, þjónustumenn Aresar. 
Sá, eini, sem þá beið, var hinn gerenski Nestor, vörður Akkea; 
var það þó ekki af því, að hann vildi það, heldur af því, að 
annar hestur hans varð sár; hafði hinn ágæti Alexander, eiginmaður 
hinnar hárfögru Helenu, skotið ör efst í hvirfil hestsins, 
þar sem fyrstu topphárin spretta upp á hauskúpunni, og 
banvænlegasti höggstaður er. Hesturinn stökk upp við sársaukann, 
en skeytið hljóp inn í heilann; veltist þá hesturinn um 
koll með eirskeytið í sér, og fældi hina hestana. Hinn gamli 
maður brá við skjótt, og ætlaði að höggva með sverði á síðutaum 
lausahestsins, en í því bili komu hinir fráu hestar Hektors 
inn í meginflóttann með hinn hugdjarfa kerrustýri, Hektor; 
og þar hefði nú hinn aldraði maður látið líf sitt, ef hinn rómsterki 
Díómedes hefði ekki orðið hans skjótt var og kallað 
ógurlega til Odysseifs: „Seifborni Laertesson, ráðagóði Odysseifur! 
Hvert flýr þú, er þú snýr baki við, sem blauður maður í mannös? 
Vara þig, að engi leggi spjóti í bak þér, er þú flýr! Bíð heldur 
við, látum oss reka þenna berserk af hinum aldraða manni!“

97   Þannig mælti hann, en hinn þrautgóði, ágæti Odysseifur
heyrði ekki, hvað hann sagði, heldur hleypti hann fram hjá 
honum til skipa Akkea. En þó Týdeifsson væri aleinn, fór hann 
samt fram til forvígismannanna, og nam staðar fyrir framan 
kerru hins aldraða Neleifssonar, og talaði til hans skjótum orðum: 
„Heldur kreppa þeir nú að þér, gamli maður, hinir ungu 
hermennirnir! Er kraftur þinn horfinn, en erfið elli sækir á 
hönd þér, kerrusveinn þinn kjarklítill og hestarnir seinfærir. 
Kom nú, stíg á kerru mína, svo þú sjáir, hve góðir hinir flóttfimu 
Tróshestar eru, þeir er eg tók áðan af Eneasi, og hve 
fimir þeir eru, bæði í skjótum eltingum víðs vegar á vígvelli, 
og svo til að hörfa aftur og flýja. Kerrusveinarnir okkar skulu 
annast hestana þarna, en við skulum halda þeim hérna móti 
hinum reiðkænu Trójumönnum; mun þá Hektor komast að 
raun um, hvort spjót mitt ólmast nokkuð í greipum mér“.

112   Þannig mælti hann, en hinn gerenski riddari Nestor 
fylgdi ráðum hans. Hinir hraustu kerrusveinar, Stenelus og hinn 
vaski Evrýmedon, önnuðust um hesta Nestors, en þeir Nestor 
stigu báðir á kerru Díómedesar; tók Nestor í hönd sér hina 
glæsilegu tauma, og keyrði hestana, og bar þá brátt að Hektori, 
og í því er Hektor sókti fram, skaut Týdeifssonur spjót til 
hans, og missti hans; kom skotið í brjóstið hjá geirvörtunni á 
kerrusveini hans, Eníópeifi, syni hins ofurhugaða Þebeuss, þeim 
er taumhaldið hafði; féll hann ofan af kerrunni, en hinir fótfráu 
hestar hrukku á bak aftur, en hann lá þar örendur og 
máttvana. Ógnarharmur lagðist um hjarta Hektors af falli 
kerrusveinsins, en jafnvel þó hann tæki sárt til félaga síns, lét 
hann hann þó þar eftir liggja, og fór að leita sér að öðrum 
huguðum kerrusveini, og leið ekki á löngu þaðan í frá, áður 
hestarnir fengu stjórnarann, því Hektor fann brátt hinn hugdjarfa 
Arketólemus Iffítusson; lét Hektor hann þá stíga í kerru 
sína, og fékk honum taumhaldið.

130   Þar hefði nú orðið mikið mannfall, og gerzt þeir atburðir, 
er seint hefði orðið bót á ráðin, og nú hefðu Trójumenn 
verið hnepptir inni í Ilíonsborg, eins og sauðir í kví, 
ef faðir manna og guða hefði ekki orðið þessa skjótlega var; 
hann þrumaði ógurlega, sendi frá sér glóandi reiðarslag, og 
skaut því niður fyrir framan kerru Díómedess, og gaus þar upp 
mikill logi af hinum loganda brennusteini; hestarnir fyrir kerrunni 
hræddust og hrukku undan, hinir glæsilegu taumar skruppu 
úr höndum Nestors; varð hann skelkaður og mælti til Díómedess: 
„Snú þú aftur, Týdeifsson, og halt hinum einhæfðu 
hestum á flótta! Hvort skilur þú ekki, að Seifur ann þér ekki 
sigurs, því Seifur Kronusson veitir Hektori þarna frægð nú 
í dag, en síðar meir mun hann og gera sóma vorn, ef hann 
vill svo. Engi maður, hvað sterkur sem er, fær hamlað ráðstöfun 
Seifs, því hann er hverjum manni máttkari“.

145   Hinn rómsterki Díómedes svaraði honum aftur: „Allt 
er þetta satt, er þú segir, gamli maður! En eitt leggst þyngst á hug 
minn og hjarta: það er það, að Hektor mun á síðan segja, þá 
hann heldur ræðu fyrir Trójumönnum: „ „Týdeifsson flýði undan 
mér til skipanna“ “. Þannig mun hann stæra sig á síðan, og 
væri þá betur, að jörðin við brysti undir mér og sylgi mig!“

151   Hinn gerenski riddari Nestor svaraði honum: „En að 
þú, sonur hins herkæna Týdeifs, skulir mæla slíkt! Þó Hektor 
kalli þig huglausan og kjarklausan, þá munu þó ekki Trójumenn 
trúa því, og ekki Dardansmenn, og ekki konur hinna 
hugstóru tróversku skjaldmanna, er þú hefir að velli lagt unga 
og blómlega eiginmenn þeirra“.

157   Að því mæltu snéri hann hinum einhæfðu hestum til 
undanhalds og aftur á flóttastiginn, en Trójumenn og Hektor 
létu stynjandi skeyti drífa á þá með afskaplegum óhljóðum. 
Hinn mikli, hjálmkviki Hektor æpti þá hátt að honum: „Týdeifsson, 
fyrr meir virtu hinir hestfimu Danáar þig öðrum 
mönnum fremur; hafðir þú sæti fyrir öðrum, fékkst stærri kjötskammt 
og ávallt full drykkjarker. En nú munu þeir leggja 
á þig óvirðing; og er það að vonum, er þú ert sem kona. Snáfaðu 
burt, huglausa feiman! Aldrei skal það verða, að eg hopi 
á hæl fyrir þér, og þú komist við það upp á turna vora eða 
siglir burt með konur vorar; fyrr en það verði, skal eg senda 
þér óheillasendingu“.

167   Þannig mælti hann, en Týdeifssonur var á tveim áttum, 
hvort hann skyldi snúa við hestunum og leggja til orustu 
við Hektor, eða ekki. Þrisvar volkaði hann þetta í hug sér og 
hjarta, og þrisvar dunaði hinn ráðvísi Seifur ofan af Ídafjöllum 
til teikns fyrir Trójumenn, að hann ætlaði þeim eindreginn 
sigur í bardaganum. Þá eggjaði Hektor Trójumenn, og kallaði 
hátt: „Þér Tróverjar, þér Lýkíumenn, og þér hinir návígu 
Dardanar! Verið hraustir karlmenn, góðir hálsar, og leggið 
fram ofurefli yðvart! Því nú sé eg, að Kronusson hefir af einlægum 
hug heitið mér sigri og mikilli frægð, en Danáum tjóni. 
Heimskir voru Danáar, er þeir fóru að hlaða þenna garð, sem 
er svo veikur og að engu nýtur; ekki skal hann aftra áhuga 
mínum, en hestar mínir stökkva hæglega yfir díki það, er þeir 
hafa grafið. En komist eg að hinum holu skipum, þá muni 
menn eftir því, að hafa til eldkveikju, svo eg megi brenna skip 
þeirra í eldi, en drepa þá sjálfa“.

184   Að því mæltu kallaði hann til hesta sinna og mælti: 
„Bleikur, og þú Sokki, og Rauður, og Lýsingur hinn góði! 
Launið mér nú fóðrið og hina góðu aðhjúkrun, er Andrómakka, 
dóttir hins hugstóra Etjons, hefir veitt ykkur: hefir hún látið 
fyrir ykkur ljúffengt hveiti, áður en hún hefir fært mér mat, og 
er eg þó eiginmaður hennar, í blóma aldurs míns. Verið nú 
samtaka og herðið ykkur, svo við getum náð skildi Nestors, 
er nú fer orðstírinn af allt til himins, að hann sé allur úr gulli, 
bæði skjaldrimarnar og sjálfur skjöldurinn, og svo brynjunni 
af herðum hins reiðkæna Díómedess; hún er mikið völundarsmíði, 
og hefir Hefestus gert hana með miklum hagleik. Ef 
við náum þessu tvennu, þá vonar mig, að eg geti hrakið Akkea 
til hinna fljótu skipa nú þegar í nótt“.

198   Þannig mælti hann hróðugur. En hin tignarlega Hera 
reiddist; hún hreyfðist við á hástóli sínum og skelfdi hinn háva 
Ólymp; þá mælti hún til Posídons, hins mikla guðs: „Ó þú 
voldugi Landaskelfir! Rennur þér þá ekki heldur til rifja, að 
Danáar skuli drepast niður? þeir færa þér þó margar fríðar 
fórnir, bæði í Helíku og í Ægisborg. Lát þá nú verða sigri fegna! 
Því ef allir vér guðirnir, sem erum Danáum liðsinnandi, vildum 
hrekja Trójumenn aftur á hæl og aftra hinum víðskyggna 
Seifi, þá mundi hann sitja með sáran hug einn saman uppi á 
Ídafjalli“.

208   Hinum volduga Jarðarskelfi varð þungt í skapi, og mælti 
til hennar: „Þú djarfmælta Hera! En að þú skulir mæla slíkt! 
Ekki vil eg ráða til þess, að vér hinir guðirnir deilum kappi 
við Seif Kronusson, því hann er öllum oss máttkari“. Þannig 
töluðust þau við um þetta.

213   Allt það svæði upp frá skipunum, er milli var garðsins 
og díkisins, varð nú fullt af kerrum Akkea og skjölduðum hermönnum 
þeirra, er þar þrengdust saman. Hektor Príamsson, 
jafnoki hins snara Aresar, hneppti þá þangað, því þá veitti 
Seifur honum sóma, og nú hefði hann kveikt í hinum jafnbyrðu 
skipum með loganda eldi, ef hin máttuga Hera hefði 
ekki skotið því í brjóst Agamemnoni, að eggja Akkea skjótlega 
fram, og var hann þó sjálfur í óðaönn að því. Hann fór 
af stað til búða og skipa Akkea, og hélt í sinni þreknu hendi 
á hinni stóru purpuraskikkju sinni. Hann gekk að hinu stórhúfaða, 
svarta skipi Odysseifs, er lá í miðjum flotanum, svo 
heyra mátti þaðan beggja vegna; þar nam hann staðar, og kallaði 
hárri röddu, svo Danáar heyrðu: „Minnkun er þetta, Argverjar! 
Mikil skömm er að yður, svo fríðir menn sem þér eruð 
ásýndum! Hvað er nú orðið úr raupsyrðum þeim, er vér þóktumst 
vera allra manna vaskastir ? Hvað er orðið úr þeim hégómlegu 
stóryrðum, er þér höfðuð, þegar þér sátuð í Lemney, 
átuð gnógt kjöt beinhyrndra uxa, og drukkuð upp skaftker, 
barmafull af víni? Þóktist þá hverr yðar vera jafnmaki hundraði 
og jafnvel tveim hundruðum Trójumanna í orustu; en nú erum 
vér ekki svo mikið sem jafnsnjallir Hektori einum, er bráðum 
mun kveikja í skipum vorum með brennanda eldi. Faðir 
Seifur, hefir þú nokkuru sinni steypti nokkurum voldugum 
konungi í aðra eins ógæfu, eða svipt hann jafnmiklum sóma? 
Má eg þó segja, að eg hefi aldrei gengið fram hjá þínum fagra 
blótstalla á nokkuru margþóftuðu skipi, síðan eg mér til ógæfu 
kom hingað. Nei, á öllum blótstöllum þínum hefi eg brennt 
uxamör og blótbita, óskandi, að eg fengi í eyði lagt hina rammveggjuðu 
Trójuborg. En veit mér þó, Seifur, þessa ósk mína: 
lát þó sjálfa oss af komast og undan sleppa, og lát ekki Akkea 
þannig drepast niður fyrir Trójumönnum“.

245   Þannig mælti hann, en faðir Seifur sá aumur á honum, 
er hann jós út tárum, og hét honum því, að herinn skyldi heill 
af komast og ekki týnast. Hann sendi þegar að bragði örn 
einn, sem er hinn áreiðanlegasti spáfugl; örninn hélt á hindarkálfi 
í klónum, og fleygði honum niður hjá hinum fagra blótstalla 
Seifs, þar sem Akkear voru vanir að færa fórnir Seifi 
alspáargoði. En er Akkear sáu, að fuglinn kom frá Seifi, þá 
stukku þeir enn ákafar á Trójumenn, og héldu upp bardaga.

253   Af öllum Danáum, þó margir væru, átti engi því að 
hrósa, að hann héldi kerru sinni betur fram en Týdeifsson, 
hleypti á undan honum út frá gröfinni og héldi upp bardaga. 
Því fyrstur allra drap hann hlífaðan mann tróverskan, Agelás 
Fradmonsson; hann sneri kerru sinni til undanhalds, en er hann 
hafði snúizt við, lagði Díómedes spjóti í bak honum meðal 
herðanna, svo út gekk um brjóstið, féll hann ofan af kerrunni, 
og glömruðu vopnin ofan á honum. Næstir Díómedes 
gengu fram þeir Atreifssynir, Agamemnon og Menelás, þá þeir 
Ajantar, þeir voru berserkir að afli, þá Idomeneifur og kerrusveinn 
hans, Meríónes, jafnmaki hins mannskæða Vígaguðs, 
þá Evrýpýlus, Evemons frægi son; Tevkrus var hinn níundi; 
hann benti staðharðan boga, og stóð undir skildi Ajants Telamonssonar; 
vék Ajant skildi sínum til hliðar, en Tevkrus litaðist 
þá um, skaut ör að einhverjum í flokkinum, og féll sá 
dauður niður, er fyrir varð, en kappinn hörfaði þá aftur og 
kraup að Ajanti, eins og barn krýpur upp að móður sinni, en 
Ajant brá yfir hann sínum blikanda skildi.

273   Hvern drap hinn ágæti Tevkrus þar fyrstan af Trójumönnum? 
Hann drap fyrst þá Orsílokkus, Ormenus og Ofelestus, 
Detor og Kromíus og hinn goðumlíka Lýkófontes, Amópáon 
Polýemensson og Melanippus; felldi hann alla þessa til 
hinnar margfrjóvu jarðar, hvern á fætur öðrum. En er herkonungurinn 
Agamemnon sá, að hann eyddi flokkum Trójumanna 
með hinum sterka boga, þá varð hann glaður, gekk til hans 
og mælti: „Kæri vin, Tevkrus Telamonsson, þjóðhöfðingi! Hæf 
þú svona, að þú megir verða Danáum til sóma, og svo Telamoni, 
föður þinum, er ól þig upp, meðan þú varst lítill, og annaðist 
um þig í húsi sínu, þó þú værir óskilgetinn; er skylt, að þú 
hefjir hann svo til frægðar, þó hann sé þér nú fjarlægur. En 
eitt vil eg segja þér fyrir víst, og það skal framgengt verða, 
að ef Seifur ægisskjaldi og Aþena veita mér það, að eg leggi 
í eyði hina ramgjörvu Ilíonsborg, þá skal eg gefa þér fyrstum 
heiðursgjöf næst sjálfum mér, annaðhvort þrífót, eða tvo hesta 
og kerru með, eða konu, er stíga megi á sama beð og þú“.

292   Hinn ágæti Tevkrus svaraði honum og sagði: „Frægasti 
Atreifsson, hví eggjar þú mig fram, er eg berst af kappi 
sjálfkrafa? Eg læt aldrei af, meðan mér vinnst megn til. Og 
upp frá því að vér rákum Trójumenn af oss á leið til Ilíonsborgar, 
þá hefi eg síðan sætt lagi, að drepa menn með boga 
mínum; hefi eg nú skotið átta oddlöngum örum, og hafa allar 
komið á einhvern hinna vígfimu hermanna, en þenna ólma 
hund get eg ekki hæft“.

300   Þá hann hafði sagt þetta, sendi hann aðra ör af streng 
beint á Hektor, og var meir í mun, að á hann kæmi; en hann 
missti hans þó; kom örin í brjóst hinum ágæta Gorgyþíon, 
hinum hrausta syni Príamuss; hin fagra Kastíaníra var móðir 
hans, hún var lík gyðjum að vexti; hún hafði gifzt frá Esýmu. 
Svo sem valmeyjargras, það er vex í aldingarði, leggur út af 
höfuð sitt, niðurþyngt af ávexti og vorskúrum: svo hneig 
höfuð hans út af til annarrar hliðar, og gat ekki valdið hjálminum.

309   Enn sendi Tevkrus aðra ör af streng beint á Hektor, 
og var meir í mun, að á hann kæmi; en hann missti hans 
enn þá, því Appollon sveifði örinni til hliðar; kom örin í 
brjóstið hjá geirvörtunni á Arketólemus, hinum hugdjarfa kerrusveini 
Hektors, í því hann hleypti fram í bardagann; féll hann 
ofan af kerrunni, en hinir fótfráu hestar hrukku á bak aftur, 
en hann lá þar örendur og aflvana. Ógnarharmur lagðist um 
hjarta Hektors af missi kerrusveins síns; en jafnvel þó hann 
tæki sárt til félaga síns, lét hann hann þar eftir, en bað Kebríones 
bróður sinn, sem þar var nær staddur, að taka við taumhaldinu, 
og það gerði hann. En sjálfur stökk Hektor ofan úr hinum 
ljómanda kerrustól til jarðar; hann grenjaði ógurlega, tók 
vopnstein í hönd sér, gekk móti Tevkrus og ætlaði að kasta í 
hann steininum. Þá hafði Tevkrus tekið hvassa ör úr örvamæli 
sínum og lagt á streng; en í því hann dró upp bogastrenginn 
og ætlaði að skjóta, kastaði hinn hjálmkviki Hektor hinum 
hrufótta steini, og kom á öxlina, þar sem viðbeinið skilur hálsinn 
og brjóstið, og hættulegasti höggstaður er; steinninn sleit 
í sundur bogastrenginn, en hönd Tevkrusar dofnaði upp í úlnliðnum; 
féll hann þá á kné, en stóð þó, en boginn datt úr hendi 
honum. Ajant yfirgaf ekki sinn fallna bróður, heldur hljóp í 
kring um hann honum til varnar og hlífði honum með skildi 
sínum; en tveir trúir félagar hans, Menisteifur Ekkíusson og 
hinn ágæti Alastor hófu Tevkrus upp á axlir sér og báru hann 
til hinna holu skipa, og stundi hann þá þungan.

335   Hinn ólympski guð vakti nú af nýju hugmóð Trójumanna, 
og hröktu þeir Akkea beint að hinu djúpa díki; var 
Hektor fremstur í flokki, hróðugur af styrkleik sínum. Eins 
og þegar fótfrár hundur nær á hlaupi aftan í lærin eða þjóhnappana 
á villigelti eða ljóni, og hefir gát á, þegar það snýr 
sér við: eins elti Hektor hina hárprúðu Akkea, og drap ávallt 
þann, er aftastur varð, en hinir flýðu. En er þeir höfðu flúið 
yfir stauragerðið og díkið, og margir voru fallnir fyrir Trójumönnum, 
þá stöðvuðu þeir sig hjá skipunum og héldu þar 
kyrru fyrir, eggjaði þá hverr annan, fórnuðu höndum upp og 
báðu ákaflega til allra guðanna, hverr um sig. En Hektor snéri 
hinum faxprúðu hestum í kring á allar hliðar, og voru þá augu 
hans, sem augun í Gorgóarhausi eða í hinum mannskæða Aresi.

350   En er hin hvítarmaða gyðja Hera sá Akkea, kenndi 
hún í brjósti um þá, og mælti þegar skjótum orðum til Aþenu: 
„Mikil skelfing! Dóttir Seifs ægisskjalda, eigum við enn ekki 
að láta okkur til rifja renna manntjón Danáa, þar sem nú 
mjög sígur að seinni hluta fyrir þeim? Er nú ei annað sýnna, 
en að þeir drepist niður hraparlega fyrir eins manns áhlaupi; 
því nú ofsast Hektor Príamsson svo, að ekki er lengur þolanda, 
og margt illt hefir hann nú þegar gert“.

357   Hin glóeyga gyðja Aþena svaraði henni: „Víst mundi nú 
ofsinn og fjörið vera farið úr þessum manni, og hann vera af lífi 
tekinn af Argverjum á föðurjörðu sinni, ef faðir minn ekki 
ylmdist í ógóðum hug; er hann óvæginn, jafnan rangsleitinn 
og mótstæður mínum fyrirætlunum. Man hann nú alls 
ekki, að eg hjálpaði margsinnis syni hans úr þrautum þeim, 
er Evrýsteifur lagði á hann. Í þeim raunum sínum grátmændi 
hann til himins; sendi Seifur mig þá af himni ofan til að 
hjálpa honum. Hefði eg séð þetta fyrir af hyggjuviti mínu, 
þegar Evrýsteifur sendi hann til hinnar harðlæstu hallar Hadesar, 
til að sækja hund hins hræðilega Hadesar frá Myrkheimi, 
þá skyldi hann ei hafa klaklaust komizt yfir hina djúpu strauma 
Stýgarvatns. Nú þar á móti leggur Seifur fæð á mig, en framkvæmir 
ráðagerðir Þetisar, af því hún kyssti kné hans, tók 
hendi sinni um höku hans, og bað hann að rétta hlut Akkillesar 
borgabrjóts. Sú mun þó koma tíðin, að hann mun kalla mig 
aftur kæru Glóeyg sína! En heyr nú, bú þú hina einhæfðu 
hesta handa okkur, meðan eg geng ofan í vopnasal Seifs ægisskjalda 
og bý mig herklæðum til orustu, svo eg sjái, hvort hinn 
hjálmkviki Hektor, sonur Príamuss, verður feginn, þegar sést 
til okkar beggja í herkvíunum. Víst skulu þó nokkrir af Trójumönnum 
falla í valinn hjá skipum Akkea, og seðja hunda og 
hræfugla á ístru sinni og holdi“.

381   Þannig mælti hún, en hin hvítarmaða Hera hlýddi orðum 
hennar. Og Hera, hin tignarlega gyðja, dóttir hins mikla 
Kronusar, fór til og bjó hina gullóluðu hesta. En Aþena, dóttir 
Seifs ægisskjalda steypti af sér á gólfi Seifs hinum voðfellda, 
marglita möttli, er hún hafði sjálf búið til handa sér og vandað 
sig á. Þá fór hún í kyrtil skýsafnarans Seifs, og herklæddi 
sig út í hinn hörmulega ófrið. Síðan steig hún fótum sínum 
upp í hina logandi kerru, og tók í hönd sér þungt, stórt og 
sterkt spjót, er dóttir hins máttuga föður sigrar með herflokka 
kappanna, ef hún reiðist þeim. Þá snart Hera hestana snöggt 
með svipunni, en himinhliðin hrukku upp sjálfkrafa; þeirra 
hliða gættu Misserisgyðjurnar, þær er hinn hávi himinn og 
Ólympus er til gæzlu fenginn, bæði til að láta upp hið þétta 
ský, og til að láta það aftur. Þar í gegnum þau hlið héldu 
þær hinum sporumkeyrðu hestum.

397   En er faðir Seifur gat að líta þetta ofan af Ídafjalli, 
varð hann stórreiður, og sendi hina gullvængjuðu Íris af stað 
til að flytja erindi sitt: „Heyr þú, fljóta Íris (kvað hann), far 
þú, og snú þeim aftur, og lát þær ekki komast áfram, því ósætur 
mun sá fundur verða, ef okkur lendir saman í orustu. Því það 
segi eg þér, og það skal eg enda: eg skal helta hina fráu hesta 
fyrir kerru þeirra, fleygja þeim sjálfum ofan úr kerrustólnum 
og mölva í sundur kerruna. Ekki munu þær á tíu árshringum 
alheilar verða sára þeirra, er þær munu fá, ef reiðarslagið kemur 
á þær. Skal Glóeyg fá að finna, hvernig þá fer, ef hún berst 
við föður sinn. En eg lái síður Heru, og reiðist henni ekki 
eins; því það er jafnan vandi hennar, að raska ráðagerðum 
mínum“.

409   Þannig mælti hann, en hin stormfráa Íris fór af stað með 
þessa orðsendingu. Hún fór ofan af Ídafjöllum og upp til 
hins háva Ólymps; hún mætti gyðjunum fremst í hliði hins 
margbugótta Ólymps, aftraði þar för þeirra, og sagði þeim orðsendingu 
Seifs: „Hvert farið þið svo geyst? Hví er hjartað svo 
ákaft í brjósti ykkar? Kronusson bannar ykkur að veita Argverjum 
lið. Sonur Kronusar hótar ykkur, ef hann annars endir 
það, að hann skuli helta hina fráu hesta fyrir kerru ykkar, 
fleygja ykkur sjálfum ofan úr kerrustólnum og mölva í sundur 
kerruna; munu þið ekki á tíu árshringum alheilar verða sára 
þeirra, er þið munuð fá, ef reiðarslagið kemur á ykkur. Skaltú 
þá fá að finna, Glóeyg, hvernig þá fer, ef þú berst við föður 
þinn. En Heru láir hann síður, og reiðist henni ekki eins, af 
því það er jafnan hennar vandi, að raska ráðagerðum hans. 
En þú hin ofstopafyllsta, ósvífna og blygðunarlausa gyðja, þér 
mun hann reiðast, ef þú verður svo djörf, að lyfta hinu ógnarstóra 
spjóti þínu móti Seifi“.

425   Að því mæltu fór hin fóthvata Íris burt, en Hera mælti 
við Aþenu: „Mikil skelfing! Dóttir Seifs ægisskjalda, ekki vil 
eg ráða til þess, að við berjumst lengur fyrir dauðlega menn, 
í þrá við Seif. Drepist þeir, sem drepast eiga, og lifi þeir, 
sem þess verður auðið! Fari hann sínum ráðum fram, og skeri 
úr málum milli Trójumanna og Danáa, sem honum líkar!“

432   Að því mæltu snéri hún við hinum einhæfðu hestum, 
en Misserisgyðjurnar beittu hinum faxprúðu hestum frá kerrunni, 
og bundu þá við himneskar jötur, en hölluðu kerrunni 
upp við hina skínandi forsalsveggi. En gyðjurnar settust á gulllega 
legubekki meðal hinna annarra guða, og voru sorgbitnar
í huga.

438   Faðir Seifur ók hinni hjólsterku kerru sinni og hestum 
frá Ídafjalli upp til Ólymps, og kom á samkundu goðanna. 
Hinn frægi Landaskelfir beitti frá hestum hans, en 
lagði kerruna upp á pall og tjaldaði líni um hana. Sjálfur settist 
hinn víðskyggni Seifur í gulllegt hásæti, og bifaðist hinn hávi 
Ólympus undir fótum hans. Þær Aþena og Hera sátu einar 
sér, langt frá Seifi, ortu ekki orði á hann og spurðu einskis;
en Seifur varð þess var af hugspeki sinni, og mælti: „Hví eruð 
þið svo sorgbitnar, Aþena og Hera? Ykkur hefir þó víst ekki 
orðið mikið fyrir að drepa niður Trójumenn, er þið hafið svo 
ákafa heift á, í enum mannsæma bardaga! Sannarlega skulu 
allir þeir guðir, sem á Ólympi eru, ekki fá mér á flótta snúið, 
slíkan mátt og slíkt ósigrandi afl hefi eg. En ykkar fögru limir 
skulfu nú fyrr af ótta, en þið sáuð styrjöldina og hin hroðalegu 
verk styrjaldarinnar. En það segi eg ykkur fyrir satt, og það 
mundi eftir hafa gengið, að ef þið hefðuð slegnar verið af reiðarslagi 
mínu, munduð þið ekki á ykkar kerrum komizt hafa 
til Ólymps, þar er guðanna aðsetur er“.

457   Þannig mælti hann, en þær ýskruðu við, Aþena og 
Hera; þær sátu hvor hjá annarri og höfðu illan hug til Trójumanna. 
Aþena þagði og mælti ekki orð; var hún reið Seifi 
föður sínum, og grimm heift bjó í brjósti henni. En Hera mátti 
eigi innibyrgja bræðina í brjósti sér, og því mælti hún til 
Seifs: „Harðráðasti Kronusson, en að þú skulir mæla slíkum orðum! 
Víst vitum við fullvel, að afl þitt er ósigrandi; en ei að síður 
fellur okkur sárt, að Danáar skuli drepast niður svo hraparlega“.

469   Skýsafnarinn Seifur svaraði henni aftur: „Þú mikileyga, 
tignarlega Hera, á morgun muntu enn betur fá að sjá, 
ef þú vilt, að hinn afarsterki Kronusson mun drepa niður 
mikinn flokk af argneskum hermönnum. Því ekki mun hinn 
sterki Hektor létta orustunni, fyrr en hinn fóthvati Peleifsson 
rís upp hjá skipunum; því svo er ákveðið af forlögunum. En 
um þig hirði eg ekkert, þó þú reiðist. Þó þú farir til yztu takmarka 
jarðar og sjávar, þar sem þeir sitja Japetus og Kronus, 
og njóta hvorki skins Helíuss Hýperíonssonar, né nokkurs vindblæs, 
því hinn djúpi Ógnarheimur er allt í kring um þá: þó 
þú hvarflir þangað, þá hirði eg ekkert um reiði þína, því engi 
hlutur er ósvífnari en þú“.

[Mynd: Ólympsfjall.]

484   Þannig mælti hann, en hin hvítarmaða Hera anzaði honum 
engu. Nú steyptist hið skæra sólarljós niður í Jarðarstrauminn, 
og dró svarta nótt yfir hina kornfrjóvu jörð. Trójumönnum kom það illa, að ljósið gekk undir, en Akkear urðu 
fegnir, er hin margþreyða dimma nótt kom yfir.

489   Hinn frægi Hektor stefndi nú Trójumönnum til þings, 
og fór með þá burt frá skipunum þar hjá hinu sveipharða fljóti, 
er autt var og sást í beran völlinn fyrir valköstum. Stigu menn 
til jarðar af kerrum sínum, og hlýddu ræðu þeirri, er Hektor 
hélt, ástvinur Seifs. Hann hélt á ellefu álna löngu spjóti í 
hendi sér; oddur var framan á spjótinu af eiri, og lýsti af, 
og gullhólkur um utan. Við þetta spjót studdist hann, og 
mælti til Trójumanna: „Heyrið mál mitt, þér Tróverjar, 
Dardanar og liðsmenn! Eg hugsaði, að eg mundi nú fá eytt 
skipunum og drepið alla Akkea, og komast við það aftur til 
hinnar veðurnæmu Ilíonsborgar. En rökkrið datt fyrr á, og 
það hefir nú mest frelsað Argverja og skip þeirra á hinni brimbitnu 
strönd. Nú skulum vér láta hina svörtu nótt ráða, og 
efna til náttverðar; skuluð þér leysa hina faxprúðu hesta frá 
kerrunum og kasta fyrir þá fóðri, sækið svo í skyndi til borgarinnar 
uxa og feita sauði, og fáið yður ljúffengt vín og 
brauð að heiman, og viðið að nóg eldsneyti, svo vér megum 
kynda mörg bál náttlangt allt til morguns, og bjarmann leggi 
allt til himins; má vera, að hinir hárprúðu Akkear reyni til í 
náttmyrkrinu að flýja yfir sjávarins breiðu hryggi, og væri þá 
betur, að þeir kæmust ekki fyrirhafnarlaust og í náðum út á 
skip sín. Nei, margur þeirra skal skotinn verða annaðhvort með 
ör eða hvössu spjóti, í því hann stökkur út á skip sitt, og eiga 
um sárt að binda heima hjá sér; skal svo leiða öðrum, að 
fara með her á hendur hinum reiðkænu Trójumönnum. Nú 
skulu kallararnir, ástvinir Seifs, fara með þau boð um borgina, 
að frumvaxta sveinar og gráhærðir höfðingjar safnist saman 
uppi á hinum goðreistu veggjum umhverfis um borgina, en 
hinar þýðu konur skulu brenna bál mikið, hver í sínu húsi; 
skal stöðugt hafa gát á, að engi hleypiflokkur leynist inn í 
borgina, meðan hermennirnir eru ekki við. Skal þetta svo vera, 
þér hugstóru Trójumenn, sem nú segi eg fyrir; hefi eg nú
kveðið upp, það sem nú er tiltækilegast, en annað ráð mun 
eg upp bera á morgun fyrir enum reiðkænu Trójumönnum. 
Þess bið eg Seif og aðra guði, og það vona eg, að eg muni fá 
héðan burt rekið hunda þá, er Valkyrjurnar hafa hingað flutt. 
Nú skulum vér gæta sjálfra vor í nótt, en á morgun með birtingu 
skulum vér herklæðast og vekja snarpan bardaga hjá 
hinum holu skipum; skal eg þá vita, hvort hinn sterki Díómedes 
Týdeifsson muni fá hrakið mig frá skipunum upp að borgarveggi, 
eða hvort eg mun geta banað honum með eirvopni mínu 
og náð af honum vopnum hans blóðugum. Á morgun getur 
hann látið sjá karlmennsku sína, hvort hann þorir að bíða 
eftir spjóti mínu, þegar það stefnir að honum. Nei, meðal hinna 
fremstu, þegar sól rennur upp á morgun, mun hann liggja, 
vonar mig, vopnum veginn, og í kring um hann margir félagar 
hans. Eg vildi óska, að eg væri eins viss um að vera ódauðlegur 
og ellivana alla daga, og vera eins virtur og Aþena og Appollon 
eru virt, eins og eg er viss um það nú, að þessi dagur verður 
Argverjum óhamingjudagur“.

542   Slíka ræðu hélt Hektor, en Trójumenn gerðu góðan 
róm að máli hans, leystu þeir hina sveittu hesta undan okinu 
og bundu þá við kerrurnar með böndum, hverr hjá sinni 
kerru, sóktu í skyndi uxa og feita sauði til borgarinnar, fengu 
sér ljúffengt vín og brauð heiman frá sér, og söfnuðu að sér 
miklum viði. Sátu þeir svo alla nóttina á vígvellinum, og voru 
hinir hugrökkustu; brunnu þar margir eldar hjá þeim. Eins 
og þegar stjörnur sjást á himni í kring um hið bjarta tungl, 
ber mikið á þeim, þegar uppheimsloftið er vindlaust, og sjást 
þá allar stjörnurnar, og verður hjarðmaðurinn glaður af því í 
huga sínum: eins margir voru eldar þeir, er Trójumenn kyntu, 
og sáust brenna fyrir framan Ilíonsborg milli skipanna og 
Ksanþusstrauma; voru þúsund eldar kyntir á vellinum, en 
hjá hverju báli sátu 50 menn við loga hins brennanda elds; en 
hestarnir stóðu við kerrurnar, og átu hvítt bygg og einkorn, 
og biðu hinnar stólprúðu Morgungyðju.






NÍUNDI ÞÁTTUR

SENDIFÖR TIL AKKILLESS.
BÆNIR.


ÞANNIG héldu þeir vörð, Trójumenn; en afskaplegur
flótti, lagsbróðir hins ískalda ótta, hefti Akkea, og
allir enir hraustustu voru slegnir óbærilegri sorg. Eins 
og þegar tveir vindar, norðanvindur og vestanvindur, sem blása 
frá Þraklandi, koma á snögglega og æsa upp hið fiskisæla haf; 
þeytist þá jafnskjótt upp dimm alda, en vindarnir þyrla miklum 
þara upp úr sjónum: eins var hugurinn á tveim áttum í 
brjóstum Akkea.

9   En Atreifsson, særður í hjarta af megnum harmi, gekk 
um kring og bauð hinum hvellrómuðu köllurum að kveðja 
hvern mann til málstefnu með nafni, en kalla ekki; en sjálfur 
átti hann ráðagjörðir við höfðingjana. Þeir settust á málstefnuna 
harmsfullir. Þá stóð Agamemnon upp og jós út tárum, 
sem kolblá vatnslind, sú er spýtir dökkvu vatni fram af bröttum 
hamri; eins andvarpaði hann þungan og mælti til Argverja: 
„Kærir vinir, þér fyrirliðar og höfðingjar Argverja! 
Seifur Kronusson hefir fastlega fjötrað mig með þungu meini, 
sá hinn harðráði guð, er lofaði mér í fyrstu og hét með hneigðu 
höfði, að eg skyldi leggja í eyði hina ramveggjuðu Ilíonsborg 
og komast svo heim, en nú hefir hann prettað mig illa, 
er hann býður mér að fara heim í Argverjaland við enga frægð,
en mikinn mannskaða; mun þetta víst vera vilji hins afarsterka 
Seifs, er rofið hefir höfuðvirki margra borga, og mun 
enn rjúfa, því hans er mátturinn mestur. Heyrið nú, gerum 
allir, svo sem eg segi fyrir: flýjum burt á skipum vorum heim 
í vort kæra föðurland, því ekki munum vér framar fá tekið 
hina strætabreiðu Trójuborg“.

29   Svo mælti hann, en þeir voru allir hljóðir og þögðu, og 
hinir sorgbitnu synir Akkea voru lengi orðlausir. Loksins tók 
hinn rómsterki Díómedes til máls: „Með því þú, Atreifsson, 
ber upp svo óviturlegt ráð, þá mun eg nú í fyrsta sinni mæla 
á móti þér, og hæfir svo að gera á málstefnu, konungur; og 
máttú ekki reiðast mér fyrir það. Það var eitt sinn, að þú frýjaðir 
mér karlmennsku í viðurvist Danáa, kvaðst mig vera óherskáan 
og þreklausan; allt þetta vita Argverjar, ungir sem gamlir. 
En sonur hins brögðótta Kronusar hefir misskipt gjöfum sínum 
við þig; gaf hann þér með veldissprotanum mannvirðingu 
um fram alla menn aðra, en synjaði þér þess, er mest kveður 
að, en það er vaskleikurinn. Hugsar þú, vinur, að synir Akkea 
séu svo óherskáir og þreklausir, sem þú segir þá? Leiki þér sjálfum 
hugur á að fara heim aftur, þá far þú; þér er innan handar 
að fara, því skip þín, þau er fylgdu þér mjög mörg frá Mýkenu, 
standa skammt frá sjó; en aðrir hárprúðir Akkear munu verða 
hér kyrrir eftir, þar til er vér höfum lagt Trójuborg í eyði. En 
vilji þeir einnig burt, þá flýi þeir á skipum sínum heim til 
föðurlands síns; við Stenelus skulum samt berjast, þar til er 
við sjáum fyrir endann á Ilíonsborg, því guð vísaði okkur leið 
hingað“.

50   Þannig mælti hann, en allir synir Akkea rómuðu mál 
hans; fannst þeim mikið koma til þess, er hinn reiðkæni Díómedes 
hafði sagt. Þá stóð upp riddarinn Nestor og mælti til 
þeirra: „Að vísu ertú öðrum mönnum hraustari, Týdeifsson, 
í bardaga, og fremstur allra jafnaldra hinna á ráðstefnu, og 
engi Akkea mun lasta það, sem þú hefir sagt, eða mæla móti 
því; en þó hefir þú ekki rætt þetta mál til lykta; er það von, 
þar sem þú ert ungur, og mættir vel vera yngsti sonur minn 
að aldrinum til; en skynsamlega talar þú til höfðingja Akkea, 
og hefir þú mælt, svo sem vera byrjaði. En heyr nú; með 
því eg þykist vera þér eldri, þá mun eg ræða þetta mál út, 
og fara orðum um það allt, og mun engi virða mál mitt einskis, 
og ekki sjálfur Agamemnon konungur. Sá maður er frændlaus, 
lagalaus og heimilislaus, sem elskar innanlandsófriðinn þann 
hinn hryllilega. En látum nú hina dimmu nótt ráða, og efnum 
til náttverða. Vökumenn úr hverjum flokki skulu hafa náttból 
hjá gröfinni utangarðs; þetta mæli eg til hinna yngri. En úr 
því skaltú, Atreifsson, gerast forgangsmaður, því þú ert höfðingi 
mestur. Þú skalt gera höfðingjunum veizlu; sómir það þér, 
og er vel til fallið: eru búðir þínar fullar af víni, er skip Akkea 
flytja hingað daglega frá Þraklandi; hefir þú og alls konar 
veizluföng, og átt yfir mörgum mönnum að ráða. En á mannamótinu 
skaltú hlýða þeim, sem bezt leggur til; hafa allir Akkear 
þörf á góðum tillögum og viturlegum, þar er óvinir vorir kynda 
marga elda skammt frá skipunum; og hverr mun geta verið 
glaður að svo búnu? Því þessi nótt mun annaðhvort glata 
hernum eða frelsa hann“.

79   Þannig mælti hann, en þeir hlýddu honum, og gerðu, sem 
hann bauð. Varðmennirnir hlupu vopnaðir út úr herbúðunum, 
þjóðhöfðinginn Þrasýmedes Nestorsson og hans menn, þeir 
Askaláfur og Jalmenus, synir Aresar, þeir Meríónes, Afareifur 
og Deipýrus, svo og hinn ágæti Lýkómedes Kreonsson og hans 
sveit. Fyrirliðar vökumanna voru sjö, og fylgdu hundrað sveinar 
hverjum, og höfðu þeir löng spjót í höndum sér; fóru þeir 
og settust milli díkisins og garðsins, kveiktu þar upp eld, og 
bjó hverr til náttverðar sér.

89   Atreifsson fór með alla höfðingja Akkea til búðar sinnar, 
og hélt þeim þar dýrlega veizlu, og réttu þeir hendur sínar 
til hins tilreidda matar, er á borð var borinn. En er þeir höfðu 
satt lyst sína á mat og drykk, varð hinn aldraði höfðingi 
Nestor fyrstur til að bera upp ráðagjörð sína, þóktu og hans 
tillögur fyrrum jafnan hinar beztu. Hann var þeim vel viljaður, 
tók til orða og mælti: „Frægasti Atreifsson, Agamemnon herkonungur! 
Þú skalt vera endir og upphaf orða minna, sökum 
þess að þú ert konungur margra manna, og að Seifur hefir 
þér í hendur fengið veldissprotann og lögin, til þess að þú ráðir 
þeim heilt. Þess vegna áttú fremur öðrum að leggja orð til, og 
hlýða á tillögur manna, svo og framkvæma tillögur annarra, 
ef einhverjum kann að koma eitthvert gott ráð til hugar, og 
undir þér mun komið verða, hvert atkvæði ræður málslokum. 
Nú vil eg bera upp, það sem mér þykir ráðlegast; því engum 
manni mun hugsast betra ráð, en það ráð, sem eg hefi í huga, 
bæði áður fyrr meir, og eins enn nú, allt í frá þeim tíma, seifborni 
konungur, að Akkilles reiddist þér, er þú lézt fara til 
búðar hans og taka þaðan Brísesdóttur; var það ekki eftir 
voru skapi, því eg afréð þér það mjög einlæglega, en þú fórst 
fram stórhuga þínum, og svívirtir hinn mesta mann, er guðirnir 
sjálfir höfðu miklar mætur á, þar sem þú tókst heiðursgjöf 
hans og heldur henni. En látum oss nú enn finna ráð til, 
hversu vér fáum snúið skapi hans og þegið hann í sátt við oss 
með þægilegum gjöfum og blíðum orðum“.

114   Herkonungurinn Agamemnon svaraði honum: „Gamli 
maður, ekki hefir þú ósennilega vikið á ávirðingar mínar. 
Mér varð á; eg ber ekki móti því. Víst er sá maður ígildi 
margra manna, er Seifur ann hugástum, eins og hann hefir 
haldið uppi virðingu þessa manns, en látið þungan verða hlut 
Akkea. En með því að mér hefir orðið á, fyrir þá skuld að 
eg lét vondslegt skap við mig ráða, þá vil eg bæta það aftur, 
og gefa í bætur geysimikið fé; skal eg nú nafngreina þær 
dýrlegu gjafir, er eg vil gefa, í viðurvist yðar allra: sjö nýir 
þrífætur, er aldrei hafa á eld komið, tíu vættir gulls, tuttugu 
fagrir katlar, tólf aldir hestar, sigursælir í veðhlaupi, er borið 
hafa verðlaun úr býtum fyrir fráleik sinn. Væri sá maður ekki 
félaus eða snauður af dýru gulli, sem fengi eins mikið fé, og 
þessir hinir einhæfðu hestar hafa aflað mér í sigurlaun. Eg
skal gefa honum 7 konur lesbeyskar, hagar á fagrar hannyrðir; 
þær konur tók eg að afnámsfé, þá er hann sjálfur tók hina fjölbyggðu 
Lesbey; voru þær konur allra kvenna fríðastar. Þessar 
konur vil ég gefa honum, og þeim skal fylgja dóttir Brísess, er 
eg tók frá honum um daginn; skal eg vinna þar að dýran eið, 
að eg hefi aldrei stigið á beð hennar eða átt samlag við hana, 
sem manna er siður til, karla og kvenna. Allar þessar gjafir 
skulu vera til reiðu þegar í stað, en ef guðirnir láta oss auðnast 
síðar meir að leggja í eyði hina miklu Príamsborg, þá skal 
hann sjálfur ganga út á skip sitt og alferma það af gulli og 
eiri, þá vér Akkear skiptum meðal vor herfanginu. Hann 
skal sjálfur velja sér tuttugu tróverskar konur, sem fríðastar eru 
næst hinni argversku Helenu. En er vér komum til hins akkneska 
Argverjalands, þess hins frjóvsama sáðlandsins, þá skal hann 
verða dótturmaður minn; hann skal hafa jafnt yfirlát af mér, 
sem Órestes, hinn ástkærasti son minn, sem nú vex upp í 
fullsælu. Eg á þrjár dætur í hinni fagursmíðuðu höll minni, 
Krýsóþemisi, Laódíku og Iffíanössu. Af þeim má hann velja, 
hverja sem hann vill, og hafa þá, sem hann kýs sér, heim í 
hús Peleifs ókeypis, án þess að færa henni brúðgjafir, en eg 
skal láta fylgja henni heimanfylgju svo mikla, að engi skal 
hafa gefið jafnmikla með dóttur sinni: eg skal gefa honum 
sjö fjölbyggðar borgir, Kardamýlu, Enópu, og hina grösugu 
Íru, hina sannhelgu Feruborg og hina engjamiklu Anþíu, hina 
fögru Epíu og hina vínviðóttu Pedasusborg. Allar þessar borgir 
liggja nálægt sjó, og eru yzt í landi hinnar sendnu Pýlusborgar; 
menn þeir, er þar búa, eru auðugir af sauðfé og uxum; munu 
þeir sæma hann með gjöfum, svo sem væri hann einhverr goðanna, 
og greiða honum ríflegar skyldir, meðan þeir eru undir 
veldissprota hans. Þetta skal eg gjalda honum, ef hann lætur 
af reiði sinni. Láti hann nú til! Hades einn er ómýkjandi og 
ótillátssamur, og fyrir því er hann dauðlegum mönnum leiðastur 
allra goða. Hann verður að vægja til við mig, að svo 
miklu leyti sem eg hefi æðra vald og er eldri en hann“.

162   Hinn gerenski riddari Nestor svaraði honum: „Frægasti 
Atreifsson, Agamemnon herkonungur! Víst eru ekki fyrirlitlegar 
gjafir þær, er þú býður Akkillesi konungi. Heyrið þá, 
látum oss senda tilkjörna menn, er fari þegar í stað til búðar 
Akkils Peleifssonar. Eða ef þér viljið heldur, skal eg taka 
þá til, og skulu þeir þá hlýða mér. Tek eg fyrst til Fenix, ástvin 
Seifs; hann skal vera forkólfur fyrir förinni; þar næst tek 
eg til hinn mikla Ajant og hinn ágæta Odysseif; þeim skulu 
fylgja kallararnir Ódíus og Evrýbates. Takið nú handlaugar, 
og segið öllum að hafa hljótt um sig, meðan vér gerum bæn 
vora til Seifs Kronussonar, að hann sé oss miskunnsamur“.

173   Þannig mælti hann, en öllum líkaði vel, það er hann 
hafði mælt. Helltu kallararnir þegar vatni á hendur þeim, en 
sveinarnir fylltu skaftkerin á barma af drykk, skenktu á drykkjarkerin 
til dreypifórnar handa hverjum, og skömmtuðu öllum. 
En er þeir höfðu dreypt, og drukkið, sem þá lysti, fóru þeir 
af stað frá búð Agamemnons Atreifssonar; horfði hinn gerenski 
riddari Nestor framan í sérhvern þeirra, en einkum framan í 
Odysseif, og lagði ríkt á við þá að freista, ef þeir fengi talið 
hinum ágæta Peleifssyni hughvarf.

182  Þeir Odysseifur gengu með strönd hins brimótta hafs, 
og báðu mjög innilega til hins jarðkringjanda Landaskelfis, að 
sér mætti takast að vinna hinn stórlynda hug Eaksniðja. Þeir 
komu til búða og skipa Myrmídóna, og fundu Akkilles; var 
hann að leika á hvella hörpu sér til gamans; var harpan fögur 
og haglega tilbúin, og á henni lyklarim af silfri; þá hörpu 
hafði hann tekið af herfanginu, þá hann lagði í eyði Etjonsborg. 
Á þessa hörpu lék hann sér til skemmtunar, og söng um 
afreksverk kappanna. Engi var hjá honum, nema Patróklus; 
hann sat gagnvart honum og þagði, beið þess, að Eaksniðji 
hætti söngnum. Þá gengu þeir Ajant þangað, og fór Odysseifur 
fyrir; þeir numu staðar frammi fyrir Akkilli; varð Akkilles 
forviða, og spratt upp með hörpuna upp af sæti því, er hann 
sat í; svo stóð og Patróklus upp, er hann sá mennina. Hinn
fóthvati Akkilles kvaddi þá og mælti: „Verið velkomnir! Það 
er mér kært, að þér vinir mínir komið til mín, er mér eruð 
kærastir Akkea; víst ber yður mikla nauðsyn að hendi, er þér 
komið, er eg er reiður!“

[Mynd: Sendiför til Akkilless.]

199   Þá er hinn ágæti Akkilles hafði þetta mælt, leiddi hann 
þá innar, og lét þá setjast á legubekki; voru þar breiddar yfir 
purpuraábreiður. Hann mælti þegar til Patrókluss, er þar var 
hjá honum: „Set hið stærra skaftkerið á borð, Menöytsson, og 
byrla vín í áfengara lagi, og haf til reiðu borðker handa hverjum 
þeirra; því beztu vinir mínir hafa nú sókt mig heim“.

205   Þannig mælti hann, en Patróklus gerði, sem vinur hans 
bauð; en Akkilles setti fram stórt kjötborð nálægt eldsbirtunni, 
og lagði þar á krof af sauð og feitri geit, og hrygg af 
alisvíni; var hann allfeitur og stirndi á hann af spiki; hélt 
Átómedon í hrygginn, en hinn ágæti Akkilles skar hann í 
stykki, brytjaði síðan vandlega og stakk á teina. Hinn goðumlíki 
kappi, Menöytsson, kveikti upp eld mikinn; en er eldurinn 
var útbrunninn og loginn slokknaður, skaraði hann sundur 
glóðinni og hélt teinunum þar uppi yfir; hann dreifði helgu 
salti á stykkin, og lét teinana liggja á undirlagssteinunum. En 
er hann hafði steikt, lét hann kjötið hvað ofan á annað á fjöl. 
Patróklus tók brauð, sem var í fallegum körfum, og skammtaði 
það á borðinu, en Akkilles skammtaði kjötið. Akkilles settist 
sjálfur gagnvart hinum ágæta Odysseifi, við hinn búðarvegginn. 
Hann bað Patróklus vin sinn að fórna goðunum, og 
kastaði hann frumfórnum á eldinn. Tóku þeir nú til hins tilreidda 
matar, er á borð var borinn. En er þeir höfðu satt lyst 
sína á mat og drykk, þá gerði Ajant Fenixi höfuðbendingu; 
en er hinn ágæti Odysseifur varð þess varr, skenkti hann fullt 
drykkjarker af víni, og drakk Akkillesi til: „Heill sértú, 
Akkilles! Hvorki förum vér á mis við jafndeildan verð í búð 
Agamemnons Atreifssonar, né heldur hér nú; er hér á borð 
borinn nógur ljúffengur matur. En nú stendur ekki hugur 
vor til þess, að sitja að skemmtilegri veizlu, því nú erum vér 
óttafullir, seifborni konungur, er vér sjáum oss búið mikið 
tjón; er nú tvísýna á, hvort vér munum heilum haldið fá hinum 
þóftusterku skipum, eða muni þau týnast, nema þú íklæðist 
nú styrk þínum. Því hinir ofurhuguðu Trójumenn og hinir langt 
að komnu liðsmenn þeirra hafa nú náttból sitt nálægt skipunum 
og garðinum, og kynda marga elda í herbúðum sínum, 
og segja, að Akkear muni nú ekki fá staðizt, heldur muni þeir 
nú falla hjá hinum svörtu skipum. Seifur Kronusson birtir þeim 
heillavænlegar jarteiknir, og sendir eldingar; en Hektor er nú 
mjög hróðugur af afli sínu, og æðir ógurlega; treystir hann 
Seifi, en skeytir ekki mönnum, og ekki goðum; er nú kominn 
á hann mikill æðisgangur; óskar hann, að sem fyrst lýsi af 
degi; kveðst hann þá muni af höggva skuttrjónurnar af skipum 
vorum, en brenna skipin sjálf að björtu báli, en drepa 
Akkea hjá skipunum reykmóða. Er eg mjög hræddur um, að 
guðirnir láti þessi stóryrði hans framgeng verða, og muni oss 
eiga auðið að verða, að deyja í Trójulandi, langt frá hinu hestauðga 
Argverjalandi. Rís nú upp, ef þú vilt, þó seint sé, frelsa 
sonu Akkea, sem nú eru mjög aðþreyttir af hergný Trójumanna. 
Síðar meir mun þér sjálfum sárna ófarir þeirra, og 
þá mun engi kostur verða til að ráða bót á, þegar bölið er 
unnið; er því betur fyrr, að þú ráðir með sjálfum þér, hversu 
þú megir afstýra þeim hinum illa degi frá Danáum. Þau áminningarorð 
gaf faðir þinn Peleifur þér, vinur, þann dag er hann 
sendi þig til Agamemnons frá Fiðju: sigur munu þær veita þér, 
kvað hann, þær Aþena og Hera, ef þær vilja; en þú halt í taumi 
hinu stórgjörva skapi, er býr í brjósti þínu, því betri er blíðskapar 
hugur; lát af allri kappdeilu, er illt eitt af hlýzt, muntu 
þá enn meiri virðingu fá af Argverjum, ungum sem gömlum. 
Þessi áminningarorð gerði þér hinn aldraði maður, en þú hefir 
nú gleymt þeim. Lát nú þá enn af, og slepp bræði þeirri, er 
særir huga þinn. Agamemnon býður þér sæmilegar gjafir, ef 
þú lætur af reiðinni. Heyr nú á mál mitt! Ef þú vilt, skal eg 
telja upp fyrir þér, hve miklar þær gjafir eru, er Agamemnon 
hét þér í búð sinni: sjö nýir þrífætur, er aldrei hafa á eld 
komið, tíu vættir gulls, tuttugu fagrir katlar, tólf aldir hestar, 
sigursælir í veðhlaupi, er borið hafa verðlaun úr býtum fyrir 
fráleik sinn; væri sá maður ekki félaus eða snauður af dýru 
gulli, er ætti eins mikið fé, og hestar Agamemnons hafa aflað 
í sigurlaun með fráleik sínum. Hann vill gefa þér sjö konur 
lesbeyskar, hagar á fagrar hannyrðir; þær konur fékk hann 
að afnámsfé, þá er þú sjálfur tókst hina fjölbyggðu Lesbey; 
voru þær konur allra kvenna fríðastar í það mund. Þessar konur 
vill hann gefa þér, og þeim skal fylgja dóttir Brísess, er 
hann tók frá þér á dögunum; vill hann vinna þar að dýran 
eið, að hann hafi aldrei stigið á beð hennar eða átt við hana 
samlag, svo sem mönnum er títt, körlum og konum. Allar þessar 
gjafir skulu vera til reiðu þegar í stað; en láti guðirnir oss 
auðnast síðar meir að leggja í eyði hina miklu Príamsborg, 
þá skaltú sjálfur ganga út á skip þitt og alferma það af gulli 
og eiri, þá vér Akkear skiptum meðal vor herfanginu. Þú skalt 
sjálfur velja þér tuttugu tróverskar konur, sem fríðastar eru, 
næst hinni argversku Helenu. En er vér komum til hins akkneska 
Argverjalands, þess hins frjóvsama sáðlandsins, þá skaltú verða 
dótturmaður hans; skaltú hafa jafnt yfirlát af honum, sem 
Órestes, hinn ástkærasti son hans, er nú vex upp í fullsælu. 
Agamemnon á þrjár dætur í hinni fagursmíðuðu höll sinni, 
Krýsóþemisi, Laódíku og Iffíanössu. Af þeim máttu velja þér, 
hverja sem þú vilt, og hafa þá, sem þú kýs þér, heim í hús 
Peleifs ókeypis, án þess að færa henni brúðgjafir, en Agamemnon 
vill láta fylgja henni heimanfylgju svo mikla, að engi skal 
hafa gefið jafnmikla með dóttur sinni. Hann vill gefa þér sjö 
fjölbyggðar borgir, Kardamýlu, Enópu, og hina grösugu Íru, 
hina sannhelgu Feruborg, og hina engjavíðu Anþíu, hina fögru 
Epíu og hina vínviðóttu Pedasusborg; liggja allar þessar borgir 
nálægt sjó, og eru yzt í landi hinnar sendnu Pýlusborgar; menn 
þeir, er þar búa, eru auðugir af sauðfé og uxum; munu þeir 
sæma þig gjöfum, sem værir þú einhverr goðanna, og greiða 
þér ríflegar skyldir, meðan þeir þjóna undir veldissprota þinn. 
Þetta mun hann gjalda þér, ef þú lætur af reiðinni. Nú þó þú 
hatir Atreifsson um fram aðra í hjarta þér, bæði sjálfan hann 
og gjafir hans, þá sjá þó aumur á hinum öðrum af alþjóð 
Akkea, þeim er nú eru nauðulega staddir í herbúðunum; munu 
þeir þá virða þig, sem værir þú einn af goðunum; muntu nú 
öðlast mega mjög mikla frægð hjá þeim, því nú muntu drepið 
fá Hektor; mun hann nú ganga í berhögg við þig, er svo fársfullt 
óðafar er á honum, því nú þykir honum, sem engi muni 
vera sinn jafningi af Danáum, þeim er hingað fluttust á skipunum“.

307   Hinn fóthvati Akkilles svaraði honum og sagði: „Seifborni 
Laertesson, ráðagóði Odysseifur! Eg verð að segja ætlan 
mína fortakslaust, eins og mér býr í hug, og eins og fram mun 
koma, svo þér komið ekki sinn úr hverri áttinni, og séuð að 
vola framan í mig, því þann mann hata eg jafnt Hadesar 
grindum, sem felur eitt í brjósti sér, en talar annað. En eg 
skal segja, eins og eg vil vera láta. Hvorki hygg eg að Agamemnon 
Atreifsson, né aðrir Danáar, muni telja mér hughvarf; 
því manni er litlu launað, þó hann berjist sí og æ við 
óvinina; jafnt ber sá úr býtum, sem heima situr í herbúðunum, 
og hinn, sem berst, sem hann má; jafnan heiður fær sá, sem 
er huglaus, og hinn, sem hraustur er; jafnt fellur sá maður, 
er í engu er nýtur, og hinn, er afrekar mikið. Mig stoðar það 
ekki í þeim hugraunum, sem eg verð að þola, að hætta lífi 
mínu í bardögum. En eins og fuglinn færir ófleygum ungum 
sínum fæðslu, þá hann getur náð henni, en situr fyrir skort 
sjálfur: þannig hefi eg legið marga svefnlausa nótt og barizt 
margan blóðugan dag, meðan eg hefi haldið uppi orustu við 
óvinina sökum eiginkvenna Akkea. Á skipum hefi eg lagt í 
eyði tólf byggðar borgir, og í landorustum ellefu borgir í hinu 
landfrjóva Trójulandi. Í þessum borgum tók eg margar ágætar 
gersemar, og fékk Agamemnon Atreifssyni allt herfangið, en 
hann sat kyrr eftir niðri við skipin, tók við fénu og skipti öðrum 
fáu af því, en hélt miklu sjálfur. Þó gaf hann hraustustu 
mönnum og höfðingjum heiðursgjafir, og halda þeir þeim enn 
óskertum, en eg var sá eini af Akkeum, sem hann tók frá heiðursgjöf 
sína, er hann heldur hjá sér konu þeirri, er mér var 
ástkær. Skemmti hann sér að henni, og sofi hann hjá henni! 
Hver þörf er Argverjum á, að eiga í ófriði við Tróverja? Hví 
safnaði Atreifsson her og fór með hann upp hingað? Var það 
ekki vegna hinnar hárfögru Helenu? Hvort eru það Atreifssynir 
einir meðal mæltra manna, sem elska konur sínar? Nei, 
sérhverr góður og skynsamur meður elskar konu sína og ann 
henni, eins og eg elskaði þessa konu af alhuga, þó hún væri 
hertekin. En með því hann hefir nú tekið heiðursgjöf þessa 
úr höndum mér og svikið mig, þá þarf hann ekki að reyna 
til að telja mér hughvarf; eg þekki hann of vel til þess. Það 
er bezt, að hann ráðgist um við þig, Odysseifur, og við aðra 
höfðingja, að hann fái afstýrt hinum háskalega eldi frá skipunum. 
Hann hefir nú, hvort heldur er, starfað mjög margt, án 
þess eg hafi til komið; hefir hann nú hlaðið garð, og grafið 
með honum breiða gröf mikla, og rekið niður staura við gröfina. 
Og allt fyrir það getur hann ekki hamlað afli Víga-Hektors. 
En meðan eg hélt upp orustu með Akkeum, fýsti Hektor ei að 
vekja bardaga langt frá borgarveggnum; þá komst hann ekki 
lengra en að Skehliðum og ætibjörkinni. Þar beið hann mín 
eitt sinn, og var eg þá einn saman, og komst hann naumast 
undan á flótta undan áhlaupi mínu. En nú, með því eg hefi 
enga lyst að berjast við hinn ágæta Hektor, þá muntu sjá, 
ef þú vilt og ef þér er um það gefið, á morgun árla, þegar 
eg hefi fært Seifi fórnir og öllum goðunum, sett skip mín á 
sjó fram og alfermt þau, þá skaltu sjá, hvar skip mín sigla 
yfir hinn fiskisæla Hellumar, og þar á menn róandi af kappi; 
og ef hinn frægi Landaskelfir gefur gott leiði, verð eg á þriðja 
degi kominn til hinnar landfrjóvu Fiðjuborgar; á eg þar mjög 
miklar eigur, er eg skildi við, þá eg til allrar ógæfu fór hingað; 
mun eg hafa héðan heim með mér annað fé, er eg hefi fengið 
að hlutskipti, gull, rautt eir, fagurbeltaðar konur og grátt járn; 
en Agamemnon konungur Atreifsson gerði mér þá svívirðingu, 
að hann tók frá mér aftur þá heiðursgjöf, er hann hafði gefið 
mér. Flytjið honum nú í heyranda hljóði allt, eins og eg legg 
fyrir yður, svo einnig aðrir Akkear reiðist honum, ef honum 
kemur enn í hug að svíkja einhvern af Danáum, sem vel má 
verða, þar sem hann er jafnan útbúinn með ósvífni. Dirfist hann 
ekki, hundurinn, að koma fyrir augu mér! Eg vil engi mök 
við hann hafa, hvorki í ráðagjörðum eða í framkvæmdum; 
því hann hefir svikið mig og gert á hluta minn; hann skal ekki 
gabba mig aftur með orðum sínum hér eftir; hann hefir gert 
það nóg! Ani hann út í ógæfuna í náðum fyrir mér, því hinn 
ráðvísi Seifur hefir gjörsamlega blindað hugskot hans. Tröll 
hafi gjafir hans; eg met hann ekki meir en hundshár. Þó 
hann bjóði mér tífalt og tvítugfalt við það, sem hann á nú og 
kynni að eignast síðar, þó hann bjóði mér eins mikil auðæfi, 
og flytjast til Orkómensborgar, eða til hinnar egypzku Þebu, 
þar sem mestu auðæfi liggja geymd, þar sem hundrað borgarhlið 
eru, og tvö hundruð menn með hestum og kerrum fara 
út um hvert borgarhlið, þó hann bjóði mér fé, eins og sand 
og mold, þá skal Agamemnon aldrei að heldur telja mér hughvarf, 
fyrr en hann hefir tekið gjöld fyrir þá sáru svívirðingu, 
sem hann gerði mér. En ekki vil eg eiga dóttur Agamemnons 
Atreifssonar; þó hún jafnaðist að fríðleika við hina gullfögru 
Afrodítu, og í hannyrðum við hina glóeygu Aþenu, vil eg þó 
ekki eiga hana. Kjósi hann einhvern annan af Akkeum, þann 
er honum líkar og meiri höfðingi er, en eg em. Því ef guðirnir 
láta mig heilan heim komast, þá vonar mig, að Peleifur 
muni sjálfur biðja konu mér til handa. Margar eru akkneskar 
konur bæði á Hellu, og í Fiðju, dætur höfðingja þeirra, er fyrir 
borgum eiga að ráða; get eg fengið hverja af þeim mér til 
konu, sem eg vil. Mér hefir stórum leikið hugur á að kvongast 
þar og fá einhverrar konu, sem mér væri að skapi, og njóta 
svo eigna þeirra, er Peleifur gamli hefir aflað. Lífið er meira 
vert, en öll sú auðlegð, sem sagt er að átt hafi hin fjölbyggða 
Ilíonsborg áður fyrr, meðan friður var, áður en synir Akkea 
komu þangað; það er meira vert, en allir þeir fjársjóðir, er 
geymdir eru í steinhúsi skotguðsins Febusar Appollons í hinni 
klettóttu Pýþó. Uxum og feitum sauðum má ræna, þrífótum 
og jörpum hestum má ná, en önd mannsins næst ekki aftur, 
né fæst, þegar hún eitt sinn er liðin fram af vörunum. Gyðjan, 
hin silfurfætta Þetis, móðir mín, segir, að tvennar Valkyrjur 
leiði mig til dauðans; ef eg verð hér kyrr eftir og berst hjá 
borg Trójumanna, þá á eg aldrei heimvon aftur, en þá mun 
eg öðlast ævarandi orðstír; en ef eg fer heim til minnar kæru 
föðurjarðar, missi eg hinn fræga orðstír, en ævi mín mun þá 
verða löng, og algjörlegur dauði ekki ná mér svo fljótt. Nú 
vil eg ráða hinum öðrum til að sigla heim aftur, með því 
yður mun ekki hér eftir auðið verða að vinna hina hávu 
Ilíonsborg, því hinn víðskyggni Seifur heldur hendi sinni yfir 
henni, og borgarlýðurinn er hughraustur. Farið nú og segið 
þjóðhöfðingjum Akkea þessi boð, að þeir hugsi upp annað 
betra ráð, er frelsað geti skipin og her Akkea hjá hinum holu 
skipum; það er skylda höfðingjanna; því þetta ráð, sem þeir 
hafa nú upp hugsað, dugir þeim ekki, þar sem eg held áfram 
heiftinni. En Fenix skal vera hér eftir, og sofa hér í nótt, og 
sigla heim með mér á morgun til síns kæra föðurlands, ef hann 
vill, en ekki mun eg fara með hann nauðugan“.

430   Þannig mælti hann, en þeir urðu allir hljóðir og þögðu; 
fannst þeim mikið til koma þess, er hann mælti, því hann hafði 
talað mjög skorinort. Loksins tók hinn aldraði riddari Fenix 
til máls; hrundu honum tár af augum, því hann bar mikinn 
kvíðboga fyrir skipum Akkea: „Ef þú, frægi Akkilles, hefir 
einsett það í huga þér, að fara heim aftur, og vilt fyrir engan 
mun bægja hinum voveiflega eldi frá skipunum, sökum reiði 
þeirrar, er þú býr yfir, hversu má eg þá skiljast við þig, sonur 
sæll, og vera hér eftir einmana? Hinn aldraði riddari Peleifur 
lét mig fara með þér, þann dag er hann sendi þig frá Fiðju til 
Agamemnons; varstu þá ungur, og enn óvanur hernaði og 
mannfundum, þar er menn verða frábærir um fram aðra. Því 
var það, að hann lét mig fara með þér, til að kenna þér allt 
þetta, svo þú yrðir snillingur í orðum og framkvæmdarmaður 
í verkum. Þess vegna vildi eg ekki við þig skiljast, elskusonur, 
þó sjálfur guð héti mér því, að hann skyldi láta mig kasta ellibelgnum 
og gera mig að ungum manni á bezta aldri, eins og 
eg var, þá eg flýði fyrrum úr hinu kvenfagra Hellulandi fyrir 
fáryrðum föður míns, Amyntors Ormenussonar. Hann varð 
reiður mér sökum hinnar hárprúðu frillu sinnar; hafði hann 
hana kæra, en svívirti eiginkonu sína, móður mína. Móðir mín 
sárbændi mig þá að leggjast áður með frillunni, svo hún fengi 
óbeit á hinum gamla manni. Eg hlýddi móður minni og gerði 
þetta; en jafnskjótt sem faðir minn varð þess vís, hét hann á 
hinar óttalegu refsinornir, og bað mér mikilla óbæna, kvaðst 
aldrei mundi setja á kné sér þann svein, er af mér fæddist; 
létu guðirnir þessar óbænir rætast, þau Undirheima-Seifur og 
hin ógurlega Persefóna. Þá ásetti eg mér að drepa föður minn 
með hvössu eirvopni; en einhverr hinna ódauðlegu guða hefti 
reiði mína, og til þess eg yrði ekki nefndur föðurbani af Akkeum, 
lét hann mér í hug koma umtal alþýðu og hið mikla álas, 
er eg mundi fá af mönnum. Nú gat eg með engu móti unað 
mér að vera lengur í húsi föður míns, er hann var mér reiður. 
En frændur mínir og kunnmenn, þeir er hjá mér voru, báðu 
mig innilega að vera kyrran, og héldu mér heima; slátruðu 
þeir mörgum feitum sauðum og drattandi, bjúghyrndum nautum; 
mörgum bráðfeitum svínum var haldið yfir loganda sviðueldi, 
og mikið vín drukkið af leirkerum hins aldraða manns. 
Þeir vöktu yfir mér í níu nætur, og héldu vörð til skiptis; 
slokknaði eldurinn aldrei; var einn eldurinn í svölugangi hins 
ramgirta forgarðs, en annar í framhúsinu fyrir framan herbergisdyrnar. 
En er hin tíunda dimma nótt kom yfir mig, þá 
braut eg upp hinar vel felldu herbergisdyr, og komst út, stökk 
síðan með hægu móti upp yfir forgarðsvegginn, svo varðmennirnir 
og ambáttirnar urðu ekki varar við. Síðan flýði eg 
burt þaðan yfir hið víðlenda Helluland, og komst til hinnar 
landfrjóvu Fiðju, móður sauðanna, til Peleifs konungs; hann 
tók mér góðfúslega, og elskaði mig, svo sem faðir elskar einkason 
sinn, þann er hann hefir átt í elli sinni, og stendur til alls 
arfs eftir hann: hann gerði mig auðugan af fé, og fékk mér 
stórt mannaforráð; bjó eg yzt í Fiðjulandi og réð yfir Dolópum. 
Eg kom þér til manns, goðumlíki Akkilles, því eg elskaði þig 
af hjarta. Þú vildir ekki fara til veizlu með neinum öðrum, 
en mér; þú vildir heldur ekki matast heima, nema eg setti þig á 
kné mér og mataði þig, bitaði fyrir þig og rétti þér vín. 
Þú vættir oft kyrtil minn að framan í víni, þegar þú varst 
að blása bólur að gamni þínu, og er bágt að fást við börnin. 
Þannig þoldi eg margt og lagði á mig marga þraut þín vegna, 
því mér kom það til hugar, að guðirnir höfðu ekki látið mér 
verða barna auðið, og því tók eg þig í sonar stað, goðumlíki 
Akkilles, að þú eitt sinn mættir veita mér raunalétti. Tem nú, 
Akkilles, hið mikla hjarta þitt! Ekki sæmir þér að bera grimmt 
hjarta í brjósti. Jafnvel sjálfir guðirnir eru auðbeðnir, og er þó 
atgjörvi þeirra og tign og kraftur meiri, en þinn; og þó snúa 
mennirnir huga þeirra með bænum sínum, brennifórnum, blíðum 
áheitum, dreypifórn og blótum, þá þeir hafa brotið móti 
guðunum og syndgazt. Því Bænirnar eru dætur ens mikla Seifs, 
haltar, hrukkóttar og hjáleitar, og bera sig að feta á eftir 
Glæpskunni; en Glæpskan er hraust og fótfim, stökkur þess 
vegna langt á undan þeim öllum, hleypur undan þeim á hvert 
land og glepur menn, en þær bæta úr á eftir. Sá sem tekur 
með lotningu móti dætrum Seifs, þá þær koma til hans, þeim 
manni hjálpa þær og heyra bæn hans. En synji nokkurr þeim 
viðtöku og neiti þeim þverlega, þá fara þær til Seifs Kronussonar, 
og biðja, að Glæpskan fylgi þeim manni, svo honum förlist 
vit og hann taki gjöld fyrir glæpsku sína. En þú, Akkilles, 
láttú einnig heiðurinn falla Seifs dætrum í skaut, því heiðurinn 
hrærir hjörtu allra göfuglyndra manna. Því ef Atreifsson 
hefði ekki boðið þér neinar gjafir, heldur lofað þeim síðar meir, 
en verið þér allt af ákaflega reiður, þá skyldi eg ekki ráða 
þér til að kasta heiftinni og hjálpa Argverjum, þó þeim liggi 
mjög á; en nú er hvortveggja, að hann gefur þér miklar gjafir 
nú þegar, og lofar sumum síðar, enda valið hina beztu menn 
í hinum akkneska her, þá er þér eru kærastir af Argverjum, 
og sent þá til að leita sætta. Þú mátt ekki gera hæðilegt erindi 
eða sendiför þessara manna; en áður var þér ekki láandi, 
þó þú reiddist.

524   Það höfum vér heyrt sagt frá ágætismönnum í fornöld, 
að þegar ákafleg reiði kom að einhverjum þeirra, þá mátti koma 
gjöfum við þá og telja þeim hughvarf með orðum. Eg man 
eina sögu; er sá atburður gamall, en ekki nýorðinn, og vil eg 
segja yður öllum frá, vinum mínum. Kúretar og hinir vígdjörfu 
Etólar börðust hjá Kalýdonsborg, og drápu hvorir 
aðra; vörðu Etólar hina fögru Kalýdonsborg, en Kúretar vildu 
eyða borginni með herskildi. Því Artemis gullinstóla hafði sent 
Etólum einn meinvætt; var hún þeim reið, fyrir þá sök að 
Öynefur hafði ekki fært henni frumgróðafórn á hinu frjóvsama 
sáðlandi, þar sem hinir aðrir guðir sátu þá að hundraðsblótum; 
en dóttir hins mikla Seifs var sú eina, er hann hafði 
sett hjá, annaðhvort af gleymsku eða hugsunarleysi, og var 
það mikið glappaverk. En hin goðkynjaða Örumglöð sendi 
honum vobeyðu, villigölt einn, hvíttenntan, sem lagðist á akurland 
Öynefs og vann því mikinn skaða; kastaði hann mörgum 
stórtrjám til jarðar frá grunni, ásamt með rótunum sjálfum 
og hinum blómfögru eplum. Meleager, sonur Öynefs, stefndi 
að sér veiðimönnum og dýrhundum úr mörgum borgum, og 
drap göltinn; því ekki varð hann unninn af fám mönnum, svo 
var hann mikill, og kom hann þó mörgum manni á banabál, 
áður hann yrði unninn. En þá kom gyðjan til leiðar miklum 
ys og hergný út af geltinum milli Kúreta og hinna stórhuguðu 
Etóla; reis sú deila af hausi galtarins og hinni loðnu galtarhúð. 
Meðan Meleager, ástvinur Aresar, var í orustunni, gekk 
Kúretum miður, gátu þeir ekki haldizt við utan borgar, þó 
þeir væru mjög margir. En er reiðin var komin í Meleager, 
sú er oft lætur hjartað þrútna í brjóstum manna, jafnvel 
þeirra, sem mjög eru vitrir, þá hélt hann kyrru fyrir heima 
hjá eiginkonu sinni, hinni fríðu Kleópötru, af því hann var 
reiður Alþeu, móður sinni. Kleópatra var dóttir hinnar öklafríðu 
Marpessu Evenusdóttur, og Ídasar. Ídas var manna hraustastur, 
þeirra er þá voru uppi: hann greip boga sinn og barðist 
við Febus Appollon um þá öklafríðu mey. Þá var Kleópatra 
kölluð að viðurnefni Alkýóna af föður sínum og sinni heiðvirðu 
móður í höllinni, sökum þess að móðir hennar kveinaði, 
eins og hinn harmsfulli ísfugl, þegar hinn fjarvirki Febus 
Appollon rænti henni. Meleager hvíldi nú hjá konu sinni, 
og sekkti hina sáru reiði sína; var hann reiður sökum óbæna 
móður sinnar; en henni hafði sárnað dráp bróður hennar, og 
bað ákaflega til goðanna: hún kraup á kné, og skaut hennar 
vöknaði af tárum; hún barði ákaft hina margfæðandi jörð með 
höndum sínum, og hét á Hades og hina ógurlegu Persefónu 
að veita fjörlöst syni hennar; en hin myrkförula refsinorn, 
sem hefir ómjúklátt hjarta, heyrði bæn hennar frá Myrkheimi. 
Nú varð bráðum ys mikill og skarkali af Kúretum í kring um 
borgina, er skotið var á turnana; sendu þá höfðingjar Etóla 
hina göfugustu hofgoða guðanna til Meleagers, og báðu hann 
ganga út og reka burt Kúreta; hétu þeir honum stórri gjöf, 
báðu hann velja sér fallegan akurteig, fimmtíu plóglönd að 
vídd, þar sem feitastur var jarðvegur í hinni fögru Kalýdonsborg; 
var annar helmingur þess vínland, en hinn helmingurinn 
var kvistlaus, svo plægja mátti í akurland. Hinn aldraði riddari 
Öynefur bað og son sinn innilega, steig upp á þröskuld hins 
háræfraða sals, knúði hinar vel felldu hurðir, og féll á kné 
fyrir honum. Systur hans og hin heiðvirða móðir báðu hann 
og mjög, en hann synjaði þverlega. Svo gengu og félagar hans 
mjög eftir honum, þeir er hann unni mest og honum voru 
kærstir allra, og varð honum þó ekki að heldur talið hughvarf, 
fyrr en Kúretar tóku til að skjóta óðum að loftsalnum; 
voru þeir þá teknir til að stíga upp á turnana og brenna 
hina hávu borg. Þá bað hin fagurbeltaða kona Meleagers hann 
grátandi, og tjáði fyrir honum alla þá harma, er mönnum mæta, 
þegar borg þeirra verður hertekin, hversu karlmenn verða 
drepnir, borgin brennd upp til kaldra kola, börn og síðgyrðar 
konur leiddar í burt. En er Meleager heyrði sagt frá þeim níðingsverkum, 
þá gekkst honum hugur við, færði hann sig þá í 
hinn ljómanda herbúnað, og gekk af stað. Þannig afstýrði hann 
ógæfudeginum frá Etólum af sjálfræði sínu; þurftu þeir nú 
ekki að gefa honum þær hinar mörgu og fögru gjafir, og afstýrði 
hann þó ógæfunni allt að einu. En þú, kæri, lát þér ekki 
annað eins í hug koma! Eg vildi, að guð snéri ekki hug þínum 
á þá leið! Því verra mun þá verða að afstýra hættunni, 
þegar skipin eru tekin til að loga. Far heldur nú, meðan gjafir 
standa til boða, því þá munu Akkear virða þig jafnt einhverjum 
guðanna; en ef þú gengur út í hinn mannskæða bardaga, þegar 
engar gjafir eru í boði, þá muntu ekki fá jafnmikla virðingu, 
enda þó þú fáir afstýrt styrjöldinni“.

606   Hinn fóthvati Akkilles svaraði honum: „Gamli faðir, 
Fenix, fóstursonur Seifs! Eg þarf ekki þessarar virðingar við; 
því eg hygg, að eg hafi notið virðingar að ráðstöfun Seifs, og 
sú virðing mun fylgja mér hér niðri við hin stafnbognu skip, 
meðan önd er í brjósti, og meðan kné mín hreyfast. En eitt 
vil eg segja þér, sem þú skalt leggja á hjarta þitt: angraðu 
ekki hjarta mitt með kveinstöfum þínum og harmatölum, um 
leið og þú heldur með öðlingnum Atreifssyni. Ekki skaltu 
vera vinur hans, svo þú verðir ekki óvinur minn, vinar þíns. 
Þú átt að angra þann, sem eg angra og mig angrar. Haf þú 
jafnan hlut ríkis við mig, og njóttu hálfrar virðingar móti mér. 
Skili þessir menn erindum sínum, en þú vert hér eftir og legg 
þig í mjúka rekkju; en þegar er birtir á morgun, munum 
vér ráðgast um, hvort vér skulum fara heim aftur, eða vera 
hér eftir“.

620   Þegar hann hafði mælt þetta, benti hann Patróklus 
þegjandi með augnabrúnunum, að búa Fenix góða rekkju, til 
þess hinir byggist sem fyrst til burtfarar úr búðinni. Þá tók til 
orða hinn goðumlíki Ajant Telamonsson: „Seifborni Laertesson, 
ráðagóði Odysseifur! Förum nú, því svo virðist mér, sem 
sendiför þessi verði að erindisleysu. Verðum vér sem fyrst að 
segja Danáum, sem sitja nú og bíða vor, frá svörum þessum, 
þó ekki séu góð. En Akkilles hefir gert sína hina stórúðugu 
sál tryllta í brjósti sér. Hinn harðbrjóstaði, er metur einskis 
jafnvel vináttu vora, félaga sinna, er virtum hann um fram 
aðra menn, þá er í herbúðunum eru. Sá hinn miskunnarlausi! 
Og þó tekur margur maður við bótum af bróðurbana sínum 
eða sonarbana, og fær vegandi þá landsvist, er hann hefir bætt 
fullu fyrir sig; en sá, sem við bótunum tekur, stillir hjarta sitt 
og hið framgjarna skap. En í þitt brjóst hafa guðirnir lagt 
illt skap og óhemjandi sökum einnar konu, og nú bjóðum 
vér þér þó sjö afbragðsvænar meyjar, og margt annað auk þeirra. 
Kom nú mjúkum huga í brjóst þér, og virð hús þetta; erum 
vér nú undir búðarþaki þínu, komnir úr liði Danáa, og viljum 
gjarna vera þínir virktamenn og ástvinir um fram alla aðra 
Akkea“.

643   Hinn fóthvati Akkilles svaraði honum og sagði: „Seifborni 
Ajant Telamonsson, þjóðhöfðingi! Nálega virðist mér 
allt af einlægni talað, það er þú hefir sagt. En hjarta mitt 
þrútnar af reiði, þegar eg minnist, hversu Atreifsson hefir svívirt 
mig í augum Argverja, svo sem væri eg einhverr sæmdarlaus 
reikunarmaður. Farið nú og skilið erindunum, því ekki 
mun eg fyrr taka þátt í enni blóðugu styrjöld, en hinn ágæti 
Hektor, sonur hins herkæna Príamuss, hefir drepið Argverja, 
svælt skip þeirra í eldi, og er kominn að búðum og 
skipum Myrmídóna; hugsa eg, að Hektor muni, þó hann 
sé ákafur, láta af orustunni, þá hann er kominn að búð minni 
og hinu svarta skipi“.

656   Þá hann hafði sagt þetta, tók hverr sitt tvíker og dreypti, 
fóru síðan aftur til skipa sinna, og gekk Odysseifur á undan. 
En Patróklus bað félaga sína og þernurnar að búa Fenix 
góða rekkju sem bráðast; gerðu þær, sem hann bauð, og 
breiddu yfir legubekkinn gærur, ábreiður og smágjörvar línblæjur. 
Þar lagði hinn aldraði maður sig til svefns, og beið 
hinnar helgu Morgungyðju; en Akkilles svaf innst inni í hinni 
vel smíðuðu búð; hvíldi þar hjá honum kona hans, hin kinnfagra 
Díomeda Forbantsdóttir, er hann hafði numið frá Lesbey. 
Patróklus lá hinu megin í búðinni, og hjá honum hin fagurbeltaða 
Ífis, er hinn ágæti Akkilles hafði gefið honum, þá hann 
tók hina hávu Skyrey, borg Enýeifs.

669   En er sendimenn komu til búðar Atreifssonar, þá stóðu 
synir Akkea upp, hverr úr sínu rúmi, og drukku þeim til af 
gullnum skálum, og spurðu tíðinda. Hershöfðinginn Agamemnon 
spurði fyrstur: „Seg mér, marglofaði Odysseifur, 
þú mikli sómi Akkea! Vill hann afstýra eldi óvinanna frá 
skipunum? eða neitar hann því með öllu, og ríkir reiðin enn 
í hinu stórúðuga skapi hans?“

676   Hinn þolgóði, ágæti Odysseifur svaraði honum: „Frægasti 
Atreifsson, Agamemnon hershöfðingi! Ekki vill hann stilla 
reiðina, heldur fyllist hann enn meir af heift: hann fyrirlítur 
þig og gjafir þínar; hann biður þig sjálfan að ráðslaga með 
Argverjum, hversu þú megir bjarga skipunum og her Akkea; 
hann hótaði, að undir eins og birti af degi, skyldi hann setja 
hin þóftusterku, borðrónu skip sín til sjóar, kvaðst og mundi 
ráðleggja hinum öðrum að sigla heim líka: „ „Því yður mun 
ekki framar auðið verða að vinna hina hávu Ilíonsborg, því 
hinn víðskyggni Seifur heldur mjög hendi sinni yfir henni, 
og borgarlýðurinn er hughraustur“ “. Þetta voru orð hans; 
Ajant og báðir kallararnir, er fylgdu mér, hvorirtveggju vitrir 
menn, eru hér til vitnis, að hann mælti þetta. En gamli Fenix 
gekk til hvílu sinnar, því svo sagði Akkilles fyrir; ætlar hann 
að láta hann fylgjast með sér á skipunum á morgun heim til 
síns kæra föðurlands, ef hann vill verða samferða, en ekki vill 
hann taka hann með sér nauðugan“.

693   Þá hann hafði þetta mælt, urðu allir hljóðir og þögðu. 
Synir Akkea voru lengi orðlausir; svo féll þeim þetta sárt. 
Loksins mælti hinn rómsterki Díómedes: „Frægasti Atreifsson, 
Agamemnon herforingi! Þú hefðir aldrei átt að fara bónarveg 
til hins ágæta Peleifssonar, og ekki bjóða honum slíkar 
stórgjafir; hann er nógu dramblátur, hvort sem er, en nú hefir 
þú æst enn meir upp í honum stórmennskuna. Vér skulum láta 
hann sjálfráðan, hvort heldur hann er eða fer. Hann mun 
ganga í bardagann, þegar honum býður svo hugur um og guð 
eggjar hann. Vér skulum nú allir gera, eins og eg segi fyrir. 

Gangið til hvílu, þegar þér hafið endurnært hjarta yðar á mat 
og víni, því hvíldin eykur þrek og kraft. En þegar er hin fagra, 
rósfingraða Morgungyðja kemur í ljós, skaltu skipa herliðinu 
og hestaliðinu fyrir framan skipin, og eggja til bardaga, og 
berjast sjálfur í brjósti fylkingar“. Þannig mælti hann, og gerðu 
allir höfðingjarnir góðan róm að máli hins hestfima Díómedess, 
og þótti hann hafa talað ágætlega. Og er þeir höfðu dreypt, 
gekk hverr til búðar sinnar, lögðu sig þar til svefns og tóku 
á sig náðir.





TÍUNDI ÞÁTTUR


DÓLONSÞÁTTUR


ALLIR höfðingjar af alþjóð Akkea sváfu niðri við skipin 
alla nóttina, sigraðir mjúkum svefni, nema þjóðhöfðinginn 
Agamemnon Atreifsson; honum kom ekki sætur 
svefn á augu, af því hann var að velta mörgu í huga sér. Eins 
og þegar frumver hinnar hárfögru Heru lætur eldingar koma, 
þá hann er að búa til æsilegt steypiregn, eða haglél, eða kafaldsbyl, 
þegar snjórinn hylur sáðlöndin, eða þá hann lætur 
hina bitru styrjöld sperra sundur ginið: eins ótt stundi Agamemnon, 
og tóku andvörpin sig upp neðan frá hjarta í brjósti 
hans, en hugrenningarnar pipruðu þar inni fyrir. Í hvert sinn, 
er hann horfði út á hinn tróverska völl, undraðist hann hina 
mörgu elda, er brunnu fyrir framan Ilíonsborg, hljóm pípnanna 
og munnharpnanna, og glaum mannanna. En er hann 
leit á skip og her Akkea, kippti hann mörgum hárum úr höfði 
sér frá rótum, frammi fyrir Seifi, sem býr í upphæðinni, og 
hið frægðarfulla hjarta hans stundi þá stórum. Þá leizt honum 
í huganum það vera bezta ráðið, að fara á fund Nestors Neleifssonar, 
og hitta hann fyrstan manna, og vita, ef hann gæti lagt 
honum eitthvert gott ráð, er verða mætti meinabót öllum 
Danáum. Hann reis á fætur, og lagði kyrtilinn um brjóst sér, 
batt fagra sóla undir hina hraustlegu fætur sína, lagði síðan 
yfir sig dumbrauða húð fótsíða af stóru ljóni mórauðu, og tók 
spjót í hönd sér.

25   Á sama hátt var Menelás óttafullur, og kom ekki heldur 
svefn á brár hans; var hann hræddur um, að Argverjum yrði 
eitthvað að meini; en þeir höfðu fyrir hans sakir farið til Trójulands 
yfir mikið haf, og hugðu þar á vægðarlausan ófrið. Fyrst 
huldi hann hið breiða bak sitt með flekkóttum pardusfeldi, 
tók eirhjálm og setti á höfuð sér, og greip spjót með sinni 
þreknu hendi. Hann gekk af stað til að vekja bróður sinn, er 
þá var voldugur konungur yfir öllum Argverjum, og var virtur 
af lýðnum, sem væri hann einhverr goðanna. Hann hitti hann 
við skutstafn skips síns, þar sem hann var að leggja um herðar 
sér hin fögru herklæði; og varð Agamemnon feginn komu 
hans. Þá tók hinn rómsterki Menelás fyrri til orða, og mælti 
til hans: „Hví herklæðist þú svo, kæri? Ætlar þú að senda einhvern 
félaga þinn á njósn til Trójumanna? Mjög em eg 
hræddur um, að engi bjóði sig til þess starfs, að fara einn á 
njósn til óvina á næturþeli; skal þar mjög hugdjarfan mann til“.

42   Hinn voldugi Agamemnon svaraði honum og sagði: 
„Menelás, fóstursonur Seifs, báðir þurfum við nú viturlegra 
ráða, er frelsað gæti Argverja og bjargað skipunum; því nú 
hefir Seifi snúizt hugur; er það sýnilegt, að hann hneigir nú 
hug sinn meir að blótum Hektors. Því eg hefi enn ekki séð, 
og ekki heldur heyrt sögur af, að nokkurr einn maður hafi 
framið svo mörg stórvirki, sem Hektor, ástvinur Seifs, hefir 
unnið á sonum Akkea af sjálfs síns eðli, þar sem hann er hvorki 
af gyðjum né guðum borinn; og þó hefir hann unnið þau verk, 
að eg hygg Argverja muni lengi minni til reka; svo margt illt 
hefir hann gert Akkeum. En far þú nú og hlaup fljótt til skipanna, 
og kalla á Ajant og Idomeneif; en eg mun fara til hins 
ágæta Nestors, og biðja hann að rísa upp, og vita, ef hann vill 
fara til hins helga flokks varðmannanna, og segja þeim fyrir; 
munu þeir helzt láta að orðum hans, því sonur hans og Meríónes, 
sveinn Idomeneifs, ráða fyrir varðmönnunum, og höfum vér 
falið þá helzt á hendur þeim“.

[Mynd: Grísk skip í fjörunni.]

60   Hinn rómsterki Menelás svaraði honum: „Hver er þá 
ætlan þín með þessu boði, er þú leggur fyrir mig? Á eg að 
vera þar kyrr hjá þeim, og bíða, þar til þú kemur? eða skal 
eg hlaupa til þín aftur, þá er eg hefi skilað til þeirra erindinu?“

64   Hinn voldugi Agamemnon svaraði honum: „Þú skalt 
bíða þar, svo við ekki förumst á mis á leiðinni, því víða liggja 
vegamót um herbúðirnar. Kalla þú, þar sem þú kemur, og bið 
þá vaka, kenn hvern mann við föðurætt sína, og tala lofsorðum 
til allra, og vert ekki mikillátur í viðmóti. Því við verðum að 
starfa, eins og aðrir; þá þungu þraut lagði Seifur á okkur, þá 
við fæddumst“.

72   Að því mæltu sendi hann bróður sinn frá sér í þessum 
erindum. En Agamemnon fór til þjóðhöfðingjans Nestors, og 
fann hann í mjúkri rekkju hjá búð sinni og hinu svarta skipi; 
lá þar hjá honum alvepni hans, skjöldur, tvö spjót og skínandi 
hjálmur; þar lá og hjá honum hið liðuga brynbelti, er 
hinn gamli maður ávallt hafði um sig, þá hann bjóst út í 
mannskæðan bardaga og hafði lið með sér, því hann lét ekki 
bugast af hinni aumlegu elli. Hann reis upp á olboga, hóf 
upp höfuð sitt, spurði Atreifsson, og mælti til hans: „Hverr 
ert þú, sem gengur einmana á dimmri nóttu um skipin í herbúðunum, 
þegar aðrir menn sofa? Gerðu vart við þig, og 
gakktu ekki að mér þegjandi! Hvert er erindi þitt?“

86   Agamemnon herkonungur svaraði honum: „Nestor Neleifsson, 
þú mikli sómi Akkea! Hér máttu þekkja Agamemnon 
Atreifsson, þann er Seifur hefir steypt í þá harma, er æ munu 
vara, meðan önd er í brjósti mér, og hné mín hreyfast. Mér 
verður svo reikult, af því að vær svefn sezt ekki á augu mér, 
en hefi stórar áhyggjur fyrir ófriðinum og raunum Akkea. Því 
eg ber stóran kvíðboga fyrir Danáum; hugur minn er á flökti, 
og eg hvarfla angistarfullur um kring; hjarta mitt ætlar að 
stökkva út úr brjósti mér, og fótlimirnir skjálfa undir mér. Nú 
með því þér verður ekki svefnsamt heldur, og viljir þú að 
hafast eitthvað, þá látum oss ganga ofan til varðmannanna, svo 
vér sjáum, hvort þeir eru ekki sofnaðir, yfirkomnir af þreytu 
og vökum, og hafi gleymt með öllu að halda vörðinn. Því 
óvinir vorir sitja í nánd, og er ekki að vita, nema þeir hafi 
í hyggju að berjast, þó nótt sé“.

102   Hinn gerenski riddari Nestor svaraði honum: „Frægasti 
Atreifsson, Agamemnon hershöfðingi! Hinn ráðvísi Seifur mun 
víst ekki veita Hektori allar óskir sínar, þær er honum kunna 
nú til hugar að koma; hitt er heldur ætlan mín, að Hektor 
muni meiri raunum sæta, ef svo verður, að Akkilles snúi huga 
sínum frá hinni sáru reiði. En gjarna vil eg fara með þér, og 
skulum vér enn vekja aðra, bæði hinn spjótfima Týdeifsson 
og Odysseif, hinn skjóta Ajant og hinn hrausta Fýleifsson. Væri 
gott, ef einhverr vildi fara og kalla á þessa, og svo á hinn 
goðumlíka Ajant og Idomeneif konung; því þeirra skip eru 
lengst burt héðan, og ekki allnærri. En Menelás mun eg átelja, 
þó hann sé vinur minn og heiðvirður maður; og þó þér svo 
kunni að líka illa við mig, mun eg ekki draga dulur á, hversu 
hann sefur, en lætur þig einan hafa alla fyrirhöfnina. Hann 
ætti nú að ómaka sig og fara bónarveg til allra höfðingjanna, 
því nú ber brýn nauðsyn til“.

119   Agamemnon herkonungur svaraði honum: „Það ræð eg 
þér, gamli maður, að þú áteljir hann í annað sinn; því oft 
er hann tómlátur og tregur til starfa, og kemur það þó hvorki 
af viljaleysi eða vankunnáttu, heldur af því að hann hefir 
augastað á mér, og bíður þess, að eg verði fyrri að bragði. En 
í þetta sinn vaknaði hann enda fyrr en eg, og kom til mín; 
sendi eg hann þá að kalla á þá, er þú komst orði á. Förum 
nú af stað, munum við hitta þá fyrir framan hliðin meðal varðmannanna; 
því þar bað eg þá að koma saman“.

128   Hinn gerenski riddari Nestor svaraði honum: „Sé svo, 
mun engi af Argverjum reiðast honum eða verða ófús að 
gegna boðum hans og áminningum“.

131   Að því mæltu lagði hann kyrtilinn um brjóst sér, batt 
fagra sóla undir sínar hraustlegu fætur, þá spennti hann á sig 
skikkju; hún var purpurarauð, tvíbrotin og víð, og á þétt ló; 
hann tók og í hönd sér sterkt spjót með hvössum eiroddi, og 
gekk til skipa hinna eirbrynjuðu Akkea. Hinn gerenski riddari 
Nestor vakti fyrst Odysseif, jafningja Seifs að ráðkænsku; 
hann kallaði til hans, en jafnskjótt og hljóðið barst til eyrna 
Odysseifs, gekk hann út úr búðinni og mælti til þeirra: „Hví 
reikið þið svo einir um skipin í herbúðunum á næturþeli? 
Hvað liggur ykkur svo á?“

143   Hinn gerenski riddari Nestor svaraði honum: „Seifborni 
Laertesson, ráðagóði Odysseifur! Reiðist ekki, því mikil sorg 
þrengir að Akkeum; kom með okkur, að vér og vekjum aðra 
til að ráðgast um, hvort flýja skal eða halda bardaga“.

148   Þannig mælti hann, en hinn ráðagóði Odysseifur gekk 
inn í búðina, lagði alla vega litan skjöld á herðar sér, og gekk 
með þeim. Þá gengu þeir til Díómedess Týdeifssonar; fundu 
þeir hann fyrir utan búðina herklæddan. Kringum hann 
sváfu sveitungar hans; höfðu þeir skjölduna undir höfðum 
sér, en spjót þeirra stóðu í jörðunni á aurfalnum; blikaði eirfjöðrin 
álengdar, eins og elding föður Seifs. Þar svaf kappinn, 
og var breidd undir hann húð af villiuxa, en skínandi dúkur 
undir höfuð hans. Hinn gerenski riddari Nestor gekk að honum, 
snart hann með fæti sínum framanverðum, eggjaði hann, 
og veitti honum átölur berlega: „Vakna þú, Týdeifsson! Hví 
sefur þú alla nóttina? Veiztu ekki, að Trójumenn hafa setu 
á einni hæð á vellinum nálægt skipum vorum, og eru allskammt 
frá oss?“

162   Þannig mælti hann, en Díómedes vaknaði og spratt 
þegar upp mjög skjótt. Hann talaði til hans skjótum orðum 
og mælti: „Seinþreyttur ertu, gamli maður; aldrei hættir þú 
að starfa. Eru þá ekki til aðrir yngri menn af sonum Akkea, 
til að fara hvervetna um kring og vekja sérhvern af höfðingjunum? 
Á þig vinnur ekkert, gamli maður“.

168   Hinn gerenski riddari Nestor svaraði honum: „Allt 
segir þú þetta satt, vinur. Bæði á eg svo hrausta sonu, og hefi 
svo marga menn, að einhverr þeirra gæti farið og kallað á 
þá. En stór vandræði sækja nú að Akkeum: er nú svo komið, 
að leikur á hnífsegg fyrir öllum Akkeum annaðhvort líf eða 
dapur dauði. Far nú, fyrst þú ert yngri en eg, ef þú vorkennir 
mér, og vek hinn skjóta Ajant og Fýleifsson“.

177   Svo mælti hann, en Díómedes lagði yfir herðar sér fótsíðan 
feld af stóru ljóni mórauðu, og tók spjót í hönd sér. 
Síðan gekk kappinn af stað, og vakti þá Ajant, og kom með 
þá með sér.

180   En er þeir komu þangað sem varðmennirnir voru, þá 
hittu þeir ekki varðmannaforingjana sofandi, heldur sátu þeir 
allir með vopnum sínum vakandi. Eins og hundar eiga órólega 
nótt, þar sem þeir vaka yfir sauðum í fjárborg, þegar þeir 
heyra til hins óarga dýrs, er kemur eftir skóginum ofan af 
fjöllunum; verður við það glaumur mikill í mönnunum og 
hundunum, og flýr allur svefn frá þeim: eins hvarf hinn væri 
svefn af brám varðmannanna, þar sem þeir vöktu þessa voðalegu 
nótt; því þeir snéru sér ávallt fram að vellinum, ef þeir 
kynni að verða varir við Trójumenn koma. Hinn gamli maður 
varð glaður við, er hann sá þá, og hughreysti þá með þessum 
orðum: „Svona skuluð þér vörð halda, eins og þér nú gerið, 
börnin góð. Láti engi yðar svefn sigra sig, svo vér verðum 
ekki óvinum vorum að augnagamni“.

194   Þá hann hafði þetta sagt, snaraðist hann yfir díkið, 
en allir höfðingjar Argverja fylgdu honum, þeim er stefnt hafði 
verið til ráðstefnu. Meríónes og hinn frægi Nestorsson gengu 
með þeim, því þeir höfðu kvatt þá til ráðaneytis með sér. En 
er þeir voru komnir yfir hið grafna díki, þá settust þeir niður, 
þar sem autt var og sást í beran völlinn fyrir hinum fallna 
val; þar hafði hinn sterki Hektor snúið aftur, þá hann drap 
niður Argverja og náttmyrkrið kom á. Hér settust þeir niður 
og töluðust við, og tók hinn gerenski riddari Nestor fyrstur 
til máls: „Kæru vinir, mundi engi maður treysta svo áræði sínu, 
að hann þyrði að fara til hinna hugstóru Tróverja, ef svo 
mætti verða, að hann gæti handsamað einhvern, þann er yztur 
væri í herbúðum óvinanna, eða heyrt á tal Trójumanna, hvað 
þeir ætlast fyrir, hvort þeir ætli að vera hér kyrrir hjá skipunum 
fjarri borginni, eða vilji þeir hverfa aftur til borgarinnar, 
þar sem þeir hafa unnið sigur á Akkeum? Ef hann yrði alls 
þessa vísari og kæmist heill aftur til vor, þá mundi frægð hans 
fara meðal allra manna undir himninum, og hann öðlast 
góðar gjafir. Því allir höfðingjar, þeir er fyrir skipum eiga að 
ráða, skulu gefa honum eina svarta á með lambi hverr, og 
jafnast engin eign við lambána; þá skal hann og jafnan sitja 
að veizlum vorum og mannboðum“.

218   Þannig mælti hann, en þeir urðu allir hljóðir og þögðu. 
Þá tók hinn rómsterki Díómedes til máls: „Hjarta mitt og 
hinn framgjarni hugur hvetur mig, Nestor, til að fara inn í 
herbúðir óvina vorra, Trójumanna, sem hér eru í nánd. En 
miklu væri hughægra og raunbetra, ef einhverr annar maður 
fylgdi mér til; því þegar tveir verða samferða, sér einn öðrum 
betur, hvað hagar; en þó einn maður sjái það, þá verður 
þó hugur hans seinni til, og úrræðið sljóvt“.

227   Þannig mælti hann, en margir vildu þá fara með Díómedes; 
það vildu báðir Ajantar, sveinar Aresar; það vildi 
Meríónes, og það vildi og Nestorsson gjarna, og það vildi 
Atreifsson, hinn spjótfimi Menelás. Hinn þrautgóði Odysseifur 
vildi og hætta sér inn í flokk Trójumanna, því hann hafði 
áræðinn hug í brjósti. Þá mælti herkonungurinn Agamemnon 
til þeirra: „Hjartkæri Díómedes Týdeifsson, kjóstu til fylgdar 
við þig, hvern sem þú vilt, og þann er hraustastur er, af þeim 
er bjóða sig fram; því margir vilja fara. En nú skaltú ekki 
fara að mannvirðingum; þú skalt ekki ganga fram hjá þeim, 
sem hraustari er, og ekki líta á ættgöfgina, né fyrir vegsmuna 
sakir taka til fylgdar þér þann, sem síður er að hreysti búinn, 
enn þótt hann sé konungbornari“.

240   Svo mælti hann, því hann var hræddur um hinn bleikhára 
Menelás. Þá mælti hinn rómsterki Diómedes til þeirra: 
„Með því þér bjóðið mér að kjósa sjálfur mann til fylgdar við 
mig, hví skyldi eg þá gleyma hinum ágæta Odysseifi, sem hefir 
ótrautt hjarta og framgjarnan hug í öllum þrautum, og Pallas 
Aþena elskar hann? Ef hann fylgdist með mér, mundum við 
báðir komast heim aftur, þó úr loganda eldi væri, því hann er 
öðrum mönnum framar að hugviti“.

248   Hinn þolgóði, ágæti Odysseifur svaraði honum: „Týdeifsson, 
hvorki skaltu hrósa mér mjög, né heldur átelja mig, 
því Argverjar vita þetta, sem þú ert nú að tala um. En förum 
nú af stað, því mjög er liðið á nótt, og komið undir birtingu; 
stjörnurnar eru komnar langt á leið, og liðinn meiri hluti nætur, 
tveir þriðjungarnir, en einn þriðjungur lifir“. 

254   Að því mæltu fóru þeir báðir í hinn óttalega herbúnað. 
Hinn herdjarfi Þrasýmedes fékk Týdeifssyni tvíeggjað sverð 
og skjöld, því Díómedes hafði skilið eftir sverð sitt niðri við 
skipið; hann lét á höfuð hans hjálm af nautsleðri, bólulausan 
og skúflausan; kallast þess konar hjálmur brynhúfa, og hlífði 
hún höfði ungra kappa. Meríónes fékk Odysseifi boga og örvamæli 
og sverð, og setti hjálm á höfuð hans; hann var af leðri, 
og brugðinn sterklega mörgum ólum að innanverðu, en að 
utanverðu stóðu út beggja vegna þéttar raðir af hvítum galtartönnum; 
var þeim vel fyrir komið og kunnáttulega, en í 
milli var fyllt upp með flóka. Þann hjálm hafði Átolýkus 
forðum tekið af Amyntor Ormenussyni í Eleonsborg, þegar 
hann braut upp hina ramgjörvu höll hans; Átolýkus sendi 
hjálminn til Skandíu, og gaf hann Amfídamanti á Kýþeru, 
en Amfídamant gaf hann Mólusi, gestavin sínum, en Mólus 
gaf hann Meríónesi, syni sínum, en nú var hann látinn á höfuð 
Odysseifs, til að hlífa því.

272   En er þeir höfðu farið í hinn óttalega herbúnað, fóru 
þeir af stað, og skildust þar við alla höfðingjana. Pallas Aþena 
sendi þeim hegra nálægt veginum hægra megin. Þeir gátu 
ekki eygt fuglinn vegna náttmyrkurs, en heyrðu hann gjalla. 
Odysseifur varð glaður við þessa jarteikn, og bað til Aþenu: 
„Heyr bæn mína, dóttir Seifs ægisskjalda, þú sem ávallt stendur 
hjá mér í öllum þrautum og gætir að hverju fótmáli mínu. 
En unn mér einkum nú, Aþena! Gef, að við vinnum það 
stórvirki, er Trójumenn megi minni til reka, og lát okkur 
svo ná að komast aftur til skipanna með frægð og sóma“.

283   Hinn rómsterki Díómedes baðst því næst fyrir: „Heyr 
og bæn mína, Atrýtóna, dóttir Seifs! Veit mér fylgd þína, slíka 
sem þú veittir föður mínum, hinum ágæta Týdeifi, þá hann fór 
sendiför fyrir Akkea til Þebu. Hann skildist við hina eirbrynjuðu 
Akkea hjá Asópsá, og fór svo þangað með sáttaboðum til 
Kadmunga. En á leiðinni þaðan vann hann mikil stórvirki með 
aðstoð þinni, ágæta gyðja, af því þú stóðst honum miskunnsöm 
til annarrar handar. Statt mér nú eins vel viljuð til annarrar 
handar, og gæt mín, en eg skal í staðinn fórnfæra þér ársgamla 
kvígu, ennisbreiða og óþjáða, er engi maður hefir enn 
undir ok leitt; skal eg gullbúa horn hennar, áður eg fórnfæri 
þér hana“.

295   Þannig báðust þeir fyrir, en Pallas Aþena heyrði bæn 
þeirra. En er þeir höfðu gert bæn sína til dóttur ens mikla 
Seifs, gengu þeir af stað, eins og tvö ljón, í hinu svarta náttmyrkri, 
og óðu yfir dauðablóð og nái, vopn og dökkvan dreyra.

299   En Hektor lofaði heldur ekki hinum framgjörnu Trójumönnum 
að sofa, heldur stefndi hann saman öllum höfðingjum, 
þeim er fyrirliðar voru og foringjar Trójumanna. Og er 
hann hafði kallað þá saman, bar hann upp fyrir þá eitt viturlegt 
ráð: „Hverr vill undirgangast fyrir stóra gjöf að vinna það 
verk, er eg mun ákveða? Hann skal fá nægileg laun; því eg 
skal gefa kerru og tvo hnarreista hesta, þá er beztir eru hjá 
enum fljótu skipum Akkea, hverjum þeim, er áræði hefir til 
og það vill vinna til frægðar sér, að fara til hinna örskreiðu 
skipa og njósna, hvort enn sé vörður haldinn yfir enum fljótu 
skipum, svo sem áður hefir verið, eða hafi þeir í ráði með sér 
að flýja, er þeir hafa nýlega orðið undir í viðskiptum vorum, 
og treysti sér ekki til að vaka á nóttum sökum ofurþreytu“.

313   Þannig mælti hann, en þeir urðu allir hljóðir og þögðu. 
Sá maður var með Trójumönnum, er Dólon hét, auðugur af 
gulli og eiri; hann var sonur Evmedess, ágæts kallara; hann 
var maður ljótur ásýndum, en fljótur á fæti; hann var einkason 
og átti fimm systur; hann mælti þá til Trójumanna og Hektors: 
„Hjarta mitt og minn framgjarni hugur hvetur mig, Hektor, 
til að fara á njósn til hinna örskreiðu skipa. En þú lyft upp 
sprota þínum, og vinn mér þess eið, að þú viljir gefa mér 
hesta þá og hina eirbúnu kerru, er hinn ágæti Peleifsson ekur 
í; mun eg ekki verða þér ónýtur í njósninni, og ekki frá því, 
er þú ætlast til af mér; því svo langt skal eg fara fram inn í 
herinn, þar til er eg kem að skipi Agamemnons, þar sem höfðingjarnir 
munu ráða ráðum sínum, hvort þeir skuli flýja eða 
berjast“.

328   Þannig mælti hann, en Hektor tók sprotann í hönd sér 
og vann honum eið: „Viti það sjálfur Seifur, hinn þrumandi 
frumver Heru, að engi af Trójumönnum skal aka með þessum 
hestum, nema þú; lofa eg því, að þú skalt hafa þá ævinlega til 
ágætis þér“.

332   Þannig mælti hann, og sór þar ósæran eið, og hvatti 
fram Dólon; en hann varpaði þegar bjúgum boga um bak 
sér, fór utan yfir í gráan úlfhéðin, lét marðarskinnshjálm á 
höfuð sér, og tók í hönd sér hvassa lensu. Hann fór af stað 
frá herbúðunum á leið til skipanna, en þess átti honum ekki 
auðið að verða, að koma frá skipunum aftur til Hektors með 
tíðindasögu. En er hann var kominn frá hestaþvögunni og 
mannfjöldanum, fór hann fram veginn og flýtti sér. Hinn seifborni 
Odysseifur varð hans var, þá hann kom nær, og mælti til 
Díómedess: „Þar kemur maður frá herbúðunum, Díómedes, 
og veit eg ekki, hvort hann kemur til að njósna um skip vor, 
eða hann ætlar að ræna einhvern í valnum. Látum hann fara 
fyrst fram hjá okkur spölkorn út á völlinn, hlaupum síðan 
skyndilega að honum, og tökum hann. En verði hann fljótari 
á fæti, en við, þá skaltú elta hann með spjótið í hendinni, og 
bægja honum ávallt frá herbúðunum til skipanna, svo hann 
nái ekki að flýja undan til borgarinnar“.

349   Að því mæltu lögðust þeir niður í valinn fyrir utan 
veginn, en Dólon gáði einskis og hljóp fram hjá í skyndi. 
En er hann var kominn svo langt frá þeim, sem múlar komast 
í einni lotu, því þeir eru uxum fljótari að draga samskeyttan 
plóg yfir djúpa ekru, þá hlupu þeir báðir eftir honum. En 
er hann heyrði dyninn, stóð hann við, því hann gerði sér í 
hug, að einhverjir félagar sínir mundu þar koma frá Trójumönnum 
til að snúa sér aftur, og mundi Hektor hafa boðað 
sig aftur heim. En er hann var frá þeim eitt spjótvarp, eða 
skemur, þá þekkti hann, að þetta voru fjandmenn hans; tók 
hann þá til fótanna og flýði, en þeir tóku þegar á rás eftir 
honum. Svo sem þegar tveir tannhvassir hundar, er vel kunna 
til veiði, elta í sífellu hindarkálf eða héra um skógi vaxið land, 
en hann hleypur undan þeim ýlandi: svo eltu þeir Dólon í 
sífellu, þeir Týdeifssonur og Odysseifur borgabrjótur, og afkvíuðu 
hann frá hernum. Flýði hann nú á leið til skipanna; en 
er hann var nálega kominn til varðmannanna, þá lét Aþena 
hugmóð koma í brjóst Týdeifssyni, svo engi hinna eirbrynjuðu 
Akkea gæti hrósað því, að hann hefði komið fyrr sári á Dólon, 
en Díómedes hefði orðið seinni að bragði. Hinn sterki Díómedes 
óð þá að honum með spjótið, og mælti til hans: „Stattu 
kyrr, eða eg skýt þig með spjóti mínu, og vonar mig, að þú 
forðir þér ekki lengi bráðum bana frá minni hendi“.

372   Svo mælti hann, og skaut spjótinu, og missti hans með 
vilja, og flaug oddur hins fágaða spjóts fyrir ofan hægri öxl 
hans, og í jörðina; nam Dólon þá staðar bleikur af ótta; hann 
felmtraði og stamaði, og nötruðu tennurnar í munni hans. Þeir 
Odysseifur náðu honum hlaupmóðir og höfðu hendur á honum; 
þá grét Dólon og mælti: „Gefið mér líf, en eg skal leysa 
mig út; því til er heima fyrir bæði eir og gull og seigunnið 
járn; mun faðir minn greiða ykkur þar af ógrynni fjár í útlausn, 
ef hann spyr mig á lífi hjá skipum Akkea“.

382   Hinn ráðugi Odysseifur svaraði honum og sagði: „Vert 
óhræddur, og lát ekki dauðann þér í hug koma. Seg mér 
heldur nokkuð, og inn með sannindum: hví fer þú svo einn 
frá herbúðunum til skipanna á náttarþeli, þegar aðrir menn 
sofa? Ætlar þú að ræna nokkurn í valnum? eða hefir Hektor 
sent þig til enna holu skipa á njósn? eða hefir hugur sjálfs þín 
eggjað þig ?“

390   Dólon svaraði, og skalf á beinunum: „Hektor hefir leitt 
afleiðis hyggju mína með margs konar blekkingum; hét hann 
að gefa mér hina einhæfðu hesta og hina eirbúnu kerru ens 
ágæta Peleifssonar, en sagði mér að vera á ferð um svipula, 
dimma nótt, koma nærri herbúðum óvinanna, og njósna, hvort 
enn sé vörður haldinn yfir enum fljótu skipum, svo sem áður 
hefir verið, eða hafið þér í ráði með yður að flýja, þar er þér 
hafið nýlega orðið undir í viðskiptum vorum, og treystizt ekki 
til að vaka á nóttum sakir ofurþreytu“.

400   Hinn ráðvísi Odysseifur glotti við, og mælti til hans: „Þó 
stendur hugur þinn til stórra gjafa, þar sem þú girnist hesta 
hins herkæna Eaksniðja; er það torvelt fyrir dauðlega menn 
að ráða við þá hesta og stýra þeim, nema fyrir Akkilles, er alinn 
er af ódauðlegri móður. En seg mér nokkuð, og inn með sannindum: 
„Hvar skildir þú við þjóðhöfðingjann Hektor, þá þú 
fórst hingað? Hvar eru hervopn hans og hestar? Hversu hagar 
til um varðhöld annarra Trójumanna, og um náttból þeirra?“

412   Dólon Evmedesson svaraði honum: „Þar skal eg segja 
þér allt satt frá. Hektor heldur ráðstefnu við þá, sem höfðingjar 
eru liðsins, hjá haugi Ílusar, langt frá skarkalanum. En um 
varðhöld þau, er þú spyr að, öðlingur, þá er engi einkavörður 
kosinn herbúðunum til varnar eða gæzlu. Eldstæðin heyra Trójumönnum 
til, þeim er þau verða að hafa, og vaka þeir, og eggjar 
hvorr annan að halda vörð; en hinir langt að komnu liðsmenn 
sofa, og fela Trójumönnum á hendur að halda vörðinn, 
því liðsmennirnir eiga þar engin börn eða konur í nánd“.

423   Hinn ráðagóði Odysseifur svaraði honum og mælti: 
„Hversu er nú? Sofa þeir innan um hina hestfimu Trójumenn, 
eða einir sér? Seg mér það, svo eg verði vísari!“

426   Dólon Evmedesson svaraði honum: „Þar skal eg segja 
þér allt satt frá. Sjóar megin eru Kárar, hinir bogfimu Peónar, 
Lelegar, Kákónar og hinir ágætu Pelasgar; en þeim megin, er 
veit til Timburvallar, þar var náttból hlutað Lýkíumönnum, 
hinum framgjörnu Mýsum, hinum reiðkænu Frýgum og hinum 
hestfimu Meónum. En hví spyrjið þið mig svo grannt um 
hvað eina af þessu? Því ef ykkur leikur hugur á að fara inn í 
safnað Trójumanna, þá eru Þrakar þarna einir sér, yztir allra; 
þeir eru nýkomnir. Með þeim er konungur þeirra, Resus Ejoneifsson; 
hann á þá fríðustu og stærstu hesta, sem eg hefi séð: þeir 
eru hvítari, en snjór, og fráir á hlaupi, sem vindar; hann á kerru, 
fagurbúna gulli og silfri; vopn þau, er hann kom með hingað, 
eru af gulli, afar stór og hinar mestu gersemar; hæfir ekki dauðlegum 
mönnum, heldur ódauðlegum guðum einum að bera 
þau vopn. En gerið nú annað hvort, að flytja mig til enna örskreiðu 
skipa, eða bindið mig hörðum fjötri, og skiljið mig 
hér eftir, þar til er þér komið aftur og reynið, hvort eg hefi 
sagt ykkur satt, eða ekki“.

446   Hinn sterki Díómedes leit til hans með reiðisvip, og 
mælti: „Ekki skaltu gera þér það í hugarlund, Dólon, þó þú 
hefir sagt okkur góðar fréttir, að þú munir undan sleppa, þar 
sem þú ert kominn í greipar okkar. Því ef við látum þig nú 
lausan eða sleppum þér, þá muntú víst síðar meir koma til 
enna fljótu skipa Akkea, annaðhvort til að njósna, eða til að 
berjast við þá, en ef þú lætur hér líf þitt fyrir mér, muntu aldrei 
framar verða Argverjum til meins“.

454   Þannig mælti Díómedes; þá ætlaði Dólon að taka sinni 
þreknu hendi um höku hans og biðja sér svo lífs, en Díómedes 
reiddi sverðið, hjó á þveran hálsinn og sneið í sundur báðar 
hálssinarnar; féll höfuðið til moldar, í því hann tók að mæla. 
Þeir tóku þar af höfði hans marðarskinnshjálminn, vargstakkinn, 
bogann og spjótið. Hinn ágæti Odysseifur hóf vopnin hátt 
upp með hendi sinni, hinni fengsælu Aþenu til dýrðar, baðst 
fyrir og mælti: „Þigg þetta, gyðja, því við munum ákalla þig 
fyrsta af öllum ódauðlegum guðum á Ólympi. En leiðbein okkur 
nú einnig að hestum og náttbóli hinna þraknesku manna!“

465   Að því mæltu hóf hann vopnin hátt upp yfir sig, og 
lagði þau á eina porsbjörk; hann lagði á tréð til augsýnilegs 
merkis eitt fang af reyrleggjum og blómlegum porskvistum, 
svo þeir rötuðu á vopnin í hinu svipula náttmyrkri, þá þeir kæmu 
aftur. Síðan gengu þeir áfram yfir vopn og dökkvan dreyra, 
og komu skjótt til herflokks hinna þraknesku manna; sváfu 
þeir örþreyttir, og lágu hin fögru vopn þeirra hjá þeim á jörðinni; 
var þeim vel fyrir komið, í þrjár raðir; hjá hverjum 
þeirra stóðu tveir samokshestar. Resus svaf í miðjum flokknum; 
voru þar hjá honum hinir fráu hestar hans, og bundnir með 
ólum við yzta hlýrann á kerrustólsþreminum. Odysseifur kom 
fyrst auga á Resus, og benti Díómedes á hann, og mælti: „Þar 
sér þú, Díómedes, þann mann, og þá hesta, er Dólon sagði 
okkur frá, sem við drápum. Kom nú til, og legg fram hið 
sterka afl þitt; nú hæfir þér ekki að standa með vopnin og 
hafast ekki að. Leys þú hestana, eða dreptu mennina, en eg 
skal annast hestana“. Þannig mælti hann, en hin glóeyga Aþena 
blés hugmóð í brjóst honum; hann drap á báða bóga, en hræðileg 
hljóð komu upp hjá mönnunum, er þeir voru slegnir með 
sverðinu, og jörðin roðnaði af blóðinu. Svo sem ljón stökkur í 
illum hug á fénað, geitur eða sauði, sem það kemur að hirðislausum: 
svo réðst Týdeifsson á hina þraknesku menn, þar til 
er hann hafði drepið tólf af þeim; en jafnótt og Týdeifsson 
hjó hvern með sverðinu, jafnótt tók hinn ráðugi Odysseifur í 
fót hvers eins, og dró hann út öfugan; gerði hann það í 
þeirri veru, að hinir faxprúðu hestar ættu hægra með að komast 
þar um, og fældust ekki, þá þeir stigi á líkin, því þeir voru 
enn óvanir valfalli. En er Týdeifsson kom að konunginum, 
tók hann hann af lífi; hann var hinn þrettándi, var honum 
mótt í svefninum, því illur draumur stóð yfir höfði hans. Á 
meðan leysti hinn áræðni Odysseifur hina einhæfðu hesta, 
batt þá saman með ólunum og rak þá út úr flokknum; hann 
sló á þá með boga sínum, því hann hafði ekki gáð að taka 
hina fögru svipu úr hinum fjölskreytta kerrustól; síðan blístraði 
hann, ok gaf hinum ágæta Díómedes vísbendingu, en Díómedes 
var kyrr, og var hann að velkja fyrir sér, hvað hann skyldi til 
taka, það er mest væri áræði í, hvort hann skyldi taka kerru 
þá, er í lágu hin fagurbúnu vopn, og draga hana út á kerrustönginni, 
eða lyfta kerrunni á bak sér og bera hana út; eða skyldi 
hann taka meiri hluta Þrakverja af lífi. En er hann velkti þetta 
í huga sér, kom Aþena þangað að, og mælti til hins ágæta 
Díómedess: „Sonur hins hugstóra Týdeifs, hugsa nú til heimfarar 
aftur til enna holu skipa, svo þú ekki komist þangað á 
flóttaferli; em eg hrædd um, að einhverr hinna guðanna veki 
Trójumenn“.

512   Þannig mælti hún, en hann varð þess áskynja, að það 
var gyðja, sem við hann talaði. Steig hann þá skyndilega á hestbak, 
en Odysseifur keyrði upp á með boga sínum; flugu þeir 
þá á leið til hinna fljótu skipa Akkea.

515   Appollon silfrinbogi hélt engan blindingsvörð, þegar 
hann sá, að Aþena fylgdist með Týdeifssyni; hafði hann illan 
grun á henni, og fór því inn í hinn mikla mannsöfnuð Trójumanna. 
Hann vakti Hippókóon, sem var einn höfðingi Þrakverja, 
frændi Resusar og hraustur maður. En er hann spratt 
upp af svefninum, og sá, að rúm það var autt, er hinir fráu 
hestar voru vanir að standa, en mennina spriklandi í banasárum 
sínum, þá hljóðaði hann upp og kallaði á sinn kæra vin 
með nafni; en mikið óp og ósegjanlegt hark varð af Trójumönnum, 
þá þeir þustu að allt í einu, og undruðust stórlega 
þessi hin hryggilegu verk, og að vegendurnir skyldu komizt 
hafa til enna holu skipa eftir slík stórvirki.

526   En er þeir Díómedes komu þar, er þeir höfðu drepið 
njósnarmann Hektors, þá stöðvaði Odysseifur, ástvinur Seifs, 
hina fráu hesta, en Týdeifsson stökk til jarðar, og fékk Odysseifi 
hin blóðugu vopn, fór svo á bak og keyrði hestana, en þeir 
flugu viljugir af stað. Nestor heyrði fyrstur dyninn, og mælti: 
„Góðir vinir, þér foringjar og fyrirliðar Argverja, mun eg 
fara með hégóma, eða mun eg segja satt? Mig langar þó til 
að segja það. Mér ber fyrir eyru hófasláttur fótfrárra hesta. 
Eg vildi óska, að þeir Odysseifur og hinn sterki Díómedes riði 
hingað skyndilega frá Trójumönnum á einhverjum einhæfðum 
hestum! En eg er mjög hræddur um, að þessir hinir hraustustu 
menn af Argverjum hafi orðið fyrir einhverjum óskunda 
af skarkala Trójumanna“.

540   Hann hafði enn ekki lokið að mæla til fulls, þegar 
þeir komu sjálfir og stigu af baki til jarðar. Hinir urðu glaðir, 
og fögnuðu þeim með handabandi og blíðum orðum, en hinn 
gerenski riddari Nestor spurði þá fyrstur: „Lofsæli Odysseifur, 
þú mikli sómi Akkea, seg mér, hvernig þið náðuð þessum hestum. 
Fóruð þið eftir þeim inn í herbúðir Trójumanna? eða mætti 
ykkur einhverr af guðunum og gaf ykkur þá? Þeir líkjast 
mjög geislum sólarinnar. Ávallt hefi eg átt eitthvert vopnaskipti 
við Trójumenn, og þó eg sé gamall hermaður, vonar 
mig, að eg haldi ekki mjög kyrru fyrir niðri við skipin, og 
þó hefi eg enn ekki séð eða var orðið við slíka hesta. Held eg 
því, að einhverr guð hafi mætt ykkur og gefið ykkur þá; því 
skýsafnarinn Seifur og hin glóeyga Aþena, dóttir Seifs ægisskjalda, 
unna ykkur báðum“.

554   Hinn ráðvísi Odysseifur svaraði honum: „Nestor Neleifsson, 
þú mikli sómi Akkea! Hægt á guð með, ef hann vill, að 
gefa manni hesta, og þó betri séu, en þessir eru; því guðirnir 
eru hverjum manni máttugari. En hestar þessir, er þú spyr um, 
gamli maður, það eru þraknesku hestarnir, hinir nýkomnu. 
Hinn hrausti Díómedes drap eiganda þeirra, og með honum 
alls tólf hraustustu félaga hans; en hinn þrettándi, sem við 
drápum nálægt skipunum, var njósnarmaður nokkur, er Hektor 
og aðrir ágætir Trójumenn höfðu sent til að njósna um herbúðir 
vorar“.

564   Að því mæltu rak hann hina einhæfðu hesta yfir gröfina, 
kímilega hlæjandi, og með honum gengu hinir aðrir Akkear 
fagnandi. En er þeir komu til hinnar vel smíðuðu búðar Týdeifssonar, 
bundu þeir hestana með vel sniðnum ólum við 
hestastall þann, er hinir fótfráu hestar Díómedess voru vanir 
að standa og eta ljúffengt hveitikorn. En Odysseifur lagði hin 

blóðugu vopn Dólons upp á skutstafn skipsins; ætluðust þeir 
til, að þau skyldu vera helgigjöf, Aþenu til dýrðar. Síðan gengu 
þeir sjálfir út í sjóinn, og þvoðu þar af sér hinn mikla svita, 
bæði af fótleggjum sér og hálsi og lærum. En er sjávarbylgjan 
hafið afskolað hinn mikla svita af hörundi þeirra, og þeir 
höfðu svalað hjarta sínu, þá stigu þeir niður í vel skafin laugarker 
og lauguðu sig. En er þeir höfðu laugað sig og smurt með 
viðsmjörsviðarfeiti, þá settust þeir að náttverði, jusu ljúffengt 
vín af hinu fulla skaftkeri, og dreyptu Aþenu til dýrðar.






ELLEFTI ÞÁTTUR


AFREKSVERK AGAMEMNONS.


MORGUNGYÐJAN reis úr rekkju frá hinum ágæta 
Tíþóni, til að bera birtu ódauðlegum guðum og dauðlegum 
mönnum. Þá sendi Seifur hina meingjörnu 
Þrætugyðju til hinna fljótu skipa Akkea; hún hélt á ófriðarteikni 
í höndum sér. Hún nam staðar hjá hinu stórhúfaða, 
svarta skipi Odysseifs, er lá í miðjum flotanum, svo heyra mátti 
þaðan á tvær hendur, bæði til búðar Ajants Telamonssonar og 
til búðar Akkilless; þeir höfðu sett upp hin jafnbyrðu skip sín 
yzt allra, því þeir treystu karlmennsku sinni og styrkleik handa 
sinna. Þar stóð gyðjan upprétt, ok kallaði bæði hátt og ógurlega; 
kom hún miklum þrótt í hjarta sérhvers af Akkeum, 
til að vera án afláts í ófriði og bardögum.

15   Þá kallaði Atreifsson og bað Argverja herklæðast. Hann 
fór sjálfur í hin ljómandi eirvopn sín. Fyrst lagði hann fagrar 
brynhosur um fótleggi sér, kræktar silfurlegum öklapörum; því 
næst færði hann sig í brynju þá, er Kinýras hafði forðum gefið 
honum að gestgjöf; því Kinýras hafði frétt til Kípur þann 
mikla frama, að Akkear ætluðu að sigla á skipum til Trójuborgar, 
og gaf því konunginum brynjuna í vináttuskyni. Á 
brynjunni voru tíu ræmur af svörtu blástáli, tólf af gulli og 
tuttugu af tini. Þrír drekar af blástáli lágu upp að hálsinum 
hvoru megin, líkir regnbogum þeim, er Kronusson skorðar í 
skýinu, til teikns fyrir mælta menn. Hann varpaði sverði um 
herðar sér; á því blikuðu naglar af gulli, en um utan var silfurbúin 
umgjörð, fest með gullbúnum annfetlum. Hann tók upp 
hinn fagra hlífskjöld; hann var gerður með miklum hagleik 
og áriðamikill; um kring á honum voru tíu baugrendur af 
eiri, og tuttugu hvítar bólur af tini, og í miðjunni nöf af svörtu 
blástáli; á skildinum allt í kring var Gorgó með hin voðalegu 
augu; var útlit hennar ógurlegt, og í kring um Óttinn og 
Flóttinn; skjaldarfetillinn var silfurbúinn, og þar á hringaði 
sig dreki af blástáli; á honum voru þrír kringsnúnir hausar, 
vaxnir út úr einum svíra. Hann setti á höfuð sér bóluhjálm, 
fjórbólaðan, fextan, og slútti faxburstin fram geigvænlega. Hann 
tók í hönd sér tvö sterk spjót, eirbúin, hvöss, og lýsti eirið á 
þeim langt til himins. Þá létu þær Aþena og Hera koma þrumur 
til virðingar við konung hinnar gullauðugu Mýkenu.

47   Því næst bauð hverr sínum kerrusveini að halda hestunum 
í röð þar við díkið. En fótgöngumennirnir þustu af stað 
herklæddir, og reis þá upp óstöðvandi kall í dagsljósinu, því 
fótgönguliðið varð miklu fyrri til að fylkja sér hjá díkinu, en 
kerruliðið, og komu því riddararnir skammt á eftir. Vakti 
Kronusson þá upp illan gný, og sendi ofan úr uppheimsloftinu 
blóðlitaða daggardropa, því hann ætlaði að senda mörg hraust 
höfuð til Hadesarheims.

56   Svo bjuggust og Trójumenn hins vegar á vallarhólnum. 
Fyrir þeim var hinn mikli Hektor, hinn ágæti Polýdamant, og 
Eneas, sem virtur var af alþýðu Trójumanna, sem væri hann 
einhverr guðanna, og þrír Antenorssynir, Polýbus, hinn ágæti 
Agenor og hinn ungi Akamant, er líkur var hinum ódauðlegu 
guðum. Hektor var í broddi fylkingar, og bar kringlóttan skjöld. 
Svo sem hin meinsamlega stjarna sést ýmist skína frá skýjunum, 
ýmist gengur aftur inn undir hin dimmu ský: svo sást 
og Hektor, þegar hann eggjaði liðið, ýmist meðal hinna fremstu, 
en annan tíma meðal hinna öftustu; ljómaði hann allur af eirvopnunum, 
eins og elding föður Seifs ægisskjalda.

67   Svo sem kornskerumenn slá hveiti eða bygg í múga, 
hvorir gegnt öðrum, á akri auðugs manns, svo hver málhöndin 
fellur við aðra: svo æddu Trójumenn og Akkear hvorir gegn 
öðrum og hjuggust á; hugðu hvorugir á hinn skaðvæna flótta, 
heldur héldu nokkurir þeirra fylkingum sínum jafnt í bardaganum, 
en aðrir ólmuðust sem úlfar. Hin hörmulega Þrætugyðja 
hafði gaman af að horfa á þá, því hún ein af guðunum 
var viðstödd bardaga þeirra. Öngvir aðrir guðir voru þar viðstaddir, 
heldur sátu þeir kyrrir í höllum sínum, þar er hverr 
átti sér fögur herbergi á Ólymps hálsum; átöldu þeir allir skýsafnarann 
Kronusson fyrir það, að hann vildi veita Trójumönnum 
sigur; en faðir Seifur skeytti ekki átölum þeirra, heldur 
skildist frá þeim, og settist einn sér langt frá öðrum, hróðugur 
af vegsemd sinni, og horfði á borg Trójumanna og skip Akkea, 
á leiftur vopnanna og á menn þá, er drápu og drepnir voru.

84   Meðan morgun var og hinn signaði dagur fór vaxandi, 
leituðu spjótin sér staðar í beggja liði, og gerðist mikið mannfall. 
En í það mund er skógarhöggsmaður uppi í fjalldölum 
býr til miðdagsverðar sér, þá hann er lúinn orðinn í handleggjum 
af því að fella stórtrén, og leiður á erfiðinu, og hann tekur 
til að verða matlystugur: í það mund þá eggjuðu Danáar félaga 
sína, hverr í sínum flokki, og sýndu þann drengskap, að þeir 
brutust í gegnum fylkingar óvinanna. Agamemnon ruddist 
fyrstur fram meðal þeirra, og drap þjóðhöfðingjann Bíenor, 
og því næst félaga hans, riddarann Öyleif. Öyleifur hafði 
stokkið ofan af kerrunni og að honum, og snúizt öndverður 
við honum; en í því hann ruddist áfram, lagði Agamemnon 
hinu hvassa spjóti í enni hans, en hin eirsterka hjálmrönd 
stóðst ekki spjótið, því það gekk í gegnum hjálmröndina og í 
gegnum beinið, og varð heilinn allur inni fyrir blóði blandinn; 
vann hann svo á honum á framhlaupinu. Herkonungurinn 
Agamemnon lagði hina skínandi brynstakka þeirra um brjóst 
sér og lét líkin liggja þar eftir, en fór til að vega að tveimur 
sonum Príamuss, Ísus og Antífus; þeir voru báðir á sömu 
kerru; var annar þeirra laungetinn, en annar skilgetinn; sá 
laungetni var kerrusveinn, en hinn frægi Antífus var hjástöðumaður. 
Akkilles hafði eitt sinn handtekið þá bræður báða, 
þar sem þeir sátu að sauðum á hálsum Ídafjalls, og bundið þá 
með víðitágum, og látið þá lausa aftur fyrir fé. En hinn víðlendi 
Agamemnon Atreifsson skaut þá annan þeirra með spjóti 
í bringuna fyrir ofan geirvörtuna, en hjó Antífus með sverði 
hjá eyranu, og felldi hann út af kerrunni, hljóp svo til og 
fletti þá báða hinum fögru vopnum; þekkti hann þá bræður, 
því hann hafði séð þá fyrrum hjá hinum fljótu skipum, þegar 
hinn fóthvati Akkilles flutti þá frá Ídafjalli. Þeim fórst, sem 
ungum hindarkálfum, er ljónið hittir í bæli sínu; það grípur 
þá með hinum sterku tönnum sínum, bítur þá í sundur hæglega 
og tekur af þeim hið veika líf þeirra; en þó hindin sé þar 
mjög nálægt, getur hún ekki hjálpað þeim, því skelfilegur 
ótti kemur að henni, svo hún hleypur í ofboði, kófsveitt, gegnum 
hina þéttu skógarrunna, undan áhlaupi hins sterka dýrs. 
Svo gat engi af Trójumönnum forðað þeim við bana, heldur 
flýðu sjálfir fyrir Argverjum.

122   Nú náði Agamemnon þeim Písander og hinum vígglaða 
Hippolokkus; þeir voru synir hins herkæna Antímakks, 
hann hafði tekið við fögrum gjöfum í gulli af Alexander, og 
stóð mest móti því, að Helena væri fengin aftur hinum bleikhára 
Menelási. Hinn voldugi Agamemnon náði báðum sonum 
hans; þeir voru á sömu kerru, og stýrðu báðir jafnt hinum 
fljótu hestum. Hinir glæsilegu taumar sluppu úr höndum 
þeim, en þeir urðu báðir óttaskelfdir; reis Atreifsson þá upp 
í móti þeim, eins og ljón, en þeir krupu á kné í kerrunni og 
báðu hann: „Gef okkur líf, Atreifsson, og þigg fullt lausnargjald 
fyrir. Í húsum Antímakks eru geymdir margir menjagripir, 
bæði eir og gull og seigunnið járn; mun faðir okkar 
greiða þér þar af ógrynni fjár til útlausnar okkur, ef hann 
spyr, að við erum á lífi niðri við skip Akkea“.

136   Þannig báðu þeir konunginn báðir grátandi með blíðum 
orðum, en heyrðu aftur það ómilda orð: „Fyrst þið eruð 
synir hins herkæna Antímakks, þess er ráðlagði einu sinni á 
samkomu Trójumanna, að drepa Menelás, er kominn var í 
erindagjörðum ásamt með hinum goðumlíka Odysseifi, og 
lofa honum ekki aftur til Akkea: þá skuluð þið nú taka gjöld 
fyrir hina svívirðilegu rangsleitni föður ykkar“.

143   Þannig mælti hann, og lagði spjóti fyrir brjóst Písander, 
og hratt honum ofan af kerrunni, en hann slengdist upp í 
loft á jörðina. Hippolokkus stökk ofan, og drap Agamemnon 
hann niðri, hjó af honum hendur með sverðinu og sneið í 
sundur hálsinn, skopraði svo búknum, sem sleggjusteini, gegnum 
mannþröngina. Lét hann þá svo liggja þar, en hljóp, og 
með honum aðrir fagurbrynhosaðir Akkear, þangað sem flestir 
þyrptust saman flokkarnir. Þar voru fótgöngumenn að drepa 
fótgöngumenn þá, er flýðu ofurliði bornir; riddarar hjuggu 
niður riddara með eirvopnum, og moldarstrokan stóð upp af 
vellinum undan dunandi fótum hestanna. En hinn voldugi 
Agamemnon sókti eftir þeim, eggjaði Argverja, og vó drjúgum 
menn. Svo sem þegar upp kemur voveiflegur eldur í óhöggnum 
skógi, og hvirfilvindur feykir eldinum um allt, og runnarnir 
falla frá rótum fyrir eldsganginum: svo féllu Trójumenn 
á flóttanum fyrir Agamemnon Atreifssyni, og margir 

hnarreistir hestar, er söknuðu hinna ágætu vagnstjóra, skröltu 
tómum kerrunum um herkvíarnar, því kerrusveinarnir lágu á 
jörðunni, miklu velkomnari gömmunum, en konunum.

163   En Seifur kom Hektori undan skotunum og moldrykinu, 
úr manndrápunum, blóðinu og skarkalanum. Atreifsson 
sókti á eftir honum, og eggjaði Danáa ákaft; en Tróverjar þustu 
yfir þveran völlinn fram hjá haugi Ílusar gamla Dardanungs 
og til fíkjuhólsins, og vildu til borgarinnar, en Atreifsson sókti 
á eftir ávallt kallandi; voru hinir óárennilegu armleggir hans 
blóði drifnir. En er þeir komu til Skehliða og ætibjarkarinnar, 
numu þeir staðar, og beið hverr eftir öðrum, en sumir voru 
enn á flótta á miðjum vellinum, eins og naut, er öll verða óttaslegin, 
þegar ljónið kemur um lágnættið, því þá er einhverju 
þeirra vís bani búinn; þrífur ljónið eitt nautið með sínum sterku 
tönnum, hálsbrýtur það fyrst, og hvomar svo í sig blóðið og 
öll innýflin. Svo sókti Agamemnon konungur Atreifsson eftir 
Trójumönnum, og drap ávallt þann, er aftastur varð, en hinir 
flýðu; féllu þá margir flatir og á grúfu ofan af kerrunum fyrir 
atlögu Atreifssonar, því hann lét spjótið ganga í kring um 
sig og fram fyrir sig, sem hann væri óður. En er hann átti 
skammt ófarið til hinnar hávu borgar og borgarveggsins, þá 
sté faðir manna og guða af himni ofan, og settist á tinda hins 
vatnsríka Ídafjalls; hann hélt á eldingu í hendi sér; hann sendi 
hina gullvængjuðu Íris í erindagjörðir: „Far þú, skjóta Íris, 
og flyt Hektori þau boð, að meðan hann sér Agamemnon herkonung 
æða meðal forvígismanna og drepa niður fylkingar 
kappanna, þá skal hann hörfa undan, en segja hinu liðinu að 
halda uppi snarpri orustu við óvinina. En þegar Agamemnon 
verður lagður spjóti eða skotinn öru, og stökkur upp á kerru 
sína, þá skal eg veita Hektori styrk til að vega menn, þar til 
hann kemst til hinna þóftusterku skipa og sól er runnin og 
signað rökkur á komið“.

195   Þannig mælti hann, en hin vindfráa Íris gegndi boði 
hans, og fór ofan af Ídafjöllum til hinnar helgu Ilíonsborgar. 
Hún fann hinn ágæta Hektor, son ens herkæna Príamuss, þar 
sem hann stóð uppi á kerru sinni. Hin fóthvata Íris gekk til 
hans og mælti: „Hektor Príamsson, jafnmaki Seifs í ráðsnilld! 
Faðir Seifur sendi mig til þín með þessi boð: Meðan þú sér 
herkonunginn Agamemnon æða meðal forvígismannanna, og 
drepa niður fylkingar kappanna, þá skaltú víkja undan í orustunni, 
en bjóða hinu liðinu að halda uppi snörpum bardaga 
við óvinina. En þegar hann verður lagður spjóti eða skotinn 
öru, og stökkur upp á kerru sína, þá mun Seifur veita þér 
styrk til að vega menn, þar til þú kemst til hinna þóftusterku 
skipa og sól er runnin og signað rökkur á komið“.

210   Að því mæltu gekk hin fóthvata Íris á burt, en Hektor 
stökk alvopnaður ofan af kerrunni til jarðar. Hann sveiflaði 
hvössum spjótum og gekk um allan herinn, og bað menn berjast, 
og vakti ógurlegan vopnagný; snérust menn skjótt við og horfðu 
öndverðir við Akkeum. En hins vegar styrktu Argverjar fylkingar 
sínar; festist þá orustan, og horfðu menn við öndverðir, 
en Agamemnon ruddist fyrstur áfram, því hann vildi vera 
langfremstur allra forvígismannanna.

218   Segið mér nú, Sönggyðjur, þér sem búið í Ólymps sölum, 
hverr fyrstur gekk fram móti Agamemnon af Trójumönnum 
eða hinum frægu liðsmönnum. Það var hinn hrausti og 
mikli Ifídamant Antenorsson; hann var uppfæddur í hinu jarðfrjóva 
Þraklandi, móðurlandi sauðanna; Kissses móðurfaðir 
hans, faðir hinnar kinnfögru Þeanóar, ól hann upp í barnæsku 
í höll sinni. En er hann var kominn á hinn dýrlega frumvaxtaaldur, 
hélt hann honum þar hjá sér, og gaf honum dóttur 
sína; og er hann var kvongaður, barst honum fregn um 
herför Akkea; fór hann þá út úr brúðarhúsinu og í hernaðinn 
með tólf stafnbognum skipum, er honum fylgdu; lét hann 
eftir hin jafnbyrðu skip í Perkótu, en fór á fæti til Ilíonsborgar. 
Það var hann, sem þá gekk á móti Agamemnon Atreifssyni. 
En er þeir gengust í mót og áttu skammt hvorr til annars, 
missti Atreifsson lagsins, og gekk spjótið fyrir utan, en Ifídamant 
lagði í bryngyrðilinn fyrir neðan brynjuna; hann fylgdi 
á eftir laginu með hinni sterku hendi sinni, og gekk þó ekki 
í gegnum hið glæsilega brynbelti, því oddurinn bognaði, sem 
blý, þegar hann mætti silfrinu. Hinn víðlendi Agamemnon 
greip spjótið með hendi sinni og dró til sín, ákafur sem ljón, 
og kippti því úr hendi hans, hjó síðan sverði á háls honum, 
svo af tók höfuðið. Þannig féll hann þar og svæfðist eirsvefni, 
vesall maður, þá hann hjálpaði borgarmönnunum, fjarri eiginkonu 
sinni, án þess hann hefði haft nokkurt yndi af henni; 
hafði hann þó gefið henni margar gjafir; fyrst gaf hann henni 
hundrað nauta, og síðar meir lofaði hann henni þúsund geitum 
og ám, því hann hélt ógrynni fjár á beit. Agamemnon Atreifsson 
fletti hann þá herklæðum, og gekk með hin fögru 
vopn inn í flokk Akkea.

248   En er Kóon varð hans varr, eldri sonur Antenors, sem 
var afbragð annarra manna, þá sveif harður harmur yfir augu 
hans við fall bróður hans. Hann stóð með spjót í hendi á hlið 
við hinn ágæta Agamemnon, svo hann vissi ekki, og lagði 
hann í miðjan handlegginn fyrir neðan olnboga, og gekk oddur 
hins fagra spjóts út hins vegar. Þá varð herkonungurinn 
Agamemnon skelfdur, en allt fyrir það lét hann ekki af orustunni 
og bardaganum, heldur óð hann að Kóon, og hafði í 
hendi sér vindstælt spjót. Kóon var þá að í ákafa að draga 
Ifídamant, bróður sinn samfeðra; hélt hann í fót hans, og 
hét á hina hraustustu sér til liðs. En meðan hann var að draga 
hann í þrönginni undir hinum baugnafaða skildi, hjó Agamemnon 
hann með hinu eirslegna spjóti, og felldi hann, gekk 
þá að og hjó af honum höfuð ofan á Ifídamanti. Biðu Antenorssynir 
þar bana sinn fyrir konunginum Atreifssyni, og fóru 
ofan í Hadesarheim.

264   Agamemnon óð nú í gegnum flokka hinna annarra 
kappa með spjóti og sverði og stórum vopnsteinum, meðan 
heitt blóðið vall enn þá úr undinni; en er sárið þornaði og 
blóðrásin stöðvaðist, tók hinn sterki Atreifsson að kenna sárra 
verkja. Svo sem jóðsjúk kona finnur til þess hvassa, bitra 
skeytis, er senda dætur Heru, Lausnargyðjurnar, er gera fæðingarhríðirnar 
og hafa með sér sára verki: svo kenndi hinn 
sterki Atreifsson sárra verkja; hann stökk upp á kerru sína og 
bauð kerrusveininum að hleypa til enna holu skipa, því honum 
varð mjög þungt fyrir hjarta. Hann kallaði þá hátt, svo 
Danáar heyrðu: „Kæru vinir, þér fyrirliðar og höfðingjar Argverja! 
Verjið nú hin haffæru skip fyrir hinum hættulega orustugný, 
því hinn ráðvísi Seifur lofar mér ekki að berjast allan 
dag út við Trójumenn“.

280   Þannig mælti hann, en kerrusveinninn keyrði hina faxprúðu 
hesta til hinna holu skipa; runnu þeir viljugir af stað; 
þeir voru froðugir um brjóstin og ryki drifnir að neðanverðu, 
þar sem þeir drógu hinn þjáða konung burt úr bardaganum.

284   En er Hektor varð þess varr, að Agamemnon var farinn 
burtu, kallaði hann hátt til Tróverja og Lýkíumanna: „Þér 
Tróverjar, þér Lýkíumenn, og þér hinir nágönglu Dardanar! 
Verið hraustir karlmenn, góðir hálsar, og leggið fram ofurefli 
yðart! Nú er hinn hraustasti kappi farinn burtu, og hefir 
nú Seifur Kronusson veitt mér mikið vegsefni. Hleypið nú 
hinum einhæfðu hestum fram móti hinum hraustu Danáum, 
svo þér öðlizt enn meiri frægð“.

291   Með þessum orðum hvatti hann hug og dug hvers manns. 
Svo sem veiðimaður etur hvíttenntum hundum á ólman villigölt 
eða ljón: svo atti Hektor Príamsson hinum hugstóru Trójumönnum 
á Akkea, líkur hinum mannskæða Aresi; en sjálfur 
gekk hann meðal hinna fremstu í stórum hug, og geystist út í 
bardagann, líkur afar hvössum vindbyl, er stökkur ofan á hið 
dimmbláa haf og æsir það.

299   Hvern drap Hektor Príamsson þar fyrstan, og hvern 
síðastan, þegar Seifur veitti honum sæmdarefni? Hann drap 
fyrst Aseus, Átónóus og Opítes, Dólops Klytíusson, Ofeltíus 
og Agelás, Esymnus, Órus og hinn vígglaða Hipponóus. Þessa 
felldi hann af höfðingjum Danáa, en síðan drap hann niður 
múginn. Svo sem vestanstormur feykir burtu skýjum hins hvíta 
sunnanvinds, og lemur þau með sterku hreggviðri; veltist þá 
mörg digur alda, en froðan fýkur í háva loft undan hinum 
svipótta vindbyl: svo hrundu höfuð kappanna hrönnum fyrir 
Hektori.

310   Þar hefði nú orðið mikið manntjón, og þeir atburðir 
gerzt, er seint hefði orðið bót á ráðin, og nú hefðu Akkear flúið 
og stokkið til skipanna, ef Odysseifur hefði ekki kallað til 
Díómedess Týdeifssonar: „Hvað gengur að okkur, Týdeifsson, 
að við skulum ekki neytt hafa ofurefliskrafta okkarra? Kom 
nú hingað, kæri, og statt hjá mér; því það verður sannlega okkur 
að ámæli gert, ef hinn hjálmkviki Hektor nær skipunum“.

316   Hinn sterki Díómedes svaraði honum og mælti: „Eg vil 
gjarna bíða hér og þreyja. En þetta mun verða stundargaman 
fyrir okkur, þar sem skýsafnarinn Seifur vill nú heldur fulltingja 
Trójumönnum, en oss“.

320   Að því mæltu lagði hann spjóti sínu á Þymbreus í 
vinstri geirvörtuna, og steypti honum ofan af kerrunni til 
jarðar; en Odysseifur vann á Molíon, hinum ágæta kerrusveini 
konungsins. En er þeir höfðu gert þá óvíga, létu þeir þá vera, 
en gengu út í mannþröngina, og ólmuðust, sem tveir stórhuga 
geltir, er ráðast á veiðihunda. Svo hrukku þeir við og drápu 
niður Trójumenn; en Akkear, sem flýðu fyrir hinum ágæta 
Hektor, urðu fegnir að kasta mæðinni.

328   Þar náðu þeir Díómedes kerru einni með tveimur mönnum 
á; það voru einhverjir hinir hraustustu menn í landinu, 
tveir synir Meróps Perkósussonar, er allra manna var spávitrastur; 
hann bannaði sonum sínum að fara í hinn mannskæða 
ófrið, en þeir gegndu honum ekki, því valkyrjur hins 
dimma dauða teygðu þá með sér. Hinn spjótfimi Díómedes 
Týdeifsson skildi þá við fjör og líf, og tók af þeim hin ágætu 
vopn þeirra; en Odysseifur drap Hippódamus og Hýperokkus.

336   Nú leit Kronusson ofan af Ídafjalli, og jafnaði bardagann 
með þeim; drápu þá hvorir aðra. Týdeifsson lagði kappann 
Agastrófus Peonsson með spjóti í mjöðmina, en hann hafði 
ekki hjá sér kerru sína til að forða sér á, og hafði honum 
mjög yfirsézt í því; var sveinn hans með kerruna langt burtu 
þaðan; en hann ólmaðist sjálfur fótgangandi meðal frumherjanna, 
þar til hann lét líf sitt. Hektor varð skjótt varr við þá 
í fylkingunum; kallaði hann þá upp og sókti móti þeim, en 
sveitir Trójumanna fylgdu honum. En er hinn rómsterki Díómedes 
leit hann, varð hann skelkaður, og mælti þegar til 
Odysseifs, er hjá honum stóð: „Þar steðjar að okkur mikill 
vogestur, þar sem er hinn sterki Hektor. Látum okkur nú 
standa við og verjast héðan!“

349   Að því mæltu reiddi hann aftur hið langskefta spjót, 
og skaut; ekki missti hann, þar er hann skaut til, kom skotið 
í höfuðið, ofan til í hjálminn, en eirspjótið hrökk af eirinu 
og gekk ekki inn í hið fríða hörund; því honum hlífði hinn 
þrefaldi pípuhjálmur, er Febus Appollon hafði gefið honum. 
Hektor hljóp þegar aftur afar langt inn í flokkinn, féll hann 
þá á kné, og studdi hinni þreknu hendi sinni við jörðina, en 
svart myrkur seig fyrir augu hans. En meðan Díómedes fór 
eftir spjóti sínu langt fram meðal frumherjanna, þangað sem 
hann hafði kastað spjótinu, og það hafði hlaupið í jörðina, 
á meðan þá raknaði Hektor við aftur, stökk aftur upp á kerru 
sína, hleypti á burt út í flokkinn og forðaðist hina svörtu Valkyrju. 
Hinn sterki Díómedes óð fram með spjótið, og mælti 
til hans: „Þar slappstu aftur undan bananum, hundurinn, og 
var þó ógæfan ekki langt frá þér; en í þetta skipti hefir 
Febus Appollon frelsað þig, er þú munt vanur vera að heita 
á hann, áður þú gengur út í spjótadyninn. Eg skal þó sjá fyrir 
þér, þó síðar verði, ef við hittumst; því vísast er, að einhverr 
guðanna veiti mér einnig fulltingi. En nú mun eg fara móti 
öðrum, hverr sem fyrir mér verður“.

368   Að því mæltu tók hann til að fletta hinn spjótfima 
Peonsson. En Alexander, eiginmaður hinnar hárfögru Helenu, 
stóð upp við súlu eina á haugi þeim, er af mönnum var hlaðinn 
yfir hinn gamla þjóðhöfðingja Ílus Dardanung. Hann benti 
boga móti þjóðhöfðingjanum Týdeifssyni. Þá var Díómedes 
að taka hina glæsilegu brynju af brjósti hins hrausta Agastrófs, 
en skjöldinn af herðum hans, og hinn sterka hjálm. Alexander 
dró nú bogarifið, og skaut í hægra fótar rist hans, því hann var 
ekki missifengur, þar er hann skaut til; gekk örin í gegnum 
ristina, og stóð í jörðinni. Hann hló þá dátt, stökk fram úr 
sátrinu og mælti hróðugur: „Þar fékkstu skot, og flaug ekki 
skeyti mitt til ónýtis. Væri betur, að eg hefði hitt í smáþarmana 
og tekið þig af lífi; mundi það orðið hafa raunaléttir fyrir 
Trójumenn, er óttast þig, sem kumrandi geitur hræðast ljón“.

384   Hinn sterki Díómedes svaraði honum óskelfdur: „Þú 
bogsveigir, orðhákur, horngassi, konuglanni! Ef þú reyndir þig 
við mig í vopnaviðskipti, hygg eg, að ekki mundi þig stoða 
bogi né tíðar örvar; en nú hrósar þú því hégómlega, að þú 
skeindir mig á ristinni. Eg hirði ekki um það, heldur en þó 
kona eða óviti hefði sært mig, því sljóvt er skeyti auðvirðilegrar 
bleyðu. Öðruvísi fer mitt hvassa skeyti; þó ekki komi nema 
lítið eitt við, þá veitir það manni fjörlöst; kona þess manns 
gengur með sundurrifnar kinnar, börn hans verða munaðarlaus, 
en sjálfur rýður hann jörðina blóði og fúnar þar, og fleiri 
eru hræfuglar kringum hann, en konur“.

396   Þannig mælti hann, en hinn spjótfimi Odysseifur gekk 
til hans og nam staðar fyrir framan hann, en Díómedes settist 
að baki hans, og dró hið fljóta skeyti út úr fætinum; kenndi 
hann þá mikils sársauka; stökk hann þá upp á kerru sína, 
og bað kerrusveininn hleypa til enna holu skipa, því honum 
var þungt fyrir brjósti.

401   Hinn spjótfimi Odysseifur var þá orðinn einn eftir, 
og engi Argverja hjá honum, því óttinn hafði gripið alla. Hann 
mælti þá í þungu skapi við sína hugstóru sál: „Eg vesall maður! 
Hvað mun um mig verða? Stór minnkun er það, ef eg flý af 
hræðslu fyrir mannfjöldanum; þó er hitt enn verra, ef eg verð 
handtekinn hér aleinn, því Kronusson hefir stökkt öðrum Danáum 
á flótta. En hví velki eg þetta í huga mér? Eg veit þó, 
að það eru hinir huglausu, sem firrast bardagann; en sá sem 
vill vera öðrum mönnum ágætari í orustu, hann hlýtur að 
standa fast, hvort sem hann verður sár, eða hann særir annan“.

411   Meðan hann velkti þessu í huga sér og hjarta, komu 
þangað flokkar tróverskra skjaldmanna. Þeir slógu hring um 
hann, og létu meinvættinn vera milli sín. Svo sem þegar hundar 
og ungir veiðimenn hlaupa í kring um villigölt, en hann gengur 
út úr þykkum skógarrunni, og brýnir hvítu tönnina í hinum 
beygða skolti sínum; þeir ólmast í kring um hann; heyrast 
þá af og til tannaskellirnir, er þeir þroka einlægt við, enn 
þótt hann sé næsta ógurlegur: svo geystust Trójumenn þá í 
kring um Odysseif, ástvin Seifs; en hann hljóp til og lagði 
fyrst hvössu spjóti ofan í öxl hins ágæta Deíópítess; því næst 
drap hann þá Þóon og Ennómus; þá lagði hann spjótinu undir 
hinn baugnafaða skjöld Kersídamants, í því hann stökk ofan 
af kerru sinni, og kom lagið í kviðinn; féll hann þá ofan í 
moldina og greip í jörðina með lófanum. Odysseifur lét þá 
liggja þar, en lagði spjóti á Karópi Hippasussyni, albróður hins 
ættgöfga Sókusar. Þá kom að Sókus, hinn goðumjafni kappi, 
og vildi hjálpa bróður sínum; hann gekk til Odysseifs og 
mælti til hans: „Lofsæli Odysseifur, sem aldrei verður ráðþrota 
eða eljulaus! Það skal verða annaðhvort í dag, að þú 
skalt eiga því að hrósa, að þú hafir drepið tvo slíka menn, sem 
Hippasussynir eru, og tekið af þeim vopn þeirra, eða þú skalt 
láta lífið fyrir spjóti mínu“.

434   Þá hann hafði þetta sagt, lagði hann spjóti í hinn kringlótta 
skjöld; gekk hið sterka spjót í gegnum hinn fagra skjöld 
og inn úr hinni gersemlegu brynju, og fletti öllu holdinu af 
síðunni, en Pallas Aþena varnaði spjótinu að ganga á hol. 
Odysseifur fann, að lagið var ekki banvænt, hopaði hann þá 
á bak aftur og mælti til Sókusar: „Bráður bani bíður þín, 
vesall maður. Að sönnu gerðir þú mig óvígan til orustu móti 
Trójumönnum; en eg hygg, að þú hreppir hér bana í dag og 
svarta Valkyrju; muntu falla fyrir spjóti mínu og veita mér 
ósk mína, en gefa líf þitt hinum hestfræga Hadesi“.

446   Þannig mælti hann, en Sókus snérist þá undan og ætlaði 
að leggja á flótta; en í því hann snérist við, lagði Odysseifur 
spjótinu í bak hans milli herðanna, og rak það í gegnum 
brjóstið; féll hann þá niður mikið fall, en hinn ágæti Odysseifur 
hrósaði sigri og mælti: „Þú Sókus, sonur hins herkæna riddara 
Hippasuss! Algjörr dauði varð fyrri til að ná þér, en þú 
að komast undan. Þú vesall maður, ekki mun faðir þinn og 
hin heiðvirða móðir þín afturlykja augum þínum á þér deyjanda, 
heldur munu hræfuglar draga þig og slá um þig hinum 
þéttfiðruðu vængjum sínum. En þegar eg dey, munu hinir 
ágætu Akkear gera sæmilega útför eftir mig“.

456   Að því mæltu dró hann hið sterka spjót hins herkæna 
Sókusar út úr holdinu og hinum baugnafaða skildi. En er 
spjótið var út dregið, gaus út blóðið, og angraði það hjarta 
hans. En er hinir hugstóru Trójumenn sáu, að Odysseifi blæddi, 
þá fóru þeir móti honum allir, og eggjaði hverr annan. Þá 
hörfaði Odysseifur á bak aftur, og kallaði á félaga sína. Hann 
kallaði þrenn köll, svo mikil sem einn mannshaus orkar mest. 
Menelás, ástvinur Aresar, heyrði öll köllin, og mælti þegar 
til Ajants, er hjá honum stóð: „Þú seifborni herforingi, Ajant 
Telamonsson! Mér bar til eyrna raust hins þolgóða Odysseifs, 
og var því líkast, sem Trójumenn hefðu króað hann einan sér 
í hinum harða bardaga og veitt honum aðsókn. Látum okkur 
fara í mannþröngina, og er gott góðum dreng að duga; er eg 
hræddur um, að honum verði nokkuð, þar sem hann er einn 
síns liðs innan um Trójumenn, og að Danáum verði stór söknuður 
að honum“.

472   Að því mæltu gekk hann á undan, en hinn goðumjafni 
kappi fylgdi honum. Síðan fundu þeir Odysseif, ástvin Seifs, 
voru Trójumenn þar utan um hann og sóktu að honum, svo 
sem mórauðir gullúlfar ásækja særðan hyrndan hjört á fjöllum 
uppi, er maður hefir skotið með ör af bogastreng; meðan 
blóðið í hirtinum er volgt og hann getur hreyft fæturna, kemst 
hann undan á flótta sökum fráleiks síns; en er hin skjóta 
ör hefir unnið á honum, rífa gullúlfarnir, hráæturnar, hann í 
sundur í dimmum skógarrunni á fjöllunum. Þá stefnir einhverr 
guð þangað morðgjörnu ljóni; þjóta þá gullúlfarnir víðs 
vegar lafhræddir, en ljónið fer og rífur í sig. Svo sóktu margir 
og hraustir Trójumenn alla vega að hinum herkæna, margbrögðótta 
Odysseifi, en kappinn ruddist um með spjót í hendi, 
og varði líf sitt. Þá kom Ajant þar að; hann hafði skjöld, sterkan 
sem turn; hann nam staðar út frá honum til hliðar; þutu 
þá Trójumenn lafhræddir í sína átt hverr; en hinn herskái 
Menelás leiddi Odysseif út úr þrönginni, og hélt um hönd 
hans, þar til sveinninn ók þangað kerrunni.

489   Ajant stökk þá á Trójumenn, og vó Dorýklus, launson 
Príamuss; því næst hjó hann Pandokus, þá hjó hann Lýsander, 
Pýrasus og Pýlartes. Svo sem bakkafullt vatnsfall, uppbelgt 
af regni Seifs, hleypur í vatnavöxtum ofan af fjöllum niður 
á undirlendið, tekur með sér mörg þurr eikitré og mörg tyrvitré, 
og ryður mikilli leirbleytu út í sjóinn: svo tvístraði þá hinn 
frægi Ajant Trójumönnum um allan völlinn, og hjó í sundur 
bæði hesta og menn. Hektor vissi enn þá ekki af þessu; því 
hann barðist þá í vinstra fylkingararminum á bökkum Skamanderfljóts; 
var þar mannfallið og herópið mest, þar sem þeir 
voru, hinn mikli Nestor og hinn herskái Idomeneifur. Við 
þá átti Hektor vopnaskipti, og gerði hann þar mikið hervirki 
með spjótfimi sinni og riddaraíþrótt, og eyddi mjög fylkingar 
hermannanna. Þó hefðu hinir hárprúðu Akkear ekki brugðið 
stöðu sinni, ef Alexander, maður hinnar hárfögru Helenu, 
hefði ekki skotið þríeggri ör í hægri öxl á þjóðhöfðingjanum 
Makáon, og gert hann óvígan, þegar hann gekk sem hraustast 
fram. Urðu hinir hugfullu Akkear þá mjög hræddir um 
Makáon, að Trójumenn mundu drepa hann, ef bardaginn hallaðist 
á þá. Þá mælti Idomeneifur þegar við hinn ágæta 
Nestor: „Nestor Neleifsson, þú mikli sómi Akkea! Kom og 
stíg á kerru þína, lát Makáon fara upp í hjá þér, og halt hinum 
einhæfðu hestum sem skjótast til skipanna, því einn læknir er 
jafngildi margra manna“.

516   Þannig mælti hann, en hinn gerenski riddari Nestor 
gerði, sem hann bauð, sté þegar upp á kerru sína, og Makáon 
hjá honum, sonur hins ágæta læknis Asklepíuss. Nestor keyrði 
á hestana, en þeir runnu viljugir, sem fugl flygi, til hinna holu 
skipa, því þangað vildu þeir komast.

521   Kebríones, hjástöðumaður Hektors, sá, að felmt var 
komið yfir Trójumenn, og mælti til Hektors: „Hektor, við 
eigum hér viðskipti við Danáa yzt í hinni róstusömu orustu, 
en aðrir Trójumenn riðlast hvorr innan um annan, jafnt hestar, 
sem menn. Ajant Telamonsson eltir þá; eg þekki hann 
gjörla; hefir hann víðan skjöld á hlið sér. Við skulum stýra hestunum 
og kerrunni, þangað sem kerruliðið og fótgöngumennirnir 
hafa vakið skæða rimmu og drepa hvorir aðra, og þangað 
sem háreystin er áköfust“.

531   Að því mæltu keyrði hann á hina faxprúðu hesta með 
snjallri svipu; en er þeir heyrðu svipuhvininn, drógu þeir skyndilega 
hina skjótu kerru til Trójumanna og Akkea, og stikluðu 
yfir mannabúkana og skjölduna; allur hjólásinn undir kerrunni 
varð blóði drifinn, og blóðsletturnar af hestahófunum og hjólröndunum 
gengu yfir kerrustólsbogana. En Hektor langaði 
ákaft til að komast inn í mannþröngina og rjúfa hana með 
áhlaupi sínu; hleypti hann nú enum háskalega hergný inn á 
meðal Danáa, og gaf spjótinu ekki stundarfrið. Þó varaðist 
hann að leggja til atlögu við Ajant Telamonsson, en óð í gegnum 
herfylkingar hinna annarra kappa með spjóti og sverði 
og stórum vopnsteinum.

544   Faðir Seifur, öndvegisguð, kom nú Ajanti á flótta; hann 
varpaði á bak sér hinum sjöbyrða skildi og stóð agndofa; þá 
gaut hann augum yfir mannþröngina og hörfaði til baka, 
líkur dýri, leit oft aftur fyrir sig og bar seint fæturna. Hann 
var líkur mórauðu ljóni, er bændur reka með hundum frá 
fjárhúsi sínu; bændurnir vaka alla nóttina, því þeir vilja ekki 
lofa ljóninu að taka feitasta uxann þeirra; en ljónið langar í 
kjötið, leitar ákaft á, en verður ekkert ágengt, því spjót og 
brennandi logbrandar fljúga óðum á móti því úr hinum óvægnu 
höndum bændanna, en hvað ólmt sem ljónið er, fælist það 
þó brandana, og lötrar burt með morgunsárinu í angráðum 
hug. Svo gekk Ajant þá frá Trójumönnum mjög nauðugur, 
og angráður í hjarta, því hann var mjög hræddur um skip 
Akkea. Hann var sem asni sá, er svo er latur, að margir lurkar 
hafa verið brotnir á honum; hann gengur utan með akurlendinu 
og treður sér inn, þó smásveinar vilji verja honum; en þegar 
hann er kominn inn, þá bítur hann akurinn, þar sem hann 
er loðnastur; sveinarnir lemja hann með lurkum, og verða 
heldur smá unglingahöggin, og varla geta þeir rekið hann út, 
þegar hann hefir étið sig fullan af grasinu: svo fórst hinum 
ofurhuguðu Trójumönnum og hinum langt að komnu liðsmönnum 
þeirra við hinn mikla Ajant Telamonsson; þeir sóktu 
ávallt að honum og lögðu spjótum í skjöld hans, en Ajant gerði 
ýmist, að hann snérist við móti þeim og tók á heljarafli sínu, 
og tafði fyrir fylkingum hinna hestfimu Trójumanna, eða hann 
snérist undan á flótta; en öllum varði hann að komast til 
hinna fljótu skipa, því hann stóð mitt á milli Trójumanna og 
Akkea, og hamaðist þar; en af spjótum þeim, er flugu fram 
úr hinum óvægnu höndum óvinanna, stóðu sum föst í hinum 
mikla skildi Ajants, en mörg þeirra, þó þau langaði til að 
seðja sig á holdi hans, hlupu í jörðina og stóðu þar, áður en 
þau næði að snerta hans fríða hörund.

575   En er Evrýpýlus, Evemons frægi son, sá, að sókt var að 
Ajanti með tíðum skotum, þá gekk hann til og nam staðar hjá 
honum, og skaut hinu fagra spjóti sínu, og kom á þjóðhöfðingjann 
Apísáon Fásíasson, í lifrina undir þindinni, og var 
hann þegar dauður; hljóp Evrýpýlus þá til og fór að fletta 
hann vopnum. En er hinn goðumlíki Alexander sá, að hann 
fletti Apísáon vopnum, dró hann boga sinn og skaut til Evrýpýluss; 
kom örin í hægra lærið; brotnaði þá örvarleggurinn 
og jók það sársauka í lærinu; hörfaði Evrýpýlus þá aftur í flokk 
félaga sinna og forðaði sér. Hann kallaði þá hátt, svo Danáar 
heyrðu: „Kærir vinir, fyrirliðar og yfirmenn Argverja, snúizt 
við til móts, og forðið Ajanti við bana, því mikill vopnagangur 
stendur á honum, og hygg eg, að hann muni ekki 
undan stýra hinum róstusama bardaga. Standið nú öndverðir 
í kring um hinn mikla Ajant Telamonsson“.

592   Svo mælti hinn sári Evrýpýlus, en þeir gengu til og 
stóðu hjá honum, höfðu skjölduna á hlið sér og spjótin á 
lofti. Þá kom Ajant á móti þeim, og er hann kom í flokk 
sinna manna, snérist hann við og stóð svo. Þannig börðust 
þeir, sem eldur brynni.

597   Neleifs hryssur hlupu sveittar með Nestor úr orustunni, 
og drógu þjóðhöfðingjann Makáon. Hinn fóthvati, ágæti Akkilles 
gat að líta hann, því hann stóð þá uppi á skutstafni hins 
stórhúfaða skips, og horfði á hið þunga erfiði og hina grátlegu 
sókn. Hann kallaði af skipinu til Patróklus, vinar síns; 
en hann heyrði úr búðinni og gekk út, líkur Aresi; var þetta 
hið fyrsta upphaf ógæfu hans. Hinn hrausti Menöytsson mælti 
til Akkils að fyrra bragði: „Hví kallar þú á mig, Akkilles? 
Hvað viltu mér?“ Hinn fóthvati Akkilles svaraði honum og 
mælti: „Ágæti Menöytsson, ástkæri vin, nú hygg eg, að Akkear 
muni koma að knjám mínum, og biðja liðveizlu, því nú ber 
brýn nauðsyn til. Far nú, Patróklus, ástvinur Seifs, og spyr 
Nestor, hverr sá sé, er hann flytur þar sáran úr orustunni. Á 
bak að sjá er hann öllu deili, sem Makáon Asklepíusson, en eg 
sá ekki framan í hann, því hestarnir flugu áfram og þutu fram 
hjá mér“.

616   Svo mælti hann, en Patróklus gerði, sem vinur hans 
bauð. Hann hljóp af stað til búða og skipa Akkea.

618   En er þeir Makáon komu til búðar Neleifssonar, stigu 
þeir Nestor af kerrunni niður á hina margfrjóvu jörð, en Evrýmedon, 
sveinn hins aldraða höfðingja, leysti hestana frá kerrunni; 
en þeir Nestor stóðu á sjávarströndinni móti vindgolunni, 
og viðruðu svitann af kyrtlum sínum, gengu síðan inn 
í búðina og settust á legubekkina. Hin hárprúða Hekameda 
bjó þeim milskudrykk; hún var dóttir hins hugstóra Arsínóuss; 
hafði Nestor fengið hana frá Tenedusey, þegar Akkilles herjaði 
þar, og höfðu Akkear valið Nestori hana að afnámsfé, sökum 
þess að hann var öllum mönnum framar að ráðsnilli. Hún 
setti fyrst fram fyrir þá fagurt borð, slétt skafið, með svartbláum 
fótum, setti þar á körfu af eiri, lét þar í hnapplauk til 
viðbits með drykknum, og bleikt hunang, og þar með heilög 
byggkorn möluð. Þar hjá setti hún mjög fagurt drykkjarker, 
er hinn gamli maður hafði heiman frá sér; það var neglt 
gylltum nöglum; þar voru á fjögur eyru, og á hverju eyra 
beggja vegna tvær gylltar dúfur, sem voru að tína; undir því 
voru tveir fætur. Þegar það var fullt, gat óvalinn maður varla 
lyft því af borðinu, en gamli Nestor tók það upp þrautarlaust. 
Í þessu drykkjarkeri bjó hún til hræring, hin gyðjumlíka kona, 
af pramnisku víni, skóf þar út í geitarost með eirsköfu og sáði 
þar yfir hvítu byggmjöli; og er hún hafði búið til hræringinn, 
bað hún þá drekka. En er þeir höfðu slökkt sinn brennandi 
þorsta með drykknum, töluðust þeir við og skemmtu sér með 
samræðum. Patróklus, hinn goðumjafni kappi, stóð nú við 
búðardyrnar; en er hinn gamli maður sá hann, spratt hann 
upp af hinum fagra hástól, tók í hönd hans, leiddi hann inn 
og bað hann setjast. Patróklus neitaði því síns vegar og mælti: 
„Eg má ekki sitja, gamli maður, fóstri Seifs, bjóð mér það 
ekki. Ægilegur er sá maður og ávítull, er sendi mig hingað 
til að spyrja eftir, hverr hinn sári maður sé, er þú fer með. 
Og þekki eg hann nú sjálfur; sé eg, að það er þjóðhöfðinginn 
Makáon. Nú mun eg fara aftur til Akkils og segja honum 
tíðindin; því þú veizt, gamli maður, fóstri Seifs, hversu þessi 
hinn óttalegi maður er skapi farinn; hefir hann það til, að 
gefa þeim sök, er saklaus er“.

655   Hinn gerenski riddari Nestor svaraði honum: „Hví tekur 
Akkilles svo sárt til sona Akkea, þeirra er nú eru sárir af skotum? 
Hann veit ekki, hversu mikill harmur er upp risinn í 
herbúðunum: hinir hraustustu kappar liggja niðri við skipin, 
skotnir og höggnir: Týdeifsson, hinn sterki Díómedes, er skotinn, 
hinn spjótfimi Odysseifur er höggvinn, og svo Agamemnon, 
og þar að auki flutti eg nýlega þenna mann, sem hér 
er, úr orustunni; er hann skotinn með ör af bogastreng. En 
Akkilles, þó hann sé hraustur maður, skeytir ekki Danáum, 
og kennir eigi í brjósti um þá. Hvort ætlar hann að bíða þess, 
að hin fljótu skip verði brennd við sjóinn af óvinaeldi að óvilja 
Argverja, en vér sjálfir drepnir, hverr á fætur öðrum? Því 
nú hefi eg ekki þá krafta í kögglum, sem eg hafði fyrr meir.

670   Eg vildi eg væri nú í þeim blóma aldurs, og afl mitt 
væri svo óbilugt, sem það var, þá er deilan varð milli Elea og 
vor út af uxaráninu, þegar eg drap hinn hrausta Itýmoneif 
Hýperokkusson, er þá bjó í Eleaborg; fór eg þá ránsför til 
að fá skaðabætur; en hann varði naut sín; skaut eg þá spjóti 
á hann úr hendi mér, þar sem hann stóð fremstur í flokki, 
og féll hann til jarðar; flýðu bændur þá, í sína átt hverr. 
Tókum vér þar mjög mikið herfang í héraðinu, fimmtygi 
hjarðir nauta, og jafnmargar hjarðir sauða, og enn jafnmargar 
af svínum og jafnmargar af geitum, hundrað og fimmtygi bleik 
hross; voru það allt merhryssur, og gengu folöld undir mörgum 
þeirra. Rákum vér fé þetta til Pýlus, borgar Neleifs, og 
komum til borgarinnar um nóttina; varð Neleifur stórfeginn, 
er mér hafði fénazt svo vel í herförinni, ungum manni. Þá 
fóru kallarar, þegar er birti af degi, og kölluðu upp hátt, að 
allir skyldu koma, er skaðabætur áttu að heimta í hinni ágætu 
Eleaborg. Söfnuðust þá saman höfðingjar Pýlusmanna, og skiptu 
fénu; áttu Epear mörgum manni skaðabætur að gjalda, því 
vér vorum fáliða í Pýlusborg, og höfðum orðið fyrir mannskaða 
miklum; því á fyrirfarandi árum hafði Herakles hinn 
sterki komið og gert oss mannskaða mikinn; höfðu þá látizt 
allir hinir beztu menn. Hinn ágæti Neleifur átti tólf sonu; 
af þeim varð eg einn eftir lífs, en allir hinir voru drepnir. Af 
þessu urðu hinir eirbrynjuðu Epear ofdrambsfullir, smánuðu 
oss og frömdu illvirki. Því tók gamli Neleifur eina hjörð nauta 
og aðra af sauðum, að tölu þrjú hundruð, og hjarðmennina 
með; átti hann eftir miklum skaðabótum að sjá í hinni ágætu 
Eleaborg; það voru fjórir hestar, er sigur höfðu unnið í kappleikum, 
og kerrurnar með; höfðu þeir verið sendir þangað til kappleiks, 
og áttu að hlaupa um þrífót; en herkonungurinn Ágeas hélt 
hestunum þar hjá sér, en sleppti kerrusveininum, og þótti honum 
sár hestamissirinn. Varð gamli Neleifur reiður, bæði sökum orða 
þeirra, er Ágeas hafði haft, og verka þeirra, er hann framdi, 
og tók því afar miklar skaðabætur af fénu, en lét lýðnum eftir 
hitt. Lukum vér svo öllu þessu starfi, og stofnuðum guðunum 
blót í borginni. En á þriðja degi komu allir Epear með öllum 
styrk sínum; voru þeir mannmargir og höfðu marga einhæfða 
hesta. Með þeim voru þeir Molíónusynir; voru þeir þá enn 
ungir, og vissu enn ekki gjörla, hvað þeir máttu sér. Langt frá 
hinni sendnu Pýlusborg, yzt í landinu við Alfeus, liggur borg 
nokkur á hávum hól, og heitir Þrýoessa; á þessa borg herjuðu 
þeir og vildu brjóta hana. En er þeir breiddust yfir allt láglendið, 
kom Aþena til vor hlaupandi frá Ólympi með þau 
boð, að vér skyldum herklæðast; það var um nóttina; safnaði 
hún saman lýðnum í Pýlusborg; voru menn þess allfúsir 
og vildu ákaft berjast. En Neleifur faldi hestana fyrir mér, 
og vildi ekki, að eg færi í bardagann, kvað mig enn vera óvanan 
hernaði. En ei að síður, þó eg væri fótgangandi, þá hagaði 
Aþena svo orustunni, að það bar á framgöngu minni meir en 
riddara vorra. Þar fellur fljót nokkurt til sjávar að nafni 
Minýeus, nálægt Arenuborg. Þar biðum vér, til þess er morgnaði, 
riddarar Pýlusmanna, en flokkar fótgöngumannanna 
streymdu þá að. Þaðan lögðum vér með allan herinn alvopnaðir, 
og komum að miðjum degi til hins helga Alfeusstraums. 
Þar færðum vér fríð blót hinum afar sterka Seifi, griðung 
Alfeusi, griðung Posídoni, en hjarðarkvígu hinni glóeygu Aþenu. 
Síðan tókum vér kvöldverð í herbúðunum, hverr í sínum 
flokki, lögðumst svo til svefns á fljótsbökkunum, og lá hverr 
maður með vopn sín. Hinir hugstóru Epear lágu um borgina, 
og vildu leggja hana í eyði, en þeim gafst áður efni til mikillar 
orrahríðar; því þegar er hin lýsandi sól sté upp yfir jörðina, 
hétum vér á Seif og Aþenu, og lögðum til orustu. En er rimman 
hófst milli Pýlverja og Epea, vó eg fyrstur mann, og náði 
hinum einhæfðu hestum hans; sá hét Múlíus; hann var spjótfimur 
maður; hann var dótturmaður Ágeass, og átti elztu 
dóttur hans, hina bleikháru Agamedu; hún þekkti öll þau 
lyfjagrös, er vaxa á víðri jörðu. Þenna mann skaut eg með, 
eirslegnu spjóti, í því er hann fór að mér; slengdist hann ofan 
í moldina, en eg stökk upp á kerru hans, og stóð nú meðal 
forvígismannanna. En er hinir hugstóru Epear sáu, að fallinn 
var einn riddari þeirra, er verið hafði einhverr mesti 
framgöngumaður í orustunni, þá flýðu þeir lafhræddir í sína 
átt hverr. En eg geystist þá fram í óvinaherinn, líkur dimmum 
vindbyl; náði eg þá fimm tugum kerrna, en í kring um hverja 
kerru þrifu tveir kappar tönnum í jörðina, sæfðir á spjóti 
mínu; og nú hefði eg tekið af lífi þá Aktors sonu og Molíónu, 
ef faðir þeirra, hinn víðlendi Jarðarskelfir, hefði ekki brugðið 
yfir þá miklum myrkva og bjargað þeim með því úr orustunni. 
Þar veitti Seifur Pýlverjum mikinn sigur; því vér eltum 
Epea um víðan völlinn, drápum mennina, en tíndum upp hin 
fögru vopn þeirra, allt þar til er vér höfðum hrakið kerruliðið 
til Búprasíons og til Ólenshamars, og þar er kallast Alisíonshóll. 
Þar sneri Aþena liðinu aftur, og þar skildi eg við hinn 
síðasta mann, er eg vó; héldu Akkear þá hinum fljótu hestum 
aftur frá Búprasíon til Pýlusborgar, og þökkuðu allir sigurinn 
Seifi af guðum til, en Nestori af mönnum.

762   Svona var eg, ef eg nokkurn tíma var með öðrum mönnum. 
En Akkilles vill einn hafa gott af hreysti sinni, og hygg 
eg, að hann muni þess mjög iðrast síðar, þegar svo fer, að 
herinn verður drepinn niður. Þau heilræði lagði Menöytíus 
þér, kæri vin, þá hann sendi þig frá Fiðju til Agamemnons. 
Við vorum þá báðir þar inni í höllinni, eg og hinn ágæti 
Odysseifur, og heyrðum gjörla öll þau heilræði, er hann gaf 
þér; höfðum við komið til hinna vel settu herbergja Peleifs, 
þá við vorum í liðsafnaði um hið margfrjóva Akkealand. Þá 
hittum við þar heima kappann Menöytíus og þig; þar var og 
Akkilles við; en hinn aldraði riddari Peleifur var þá í hallarforgarðinum 
og brenndi feita blótbita af uxalæri til fórnar 
hinum þrumuglaða Seifi; hélt hann á gullskál, og dreypti 
skæru víni yfir blótbitana, sem voru á eldinum, en þið voruð 
báðir að starfa að uxaslátrinu. Þá komum við Odysseifur í 
fordyrnar; brá Akkilli þá við, spratt upp, tók í hendur okkur 
og leiddi okkur inn, og bað okkur setjast; veitti hann okkur 
vel, eins og siður er til að veita gestum. En er vér vorum 
saddir af mat og drykk, þá bar eg upp erindi mitt, og bað 
ykkur ráðast með í förina, og tókuð þið báðir vel undir það. 
En þeir Peleifur báðir lögðu ykkur mörg heilræði: Gamli Peleifur 
bað þess Akkilles, son sinn, að hann væri jafnan afburðarmaður 
og skörungur annarra manna. En Menöytíus 
Aktorsson gaf þér þessi heilræði: „ „Sonur minn, að sönnu er 
Akkilles ættgöfgari, en þú; en þú ert aftur eldri. Miklu er 
hann meiri kraftamaður, en þú; legg þú honum þá viturleg 
ráð, áminn hann og seg honum til; mun hann hlýða öllum 
góðum tillögum þínum“ “. Þessi heilræði gaf hinn aldraði maður 
þér, og hefir þú nú gleymt þeim. En minntú Akkilles á 
þetta nú, þó síðar sé, því vera má, að hann láti að orðum þínum. 
Hverr veit, nema þú með guðs hjálp kunnir að hræra hug 
hans með fortölum þínum, en gott er vin að vara. En ef hann 
setur fyrir sig einhverja goðaspá, og hafi hans heiðvirða móðir 
sagt honum spá nokkura frá Seifi, þá láti hann þig að minnsta 
kosti fara og nokkura menn með þér af Myrmídónum, ef verða 
mætti, að þú yrðir Danáum að einhverju liði. Fái hann þér 
hin fögru vopn sín, að þú berir þau í orustunni; því vera kann, 
að Trójumenn haldi þá, að þú sért Akkilles, láti svo af bardaganum, 
en hinir herkænu synir Akkea fái þá hvíld, því þeir 
eru nauðuglega staddir, en nú er lítið hlé á orustunni; mun 
yður og hægt veita, er þér eruð óþreyttir, að hrekja vígmóða 
menn frá skipunum og búðunum til borgarinnar“.

804   Þannig mælti Nestor, og hrærði hugann í brjósti hans. 
Fór Patróklus nú af stað, og hljóp til skipanna til Akkils Ajaksniðja. 
En er hann kom hlaupandi til skipa hins ágæta Odysseifs, 
þar sem var dómstaður þeirra, og þeir höfðu gert blótstalla 
handa goðunum, þá mætti honum hinn seifborni Evrýpýlus 
Evemonsson; hann kom úr bardaganum og var haltur; hafði 
hann verið skotinn með ör í lærið; svitinn draup af herðum 
hans og höfði, svart blóðið rann af hinu sviðafulla sári, en þó 
hafði hann óskerta rænu. Og er hinn hrausti Menöytíusson 
leit hann, aumkvaðist hann yfir hann, og talaði harmsfullur 
til hans skjótum orðum: „Vesalir eruð þér, fyrirliðar og höfðingjar 
Danáa. Átti það þá fyrir yður að liggja, að verða þannig 
fljótum hundum að bráð í Trójulandi, fjarri vinum og föðurlandi 
yðar? En seg mér það, Evrýpýlus kappi, fósturson Seifs, 
hvort munu Akkear fá af sér hrundið hinum afar stóra Hektori, 
eða munu þeir bráðum hníga, ofurliða bornir af spjóti hans?“

822   Evrýpýlus, hinn sári maður, svaraði honum: „Seifborni 
Patróklus, ekki mun héðan af verða úr vörn Akkea, heldur 
munu þeir falla hjá hinum svörtu skipum. Því allir þeir, sem 
áður gengu bezt fram, liggja nú við skipin skotnir og höggnir 
í viðureign þeirra við Trójumenn; vex nú styrkur Trójumanna 
óðum. En ger nú svo vel og bjarga mér, og leið mig til míns 
svarta skips, drag örina úr lærinu, og þvo af því hið svarta 
blóð í volgu vatni, rýð svo þar á heilnæmum, verkeiðandi smyrslum, 
er menn segja þú hafir lært að þekkja hjá Akkilli, en hann 
lærði hjá Kíron, sem var réttlátastur af Kentárum. Því nú er 
ekki kostur á þeim læknunum, Podalíríus og Makáon; ætla eg 
annan þeirra liggja sáran í búð sinni og þurfa sjálfan góðs 
læknis við, en hinn er á vígvellinum í snörpum bardaga við 
Trójumenn“.


837   Hinn sterki Menöytíusson mælti til hans: „Hvernig fer 
þetta? Hvað skulum við gera, Evrýpýlus kappi! Eg vil fara 
og flytja hinum herkæna Akkilli erindi það, er hinn gerenski 
Nestor, vörður Akkea, bað mig segja honum. Þó mun eg 
ekki skiljast hér við þig svo nauðulega staddan“.

842   Að því mæltu tók Patróklus höndum undir brjóst hans, 

og kom þjóðhöfðingjanum inn í búðina. Sveinn nokkurr, sem 
sá það, breiddi uxahúð á gólfið; þar lagði Patróklus hann 
flatan, og skar hið hvassa, sárbeitta skeyti með kníf úr lærinu, 
þvoði af því hið svarta blóð í volgu vatni, tók beiska, verkeyðandi 
rót, muldi milli handa sér, og lagði yfir sárið; tók sú 
rót úr alla verki; þornaði þá sárið og blóðrásin stöðvaðist.





TÓLFTI ÞÁTTUR


SKIPAGARÐSORUSTA.


ÞANNIG læknaði hinn hrausti Menöytíusson Evrýpýlus 
hinn sára í búðinni, en Argverjar og Trójumenn börðust 
flokkum saman. En nú átti ekki díki Danáa og 
hinn breiði garður þar fyrir ofan að standast lengur ásókn 
óvinanna; höfðu Danáar hlaðið þann garð skipunum til varnar, 
og grafið díki með garðinum, án þess að færa goðunum 
vegleg hundraðsblót; ætluðust þeir til, að garðurinn skyldi 
verja hin fljótu skip og hið mikla herfang, er fyrir innan garðinn 
var. En garður þessi hafði gerður verið móti vilja goðanna, 
og því stóð hann heldur ekki lengi. Meðan Hektor var 
á lífi og enn hélzt heift Akkils, og meðan borg Príamuss konungs 
var óbrotin, þá stóð hinn mikli garður Akkea óhaggaður. 
En þegar látnir voru hinir hraustustu af Trójumönnum, og margir 
Akkea, sumir fallnir, en sumir enn uppi standandi, og 
þegar Príamsborg var í eyði lögð á tíunda árinu, en Argverjar 
heim sigldir í föðurland sitt: þá réðu þeir það með sér, þeir 
Posídon og Appollon, að eyða garðinn með því að veita á 
hann vatnsmegni allra þeirra fljóta, er renna til sjávar af Ídafjöllum, 
en það er Resus og Heptaporus, Karesus og Ródíus, 
Graníkus og Esepus, hið ágæta Skamandersfljót og Símóis, þar 
sem fallið höfðu til moldar margir uxaleðursskildir og þríbóluhjálmar 
og kyn hálfgoðkunnugra kappa. Febus Appollon 
veitti saman ósum allra þessara fljóta, og hleypti straumnum 
á garðinn í níu daga; en Seifur lét rigna í sífellu, svo garðarnir 
sykki því fyrr í sjó. En sjálfur Landaskelfir gekk á 
undan og tvíhenti þríforkinn; velti hann þá út í sjóinn öllum 
þeim grundvelli, er Akkear höfðu lagt með stórri fyrirhöfn 
af eikabolum og steinum, og gerði hann að jafnsléttu fram 
með hinu straummikla Hellusundi; hann lagði garðinn í eyði, 
en þakti aftur hina miklu strönd með sandi; síðan hleypti 
hann fljótunum aftur í farveg sinn, þar sem hið straumfagra 
vatn hafði áður runnið.

34   Þessu áttu þeir síðar meir að koma til leiðar, þeir Posídon 
og Appollon. En þá var sem óðust orustan og hergnýrinn 
í kring um hinn sterka garð, og buldi í timburstokkum 
turnanna, þegar skotin dundu á þeim; en Argverjar, yfirkomnir 
af refsingu Seifs, urðu hraktir til hinna holu skipa og 
létu þar fyrir berast, af ótta fyrir Hektor, hinum sterka flóttafrömuði; 
en hann barðist, svo sem áður gerði hann, líkur 
stormbyl. Svo sem þá er villigöltur eða ljón, er drambar af 
afli sínu, snýr sér ótt innan um hunda og veiðimenn, en þeir 
skipa sér þétt saman í flokkum og standa öndverðir og láta 
spjótin drífa óðum úr höndum sér; hið hugfulla hjarta galtarins 
verður aldrei felmtrað, né hrætt; ofurhugi hans verður 
honum að bana; hann snýr sér við ótt og títt, og leitar á 
manngarðinn, en þar sem hann sækir fram, þar láta flokkarnir 
undan síga. Svo ótt snérist Hektor við, þá er hann fór 
um herinn og eggjaði menn sína að fara yfir díkið. En hinir 
fótfráu hestar hans áræddu ekki yfir um; þeir stóðu fremst á 
díkisbarminum, og settu upp hnegg mikið; reis þeim hugur 
við breidd díkisins; var þar hvorki skammt yfir að hlaupa, 
né auðvelt yfirferðar, því framslútandi hengjur gnæfðu með 
öllu díkinu beggja vegna, en að ofanverðu var díkið alsett 
oddmjóum staurum, þéttum og stórum, er synir Akkea höfðu 
reist þar upp til varnar fyrir óvinum sínum; var þar ekki 
auðvelt ofan í að fara fyrir hest, er dró hjólkerru, því jafnvel 
fótgangandi mönnum þótti áhorfsmál, hvort þeir mundi komast 
þar yfir. Þá gekk Polýdamant til hins hugdjarfa Hektors, 
og mælti: „Hektor, og þér aðrir fyrirliðar Tróverja og liðsmanna! 
Óráð er það, að hleypa hinum fráu hestum yfir díkið. 
Díkið er mjög ógreitt yfirferðar; eru þar reistir upp á díkisbakkanum 
oddmjóir staurar, og hjá staurunum er garður 
Akkea; er þar ófært fyrir riddara ofan að fara og berjast, því 
þar er órými, og mun mörgum verða þar skeinusamt. Því hafi 
hinn háþrumandi Seifur illt í hyggju, og vilji hann með öllu 
eyða Akkeum, en hjálpa Trójumönnum, þá mundi eg óska, 
að það yrði nú þegar, að Akkear félli hér við engan orðstír 
langt í burt frá Argverjalandi; en ef þeir hrökkva við og veita 
aðsókn frá skipunum, þegar vér erum komnir ofan í hið grafna 
díki, þá hygg eg, að engi muni aftur komast til borgarinnar 
undan aðsókn Akkea, ef þeir hrökkva við, og jafnvel mun 
engi kunna frá tíðindum að segja. Heyrið nú, gerum allir, 
svo sem eg mæli fyrir: sveinarnir skulu halda kyrrum hestunum 
við díkið, en vér fótgöngumennirnir skulum allir fylgja 
Hektori alvopnaðir í einum hnapp, en Akkear munu ekki 
bíða úr stað, þar sem fullkomið fjörtjón vofir nú yfir þeim“.

80   Þannig mælti Polýdamant, og líkaði Hektori vel þetta 
heillaráð; stökk hann þegar í herbúnaði sínum til jarðar ofan 
af kerrunni. Og er aðrir Trójumenn sáu hinn ágæta Hektor, 
héldu þeir ekki til á kerrunum, heldur stukku allir ofan; 
síðan bað sérhverr sinn kerrusvein að halda hestunum í góðri 
skipan þar við díkið; en hinir skiptu sér í fimm sveitir, skipuðu 
sveitunum í þéttar fylkingar, og fylgdu yfirmönnum sínum. 
Þeir, sem fóru með Hektori og hinum ágæta Polýdamanti, 
voru hinir flestu og hraustustu, og fúsastir til þess að brjóta 
garðinn og berjast við hin holu skip. Kebríones fylgdi þeim 
hinn þriðji maður, því Hektor lét eftir hjá kerrunni annan 
mann, sem var minna hraustmenni en Kebríones. Fyrir annarri 
sveit var Paris og Alkaþóus og Agenor. Fyrir þriðju sveit 
var Helenus og hinn goðumlíki Deífobus; þeir voru báðir 
synir Príamuss; hinn þriðji maður var kappinn Asíus; sá 
Asíus var Hyrtaksson; hann ók með rauðum hestum stórum 
frá Arisbu við Sellesfljót. Fyrir fjórðu sveit var Eneas, hinn 
hrausti son Ankísess; með honum voru tveir synir Antenors, 
Arkelokkus og Akamant; þeir kunnu báðir vel til orustu. 
Sarpedon réð fyrir hinum frægu liðsmönnum; tók hann með 
sér þá Glákus og hinn hergjarna Asteropeus; þótti honum þeir 
ganga sér sjálfum næst að hreysti og vera um fram aðra menn, 
en sjálfur bar hann af þeim öllum. En er þeir höfðu skipazt 
svo þétt, að hverr skjöldur nam annan, þá gengu þeir móti 
Danáum í áhuga miklum, og hugðu, að þeir mundu eigi fá 
staðizt, heldur mundu þeir falla hjá hinum svörtu skipum.

108   Nú hlýddu allir Tróverjar og hinir langt að komnu 
liðsmenn ráði hins ágæta Polýdamants, nema herforinginn 
Asíus Hyrtaksson; hann vildi ekki láta þar eftir hesta sína 
og kerrusvein, heldur sókti hann á kerrunni til hinna fljótu 
skipa, fávís maður; en þó hann stærði sig af kerru sinni og 
hestum, átti honum ekki auðið verða að komast undan hinum 
illu Valkyrjum heim aftur til hinnar veðurnæmu Ilíonsborgar, 
því hin hryllilega Skapanorn sveif yfir hann áður með 
spjóti hins ágæta Idomeneifs, Devkalionsniðja. Asíus fór vinstra 
megin skipanna, þar sem Akkear voru vanir að fara ofan aftur 
af vellinum með hesta sína og kerru; þar hleypti hann yfir 
hestunum og kerrunni; hitti hann þá svo á, að hurðirnar höfðu 
ekki verið látnar fyrir hliðin og hinn mikli slagbrandur, heldur 
héldu menn hliðunum á gátt, svo menn gætu bjargað til skipanna 
lagsmönnum sínum, þeim er flýja kynnu úr orustunni. 
Beint þangað hélt hann hestum sínum; gerði hann það með 
ásettu ráði; menn hans fylgdust með honum; þeir æptu hátt, 
því þeir hugðu, að Akkear mundu ekki fá staðizt framar, heldur 
mundu þeir falla hjá hinum svörtu skipum; svo voru þeir 
grunnhyggnir. En þeir hittu fyrir tvo menn við hliðin, mestu 
hraustmenni, þá ofurhuguðu sonu hinna spjótfimu Lapíta; 
var annar hinn sterki Polýpöytes Píríþóusson, en hinn var 
Leonteifur, jafningi hins mannskæða Aresar. Þeir stóðu báðir 
fyrir framan hin hávu hlið, sem hávaxin eikitré á fjöllum, 
er standa föst á miklum rótum og löngum, og bíða hregg og 
hret alla daga. Svo treystu þeir báðir handaafli sínu og kröftum, 
og biðu hins mikla Asíusar, er hann fór að þeim, og hörfuðu 
ekki undan. Þeir Asíus konungur, Jamenus, Órestes, 
Adamant Asíusson, Þóon og Öynómás og menn þeirra gengu 
með miklu ópi beint að hinum ramgjörva garði, og héldu 
hátt upp þurrum uxaleðursskjöldum. Á meðan þeir Lapítarnir 
voru inni í hliðinu, eggjuðu þeir hina fagurbrynhosuðu Akkea 
að verja skipin. En er þeir urðu varir við, að Trójumenn sóktu 
að garðinum, og óp og felmtur Danáa kom upp, þá stukku 
þeir út, og börðust fyrir framan hliðin, líkir villigöltum á 
fjöllum uppi, þeim er bíða eftir þeim manngný og hundaglammi, 
er að þeim fer; þeir skjótast út á hlið og brjóta viðinn 
í kring um sig; þeir sníða viðinn af við rótina, og heyrast 
þá af og til tannaskellirnir, og þetta láta þeir ganga, þar til 
einhverr skýtur þá til dauðs. Svo small í hinum fögru eirhlífum 
á brjóstum þeirra, þegar skotin dundu á þeim; því þeir 
börðust mjög hraustlega; treystu þeir afli sínu og svo mönnum 
þeim, er uppi voru á garðinum, en þeir köstuðu vopnsteinum 
ofan af hinum ramgjörvu turnum til að verja sjálfa 
sig og búðirnar og hin örskreiðu skip. Svo sem fjúk fellur til 
jarðar, þegar hvass vindur, er feykir hinum dimmu skýjum, 
eys því óðum niður á hina margfrjóvu jörð: svo drifu skotvopnin 
úr höndum bæði Akkea og Trójumanna; buldi dimmt 
í hjálmunum og hinum baugnöfuðu skjöldum, þegar hnullungarnir 
skullu á þeim. Þá sló Asíus Hyrtaksson á bæði lær 
sér, hljóðaði upp og mælti angistarfullur: „Faðir Seifur, mjög 
gerist þú nú ósannsögull; því eg hélt, að hinir akknesku kappar 
mundu ekki standast áhuga vorn og ofurefli. En þeir eru 
nú sem liðamjúkir geitungar eða býflugur, sem hafa gert sér 
hús á grýttum alfaravegi; þær yfirgefa ekki holur sínar, heldur 
bíða við og verja unga sína fyrir mönnum þeim, er vilja veiða 
þær. Svo eru og þessir menn, að þó þeir séu ekki nema tveir, 
þá vilja þeir þó ekki hörfa frá hliðunum, fyrr en þeir hafa 
sigrazt, eða þeir verða drepnir“.

173   Þannig mælti hann, en hann hrærði ekki huga Seifs, þó 
hann mælti þessum orðum, því hugur Seifs var á það snúinn 
að veita Hektori sóma. Hinn sterki Polýpöytes Píríþóusson 
skaut þá spjóti til Damasus í hjálminn; hann var með kinnbjörgum 
af eiri; stóðst eirhjálmurinn ekki skotið; gekk eiroddurinn 
í gegn og rauf beinið; varð þá allur heilinn í höfðinu 
blóði blandinn; vann hann þar á honum, þá hann sókti 
sem ákafast áfram. Því næst vó hann Pýlon og Ormenus. Leonteifur, 
afspringur Aresar, skaut spjóti til Hippomakkuss Antímakkssonar, 
og kom í brynbeltið, dró síðan hið hvassa sverð 
úr slíðrum, hljóp fram í þröngina, og hjó fyrst með sverðinu 
til Antifatess, svo hann slengdist flatur til jarðar; síðan felldi 
hann Menon, Jamenus og Órestes, hvern á fætur öðrum, og 
hnigu þeir niður á hina margfrjóvu jörð.

195   Meðan þeir flettu þessa hinum skínandi vopnum, gengu 
hinir hermennirnir með þeim Polýdamanti og Hektori; var 
það mikill fjöldi manns og hinir hraustustu menn; var í þeim 
mesti áhugi að brjóta garðinn og brenna skipin í eldi. Þeir 
stóðu nú við díkið, og hugsuðu sig um; því þegar þeir ætluðu 
yfir díkið, kom spáfugl til þeirra vinstra megin hersins; það 
var háfleyg örn, og bar í klónum blóðrauðan dreka, geysistóran; 
hann var lifandi, og var enn að sprikla; þó var enn ekki 
úr honum víghugurinn, því hann beygði sig á bak aftur og 
hjó örnina, sem hélt honum, í bringuna við hálsinn; en er 
örnin kenndi sársaukans, sleppti hún lausum drekanum niður 
og fleygði honum ofan í miðja mannþyrpinguna, en hún flaug 
sjálf burt gjallandi, og lét vindgoluna bera sig. Trójumenn 
urðu skelkaðir, þegar þeir sáu jarteikn Seifs ægisskjalda, orminn 
kvikandi liggja mitt á meðal sín. Þá gekk Polýdamant 
til hins hugdjarfa Hektors og mælti: „Ávallt finnur þú eitthvað 
að við mig, þegar eg legg til nokkur heilræði; því engan 
veginn sæmir þeim, sem undirgefinn er, að mæla hégóma, 
hvorki á ráðstefnu, né í her, heldur að tala það jafnan, er þér 
sé vegsauki í. En nú mun eg enn upp kveða, hvað mér þyki 
ráðlegast. Förum ekki til móts við Danáa til að berjast við 
þá hjá skipunum. Því svo hygg eg fara muni, að svo sannarlega 
sem spáfugl kom til Trójumanna, þá er þeir ætluðu yfir 
um díkið, vinstra megin hersins, hin háfleyga örn, er bar í 
klóm sér blóðrauðan dreka lifandi, geysistóran, en sleppti 
honum svo, áður en hún kæmist í hreiður sitt og næði að 
færa hann ungum sínum: svo mun og fyrir oss fara, að þó 
vér brjótum hlið og garð Akkea með miklu ofurefli, og Akkear 
víki undan, þá munum vér ekki komast með góðri skipan sama 
veg frá skipunum aftur; því vér munum láta eftir marga af 
Trójumönnum, er Akkear munu vega með eirvopnum, þá 
þeir verja skip sín. Svo mundi þessa jarteikn þýða sá spámaður 
er glöggt skynbragð hefði á fyrirburðum, og mundu 
allir menn leggja trúnað á sögu hans“.

230   Hinn hjálmkviki Hektor leit til hans með reiðisvip og 
mælti: „Ekki líkar mér enn þetta, sem nú segir þú, Polýdamant; 
muntu kunna betra ráð upp að hugsa, en þetta er. 
En ef þú talar þetta í alvöru, þá hafa goðin sjálf brjálað viti 
þínu, er þú ræður mér að gleyma ráðstöfunum hins háþrumanda 
Seifs, þeim er hann birti mér og staðfesti með jarteiknum; 
en þú segir mér að trúa vængjalöngum spáfuglum. Eg 
skeyti því ekki, og hirði alls ekki um, hvort heldur þeir fljúga 
hægra megin gegn dagsheimi og sólarheimi, eða vinstra megin 
gegn enum dimma næturheimi. En vér gegnum ráðstöfun 
hins mikla Seifs, þess er ræður yfir öllum dauðlegum mönnum 
og ódauðlegum guðum. Ein er forspáin öllum betri, og 
það er sú, að verja ættjörð sína. Hví óttast þú ófrið og orustu? 
Þó vér verðum allir drepnir niður við skip Argverja, þá þarft 
þú þó ekki að óttast bana þinn; því þú átt ekki það hjarta, 
er staðizt fái óvini eða orustu. En ef þú skýzt undan ófriðnum, 
eða teygir aðra menn frá orustu með ginningum, þá 
skaltu þegar lífið láta fyrir mínu spjóti“.

251   Að því mæltu fór Hektor fyrir; en þeir fylgdu honum 
með geysimiklum gný. Þá sendi hinn þrumuglaði Seifur vindbyl 
ofan af Ídafjöllum, er bar moldrykið beint á skipin; 
sljóvgaði hann með því hug Akkea, en veitti uppgang mikinn 
Hektori og Trójumönnum; treystu þeir nú jarteiknum 
Seifs og afli sínu, og freistuðu að rjúfa hinn mikla garð Akkea. 
Þeir rifu af tinda turnanna, felldu vígin, losuðu með vindásum 
stólpa þá, er fremstir stóðu og sem Akkear höfðu rekið 
þar niður fyrir framan til stuðnings við turnana; þá stólpa 
undu þeir á bak aftur, og gerðu sér í hug, að þeir mundu fá 
brotið garð Akkea. En Danáar létu enn ekki undan akast, 
heldur vörðu þeir vígskörðin með skjaldborg, og skutu úr vígskörðunum 
á óvini þá, er sóktu upp undir garðinn.

265   Báðir Ajantar gengu allt um kring uppi á garðinum 
og hvöttu liðið ákaft, og eggjuðu mjög hug Akkea; átöldu 
þeir suma með blíðum orðum, aðra ávíttu þeir með hörðum 
orðum, þegar þeir sáu, að einhverr lá með öllu á liði sínu í 
bardaganum: „Góðir menn (kváðu þeir), bæði þeir Argverja, 
sem eru afburðamenn, og svo þeir, sem meðalmenn eru, og 
enn þeir, er síður eru að hreysti búnir; því ekki eru allir menn 
jafnir í orustu. Eg vona, að þér sjáið sjálfir, að nú verða allir 
eitthvað að gera. Hverfi því engi aftur til skipanna, þó hann 
heyri einhvern eggja þess. Sækið heldur fram, og eggi hverr 
annan, ef svo mætti verða, að Seifur, hinn ólympski eldingaguð, 
léti oss auðnast að afstýra rimmu þessari og reka óvinina til 
borgarinnar“.

277   Þannig eggjuðu þeir Akkea til orustunnar, og heyrðist 
kall þeirra upp yfir alla. En grjótflaugin var þá, sem þá er 
snjóar falla á vetrardegi, þegar hinn ráðvísi Seifur rís upp til 
að snjóa, og sýnir mönnunum skeyti sín; svæfir hann þá vindana, 
en eys niður snjónum jafnt og þétt; þar til hann hylur 
gnípur hárra fjalla og yztu útskaga, smáravaxin valllendi og 
feit akurlönd manna; þá drífur og snjórinn niður á voga og 
strendur hins gráa hafs, en báran, sem gengur upp að landinu, 
ver fjörumálið, en allt þar fyrir ofan verður snjóþakið, þegar 
úrkoma Seifs leggst á með þunga sínum. Svo þétt var grjótflaugin 
beggja vegna, frá Akkeum til Trójumanna, og aftur 
frá Trójumönnum til Akkea, en dynkirnir heyrðust yfir allan 
garðinn.

290   Trójumenn og hinn frægi Hektor mundu ekki í það 
sinn hafa upp brotið hlið garðsins og hinn langa slagbrand, 
ef hinn ráðvísi Seifur hefði ekki sent Sarpedon son sinn móti 
Argverjum, sem ljón meðal bjúghyrndra nauta. Sarpedon skaut 
þegar fyrir sig kringlóttum skildi fögrum, af hömruðu eiri; 
hafði eirsmiðurinn flatt út skjaldarmánann, og fest innanvert 
á mánann mörg lög af uxaleðri með einlægum gullröndum 
allt í kring. Þenna skjöld hafði hann fyrir sér, veifaði í hendi 
sér tveimur spjótum, og gekk af stað, sem fjallaljón, er lengi 
hefir á engu kjöti bergt, en hinn framgjarni hugur þrýstir því 
til að fara til og ráðast jafnvel á ramgjört sauðahús; og þó 
það hitti þar fyrir fjármenn vopnaða með spjótum, er vaka 
yfir sauðunum og hafa hunda með sér, þá vill það þó ekki 
hörfa ófreistað frá fjárhúsunum, heldur verður annaðhvort, 
að það stökkur til og grípur einhvern sauðinn, eða einhverr 
af þeim, sem fremstir standa, verður svo bragðfljótur að skjóta 
það til dauðs með spjóti. Þannig hvatti hugurinn hinn goðumlíka 
Sarpedon til að ráðast á garðinn og brjóta vígin. Hann 
mælti þá þegar til Glákuss Hippolokkussonar: „Hví erum 
við, Glákus, virtir öðrum mönnum framar í Lýkíu, bæði með 
sessakostum og kjötskammti og fullum drykkjarkerum? Hví 
horfa allir á okkur, sem værum við einhverjir guðir? Hví 
höfum við hlotið til eignar mikið land á Ksantusbökkum, gott 
tréland og hveitiland? Þess vegna eigum við að standa fremstir 
meðal Lýkíumanna og ganga út í hinn brennheita bardaga, svo 
einhverr hinna barðbrynjuðu Lýkíumanna taki svo til orða: 
engin vansemd er konungum vorum í, þeim er vald hafa yfir 
Lýkíu, að neyta feitra sauða og drekka útvalið ljúffengt vín; 
því hugrekki þeirra er ágæt, með því þeir berjast fremstir í 
flokki Lýkíumanna. Kæri vin, ef við, með því að hliðra okkur 
hjá þessum ófriði, hefðum átt von á að verða ellivana og 
ódauðlegir, þá mundi eg hvorki hafa barizt sjálfur fremstur í 
flokki, né heldur sent þig út í hinn mannfræga bardaga. En 
nú standa yfir okkur ótölulegar valkyrjur dauðans, er engum 
dauðlegum manni er unnt að umflýja eða hjákomast. Förum 
því af stað; annaðhvort skal einhverr vinna sér til ágætis á 
okkur, eða við á einhverjum“.

329   Þannig mælti hann, en Glákus gegndi honum mótmælalaust; 
gengu svo báðir fram með mikinn flokk af Lýkíumönnum, 
og stefndu á turn þann, er Menesteifur Peteósson varði, 
í vígahug; varð hann skelkaður, er hann sá þá. Hann litaðist 
um garð Akkea, hvort hann sæi nokkurn þann af fyrirliðunum, 
er bægt gæti háska þessum frá mönnum sínum. Sá hann 
þá, hvar þeir stóðu skammt þaðan, báðir Ajantar, berserkirnir, 
og Tevkrus; hann var þá nýkominn frá búð sinni. En svo var 
mikið vopnaglarnið, að ekki varð kallað, svo mál manns heyrðist; 
lagði óminn til himins af skjöldunum og hinum fextu 
hjálmum, er skotin dundu á, og af hliðunum, sem voru allæst; 
stóðu þeir Sarpedon gegnt þeim, og ætluðu að reyna til að 
brjótast inn um þau. Þá sendi Menesteifur kallarann Þóotes til 
Ajants: „Far þú, ágæti Þóotes (kvað hann), hlaup og kalla á 
Ajant, eða þó heldur á þá báða, sem allra bezt væri, þar sem 
hér bráðum mun yfir dynja mikið tjón; því fyrirliðar Lýkíumanna 
veita hér þunga aðsókn; eru þeir endrarnær vanir að 
vera mjög harðskeyttir í hinum snörpu orustum. En ef þeir 
eiga þar og baráttu og rimmu nokkura, þá komi þó hinn 
hrausti Ajant Telamonsson einn saman, og með honum hinn 
bogfimi Tevkrus“.

351   Svo mælti hann. Kallarinn gerði, sem hann bauð, hljóp 
af stað til garðs hinna eirbrynjuðu Akkea, gekk til þeirra 
Ajanta, og mælti til þeirra: „Þið Ajantar, fyrirliðar enna eirbrynjuðu 
Akkea, sonur Peteóss, Seifsfóstra, biður ykkur að 
koma til sín, til þess að taka þar þátt í orustunni um hríð; 
þykir honum allra bezt, að þið komið heldur báðir, en annar 
hvorr, því þar mun bráðum á dynja mikið tjón, með því fyrirliðar 
Lýkíumanna veita þar þunga aðsókn, en eru jafnan vanir 
að vera mjög harðskeyttir í snörpum orustum. En ef þið eigið 
hér í baráttu og rimmu nokkurri, þá komi þó að minnsta kosti 
hinn hrausti Ajant Telamonsson einn saman, og með honum 
hinn bogfimi Tevkrus“.

364   Þannig mælti hann, en hinn mikli Ajant Telamonsson 
gerði sem hann mæltist til, og talaði þegar skjótum orðum 
til Öyleifssonar: „Þið báðir, þú Ajant og hinn sterki Lýkómedes, 
skuluð standa hér og eggja Danáa að berjast af kappi; en eg 
ætla að fara þangað og eiga þar nokkurn hlut að orustunni; 
mun eg brátt koma aftur, þegar eg hefi veitt þeim vígsgengi“.

370   Að því mæltu gekk Ajant Telamonsson burt, og með 
honum Tevkrus bróðir hans samfeðra. Pandíon fór með þeim; 
hann bar boga Tevkrusar. Þegar þeir komu til turns hins hugstóra 
Menesteifs, gengu þeir inn á garðinn; var þá mjög ekið 
að þeim Menesteifi, er þeir komu þar, því hinir hraustu fyrirliðar 
og höfðingjar Lýkíumanna voru þá að ganga upp á vígin, 
líkir dimmu éli; laust þá saman bardaga milli þeirra, og hergnýrinn 
hófst.

378   Ajant Telamonsson vó þar fyrstur víg; hann drap hinn 
hugstóra Epíkles, félaga Sarpedons, og kastaði til hans hrufóttum 
harðsteini, er þar lá innan garðs efst uppi hjá víginu; 
var sá steinn svo stór, að ekki mundi maður á bezta skeiði 
lyfta honum með báðum höndum, þeirra manna, er nú gerast; 
en Ajant hóf hann hátt á loft, og kastaði honum; mölvaði 
steinninn fjórbóluhjálminn og sprengdi í einu öll beinin 
í höfðinu, en hann datt, líkur kafhlaupara, ofan af turninum, 
og var þegar dauður. Þá sókti Glákus að, hinn sterki Hippolokkusson, 
en Tevkrus skaut til hans ör ofan af hinum háva 
garði, þar sem hann sá, að skjöldinn bar frá handleggnum; 
varð Glákus þá óvígur, stökk aftur ofan af garðinum í kyrrþey, 
svo engi Akkea skyldi sjá, að hann var sár orðinn, og 
stæra sig af því. Sarpedoni sárnaði mjög, þegar er hann varð 
þess varr, að Glákus var burt farinn. Þó gaf hann ekki upp 
bardagann, heldur lagði spjóti til Alkmans Þestorssonar og 
kom lagi á hann, kippti svo út spjótinu, en Alkman loddi á 
spjótinu og féll á grúfu, en hin eirbúnu vopn glömruðu utan 
á honum. Þá greip Sarpedon með sínum sterku höndum um 
vígið, og togaði að sér, féll þá fram allt vígið gjörsamlega; 
varð garðurinn þá auður að ofan, og gerðist þar þá uppganga 
fyrir marga menn.

400   Nú veittust þeir Ajant og Tevkrus báðir samt að Sarpedoni; 
skaut Tevkrus ör í hina fögru hlífskjaldarreim, er lá 
um brjóst Sarpedons, en Seifur varði son sinn fyrir Valkyrjunum, 
að hann yrði ekki sigraður hjá skutstöfnum skipanna. 
Ajant hljóp til og lagði í skjöldinn, og gekk spjótið ekki í 
gegn, en hratt honum, í því hann sókti fram. Veik Sarpedon 
þá lítið eitt frá víginu, en hörfaði ekki á hæl, því hann hugsaði 
sér að öðlast þar frægð; snérist hann þá við, og kallaði til 
hinna goðumlíku Lýkíumanna: „Þér Lýkíumenn, hví liggið 
þér svo á ofurafli yðar? Erfitt veitir mér, þó eg sé mjög svo 
hraustur, að brjótast einn í gegn og greiða mér veg til skipanna. 
Leggist á eitt með mér; margar hendur vinna létt verk“. 
Þannig mælti hann, en þeir urðu smeykir við átölur konungsins, 
og lögðu sig nú betur fram beggja vegna við höfðingja 
sinn. Hins vegar styrktu Argverjar fylkingar sínar innan garðs; 
áttu þeir nú mikið starf fyrir höndum; því hvorki gátu hinir 
hraustu Lýkíumenn brotizt yfir garð Danáa, og greitt sér veg 
til skipanna, né enn heldur hinir spjótfimu Danáar hrakið 
Lýkíumenn aftur frá garðinum, þegar þeir eitt sinn höfðu á 
hann ráðizt. Svo sem tveir menn, er deila um landamerki á 
sameignarlandi, halda á mælistöngum í höndum sér, og þrátta 
um jafnaðarskipti á litlum bletti: svo skildu vígin í milli Akkea 
og Trójumanna, en þeir börðust um vígin, og ónýttu kringlótta 
nautsleðursskildi og léttar hráskinnstjörgur hvorir fyrir brjóstum 
annarra. Margir fengu sár af hinum hörðu eirvopnum, 
bæði þeir er snéru bökum við í bardaganum og gáfu svo höggstaði 
á sér, og svo margir í gegnum heila skildina.

[Mynd: Bardagi.]

430   Turnarnir og vígin voru hvervetna drifin mannablóði, 
hvorratveggju, Trójumanna og Akkea, þó gátu Trójumenn ekki 
snúið Akkeum á flótta. Þeir voru hvorirtveggju, sem ráðvönd 
spunakona, er heldur á metinu og ullinni, og jafnar svo niður, 
að jafnþungt verður á hvorri skálinni, svo hún fái lítilfjörleg 
vinnulaun handa börnum sínum: svo hélzt bardaginn og orustan 
jöfn milli þeirra, áður en Seifur veitti Hektori Príamssyni 
vegsmuninn, þá hann hljóp fyrstur upp á garð Akkea. Hann 
kallaði hátt til Trójumanna, svo þeir heyrðu allir: „Rísið upp, 
þér hestfimu Trójumenn, brjótið garð Argverja, og skjótið loganda 
eldi í skip þeirra!“

442   Með þessum orðum eggjaði hann þá fram, en þeir 
heyrðu allir orð hans, og réðust upp á garðinn allir í einu, 
gengu því næst upp á vígin með oddhvöss spjót í höndum. 
Hektor greip upp stein, er lá fyrir framan hliðin; hann var 
þykkur að neðanverðu, en uppmjór ofan til; þeim steini mundu 

ekki tveir röskvustu almúgamenn auðveldlega lyft hafa af 
jafnsléttu upp á kerru, slíkir menn sem nú gerast; en hann veifaði 
honum einn, og veitti ekki um megn. Svo sem smalamaður 
tekur upp sauðarreyfi, og ber það hæglega í annarri hendi, 
svo það verður honum lítill byrðarauki: svo tók Hektor upp 
steininn, og bar hann móts við hinar tvílokuðu, hávu hurðir, 
er voru fyrir hinum mjög þéttfelldu hliðum; á þeim hurðum 
innanvert gengu tveir slagbrandar á mis, en einn lykill gekk 
að þeim. Hektor gekk að dyrunum, stóð gleitt, svo ekki yrði 
alllítið úr kastinu, spyrndi í og kastaði steininum á miðja 
hurðina, og braut af báðar nafirnar; féll steinninn þá inn af 
þyngslunum, hrikti þá mjög í öllum hliðunum; stóðust þá 
ekki slagbrandarnir, en hurðirnar sprengdust í sundur hvor 
frá annarri af steinkastinu. Hinn frægi Hektor stökk þá inn í 
hliðið, líkur undir brún að sjá sviplegri nótt; hann glóaði 
allur af óttalegum eirmálmi, er hann var búinn með, og hélt á 
tveimur spjótum, sínu í hvorri hendi. Engi, sem orðið hefði á 
vegi hans, mundi hafa aftrað för hans, nema guðirnir einir, 
þegar hann stökk inn í hliðið. Augu hans brunnu af eldi. 
Hann snérist við í þrönginni og kallaði til Trójumanna, og 
bað þá ganga upp á garðinn. Þeir gerðu, sem hann bauð; 
gengu sumir þegar upp á garðinn, en aðrir streymdu inn um 
hin ramgjörvu hlið. Danáar flýðu til hinna holu skipa, og 
gerðist nú hinn mesti hávaði.





ÞRETTÁNDI ÞÁTTUR


BARDAGI VIÐ SKIPIN.


ÞÁ er Seifur hafði greitt Trójumönnum og Hektori veg 
til skipanna, þá lét hann þá eiga þar í sífelldri þraut og 
baráttu. En sjálfur snéri hann burt frá þeim hinum 
björtu augum sínum, og horfði nú á land hinna hestfimu Þrakverja 
og hinna nærvígu Mýsa, hinna ágætu Hippemolga, er 
lifa á kaplamjólk, og á land Abía, sem eru allra manna réttlátastir. 
Hann snéri nú ekki lengur hinum björtu augum sínum 
til Trójulands, því hann gerði sér ekki í hugarlund, að 
nokkurr hinna ódauðlegu guða mundi fara til liðveizlu við 
Trójumenn eða Danáa.

10   En hinn voldugi Landaskelfir hélt engan blindingsvörð, 
því hann sat uppi á efsta fjallstindinum á hinni skógi vöxnu 
þraknesku Sámsey, og undraðist ófriðinn og orustuna; þaðan 
sást allt Ídafjall, þaðan sást Príamsborg og skip Akkea. Hann 
gekk upp af hafinu og sat nú þar, kenndi nú í brjósti um 
Akkea, að þeir skyldu sigrast fyrir Trójumönnum, en var ákaflega 
reiður Seifi.

17   Hann gekk nú þegar ofan af hinu klettótta fjalli, og 
steig fram fótunum skyndilega; skulfu hin hávu fjöll, og svo 
skógurinn, undir hinum ódauðlegu fótum Posídons, þá er hann 
gekk. Hann tók þrjú skref á göngunni, og í fjórða fótmáli komst 
hann til Ægisborgar, þangað sem hann ætlaði sér. Þar átti 
hann ágætar hallir í sjávardjúpinu; þær voru af gulli, allar 
ljómandi, og fyrntust aldrei. Þegar hann kom þangað, beitti 
hann tveimur hestum fyrir kerru sína; þeir hestar voru einfættir, 
flugfráir og gullfextir. Sjálfur klæddi hann sig í gull, 
tók svipu í hönd sér, hún var af gulli og vel tilbúin, steig 
svo upp í kerru sína, og fór af stað yfir bylgjurnar. Hvalfiskarnir 
þutu upp úr öllum fylgsnum og léku sér fyrir honum, 
því þeir þekktu lávarð sinn; sjórinn vék til hliðar af fögnuði, 
en hestarnir flugu áfram mjög skyndilega, og hjólásinn undir 
kerrunni, hann var af eiri, gerði ekki svo mikið sem vöknaði. 
Svo fluttu hinir vökru reiðskjótar Posídon til skipa Akkea.

32   Í milli Teneduseyjar og hinnar klettóttu Imbreyjar er einn 
víður hellir í undirdjúpi sjávarins; þar lét Posídon landaskelfir 
hestana nema staðar, beitti þeim frá kerrunni, og kastaði fyrir 
þá ódáinsfóðri að eta; hann lét hnappeldur um fætur þeim; 
þær voru af gulli, óslítandi og órjúfandi; gerði hann það, svo 
þeir væru þar einlægt kyrrir, þar til lávarður þeirra kæmi aftur, 
en sjálfur fór hann til herbúða Akkea.

39   Trójumenn fylgdu Hektori Príamssyni í einum hnapp, 
líkir eldsloga eða vindbyl; þeir voru hinir áköfustu, höfðu glaum 
mikinn og kölluðu hátt; gerðu þeir sér í hug, að þeir mundu 
tekið fá skip Akkea, og drepið marga menn þeirra við skipin. 
En er hinn jarðkringjandi Posídon landaskelfir var kominn upp 
af enum djúpa sæ, fór hann og eggjaði fram Argverja; var hann 
þá í líki Kalkasar, jafnvöxtulegur og jafnraddsterkur. Hann 
mælti fyrst til beggja þeirra Ajanta, enn þótt í þeim væri nógur 
áhugi af sjálfu sér: „Þið Ajantar munuð að vísu frelsað geta 
her Akkea, ef þið neytið karlmennsku ykkar og látið ekki hugfallast. 
Hvergi óttast eg aðsókn Trójumanna, þó þeir hafi nú 
komizt upp á hinn mikla garð með sveit nokkura, því hinir 
fagurbrynhosuðu Akkear munu varið fá garðinn fyrir þeim 
öllum; nema á einum stað er eg hræddastur um að oss veiti 
erfitt, þeim megin sem hann er fyrir, sá hinn hamrami, líkur 
eldsloga, hann Hektor, er sagður er sonur hins þróttöfluga 
Seifs. Ef einhverr guðanna vildi blása ykkur því í brjóst, að 
standa sjálfir hraustlega fyrir, og svo eggja aðra, þá munduð 
þið fá rekið hann frá hinum örskreiðu skipum, þó hann sé nú 
ákafur mjög, og þó jafnvel sjálfur Ólympsguð eggi hann fram“.

59   Að því mæltu laust hinn jarðkringjandi Landaskelfir þá 
báða með sprota sínum, og fyllti þá með megnum hugmóð. 
Hann gerði fima limu þeirra, bæði fætur og hendur, en sjálfur 
hvarf Posídon landaskelfir burt frá þeim, sem skjótfleygur 
haukur, er hefur sig til flugs upp af ógnahávum, ógengum 
hamri, og þýtur yfir undirlendið til að elta aðra fugla. Hinn 
skjóti Ajant Öyleifsson varð fyrri til að þekkja hann, og mælti 
þegar til Ajants Telamonssonar: „Fyrst einhverr guða þeirra, 
er á Ólympi búa, hvetur okkur, Ajant, í spámanns líki, að halda 
uppi orustu hjá skipunum, þá látum okkur fara; því ekki er 
þetta hinn forspái fuglaspámaður Kalkas; það gat eg hæglega 
séð af fótaburði hans, þá hann gekk burt, en guðir eru jafnan 
auðkennilegir; svo vaknar og hjá sjálfum mér í brjósti mínu 
enn meiri áhugi, en áður, til orustu og bardaga, og fætur mínir 
og hendur iða af ákafanum“.

76   Ajant Telamonsson svaraði honum: „Svo er og með mig, 
að hinar afar sterku hendur mínar eru óþolinmóðar utan um 
spjótskaftið, hugmóður tekur til að hreyfa sér í mér, og fætur 
mínir vilja ólmt áfram; mig langar til, þó eg væri einn, að 
ganga til bardaga við Hektor Príamsson, sem aldrei lætur af 
berserksganginum“.

81   Slíkum orðum töluðust þeir við, glaðir af þeim vígahug, 
er guðinn hafði skotið í brjóst þeim. Á meðan hvatti hinn 
jarðkringjandi guð þá af Akkeum, er voru bak við garðinn 
og svöluðu brjósti sínu hjá hinum fljótu skipum; limir þeirra 
voru orðnir lémagna af sárum lúa, og þeim sárnaði í hjarta að 
líta Trójumenn, er komnir voru í þyrpingu upp á hinn mikla 
garð. Þegar þeir horfðu á þá, hrundu þeim tár af hvörmum, 
því þeim þókti örvænt, að þeir mundu fá undan stýrt ógæfunni. 
En Landaskelfir gekk inn um flokkinn, og hughreysti 
skjótt hinar sterku fylkingar. Hann fór fyrst og eggjaði þá 
Tevkrus og Leitus, þá kappann Penelás, Þóant og Deípýrus, 
þá herforingjana Meriónes og Antílokkus. Þessa eggjaði hann, 
og mælti til þeirra skjótum orðum: „Minnkun er þetta, Argverjar, 
ungir sveinar! Eg bar það traust til yðar, að þér munduð 
halda uppi bardaga og frelsa skip vor. En ef þér viljið hlífast 
við, og ætlið ekki að ganga út í hinn hættulega ófrið, þá er 
nú sá dagur kominn, að vér munum sigraðir verða af Trójumönnum. 
Mikil skelfing! Stór furða ber fyrir augu mér, sú 
ógn, er eg ætlaði að aldrei mundi fram koma, að Trójumenn 
skyldu ráðast á skip vor, þeir sem áður hafa líkir verið flóttgjörnum 
hindum, sem reika ráðlauslega, þreklausar og ónýtar 
til mótstöðu, og verða gullrefum, pardusdýrum og úlfum að 
bráð í skóginum. Svo hafa Trójumenn ekki þorað að undanförnu 
að gera hina minnstu mótstöðu gegn áhuga og áhlaupi 
Akkea; en nú berjast þeir fjarri borginni hjá hinum holu skipum 
fyrir sakir ofstopa hershöfðingjans og nenningarleysis hermannanna, 
því þeim semur ekki við hann, og vilja ekki verja 
hin örskreiðu skip, en láta heldur drepa sig niður hjá skipunum. 
En látum nú vera, að öðlingurinn, hinn víðlendi Agamemnon 
Atreifsson, sé raunar skuld í því, sökum þess hann 
svívirti hinn fóthvata Peleifsson; en oss ber þó engan veginn 
að liggja á liði voru í orustunni, heldur eigum vér sem fyrst 
að ráða hér bætur á, og er jafnan auðbætt skaplyndi göfugra 
manna. Það tjáir ekki framar, að allir þér, sem eruð hraustastir 
menn í hernum, skuluð ekki fram leggja það ofurafl, 
sem þér hafið. Ekki mundi eg fá mér til orða, þó einhverr 
vesalingurinn nennti ekki að ganga í bardaga; en yður lái eg 
það stórlega. Bráðum munuð þér, góðir hálsar, koma til leiðar 
með nenningarleysi þessu einhverri enn meiri ógæfu. Látið 
yður heldur hugfast vera, hverjum fyrir sig, hvað yður sómir, 
og hvað yður er láandi; því nú er mikil rimma upp risin; berst 
hinn hrausti, rómsterki Hektor nú hjá skipunum, og hefir 
brotið hliðið og hinn langa slagbrand“.

125   Þannig eggjaði Láðvaldur Akkea með sífelldum áeggjunum. 
Herfylkingarnar stóðu í kring um þá báða Ajanta; 
þær sveitir voru svo styrkar, að þó Ares og hin hersvæsna 
Aþena hefðu gengið um þann her, mundi hvorugu hafa þókt 
neins ábótavant; því þangað höfðu valizt hinir hraustustu menn; 
biðu þeir Trójumanna og hins ágæta Hektors, og hlífðust svo, 
að þeir héldu spjóti við spjót, og tjörgu þétt við tjörgu; þar 
studdi skjöldur skjöld, hjálmur hjálm og maður mann; hinir 
fextu hjálmar komu við hinar fögru hjálmbólur, þegar menn 
lutu áfram: svo þétt stóðu þeir hverir hjá öðrum; spjótin svignuðu, 
þá þau voru reidd af hinum hraustu höndum, en hermennirnir 
vildu áfram, og voru ákaflega fúsir að berjast.

136   Trójumenn geystust fram í þyrpingu; fór Hektor fyrir 
þeim; hann sókti ákaft fram, svo sem hnullungur hrýtur fram 
af bergi, þegar fjallstraumur hefir í æsihríðum rifið burtu 
það, sem hélt steininum föstum við hið feiknarlega bjarg, og 
hrundið honum fram af brúninni; stökkur hann þá og flýgur 
í loftinu, svo skógurinn dunar undir, en hann hleypur einlægt 
viðstöðulaust, þar til hann kemur ofan á jafnsléttu; þá veltist 
hann ekkert, þó áður hafi verið hart á honum kastið: svo hafði 
Hektor stór orð um hríð, að sér mundi hægt veita að komast 
gegnum búðir og skip Akkea með manndrápum allt að sjó fram. 
En er fyrir honum urðu þéttskipaðar fylkingar, nam hann 
staðar, þá hann var kominn rétt að þeim; en synir Akkea 
snérust við honum, lögðu sverðum og tvíyddum spjótum, og 
ráku hann af sér, en hann fór undan þeim í flæmingi. Kallaði 
hann þá hátt upp, svo Trójumenn máttu heyra mál hans: 
„Bíðið kyrrir, þér Tróverjar og Lýkíumenn, og þér nærgönglu 
Dardanar. Ekki munu Akkear fá staðizt mig til lengdar, hversu 
sem þeir skipa sér saman í þétta flokka; heldur munu þeir, 
vonar mig, hörfa undan spjóti mínu, svo framarlega sem hinn 
æðsti guð, hinn hádunandi frumver Heru, hefir eggjað mig 
fram“.

155   Með þeim orðum hvatti hann hug og hjarta hvers manns.
Þá gekk fram í hernum hinn stórhugaði Deífobus Príamsson; 
hann hafði fyrir sér kringlóttan skjöld; steig hann fótum létt 
til jarðar og gekk fram með skjöldinn fyrir sér. Þá skaut 
Meríónes til hans björtu spjóti, og missti hans ekki; kom hið 
langa spjót í hinn kringlótta uxaleðursskjöld, en brotnaði í falnum, 
áður en það komst í gegnum skjöldinn. Deífobus hélt frá 
sér leðurskildinum, því hann var hræddur við spjót hins herkæna 
Meríóness; en kappinn Meríónes hopaði á hæl aftur í 
flokk félaga sinna, og þókti stórum fyrir hvorutveggja, að hann 
missti sigursins og hafði brotið spjót sitt. Fór hann þá af stað 
til búða og skipa Akkea, að sækja sér eitt langt spjót, er hann 
hafði skilið eftir í búð sinni.

169   Á meðan börðust hinir, og risu upp óstöðvandi óhljóð. 
Tevkrus Telamonsson vó þá fyrstur mann, hinn spjótfima 
Imbríus, son hins hestauðga Mentors. Hann bjó í Pedeonsborg, 
áður en synir Akkea komu, og átti Medesíköstu, laundóttur 
Príamuss. En er hin borðrónu skip Danáa voru komin þar 
við land, fór hann aftur til Ilíonsborgar og hafði meiri metorð, 
en aðrir Trójumenn, bjó hann hjá Príamus, og virði Príamus 
hann jafnt sonum sínum. Telamonsson lagði hann löngu spjóti 
fyrir neðan eyrað, og kippti út spjótinu; féll Imbríus þá, sem 
askur sá, er höggvinn er með eiröxi á tindi fjalls nokkurs, er 
blasir við alla vega langar leiðir í burt, og hneigir þá askurinn 
til jarðar þau hin mjúku laufblöð sín. Svo féll Imbríus, og 
glömruðu hin eirbúnu vopn utan á honum. Tevkrus brá þá 
við, og vildi fletta hann vopnum, en er hann sókti fram, skaut 
Hektor til hans björtu spjóti. Tevkrus sá beint á Hektor, og 
vék sér undan eirspjótinu lítt það; kom spjót Hektors þá í 
brjóst á Amfímakkus, syni Kteatuss Aktorssonar, í því hann 
gekk fram í bardagann; féll hann þegar, og varð dynkur 
mikill, en vopnin glömruðu ofan á honum. Þá hljóp Hektor 
til og vildi svipta af höfði hins stórhugaða Amfímakkuss hjálmi 
þeim, er féll að gagnaugum hans. En er Hektor réðst fram, 
lagði Ajant til hans fögru spjóti, en kom hvergi sári á hann, 
því hann var allur hlífaður ógurlegum eirmálmi. Þá lagði 
Ajant í skjaldarnöfina, og hratt Hektori með miklu afli, hopaði 
Hektor þá aftur fyrir bæði líkin, og tóku þá Akkear líkin og 
komu þeim undan. Stikkíus og hinn ágæti Menesteifur, höfðingjar 
Aþenumanna, tóku Amfímakkus og báru hann í flokk 
Akkea; en báðir þeir Ajantar, berserkirnir, tóku Imbríus, svo 
sem tvö ljón hrifsa geit af tannhvössum hundum, halda henni 
hátt upp frá jörðu í skoltunum og bera hana í gegnum hina 
þéttu hrísrunna: svo héldu báðir hinir hervopnuðu Ajantar 
Imbríus á lofti, meðan þeir flettu hann herklæðum, en Öyleifsson 
hjó höfuðið frá hinum mjúka hálsi, því hann var reiður 
af falli Amfímakkuss; síðan slengdi hann höfðinu sem knetti, 
og fleygði því gegnum mannþröngina, og féll það í moldina 
fyrir fætur Hektori.

206   Þá var Posídon afar reiður, er sonarsonur hans var fallinn 
í hinum grimma bardaga; gekk hann þá af stað til búða og 
skipa Akkea til að eggja Danáa, því hann bjó Trójumönnum 
harma. Þá mætti honum hinn spjótfimi Idomeneifur; hann 
kom frá einum félaga sinna; er nýkominn var úr orustunni og 
hafði verið særður í knésbótina með hvössu eirvopni; báru 
sveinar hans manninn, en Idomeneifur hafði falið hann læknunum, 
og gekk þá til búðar sinnar, því hann langaði enn 
út í bardagann. Hinn voldugi Landaskelfir mælti þá til hans; 
var hann þá líkur í málrómi Þóanti Andremonssyni, sem var 
konungur yfir Etólum í öllu Plevronslandi og í hinni hálendu 
Kalýdonsborg; var hann virtur af landslýðnum, sem 
væri hann einhverr goðanna: „Idomeneifur (kvað hann), höfðingi 
Krítarmanna, hvað er nú orðið af hótunum þeim, er synir 
Akkea höfðu við Trójumenn?“

221   Idomeneifur, foringi Krítarmanna, svaraði honum: „Engum 
manni er þar um að kenna, Þóant, að því, er eg veit til; 
því vér kunnum allir vel til hernaðar; engi lætur sigrast af 
kjarklausum ótta, og engi skorast undan hinum hættulega 
ófriði sökum viljaleysis; hitt mun heldur vera, að það mun 
vera vilji hins afar sterka Kronussonar, að Akkear verði drepnir 
hér frægðarlausir, langt í burt frá Argverjalandi. En, þú 
Þóant, með því þú að undanförnu hefir verið ófælinn í orustu, 
og eggjar jafnan hvern þann, er þú sér liggja á liði sínu, þá 
lát nú ekki af að upphvetja sérhvern mann“.

231   Posídon landaskelfir svaraði honum: „Idomeneifur, 
komist sá maður aldrei heim aftur frá Trójulandi, heldur verði 
hér að leikfangi hunda, sem á þessum degi liggur á liði sínu 
viljandi í orustunni. En þú lát nú sjá, tak vopn þín og kom 
hingað! Við verðum báðir að leggja léttann á, og vita, ef vér 
megum verða að nokkuru liði, þó við séum eigi nema tveir, 
því að liði verður, þó lítt sé undir einum, orka manna, ef á 
eitt leggjast; munum við kunna að beita vopnunum, og jafnvel 
þó við eigum við hrausta menn að skipta“.

239   Að því mæltu gekk Posídon aftur út í bardagann, en 
Idomeneifur fór til hinnar ramgjörvu búðar sinnar; og er hann 
kom þar, fór hann í fögur herklæði og tók í hönd sér tvö spjót. 
Síðan fór hann af stað, líkur eldingu, þeirri er Kronusson 
tekur með hendi sinni og slengir ofan af hinum ljómanda 
Ólympi, þá hann birtir dauðlegum mönnum einhvern fyrirburð, 
því geislarnir af þeirri eldingu eru mjög auðkennilegir: 
svo lýsti af eirmálminum á brjósti Idomeneifs, þá hann hljóp. 
Þegar hann var skammt kominn frá búðinni, mætti honum 
Meríónes, hinn vaski sveinn hans; hann fór til að sækja sér 
eirspjót. Hinn sterki Idomeneifur mælti til hans: „Þú fóthvati 
Meríónes Mólusson, minn kærasti félagi, hví kemur þú úr 
orustunni og ófriðnum? Kemur þú til mín þess erindis, að 
færa mér einhver tíðindi? Fyrir mitt leyti vil eg heldur vera 
í orustu, en sitja heima að búð minni“.

254   Hinn vitri Meríónes svaraði honum: „Eg kem til að 
sækja mér spjót, ef eitthvert kann eftir að vera í búð þinni; 
því eg braut það spjót, er eg hafði áður, þá eg skaut því í 
skjöld hins ofurhugaða Deífobuss“.

259   Idomeneifur, foringi Krítarmanna, svaraði honum: „Í 
búð minni muntu finna tróversk spjót, þó þú viljir tuttugu 
fyrir eitt; eru þau reist upp við hina skínandi forsalsveggi; 
þau spjót hefi eg tekið af vegnum mönnum, því eg ætla, að 
eg standi ekki langt frá óvinunum, þá eg er í bardaga; fyrir 
þá sök á eg bæði spjót og baugnafaða skjöldu, hjálma og glóbjartar 
brynjur“.

266   Hinn vitri Meríónes svaraði honum: „Eg á og mörg 
vopn veginna Trójumanna í búð minni og hjá hinu svarta 
skipi mínu, en það er langt að sækja þau þangað. Eg má og 
segja það um mig, að eg er ekki vanur að liggja á liði mínu, 
heldur stend eg fremstur í flokki í hinum mannfræga bardaga, 
ef einhver ófriðarrimma rís upp. Ætla eg, að þér muni kunnugt 
vera, hversu eg geng fram í bardögum, þó vera megi, að aðrir 
eirbrynjaðir Akkear taki ei eftir því“.

274   Idomeneifur, foringi Krítarmanna, mælti til hans: „Veit 
eg, hversu þú ert til framgöngu. Hvað þarftú á slíkt að minnast? 
Því þó allir þeir, sem hraustastir eru af oss hér við skipin, 
væru valdir til að setjast í launsátur, þar sem helzt ber á hreysti 
manna, með því þar sést bezt, hverr huglaus er, og hverr hraustur 
er: því hinn huglausi skiptir litum ýmsa vega; hann hefir 
ekki stöðugleik í sér til að sitja kyrr, heldur kiknar hann í 
knjám og húkir báðum fótum á víxl; hjartað berst mjög í 
brjósti hans, af því hann óttast bana sinn, og tennurnar nötra 
í honum; en sá sem hugaður er, hann bregður aldrei lit, og 
hann æðrast aldrei, þegar hann eitt sinn er setztur í launsátur; 
hann óskar heldur að eiga sem fyrst vopnaskipti í skæðri orustu. 
Þó þú nú værir í slíku launsátri, mundi engi maður geta 
fundið að áhuga þínum eða áræði; því þó þú fengir skot eða 
lag í bardaga, mundi skotvopnið ekki lenda aftan í hnakka 
þér eða baki, heldur mundi það koma að framan, annaðhvort 
í brjóstið eða í kviðinn, í því þú værir að sækja fram í flokki 
forvígismannanna. En tölum ekki lengur um þetta, stöndum 
hér ekki lengur, svo sem óvitar, svo engi geti veitt oss stórkostlegar 
ávítur. Gakk þú nú til búðarinnar, og tak þér eitthvert 
sterkt spjót“.

295   Þannig mælti hann, en Meríónes brá skjótt við, líkur 
hinum sviplega Aresi, og sókti sér eirspjót inn í búðina, kom 
svo til Idomeneifs, og var honum nú mjög annt um að komast 
til orustu. Svo sem hinn mannskæði Ares gengur til orustu, 
og fylgir honum Flótti, sonur hans; hann er jafnsterkur, 
sem hann er æðrulaus, og hefir hann skotið mörgum hermanni 
skelk í bringu, þó hugaður hafi verið; fara þeir feðgar herbúnir 
frá Þrakalandi til Effýra eða til hinna hugstóru Flegýa, 
verða þó ekki við bæn þeirra beggja, heldur veita sigurinn 
öðrum hvorum. Í þá líking gengu þeir hermannaforingjarnir, 
Meríónes og Idomeneifur til orustunnar, búnir glóanda eirmálmi. 
Þá tók Meríónes fyrri til orðs, og mælti til Idomeneifs: 
„Devkalíonsson! Hvar hyggur þú að ganga inn í herinn? hægra 
megin alls hersins, eða í herinn miðjan, eða vinstra megin? 
Því ekki hygg eg, að hina hárprúðu Akkea skorti svo aðsókn, 
að þeir þurfi hvergi liðs við“. Idomeneifur, foringi Krítarmanna, 
svaraði honum:

311   „Fyrir miðjum skipunum eru nógir menn til varnar, 
þar sem eru báðir þeir Ajantar og svo Tevkrus, sem er einhverr 
ágætasti bogmaður af Akkeum og hraustur til framgöngu í 
fastabardaga; munu þessir þrengja svo að Hektori Príamssyni, 
þó hann sæki mjög fast bardagann og sé allsterkur, að honum 
mun nóg þykja; mun honum erfitt veita, þó hann sé allákafur 
að berjast, að sigra áhuga og berserksgang þeirra og kveikja 
í skipunum, nema sjálfur Kronusson skjóti loganda eldibrandi 
í hin fljótu skip; því ekki mun hinn mikli Ajant Telamonsson 
undan vægja fyrir nokkurum manni, þeim er dauðlegur er og 
etur Demetru korn, og bíti á hann eirvopn og stórir vopnsteinar; 
í höggorustu mundi hann jafnvel ekki víkja fyrir 
Akkilles fylkingabrjót, þó hann engan veginn megi við hann 
keppa í fráleik. Halt þú svo fram vinstra megin hersins, svo við 
getum sem fyrst séð, hvort við vinnum okkur til ágætis á nokkurum, 
eða nokkurr á okkur“.

[Mynd: Bardagi hjá skipunum.]

328   Þannig mælti hann, en Meríónes gekk á undan, líkur 
hinum skjótlega Aresi, þar til er þeir komu þar til hersins, sem 
Idomeneifur hafði boðið honum.

330   En er Trójumenn litu Idomeneif, líkan að afli eldsloga, 
bæði sjálfan hann og svein hans, búna glæsilegum hervopnum, 
þá æptu þeir um allan herinn og gengu allir móti 
honum. Hófst nú orusta milli Tróverja og Akkea hjá skutstöfnum 
skipanna. Svo sem byljir æða undan hvínandi vindum, 
þann dag er mest er moldrykið á götunum, og þeyta upp 
allt í einu stórum rykmokk: svo laust þeim saman í bardaganum, 
og vildu hvorirtveggju ákaft drepa hvorir aðra í ösinni 
með beittu eirvopni. Hin mannskæða orustu varð úfin af hinum 
bitvænlegu langspjótum, er þeir héldu á. Eirbjarminn, er 
lagði af hinum skínandi hjálmum, nýfægðu brynjum, og björtu 
skjöldum, glapti sjón manna, þá þeim lenti saman. Sá maður 
hefði orðið að vera mjög djarfhugaður, sem þá hefði haft gaman 
og ekki angur af að horfa á þær aðfarir.

345   Báðir hinir voldugu synir Kronusar skópu hinum fræknu 
köppum sárar raunir. Þeir héldu sinn með hvorum bræður; 
Seifur ætlaði Trójumönnum og Hektori sigurinn, því hann 
vildi gera hinn fóthvata Akkilles vegsamlegan; ekki vildi hann, 
að hinn akkneski her eyddist með öllu fyrir framan Ilíonsborg, 
heldur vildi hann vegsama Þetisi og hinn hugstóra son hennar. 
En Posídon, er leynilega hafði skotizt upp af enum gráa sæ, 
gekk meðal Argverja og eggjaði þá fram; féll honum þungt, 
að þeir fóru halloka fyrir Trójumönnum, og var ákaflega 
reiður Seifi. Að vísu var söm ætt þeirra beggja, og föðurland 
hið sama, en Seifur var þeirra eldri og margfróðari. Þess vegna 
varaðist Posídon að liðsinna Akkeum opinberlega, en fór heldur 
á laun um herinn í mannslíki, og eggjaði þá. En báðir fléttuðu 
þeir hinn óslítanda og órjúfanda streng ennar sterku deilu 
og hins sameiginlega ófriðar, og brugðu honum um hvoratveggju, 
og fékk sá strengur mörgum manni á kné komið.[*]

[* Þ.e. Seifur og Posídon létu herfjötur koma bæði í Akkea og Trójumenn, 
svo margir menn féllu af hvorumtveggjum.]

361   Idomeneifur, þó hann væri hálfgrár fyrir hærum, eggjaði 
nú Danáa, stökk fram meðal Trójumanna og skaut þeim 
skelk í bringu. Hann vó Oþrýoneif; hann var frá Kabesus, og 
hafði komið til borgarinnar, skömmu eftir að fregnin barst 
um ófriðinn; hann bað Kassöndru, sem var einhver hin fríðasta 
af dætrum Príamuss, og að hann fengi hennar mundlaust, 
en hét í móti að vinna það þrekvirki, að reka sonu Akkea nauðuga 
burt úr Trójulandi; hét Príamus þessu, og lofaði að gefa 
honum dóttur sína; gekkst Oþrýoneifur fyrir þessu loforði, 
og barðist með Príamusi. En Idomeneifur skaut til hans fögru 
spjóti, þar sem hann gekk heldur hástígur; kom skotið í hann, 
því eirbrynja sú, er hann var í, stóðst ekki skotið, og gekk 
spjótið á hol inn í kviðinn, féll hann þá, og varð við dynkur 
mikill. Idomeneifur hældist þá um, og mælti: „Oþrýoneifur, 
eg skal þá hrósa þér um alla menn fram, ef þú efnir allt það, 
er þú lofaðir Príamusi Dardansniðja, þá er hann hét þér dóttur 
sinni. Vér skulum nú lofa þér því, og svo efna það, að vér 
skulum sækja til Argverjalands fríðustu dóttur Atreifssonar og 
gifta þér hana, ef þú leggur í eyði með oss hina fjölbyggðu 
Ilíonsborg. Kom nú með mér til hinna haffæru skipa, þar 
munum við semja með okkur um giftinguna, því við erum 
öngvir harðir giftingarmenn“.

383   Að því mæltu tók kappinn Idomeneifur í fót hans, og 
dró hann í þeim harða bardaga. Þá kom Asíus til varnar líki 
Oþrýoneifs; hann var á fæti, og stóð fyrir framan kerru sína; 
en kerrusveinn hans hélt hestunum ávallt svo nærri, að nasablástur 
þeirra lenti á baki hans. Asíus vildi skjóta Idomeneif, 
en Idomeneifur varð fyrri til, og skaut spjóti undir höku honum 
í barkann; gekk eirvopnið í gegn og út hinu megin; féll 
hann þá, sem eik fellur, eða ösp, eða hávaxin fura, er smiðir 
höggva til skipatimburs á fjöllum uppi með nýhvöttum öxum. 
Þannig lá Asíus endilangur fyrir framan hestana og kerruna; 
hann rumdi og gruflaði með höndunum í blóðugri moldinni. 
En kerrusveini hans féllst hugur, og þorði hann ekki að snúa 
hestunum við, til að komast undan höndum óvina sinna; skaut 
þá hinn vígglaði Antílokkus spjóti til hans, kom á hann miðjan 
og í gegnum hann; hlífði honum ekki eirbrynja sú, er hann 
hafði á sér; gekk spjótið á hol inn í kviðinn; féll hann þá með 
andköfum ofan af hinni ramgjörvu kerru, en Antílokkus, sonur 
ens hugstóra Nestors, rak hestana úr flokki Trójumanna til 
hinna fagurbrynhosuðu Akkea.

402   Deífobusi sárnaði fall Asíusar; hann gekk mjög fram 
að Idomeneifi, og skaut björtu spjóti. Idomeneifur horfði beint 
á hann, og forðaði sér fyrir eirvopninu, og fól sig undir hinum 
kringlótta skildi sínum; hann hafði skjöld af uxahúðum; 
hann var bjúgrendur, lagður skínanda eirmálmi, og á honum 
tvær skjaldrimar. Hann hnipraði sig allan inn undir skjöldinn, 
en eirvopnið flaug fyrir ofan skjöldinn, og gnurraði í 
skildinum, þegar spjótið þaut yfir hann. Þó skaut Deífobus ekki 
spjótinu til ónýtis úr hinni þungu hendi sinni, því það kom 
á herforingjann Hypsenor Hippasusson í lifrina niður við 
þindina, og féll hann þegar til jarðar. Deífobus hældist þá um 
ákaflega, og kallaði upp hátt: „Víst liggur Asíus ekki óhefndur; 
það hygg eg, að hann fari með glöðu geði til hinnar harðlæstu 
hallar Hadesar, því nú fékk eg honum samferðamanninn“.

417   Þannig mælti hann, en Argverjum sárnaði, er hann hældist 
svo um; en mest sveið það hinum herkæna Antílokkus, og 
þó yfirgaf hann ekki félaga sinn, þó hann tæki sárt til hans, 
heldur hljóp hann í kring um hann honum til varnar, og 
hlífði honum með skildi sínum; en tveir trúir félagar hans, 
Mekisteifur Ekkíusson og hinn ágæti Alastor, hófu Hypsenor 
upp á axlir sér, og báru hann til hinna holu skipa, og stundi 
hann þá þungan.

424   Idomeneifur lét ekki dvína hinn mikla hugmóð sinn, 
heldur vildi ávallt annaðhvort sveipa einhvern Trójumanna í 
svartri nótt, eða falla sjálfur til að afstýra hættunni frá Akkeum. 
Hann vó nú kappann Alkaþóus, son Esýetess, fóstursonar Seifs. 
Alkaþóus var dótturmaður Ankísess, og átti Hippodamíu, elztu 
dóttur hans. Faðir hennar og hin heiðvirða móðir höfðu mikla 
ást á henni, meðan hún var heima, því hún var öllum konum 
framar, þeim er henni voru jafnaldra, að fríðleik, hannyrðum 
og vitsmunum, og fyrir þá sök fékk hennar og einhverr hinn 
hraustasti maður í öllu Trójulandi. Þann mann lét Posídon þá 
falla fyrir Idomeneifi; hann töfraði hin björtu augu hans, og 
fjötraði hans fögru fætur; því hann gat hvorki hörfað aftur, 
né forðað sér, heldur stóð grafkyrr, sem einhver stólpi eða 
hálaufgað tré; og í því lagði kappinn Idomeneifur spjóti í 
brjóst honum, og rauf eirbrynjuna, er hann var í; sú brynja 
var áður vön að hlífa honum við voða, en þá brast hún við 
dimmt, er hún rifnaði fyrir spjótinu; fell hann þá, og varð 
dynkur mikill, en spjótið stóð fast í hjartanu, og kipptist þá 
hjartað svo við, að aurfalurinn á spjótinu hristist, og þar missti 
loks hinn sterki málmur magnið sitt. Idomeneifur hældist þá 
um ákaflega, og kallaði hátt: „Mjög hælist þú um af munni 
fram, Deífobus! Hvort skulum vér nokkuð telja það samskulda, 
að þrír menn eru vegnir fyrir einn? þú hinn armi, kom nú 
og gakk sjálfur móti mér, svo þú reynir, hvílíkur eg em, sem 
hingað er kominn, afspringur Seifs, þess er fyrst gat Mínos, 
lávarð Kríteyjar, en Mínos átti fyrir son hinn ágæta Devkalíon, 
en Devkalíon átti mig, yfirkonung margra manna á hinni víðlendu 
Krítarey; en nú fluttu mig skip mín hingað, þér til 
ógæfu og föður þínum, og öðrum Trójumönnum“.

455   Þannig mælti hann, en Deífobus var á tveim áttum, 
hvort hann skyldi heldur snúa aftur og fá sér einhvern liðsmann 
af hinum hugstóru Trójumönnum, eða hann skyldi freista, 
hvað hann mætti orka einn. En er hann hugsaði um þetta, þókti 
honum ráðlegra að fara og hitta Eneas; fann hann hann, þar 
sem hann stóð aftastur í flokknum, því Eneas var jafnan reiður 
hinum ágæta Príamus, fyrir þá sök að þó Eneas væri hraustasti 
maður, þá hafði hann þó enga virðingu hjá Príamus: Deífobus 
gekk til hans og mælti skjótum orðum: „Eneas, höfðingi Trójumanna, 
nú er öll þörf á, að þú verjir systurmann þinn, ef þig 
tekur nokkuð sárt til hans. Kom nú með mér, við skulum 
verja Alkaþóus, sem var systurmaður þinn, og fóstraði þig 
fyrrum í höllinni, meðan þú varst dálítill. Hinn spjótfimi 
Idomeneifur hefir nú drepið hann fyrir þér“.

468   Þannig mælti hann, og hrærði hugann í brjósti hans; 
gekk Eneas móti Idomeneifi, og var á honum mikill víghugur. 
Idomeneifur lagði ekki á flótta, svo sem ómagi, heldur beið 
hann úr stað, svo sem villigöltur bíður í eyðistað á fjöllum 
uppi eftir mikilli mannös, sem að honum fer; augu hans brenna 
af eldi, hann þeytir upp burstina á baki sér og brýnir tennurnar, 
og er í honum ákafahugur að verja sig fyrir hundum 
og mönnum: svo beið hinn spjótfimi Idomeneifur án þess að 
víkja úr stað, þó Eneas kæmi hlaupandi að honum til bardaga; 
en hann kallaði til félaga sinna, og leit til hermannanna, Askaláfs, 
Afareifs, Deípýruss, Meríóness og Antílokkuss; til þessara 
kallaði hann, og mælti skjótum orðum: „Komið hingað, vinir, 
og hjálpið mér; eg em einn, og óttast mjög hinn fóthvata Eneas, 
sem hingað sækir að mér; hann er mesti vígamaður í bardaga, 
hann er í blóma æsku, og veitir það honum mestan styrk. Eg 
vildi óska, að eg væri jafnungur og hann, og með þeim hug, 
sem eg nú hefi; þá mundi annar hvorr okkar skjótt vinna 
sigurinn“.

487   Þannig mælti hann, en þeir gengu allir til í einum hug, 
og staðnæmdust hjá honum, og höfðu skjölduna á hlið sér. 
Hins vegar kallaði Eneas til félaga sinna, og leit til Deífobuss, 
Parisar og hins ágæta Agenors, sem ásamt honum voru fyrirliðar 
Trójumanna; en hermennirnir fylgdu á eftir honum, sem 
sauðir fylgja hrút úr haga til að drekka, og verður smalamaður 
af því alls hugar feginn. Svo gladdist hjarta Eneasar innan 
brjósts, þá er hann sá hermannaflokkinn fylgja eftir sér.

496   Nú sóktust þeir að í höggorustu með löngum spjótum 
í kring um Alkaþóus; glumdu eirvopnin ógurlega á brjóstum 
þeirra, er þeir skutust á í ösinni. En tveir frábærir kappar, 
Eneas og Idomeneifur, er líkir voru Aresi, vildu ákaft koma 
sárum hvorr á annan með hörðum eirvopnum; skaut Eneas 
fyrst spjóti til Idomeneifs; en Idomeneifur horfði beint fram 
og forðaði sér við eirspjótinu; flaug bitvopn það, er Eneas 
hafði skotið, til ónýtis úr hans sterku hendi, og hljóp í jörð 
niður. Idomeneifur skaut til Öynómáss, og kom í kviðinn; 
rauf eirvopnið brynjuboðanginn og hljóp á kaf inn í iðrin, 
en hann féll í moldina og greip í jörðina með lúku sinni. 
Idomeneifur kippti hinu langskefta spjóti út úr hinum dauða, 
en hin en fögru vopn gat hann ekki tekið af honum, því skotvopnin 
stóðu á honum; voru nú fótlimir hans ekki lengur 
styrkvir til hreyfingar, hvorki til að hlaupa fram eftir skotvopni 
sínu, eða til að forða sér undan. Þess vegna varði hann 
líf sitt í fastabardaga, þar eð fæturnir báru hann ekki nógu 
skjótt til þess, að hann gæti flúið úr orustunni. Meðan hann 
nú gekk aftur fót fyrir fót, skaut Deífobus til hans björtu 
spjóti, því hann hafði ávallt illan hug til hans; en einnig í það 
skipti missti Deífobus hans; kom skotið á Askaláf Enýalíusson, 
og gekk hið sterka spjót í gegnum öxl hans; féll hann þá í 
moldina og greip í jörðina með lúku sinni. Hinn sterkrómaði, 
kraftamikli Ares hafði enn ekki frétt, að sonur hans var fallinn 
í hinni hörðu orustu; því eftir ráðstöfun Seifs sat hann þá 
efst á Ólympi, hnepptur undir gullský; þar voru og hinir aðrir 
ódauðlegu guðir, frábægðir ófriðnum.

526   Nú sóktust Tróverjar og Akkear í höggorustu kring 
um Askaláf. Deífobus greip hinn fagra hjálm af Askaláfi, en 
Meríónes hljóp til, líkur enum sviplega Aresi, og rak spjót í 
handlegg hans; hraut þá kambpípuhjálmurinn úr hendi hans 
til jarðar og söng við. Meríónes hljóp þá aftur til, sem gammur, 
og kippti hinu sterka spjóti úr upphandleggnum, hörfaði 
síðan aftur í flokk félaga sinna. En Polítes, skilgetinn bróðir 
Deífobuss, tók höndum um miðjan bróður sinn, og leiddi hann 
út úr hinni róstusömu orustu, þar til er hann kom til hinna fráu 
hesta sinna, er stóðu hjá kerrusveini hans og hinum skrautlega 
vagni á orustubaki; drógu þeir hann til borgarinnar, en hann 
stundi þungan, og þjáðist mjög, en blóðið rann niður af hendinni 
þeirri hinni nýsærðu.

540   Hinir héldu nú áfram að berjast, og reis þar upp óaflátlegt 
heróp. Þá stökk Eneas fram, og lagði hvössu spjóti í barka 
Afareifi Kaletorssyni, því hann snérist við honum; hallaðist 
þá höfuð hans út á aðra hliðina, fylgdi þar með skjöldurinn 
og hjálmurinn, en banvænn dauðinn sveif yfir hann. Antílokkus 
sætti lagi, þá Þóon snéri sér við, stökk að honum og hjó til 
hans, og þverhjó í sundur holæðina, sem liggur upp eftir endilöngu 
bakinu og gengur upp í háls; hana hjó hann þvert í 
sundur; féll Þóon þá flatur í moldina, og breiddi báðar hendur 
móti vinum sínum. Antílokkus skyggndist um, stökk fram og 
tók vopnin af herðum hans, en Trójumenn stóðu umhverfis 
um hann alla vega, og lögðu í hinn víða, blikanda skjöld hans, 
gátu þó ekki lagt inn úr skildinum, svo þeir kæmi sári á hið 
fríða hörund Antílokkuss með hinum hörðu eirvopnum, því 
Posídon landaskelfir varði Nestorsson á alla vega, enn þótt mörg 
skotvopn stæði á honum; því aldrei var Antílokkus langt frá 
óvinum sínum, heldur hafðist hann við mitt inn í flokki þeirra; 
ekki var heldur spjót hans kyrrt, heldur blikaði það ávallt á 
lofti, er því var brugðið mjög snarlega; því hann hafði þar á 
allan huginn, að skjóta til einhvers, eða að öðrum kosti að 
vaða fram í höggorustu.

560   Adamant Asíusson varð þess varr, að Antílokkus mundaði 
spjót sitt í flokknum; hann hljóp fram að honum og lagði 
beittu eirvopni í miðjan skjöld hans; en hinn bláhærði Posídon 
deyfði spjótið fyrir honum og bægði því frá lífi Antílokkuss; 
sat annarr hluti spjótsins kyrr, sem eldsviðinn staur, þar sem 
hann var kominn í skildi Antílokkuss, en hinn endinn lá á 
jörðunni. En í því Adamant gekk burt aftur, hljóp Meríónes 
eftir honum og lagði spjóti á honum milli hræranna og naflans, 
þar sem sárastur höggstaður er á vesölum mönnum; þar 
rak hann spjótið í hann, en Adamant féll við skotið og spriklaði 
á spjótinu, svo sem uxi sá, er nautamenn hefta með valdi 
nauðugan á fjöllum uppi og leiða með sér; svo spriklaði hann, 
þá hann fékk lagið; var það skömm stund og ekki alllöng, 
því kappinn Meríónes, er þar var nærri, kom og kippti burt 
spjótinu, og sé þá sorti fyrir augu Adamants.

576   Helenus laust á þunnvanga Deípýruss með stóru sverði 
þraknesku, og sló af hjálminn; hraut hann burt og féll á 
jörð, og veltist fyrir fótum manna, er þeir börðust; tók einhver 
Akkea upp hjálminn, en dimm nótt sé fyrir augu Deípýruss.

581   Þetta sárnaði Atreifssyni, hinum rómsterka Menelási. 
Hann hafði heitingar miklar við hinn volduga kappa Helenus, 
gekk fram og hafði hvasst spjót á lofti. Þá var Helenus að 
draga upp bogarifið; þeir skutust á báðir senn; annar skaut 
hvössu spjóti, en hinn ör af streng. Príamsson skaut ör framan 
í brynjuboðanginn í brjóstið, og hrökk hin bitra ör af brynjunni. 
Svo sem svartar hrossabaunir eða fuglabaunir hrjóta af 
hinni breiðu varpskóflu í hvössum blæstri á stóru þreskisviði, 
þegar rösklega er kastað: svo hrökk hin bitra ör af brynju hins 
fræga Meneláss, og flaug langt í burtu. En Atreifsson, hinn 
rómsterki Menelás, skaut í þá höndina, er Helenus hélt með 
hinum vel skafna boga, og flaug eirspjótið þvers í gegnum 
höndina á boganum; hopaði Helenus þá aftur í flokk félaga 
sinna til að forðast bana sinn; hann lét höndina lafa, en dró 
eftir sér eskispjótið. Hinn mikilhugaði Agenor dró spjótið út 
úr hendinni, og batt um höndina með vel fléttuðu ullarbandi 
úr slöngu þeirri, er sveinn hans hélt á fyrir þjóðhöfðingjann.

[Mynd: Paris nemur burt Helenu.]

601   Písander gekk nú á móti hinum fræga Menelási, en 
hin skaðvæna skapanorn stýrði honum í opinn dauðann, að 
hann yrði sigraður af þér, Menelás, í hinni grimmu orustu. 
Þegar þeir voru komnir í höggfæri hvorr við annan, missti 
Atreifsson lagsins, því spjótið gekk fyrir utan; en Písander lagði 
í skjöld hins fræga Meneláss, en gat ekki rekið eirvopnið í 
gegnum, því hinn víði skjöldur stóð fyrir, en spjótið brotnaði 
í falnum; varð Písander þá glaður við og vænti sér sigurs. En 
Atreifsson brá hinu silfurneglda sverði sínu, og stökk á móti 
Písander; þá tók Písander undan skildi sínum eirslegna öxi á 
löngu, vel sköfnu viðsmjörsviðarskafti, og komu þeir báðir 
senn höggi hvorr á annan. Písander hjó ofan til í pípu hins 
fexta hjálms fyrir neðan sjálfa bustina; en í því Písander gekk 
að honum, hjó Menelás hann á ennið fyrir ofan nefbeinið, 
brustu þá beinin, en bæði augun féllu blóðug til jarðar fyrir 
fætur honum ofan í moldina; féll hann þá og engdi sig saman, 
en Menelás sté fæti á brjóst honum og fletti hann vopnum, 
hældist þá um og mælti: „Nú vona eg, að þér yfirgefið þó skip 
hinna hestfimu Danáa, þér ofbeldisfullu Trójumenn, er aldrei 
seðjizt á ógurlegum hergný! Þér, hinir svívirðilegu hundar, 
hafið ekki sparað að gera mér hvers kyns smán og skömm; 
þér hafið jafnvel ekki óttazt hina þungu heiftarreiði Seifs gestaguðs, 
er á síðan mun í eyði leggja yðar hávu borg. Þér fenguð 
góðar viðtökur hjá eiginkonu minni, og þó voruð þér svo 
ósvífnir að flytja hana og marga fjárhluti hennar upp hingað. 
Ofan á allt þetta viljið þér nú leggja eyðandi eld í hin haffæru 
skip og drepa hina akknesku kappa. En nú mun brátt sjatna 
í yður vígahugurinn. Faðir Seifur, það segja menn, að þú sért 
öllum mönnum og guðum vísari, og þó hlýzt allt þetta af þér! 
En að þú skulir vera vinveittur slíkum ofstopum, sem Trójumenn 
eru, er jafnan eru fullir af óstjórnlegum ofsa og verða 
aldrei saddir á hergný hins sameiginlega ófriðar! Á öllu má 
fá sig fullsaddan, bæði á svefni, og ástaratlotum, sætum söng 
og fögrum dansleik, og á þessu vill maður þó heldur svala 
lyst sinni, en á ófriði; en Trójumenn eru óseðjandi á orustum“.

640   Að því mæltu tók hinn ágæti Menelás blóðug vopnin 
af líkinu, og fékk þau mönnum sínum, en fór sjálfur inn í 
flokk forvígismannanna.

643   Þá hljóp að honum Harpalíon, sonur Pýlemeness konungs; 
hann hafði farið til Trójuborgar með föður sínum til 
að berjast, en komst ekki heim aftur til ættjarðar sinnar. Þegar 
hann komst í færi, lagði hann spjóti í miðjan skjöld Atreifssonar, 
en gat ekki komið eirvopninu í gegn; hopaði hann þá 
aftur í flokk félaga sinna til að firra sig bana, og skyggndist 
um alla vega, að engi gæti komið sári á hann. En í því hann 
fór í burt aftur, skaut Meríónes að honum eirsleginni ör; kom 
skotið í hægra þjóhnappinn, og gekk örin í gegn og kom út 
fyrir neðan blöðruna undir beininu; settist hann þá niður, 
þar sem hann var, og andaðist í höndum vina sinna; lá hann 
endilangur á jörðinni, sem ánumaðkur, en svart blóðið vall út 
af honum og vætti jörðina. Hinir hugstóru Paflagónar stumruðu 
yfir honum, lyftu honum upp á kerru og fluttu hann harmþrungnir 
til ennar helgu Ilíonsborgar; þar gekk faðir hans með 
þeim, og út hellti tárum, en fékk engri hefnd fram komið fyrir 
víg sonar síns.

660   Paris varð mjög gramur í geði af falli hans, því hann 
var gestfélagi hans í landi Paflagóna, og til að hefna hans, 
skaut hann eirsleginni ör. Maður er nefndur Evkenor; hann var 
sonur spámannsins Polýíduss; hann var auðugur maður og 
hraustmenni; hann átti heimili í Korintuborg. Hann sté á skip, 
þó hann vissi fyrir bana sinn, því hinn ágæti Polýídus hinn 
gamli hafði oft sagt honum, að hann mundi verða sóttdauður 
heima í húsi sínu, eða falla fyrir Trójumönnum hjá skipum 
Akkea; vildi Evkenor því komast hjá hvorutveggju, bæði hörðum 
átölum af Akkeum og svo hinni viðurstyggilegu sótt; þótti 
honum hvortveggja mikil hugraun. Paris skaut hann undir 
kjálkann fyrir neðan eyrað, og leið þá skjótt lífið úr limum 
hans, og sveif yfir hann ógurlegt myrkur.

673   Þannig börðust þeir, sem eldur brynni. Hektor, ástvinur 
Seifs, hafði ekki frétt og vissi ekki, að menn hans féllu fyrir 
Argverjum vinstra megin skipanna, og að við sjálft lá, að 
Akkear mundu sigur hafa; því hinn jarðráðandi Landaskelfir 
eggjaði Argverja svo ákaft fram, og varði þá sjálfur af afli. 
Hektor hafðist við, þar sem hann eitt sinn hafði stokkið á hliðið 
og garðinn, og rofið þéttar fylkingar hinna skjaldbúnu Danáa. 
Þar voru fyrir skip Ajants (þ.e. Öyleifssonar) og Prótesílásar; 
voru þau sett þar upp á strönd hins gráa hafs; en þar upp frá 
hafði garðurinn verið hlaðinn lægri; var þar því hörðust aðsókn 
bæði af fótgönguliði og kerruliði.

685   Böyótar og hinir síðkyrtluðu Íónar, Lokrar, Fiðjumenn 
og hinir frægu Epear, sem hér voru fyrir, höfðu fullt í fangi 
að verja skipin fyrir áhlaupi Hektors, og ekki gátu þeir hrundið 
af sér hinum ágæta Hektori, því hann var líkur eldsloga. Þar 
var fyrir einvalalið Aþenumanna; fyrirliði þeirra var Menesteifur 
Petásson, og fylgdu honum þeir Fídas, Stikkíus og hinn 
hrausti Bías, en fyrir Epeum var Meges Fýleifsson, Amfíon 
og Drakíus, en fyrir Fiðjumönnum Medon og hinn herdjarfi 
Podarkes; var Medon bróðir Ajants, en launsonur hins ágæta 
Öyleifs; hann hafði vegið mann, bróður stjúpmóður sinnar 
Eríopisar, er Öyleifur átti, og fyrir því bjó hann í Fýlaksborg, 
langt frá ættjörðu sinni. En Podarkes var sonur Ifíkluss Fýlakssonar; 
stóðu þeir alvopnaðir fyrir framan hina hugstóru Fiðjumenn, 
og börðust, skipunum til varnar, næstir Böyótum. Hinn 
skjóti Ajant Öyleifsson stóð ekki mjög langt frá Ajant Telamonssyni, 
og var allskammt bili milli þeirra. Svo sem tvö 
dumbrauð naut draga sterkan plóg á nýplægingi, og hafa bæði 
jafnan áhuga, brýzt mikill sviti fram undan hornum þeirra; 
er það ekki nema okið eitt, er skilur milli þeirra, þar er þau 
þrauka áfram eftir plógfarinu, meðan plógurinn ristir akurlandið: 
svo nærri stóðu þeir Ajantar hvorr öðrum; fylgdu 
Telamonssyni margir hraustir liðsmenn, sem tóku við skildi 
hans af honum; þegar lúi og sviti mæddi kné hans. En Lokrar 
fylgdu ekki hinum hugstóra Öyleifssyni; báru þeir ekki áræði 
til að standa í fastabardaga; því þeir höfðu ekki eirbúna, fexta 
hjálma, og enga kringlótta skjöldu eða eskispjót, heldur fylgdust 
þeir með til Ilíonsborgar, treystandi bogum sínum og vel 
fléttuðum slönguböndum; veittu þeir Trójumönnum harða skothríð 
og rufu fylkingar þeirra. Því var það, að menn Ajants 
Telamonssonar stóðu að framanverðu, búnir glæsilegum vopnum, 
og börðust við Trójumenn og hinn eirbrynjaða Hektor; 
en Lokrar leyndust að baki hinna, og skutu þaðan; gáðu Trójumenn 
ekki að berjast, því örvarnar töfðu fyrir þeim.

723   Nú mundu Trójumenn við illan leik hörfað hafa frá 
skipunum og búðunum til hinnar veðurnæmu Ilíonsborgar, ef 
Polýdamant hefði ekki gengið til hins djarfa Hektors og mælt 
til hans: „Bágt áttú með, Hektor, að gegna tillögum manna. 
Þess vegna, að guð hefir veitt þér atgjörvi fremur öðrum mönnum 
til hernaðar, viltu þar fyrir vera öðrum mönnum framar 
að ráðkænsku? Engi getur þó öðlazt allt einn. Sumum veitir 
guð hreysti í hernaði; öðrum leggur hinn víðskyggni Seifur í 
brjóst gott vit, og njóta þess margir menn; hefir vitur maður 
oft frelsað með því margan mann; og þó hefir hann bezt af 
því sjálfur. Nú skal eg segja, eins og mér virðist vera tiltækilegast. 
Með því ófriðurinn geisar nú alla vega umhverfis um þig, 
og Trójumenn, eftir að þeir komust upp á garðinn, þá hafa 
sumir þeirra hörfað frá aftur með vopnum sínum, en sumir 
hafa dreift sér um skipin og berjast þar fámennir við mikinn 
liðsmun: þá skaltú fara aftur og stefna hingað öllum hinum 
hraustustu; síðan skulum vér hyggja vel að öllu, hversu fram 
skal fara, hvort vér eigum heldur að ráðast á hin margþóftuðu 
skip, og vita, ef guð vill veita oss sigur, eða skulum vér að svo 
búnu hverfa frá skipunum, án þess að bíða meira tjón. Því víst 
em eg hræddur um, að Akkear gjaldi að fullu skuld þá, er 
vér eigum hjá þeim síðan í gær; því enn er hjá skipum þeirra 
sá maður, er aldrei verður saddur á ófriði, og hygg eg, að 
hann verði ekki lengur með öllu afskiptalaus af orustunni“.

748   Þannig mælti Polýdamant, og líkaði Hektori þetta heilræði; 
hann mælti til hans skjótum orðum: „Polýdamant, haltú 
hér hjá þér öllum hinum hraustustu; en eg ætla að fara þangað 
og hlutast til um orustuna; mun eg brátt koma aftur, þegar 
eg hefi skipað þar öllu í hag“.

754   Þannig mælti hann, og fór af stað kallandi, líkur snjóþöktu 
fjalli; hann fór sem fugl gegnum flokka Tróverja og 
liðsmannanna. Þustu þá allir til Polýdamants Panþóussonar, þá 
er þeir heyrðu rödd Hektors; en hann fór aftur og fram meðal 
frumherjanna, og leitaði, ef hann fyndi nokkurstaðar þá 
Deífobus, hinn sterka höfðingja Helenus, Adamant Asíusson 
og Asíus Hyrtaksson. Hann fann þá, en þeir voru þá bæði lestir 
og líflátnir; lágu sumir þeirra hjá skutstöfnum á skipum Akkea, 
þeir er líf sitt höfðu látið fyrir Argverjum; sumir þeirra voru 
uppi á garðinum, og voru skotnir og höggnir. En vinstra megin 
hins hörmulega bardaga hitti hann hinn ágæta Alexander, 
mann hinnar hárfögru Helenu; var hann að hughreysta menn 
sína og hvetja þá til orustu. Hektor gekk til hans, og mælti 
þessum smánarorðum: „Þú óláns-Paris, manna fríðastur sýnum, 
en hleypur sem galinn eftir hverri konu og glepur hana! 
Hvar er nú Deífobus og hinn sterki höfðingi Helenus, Adamant 
Asíusson og Asíus Hyrtaksson? Hvar er nú Oþrýoneifur? Hin 
háva Ilíonsborg er nú með öllu til grunna gengin, og þér bráður 
bani vís“.

774   Hinn goðumlíki Alexander svaraði honum: „Gjarnt er 
þér, Hektor, að saka þann, sem saklaus er. Það ætla eg, að eg 
muni í eitthvert annað skipti hafa meir hliðrað mér við orustu, 
en nú geri eg, og ól þó ekki móðir mín mig þreklausan með 
öllu; því frá því er þú vaktir orustu hjá skipunum með mönnum 
þínum, upp frá því höfum vér verið hér og allt af átt við 
Danáa að skipta. Félagar vorir, er þú spyr eftir, eru dauðir; 
tveir einir komust burtu, þeir Deífobus og hinn sterki höfðingi 
Helenus, báðir særðir á hendi með löngum spjótum, en Kronusson 
forðaði þeim við dauða. Far þú fyrir, hvert sem hjarta þitt 
og hugur býður þér, en eg mun fylgjast með þér með áhuga; 
vonar mig, að eg liggi ekki á liði mínu, að því er eg hefi orku 
til; en hversu mikill sem áhuginn er, má engi maður berjast 
fram yfir orku sína“.

788   Með þessum orðum sannfærði kappinn bróður sinn. Fóru 
þeir nú, þangað sem mest var orustan og hergnýrinn, þar sem 
þeir voru Kebríones og hinn ágæti Polýdamant, Falkes og 
Orþeus og hinn goðumjafni Polýfetes, Palmýs, og Askaníus 
og Morýs Hippotíonssynir; þeir höfðu komið daginn fyrir frá 
hinni frjólendu Askaníu, og áttu að skiptast um við menn, en 
Seifur sendi þá í það skipti fram í bardagann. Nú gengu Tróverjar 
fram, líkir fellibyl óhemjandi vinda, sem fer til jarðarinnar 
með þrumu föður Seifs og steypist á sjóinn með ógurlegum 
gný; þjóta þar þá upp margar öldur hins brimótta hafs, 
hvítfyssandi holgeiflur, hvor á fætur annarri: þannig fylgdu 
Trójumenn fyrirliðum sínum í þéttskipuðum flokkum, hverr 
flokkur á fætur öðrum, og glóaði á þá af eirmálmi. En Hektor 
gekk fremstur Príamsson, líkur hinum mannskæða Aresi; hann 
hafði fyrir sér kringlóttan skjöld, þykklagðan af húðum og 
mjög eirsleginn, en skínandi hjálmur bifaðist á höfði hans. 
Hann steig fram og freistaði alla vega um kring fylkingarnar, 
hvort þær mundu hörfa undan sér, þar er hann gengi fram með 
skjöldinn fyrir sér; en hann gat ekki skelft hugann í brjóstum 
Akkea; gekk Ajant fyrstur fram; hann skálmaði stórum, 
og skoraði á Hektor: „Kom þú nær, vinur (kvað hann)! Hví 
hræðir þú svo Argverja? Vér Akkear erum að vísu ekki óherkænir, 
en nú erum vér kúgaðir af hinni hörðu svipu Seifs. 
Þú munt þó víst gera þér í hug, að þú munir fá lagt skip vor 
í eyði, en brátt mun það sýna sig, að vér höfum og hendur 
fyrir oss. Fyrr mun yðar fjölbyggða borg verða tekin og lögð 
í eyði af oss; og skammt hygg eg þess að bíða, að þú munt á 
flótta leggja, og biðja föður Seif og aðra ódauðlega guði, að 
hinir faxprúðu hestar þínir, er munu svipa þér í moldrokunni 
yfir völlinn til borgarinnar, mætti verða fljótari en 
haukar“.

821   Þegar hann hafði þetta mælt, flaug fugl nokkurr til 
hægri handar honum; það var háfleyg örn. Þá æpti her Akkea 
upp; urðu menn hughraustir við þessa jarteikn. Þá svaraði 
hinn frægi Hektor: „Þú orðmargi, mikilláti Ajant, en að þú 
skulir mæla slíkt! Eg vildi eg væri eins viss um að vera eilíflega 
sonur Seifs ægisskjalda og hinnar tignarlegu Heru, og að 
eg væri svo virtur, sem Aþena og Appollon eru virt, eins og 

eg er viss um það, að þessi dagur mun verða hartnær öllum 
Argverjum óhamingjudagur; þú munt og einn af þeim, sem 
drepinn verður, ef þú ber áræði til að bíða eftir hinu langa 
spjóti mínu, sem slíta mun í sundur þitt liljufríða hörund; 
en hundar og hræfuglar Trójumanna munu seðja sig á ístru 
þinni og holdi, þegar þú ert fallinn hjá skipum Akkea“.

833   Að því mæltu gekk hann á undan, og fylgdu honum 
menn hans með ógurlegum gný, en herinn, sem á baki var, 
laust upp ópi. Hins vegar æptu Argverjar upp; létu þeir ekki 
fallast vörnina, heldur biðu hinna hraustustu Trójumanna, er 
þá fóru á móti þeim. En óp hvorratveggju bar upp í uppheimsloftið 
og upp til ljóssala Seifs.





FJÓRTÁNDI ÞÁTTUR


LEIKINN SEIFUR.


NESTOR heyrði ópið inn, þar er hann drakk; mælti hann 
þá skjótum orðum til Asklepíussonar: „Hygg að, ágæti 
Makáon, hversu þetta muni fara; óp hinna ungu hermanna 
vex æ meir og meir hjá skipunum. En þú sit hér og 
drekk skært vín, þar til er hin fagurlokkaða Hekameda hefir 
gert þér heita laug, og þvegið af þér hið storkna blóðhlaup; 
en eg ætla að fara og bregða mér snöggvast út, að skyggnast 
um“.

9   Að því mæltu tók hann vel smíðaðan skjöld einn, er lá í 
búðinni; hann glóði allur af eirmálmi; þann skjöld átti sonur 
hans, hinn hestfimi Þrasýmedes, en hann hafði aftur skjöld 
föður síns. Nestor tók í hönd sér sterkt spjót, með hvössum 
eiroddi, gekk út úr búðinni og sá skjótt, í hvert óefni komið 
var: Akkear á hrakningi, en hinir stórhuguðu Trójumenn að 
baki í hælum þeim, og garður Akkea niðurbrotinn. Svo sem 
hafið mikla verður mórautt af lognöldu, þá er það veit einhverneginn 
á sig snarlegt áhlaup þjótandi vinda, og fellur það 
þá á hvorugan bóginn, fyrr en ofan stígur einhver eindreginn 
vindur frá Seifi: svo tvískiptist hugur hins gamla manns, og 
velkti fyrir sér, hvort hann skyldi ganga í flokk hinna hestfimu 
Danáa, eða til hershöfðingjans Agamemnons Atreifssonar. 
En er hann hugsaði þetta fyrir sér, þókti honum ráðlegra 
að ganga til Atreifssonar. En hinir börðust meðan og drápu 
hvorir aðra; glumdi í hinum harða eirmálmi utan á þeim, þá 
þeir voru lagðir með sverðum og tvíeggjuðum spjótum.

27   Nú mættu Nestori konungarnir, fóstursynir Seifs, þeir 
er særðir höfðu verið með eirvopnum, og gengu nú upp frá 
skipum sínum, þeir Týdeifsson, Odysseifur og Agamemnon 
Atreifsson; höfðu skip þeirra upp verið sett á strönd hins gráa 
hafs langt frá orustustaðnum. Því fyrstu skipin höfðu menn 
sett á land upp, og reist garðinn fyrir aftan skutstafna þeirra. 
Nú þó ströndin væri næsta víð um sig, þá gat hún þó ekki 
rýmt öll skipin, og varð heldur þröngt fyrir herinn. Því var 
það, að þeir settu upp skipin í raðir, hvort aftur af öðru, og 
fylltu svo alla hina víðu sjávarströnd, allt í milli nesjanna. Nú 
langaði þá til að vita um hergnýinn og orustuna, gengu nú 
allir saman og studdust við spjót sín, og var þeim sárt í hug. 
Nú mætti þeim hinn gamli Nestor, og hnykkti þeim Akkeum 
mjög við. Tók þá hinn voldugi Agamemnon til orða, og mælti 
til hans: „Nestor Neleifsson, þú mikli sómi Akkea, hví ertu 
hingað kominn úr hinum mannskæða bardaga? Hræddur er 
eg um, að hinn sterki Hektor komi nú fram heityrðum þeim, 
er hann eitt sinn hafði frammi á samkomu Trójumanna, að 
hann skyldi ekki fyrr aftur hverfa frá skipunum til Ilíonsborgar, 
en hann hefði brennt skipin í eldi og drepið mennina. Svo 
fórust honum orð á samkomunni, og mun það nú allt fram 
koma. Mikið er til þess að vita, að hinir fagurbrynhosuðu 
Akkear skuli setja í hug sér ógeð við mig, eins og Akkilles 
gerir, og að þeir skuli ekki vilja berjast hjá skutstöfnum skipanna“.

52   Hinn gerenski riddari Nestor svaraði honum: „Þetta er 
nú og fram komið, og sjálfur hinn háþrumandi Seifur mun 
ekki fá því umbreytt. Því nú er sá garður hruninn, er vér treystum 
á, að hann mundi verða óbilug vörn fyrir skip og menn, 
en Akkear eiga sífellt í endalausum bardaga hjá hinum fljótu 
skipum, og ekki verður framar séð, hversu vel sem að er gáð, 
hvoru megin aðsókn er gerð að Akkeum; svo eru þeir drepnir 
niður hverr um annan, en ópið gengur til himins. Hugleiðum 
nú, hversu nú áhorfist, og vitum, hvort nokkuð verður ráðum 
við komið; vil eg ekki ráða yður til að ganga í orustu, því ótækt 
er fyrir særða menn að berjast“.

64   Herkonungurinn Agamemnon svaraði honum: „Nestor, 
fyrst svo er komið, að Akkear berjast nú hjá skutstöfnum 
skipa sinna, og garður sá, sem hlaðinn var, er ekki orðinn að 
neinu liði; og díkið ekki heldur, er Danáar hafa svo mikið 
fyrir haft, og sem þeir gerðu sér í hug að verða mundi óbilug 
vörn fyrir skip og menn, þá hlýtur það víst að vera vilji 
hins afar sterka Seifs, að Akkear skuli verða drepnir hér niður 
frægðarlausir langt í burtu frá Argverjalandi. Man eg þær 
tíðirnar, að hann veitti Danáum lið af miskunn sinni; en nú 
finn eg, að hann vegsamar Trójumenn jafnt hinum sælu goðum, 
en heftir hugmóð vorn og hendur vorar. Heyrið nú, gerum 
nú allir, eins og eg mæli fyrir. Vér skulum setja fram á 
djúpan sæ öll þau skip, er fremst eru upp sett við sjóinn, og 
láta þau liggja við stjóra, þar sem djúpt er, þar til hin himneska 
nótt kemur, ef Trójumenn annars halda sér frá ófriðnum á 
náttarþeli. Síðan skulum vér fram setja öll hin skipin. Því engum 
er láanda, þó hann flýi háskann, enn þótt á náttarþeli sé, 
og er betra að forða lífi sínu með flótta, en að vera drepinn“.

82   Hinn margráðugi Odysseifur leit til hans með reiðisvip, 
og mælti: „En að slíkt skuli þér um munn fara, Atreifsson! Þú 
hamingjulausi maður, betur væri, að þú værir fyrir einhverjum 
öðrum her, sem væri huglaus, en réðir ekki yfir oss; því á oss 
hefir Seifur það lagt, að standa í hættulegum ófriði frá æsku 
vorri og allt fram á ellidaga, svo að hverr af oss skuli tortýnast. 
Ætlar þú þér þá að yfirgefa þannig hina strætabreiðu borg 
Trójumanna, er vér höfum þolað svo margt illt fyrir? Þegi 
þú, svo engi Akkea heyri þessa tillögu. Engi maður, sem vit 
hefir í brjósti sér, og á veldissprota heldur og ráð hefir yfir svo 
mörgum mönnum, sem þú átt yfir að ráða meðal Argverja, 
lætur sér slíkt um munn fara. Líkar mér nú með engu móti 
ráð það, er þú hefir upp borið, þar sem þú ræður til að setja 
hin þóftusterku skip á sjó fram, nú þegar slegið er í orustu og 
ófrið, til þess Trójumenn, sem þó bera hærra hlut, fái enn 
heldur ósk sína, en yfir oss svífi bráður bani; því ekki munu 
Akkear fá afstýrt styrjöldinni, ef skipin verða fram sett til 
sjávar, heldur munu þeir leita sér undanfæris, og ekki halda 
uppi bardaga. Þá mun tillaga þín, þjóðhöfðingi, verða heldur 
óhagleg“.

103   Agamemnon herkonungur svaraði honum: „Mjög hefir 
þú snortið hjarta mitt, Odysseifur, með þessari hinni hörðu 
ræðu þinni. En ekki er það ráð mitt, að synir Akkea setji hin 
þóftusterku skip fram til sjóvar, nema þeir sjálfir vilji. Komi 
nú einhverr, ungur eða gamall, og leggi til betra ráð, en þetta 
er; þá skyldi eg verða feginn“.

109   Þá mælti hinn rómsterki Díómedes: „Hér er maðurinn; 
ekki munum vér þurfa hans lengi að leita, ef þér viljið 
ráð mín hafa. Bið eg, að engi yðar reiðist eða láti sér fyrir 
þykja, þó eg sé yðar yngstur að aldri. Verð eg að segja það, 
að eg em af ágætum föður kominn. Því Porþeifur átti þrjá 
fræga sonu; þeir bjuggu í Plevronsborg og hinni hálendu 
Kalýdonsborg; einn var Agríus, annar Melas, hinn þriðji var 
riddarinn Öynefur, faðir föður míns; hann var þeirra fremstur 
að hreysti. Afi minn bjó þar kyrr, en faðir minn varð að fara 
úr landi, og settist hann að í Argverjaborg, því svo mun Seifur 
og aðrir guðir hafa til ætlazt. Hann kvongaðist einni af dætrum 
Adrastuss; hann átti auðugt bú, gnóga hveitiakra og marga 
eikigarða þar umhverfis; hann átti og mikinn fénað; hann 
var öllum Akkeum spjótfimari. Munuð þér víst heyrt hafa, að 
þessi saga er sönn. Fyrir því skuluð þér ekki ætla, að eg sé af 
lítils háttar ætt eða þreklaus, og ekki fyrirlíta þá tillögu, sem 
eg ber upp í heyranda hljóði, öllum til góðs. Heyrið, leggjum 
nú hart á oss og förum til bardagans, þó vér séum sárir; þar 
skulum vér vera úr skotmáli og ekki ganga í bardaga, að engi 
vor fái sár á sár ofan. Vér skulum heldur eggja liðið, og hleypa 
þeim fram, sem áður hafa gengið úr orustunni af sérhlífni, 
og berjast ekki“.

133   Þannig mælti hann, en þeir gegndu honum fúslega og 
fóru að ráðum hans; gengu nú af stað, og fór herkonungurinn 
Agamemnon fyrir þeim.

135   Hinn frægi Landaskelfir hélt nú engan blindingsvörð, 
heldur fór hann með þeim, og var hann nú í gamals manns 
líki. Hann hélt í hægri hönd Agamemnons Atreifssonar, og 
mælti til hans skjótum orðum: „Atreifsson, nú mun hið meingjarna 
hjarta Akkils gleðjast í brjósti honum, þegar hann lítur 
mannfall og flótta Akkea; því hann er síður en ekki brjóstgóður 
maður. Svo tortýnist hann, og steypi honum guð í 
ógæfu! En hinir sælu guðir eru vissulega enn ekki orðnir reiðir 
þér, heldur munu fyrirliðar og höfðingjar Tróverja enn fylla 
ryki hinn víða völl, en sjálfur muntu horfa á, þar sem þeir 
flýja frá skipunum og búðunum“.

147   Að því mæltu kallaði hann hátt, og fór geysandi yfir 
völlinn. Svo hátt sem níu eða tíu þúsundir manns æpa í orustu, 
þá þeir hafa vakið Aresarrimmu, svo miklu ópi hratt 
hinn voldugi Landaskelfir upp frá brjósti sínu; skaut hann þá 
miklum þrótt í hjarta sérhvers af Akkeum, til að vera án afláts 
í ófriði og bardögum.

[Mynd: Snyrting.]

153   Hera gullinsessa stóð upp á Ólympi, og litaðist um ofan 
af einum tindinum; varð hún þegar þess vör, að albróðir 
hennar og mágur hafði annríki mikið á hinum mannfræga vígvelli, 
og varð hún glöð í huga. Gat hún þá að líta, hvar Seifur 
sat á efsta tindi hins lækjótta Ídafjalls; var hann henni mjög 
óvinveittur í þeli niðri. Þá hugsaði hin mikileyga, tignarfulla 
Hera með sér, hversu hún mætti véla hug Seifs ægisskjalda; 
leizt henni það ráð bezt, að fara ofan til Ídafjalls í hinu bezta 
skarti sínu, ef svo mætti verða, að hann fýsti að hvíla með 
ástarblíðu við hlið sér, og skyldi hún þá bregða meinlausum og 
mjúkum svefni á brár honum og yfir hið vizkufulla hugskot 
hans. Hún gekk þá til svefnherbergis þess, er Hefestus sonur 
hennar hafði smíðað henni; hafði hann læst hinum vel felldu 
hurðum við dyrustafina með leyniloku; þeirri loku skaut engi 
frá af guðunum, nema hún. Þegar hún var hér inn komin, 
lagði hún aftur hinar glæsilegu hurðir. Fyrst þó hún öll óhreinindi 
af sínu unaðsfulla hörundi með ódáinsvökva, smurði sig 
síðan með ódauðlegri, þægilegri, ilmsætri viðsmjörsviðarfeiti, 
sem hún átti; þó ekki kæmi nema einhver hreyfing á þetta 
viðsmjör í hinni eirföstu höll Seifs, þá lagði þó ilminn af því 
til jarðar jafnt og himins. En er hún hafði smurt hið fríða 
hörund sitt með þessu viðsmjöri og greitt hár sitt, fléttaði hún 
með höndum sínum hina ljómandi, fögru, ódauðlegu hárlokka 
á hinu ódauðlega höfði sínu. Þá lagði hún yfir sig ódauðlega 
skikkju; þá skikkju hafði Aþena búið til handa henni, og 
vandað mjög og fágað, og gert þar á margs konar glit; síðan 
krækti hún að sér skikkjunni framan á brjóstinu með gullpörum.
Hún gyrti sig með linda; í honum voru hundrað skúfar; 
í hina fagurboruðu eyrnasnepla sína smeygði hún vönduðum 
eyrnahringum með þremur tölum í; ljómaði af þeim mikil fegurð. 
Þá faldaði hin ágæta gyðja höfuð sitt með fagri, nýgjörðri
höfuðblæju; var sú blæja hvít, sem sól; síðan batt hún fagra 
sóla undir sína þriflegu fætur. En er hún hafði búið sig í allt 
skartið, gekk hún út úr herberginu, kallaði til sín Afrodítu, 
þangað sem aðrir guðir voru ekki nærri, og mælti til hennar: 
„Viltu gera nokkuð fyrir mig, sem eg vil mælast til, dóttir 
góð? Eða muntu synja mér, og reiðast mér fyrir það, að eg
hjálpa Danáum, en þú Tróverjum?“

[Mynd: Snyrting.]

193   Afrodíta, dóttir Seifs, svaraði henni: „Hera, þú tignarlega 
gyðja, dóttir hins mikla Kronusar, seg, hvað þér er í
huga, og skal eg gjarna gera það, ef eg má, og verði því til 
leiðar komið“.

197   Hin vélráða, tignarlega Hera mælti til hennar: „Ljá mér 
nú þá ást og yndi, er þú sigrar með alla ódauðlega guði og 
dauðlega menn; því eg ætla nú til endimarka hinnar björgulegu 
jarðar, að finna Ókean, uppruna goðanna, og móður 
Teþýsi; þau tóku við mér af Hreu, þegar hinn vígskyggni 
Seifur fékk Kronusi bústað niðri undir jörðunni og hinu ófrjóva 
hafi, og veittu mér gott uppeldi og uppfóstur í húsum sínum. 
Nú ætla eg að fara og finna þau, og skera úr deilu þeirri, er 
enn er óútkljáð þeirra milli; hafa þau nú í langan tíma, síðan 
er reiðin rann í skap þeim, haldið sér frá hvílubrögðum og 
ástaratlotum hvort við annað. Geti eg nú með fortölum talið 
þeim hughvarf, og komið þeim til að ganga í rekkju sína og 
njóta yndis saman, þá mun eg ávallt hafa hylli þeirra og 
vináttu“.

211   Hin brosmilda Afrodíta svaraði henni: „Ekki má eg, 
og ekki sæmir mér að synja þess, er þú mælist til, því þú 
hvílir í faðmi hins ágætasta Seifs“.

[Mynd: Aþusfjall.]

214   Að því mæltu leysti hún af brjósti sér útsaumað band; 
það var fjölskreytt; voru þar á allir hennar töfrar; þar var á 
ástin og eftirlöngunin, og þar var á hið elskulega blíðuhjal, 
sem stelur burtu viti hyggnustu manna. Hún fékk henni bandið, 
tók til orða og mælti: „Taktu nú við, stíktu þessu fjölskreytta bandi í barm þinn; þar á eru allir mínir töfrar, og 
hygg eg, að þú munir ekki fara erindisleysu“.

222   Þannig mælti hún; þá brosti hin mikileyga Hera, og 
stakk bandinu brosandi í barm sér.

224   Síðan gekk Afrodíta, dóttir Seifs, heim til sín, en Hera 
þusti ofan af Ólympstindi; fór hún yfir Píeríu og hið fagra 
Emaþíuland; þaðan geisaði hún yfir hin snjólögðu fjöll hinna 
reiðfimu Þrakverja, og fór eftir hæstu fjallatindum, og kom 
ekki við jörðina. Frá Aþusfjalli fór hún yfir hið bylgjótta haf 
og kom til Lemnus, borgar hins ágæta Þóants. Þar hitti hún 
Blund, bróður Dauða; hún tók í hönd honum, tók til orða 
og mælti: „Blundur, konungur allra guða og allra manna. 
Þú hefir heyrt bón mína fyrri, vert einnig nú við bæn minni, 
en eg skal þér þakkir fyrir kunna alla daga. Svæf þú hin björtu 
augun í höfði Seifs, þegar eg em lögzt hjá honum með ástarhótum. 
Eg skal gefa þér gjafir í staðinn, fagran hástól af gulli, 
sem aldrei skal eyðast; skal Hefestus, sonur minn, hinn fótlami, 
smíða hann og vanda sem bezt, og gera á hann fótaskör 
undir niðri, og getur þú lagt þar á hina sællegu fætur 
þína, þá er þú situr að mannboðum“.

242   Hinn svefnhöfgi Blundur svaraði henni: „Hera, tignarlega 
gyðja, dóttir hins mikla Kronusar, hægt mundi mér veita, 
að svæfa hvern annan af hinum eilífu guðum, og þó væru 
straumar fljótsguðsins Ókeans, sem er uppruni alls; en Seif 
Kronusson má eg ekki nálgast, og ekki svæfa hann, nema þegar 
hann býður mér sjálfur. Það var eitt sinn fyrr meir, að bænastaður 
þinn gerði mig hygginn; það var þann dag, er hinn 
ofurhugaði sonur Seifs sigldi frá Ilíonsborg, eftir að hann hafði 
lagt í eyði borg Trójumanna. Þá breiddi eg mig í svefnhöfga 
alla vega kring um Seif ægisskjalda, og svæfði svo hugskot hans; 
en þú hafðir ill ráð í hyggju, hleyptir stríðum stormvindum 
yfir hafið, og hraktir son Seifs til hinnar fjölbyggðu Kóeyjar; 
var hann þá viðskila orðinn við alla vini sína. En er Seifur
vaknaði, varð hann reiður; þeytti hann þá guðunum hingað
og þangað um höllina, en vildi helzt af öllum finna mig; og
þá hefði hann varpað mér ofan úr uppheimslofti og niður í
sjó, svo eg hefði aldrei sézt síðan, ef Nótt, sú er guði og menn 
sigrar, hefði ekki bjargað mér. Á hennar náðir flýði eg; en 
hann hætti þá leitinni, þó hann væri reiður, því honum þókti 
mikið fyrir að gera það, sem hinni svipulu Nótt væri móti 
skapi. Og nú biður þú mig aftur að gera aðra bón þína, sem 
er ógerandi“.

263   Hin mikileyga, máttuga Hera svaraði honum: „Hví dettur
þér þetta í hug? Hvort hugsar þú, að hinn víðskyggni 
Seifur muni taka sér jafnnærri liðveizluna við Trójumenn, og 
hann gerði, þá er hann reiddist fyrir hönd Heraklesar, sonar 
síns? Kom þú nú, eg skal gifta þér eina af hinum yngri Þokkagyðjum, 
og skal hún verða eiginkona þín“.

270   Þannig mælti hún, en Blundur varð glaður við, svaraði 
henni og mælti: „Kom þú þá, og vinn mér eið við hið óbrigðilega 
Stýgarvatn, og legg aðra hönd þína á hina margfrjóvu 
jörð, en hina á hinn glæfagra sjó, svo allir undirheimaguðir, 
þeir er hjá Kronusi eru, séu vottar okkar, að þú viljir gifta
mér eina af hinum yngri Þokkagyðjum, Pasíþeu, sem eg ávallt 
hefi haft hug á“.

[Mynd: Þokkagyðjurnar.]

277   Svo mælti hann, en hin hvítarmaða gyðja Hera gerði, 
sem hann bað; hún sór, sem hann mæltist til, og nefndi á nafn 
alla Niflheimsguði, þeir er kallaðir eru Títanar. En er hún 
hafði svarið og unnið eiðinn, þá gengu þau af stað frá Lemneyjarborg, 
og þaðan til Imbreyjarborgar; þau voru íklædd skýmökkva, 
og bar þau skjótt yfir. Þaðan komu þau til hins lækjótta 
Ídafjalls, móður dýranna, þar sem heitir Lektarnes; þar 
komu þau fyrst af hafi, og gengu þar á land upp, en efstu toppar
skógarins bærðust undir fótum þeirra. Hér var Blundur eftir, 
áður en hann kæmi í augsýn Seifs. Hann sté upp í eitt mjög 
hátt furutré; það var þá allra eika hæst á Ídafjalli, og mændi 
í loft upp allt til himins. Þar sat hann, hulinn furukvistum, 
líkur hvellum fjallfugli, þeim er guðir kalla eirsmyril, en 
mennskir menn nátthauk.

292   Hera gekk skyndilega upp á Gargarsmúla, sem er efstur 
á hinu háva Ídafjalli. Þá gat skýsafnarinn Seifur að líta hana;
og jafnskjótt er hann leit hana, þá breiddi ástin sig yfir hans 
vizkufulla hugskot, viðlíka og þá þau áttu saman hina fyrstu 
ástafundi og samrekktu á laun við foreldra sína. Hann nam 
staðar frammi fyrir henni, tók til orða og mælti: „Hvert ætlar 
þú, Hera, er þú kemur hingað ofan frá Ólympi? Hér eru 
öngvir hestar eða kerra handa þér til að aka á“.

300   Hin vélráða drottning Hera mælti til hans: „Eg ætla 
til endimarka hinnar björgulegu jarðar, að finna Ókean, uppruna 
goðanna, og móður Teþýsi, er upp fæddu mig og fóstruðu 
í húsum sínum. Þau fer eg að finna, til að skera úr deilu 
þeirri, er enn er óútkljáð þeirra í milli; hafa þau nú í langan 
tíma, síðan er reiðin rann í skap þeim, haldið sér frá hvílubrögðum 
og ástaratlotum hvort við annað. Hestar mínir standa 
á undirlendi hins lækjótta Ídafjalls, og mega þeir bera mig 
yfir láð og lög. En þín vegna kem eg nú hingað ofan af 
Ólympi, í þeirri veru, að þú ekki reiðist mér síðar meir, þó 
eg kunni að fara í kyrrþey til húss hins straumdjúpa Ókeans“.

312   Skýsafnarinn Seifur svaraði henni og sagði: „Þangað getur 
þú ferðazt síðar meir, Hera. En komum við nú bæði, látum 
okkur ganga til hvílu og njóta yndis saman! Því aldrei hefir 
elska til nokkurrar gyðju eða konu útbreiðzt svo í brjósti mínu 
og sigrað svo hugskot mitt; ekki þá eg elskaði konu Ixíons 
(Díu), er ól Píríþóus, hinn goðumjafna ráðsnilling; ekki þá 
eg elskaði hina öklafríðu Danáu Akrisíusdóttur, er ól Perseif, 
sem frábærastur var allra manna; ekki þá eg elskaði dóttur 
hins víðfræga feniska konungs, er átti við mér Mínós og hinn
goðumlíka Hradamant; ekki þá eg elskaði Semelu, eða Alkmenu 
í Þebuborg, er átti að syni hinn hugsterka IHerakles, en Semela 
ól Díonýsus, fögnuð dauðlegra manna; ekki þegar eg elskaði 
hina fagurlokkuðu drottningu, Demetru; ekki þá eg elskaði 
hina vegsamlegu Letó, og aldrei elskaði eg þig sjálfa, jafnt og 
eg elska þig nú; svo sæt eftirlöngun sigrar mig“.

329   Hin vélráða drottning Hera mælti til hans: „Harðráðasti 
Kronusson, en að þú skulir mæla slíkum orðum! Ef þig 
lystir nú að ganga til hvílu hér á tindum Ídafjalls og njóta þar 
yndis, þá er hér allt opið og öndvert. Hvernig mundi fara, ef 
einhverr hinna eilífu guða sæi okkur sofandi, færi svo og segði 
öllum guðunum frá? Ekki bæri eg við að fara aftur heim til 
hallar þinnar, þegar eg væri risin úr rekkju; því þá væri láandi, 
ef eg gerði það. En ef þú vilt þetta, og leiki þér hugur á 
því, þá áttu herbergi, sem Hefestus, sonur þinn, hefir smíðað 
og fellt þar haglegar hurðir á gætti. Göngum þangað til hvílu, 
ef þig lystir að samrekkja mér“.

341   Skýsafnarinn Seifur svaraði henni og sagði: „Hvorki 
þarftu að óttast, Hera, að þetta muni sjá nokkurr guða eða 
manna; eg skal bregða yfir þig því gullskýi, að jafnvel Helíus 
skal ekki geta séð okkur í gegnum það, og er þó hans ljós eitthvert 
hið ílitsbjartasta“.

346   Að því mæltu tók Kronusson konu sína í faðm sér; 
lét þá hin heilaga jörð upp renna undir þau nýgrænkað gras, 
döggvotan smára og saffranblóm og sverðlilju, þétta og mjúka, 
sem hélt þeim hátt upp frá jörðinni; þar lögðust þau niður í, 
og breiddu yfir sig fagurt gullský, og drupu af þvi ljómandi 
daggir.

352   Þannig svaf faðir Seifur efst á Gargarsmúla, sigraður 
af svefni og ást, og hafði konu sína í faðmi sér. En hinn svefnhöfgi 
Blundur hljóp þegar af stað til skipa Akkea, að bera 
fréttir hinum jarðkringjanda Landaskelfi. Hann gekk til hans, 
og mælti til hans skjótum orðum: „Hjálpa þú nú Danáum, 
Posídon, af alvöru, og veit þeim sigur, að minnsta kosti um
stundar sakir, meðan Seifur sefur enn þá; því eg hefi brugðið 
yfir hann mjúkum svefnhöfga, en Hera hefir lokkað hann 
til ástugra hvílubragða“.

361   Að því mæltu fór hann burt þaðan og til mannabyggða, 
og eggjaði Posídon áður enn betur að hjálpa Danáum. Stökk 
Posídon þá þegar hart fram meðal þeirra, er fremstir voru, 
og eggjaði liðið: „Argverjar (kvað hann), eigum vér þá enn 
að nýju að unna Hektori sigurs, svo hann taki skipin og afli 
sér svo frægðar? Nei, hann mælir svo og hælist um, af því 
Akkilles liggur enn, í reiðum hug, niðri við hin hvelfdu skip. 
En vér munum ekki sakna hans mjög, ef vér hinir leggjum 
léttann á að duga hverr öðrum. Heyrið nú, gerum allir, svo 
sem eg mæli fyrir. Tökum skjöldu þá, er sterkastir eru og 
mestir í hernum, og hlífum oss með, látum á höfuð vor ljómandi 
hjálma, og tökum í hönd oss hin lengstu spjót, sem vér 
höfum, og förum svo af stað, en eg mun ganga fyrstur, og 
vonar mig, að Hektor Príamsson muni ekki lengi veita viðnám, 
þó hann sé nú allákafur“.

378   Þannig mælti hann, en þeir gerðu, sem hann lagði ráð 
til. Þeir konungarnir, Týdeifsson, Odysseifur og Agamemnon 
Atreifsson, þó þeir væru sárir, þá fylktu þeir þeim sjálfir, 
gengu til hvers manns og höfðu skipti á hervopnum, fór þá 
sá, er hraustur var, í sterk vopn, en fékk veikari vopnin þeim, 
sem óhraustari var. En er þeir höfðu búið sig skínanda eirmálmi, 
gengu þeir af stað. Posídon landaskelfir fór fyrir þeim; 
hann hafði í hendi sér ógurlegt sverð, langeggjað; það var 
líkt lofteldi; það var einskis manns að ganga undir það sverð 
í enum skæða bardaga, heldur stóð öllum ótti af því.

388   Hins vegar fylkti hinn prúði Hektor Trójumönnum. Þá 
hófu þeir hina grimmustu orusturimmu, hinn bláhærði Posídon 
og Hektor hinn prúði; veitti annar þeirra lið Trójumönnum, 
en hinn Argverjum, og geystist sjóargangurinn upp að búðum 
og skipum Argverja, en þeir gengust að með miklu herópi. 
Ekki drynur hafaldan eins hátt, þegar óviðráðanlegur norðanblástur keyrir hana utan af hafi á land upp; ekki verður 
jafnmikill þytur af loganda eldi uppi í fjalldölum, þegar hann 
rís upp til að brenna skóginn; ekki gnýr vindur eins mikið í 
hálaufguðum eikum, og drynur hann þó oftast mikið, þegar 
hann reiðist: eins og þá urðu mikil óhljóð Trójumanna og 
Akkea, þegar þeir ruddust með ógurlegu herópi hvorir mót 
öðrum.

402   Hektor hinn prúði skaut fyrstur spjóti til Ajants, þegar 
Ajant snérist öndverður við honum; ekki missti Hektor, þar 
er hann skaut til; kom skotið þar á, sem báðir fetlarnir lágu 
yfir um brjóstið, skjaldarfetilinn og fetill hins silfurneglda 
sverðs, og hlífðu báðir fetlanir hinu mjúka hörundi. Hektor 
reiddist, er hið fljóta skotvopn flaug til ónýtis úr hendi honum; 
hörfaði hann þá aftur í flokk félaga sinna, og forðaði 
sér við bana. En í því hann fór aftur, tók hinn mikli Ajant 
Telamonsson upp stein einn af þeim mörgu skipskorðum, er 
þar veltust fyrir fótum manna á orustuvellinum; kom steinninn 
í brjóst Hektors fyrir ofan skjaldarröndina, nálægt hálsinum. 
Ajant slengdi steininum, sem skopparakringlu, svo steinninn 
hringsnérist. Svo sem eikitré fellur til jarðar með rótum 
fyrir reiðarslagi föður Seifs, og rýkur megnismikil brennusteinsgufa 
úr trénu, en hverjum, sem nærstaddur er og á 
horfir, fellst hugur við, því voðalegt er reiðarslag hins mikla 
Seifs: svo féll hinn sterki Hektor snögglega til jarðar í moldina, 
spjótið hrökk úr hendi hans, og þar ofan á skjöldurinn og 
hjálmurinn, en herklæðin, sem margvíslega voru eirbúin, glömruðu
utan á honum. Þá lustu synir Akkea upp ópi miklu og 
hlupu til, og væntu, að þeir mundu fá dregið hann til sín, 
og létu drífa spjótin sem óðast; en engi gat sært eða skotið 
þjóðhöfðingjann, því hinir hraustustu kappar urðu fyrri til að 
koma honum til varnar, Polýdamant, Eneas og hinn ágæti 
Agenor, Sarpedon, foringi Lýkíumanna, og hinn frækni Glákus. 
Engi hinna kappanna vanrækti heldur að verja hann, heldur 
héldu þeir hinum kringlóttu skjöldum fyrir honum til hlífðar.
En sveitungar Hektors hófu hann upp á höndum sér, og báru 
hann af vígvelli, þar til hann kom til hinna fráu hesta sinna, 
er stóðu bak við orustustaðinn hjá kerrusveininum og hinni 
fjölskreyttu kerru. Hestarnir drógu Hektor til borgarinnar, og 
andvarpaði hann þá þungt.

433   En er þeir komu að vaði hins fagurrennanda fljóts, hins, 
sveipótta Ksantuss, er hinn ódauðlegi Seifur hafði getið, þá
tóku þeir hann ofan úr kerrunni, lögðu hann á jörðina, og 
jusu vatni á hann; raknaði hann þá við og leit upp augunum. 
Þá settist hann á kné sér og spjó svörtu blóði, hneig svo á 
bak aftur til jarðar; en svört nótt sé fyrir augu hans, því skotið 
þjáði enn fjörmagn hans.

440   Nú sem Argverjar sáu, að Hektor fór burt, sóktu þeir 
enn fastar að Trójumönnum og héldu uppi bardaga. Fyrstur 
allra hljóp fram hinn skjóti Ajant Öyleifsson og lagði hvössu 
spjóti til Satníuss Enópssonar, er hin ágæta Vatnadís hafði 
átt við Enópi, þegar hann gætti nauta á Satníóisbökkum. Hinn 
spjótfrægi Öyleifsson gekk að honum og lagði hann í nárann, 
svo hann valt um koll; áttust þá Tróverjar og Danáar við 
harðan bardaga í kring um lík hans. Þá kom hinn spjótfimi 
Polýdamant Panþóusson honum til varnar; hann skaut í hægri 
öxl á Próþóenor Arelýkussyni, og gekk hið sterka spjót í
gegnum öxlina; féll hann þá til moldar og greip í jörðina 
með lófanum. Þá kallaði Polýdamant hátt og hældist um ákaflega: 
„Víst hygg eg (mælti hann), að spjótið hafi enn ekki 
til ónýtis stokkið úr hinni sterku hendi hins hugmikla Panþóussonar, 
heldur mun einhverr Argverja bera það í sér, og vona 
eg, að hann styðjist við það og fari svo niður í Hadesar heimkynni“.

458   Svo mælti hann, en Argverjum sárnaði, er hann hældist 
svo um, en mest sveið það hinum herkæna Ajanti Telamonssyni, 
því hann stóð einna næstur, þar sem Próþóenor féll;
skaut hann þá skyndilega fögru spjóti að honum, í því hann 
gekk burt aftur, en Polýdamant stökk snöggt til hliðar og
forðaði sjálfum sér við dimmri feigð, en Arkílokkus Antenorsson 
fékk skotið; því guðirnir höfðu ætlað honum dauða. Kom 
spjótið í efsta köggulinn í hnakkanum, þar sem mætist höfuð 
og háls, og sneið spjótið í sundur báðar aflsinarnar, kom höfuðið 
og munnurinn og nasirnar til jarðar miklu fyrr, en fætur hans 
og kné félli. Þá kallaði Ajant til hins fræga Polýdamants: „Hygg 
þú að, Polýdamant, og seg mér með sanni: er nú ekki jafnvígi 
komið fyrir Próþóenor, er þessi maður er veginn? Svo virðist 
mér, sem hann muni ekki vera lítils háttar maður, eða af smámennum 
kominn, þar sem hann er annaðhvort albróðir eða 
sonur hins hestfima Antenors; sýnist hann helzt hafa eitthvert 
ættarmót með honum“.

475   Svo mælti Ajant, því hann vissi vel, hverr maðurinn var, 
en Trójumönnum sveið þetta mjög sárt. Þá fór Akamant til 
og varði lík bróður síns; hann skaut Promakkus hinn böyózka, 
er þá var að draga burt líkið og hélt um fætur þess, í gegn 
með spjóti. Kallaði Akamant þá hátt upp og hældist um ákaflega: 
„Argverjar, þér örvaþrjótar, er aldrei látið af stóryrðum, 
ekki munum vér einir verða fyrir tjóni og hörmungum, heldur 
vonar mig, að þér munið og verða drepnir hér einnig. Gætið 
að, hversu hann Promakkus yðar blundar sætt, sæfður á spjóti 
mínu; vildi eg ekki láta bróður minn liggja lengi óbættan. 
Þess vegna óskar og hverr maður að eiga bróður á heimili sínu, 
til þess að bægja þaðan óhamingjunni“.

486   Svo mælti hann, en Argverjum sárnaði, er hann hældist 
svo um, en mest sárnaði það hinum herkæna Penelási. Hann 
gekk fram móti Akamanti, en Akamant beið ekki eftir áhlaupi 
Peneláss konungs; lagði Penelás þá til Ilíoneifs; hann var sonur 
hins sauðauðga Forbants, þess er Hermes unni mest allra Trójumanna 
og veitti honum fullsælu fjár; var Ilíoneifur einkasonur 
Forbants. Penelás lagði hann fyrir neðan augnabrúnina, þar 
sem augnastaðurinn er, og hleypti út augasteininum, en spjótið 
gekk í gegnum augað og í gegnum hnakkann. Þá settist Ilíoneifur 
niður, og breiddi út báðar hendur sínar; en Penelás brá

bitru sverði og hjó á þveran hálsinn, svo af tók höfuðið, og 
féll það til jarðar ásamt með hjálminum; stóð þá enn hið 
sterka spjót í auganu. Hann tók upp knapphöfðann, og mælti: 
„Skilið frá mér, Trójumenn, til föður og móður hins vaska 
Ilíoneifs, að þau skuli harma í húsi sínu; því ekki mun heldur 
kona Promakkuss Alegenorssonar eiga að fagna heimkomu 
manns síns, þegar vér sveinar Akkea förum heim aftur á skipum 
vorum frá Trójuborg“.

506   Svo mælti hann, en skjálfti kom í limu þeirra allra. 
Hverr maður skyggndist um, til að vita, hversu hann mætti 
undan komast bráðum bana.

508   Segið mér nú, Sönggyðjur, þér sem búið í Ólympssölum, 
hverr það var af Akkeum, sem fyrstur náði blóðugum hervopnum 
af felldum óvin, eftir það að hinn frægi Landaskelfir 
hafði hallað orustunni á Tróverja. Ajant Telamonsson hjó 
fyrstur Hyrtíus Gyrtíusson, foringja hinna hugsterku Mýsa. 
Antílokkus vó Falkes og Mermerus. Meríónes drap Morýs og 
Hippotíon. Tevkrus tók af lífi þá Proþóon og Perífetes. Því næst 
lagði Atreifsson í nára þjóðhöfðingjans Hyperenors; hljóp eirvopnið 
á kaf inn í iðrin, og skar þau í sundur, en sálin þaut í
skyndi út um hina eggbitnu und, og myrkur breiddi sig yfir 
bæði augu mannsins. En flesta menn drap hinn skjóti Ajant 
Öyleifsson; því engi var jafnfljótur á fæti og hann að elta flóttamenn, 
er jafnan verða felmtsfullir, þegar Seifur kemur styggð 
að þeim.




FIMMTÁNDI ÞÁTTUR

ORUSTA VIÐ SKIPIN.


EN er Trójumenn voru flúnir yfir stauragarðinn og
díkið, og margir þeirra voru fallnir fyrir Danáum, þá
stöðvuðu þeir flóttann við kerrurnar, og létu þar fyrir 
berast, voru þá bleikir af ótta. Þá vaknaði Seifur á tindum 
Ídafjalls og spratt upp frá Heru gullinsessu; hann stóð og leit 
á Trójumenn og Akkea, sá þá, að Trójumenn voru á hrakningi, 
en Argverjar að baki á hælum þeim, og að hinn voldugi 
Posídon var í liði með þeim. Hann sá, að Hektor lá fallinn á 
vellinum, og sátu sveitungar hans yfir honum; hafði hann 
erfiðan andardrátt, vissi ekki til sín, og spjó blóði, því hann 
hafði fengið sár af þeim manni, sem ekki var minnstur fyrir 
sér af Akkeum. Og er faðir manna og guða leit hann, sá hann 
aumur á honum, leit ógurlega með reiðisvip til Heru, og mælti 
til hennar: „Þínar vonzkufullu vélar, óviðráðanlega Hera, hafa 
gert hinn ágæta Hektor óvígan og rekið menn hans á flótta. 
Mér er næst geði, að láta þig enn einu sinni fyrsta kenna á 
hinum meinsamlegu illbrögðum þinum, og keyra þig höggum. 
Hvort manstu ekki, þegar þú hékkst í loftinu, og eg hengdi 
tvo steðja neðan í fætur þér, en brá óslítanda gullfjötri um 
hendur þínar? Hékkstu svo í uppheimsloftinu og skýjunum; 
en guðir þeir, er voru á hinum háva Ólympi, urðu reiðir, þorðu 
þó ekki að ganga nær og leysa þig; því hverjum sem eg náði,
þá tók eg hann og snaraði honum út af þröskuldinum, svo 
hann komst með litlu lífi til jarðar. Ekki rénaði þó að heldur 
sú hin megna sorg, er eg þá bar vegna hins ágæta Herakless; 
hafðir þú æst upp stormbyljina með aðstoð Norðanvindarins, 
og rekið hann út á hið ófrjóva haf; bjó þér illt í huga, og 
hraktir hann síðan til hinnar fjölbyggðu Kóeyjar; frelsaði eg 
hann þaðan, og kom honum aftur til hins hestauðga Argverjalands; 
hafði hann þá afstaðið mjög margar þrautir. Á þetta vil 
eg nú minna þig aftur, til þess þú látir af vélabrögðum þínum, 
svo þú sjáir, hvort það muni stoða þig nokkuð, að þú 
gabbaðir mig með ástaratlotum þeim og hvílubrögðum, er þú 
áttir við mig í fjarvist guðanna“.

34   Svo mælti hann, en hin mikileyga drottning Hera skelfdist, 
og talaði til hans skjótum orðum: „Viti það nú Jörð og 
hinn víði Upphiminn og hið niðurrennanda Stýgarvatn: er það 
mestur eiður og styrkvastur með hinum sælu goðum; og viti 
það þitt hið helga höfuð og hjónasæng okkar beggja, er eg 
mundi aldrei vinna ósæran eið við: að ekki er það af mínum 
völdum, að Posídon jarðarskelfir vinnur skaða þeim Tróverjum
og Hektori, en veitir lið Akkeum; heldur mun hugur sjálfs 
hans knýja hann til þess, því þá er hann sá, að Akkeum veitti 
þungt niðri við skipin, kenndi hann í brjósti um þá. En nú 
vil eg gjarna þér í vil ráða honum til að snúa þar að, sem þú, 
Svartskýjaguð, ræður honum“.

47   Þannig mælti hún, en faðir manna og guða brosti, og 
svaraði henni aftur skjótum orðum: „Ef þú, mikileyga drottning 
Hera, værir mér samhuga á ráðstefnu hinna ódauðlegu 
guða, þá mundi Posídon, enn þótt hugur hans stefni annað, 
brátt snúa skapi sínu eftir þykkju okkar. Nú ef þú talar af 
alvöru og hugur fylgir máli, þá far þú til fundar við guðina, 
og kalla á þau Íris og hinn fræga bogaguð Appollon, og bið 
þau koma hingað; skal Íris fara til hinna eirbrynjuðu Akkea 
og segja Posídon konungi að láta af ófriðnum og fara heim 
til sín; en Febus Appollon skal eggja Hektor fram til orustu,
skal hann blása aftur lífsfjöri í brjóst honum, og láta hann 
gleyma sársauka þeim, er nú mæðir hjarta hans, en slá felmtri 
á Akkea og hræðslu, og snúa þeim aftur á flótta; mun þá flóttann 
bera að skipum Akkils Peleifssonar, en hann mun þá kveðja 
upp Patróklus, vin sinn; mun Patróklus að velli leggja marga 
hrausta hermenn, og þar á meðal hinn ágæta Sarpedon, son minn, 
en þá mun hinn frægi Hektor drepa hann með spjóti sínu 
fyrir framan Ilíonsborg. Þá mun hinn ágæti Akkilles reiðast, 
og mun hann þá drepa Hektor. Síðan mun eg svo til haga, 
að ávallt skal herhlaup veitt verða aftur frá skipunum, allt þar 
til er Akkear fá tekið hina hávu Ilíonsborg með ráðum Aþenu; 
því ekki mun eg láta reiðina linna, og engum leyfa af hinum 
ódauðlegu guðum að koma hér til liðs við Danáa, fyrr en uppfyllt 
er ósk Peleifssonar, svo sem eg hét í fyrstu og hneigði til 
höfði mínu, þann dag er Þetis tók um kné mér og bað mig 
rétta hlut Akkils borgabrjóts“.

78   Svo mælti hann, en hin hvítarmaða gyðja Hera gerði, 
sem hann bauð, og fór eftir Ídafjöllum og upp til hins háva 
Ólymps. Svo sem hugur manns þess, er um margt land hefir 
farið, flýgur skjótt, þá hann beitir hinni, hvössu hugsan sinni; 
hvarflar hugur hans víða, og margt flýgur honum í hug: svo 
skjótlega flaug Hera drottning; sókti hún ákaft ferðina, og 
kom til hins háva Ólymps; kom hún þar, er hinir ódauðlegu 
guðir voru á samkomu í höll Seifs. En er þeir sáu hana, spruttu 
þeir allir upp, báðu hana velkomna og drukku henni til. Hún 
skipti sér ekki af öðrum, en tók við drykkjarkeri af hinni kinnfögru 
Þemisi, því hún kom fyrst hlaupandi á móti henni, og 
mælti til hennar skjótum orðum: „Hví ertu komin hér, Hera? 
Víst mun Kronusson, ver þinn, hafa gert þig hrædda, því þú 
lítur út, sem þú sért óttaslegin“.

92   Hin hvítarmaða gyðja Hera svaraði henni: „Spyr mig 
ekki að því, Þemis gyðja; þú veizt sjálf, hversu hann er skapi 
farinn, ofstopafullur og óþýður. Sezt nú aftur að skammtveizlu 
með goðunum hér í höllinni; en þú og allir hinir ódauðlegu
guðir skulu fá að heyra, hver illverk Seifur hefir með höndum; 
hygg eg, að allir muni ekki tíðindum verða jafnfegnir, hvorki 
menn né guðir, enn þótt sumir sitji enn kátir að veizlu“. Þá er 
Hera drottning hafði þetta mælt, settist hún niður. Guðunum
gerðist nú skapþungt í höll Seifs, en Hera brá hlátri á 
grön, og kom þó ekki gleðibragð á enni hennar, það er uppi 
var yfir hinum svörtu augnabrúnum hennar. Þá mælti hún til 
allra goðanna með þykkju mikilli: „Vér bernskulegu guðir, 
að vér skulum vera svo fákænir, að reiðast Seifi! Víst hyggjum 
vér enn, að ganga nær honum, og halda honum í skefjum, 
annaðhvort með orðum eða ofríki; en hann situr fjarri, og skiptir 
sér ei af oss, og lætur, sem ekki sé; því hann kveður sig vera 
allra guða langmáttkastan og sterkastan. Verið því þolinmóðir, 
hvaða mótlæti sem hann sendir sérhverjum yðar. Því nú hygg 
eg, að Ares hafi nýlega beðið mikinn skaða, er Askaláfur, 
sonur hans, er fallinn í orustunni; segir hinn sterki Ares, að
hann sé sonur sinn“.

113   Svo mælti hún, en Ares sló á bæði lær með lófum sér; 
og mælti harmsfullur: „Láið mér ekki, þér guðir, er búið í 
Ólympshöllum, þó eg fari til skipa Akkea, og hefni sonar míns, 
enn þótt það lægi fyrir mér, að verða fyrir reiðarslagi Seifs, 
og liggja í valnum blóðugur og moldrokinn“.

119   Að því mæltu bauð hann þeim Ótta og Flótta að beita 
hestum fyrir kerru sína, en sjálfur fór hann í hinn skínanda 
herbúnað. Nú hefði hin ódauðlegu goð mátt sæta af Seifi meiri 
og strangari heift og reiði, en nokkru sinni ella, ef Aþena hefði 
ei orðið hrædd um alla guðina, og stokkið af hástóli þeim, er 
hún sat á, og út af hallardyrunum. Hún tók hjálminn af höfði 
Aresar, og skjöld af herðum; eirspjótið tók hún úr hans sterku 
hendi, og reisti það upp; mælti síðan til hins óðláta Aresar: 
„Þú ert óður og vitstola, og stofnar þér í bráðan bana! Hvort 
hefir þú að eins eyrun til að heyra með? Er horfið frá þér allt 
vit og virðing? Skilur þú ekki, hvað Hera segir, hin hvítarmaða
gyðja, sem kom rétt núna frá hinum ólympska Seifi? Hvort
viltu fara aftur nauðugur til Ólymps, með sárum hug, og sætt 
mörgu illu, en stofna öllum hinum öðrum goðum í mikla 
óhamingju? Því Seifur mun þegar yfirgefa hina hugstóru Trójumenn
og Akkea, og fara til Ólymps og skjóta oss skelk í 
bringu, og þá mun hann grípa hvern að öðrum, jafnt sekan, 
sem ósekan. Þess vegna ræð eg þér, að þú látir fara þann 
vígahug, sem á þér er vegna sonar þíns. Því margur sá hefir 
veginn verið, eða mun síðar veginn verða, sem röskvari er og 
kraftameiri, en þessi maður var, og er bágt að frelsa kyn og 
afkvæmi allra manna“.

142   Þá hún hafði þetta mælt, lét hún hinn óðfúsa Ares setjast 
á hástólinn aftur. Hera kallaði á Appollon út úr höllinni, og á 
Írisi, sem var sendigyðja hinna ódauðlegu guða. Hún mælti til 
þeirra skjótum orðum: „Seifur segir ykkur báðum að koma 
skjótast til Ídafjalls, og þegar þið komið þangað og í augsýn 
Seifs, eigið þið að gera, hvað sem hann leggur fyrir og býður 
ykkur“.

149   Þá er Hera drottning hafði sagt þetta, fór hún inn aftur, 
og settist í hásæti sitt. En þau Íris brugðu við og flugu af stað, 
og komu til hins lækjótta Ídafjalls, móður dýranna. Þau fundu 
hinn víðskyggna Kronusson, þar sem hann sat uppi á Gargarsmúla; 
var umhverfis hann eitt ilmandi ský. Þegar þau komu 
þar, numu þau staðar frammi fyrir Seifi skýsafnara, og reiddist 
hann þeim ekki, þegar hann sá, að þau höfðu brugðið fljótt 
við orðsendingu konu hans. Hann talaði fyrst til Írisar skjótum 
orðum: „Far þegar, skjóta Íris, og flyt Posídon konungi 
allt þetta erindi, og vert óhallsögul. Seg þú honum að hætta 
orustunni og ófriðnum, og fara á fund guðanna, eða þá ofan 
í ginnungasæ. En ef hann gegnir ekki orðsendingu minni, og 
leggst hana undir höfuð, þá má hann búast við því, að hann 
mun ekki hafa þor til, þó hann sé sterkur mjög, að bíða mín, 
þá eg veiti honum atgöngu; því eg er honum miklu sterkari 
og eldri, en hann svífst ekki að telja sig jafnsnjallan mér, þar 
sem þó aðrir óttast mig“.

168   Svo mælti hann, en hin vindfráa Íris gegndi honum, og
fór ofan af Ídafjöllum til hinnar helgu Ilíonsborgar. Svo sem 
þá er köld snjódrífa eða hagl flýgur úr skýjum undan aðkasti 
hins heiðborna Norðanvindar: svo skyndilega flaug hin fráa 
Íris alla leiðina. En er hún kom til hins fræga Jarðarskelfis, 
þá mælti hún til hans: „Eg er komin hingað frá Seifi ægisskjalda, 
bláhærði Jarðkringir, að flytja þér boðskap nokkurn. 
Hann segir þér að hætta orustunni og ófriðnum, og fara á fund 
guðanna eða ofan í ginnungasæ. En ef þú vilt ekki gegna orðum
hans og virðir þau vettugis, þá hótar hann, að hann skuli 
koma hingað, og berjast á móti þér; ræður hann þér að forða 
þér við áhlaupi sínu, því hann kveðst vera þér miklu máttkari 
og eldri; en þú svífst ekki við að teljast jafnsnjall honum, sem 
allir aðrir eru hræddir við“.

184   Hinum fræga Jarðarskelfi varð þungt í skapi, og mælti 
til hennar: Heyr undur! Heldur gerist hann nú djarforður, 
Seifur, þó hann sé allmikill fyrir sér, þar sem hann ætlar sér 
að kúga mig með valdi nauðugan, og em eg þó jafn honum 
að virðingu. Því við vorum þrír bræður, synir Kronusar og 
Hreu, Seifur og eg, og hinn þriðji Hades, konungur undirheima. 
Öllu ríkinu var skipt í þriðjunga, og fékk hverr sinn 
hluta ríkis. Og er vér vörpuðum hlutum um, þá kom það í 
minn hlut, að eg skyldi ávallt búa í hinum gráa sæ, en Hades 
hlaut hinn dimma myrkheim, Seifi hlotnaðist hinn víði himinn
í uppheimsloftinu og skýjunum; en jörðin og hinn hávi Ólympus 
var sameign vor allra; mun eg því ekki fara eftir geðþekkni 
Seifs. Sitji hann rólegur í sínum þriðjungi, allt hvað voldugur 
hann er. Víst skal hann ekki hræða mig með ofríki sínu, sem 
væri eg huglaus; væri honum betra, að átelja með ógnarorðum
dætur sínar og syni, er hann á; þeir munu gegna boðum 
hans, og láta kúgast til“.

200   Hin vindfráa Íris svaraði honum því næst: „Er það 
alvara þín, bláhærði Jarðkringir, að eg flytji Seifi svo hörð ógnarorð
frá þér? Eða ætlar þú að láta undan? Því gegn er göfugra lund. Þú veizt, að refsinornirnar fylgja ávallt hinum eldri“.

205   Posídon jarðarskelfir svaraði henni aftur: „Þú gyðja, 
Íris, satt er þetta að vísu, er þú sagðir, og er það gott, að erindsreki
sé sannsýnn. En mig tekur það sárt í huga og hjarta, þegar 
hann vill átelja með reiðiorðum, þann sem honum er jafnauðugur 
og jafnan hlut hefir hlotið. En þó skal eg nú sjá sóma 
minn, og láta undan. En eitt ætla eg að segja þér, og heita 
því í huga mér, að ef hann að fornspurðum mér og Aþenu 
ránsgyðju, Heru og Hermesi og Hefestus konungi hlífir hinni 
hávu Ilíonsborg, og vill ekki leggja hana í eyði og veita Argverjum 
ágætan sigur, þá skal hann vita það, að aldrei mun um 
heilt gróa með okkur“.

218   Þá er Jarðarskelfir hafði mælt þetta, yfirgaf hann hinn 
akkneska her og fór ofan í hafið, og var Akkeum mikill söknuður 
að honum.

220   Þá mælti skýsafnarinn Seifur til Appollons: „Far nú, 
kæri Febus, til hins eirbrynjaða Hektors, því nú er hinn jarðkringjandi 
Landaskelfir farinn niður í ginnungasæ, og hefir 
svo forðað sér fyrir hinni megnu reiði vorri; var það snjallast, 
þar sem ella mundi hafizt hafa sú orusta, að jafnvel mundu 
heyrt hafa guðir þeir, sem í Niflheimi eru hjá Kronusi. En það 
fór miklu betur bæði fyrir mig og hann, að hann hefir séð sóma 
sinn og sloppið undan höndum mínum, því ella mundi ekki 
hafa þrautarlaust úr slitið milli okkar. Tak nú í hönd þér hinn 
skúfaða ægisskjöld, skak hann fast og skjót köppum Akkea 
skelk í bringu. En sjálfur skaltú, Fjarvirkur, annast hinn glæsilega
Hektor. Vek upp hjá honum mikinn hugmóð, allt þar 
til er Akkear leggja á flótta og komast til skipanna og Hellusunds. 
Úr því skal eg sjálfur hug um leiða, hvað úr skal ráða 
og upp taka, svo Akkear fái aftur hvíld í þraut“.

236   Svo mælti hann, en Appollon var ekki óhlýðinn boði 
föður síns. Hann fór ofan af Ídafjöllum, líkur fráum hauki, 
dúfnabana, er fljótastur er allra fugla. Hann fann hinn ágæta 
Hektor, son hins herkæna Príamuss; sat hann þá uppi, en lá
ekki, var hann nýraknaður við og þekkti sveitunga sína, sem 
hjá honum voru; var nú mæðin farin að hverfa og svitinn, því 
hugur Seifs ægisskjalda tók nú til að lífga fjör hans. Hinn fjarvirki 
Appollon gekk til hans og mælti: „Hektor Príamsson, hví 
situr þú fjarri öðrum mönnum svo máttlítill? Gengur nokkuð 
að þér?“

246   Hinn hjálmkviki Hektor svaraði honum með litlum 
mætti: „Hverr ertú, hinn bezti guð, sem aðspyr mig? Hefir 
þú ekki heyrt, að þá eg lagði að velli sveitunga hins rómsterka 
Ajants hjá skutstöfnum hinna akknesku skipa, þá laust hann 
mig vopnsteini fyrir brjóstið, svo eg varð með öllu óvígur. Og 
ekki hugsaði eg annað, en að eg mundi þann dag sjá Náheim 
og Hadesarhöll; það fann eg þá á mér“.

253   Hinn fjarvirki, máttugi Appollon svaraði honum: „Vert 
nú ókvíðinn! Þann liðsinnanda hefir Kronusson sent þér frá 
Ídafjalli til hjástoðar og varnar, þar sem er hinn gullsverðaði 
Febus Appollon; hefi eg jafnan að undanförnu verndað þig, 
bæði þig sjálfan og hina hávu borg. Heyr nú, bjóð nú öllu 
kerruliðinu að hleypa hinum fljótu hestum til enna holu skipa, 
en eg mun ganga á undan og jafna allan voginn fyrir kerrurnar, 
og snúa hinum akknesku köppum á flótta“.

262   Að því mæltu blés hann miklum hugmóði í brjóst þjóðhöfðingjanum. 
Svo sem gjafarhestur, er alinn er á stalli, slítur 
festina, hleypur yfir völlinn og lætur ganga hófana, því hann 
er vanur að baða sig í hinu straumfagra fljóti; er hann þá hróðugur, 
reisir hátt höfuðið, en faxið flaksast um herðakambinn; 
hann drambar af fegurð sinni, en fæturnir bera hann skjótt í 
átthaga og haglendi hestanna: svo títt bar Hektor fæturna og 
knén, þá hann rak kerruliðið af stað, eftir það hann hafði heyrt 
rödd guðsins. En Danáar voru sem bændamenn, sem elta hyrndan 
hjört eða villigeit með hundum; kemst hjörturinn upp á
einhvern ógengan hamar, þar sem skógurinn er dimmastur, 
og forðar sér svo, því bændum á ekki auðið að verða, að ná 
honum; en við óhljóðin í hundunum og bændunum rís upp
kamploðið ljón og kemur í veg fyrir þá, og snýr þeim öllum 
skjótt aftur, þó áður hafi verið mikill áhugi í þeim; svo sóktu 
Danáar fyrst framan af ávallt í flokkum á eftir Trójumönnum, 
og lögðu þá með sverðum og tvíeggjuðum spjótum; en er þeir 
sáu Hektor, hvar hann fór innan um herflokkana, þá urðu 
þeir felmtsfullir, og drap stall hjarta þeirra allra.

281   Þá hélt Þóant Andremonsson ræðu fyrir þeim. Hann 
var ágætastur allra Etóla, kunni vel að skjóta spjóti og var 
hraustur til framgöngu í fastabardaga, en þegar ungir menn 
áttust við orðaskipti, þá sigraði hann engi Akkea í mælsku. 
Hann var mönnum vel viljaður, hélt ræðu og mælti: „Mikil 
firn er slíkt! Stór undur eru það, sem eg sé nú með augum 
mínum, að Hektor skuli hafa undan komizt Valkyrjunum og 
vera aftur á fætur kominn. Víst mun hverr maður hafa hugsað, 
að hann mundi fallið hafa fyrir Ajanti Telamonssyni. Nei, 
einhverr guð hefir forðað Hektori og frelsað hann; hefir hann 
nú þegar mörgum Danáum á kné komið, og svo hygg eg nú 
fara muni, því ekki stæði hann svo ákafur í brjósti fylkingar, 
nema Seifur þrumuvaldur réði því. Heyrið nú, gerum nú 
allir, svo sem eg mæli fyrir. Vér skulum segja meginliðinu að 
hverfa aftur til skipanna, en allir vér, sem þykjum hraustastir 
í hernum, skulum nema hér staðar, mæta Hektori, hafa spjótin 
á lofti, og reka hann af höndum oss; væntir mig, þó hann sé 
allákafur, að hann muni ekki þor til hafa, að ganga í flokk 
Danáa“.

300   Þannig mælti hann, en þeir gerðu, sem hann bauð. Þeir 
Ajant, Idomeneifur konungur, Tevkrus, Meríónes og Meges, 
sem var jafnoki Aresar, kölluðu á hina hraustustu kappa, og 
héldu uppi bardaga við Hektor og Trójumenn; en meginliðið 
snéri aftur til skipa Akkea.

306   Trójumenn geystust fram í þyrpingu; fór Hektor fyrir 
þeim og skálmaði stórum; en á undan honum gekk Febus 
Appollon; hann var klæddur skýi um herðar, og hélt á hinum 
áriðamikla ægisskildi; sá skjöldur var ógurlegur, alskúfaður í
kring, og mjög auðkennilegur; hafði eirsmiðurinn Hefestus 
gefið Seifi skjöldinn til að bera hann mönnum til skelfingar. 
Þann skjöld hafði Appollon í hendi sér, þá hann fór fyrir 
liðinu.

312   Argverjar biðu þeirra og voru í þéttum hnappi; reis þá 
upp hvellt óp af hvorumtveggjum, örvarnar stukku af bogastrengjunum, 
mörg spjót flugu úr hinum óvægnu höndum 
þeirra; leituðu sum sér staðar í holdi hinna hersnöru kappa, 
en mörg lentu í jörðinni á miðri leið, áður en þau næði að 
snerta hið hvíta hörund, og stóðu þar og langaði til að seðja 
sig á holdi manna. Meðan Febus Appollon hélt ægisskildinum 
kyrrum milli handa sér, á meðan leituðu spjótin sér staðar 
hjá hvorumtveggjum, og gerðist mikið mannfall; en er hann 
skók skjöldinn framan að hinum reiðkænu Danáum, og æpti 
sjálfur við mjög hátt, þá sljóvgaðist hugur í brjósti þeirra, svo 
þeir gleymdu berserksgangnum. Svo sem tvö óargadýr koma 
skyndilega að um sjálft svartnættið, þegar smalamaður er ekki 
við, og tvístra stórri nautahjörð eða sauðahjörð: svo flýðu Akkear
felmtsfullir, því Appollon skaut þeim skelk í bringu, en 
veitti frama Trójumönnum og Hektori.

328   Þar drap maður mann, þá er losna tók bardaginn. 
Hektor vó Stikkíus og Arkesílás; hann var fyrirliði hinna eirbrynjuðu 
Böyóta, en Stikkíus var trúr félagi hins hugstóra 
Menesteifs. Eneas vó Medon og Jasus; Medon var launsonur 
hins ágæta Öyleifs og bróðir Ajants; hann hafði vegið mann, 
frænda stjúpmóður sinnar, Eríópisar, er Öyleifur átti, og varð 
því að fara úr föðurlandi sínu, og bjó í Fýlaksborg; en Jasus 
var fyrirliði Aþenumanna, og var kallaður son Sveluss Búkolssonar. 
Polýdamant vó Mekisteif; Polítes vó Ekkíus framarlega 
í orustunni; hinn ágæti Agenor vó Kloníus. Meðal forvígismannanna 
lagði Paris spjóti neðan til í öxl Deíokkuss, sem var 
á flótta, og rak eirvopnið í gegnum hann.

343   Meðan þeir flettu þá vopnum, ruddust Akkear á hið 
grafna díki og á stauragirðinguna, flýðu síðan á sundrungu og
rákust inn yfir garðinn. Þá kallaði Hektor hátt til Trójumanna: 
„Hlaupið á skipin, en látið hin blóðugu hervopn liggja! Eg 
skal bana hverjum, þeim er eg finn langt frá skipunum annars
vegar, og vonar mig, að frændur og frændkonur muni ekki 
fá líki þess manns á bál komið, heldur munu hundar draga 
það fyrir framan borg vora“.

352   Að því mæltu reiddi hann svipuna yfir öxl sér og keyrði 
hestana, og kallaði til Trójumanna, hvers í sínum flokki, en 
þeir keyrðu allir kerruhestana jafnframt honum, og kölluðu 
upp með geysimikilli háreysti. Febus Appollon, sem fyrir framan
þá var, ruddi grafarbökkunum með fótum sér fyrirhafnarlaust
ofan í díkið, og lagði þar yfir langan veg og breiðan, 
svo sem spjót kemst, þegar sá maður kastar því, er reynir harðskeyti 
sína. Þar óðu þeir yfir flokkum saman, og Appollon á 
undan þeim, með ægisskjöld hinn dýra í hendi sér. Hann 
varpaði til jarðar garði Akkea, og veitti honum það mjög hægt. 
Svo sem ungur sveinn leikur sér að sandi á sjávarströndu og 
býr til sandhrúgur að gamni sér, sem börnum er títt, en hefir 
gaman af því að ryðja um aftur sandhrúgunum með höndum
og fótum, svo ónýttir þú, skjótandi Febus, hið mikla erfiði 
og þraut Argverja, og gerðir þá felmtraða.

367   Þannig numu þeir staðar hjá skipunum og héldu þar 
kyrru fyrir; eggjaði þá hverr annan, fórnuðu höndum og báðu 
ákaflega til allra guða, hverr um sig. Mest allra bað hinn gerenski
Nestor, vörður Akkea; hann rétti hendur sínar upp til 
hins stirnda himins, og mælti: „Faðir Seifur, hafi nokkurr 
maður í hinu hveitifrjóva Argverjalandi brennt þér til fórnar 
feitum blótbitum af nauti eða sauð, og heitið á þig til heimkomu, 
en þú lofað því og heitið með höfuðbendingu, þá minnst 
þess nú, ólympski guð, og afstýr ófagnaðardegi þessum, og lát 
ekki Akkea þannig verða kúgaða af Tróverjum“.

377   Þannig baðst hann fyrir, en hinn ráðvísi Seifur lét koma 
mikinn brest, þá hann heyrði bænir öldungsins, Neleifssonar. 

379   En er Trójumenn heyrðu brest Seifs ægisskjalda, stukku
þeir enn ákafar á Argverja, og þreyttu bardagann. Svo sem 
stór alda hins víðfarna sjávar steypist ofan yfir byrðingu eins
skips, þegar vindmegnið rekur á eftir henni, því það er veðurmagnið,
sem mest stærir bárurnar: svo fóru Trójumenn yfir 
garðinn með mikilli háreysti, og er þeir höfðu ekið kerrunum 
inn yfir, börðust þeir hjá skutstöfnum skipanna í höggorustu
með tvíeggjuðum spjótum, Tróverjar af kerrunum, en Akkear 
stigu upp á hin svörtu skip, og börðust þaðan með löngum 
sköftum, er þar lágu í skipunum; það voru vígásar, er hafðir 
voru í skipaorustum; voru þeir samskeyttir og eirbryddir að 
framan.

390   Meðan Akkear og Trójumenn börðust hjá garðinum 
fyrir utan hin fljótu skip, sat Patróklus í búð hins vaska 
Evrýpýluss, og skemmti honum með frásögum; hann bar 
læknisdóma á hin viðkvæmu sár hans, til að stilla hina sáru 
verki. En er hann heyrði, að Trójumenn réðust á garðinn, en 
Danáar æptu og hrukku undan, þá hljóðaði hann upp yfir 
sig, sló báðum lófum á lær sér, og mælti harmsfullur: „Ekki 
má eg vera hér lengur hjá þér, Evrýpýlus, þó þú þurfir þess 
mjög, því nú er mikil styrjöld upp risin. Sveinn minn skal 
vera hjá þér og skemmta þér, en eg ætla að skunda til Akkils 
og biðja hann að berjast. Hverr veit, nema eg með guðs hjálp 
fái hrært hug hans með fortölum mínum, og er gott vin 
að vara“.

405   Þá hann hafði þetta mælt, hljóp hann af stað. En Akkear 
stóðu fast móti Trójumönnum, er að sóktu; en þó Trójumenn 
væru færri, gátu þó Akkear ekki rekið þá af sér frá skipunum; 
ekki gátu Trójumenn heldur rofið fylkingar Danáa, og komizt 
upp á skipin og í búðirnar. Heldur, svo sem mæliþráður gerir 
beinan skipaviðinn, þegar hagur smiður heldur á, sá er lært 
hefir alls konar smiðvélar eftir tilsögn Aþenu: svo gekk orustan 
og styrjöldin jöfnum höndum milli þeirra, og börðust ýmsir 
kringum ýms skip.

[Mynd: Bogmaður.]

415   Hektor fór á móti hinum fræga Ajanti; þeir áttust
við hjá einu skipi, og gat hvorki Hektor hrakið hann burt 
og kveikt í skipunum, né heldur mátti Ajant reka hann af 
höndum sér, með því einhverr guð hafði stefnt Hektori þangað.
Þar lagði hinn ljómandi Ajant spjóti fyrir brjóst Kaletor 
Klýtíussyni; hann var þá að bera eld að skipinu; féll hann og 
varð við dynkur mikill, en logbrandurinn hraut úr hendi 
hans. En er Hektor gat að líta, hvar bræðrungur hans lá fallinn
í moldinni fyrir framan hið svarta skip, þá kallaði hann 
hástöfum til Tróverja og Lýkíumanna; „Þér Tróverjar og Lýkíumenn, og þér návígu Dardanar, víkið ekki úr bardaganum, 
þó svæði þetta sé heldur þröngt; bjargið Klýtíussyni, sem fallinn
er á skipstöðinni, svo Akkear fletti hann ekki vopnum“.

429   Að því mæltu skaut hann fögru spjóti til Ajants, og 
missti hans; kom hið bitra eirvopn í höfuðið á Lýkofron Mastorssyni
fyrir ofan eyrað; hann var hersveinn Ajants og stóð hjá 
honum; hann var frá Kýþeru, en bjó þá hjá Ajanti, sökum þess 
hann hafði vegið einn mann fyrir hinum ágætu Kýþereyingum; 
hann féll til jarðar ofan af skutstafni skipsins, og lá upp 
í loft í moldinni, og hrærði hvorki legg né lið. Ajanti varð 
bilt við, og mælti til bróður síns: „Góði Tevkrus, nú er drepinn
trúr félagi vor, Mastorsson, er við virtum í húsi voru jafnt 
foreldrum okkar, þó hann ætti heima í Kýþeru. Hinn hugstóri 
Hektor hefir drepið hann. Hvar eru nú hinar banvænu örvar 
þínar, og bogi sá, er Febus Appollon gaf þér?“

442   Þannig mælti hann, en Tevkrus skildi málið. Hann 
hljóp til hans, og hafði staðharðan boga í hendi og örvamæli, 
og tók til að skjóta örum ákaft á Trójumenn. Hann skaut Klítus, 
Písenors fræga son, kerrusvein hins ágæta Polýdamants Panþóussonar; 
hann hafði starfa mikinn í kerruliðinu, því hann 
ók þar um, sem flokkarnir voru þéttastir og mest var ösin; gerði 
hann það Hektori og Trójumönnum í vil; en þá kom skyndilega
að honum ógæfan, sú er engi manna hans gat frá bægt, 
hvað fegnir sem þeir vildu; því hin sára ör kom aftan í háls 
hans; valt hann þá ofan af kerrunni, en hestarnir hopuðu á 
bak aftur og skröltu tómri kerrunni. Jafnskjótt og höfðinginn 
Polýdamant varð þess varr, gekk hann fyrstur framan að hestunum 
og fékk þá í hendur Astýnóus Protíáonssyni, og lagði 
ríkt á við hann að halda hestunum þar í nánd við sig og hafa 
jafnan augastað á sér, en sjálfur gekk hann aftur í flokk forvígismannanna.

458   Þá tók Tevkrus aðra ör, sem hann ætlaði hinum eirvopnaða 
Hektori, og nú hefði hann gert enda á orustunni hjá 
skipum Akkea, ef hann hefði getað skotið Hektor til dauðs, í
því hann gekk sem röskvast fram. En Seifur sá við þessu bragði, 
og hafði gætur á Hektori, en lét ekki Tevkrus Telamonssyni
frægðar auðið verða. Hann sleit sundur hinn harðsnúna bogastreng
á boganum góða, í því Tevkrus dró strenginn og ætlaði
að skjóta á Hektor; geigaði þá hin eirbunga ör eitthvað 
annað, en boginn féll úr hendi hans. Þá varð Tevkrusi bilt við, 
og mælti við bróður sinn: „Skelfing er slíkt! Víst ónýtir einhverr 
guð öll herbrögð mín, er hann hefir lostið bogann úr 
hendi mér, og slitið sundur nýsnúinn strenginn, er eg batt í
gærmorgun, til þess hann skyldi halda, þó örvarnar hlypu títt 
af boganum“.

471   Hinn mikli Ajant Telamonsson svaraði honum: „Láttu, 
vinur, bogann liggja, og hinar óðu örvar, fyrst guð hefir ónýtt 
bogann, og ann ekki Danáum að hafa nytjar hans. Tak nú í 
hönd þér langt spjót, og skjöld á öxl, berst svo við Trójumenn, 
og eggja hitt annað liðið. Sannlega skulu þeir þó ekki þrautarlaust 
ná hinum þóftusterku skipum, þó þeir hafi mjög ekið að 
oss. Verðum né hraustlega við!“

478   Svo mælti hann, en Tevkrus geymdi bogann í búð sinni, 
en lagði fjórbyrðan skjöld á herðar sér, en setti sterkan hjálm 
á sitt hrausta höfuð; hann tók og í hönd sér sterkt spjót með 
hvössum eiroddi, gekk svo af stað, og hljóp mjög skjótt til 
Ajants og stóð hjá honum.

484   Nú er Hektor sá, að ónýtt voru skeyti Tevkrusar, þá 
kallaði hann hástöfum til Tróverja og Lýkiumanna: „Þér Tróverjar 
og Lýkíumenn, og þér návígu Dardanar! Verið hraustir 
karlmenn, góðir hálsar, og leggið fram ofurafl yðvart; því eg 
sá nú með augum mínum, að skeyti hins hraustasta manns 
urðu ónýt af völdum Seifs. Verður mönnum nú auðsén hjástoð 
Seifs, bæði þeim, er hann veitir vegsemd fremur öðrum, 
og svo hinum, er hann niðurlægir og vill ekki hjálp veita, 
svo sem hann nú minnkar mátt Argverja, en aðstoðar oss. 
Berjizt nú allir, hverr með öðrum, og verjið skipin. Hverr yðar 
sem bana bíður og skapadægur sitt fyrir skotum eða sverðshöggum, falli hann; honum er engin óvirðing í að falla, þegar 
hann er að verja föðurland sitt. Kona hans er þó lífs og börn 
hans eftir hann, og heimili hans og óðal verður óskert, ef 
Akkear ná heim að komast á skipum sínum í sitt kæra föðurland“.

500   Með þessum orðum hvatti hann hug og hjarta hvers 
manns. En hins vegar kallaði Ajant til félaga sinna: „Sjáið 
sóma yðar, Argverjar! nú er einsætt, annaðhvort að falla, eða 
verja líf sitt og hrinda ógæfunni frá skipunum. Hvort ætlizt 
þér til, ef hinn hjálmkviki Hektor nær skipunum, að hverr 
yðar muni komast landveg heim til föðurlands síns? Heyrið 
þér ekki, að Hektor, sem langar til að brenna skipin, eggjar alla 
menn sína? Hann biður þá ekki að fara í dansleik, heldur 
að berjast. En fyrir oss er engin fyrirætlun og ekkert ráð betra, 
en að neyta hugar og handa í návígisorustu. Betra er skammt 
líf eða skjótur dauði, en að vanmegnast svo lengi að ósynju
í grimmum bardaga hér hjá skipunum við aðsókn oss verri 
manna“.

514   Með þeim orðum hvatti hann hug og dug hvers manns. 
Þá vó Hektor Skedíus Perímedesson, fyrirliða Fókverja; en 
Ajant vó hinn fræga Laódamant Antenorsson; hann réð fyrir 
stórskjaldaða liðinu. Polýdamant drap Ótus hinn kyllenzka, 
hersvein Fýleifssonar, foringja hinna hugstóru Epea. En er 
Meges sá það, réðst hann móti Polýdamanti, en Polýdamant 
vék sér til hliðar, og missti Meges hans; því Appollon vildi ekki 
leyfa, að sonur Panþóusar væri drepinn á meðal forvígismannanna. 
Lagði Meges þá spjóti fyrir brjóst Kröysmusi; féll hann, 
og varð af dynkur mikill, en Meges fletti hann vopnum. Meðan 
hann var að því, óð að honum Dólops Lampusson; hann var 
vel spjótfær maður, og berserkur í framgöngu. Lampus, faðir 
hans, var Laómedonsson, og hinn hraustasti karlmaður. Dólops 
óð að Fýleifssyni, og lagði spjóti í miðjan skjöld hans. Meges 
hafði vandaða boðangabrynju, og hlífði brynjan honum. Þá 
brynju hafði Fýleifur forðum fengið í Effýru við Sellisfljót;
hafði gestfélagi hans, herkonungurinn Evfetes, gefið honum 
hana, til að bera hana í bardaga sem verju móti óvinum sínum; 
en sú brynja hlífði nú syni hans við líftjóni. Meges hjó beittu 
spjóti efst í kambpípuna á hinum eirbúna, fexta hjálmi Dólops, 
og reif af henni hrosshársbustina; féll öll bustin niður í moldina; 
hún var nýlituð í purpura og gljáandi. Meðan Meges stóð 
þar að vígi og vænti sér sigurs, kom hinn herdjarfi Menelás 
honum til hjálpar. Hann kom á hlið við Dólops, svo hann 
vissi ekki af; Menelás hafði spjót í hendi, og lagði því aftan 
í herðar hans; gekk oddurinn í gegnum bringuna, og vildi 
fara enn lengra, svo var hann óður; féll Dólops þá á grúfu. 
Fóru þeir nú báðir til og drógu hin eirbúnu vopn af herðum 
hans. Þá kallaði Hektor til allra frænda sinna, og ávítti fyrst 
hinn vaska Melanippus Hiketáonsson. Fyrst, áður en óvinirnir 
komu, hélt hann drattandi nautum á beit í Perkótu; en er hin 
borðrónu skip Danáa voru komin, fór hann aftur til Ilíonsborgar, 
og hafði þar meiri metorð en aðrir Trójumenn; bjó 
hann hjá Príamusi, og virti Príamus hann jafnt sonum sínum. 
Hektor átaldi hann, tók til orða og mælti: „Eigum við að 
liggja svo á liði okkar, Melanippus? Kemst ekki hugur þinn 
við, er bræðrungur þinn er drepinn? Sérðu ekki, hvað annsamt 
þeir eiga um vopn Dólops? Kom þú nú með mér; ekki 
tjáir lengur að berjast í fjarvígi við Argverja. Annaðhvort verðum 
vér að drepa þá, eða Ilíonsborg verður til grunna niður 
rifin og drepnir borgarmennirnir“.

559   Að því mæltu gekk Hektor á undan, en hinn goðumjafni
kappi fylgdi á eftir honum. Þá eggjaði Ajant hinn mikli 
Telamonsson Argverja: „Verið hraustir karlmenn, góðir hálsar, 
og gætið sóma yðar. Blygðizt hverr fyrir öðrum í hinum hörðu 
orustum; því af blygðunarsömum mönnum verða þeir fleiri, 
er lífs af komast, en hinir, er falla; en eftir flýjandi menn liggur
hvorki nokkurr orðstír, né heldur stendur af þeim nokkur 
vörn“.

565   Þannig mælti hann, en þeir voru sjálfir fúsir á að verja
sig, og hugfestu orð hans. Þeir gerðu eirvegg um skipin, og 
þar hleypti Seifur Tróverjum á. Hinn rómsterki Menelás eggjaði
nú Antílokkus: „Engi Akkea er yngri en þú, Antílokkus, 
engi fljótari á fæti, og engi jafnhraustur, sem þú, í bardaga. 
Nú væri gott, ef þú vildir hlaupa fram og skjóta einhvern af 
Trójumönnum“.

572   Að því mæltu flýtti hann sér aftur, en eggjaði hinn fram. 
Stökk Antílokkus þá fram úr flokki forvígismannanna, leit 
alla vega kringum sig, og skaut fögru spjóti; hrukku Trójumenn 
undan, er maður skaut spjóti; en Antílokkus missti 
ekki, þar er hann skaut til; kom skotið í brjóstið hjá geirvörtunni 
á hinum ofurhugaða Melanippus Híketáonssyni, í 
því hann gekk fram í bardagann; varð mikill dynkur, er 
hann féll, og sé sorti fyrir augu hans. Antílokkus hljóp þá til, 
svo sem dýrhundur stökkur á særðan hindarkálf, þann er veiðimaður 
hefir skotið banasári, í því kálfurinn hljóp upp úr bæli 
sínu: svo stökk hinn vígglaði Antílokkus á þig, Melanippus, 
og vildi fletta þig vopnum. Hinn ágæti Hektor varð þess varr, 
og fór hlaupandi yfir vígvöllinn móti Antílokkus. En þótt 
Antílokkus væri vaskur hermaður, beið hann þó ekki úr stað, 
heldur hörfaði undan, líkur hinu óarga dýri, er það hefir unnið 
eitthvert spellvirki, drepið hund eða smalamann hjá nautunum, 
þá leggur það á flótta, áður en meiri mannsöfnuður kemur; 
þannig flýði Nestorsson, en Trójumenn og Hektor létu 
banvæn skotvopn drífa að honum með geysilegri háreysti. En 
er Antílokkus kom í flokk sveitunga sinna, snérist hann við 
og stóð þar.

592   Trójumenn sóktu nú að skipunum, líkir hráætum ljónum 
og ráku erindi Seifs, er ávallt vakti upp stóran hugmóð 
í brjósti þeirra, en bældi niður hug Argverja og svipti þá fremd 
og frama, en æsti hina upp; því hann vildi veita Hektori Príamssyni 
þann vegsmun, að kveikja í hinum stafnbognu skipum
með óþrotlegum surtaloga, og ætlaði þannig að uppfylla 
hina óhamingjusamlegu bæn Þetisar. Beið nú hinn ráðvísi
Seifur þess, að hann sæi með augum sínum blossa einhvers brennanda 
skips; því eftir það ætlaði hann að láta Trójumenn rekast
aftur frá skipunum, en veita Danáum frama. Í þeirri veru 
hleypti hann Hektori Príamssyni á hin holu skip, og var 
Hektor þó allákafur af sjálfum sér, því hann var óður, sem hinn 
spjótfimi Ares, eða sem skaðvænlegur eldur, er ólmast á fjöllum
uppi í þykkum skógarrunnum; froðan löðraði um munn 
honum, bæði augun brunnu undir hinum voðalegu brúnum, 
en hjálmurinn hristist geigvænlega á höfði hans í orustunni; 
og nú vildi hann leita þar á fylkingar kappanna, sem hann 
sá mestan mannsöfnuðinn fyrir og beztan vopnabúnaðinn, og 
freista, ef hann fengi rofið þær. En allt fyrir það gat hann 
ekki rofið fylkingarnar, hvað mjög sem hann langaði til þess; 
því honum hömluðu þéttskipaðir flokkar Akkea; voru þeir 
sem stórmikill, ógengur hamarklettur, er stendur við hinn gráa 
sæ, og þrokar þar af sér snarlegt áhlaup þjótandi vinda og 
digrar öldur, er gjósa upp á klettinn: þannig stóðu Danáar 
ávallt af sér Trójumenn, og flýðu ekki. En Hektor æddi alla 
vega um herinn, ljómandi af eldi, og veitti þeim áhlaup, svo 
sem þegar steinóð, vindbólgin alda steypist úr hálofti ofan í 
skríðandi skip; verður /á allt skipið hulið sjávarfroðu, og ógurlegur 
vindþytur gnýr í seglinu, en skipverjar verða hræddir 
og hjarta þeirra skelfur, því þá er þeim mjótt á milli lífs og 
hels: þannig tvískiptist hugurinn í brjóstum Akkea. En Hektor 
var sem morðgjarnt ljón, er ræðst á nautahjörð; nautin ganga 
ótölulega mörg á beit í stórri mýrarveitu; með þeim er smalamaður, 
sem enn þá hefir ekki numið til fulls, að verja bjúghyrnt 
naut fyrir morðgirni hins óarga dýrs, gengur hann því 
ávallt ýmist með fremstu nautunum, ýmist með hinum öftustu; 
en ljónið stökkur inn í miðjan flokkinn, og rífur í sig 
einn uxann, og þjóta þá öll hin nautin lafhrædd á burt: svo 
afskaplega æðruðust allir Akkear þá fyrir Hektori og föður 
Seifi. En Hektor drap engan, nema Perífetes frá Mýkenu, son 
Kopreifs; sá Kopreifur fór oft til Herakless hins sterka með
erindum Evrýsteifs konungs; Kopreifur var lítilmenni, en hann 
átti þann son, sem honum var miklu framar að alls konar mannkostum, 
bæði fótfrár, hraustur að berjast, og einhverr hinn 
mesti vitsmunamaður af Mýkenumönnum. Hann léði þá Hektori 
sigurs yfir sér; því þegar hann snérist við á hæli, rak hann 
hælinn í skjaldarröndina; hafði hann fótsíðan skjöld til hlífðar 
við spjótalögum; vafðist nú skjöldurinn fyrir fótum hans, svo 
hann féll upp í loft, og glamraði óttalega í hjálmi hans, er hann
féll. Hektor varð þess skjótt varr, hljóp að honum, rak spjótið 
í brjóst honum og drap hann þar hjá vinum sínum; gátu þeir 
ekki liðsinnt félaga sínum, þó þeim tæki mjög sárt til hans, því 
þeir óttuðust mjög hinn ágæta Hektor.

653   Nú áttu Akkear að horfa í móti skipum sínum, því efstu 
skipin, sem fyrst höfðu verið upp sett, voru nú fyrir framan 
þá; streymdu Tróverjar þar að þeim. Að vísu höfðu Argverjar 
neyðzt til að hörfa frá hinum fremstu skipum, en þó létu þeir 
hér nú fyrir berast hjá búðunum, þar sem þeir voru komnir; 
héldu þeir saman flokkum sínum, en dreifðu sér ekki um herbúðirnar. 
Þeir bæði fyrirurðu sig og voru hræddir, og kölluðu 
því alltaf hverjir til annarra. En ákaflegast bað hinn gerenski 
Nestor, vörður Akkea; hann bað hvern mann fyrir sakir 
barna sinna, og mælti: „Verið hraustir karlmenn, góðir hálsar, 
og blygðizt fyrir öðrum mönnum. Minnist hverr barna sinna 
og kvenna, óðals og foreldra, bæði sá, sem á foreldra á lífi, og 
svo hinn, er misst hefir foreldra sína. Fyrir sakir þeirra, þó 
þeir séu nú hér ekki nærstaddir, bið eg yður að standa hraustlega, 
og snúizt nú ekki á flótta“.

667   Með þessum orðum hvatti hann hug og dug hvers manns. 
Þá hratt Aþena hinu heilaga þokuskýi af augum Akkea; birti 
þeim nú svo fyrir augum til beggja handa, að þeir bæði sáu, 
hvar skipin voru, og svo hvar komið var bardaga hvorratveggju. 
Þeir sáu hinn rómsterka Hektor og sveitunga hans, svo og 
bæði þá, er að baki stóðu og börðust ekki, og hina, er uppi 
héldu bardaga hjá hinum fljótu skipum.

674   Hinn hugstóri Ajant hafði nú ekki eirð að standa lengur,
þar sem hinir aðrir synir Akkea stóðu, heldur gekk hann um 
þiljur skipanna mjög stórstígur, og mundaði stórum vígási 
járnbendum, 22 álna löngum. Svo sem fimur reiðmaður, sem 
hefir valið sér úr mörgum hrossum fjóra reiðhesta, og rekur 
þá úr haglendinu um alfaraveg til einhverrar stórrar borgar; 
horfa þá margir á hann með undrun, bæði karlar og konur, 
en hann stökkur jafnan af einum hesti á annan á víxl, og 
skeikar ekki, en þeir fljúga í loftinu: svo gekk Ajant fram 
og aftur yfir margar þiljur hinna fljótu skipa, og stikaði stórum,
en rödd hans fór til himins; því hann kallaði ógurlega, 
og eggjaði Danáa að verja skipin og búðirnar. Hektor hélt 
ekki heldur kyrru fyrir í mannsöfnuði hinna harðbrynjuðu 
Trójumanna; heldur svo sem mórauð örn ræðst á fuglaflokk, 
gæsir, trönur eða hálslanga svani, sem leita sér fæðu fram með 
einhverju fljóti: svo stökk Hektor móti Akkeum, og stefndi 
beint á eitthvert stafnblátt skip, en Seifur hratt á eftir honum 
með sinni afar miklu hendi, og eggjaði herinn að fylgja honum. 

696   Nú hófst að nýju ákafur bardagi hjá skipunum, og var 
ekki annað að sjá, en óþreyttir og ólúnir menn ættust þar 
orustu við; svo börðust þeir ákaft. Hvorirtveggju höfðu þann 
hug í bardaganum: Akkear uggðu sér bana, og örvæntu, að
þeir mundu undan komast þessum háska; en hverr Trójumanna 
hafði þá von í brjósti, að þeir mundu brenna upp skipin og 
drepa hina akknesku kappa. Með þessum áhuga réðust hvorir 
á aðra. Hektor greip um skutstafn eins hafskipsins; það var 
fagurt skip og fljótt á sjó; það skip hafði fleytt Prótesílási til 
Trójulands, en flutti hann ekki heim aftur í föðurland sitt. Í
kring um hans skip drápu Akkear og Trójumenn hvorir aðra 
í návígi; þurftu þeir ekki að standa fyrir bogaskotum eða handskotum, 
heldur gengust þeir að með einum huga, og börðust 
með beittum breiðöxum og holöxum, heftisverðum og tvíyddum
spjótum; þar fellu á jörð mörg fögur sverð, með svörtum 
slíðrum og meðalkafla, sum úr höndum, sum af herðum manna,
er þeir börðust, en hin svarta jörð flaut í blóði. En er Hektor 
hafði fengið fang á skutnum, hélt hann um bugustafninn með 
höndum sínum, og lét ekki laust. Hann kallaði til Trójumanna: 
„Komið með eld, og herðið undir eins hergnýinn allir 
saman. Nú hefir Seifur gefið oss þann dag, er meira er verður 
en allir dagar aðrir, að vér fáum nú tekið þau skip, er hingað 
komu að óvilja guðanna, og oss hafa gert margan skaða sökum
ragmennsku öldunganna, er heftu mig, þegar eg vildi 
berjast hjá skutstöfnum skipanna, og öftruðu hernum. En svo 
sem hinn víðskyggni Seifur blindaði hugskot vor þá, svo eggjar
hann og hvetur oss nú“.

726   Þannig mælti hann, og gerðu Tróverjar þá enn harðari 
aðsókn að Argverjum. Nú hélzt Ajant ekki lengur við fyrir 
vopnaganginum; sá hann sér nú bana búinn, og hopaði spölkorn 
aftur, fór nú af þilfari hins jafnbyrða skips og fram á 
eina þóftu, sjö fóta langa. Þar stóð hann á gægjum, og varði 
ávallt skipin með spjóti sínu fyrir Trójumönnum, hverjum 
sem með eld kom. Hann kallaði jafnan ógurlega, og eggjaði 
Danáa: „Kærir vinir, kappar Danáa, þjónar Aresar! Verið 
hraustir karlmenn, góðir hálsar, og leggið fram ofurefli yðvart. 
Eða eigum vér von á nokkrum aðstoðarmönnum að baki oss, 
eða á einhverjum betra garði, sem gæti hlíft hernum við niðurdrepi? 
Engin víggirt borg er í nánd, þar er vér gætum varið 
oss og haft styrk af borgarlýðnum. Nei, vér sitjum í landi hinna 
harðbrynjuðu Trójumanna, liggjum hér við hafið, fjarri föðurlandi 
voru. Sú er því eina hjálpin, að neyta handa, og hlífa 
sér ekki í orustunni“.

742   Svo mælti hann, og sókti að í ákafa með hinu bitra 
spjóti. Sérhverjum þeim af Trójumönnum, sem hljóp að hinum
holu skipum með loganda eld eftir boði Hektors og honum
í vil, þeim sætti Ajant, og hjó hann með hinu langa spjóti 
sínu, og drap svo tólf menn í návígi fyrir framan skipin.




SEXTÁNDI ÞÁTTUR

PATRÓKLUSÞÁTTUR.


ÞANNIG börðust þeir hjá hinu þóftusterka skipi. En
Patróklus kom til þjóðhöfðingjans Akkils; hann út jós
heitum tárum, sem kolblá vatnslind, sú er spýtir dökkvu 
vatni fram af bröttum hamri. En er hinn fóthvati, ágæti Akkilles 
sá hann, kenndi hann í brjósti um hann, og mælti til hans 
skjótum orðum: „Hví grætur þú, Patróklus, sem ung mær, 
sú er hleypur eftir móður sinni og bíður hana taka sig, tekur 
í skikkju hennar og heldur henni aftur, þá hún vill flýta sér 
áfram, og mænir upp á hana grátandi, að hún taki sig? Líkur 
henni, út hellir þú, Patróklus, mjúku tári. Eða hefir þú erindi 
við Myrmídóna, eða við mig? Eða hefir þér einum borizt 
einhver fregn frá Fiðju? Menn segja þó, að Menöytíus Aktorsson 
sé enn á lífi, og enn er Peleifur á lífi Ajaksson hjá Myrmídónum. 
Það mundi okkur næsta sárt taka, ef báðir þeir 
menn væru dánir. Eða ber þú þig svo illa af því, að Argverjar 
drepast niður hjá hinum holu skipum, sökum ofstopa sjálfra 
þeirra? Seg mér allt af létta, og leyn engu af, svo við vitum 
báðir“.

20   Þá andvarpaðir þú, reiðkæni Patróklus, þungan og mæltir 
til hans: „Lá þú mér ekki, Akkilles Peleifsson, langhraustasti 
maður Akkea! Slíkt andstreymi yfirbugar nú Akkea. Því allir 
þeir, sem áður voru hinir hraustustu, liggja nú við skipin skotnir
og höggnir; Týdeifsson, hinn sterki Díómedes, er skotinn; hinn 
spjótfimi Odysseifur er höggvinn, svo og Agamemnon, en Evrýpýlus 
er skotinn með ör í lærið. Læknar, er marga læknisdóma 
kunna, stumra yfir þeim og lækna sár þeirra. En á þig bítur 
ekkert, Akkilles. Þess vildi eg óska, að sú heift, sem þú býr 
yfir, kæmi ekki í mig. Vesall ertu hreysti þinnar! Hvert gagn 
munu aðrir eftirkomandi menn af þér hafa, ef þú frelsar ekki 
Argverja frá smánarlegu tjóni? Þú harðhjartaði maður, riddarinn
Peleifur hefir þá ekki verið faðir þinn, og Þetis ekki 
móðir þín; nei, hið dimmbláa haf og ógengir hamrar hafa 
getið þig; svo ertu harðgeðja. En ef þú setur fyrir þig einhverja
goðaspá, og hafi hin virðulega móðir þín sagt þér spá 
nokkura frá Seifi, þá lát mig þó fara sem skjótast, og send með 
mér nokkura menn af Myrmídónum, ef verða má, að eg komi 
Danáum að einhverju liði. Lát mig herklæðast vopnum þínum; 
því vera kann, að Trójumenn haldi, að eg sé Akkilles, láti svo 
af bardaganum, en hinir herkænu synir Akkea fái þá
því þeir eru nauðulega staddir, en nú er lítið hlé á orustunni; 
mun oss og hægt veita, er vér erum óþreyttir, að hrekja vígmóða 
menn frá skipunum og búðunum til borgarinnar“.


[Mynd: Akkilles í tjaldi sínu]

46   Þannig mælti hann biðjandi, sá hinn fávísi maður; því 
það átti fyrir honum að liggja, að hann bæði sjálfum sér óhamingjulegs 
dauða og feigðar. Hinn fóthvati Akkilles mælti til 
hans, og var þungt í skapi: „En að þú skulir mæla slíkt, seifborni 
Patróklus! Hvorki hirði eg um nokkura goðaspá, þó eg 
viti einhverja, né heldur hefir mín heiðvirða móðir sagt mér 
neina spá frá Seifi. Hitt særir heldur hug minn og hjarta, 
þegar einhverr, þó hann hafi meira vald, rænir jafnborinn mann 
sér og tekur af honum aftur heiðursgjöf hans. Sá er mér harmur 
sárastur; því eg hefi um sárt átt að binda. Mey þá, er 
synir Akkea höfðu valið af óskiptu herfangi og gefið mér að 
heiðursgjöf, og sem eg hafði hertekið, eftir að eg hafði í eyði 
lagt ramgirta borg, þá mey tók Agamemnon konungur Atreifsson 
aftur úr höndum mér, svo sem væri eg einhverr sæmdarlaus reikunarmaður. En vér viljum ekki fást um það, sem umliðið 
er, enda væri það ekki heldur viðurkvæmilegt, að ala 
heiftarreiði í huga sér; eg sagði og, að eg ætlaði ekki að leggja 
niður heiftina, fyrr en herópið og styrjöldin næði skipum mínum. 
Far þú nú í hin frægu vopn mín, og takst herstjórn á 
hendur yfir hinum hergjörnu Myrmídónum, fyrst blásvartur 
mokkur Trójumanna kringir um skipin með ofurefli, og Argverjar 
halda til við sjávarlána, þar er þeir enn hafa lítinn hlut 
fengið af landinu, en allur borgarlýður Trójumanna sækir á 
hendur þeim, því hann sér ekki fyrir sér framskyggnið á hinum
brennanda hjálmi mínum. Trójumenn hefðu skjótt lagt 
á flótta og fyllt árfarveginn með dauðum mannabúkum, ef 
Agamemnon konungur hefði verið mér eftirlátur; en nú berjast þeir í kring um herbúðirnar, því spjótið leikur ekki svo 
ótt í greipum Díómedess Týdeifssonar, að hann geti varið 
Danáa við fjörtjóni; og ekki hefi eg enn heyrt hljóð fara úr 
hinu fjandlega höfði Atreifssonar, en hvervetna kveður við 
rödd Víga-Hektors; þar er hann eggjar fram Trójumenn; hafa 
þeir nú sigrað Akkea í bardaganum og fylla gjörvallan völlinn
með herópi. En ei að síður skaltú, Patróklus, gera áhlaup 
á þá af alefli og frelsa skipin frá tjóni, svo þeir ekki brenni þau 
í loganda eldi og svipti oss allri heimfararvon. Láttu mig nú 
leggja þér á hjarta atriði máls míns, sem er það, að þú afrekir 
mér mikinn sóma og frægð hjá öllum Danáum, en þeir sendi 
mér aftur hina fögru mey og gefi mér fagrar gjafir að auk. 
Hverf þú aftur, þegar þú hefir rekið Trójumenn frá skipunum. 
En þó svo fari, að hinn háþrumandi verr Heru láti þér 
frægðar auðið verða, þá lát þig þó ekki fýsa til að halda uppi 
bardaga við hina hergjörnu Trójumenn í fjarvist minni, því 
með því gerir þú mig enn sæmdarminni. Ekki skaltú heldur 
miklast svo af ófriðnum og styrjöldinni, þóttú drepir niður 
Trójumenn, að þú farir með flokkinn til Ilíonsborgar, því þá 
er hætt við, að einhverr hinna ódauðlegu guða frá Ólympi 
mæti þér, því hinn fjarvirki Appollon er mikill vin Trójumanna. 
Snú þú heldur aftur, þá þú hefir bjargað skipunum, 
og lát þá eigast við sjálfa á vellinum. Eg vildi nú, faðir Seifur 
og Aþena og Appollon, að engi af Trójumönnum gæti dauðann
umflúið, svo margir sem þeir eru, og engi heldur af Argverjum, 
en að við mættum komast úr lífsháskanum, svo við einir 
fáum rofið hina helgu víggarða Trójuborgar“.

101   Þannig töluðust þeir við um þetta. En Ajant hélzt 
nú ekki lengur við fyrir vopnaganginum. Honum meinaði bæði 
fyrirætlan Seifs og vopnaburður hinna ágætu Trójumanna. 
Glumdi nú hræðilega í hinum fagra hjálmi á höfði hans af 
skotunum, sem ávallt skullu á hinum fagurgjörvu hjálmskjöldum; 
hann þreyttist í vinstri öxl sinni af því að halda ávallt 
hinum handbæra skildi. En þó Trójumenn léti dynja á honum
skotvopnin, gátu þeir þó ekki þokað honum úr stað. Hann 
varð ákaflega móður, og svitinn rann í lækjum af öllum hans 
limum. Hann fékk enga andhvíld, því ein ógæfan rak aðra.

112   Segið mér nú, þér Sönggyðjur, sem búið í Ólympshöllum, 
hversu eldurinn kom fyrst í skip Akkea.

114   Hektor gekk að Ajanti, og hjó með stóru sverði á eskispjót 
hans, og hjó skaftið þvers í sundur við falinn fyrir aftan 
fjöðrina; veifaði þá Ajant Telamonsson tómu skaftinu til einskis,
en eirfjöðrin féll sönglandi langt frá honum til jarðar. Ajant 
viðurkenndi af drenglyndum hug og óttaðist þau afskipti guðanna,
að hinn hábrumandi Seifur ónýtti nú með öllu herbrögð 
hans og ætlaði Trójumönnum sigurinn. Hörfaði hann þá undan,
og úr skotfæri, en Tróverjar skutu óþrotlegum eldi í hið 
fljóta skip, og læsti sig skjótt óslökkvandi logi um það allt.

124   Þannig lék eldurinn skutstafn skipsins. Þá sló Akkilles 
á bæði lær sér, og mælti til Patrókluss: „Upp, upp, seifborni 
Patróklus, ökugarpur! Eg sé hjá skipunum þyt brennanda elds; 
er eg hræddur um, að þeir nái skipunum, og ekkert undanfæri
verði framar. Far þú fljótt í herklæðin, en eg skal kalla 
saman liðið“.

130   Svo mælti hann, en Patróklus bjó sig blikanda eirmálmi. 
Fyrst lagði hann fagrar brynspengur um fótleggi sér, kræktar 
silfurlegum öklapörum; því næst færði hann sig í hina fjölskreyttu
ljómandi brynju hins fóthvata Ajaksniðja; hann varpaði
silfurnegldu eirsverði, og þar næst stórum og sterkum skildi 
um herðar sér; hann setti á sitt hraustlega höfuð fextan hjálm 
fagurgjörvan, og slútti bustin fram geigvænlega. Hann tók 
tvö sterk spjót, sem honum voru greiphæf. Eitt var það vopn, 
er hann ekki tók af vopnum hins ágæta Ajaksniðja; það var 
spjótið þunga, mikla og sterka; því mátti engi af Akkeum 
valda, nema Akkilles; hann einn gat valdið því; það var 
Pelíonsaskur, er Kíron frá Pelíonsfjalli hafði gefið föður hans, 
til þess það yrði köppum að bana. Hann bað Atómedon að 
beita hestunum fyrir skjótlega; þann mann virti hann mest,
næst Akkilli fylkingabrjót; treysti hann honum bezt til að 
standast óvinarherkall í bardaga. Að boði hans leiddi Átómedon 
hina fráu hesta undir okið, þá Bleik og Skjóna; þeir flugu, 
sem vindur; þá hesta hafði alið sviptinornin Snarfæta við Vestanvindinum, 
þegar hún var á beit á engi nokkuru fram með 
Ókeansstraumi. Hann lét Stökkul ganga í hjáteymingi; það 
var góður hestur; þeim hesti hafði Akkilles rænt forðum, þá 
hann tók Etjonsborg; sá hestur var hestkynjaður, en gekk þó 
með hinum goðkynjuðu hestum.

155   Akkilles gekk um búðirnar til allra Myrmídóna, og 
herbjó þá með vopnum; þeir voru sem hráætir úlfar, sem hafa 
óumræðilegt þor í brjósti sér; þegar þeir hafa drepið stóran 
hjört hyrndan á fjöllum uppi, rífa þeir hann í sig: kjaftarnir 
á þeim öllum eru rauðir af blóðinu, ganga svo í flokkum, ælandi 
rauðu blóðinu, til að lepja með tungubleðlum sínum 
blátt vatn ofan af dökkri lind; er óskelft hjarta í brjósti 
þeim, en kviðurinn uppbólginn: líkir þeim voru fyrirliðar og 
höfðingjar Myrmídóna, þá er þeir þustu í kring um hinn hrausta 
hersvein ens fóthvata Ajaksniðja, en hinn víglegi Akkilles stóð 
inni í hringnum, og eggjaði bæði kerruliðið og hina skjaldbúnu 
hermenn.

168   Akkilles, ástvinur Seifs, hafði komið með fimm tugi 
örskreiðra skipa til Trójulands; á hverju skipi réru 50 menn; 
fimm yfirmenn, er hann trúði vel, hafði hann sett til að vera 
fyrir þeim, en sjálfur hafði hann æðsta hervald yfir þeim. Fyrir 
einni sveitinni var hinn brynkviki Menesþíus, sonur Sperkíuss, 
hins himinrunna vatnsfalls; hin fríða Polýdóra Peleifsdóttir, 
sem var mennskra manna, hafði átt hann í samförum við hinn 
sterka fljótsguð Sperkíus; en í mæli var, að hún hefði átt 
hann við Bórus Períeressyni, því hann kvæntist henni opinberlega 
og gaf henni ógrynni brúðgjafa. Fyrir annarri sveit var 
hinn víglegi Evdórus; hann var meyjarson; móðir hans var 
hin dansfagra Polýmela Fýlantsdóttir; hafði hinn sterki Argusbani 
fellt hug til hennar, eitt sinn, er hann gat að líta hana 
með öðrum söngmeyjum í dansleik hinnar skarksamlegu Artemisar 
gullinsnældu; gekk hinn ómeinsami Hermes þegar 
upp í loftsalinn með henni, og hvíldi þar hjá henni leynilega; 
átti hún við honum fríðan svein, sem Evdórus hét, einkar 
hvatan á skeiði og vaskan bardagamann. En er Lausnargyðjan, 
sú er jóðsóttina gerir, hafði leitt sveininn í ljós, og hann 
hafði litið geisla Helíusar, færði hið sterka hraustmenni Ekekleifur 
Aktorsson Polýmelu ógrynni brúðgjafa, og hafði hana 
heim með sér; en öldungurinn Fýlant upp ól hann og upp 
fæddi, og tók við hann ástfóstri, svo sem væri hann sonur 
hans. Fyrir þriðju sveit var hinn víglegi Písander Maimalsson; 
hann var spjótfimastur maður allra Myrmídóna, næst hersveini 
Peleifssonar. Fyrir fjórðu sveit var hinn aldraði riddari 
Fenix, en fyrir enni fimmtu hinn vaski Alkímedon Laerkesson. 
En er Akkilles hafði skipað öllu liðinu og fylkt því ásamt með 
hershöfðingjunum, þá kvað hann upp þessi hörðu orð:

200   „Engi yðar Myrmídóna gleymi þeim ógnarorðum, er 
þér höfðuð við Trójumenn hjá hinum fljótu skipum, alla þá 
stund, er heift mín stóð yfir; átölduð þér mig þá, og sögðuð: 
„ „Móðir þín hefir fætt þig á galli, þú grimmi Peleifsson; 
miskunnarlaus maður ertu, er þú heldur oss nauðugum við 
skipin, sveitungum þínum. Vér munum nú fara heim aftur á 
hinum haffæru skipum, fyrst ill heift hefir þér þannig í skap 
runnið“ “. Þetta sögðuð þér oftsinnis við mig á samkomum 
yðar. Nú er fyrir hendi hið mikla orustustarf, er yður hefir 
áður svo mjög langað til. Berjist nú hverr yðar við Trójumenn, 
sem hraust hjarta hefir“.

210   Með þeim orðum upphvatti hann hugmóð og áræði hvers 
manns, en flokkarnir þrengdust enn meir saman, er þeir heyrðu 
konunginn tala. Svo sem maður hleður hávan húsvegg af þéttum 
steinum, til að verjast ofríki vindanna, svo þétt lágu hjálmarnir 
og hinir bukluðu skildir hverr við annan; þar studdi 
skjöldur skjöld, hjálmur hjálm og maður mann; hinir fextu 
hjálmar komu við hinar fögru hjálmbólur, er menn lutu áfram; 
svo þétt stóðu þeir hverr hjá öðrum. Fremstir allra voru tveir 
menn herklæddir, Patróklus og Átómedon, báðir einráðir í 
því að berjast í brjósti Myrmídóna. En Akkilles gekk til búðar 
sinnar; hann lauk upp örk einni; hún var fögur og mesta 
gersemi; hafði hin silfurfætta Þetis flutt þá örk út á skip hans, 
og fyllt hana af kyrtlum, skjólgóðum yfirhöfnum og loðdúkum. 
Í þeirri örk átti hann vandað drykkjarker; af því keri 
drakk engi maður hið skæra vín, utan hann, og engum guði 
dreypti hann af því keri, nema föður Seifi. Hann tók nú kerið 
upp úr örkinni, og hreinsaði það fyrst með brennusteini, laugaði 
það síðan í fögrum vatnsstraumi, þvoði sér svo um hendur, 
og hellti á það skæru víni. Síðan gekk hann fram í miðjan 
búðargarðinn, leit til himins, dreypti víninu og baðst fyrir, 
og fór sú bæn ekki á mis við hinn þrumuglaða Seif: „Seifur 
konungur (kvað hann), þú Dódónugoð, þú Pelasgagoð, þú sem 
býr langt í burtu, ráðandi hinnar vetrarríku Dódónu, þar sem 
Sellar, spámenn þínir, búa hjá þér, með óþvegnum fótum, og 
liggja á berri jörð! Eitt sinn heyrðir þú bænarorð mín, veittir 
mér sóma og refsaðir harðlega hermönnum Akkea. Veit mér 
og enn að þessu sinni þessa ósk mína. Eg ætla sjálfur að vera 
hér eftir í skipstöðinni, en sendi nú vin minn með marga 
Myrmídóna í bardagann; veit þú honum frama, víðskyggni 
Seifur; hughreyst hjartað í brjósti hans, svo Hektor fái að vita, 
hvort þessi hersveinn minn kann að berjast einn sér, eða hvort 
hinar afar sterku hendur hans ólmast þá að eins, þegar eg geng 
út í Aresarþraut. En er hann hefir stökkt styrjöldinni og herópinu 
frá skipunum, þá óska eg hann komist heill aftur til hinna 
fljótu skipa með öll vopnin og hina návígu félaga mína“.

249   Þannig baðst hann fyrir, en hinn ráðvísi Seifur heyrði 
bæn hans; veitti faðir Seifur honum bæn sína að sumu leyti, 
en synjaði að nokkuru: hann veitti honum að stökkva ófriðnum 
og styrjöldinni frá skipunum, en synjaði honum að komast 
lífs aftur úr bardaganum.

[Mynd: Maður með drykkjarker.]

253   Nú sem hann hafði dreypt og gert bæn sína til föður 
Seifs, gekk hann aftur inn í búðina, og lagði kerið niður í örkina, 
gekk síðan út og stóð fyrir framan búðina, því hann langaði 
enn til að horfa á hinn grimma bergný Trójumanna og 
Akkea.

257   Myrmídónar gengu herklæddir með hinum hugstóra 
Patróklus, og héldu hinum stóra áhuga sínum, allt þar til er 
þeir stukku inn á Tróverja. Þeir þeystust út frá skipunum, líkir 
geitungum á alfaravegi, er fávísir drengir glettast við eftir venju 
sinni og valda með því mikils ills bæði sér og öðrum; því beri 
þar að einhvern ferðamann, og komi hann óviljandi við geitungana, 
þá fljúga þeir allir fram með þrekmiklum hug, og 
ver hverr unga sína. Myrmídónar höfðu nú þeirra hjarta og 
skap, þá er þeir þustu frá skipunum, og reis þá upp geysimikið 
heróp, en Patróklus kallaði hástöfum til félaga sinna: „Myrmídónar, 
sveitungar Akkils Peleifssonar, verið hraustir karlmenn, 
góðir hálsar, og takið nú á ofurafli yðar, svo vér fáum rétt hluta 
Peleifssonar, sem er hinn langhraustasti af Akkeum hér við 
skipin og á návíga hersveina, og svo hinn víðlendi Agamemnon 
Atreifsson kannist við glæpsku sína, er hann virti einskis þann, 
er hraustastur er af Akkeum“.

275   Með þessum orðum hvatti hann hug og hjarta hvers 
manns; en þeir stukku á Trójumenn gjörvallir; tók þá ógurlega 
undir í skipunum, er Akkear æptu. En er Trójumenn sáu 
hinn hrausta Menöytsson og hersvein hans, báða ljómandi í herbúnaði, 
þá kom felmtur yfir alla, svo fylkingar þeirra bifuðust, 
gerðu þeir sér í hug, að hinn fóthvati Peleifsson hefði snarað 
af sér heiftinni hjá skipunum, og tekið sáttum. Leit þá hverr 
þeirra kringum sig, hversu hann mætti undan flýja bráðum 
bana.

284   Patróklus skaut fyrstur fögru spjóti beint í miðjan flokkinn, 
þar er mest var mannþyrpingin við skutstafninn á skipi hins 
hugstóra Prótesíláss, og kom skotið á Pýrekmes, er komið hafði 
með hina hestfimu Peóna frá Amýdonsborg við hið straumbreiða 
Axíusfljót; kom spjótið í hægri öxl hans; féll hann þá 
hljóðandi upp í loft ofan í moldina, en Peónar, félagar hans, 
urðu felmtsfullir í kring um hann, því Patróklus skaut þeim 
öllum skelk í brjóst, er hann hafði drepið þann fyrirliða, er 
jafnan var hinn hraustasti maður til framgöngu í bardaga, keyrði 
Patróklus þá frá skipunum, og slökkti hinn brennanda eld. 
Stóð skipið þar eftir hálfbrunnið, en Trójumenn flæmdust undan 
með geysimiklum þys; steyptu Danáar sér þá yfir hin holu 
skip, og gerðist nú hinn æsilegasti manngnýr. Svo sem þá er 
Seifur eldingaguð feykir þykku skýi burt af hávum tindi 
mikils fjalls; sjást þá allir fjallatindar, múlar og dalir, því þá 
rofar í hið ómælilega uppheimsloft undir himinhvolfinu: svo 
fengu Danáar hvíld nokkura, þá þeir höfðu hrundið af sér 
hinum skæða eldi. Þó varð ekki hlé á orustunni, því Tróverjar 
flýðu ekki undan Akkeum, ástvinum Aresar, svo að þeir 
snéri bökum við hinum svörtu skipum, heldur veittu þeir enn 
mótstöðu, og hörfuðu nauðugir frá skipunum.

306   Nú sem bardaginn tók að losna, hafði hverr hershöfðingjanna 
mann fyrir sér. Fyrstur lagði hinn hrausti Menöytsson 
hvössu spjóti í lær Areilýkusi, er hafði snúizt undan á 
flótta, og rak eirvopnið í gegn, en spjótið braut beinið; féll 
maðurinn þá til jarðar á grúfu. Menelás hjó til Þóants, er skjöldinn 
bar frá bringunni; var það banasár. Amfíklus hljóp fram 
að Fýleifssyni, en Fýleifsson sætti honum, varð fyrri að bragði, 
og lagði í kálfann, þar sem vöðvi manns er þykkastur; skárust 
sundur sinarnar fyrir spjótsoddinum, en sorti sé fyrir augu 
mannsins. Antílokkus Nestorsson lagði hvössu spjóti á Atymníus, 
og gekk eirspjótið í gegnum nárann, svo hann féll áfram. 
Maris, er þar var nærstaddur, reiddist, er bróðir hans féll, og 
hljóp að Antílokkus með spjótið á undan sér, og vildi verja 
lík bróður síns; en hinn goðumlíki Þrasýmedes varð skjótari 
en hann til lags, og lagði þegar til hans; brást honum ekki 
lagið, og kom í öxlina; reif spjótsoddurinn af vöðvana efst á 
upphandleggnum, og braut sundur beinið gjörsamlega; féll 
hann þá, og varð dynkur mikill, en sorti sé fyrir augu hans. 
Þannig féllu þeir báðir fyrir tveimur bræðrum, og fóru til 
Myrkheims; þeir voru vaskir menn og spjótfimir, félagar Sarpedons 
og synir Amísódars; sá ól upp hina ósigranlegu Kímeru, 
meinvætt margra manna. Ajant Öyleifsson hljóp fram, og náði 
Kleóbúlus lifanda; hafði hann rasað í mannþrönginni, en Ajant 
tók hann þar af lífi, og hjó á háls honum með heftisverði; varð 
allt sverðið volgt af blóðinu, en dökkrauður dauðinn og hin 
máttuga skapanorn heltók augu mannsins. Þeir hlupu saman, 
Penelás og Lýkon; þeir höfðu báðir skotið spjótum sínum til 
ónýtis, og misst hvorr annars, hlupu svo saman að nýju með 
sverðum. Lýkon hjó á bólu hins fetta hjálms, og brotnaði sverðið 
í falnum. Penelás hjó á hálsinn fyrir neðan eyrað, og hljóp 
sverðið inn í hálsinn á kaf, svo ekki hélt nema skinnið; hékk 
þá höfuðið út á hlið; en limir hans urðu magnþrota. Meríónes 
náði Akamanti á snöru athlaupi, í því hann ætlaði að stíga á 
kerru sína, og lagði hann í hægri öxlina; valt hann þá ofan af 
kerrunni, en dimma sé fyrir augu hans. Idomeneifur lagði 
hörðu eirvopni í munn Erýmanti; gekk eirspjótið þvers í gegn 
fyrir neðan heilann og sprengdi sundur hin hvítu bein; hrukku 
þá út tennurnar, og bæði augu hans fylltust blóði, en hann 
gapti og spúði blóðinu um munn og nasir, og svart dauðaský 
sveif yfir hann.

351   Þessir hershöfðingjar Danáa höfðu hverr mann fyrir sér. 
Svo sem glepsandi úlfar stökkva á sauði eða hafra, og taka 
það úr fénu, sem sökum vangæzlu smalamannsins hefir orðið 
viðskila við annað fé uppi á fjöllum, grípa úlfarnir það, þegar 
þeir sjá það, en féð hefir þá engan hug til mótvarnar: svo 
stukku Danáar á Trójumenn, en þeir flýðu undan með þys 
miklum, og gáðu ekki að neyta ofureflis síns.

358   Ajant hinn mikli leitaði ávallt við að skjóta spjóti að 
hinum eirbrynjaða Hektori, en af herkænsku sinni hlífði 
Hektor hinum breiðu herðum sínum með nautsleðursskildi, 
skyggndist um og tók eftir hvini örvanna og þyt spjótanna. En 
þó hann vissi, að sigurinn í orustunni hné á hinn bóginn, veitti 
hann ei að síður viðnám, og bjargaði hinum tryggu félögum 
sínum.

364   Svo sem ský kemur frá Ólympi upp úr heiðríkju og 
fer yfir loftið, þegar Seifur undirbýr harðan fellibyl: svo fóru 
Trójumenn með ys og þys frá skipunum, fóru nú aftur farinn 
veg í engu skipulagi. Hinir fótfráu hestar báru Hektor undan 
með vopnunum, og lét hann þar eftir hið tróverska herlið; 
komust þeir nú ekki áfram, sem þeir vildu, fyrir díkinu, er 
grafið hafði verið; hrutu margir fráir kerruhestar fremri hluta 
kerrustanganna þar í díkinu, og hlupu svo frá kerrum eigendanna. 
Patróklus sókti á eftir þeim; hann eggjaði Danáa ákaflega, 
og hafði illan hug til Trójumanna; fóru Tróverjar nú á 
sundrungi með ys og þys miklum, og fylltu alla vega; rauk 
moldarstrokan upp undir ský, en hinir einhæfðu hestar gönuðu 
aftur til borgarinnar frá skipunum og búðunum. Patróklus 
hleypti kerru sinni þar sem hann sá mesta mannaþvöguna, og 
kallaði hátt; féllu þá kapparnir á grúfu ofan af kerrunum og 
lágu svo fyrir neðan hjólásana, en kerrustólarnir botnveltust 
brakandi. Hinir fráu hestar hans voru nú mjög framfúsir og 
stukku beint yfir díkið, lék honum hugur á að finna Hektor, 
og vildi skjóta hann; en hinir fráu hestar báru Hektor undan. 
Svo sem öll jörðin flóir undan dimmri skúr á haustdegi, þegar 
Seifur eys niður vatninu sem ákaflegast, þá er hann vonzkast 
í heift sinni við þá menn, sem með ofríki dæma ranga dóma á 
þingum, halla réttinum og skeyta ekki hegningu guðanna; 
renna þá öll fljót bakkafull, en lækirnir grafa sér farveg ofan 
eftir mörgum holtum, og steypast með miklum nið ofan af 
fjöllunum út í hinn dimmbláa sæ, og spillast þá akurlönd og 
andvirki manna: svo hlupu hinir tróversku hestar, stórum 
rymjandi.

394   En þegar nú Patróklus hafði höggvið skarð í fremstu 
flokkana, hrakti hann Trójumenn aftur á leið til skipanna og 
lofaði þeim ekki að komast til borgarinnar, þó þeir væru þangað 
fúsastir, heldur ólmaðist hann um kring og drap þá milli 
skipanna og fljótsins og hins háva borgarveggs, og þá hefndi 
hann margra Akkea. Þar skaut hann fyrst fögru spjóti á 
Pronóus, þar sem hann var hlífarlaus og skjöldinn hafði borið 
frá bringunni; var það hans bani, og varð dynkur mikill, er 
hann féll. Þá réðst hann fram annað sinn, og lagði til Þestors 
Enopssonar; hann sat í hnipri í hinni vel sköfnu kerru sinni, 
því hann var óttaskelfdur, og sluppu taumarnir úr höndum 
honum. Patróklus gekk að honum, og lagði spjóti í hægri kinn 
honum, og gekk lagið milli tanna hans. Síðan vó hann hann á 
spjótinu upp yfir kerrubogann, svo sem þá er maður situr á 
klapparnefi, og dregur helgan fisk úr sjó með færi og fögrum 
öngli. Svo vó Patróklus hann á hinu bjarta spjóti upp af kerrunni 
gapanda, og kastaði honum niður á munninn, og dó hann 
þegar, er hann var fallinn. Erýalus hljóp þá að Patróklusi, en 
Patróklus kastaði steini í mitt höfuð honum; klofnaði sundur 
allur hausinn í hinum þunga hjálmi, en hann féll til jarðar á 
grúfu, og sveif banvænn dauði yfir hann. Því næst felldi hann 
til jarðar hvern að öðrum, Erýmant, Amfoterus, Epaltes, Tlepólemus 
Damastorsson, Ekkíus, Pýris, Ifeif, Evippus og Polýmelus 
Argeasson.

419   En er Sarpedon sá, að hinir ógyrðluðu félagar sínir 
féllu fyrir Patróklus Menöytssyni, átaldi hann hina goðumlíku 
Lýkíumenn, og kallaði til þeirra: „Minnkun, Lýkíumenn, hvert 
flýið þér? Verið nú vaskir, því eg vil ganga til móts við 
þenna mann, og vita, hvað manna sá er, er þar gengur svo 
mjög fram; hefir hann nú þegar gert Trójumönnum margt illt 
og mörgum hraustum manni á kné komið“.

426   Að því mæltu stökk hann alvopnaður ofan af kerrunni 
til jarðar. Hins vegar stökk Patróklus, er hann sá það, ofan 
úr kerrustól sínum. Voru þeir, sem tveir klóbjúgir, bjúgnefjaðir 
gammar, er fljúgast á uppi á hávum kletti, og gjalla hátt: svo 
stukku þeir hvorr á annan með miklu ópi, Patróklus og 
Sarpedon. En er sonur hins brögðótta Kronusar sá þá, mælti 
hann til Heru, systur sinnar og konu: „Vesall em eg, er Sarpedon, 
sem mér er kærastur manna, skal falla fyrir Patróklus 
Menöytssyni. Leikur nú hugur minn á tveim áttum, hvort eg 
á að svipta honum burt lifanda úr hinum hörmulega bardaga, 
og flytja hann í hið frjóvsama Lýkíuland, eða skal eg láta 
hann hníga fyrir Menöytssyni“.

[Mynd: Fallinn hermaður.]

439   Hin mikileyga drottning Hera svaraði honum: „Harðráðasti 
Kronusson! En að þú skulir mæla slíkum orðum! Ætlar 
þú aftur að frelsa dauðlegan mann, sem er háður forlögunum, 
frá enum hryllilega dauða? Ger þú það, en ekki munum vér, 
hinir guðirnir, verða allir á þínu máli. En eitt vil eg segja þér, 
sem þú skalt festa í hug þér: ef þú flytur Sarpedon lifanda 
heim til sín, þá máttu búast við, að hinir guðirnir muni og 
vilja flytja sonu sína úr hinni hörðu orustu; því margir synir 
ódauðlegra guða berjast nú í kring um hina miklu Príamsborg, 
og muntu hleypa í guðina megnri heift. Nú þó Sarpedon sé þér 
kær, og þig taki sárt til hans, þá lát hann þó falla fyrir Patróklus 
Menöytssyni í hinni hörðu orustu; en er sál og líf er við 
hann skilið, þá lát þá Bana og Blund bera hann burt, þar til 
er þeir koma í hið víða Lýkíuland; þar skulu frændur hans 
og vinir verpa haug eftir hann og reisa honum bautastein; því 
það er sá heiður, er dánir menn njóta“.

458   Þannig mælti hún, en faðir manna og guða hlýddi henni. 
Hann lét drjúpa blóðuga dropa til jarðar til heiðurs syni sínum, 
er Patróklus átti af lífi að taka í hinu jarðfrjóva Trójulandi, 
fjarri föðurlandi hans.

462   En er þeir Sarpedon áttu skammt hvorr til annars, þá 
skaut Patróklus hinn fræga Þrasýmelus; hann var hraustur maður 
og hersveinn Sarpedons konungs; kom skotið neðan til í 
kviðinn, og var það hans bani. Þessu næst skaut Sarpedon til 
Patróklus fögru spjóti, og missti hans, en spjótið kom í hægra 
bóg á Stökkli, hesti Patrókluss; öskraði hesturinn í andarslitrunum, 
féll grenjandi niður í moldina, og þá leið lífið úr honum. 
Hinir hestarnir stukku hvorr frá öðrum, brakaði þá í okinu 
og taumarnir flæktust, af því hjáteymingshesturinn lá í 
moldinni. Hinn spjótfimi Átómedon fann ráð við þessu vandræði; 
hann dró langeggjað sverð frá hlið sér, hljóp til og var 
ekki seinn, og hjó lausan hjáteymingshestinn; réttu hinir sig 
þá við og lögðust jafnt í taumana. Þá gengu þeir Patróklus 
aftur saman af sárbeittu kappi.

477   Sarpedon skaut fögru spjóti, og missti hans aftur; lenti 
spjótsoddurinn fyrir ofan vinstri öxl Patrókluss, og varð hann 
ekki sár. Því næst reiddi Patróklus eirvopn sitt, og flaug ekki 
skotvopnið til ónýtis úr hendi hans; kom spjótið, þar sem þindin 
afgirðir hið hulda hjarta. Þá féll Sarpedon, sem eik fellur, 
eða ösp, eða hávaxin fura, er smiðir höggva til skipatimburs á 
fjöllum uppi með nýhvöttum öxum. Þannig lá hann endilangur
fyrir framan hestana og kerruna; hann grenjaði og gruflaði 
höndum í blóðugri moldinni. Svo sem ljón ræðst á nautahjörð, 
og drepur bröndóttan griðung mannýgan í nautaflokknum, 
og drepst griðungurinn öskrandi í kjafti ljónsins: svo var 
enn móðurinn í foringja hinna skjaldfimu Lýkíumanna, þá 
hann féll fyrir Patróklus, og kallaði hann nú á kæran félaga 
sinn með nafni: „Góði Glákus, þú hermaður meðal kappanna, 
nú ber þér að sýna spjótfimi þína og vera hraustur bardagamaður. 
Ef þú ert vaskur maður, þá lát þig nú langa í óttalegan 
ófrið. Far fyrst um allan flokkinn og eggja fyrirliða Lýkíumanna 
að halda uppi bardaga og verja Sarpedon, og því næst 
skaltu sjálfur berjast með eirvopni þínu mér til varnar; því ef 
Akkear fletta mig hér vopnum, þar sem eg ligg fallinn hjá 
skipstöðinni, þá mun eg ávallt alla daga verða þér til minnkunar 
og ámælis. Statt þig nú hraustlega, og eggja fram allan 
herinn“.

502   Þá hann hafði þetta mælt, sveif algjörr dauði yfir augu 
hans og nasir, en Patróklus sté fæti sínum á brjóst honum, 
og kippti spjótinu úr undinni, og fylgdi þar með þindin; var 
það jafnskjótt, að hann kippti út spjótsoddinum og sálin skrapp 
út úr undinni. En Myrmídónar héldu þar hinum másandi hestum; 
vildu þeir hlaupa í gönur, eftir að þeir höfðu yfirgefið kerrur 
eigendanna.

555   Glákus varð næsta sorgbitinn, er hann heyrði orð Sarpedons; 
féll honum sárt, að hann gat ekki komið honum til hjálpar. 
Hann hélt hendi sinni um handlegg sér, og kreisti, því 
hann þjáðist af sári því, er Tevkrus særði hann, þá hann skaut 
ör að Glákusi ofan af hinum háva garði, og varði svo sveitunga 
sína, þegar Glákus vildi ráðast á þá. Glákus gerði nú 
bæn sína til hins langskeyta Appollons, og mælti: „Heyr lávarður, 
þú sem nú ert einhverstaðar í hinu frjóvsama Lýkíulandi 
eða í Trójulandi, þú getur allstaðar heyrt bæn hvers 
manns, sem þjáður er, svo sem eg þjáist nú. Því stórt er sár 
það, er eg hefi þar á mér; hjarta mitt er alla vega stungið sárum 
verkjum, blóðrásin getur ekki stöðvazt, og öxlin verður 
mér þung af sárinu. Eg get ekki valdið spjótinu til lengdar, og 
ekki gengið í bardaga við óvinina; en nú er Sarpedon fallinn, 
sonur Seifs, hinn hraustasti maður, og vill Seifur nú ekki svo 
mikið sem hjálpa syni sínum. En lækna þú þó, lávarður, þetta 
hið mikla sár mitt, still verkina, og veit mér styrk, að eg kalli 
á mína lýkversku sveitunga og biðji þá að berjast, og gangi 
svo sjálfur í bardaga til varnar líki því, er hér liggur fallið“.

527   Þannig baðst hann fyrir, en Febus Appollon heyrði bæn 
hans, stillti verkina, þerrði hið svarta blóð af sárinu og kom 
styrk í hjarta hans. Glákus fann það með sjálfum sér, og gladdist, 
er hinn mikli guð hafði svo skjótt orðið við bæn hans. 
Fyrst gekk hann um allan flokkinn og eggjaði liðsforingja 
Lýkíumanna að verja lík Sarpedons. Síðan fór hann til Trójumanna, 
stikaði stórum, gekk til Polýdamants Panþóussonar og 
hins ágæta Agenors, og þaðan til Eneass og hins eirbrynjaða 
Hektors. Hann gekk til Hektors og mælti til hans skjótum 
orðum: „Nú hefir þú, Hektor, gleymt mjög liðsmönnum þínum, 
þeim er fyrir þínar sakir láta líf sitt fjarri vinum sínum 
og föðurlandi, án þess þú viljir koma þeim til liðs. Nú er 
Sarpedon fallinn, foringi hinna spjótfimu Lýkíumanna, er varði 
Lýkíu með réttvísi sinni og hreysti. Hinn eirklæddi Ares lét 
hann falla fyrir spjóti Patrókluss. Heyrið, góðir hálsar, komið 
til, látið yður ekki þá skömm henda, að Myrmídónar fletti lík 
hans og fari illa með það í hefnd eftir hina föllnu Danáa, er 
vér drápum með spjótum vorum hjá hinum fljótu skipum“.

548   Svo mælti hann, en óbærilegur og óaflátlegur harmur 
gagntók Trójumenn; því þó Sarpedon væri útlendur maður, 
þá hafði hann þó verið þeim sem vörzlugarður fyrir borg þeirra; 
fylgdu honum og margir menn, og hann sjálfur hinn hraustasti 
maður til framgöngu. Gengu þeir nú með ákafa miklum móti 
Danáum; fór Hektor fyrir þeim; hann vildi hefna Sarpedons, 
en hinn hrausti kappi, Patróklus Menöytsson, eggjaði Akkea. 
Hann mælti fyrst til beggja Ajanta, enn þótt þeir af sjálfum 
sér væru allákafir: „Þið Ajantar, látið ykkur nú líka að veita 
slíka vörn, sem þið áður hafið veitta fremur öðrum mönnum, 
eða enn betri. Nú er Sarpedon fallinn, sá maður, er fyrstur 
hljóp á garð Akkea; væri nú gott ef vér næðum honum, lékjum 
hann smánarlega og flettum hann vopnum, og fengjum drepið 
með hörðu eirvopni einhvern af sveitungum hans, er verja 
líkið“.

562   Þannig mælti hann, og voru þeir þó allákafir af sjálfum 
sér til hraustrar varnar. En er hvorirtveggju höfðu styrkt 
fylkingar sínar, Tróverjar og Lýkíumenn, Myrmídónar og Akkear, 
þá æptu þeir upp ógurlega, og gengust á, til að berjast um 
dauðan náinn; gall þá hátt í vopnum kappanna, en Seifur þandi 
voðalegt náttmyrkur yfir hina hörðu orustu, svo unnin yrði 
skæð bardagaþraut í kring um hans kæra son.

569   Trójumenn urðu fyrri til að hrekja hina snareygu Akkea, 
því þá féll einhverr hinn hraustasti maður af Myrmídónum, 
hinn ágæti Epígeifur, sonur hins hugstóra Agakless; hann var 
fyrst konungur í hinni fjölmennu Búdíonsborg, en vó þá einhvern 
frænda sinn, ágætan mann, og flýði því á náðir Peleifs 
og hinnar silfurfættu Þetisar; þau sendu hann til hinnar hestauðgu 
Ilíonsborgar með Akkilli fylkingabrjót, til að berjast 
við Trójumenn. Þegar hann nú greip á líkinu, kastaði hinn 
prúði Hektor vopnsteini í höfuð hans; klofnaði þá allt höfuðið 
í sundur inni í enum þunga hjálmi, en hann datt á grúfu ofan 
yfir líkið, og sveif lífskæður dauði yfir hann allan. Patróklus 
sárnaði, er sveitungur hans féll; óð hann þá fram milli forvígismannanna, 
líkur snörum hauki, er rekur á flótta krákur 
og stara. Svo óðstú, Patróklus ökugarpur, beint á móti Lýkíumönnum 
og Tróverjum, því þá varstu í reiðum hug sökum félaga 
þíns. Þá kastaði Patróklus vopnsteini á háls Stenelási Íþemeneifssyni, 
og slitnuðu sundur hálssinarnar. Hörfuðu þá forvígismennirnir 
undan og hinn prúði Hektor. Svo langt sem langspjót 
flýgur, þegar sá maður skýtur því, er reynir langskeyti 
sína annaðhvort í kappleik eða í orustu móti mannskæðum 
óvinum, svo langt viku Trójumenn undan, en Akkear sóktu 
eftir. Glákus, foringi hinna skjaldbúnu Lýkíumanna, snérist 
fyrstur við, og vó hinn hugstóra Baþýkleif Kalkonsson; hann 
bjó í Hellulandi, og var mesti lánsmaður og auðmaður af 
Myrmídónum. Glákus snérist skyndilega við, og skaut spjóti í 
brjóst Baþykleifi, því hann elti Glákus og var nærri búinn 
að ná honum; varð mikill dynkur er hann féll. Þá tók sár harmur 
Akkea, er svo hraustur maður féll, en Trójumenn urðu stórum 
glaðir, og stóðu þykksett í kring um hann. Akkear lágu 
þó ekki á liði sínu, heldur lögðu fram mátt sinn og megin 
móti þeim. Þá vó Meríónes hraustan mann herbúinn, einn af 
Trójumönnum, Laógonus Onetorsson; hann var hofgoði Seifs 
Ídafjallsguðs, og virtur af landslýðnum, sem einhverr goðanna. 
Meríónes kom höggi á hann fyrir neðan kjálkann og eyrað; 
hvarf þá lífið skjótt úr limum hans, og kom yfir hann hræðilegt 
myrkur. Eneas skaut eirspjóti að Meríónes, og hugði að 
hæfa hann, þar er hann gekk fram með skjöldinn fyrir sér; 
en Meríónes horfði í mót honum, og vék sér undan eirspjótinu, 
með því hann laut áfram; flaug hið langa spjót þá yfir bak 
hans og í jörð niður; hristist þá við aurfalurinn á spjótinu, og 
þar missti loks hinn sterki málmur magn sitt. Þá reiddist Eneas, 
og mælti: „Þó þú sért mikill lífkálfur, Meríónes, þá mundi 
þó spjót mitt brátt hafa tekið til fulls úr þér galsann, ef eg að 
eins hefði hitt þig“.

619   Hinn spjótfrægi Meríónes svaraði honum: „Erfitt mun 
þér veita, Eneas, þó þú sért allröskur, að bæla niður fjör hvers 
manns, þess er móti þér gengur og vill verjast þér, því þú 
munt vera dauðlegur, sem aðrir menn. Og ef eg skyti til þín 
hvössu eirvopni og hitti þig miðjan, þá mundir þú, þó þú sért 
allfrækinn og góður kraftamaður, veita mér óskina mína og 
selja sálu þína hinum hestfræga Hadesi“.

626   Svo mælti hann, en hinn þrekmikli Menöytsson átaldi 
hann: „Hví heldur þú þessa ræðu, Meríónes, svo ágætur maður? 
Vinur, ekki munu Trójumenn ganga frá líkinu fyrir brigzlyrðum 
einum; fyrr mun einhverr þeirra í gras hníga, því hönd 
skal í róstu reyna, en ræðu á þingi. Er því ekki vert, að hafa 
mörg orð, en berjast heldur“.

632   Að því mæltu fór Patróklus á undan, en hinn goðumlíki 
kappi gekk á eftir honum. Svo sem stór dynur verður í 
fjalldölum, svo að heyrist langar leiðir, þegar menn höggva 
eikur í skógi: svo gerðist hark mikið á hinni víðförnu jörð 
af eirvopnum og hlífum og traustsmíðuðum nautsleðursskjöldum, 
þá er hvorirtveggju lögðu með sverðum og tvíyddum spjótum. 
Nú mundi jafnvel kunnugur maður ekki framar þekkt 
geta hinn ágæta Sarpedon, því hann var allur hulinn skotvopnum 
og blóði og moldryki frá hvirfli til ilja; en þeir þyrptust 
kringum líkið, svo sem mýflugur á stöðli söngla uppi yfir 
fullum mjólkurskjólum á vorin, þegar vel mjólkar: svo flykktust 
þeir um líkið, en Seifur snéri aldrei hinum björtu augum 
sínum frá hinni hörðu orustu, heldur horfði hann ávallt á kappana, 
og var mjög hugsandi með sjálfum sér um dauða Patrókluss, 
hvort Hektor hinn prúði skyldi vega hann þar í hinni 
hörðu orustu ofan á líki hins goðumlíka Sarpedons, og fletta 
hann vopnum, eða skyldi hann enn auka fleirum mönnum 
mikið starf. En er hann hugsaði slíkt með sér, leizt honum það 
ráðlegra, að hinn hrausti hersveinn Akkils Peleifssonar hrekti 
Trójumenn og hinn eirbúna Hektor aftur til borgarinnar, og 
tæki marga menn af lífi. Hann skaut þá Hektori fyrstum 
manna hugleysi í brjóst; steig Hektor þá á kerru sína, og hélt 
undan, og bað aðra Trójumenn flýja; því hann þekkti hinar 
helgu metaskálar Seifs. Þá biðu ekki heldur hinir vösku Lýkíumenn 
úr stað, heldur flýðu allir, þegar þeir sáu konung sinn 
til hjarta lagðan, liggjandi í valnum; því margir höfðu fallið 
á hann ofan, þá er Kronusson knúði hina hörðu bardagarimmu. 
Tóku nú Akkear hin skínandi eirvopn af herðum Sarpedons, 
og lét hinn þrekmikli Menöytsson félaga sína bera þau til 
enna holu skipa. Þá mælti Seifur skýbólstraguð til Appollons: 
„Heyr nú, kæri Febus, gakk úr skotfæri, og hreinsa hið svarta 
blóð af Sarpedon, ber hann síðan langt í burt, og þvo hann 
í fljótsstraumunum, smyr hann með ódáinsfeiti, og fær hann 
í ódauðleg klæði, fá hann síðan til flutnings í hendur hinum 
skjótu ferjendum, þeim tvíburunum, Blund og Bana, skulu 
þeir flytja hann skjótlega í hið frjóvsama byggðarlag ens víða 
Lýkíulands; þar munu frændur hans og vinir heygja hann og 
reisa honum bautastein; því það er sá heiður, er dánir menn 
njóta“.

676   Þannig mælti hann, en Appollon gerði, sem faðir hans 
bauð; hann sté ofan af Ídafjöllum, og þangað sem hinn ógurlegi 
manngnýr var. Hann tók þegar hinn ágæta Sarpedon upp 
og kom honum úr skotfæri, bar hann mjög langt þaðan frá og 
þvoði hann í fljótsstraumunum, smurði hann ódáinsfeiti, og 
færði í ódauðleg klæði, fékk hann svo í hendur hinum skjótu 
ferjendum til flutnings, þeim tvíburunum, Blund og Bana, en 
þeir komu hinum skjótt til hins frjóvsama héraðs ennar víðlendu 
Lýkíu.

684   Patróklus rak eftir hestunum og Átómedon að flýta sér, 
og hélt nú á eftir Tróverjum og Lýkíumönnum, og þá steypti 
hann sér í ógæfuna, sá hinn óforsjáli maður. Ef hann hefði 
gegnt boðum Peleifssonar, mundi hann hafa komizt undan 
illri valkyrju hins dimma dauða. En ráð Seifs eru jafnan ríkari, 
en mannleg ráð, og það var Seifur, sem þá æsti huginn í 
brjósti hans.

692   Hvern vóstu þar fyrstan, og hvern síðastan, Patróklus, 
þá er guðirnir kölluðu þig til banans? Hann vó fyrst Adrestus, 
Átónóus og Ekeklus, þá Perímus Megasson, Epistor og Melanippus, 
og þar eftir Elasus, Múlíus og Pýlartes, en allir aðrir lögðu 
á flótta.

698   Þar hefðu synir Akkea unnið hina háhliðuðu Trójuborg, 
sökum hraustrar framgöngu Patróklusar, því hann æddi 
áfram með spjótið í hendi sér meir en nokkurr annar, ef Febus 
Appollon hefði ekki staðið uppi á hinum ramgjörva turni; hann 
bar heiftarhug til Patrókluss, en hjálpaði Trójumönnum. Patróklus 
réðst þrisvar á útskot hins háva borgarveggs, og þrisvar 
stakk Appollon hinum ódauðlegu höndum sínum við hinum 
ljómanda skildi Patrókluss, og hratt honum frá. En er Patróklus 
hljóp á vegginn í fjórða sinn, líkur einhverjum guði, þá hastaði 
Appollon á hann ógurlega, og mælti til hans skjótum orðum: 
„Burt þú, seifborni Patróklus! Þess á ekki auðið að verða, 
að borg hinna framgjörnu Trójumanna verði lögð í eyði með 
þínu spjóti, og jafnvel ekki með spjóti Akkils, sem þó er miklu 
meiri maður, en þú ert“.

710   Þannig mælti hann. Þá hörfaði Patróklus langt á bak 
aftur, og vildi forða sér við heiftarreiði hins langskeyta Appollons.

712   Hektor hélt hinum einhæfðu hestum hjá Skehliðum, því 
hann var á tveim áttum, hvort hann skyldi hleypa aftur í mannþröngina 
og berjast þar, eða skyldi hann kalla á borgarmenn 
og biðja þá safnast saman á borgarveggnum. En er hann hugsaði 
þetta með sér, kom Febus Appollon til hans; hann var líkur 
ungum og hraustum hermanni, Asíusi, sem var móðurbróðir 
hins reiðfima Hektors, albróðir Heköbu, og sonur Dýmants; 
hann bjó hjá Sangarsstraumum í Frýgalandi; í líki þessa manns 
mælti Appollon, sonur Seifs, til Hektors: „Hví hættir þú að 
berjast, Hektor? Ekki sómir þér það. Eg vildi óska, að eg væri 
þeim mun sterkari en þú, sem eg er þér kraftaminni; þá skyldir 
þú brátt taka þunga hefnd, fyrir það er þú víkst undan ófriðnum.
Heyr nú, hleyptu hinum hófsterku hestum eftir Patróklusi,
ef svo mætti verða, að þú fengir banað honum á einhvern 
hátt, og Appollon vildi veita þér veg og frama“.

726   Að því mæltu gekk Appollon þangað sem bardaginn var. 
En Hektor hinn prúði bað hinn herkæna Kebríones að keyra 
hestana fram í bardagann, en Appollon gekk inn í mannþröngina,
og gerði mikla ös í liði Argverja, því hann vildi veita 
Tróverjum og Hektori sigur og sóma. Hektor hirti ekki um 
aðra Danáa, eða að vega að þeim, en hélt hinum hófsterku 
hestum eftir Patróklusi. En hins vegar stökk Patróklus ofan af 
kerru sinni til jarðar; hann hélt á spjóti í vinstri hendi, en með 
annarri hendi tók hann hrufóttan harðstein, sem hann mátti 
greipa yfir hendi sinni, spyrndi fótum við og kastaði steininum;
fór steinninn ekki til ónýtis, og leið ekki á löngu, áður 
hann hafði mann fyrir sér, og kom eggsteinninn í ennið á 
Kebríones, kerrusveini Hektors, er hestunum stýrði, launsyni 
hins fræga Príamuss; marði steinninn sundur báðar augnabrúnirnar,
og stóðst brúnarbeinið ekki höggið; hrukku þá út augun 
og féllu til jarðar ofan í moldina fyrir fætur honum, er hann 
féll, líkur kafhlaupara, ofan úr hinum ramgjörva kerrustól, og 
var þegar dauður. Þá talaðir þú, Patróklus riddari, til hans 
spottandi: „Mikil undur, víst er sá maður furðu léttur, er svo 
kollsteypir sér fimlega! Ef hann væri einhverstaðar úti á sjá 
á fiskimiðum, gæti hann, enda þó mjög hvasst væri, hlaupið 
fyrir borð eftir ostrum, og fætt því margan mann. Svo fimlega
kollsteypir hann sér ofan af kerru á hörðum velli. Víst 
eru og góðir kafhlauparar með Trójumönnum“.

751   Að því mæltu hljóp hann að kappanum Kebríones svo 
ákafa snart, sem ljón það, er fengið hefir skot í brjóstið, þá það 
brýzt inn í fjárhús til að ræna, verður þá ofurhuginn því að 
bana. Með slíkum ákafa stökkst þú, Patróklus, að Kebríones.
Hins vegar hljóp Hektor ofan af kerru sinni til jarðar; börðust
þeir nú báðir um lík Kebríoness, svo sem tvö stórhuga 
ljón, sem bæði eru soltin, berjast um drepinn hjört uppi á fjallstindum.
Svo leituðu þeir tveir bardagamenn, Patróklus Menöytsson
og Hektor hinn prúði, að koma sárum hvorr á annan, með 
hörðu eirvopni kringum lík Kebríoness. Hektor tók í höfuðið, 
og var ekki laushendur, en hins vegar hélt Patróklus í annan 
fótinn. En aðrir Tróverjar og Danáar áttust við harða orustu. 
Svo sem Austanvindur og Sunnanstormur keppast hvorr við 
annan að skaka þykkan skóg í fjalldölum, ætibjörk, ask og 
sambirkinn hagþorn; slá þá trén hinum angalöngu hríslum 
hvort á annað með afar miklum þyt, og verða brestir stórir, 
er trén brotna: svo stukku Trójumenn og Akkear hvorir á 
aðra og börðust, og hugðu hvorugir á hinn skaðsamlega flótta; 
mörg hvöss spjót stóðu í jörðunni í kring um Kebríones, margar 
fjaðraðar örvar stukku þar af strengjum, og margir stórir vopnsteinar
skullu á skjöldum þeirra, er þeir börðust í kring um 
líkið; en hinn stórvaxni maður lá á stóru rúmsvæði í rykmokknum,
og hafði þá týnt niður riddaraskapnum.

777   Meðan Helíus ók yfir mitt himinhvolfið, leituðu spjótin
sér staðar í beggja liði, og varð þá mikið mannfall; en er Helíus 
sveif að akneytalausnum, þá urðu Akkear efri, yfir það fram 
er ætlað var; drógu þeir þá Kebríones úr skotfæri undan aðsókn
Trójumanna, og flettu hann vopnum. Patróklus geystist 
fram, og hafði illan hug til Trójumanna. Hann grenjaði ógurlega,
og réðst á þá þrem sinnum, líkur hinum skjóta Aresi, 
og þá drap hann þrisvar níu menn. En er hann hljóp fram í 
fjórða sinni, líkur einhverjum guði, þá var komið að enda lífs 
þíns, Patróklus, því Febus mætti þér í hinni hörðu orustu, og 
var þá mjög ógurlegur. Ekki varð Patróklus hans var, er hann 
gekk innan um mannösina, því hann mætti honum hulinn miklum
myrkva, nam staðar að baki hans, og sló flötum lófa sínum
á bak hans og hinar breiðu herðar. Þá hringsnérust augun í
höfði Patróklusi, en Febus Appollon laust hjálminn af höfði 
hans, og valt pípuhjálmurinn sönglandi undir hestafæturna; 
ataðist þá faxbustin í blóði og ryki, en það var ekki fyrr vant, 
að hinn fexti hjálmur saurgaðist af moldryki, því hann hlífði 
þá höfði og fríðu enni Akkils, goðborins manns; en nú veitti 
Seifur Hektori að bera þann hjálm á höfði sér, því þá átti 
Hektor skammt til bana síns. Hið langskefta spjót, sem var 
þungt, stórt, sterkt og eirbúið, brotnaði allt í höndum Patrókluss, 
og hinn fótsíði skjöldur ásamt með skjaldarbandinu féll af 
herðum hans til jarðar. Þá leysti hinn voldugi Appollon, sonur 
Seifs, af honum brynjuna; gagntók þá rænuleysi huga Patrókluss, 
og hinir fögru fætur hans urðu vanmegna; en honum varð bilt, 
og stóð svo kyrr. Þá lagði maður hvössu spjóti í bak honum 
meðal herðanna, sá hét Evforbus Panþóusson, dardanskur maður;
hann var allra manna fimastur við spjót, og reiðkænastur 
og fóthvatastur; því Evforbus hafði þá þegar steypt tuttugu 
köppum niður af kerrum sínum, og var það þó í fyrsta sinn, 
að hann lærði að aka kerru í orustu. Sá maður lagði þig fyrstur 
með spjóti, Patróklus riddari, en vann þó ekki á þér til fulls. 
Kippti Evforbus eskispjótinu úr sárinu, og stökk aftur inn í mannþröngina;
þorði hann ekki að eiga vopnaskipti við Patróklus, 
þó hann væri þá hlífarlaus. En er Patróklus hafði fengið höggið 
af Appollon og lagið af spjótinu, hörfaði hann aftur í flokk 
félaga sinna, og forðaði sér við bana.

818   Nú sem Hektor sá, að hinn hugstóri Patróklus var 
særður hvössu eirvopni, og að hann hörfaði aftur, þá gekk 
hann um fylkingarnar, og fram að honum, og lagði spjóti 
neðan til í huppinn, og rak hann í gegn með eirvopninu. Féll 
Patróklus þá, og varð dynkur mikill, en her Akkea varð mjög 
sorgbitinn. Svo sem ljón sigrar í bardaga ómæðinn villigölt, 
þegar þeir báðir fljúgast á í miklum ofurhuga uppi á fjallstindi 
um litla vatnslind, er hvortveggi vill af drekka; másar gölturinn 
þá stórum, en þó ber ljónið af honum sökum aflsmuna: svo
hafði hinn hrausti Menöytsson vegið marga menn, áður Hektor 
Príamsson gekk að honum og tók hann af lífi með spjóti sínu. 
Hældist Hektor þá um, og mælti skjótum orðum til Patrókluss:

830   „Þess vændist þú, Patróklus, að þú mundir brjóta borg 
vora, en svipta hinar tróversku konur frelsi sínu, og flytja þær 
á skipum þínum heim í föðurland hitt. Fávís maður varstu, 
því þeim til varnar þenja sig hinir fráu hestar Hektors til 
hlaups út í bardagann, og sjálfur sýni eg þess vegna, að eg em 
spjótfimari öðrum hergjörnum Trójumönnum, svo eg frelsi 
þær frá ánauðardeginum. En þig skulu hér gammar eta. Þú 
vesali maður, ekki varð heldur Akkilles þér að liði, þó hann 
sé hraustur. Hann var sjálfur eftir við skipin, en mun þó hafa 
lagt ríkt á við þig, áður þú fórst af stað, og sagt: „ „Mun mig 
um það, Patróklus ökugarpur, að þú komir ekki fyrr aftur 
til enna holu skipa, en þú hefir rist í sundur blóðugan brynstakkinn
á brjósti Víga-Hektors“ “. Svo mun hann hafa sagt 
við þig, og blekkt svo huga þinn, óforsjáls manns“.

843   Þá mæltir bú til hans, riddari Patróklus, og varst þá 
með litlu lífi: „Mjög hælist þú nú um, Hektor, er Seifur Kronusson
og Appollon veittu þér sigur; var þeim það hægur leikur, 
að yfirbuga mig, er þeir flettu mig vopnum mínum. En þó 
tuttugu menn, slíkir sem þú ert, stæðu á götu minni, munda 
þeir allir falla þar í stað fyrir spjóti mínu. Nei, það er hin 
skæða skapanorn og sonur Letóar, sem hafa banað mér, og, 
af mönnum til, Evforbus, en þú ert hinn þriðji, er vinnur á 
mér til fulls. Nú vil eg segja þér nokkuð, sem þú skalt festa 
í huga þér: þú munt sjálfur ekki lengi lifa, því dauðinn og hin 
máttuga skapanorn stendur allnærri við hlið þér, þar er þú 
munt drepinn verða af hinum ágæta Akkilli Ajaksniðja“.

855   Þá hann hafði þetta mælt, sveif yfir hann algjörr dauði, 
en sál hans flaug úr limunum og fór til Hadesarheims, harmandi
forlög sín, er hún varð að skilja við þroskann og æskuna. 
Hektor hinn prúði mælti til hans, og var Patróklus þá dauður:


859   „Patróklus, hví spáir þú mér bráðum bana? Hverr veit, 
nema Akkilles, sonur ennar hárfögru Þetisar, fái áður það lag 
af mínu spjóti, að honum verði að fjörlesti?“

862   Að því mæltu sté hann fæti sínum á Patróklus, kippti 
eirspjótinu úr undinni, og hratt honum upp í loft af spjótinu, 
og fór þegar, með spjótið í hendi sér, eftir hinum goðumlíka 
Átómedon, hersveini hins fóthvata Ajaksniðja, og vildi skjóta 
hann, en hinir fráu, ódauðlegu hestar, þeir fögru kostgripir, er 
guðirnir höfðu gefið Peleifi, komu honum undan.





SEYTJÁNDI ÞÁTTUR

AFREKSVERK MENELÁSAR.


MENELÁS ATREIFSSON, ástvinur Aresar, varð þess 
brátt varr, að Patróklus var fallinn fyrir Trójumönnum
í bardaganum. Hann gekk í gegnum forvígismennina, 
búinn blikanda eirmálmi, og gekk í kring um líkið, 
svo sem kvíga að fyrsta kálfi, er aldrei hefir fyrr borið, gengur 
í kring um kálf sinn. Svo gekk hinn bleikhári Menelás í kring 
um Patróklus. Hann hafði fyrir sér spjót sitt og hinn kringlótta 
skjöld, og vildi ólmt drepa hvern þann, er móti líkinu gengi.

9   Hinn spjótfimi Panþóusson varð þess og varr, að hinn 
ágæti Patrókluss var fallinn, gekk þá nær honum og stóð 
þar, og mælti til hins hergjarna Menelásar: „Menelás Atreifsson,
seifborni þjóðhöfðingi! Haf þig á burt, far frá líkinu, og 
lát mig ná hinum blóðstokknu vopnum, því engi af Trójumönnum 
eða hinum frægu liðsmönnum þeirra hefir komið 
spjótlagi á Patróklus í hinni hörðu orustu fyrri en eg. Lát mig 
því ná að öðlast frægð meðal Trójumanna af sigri þessum, að 
eg ekki skjóti þig og taki frá þér hið ljúfa líf“.

18   Hinum bleikhára Menelási varð þungt í skapi, og mælti 
til hans: „Faðir Seifur, eigi sæmir manni, að miklast yfir hóf 
fram. Víst býr ekki jafnmikil hugarákefð í pardus- (flekku-) 
dýri eða ljóni eða skaðvænum gelti, sem er allra dýra hugmestur 
og er hróðugur af styrkleik sínum, sem hugur sá er, er
býr í hinum spjótfimu Panþóussonum. Þó varð ekki hinum 
sterka, hestfima Hyperenori langgæður æskualdurinn, þegar 
hann smánaði mig og þorði að mæta mér, og kvað enga meiri 
bleyðu til vera, en mig, í Danáa her. Það hygg eg, að hann 
færi ekki fótgangandi heim til að gleðja sína kæru konu og 
virðulega foreldra. Svo mun eg og, vonar mig, lækka ofurhuga
þinn, ef þú stendur gagnvart mér; ræð eg þér heldur að 
hörfa aftur í flokkinn, áður en þig hendir eitthvert slysið, og 
statt ekki framan í mér. Gáir heimskur að því, sem gjört er“. 

33   Þannig mælti hann, og gat þó ekki talið honum hughvarf; 
en Evforbus svaraði: „Nú skaltu þó víst, seifborni Menelás, 
taka hefnd fyrir bróður minn, er þú vóst og stærir þig 
nú af víginu, gerðir þú konu hans munaðarlausa í hinu nýbyggða 
herbergi sínu, og bjóst foreldrum hans ósælan harm 
og sorg. Nú gæti eg orðið þeim vesalingum mikill harmabætir, 
ef eg færði þeim höfuð þitt og vopn, og seldi þau í hendur 
Panþóusi og hinni ágætu Frontisi. Nú skal reyna þenna kappleik 
og ekki lengur fresta honum, hvort sem fyrir liggur sigur 
eða flótti“.

[Mynd: Bardagi um fallinn kappa.]

43   Að því mæltu lagði hann spjóti í hinn kringlótta skjöld, 
og gekk ekki gegnum eirið, því spjótsoddurinn bognaði í enum
sterka skildi. Menelás Atreifsson reiddi því næst upp eirvopn 
sitt, og hét á föður Seif; en í því Evforbus hörfaði aftur, 
lagði Menelás í hóst honum, og fylgdi á eftir ótæplega með 
sinni þreknu hendi; gekk oddurinn þvers í gegnum hinn 
mjúka háls, varð þá dynkur mikill, er hann féll, og glömruðu 
vopnin ofan á honum; urðu þá blóði litaðir hárlokkar 
hans, er líkir voru hárlokkum Þokkagyðjanna, og hárflétturnar, 
er reyrðar voru gulli og silfri. Svo sem vöxtulegur viðsmjörsviðarkvistur, 
sá er maður klekur upp á afviknum stað, þar 
sem gnógt vatn vellur upp, verður fagur og blómlegur, því 
vindar úr öllum áttum blása um hann, svo hann verður prúðbúinn 
af hvítu blómi; en þá kemur voveiflega stormur með 
miklu hreti, sviptir honum upp úr holunni og slær flötum á
jörðina: svo var hinn spjótfimi Evforbus Panþóusson, sá er 
Menelás Atreifsson drap og vildi síðan fletta vopnum. Svo sem 
fjallaljón, það er treystir afli sínu, þrífur bezta uxann úr hjörðinni,
þar sem hún er á beit, leggur að honum hinar sterku 
tennur sínar og hálsbrýtur hann fyrst, rífur hann svo í sundur 
og hvomar í sig blóðið og öll innýflin; en hundar og hjarðmenn,
sem í kring um það eru, standa langt frá, og ýlfra mjög 
og hljóða, en þora ekki að ganga móti ljóninu, því bleikur 
ótti grípur þá mjög: svo hafði engi Trójumanna þor til að ganga 
móti hinum fræga Menelási; og þar hefði Atreifsson auðveldlega
náð hinum góðu vopnum Panþóussonar, ef Febus Appollon 
hefði unnt honum þess. En Appollon tók á sig líki Mentesar, 
Kíkóna foringja, og eggjaði Hektor, er var jafnmaki hins skjóta 
Aresar, móti honum; talaði hann til Hektors skjótum orðum 
og mælti: „Þú hleypur hér nú, Hektor, og eltir það, er ekki 
næst, sem er hestar hins herkæna Ajaksniðja. Erfitt er dauðlegum
mönnum að ráða við þá hesta og aka með þeim, nema 
fyrir Akkilles einn, er borinn er af ódauðlegri móður. En á 
meðan þú ert að þessu, hefir hinn herskái Menelás Atreifsson
haldið uppi vörn kring um Patróklus, og drepið hinn 
hraustasta mann af Tróverjum, Evforbus Panþóusson, og stöðvað
á honum berserksganginn“.

82   Að því mæltu fór guðinn aftur, þangað er menn voru 
að berjast. En megn harmur fyllti hjartafylgsni Hektors; hann 
litaðist um meðal herflokkanna, og varð þegar varr, að Menelás
var að fletta manninn vopnum, en Evforbus lá fallinn, og 
flaut blóðið út af hinni eggbitnu und. Hann gekk þá í gegnum
forvígismennina, búinn blikanda eirmálmi; hann kallaði 
hástöfum, og var líkur óslökkvandi eldsloga. Atreifsson varð 
þess varr, að vera mundi Hektor, er kallaði svo hátt; mælti 
hann þá í þungu skapi við sína hugstóru sál: „Eg vesall maður, 
ef eg læt hér eftir hin fögru vopn og skilst við Patróklus, 
sem féll hér til að reka réttar míns, em eg hræddur um, að 
Danáar reiðist mér, ef þeir sjá það. En ef eg firri mig vítum, 
og berst aleinn við Hektor og Trójumenn, uggir mig, að margir 
muni veitast að mér einum; því hinn hjálmkviki Hektor kemur
hér með alla Trójumenn. En hví velki eg þetta í huga mér? 
Þegar einhverr maður vill móti vilja guðs berjast við þann 
mann, er guð hefir mætur á, þá er honum mikið tjón búið. 
Engi Danáa mun því reiðast mér, þó hann sjái mig hörfa fyrir 
Hektori, þar er hann berst, framhvattur af einhverjum guði. 
En verði eg einhverstaðar varr við hinn rómsterka Ajant, skulum
við báðir koma aftur og halda uppi bardaga, jafnvel móti 
vilja guðs, og freista, ef vér fáum bjargað líkinu undan fyrir 
Akkil Peleifsson. Mun þetta vera bezta úrræðið í þessum vandræðum“.

106   Meðan hann velkti þessu í huga sér og hjarta, komu 
þangað flokkar Trójumanna, og var Hektor fyrir þeim. Hörfaði
Menelás þá á bak aftur frá líkinu, og leit oft um öxl 
sér, svo sem kamploðið ljón, þegar menn og hundar fæla það 
frá fjárhúsi með spjótum og óhljóðum; kemur þá hrollur í 
hugfulla hjartað, er það á í brjósti sér, svo ljónið fer frá fjárhúsinu, 
og þó nauðugt: svo gekk hinn bleikhári Menelás frá 
Patróklusi. En er hann kom í flokk félaga sinna, snérist hann 
við og stóð svo, litaðist um eftir hinum mikla Ajanti Telamonssyni, 
og varð hans skjótt varr í vinstra fylkingararminum,
þar sem hann var að hughreysta félaga sína, og hvetja þá til 
að berjast; því Febus Appollon hafði skotið miklum ótta í
brjóst þeim. Menelás hljóp af stað, og þegar er hann kom 
til hans, mælti hann: „Ajant, komdu, vinur; við skulum gera 
rögg af okkur kringum lík Patrókluss, og vita, ef vér fáum 
fært Akkilli, þó ekki sé nema beran náinn, því hinn hjálmkviki 
Hektor hefir náð vopnunum“.

123   Þannig mælti hann, og hrærði hjarta hins herskáa Ajants. 
Hann gekk í gegnum forvígismennina, og með honum hinn 
bleikhári Menelás. Hektor hafði þá flett Patróklus vopnunum 
góðu, og vildi þá draga líkið, til að höggva höfuð frá herðum 
þess með hvössu eirvopni, og gefa svo líkið tróverskum hundum. 
Þá kom Ajant þar að; hann hafði skjöld, sem turn væri; 
hörfaði Hektor þá aftur í flokk félaga sinna, og stökk upp á 
kerru sína, en fékk Trójumönnum hin fögru vopn, að bera 
þau til borgarinnar; skyldu þau vera þar honum til ágætis. Ajant 
brá hinum víða skildi sínum yfir Menöytsson, og stóð svo, sem 
ljónsmæðra stendur hjá hvolpum sínum, þegar veiðimenn mæta 
henni á skóginum, þar sem hún fer með hvolpana; hún drambar
af styrkleik sínum og hleypir allri ennisfyllunni niður 
fyrir, svo ekki sér í augun: svo gekk Ajant í kring um kappann
Patróklus, en hins vegar stóð Menelás Atreifsson, ástvinur 
Aresar, með stóran harm innan brjósts.

140   Glákus Hippolokkusson, foringi Lýkíumanna, leit til 
Hektors með reiðisvip, og veitti honum þungar átölur: „Hektor, 
mikið skortir á, að þú, svo afbragðsfríður maður, gangir vel 
fram í orustu, og mjög er það að ósynju, að frægð mikil fer 
af þér, þar sem þú ert ragur og flóttagjarn. Hugsa nú eftir, 
hversu þú munt fá frelsað borgina einn þíns liðs með mönnum
þeim, er búa í Ilíonsborg, því engi af Lýkíumönnum mun 
berjast við Danáa borginni til varnar, þar sem þeim hefir verið 
litlu launað, þó þeir hafi sí og æ barizt við óvinina. Hversu 
muntú, harðbrjóstaði maður, frelsa lítils háttar mann í hernum, 
þar sem þú skildist við Sarpedon, gestvin þinn og félaga,
og lézt hann verða Argverjum að bráð og herfangi? Gerði 
hann þó mikið gagn, bæði sjálfum þér og borginni, meðan 
hann lifði, en þó barst þú ekki áræði til fyrir skömmu, að 
verja hann fyrir hundum. Þess vegna, vilji nokkurr af Lýkíumönnum 
fara að mínum ráðum, þá munum vér halda heim, 
og þá er það sýnilegt, að Trójuborg er búið óumflýjanlegt tjón, 
því ef óskelfur hugmóður og áræði væri til í Trójumönnum, 
slíkt er kemur í brjóst þeirra manna, er vinna þraut og baráttu 
við óvini fyrir föðurland sitt, þá mundum vér skjótt fá dregið 
Patróklus til borgarinnar. En ef vér fengjum dregið hann af 
vígvellinum, og kæmist líkið til hinnar miklu borgar Príamuss 
konungs, þá mundu Argverjar þegar skila aftur hinum fögru 
vopnum Sarpedons, og vér flytja lík hans til Ilíonsborgar. Því 
nú er drepinn hersveinn þess manns, er hraustastur er allra 
Argverja við skipin, og sem á návíga hersveina. En þú þorðir 
ekki að ganga til móts við hinn hugstóra Ajant og horfa í 
augu honum, því síður að þú áræddir að ráðast á hann, því 
hann er meiri maður, en þú“.

169   Hinn hjálmkviki Hektor leit til hans með reiðisvip,
og mælti: „Hví ertú, Glákus, svo ofstopafullur í orðum, slíkur
maður sem þú ert? Sér er hvað! Eg ætlaði, að þú mundir 
vera fremri öðrum mönnum að viti, þeim er búa í hinni landfrjóvu 
Lýkíu; en nú þykir mér ekki koma til vitsmuna þinna, 
er þú mælir slíkt, þar sem þú segir, að eg hafi ekki þorað að
bíða hins afar stóra Ajants. Ekki óttaðist eg bardagann eða 
hestagnýinn; en vilji Seifs ægisskjalda er jafnan máttkari; því 
hann skelfir jafnvel hugdjarfan mann, og í eitt skiptið tekur 
hann frá honum sigurinn, og veitir honum það hægt, en annað
slagið hvetur hann manninn til að berjast. Heyr nú, vinur, 
kom hingað, og statt hjá mér, og lít á aðfarir mínar, hvort eg 
verð huglaus í allan dag, svo sem þú segir, eða mun eg aftra 
einhverjum Danáa, þótt þeir gangi fram allákaft, frá því að 
verja hinn fallna Patróklus“.

183   Að því mæltu kallaði hann hátt til Trójumanna: „Þér
Tróverjar og Lýkíumenn, og þér návígu Dardanar! Verið hraustir
karlmenn, góðir hálsar, og takið á ofurafli yðar, meðan eg 
fer í hin fögru vopn hins ágæta Akkils, þau er eg tók með 
valdi af Patróklusi, og hafði drepið hann áður“.

188   Að því mæltu gekk hinn hjálmkviki Hektor burt úr 
hinum brennanda ófriði; hann hljóp eftir félögum sínum, þeim 
er báru hin frægu hervopn Peleifssonar til borgarinnar; voru 
þeir ekki langt komnir, og náði hann þeim skjótt, er hann sókti 
hvatlega eftir; gekk hann þá langt frá hinum grátlega bardaga, 
og skipti þar um vopn, fékk hinum víggjörnu Trójumönnum 
sín vopn, að bera þau til ennar helgu Ilíonsborgar, en fór í hin 
ódauðlegu vopn Akkils Peleifssonar, þau er upphiminsguðirnir 
höfðu gefið föður hans, og hann aftur syni sínum í elli sinni, 
en sonur hans varð ekki ellimóður í herklæðum föður síns.

198   En er skýsafnarinn Seifur sá álengdar, að Hektor bjó sig 
herklæðum hins goðumlíka Peleifssonar, hristi hann höfuð sitt, 
og mælti við sjálfan sig: „Vesall maður, þér kemur ekki einu 
sinni til hugar dauði þinn, er nú vofir yfir þér, en ert nú að 
fara í hin ódauðlegu vopn hins hraustasta manns, þess er aðrir 
menn hræðast. Þú vóst hinn góða og hrausta félaga hans, tókst 
vopnin af höfði hans og herðum, er ekki skyldi verið hafa. 
Nú skal eg þó veita þér mikinn sigur, og bæta þér svo það, er 
Andrómakka mun ekki taka við hinum ágætu vopnum Peleifssonar
af þér afturkomnum úr orustunni“.

209   Svo mælti Kronusson og hneigði hinum dökku brúnum sínum.
Vopnin voru Hektori mátuleg; hinn ógurlegi, víglegi
Ares fór þá í hann, og limir hans fylltust innan af þreki 
og styrkleik. Síðan gekk hann til hinna frægu liðsmanna, og 
grenjaði hátt; hann ljómaði af vopnunum, og sýndist þeim 
öllum hann vera líkur hinum hugstóra Peleifssyni. Hann gekk 
til hvers manns og upphvatti hann með orðum: hann kom til 
Mesþless, Glákusar, Medons, Þorsílokkuss, Asteropeuss, Dísenors,
Hippoþóuss, Forkunns, Kromíuss og Ennómuss fuglaspámanns;
þessa upphvatti hann alla, og mælti til þeirra skjótum
orðum: „Heyrið, þér ótölulegir flokkar liðsmanna, þeirra er 
búa í kring um oss! Ekki kvaddi eg upp sérhvern mann úr 
borgum yðar til að fara hingað, af því eg sæktist eftir liðsfjölda 
eða þyrfti hans við, heldur til þess, að þér verðuð með alúð 
konur og ungbörn Trójumanna fyrir hinum hergjörnu Akkeum. 
Af því mér gekk þetta til, þá legg eg þungar álögur á fólkið, 
skattgjafir og matgjafir, sérhverjum yðar til hjartastyrkingar. 
Gangi því nú hverr maður fram, og fái annaðhvort bana eða 
fjör; því svo er vant að fara í orustum. En hverr sem fær dregið 
Patróklus, enn þótt dauðan, til enna hestfimu Trójumanna, og 
verði Ajant að víkja fyrir honum, þeim skal eg skipta helming 
herfangsins, en öðrum helmingi mun eg sjálfur halda; öðlast 
hann þá jafna frægð við mig“.

233   Svo mælti hann, en þeir gengu fram móti Danáum af 
alefli, og höfðu spjótin á lofti, treystu því nú, að þeir mundu 
dregið fá líkið af Ajanti Telamonssyni; en þeim brást sú von, 
því hann tók marga þeirra af lífi ofan á líkinu. Þá mælti Ajant 
til hins rómsterka Meneláss: „Seifborni Menelás, það ætla eg, 
vinur, að við fáum sjálfir ekki heilir heim komizt úr þessum 
ófriði. Er eg nú ekki svo hræddur um lík Patrókluss, því það 
mun bráðum seðja hræfugla og hunda Trójumanna, svo sem 
eg em hræddur um líf mitt og þitt, að því verði hætt; því 
ófriðarmokkurinn Hektor svífur nú hvervetna yfir, og okkur 
er vís bani búinn. Heyr nú, kalla á hina hraustustu Danáa, ef 
einhverr kann að heyra“.

246   Svo mælti hann, en hinn rómsterki Menelás gerði, sem 
hann bað, kallaði hárri röddu, svo Danáar heyrðu: „Kæru 
vinir, þér fyrirliðar og höfðingjar Argverja, er drekkið almannavín
hjá þeim Atreifssonum, Agamemnon og Menelási, og ráðið 
hverr fyrir sínum flokki, og hafið alla yðar tign og frægð af 
Seifi! Bágt er fyrir mig að þekkja álengdar sérhvern af hershöfðingjunum, 
þar sem ófriðarrimman er svo óð. Komi því 
hverr sjálfkrafa, og láti ekki þá skömm henda, að Patróklus 
verði tróverskum hundum að leikfangi“.

256   Þannig mælti hann, en hinn skjóti Ajant Öyleifsson 
heyrði brátt, hljóp um herinn og kom fyrstur til þeirra. Eftir 
hann komu þeir Idomeneifur og Meríónes, sveinn Idomeneifs, 
er líkur var hinum mannskæða Vígaguði; og hverr fær talið 
í huga sér nöfn allra þeirra af Akkeum, sem þar eftir komu 
og vöktu bardaga?

262   Trójumenn geystust nú fram í þyrpingu, og fór Hektor 
fyrir. Svo sem stórsjór gengur drynjandi í móti vatnsstraumi 
í ósum himinrunnins vatnsfalls, og yztu strendur endurkveða, 
þegar sjórinn gýs upp á landið: svo mikil voru óhljóð Trójumanna, 
þegar þeir gengu. En Akkear stóðu í kring um Menöytsson, 
allir samhuga, víggyrðlaðir eirbúnum skjöldum; en Kronusson
brá miklum myrkva yfir hina ljómandi hjálma þeirra; hafði 
Seifur aldrei að undanförnu lagt hatur á Menöytsson, meðan 
hann var á lífi og var hersveinn Ajaksniðja; var honum því 
ógeðfellt, að hann yrði tróverskum hundum að bráð, óvina 
sinna, og því var það, að hann sendi félaga hans honum til 
návarnar.

274   Trójumenn hröktu fyrst hina snareygu Akkea, svo þeir 
gengu frá líkinu og flýðu undan; þó gátu enir hugstóru Tróverjar 
engan þeirra drepið með spjótum sínum, enn þótt þeir 
væru þess næsta fúsir, en líkið drógu þeir með sér. Þó var það 
skömm stund, að Akkear voru í burtu frá líkinu, því Ajant 
snéri þeim skjótt aftur; hann var vænstur og mestur fyrir 
sér allra Danáa, næst hinum ágæta Peleifssyni. Hann óð í 
gegnum forvígismennina, þrekmikill sem villigöltur, sá er 
hleypur í króka um afdali, og tvístrar með hægu móti hundum
og ungum veiðimönnum á fjöllum uppi: svo hæglega tvístraði
hinn prúði Ajant, sonur hins ágæta Telamons, flokkum 
Trójumanna, þá hann snaraðist inn í milli þeirra, er stóðu 
fyrir Patróklusi, og einna helzt hugðu að draga hann til borgar 
sinnar og bera sigur úr býtum.

288   Hinn frægi Hippoþóus, sonur Leþusar Pelasga, dró nú 
líkið á fætinum í hinni hörðu orustu; hafði hann brugðið
taug um aflsinarnar við öklann; gerði hann það Hektori og 
Trójumönnum til geðs. En þá kom að honum voveiflega sú 
ógæfa, er engi þeirra gat af honum stýrt, þó þeir hefðu fegnir 
viljað. Telamonsson snaraðist að honum gegnum mannfjöldann,
og hjó berhöggi í gegnum hinn eirkinnaða hjálm, og brast 
hinn þéttfexti hjálmur fyrir spjótsegginni, lostinn af hinu 
mikla spjóti og hinni þreknu hendi; stökk þá blóðugur heilinn
út úr undinni og upp á falinn, en lífsfjör mannsins dvínaði
þegar í stað, og sleppti hann fæti hins hugstóra Patrókluss 
úr höndum sér, svo fóturinn lá á jörð, en sjálfur féll hann hjá 
honum á grúfu ofan yfir líkið, langar leiðir frá hinni landfrjóvu
Larissu, og galt ekki foreldrum sínum fósturlaunin, því 
hann varð skammlífur og féll fyrir spjóti hins hugstóra Ajants. 
Þá skaut Hektor fögru spjóti til Ajants, en Ajant sá beint á 
Hektor, og vék sér undan eirspjótinu lítt það; kom þá spjótið 
á Skedíus, son hins hugstóra Ifítuss; hann var hraustastur allra 
Fókverja, og átti heima í hinni frægu Panópsborg; var hann 
þar konungur yfir mörgum mönnum; kom spjótið fyrir neðan 
sjálft viðbeinið, og gekk hinn eirslegni spjótsoddur þvers í 
gegn, og kom út neðan til við herðarblaðið; féll hann þá, og 
varð dynkur mikill, en vopnin glömruðu ofan á honum. Ajant 
lagði í kvið hins herkæna Forkunns Fenópssonar, er standa 
vildi fyrir Patróklusi; rauf eirvopnið brynjuboðanginn og sökk 
á kaf inn í iðrin; féll hann þá til moldar og greip í jörðina með 
lúku sinni. Þá hörfuðu undan bæði forvígismennirnir og hinn 
glæsilegi Hektor, en Argverjar lustu upp ópi miklu, drógu 
til sín þá Forkunn og Hippoþóus, er fallið höfðu, og leystu 
vopnin af herðum þeirra.

319   Nú mundu Trójumenn aftur hafa hrokkið undan Akkeum,
ástvinum Aresar, án þess að gera af sér nokkra vörn, og 
farið inn í Ilíonsborg, en Argverjar borið sigur frá borði sökum 
hraustrar framgöngu, jafnvel þó Seifur hefði annað ætlað; en 
nú eggjaði sjálfur Appollon fram Eneas, og var þá í líki kallarans
Perífants Epýtussonar; hann var maður gamall og góðráður, og hafði allan sinn aldur verið kallari hjá föður hans. Í þess 
manns líki mælti Appollon, sonur Seifs, til Eneasar: „Eneas, 
hversu megið þér verja hina hávu Ilíonsborg án aðstoðar einhvers
guðs? Og hefi eg þó séð, að sumir menn, er miklu minni 
fólksfjölda hafa haft, hafa varizt einungis með því þeir hafa 
reitt sig á afl sitt og styrkleik, karlmennsku og liðsafla. En nú 
vill Seifur miklu heldur unna oss sigurs, en Danáum; og þó 
flýið þér, hverr sem betur getur, og berjizt ekki“.

333   Þannig mælti hann, en Eneas kannaðist við hinn langskeyta 
Appollon, þegar hann sá framan í hann; kallaði hann 
þá hátt, og mælti til Hektors: „Hektor, og þér aðrir Tróverjar 
og liðsmanna foringjar! Mikil minnkun er þetta, að vér fyrir 
þrekleysis sakir skulum nú flýja undan hinum hergjörnu 
Akkeum inn í Ilíonsborg. Heyrið nú; einhverr af guðunum 
kom til mín og sagði mér, að Seifur, hinn æðsti ráðgjafi, væri 
bjargvættur vor í bardaganum. Gerum því enn áhlaup á Danáa, 
og látum þá ekki hafa næði til að koma líki Patróklusar til 
skipanna“.

342   Svo mælti hann, og stökk með það sama langt fram fyrir 
forvígismennina, og stóð þar, en þeir snérust við og stóðu öndverðir 
móti Akkeum. Þá lagði Eneas spjóti til ens hrausta 
Leókrítuss Arisbantssonar; hann var félagi Lýkomedesar. Lýkomedes, 
ástvinur Aresar, kunni illa falli hans, gekk mjög að 
fram til hans, og skaut fögru spjóti; og kom á hershöfðingjann 
Apísáon Hippasusson, í lifrina fyrir neðan þindina, og var 
hann þegar dauður; hann var frá hinu frjóvsama Peónalandi, 
og var hinn hraustasti maður í bardaga, næst Asteropeusi. 
Kunni hinn vígkæni Asteropeus illa falli hans, og óð hann 
fram, og var albúinn að berjast við Danáa, en hann kom því 
nú ekki við framar, því þeir stóðu í kring um Patróklus, og 
höfðu skotið skjaldborg um sig alla vega, en höfðu spjótin 
fyrir sér; því Ajant gekk mjög um allan herinn og lagði margt 
til, bað engan hopa á hæl frá líkinu, né heldur fara fram fyrir 
aðra Akkea til forvígis, heldur standa þétt í kring um líkið og

berjast í návígi. Svo mælti hinn afar stóri Ajant fyrir, en jörðin 
flaut í dökku blóði, og féllu dauðir, hverr á fætur öðrum, jafnt 
Tróverjar og hinir ofurhuguðu liðsmenn þeirra, sem og Danáar; 
því einnig varð mannfall í liði þeirra, en þó féllu miklu 
færri af þeim, því þeir létu sér ávallt annt um, að forða hver 
öðrum við bráðum bana í mannösinni.

366   Þannig börðust þeir, sem eldur léki; og ekki skyldir 
þú ætla annað, en að sól og tungl væri af himni horfið; því 
allir þeir kappar, er stóðu í kring um hinn dauða Menöytsson, 
huldust myrkva, meðan barizt var, en aðrir Tróverjar og fagurbrynhosaðir 
Akkear börðust í hægðum sínum í heiði dags; skein 
þar skær sólarbjarminn allt um kring, og hvergi sást ský á 
jörðu eða fjöllum; börðust þeir þar og hvíldu sig í milli, stóðu 
þá langt hverr frá öðrum, og vöruðust banvæn skotvopn hverra 
annarra; en þeir, sem í miðjunni voru, þoldu nauð mikla af 
myrkvanum og orustunni, og hinir hraustustu kappar særðust 
af hörðum eirvopnum. Tveir kappar, Þrasýmedes og Antílokkus, 
er báðir voru frægir menn, höfðu enn ekki spurt, að hinn ágæti 
Patróklus var fallinn, heldur ætluðu þeir, að hann væri enn á 
lífi og mundi berjast við Trójumenn í fremstu ösinni. Og þó 
þá báða óaði fyrir falli og flótta félaga sinna, þá börðust þeir 
þó langan veg frá þeim, því svo hafði Nestor boðið, þá er hann 
sendi þá í bardagann frá hinum svörtu skipum.

384   En hinir áttu mikið kapp strangrar rimmu allan dag í
gegnum. Kné þeirra og fótleggir, fætur, hendur og augu hvers 
manns ötuðust sí og æ af erfiðinu og svitanum, þá er þeir 
börðust í kring um hinn vaska hersvein hins fóthvata Ajaksniðja. 
Svo sem þá er skinnari nokkurr fær mönnum sínum 
stóra uxahúð að teygja, makaða í feiti; taka þeir við henni, 
standa í kring bilkorn hverr frá öðrum, og eru að teygja; 
gengur feitin inn í húðina og mýkist hún skjótt, er margir menn 
toga, og verður húðin loks með öllu fullteygð: svo drógu þeir 
hvorirtveggju dauðan náinn fram og aftur á litlu svæði; ætluðu 
Trójumenn endilega að draga líkið til Ilíonsborgar, en Akkear
til enna holu skipa; gerðist nú svo grimm orusta um líkið, að 
jafnvel hinum hersvæsna Aresi og Aþenu mundi ekki hafa 
þókt ábótavant, þó þau hefðu horft á, og væri megn bræði 
í þeim.

400   Svo háskasamlegt erfiði fyrir menn og hesta drýgði 
Seifur þann dag fyrir sakir Patrókluss. Hinn ágæti Akkilles 
vissi enn ekki, að Patróklus var fallinn, því hann barðist undir 
borgarvegg Trójumanna langt í burtu frá hinum fljótu skipum; 
gat hann því aldrei gert sér í hug, að hann væri fallinn, 
heldur hélt, að hann hefði farið allt til borgarhliðanna og mundi 
svo koma lifandi aftur. Hann gerði sér heldur aldrei það í 
hugarlund, að hann mundi leggja borgina í eyði án sín, og 
ekki heldur með sér; því það hafði hann oft heyrt á móður 
sinni, þá hún talaði við hann í einrúmi, því hún birti honum 
oft fyrirætlun hins mikla Seifs; þó sagði móðir hans honum 
þá ekki frá þeirri miklu ógæfu, er nú var orðin, að fallinn var 
vinur hans, er honum var langkærastur allra.

412   Þeir gengust nú að sífellt án afláts með oddhvössum 
spjótum, og drápu hvorir aðra. Þá tók oft margur maður af 
hinum eirbrynjuðu Akkeum svo til orða: „Víst er það ekki 
gott afspurnar, góðir hálsar, ef vér förum svo búnir aftur 
til hinna holu skipa. Nei, svelgi fyrr svört jörðin oss alla hér 
í stað; það væri oss sjálfsagt miklu betra, en að láta hina hestfimu
Trójumenn draga hann til borgar sinnar, og bera sigur 
úr býtum“.

420   Og oft mælti svo margur maður af hinum stórhuguðu 
Tróverjum: „Góðir hálsar, enn þótt fyrir oss öllum eigi að 
liggja, að falla hér allir hverr með öðrum hjá þessum manni, 
þá skal þó engi af oss af láta orustunni“. Þannig mælti oft 
margur maður og upphvatti með því tíðum hugmóð félaga 
síns. Þannig börðust þeir, en járnglymurinn fór í gegnum 
hið ófrjóva uppheimsloft allt upp til hins eirsterka himinhvolfs.

426   Hestar Ajaksniðja voru langan veg frá orustustaðnum og 
grétu, jafnskjótt og þeir urðu varir við, að kerrusveinn Akkils
var að velli lagður af Víga-Hektor. Hinn hrausti Átómedon 
Díóreifsson lagði að vísu oft í þá með hinni snöggu svipu, 
og talaði oft til þeirra með blíðum orðum, og oft með hótyrðum,
en þó vildu þeir hvorki fara aftur ofan að skipunum til 
hins víða Hellusunds, né til Akkea út í bardagann. Nei, þeir 
voru sem stöðugur bautasteinn, er stendur á haugi látins manns 
eða konu: svo stóðu þeir krafkyrrir fyrir framan hinn glæsilega 
kerrustól og hengdu höfuðin niður að jörðu; heit tár 
flutu til jarðar af hvörmum þeirra, er þeir hörmuðu, af söknuði
eftir kerrusveininn; hið þykka fax, er smeygzt hafði út 
úr okhringnum báðum megin oksins, varð moldugt. En er 
Kronusson sá þá báða harmandi, kenndi hann í brjósti um þá,
hristi höfuð sitt og mælti í hug sér: „Vesölu hross, fyrir hví 
gáfum vér ykkur Peleifi konungi, dauðlegum manni, þar sem 
þið eruð ódauðlegir og eldizt aldrei. Var það til þess, að þið 
nú skylduð eiga illt hjá vesölum mönnum; því ekkert er aumara, 
en maðurinn, af öllu því, sem á jörðu andar og um jörð 
skríður. Hektor Príamsson skal þó ekki aka með ykkur og 
hinni glæsilegu kerru; það skal eg ekki leyfa. Er það ekki nóg, 
að hann hefir náð vopnunum, og stærir sig af engu tilefni? En 
í kné ykkar og brjóst skal eg láta koma hug og fjör, svo þið 
megið koma Átómedon heilum úr orustunni til hinna holu 
skipa; því enn mun eg veita Tróverjum sigur til að vega vígin, 
þar til er Akkear koma til enna þóftusterku skipa, og sól rennur
og heilagt rökkur yfir kemur“.

456   Að því mæltu blés hann góðum styrk í brjóst þeim; 
hristu þeir þá moldrykið af föxum sér til jarðar, og drógu 
hina fljótu kerru skjótlega til Trójumanna og Akkea; réðst 
Átómedon þá til orustu móti Tróverjum; harmaði hann mjög 
félaga sinn, og ólmaðist með hestana sem gammur í gæsadun; 
veitti honum jafnauðvelt að flýja undan þys Trójumanna, og 
að hleypa hestunum inn á hinn mikla manngrúa, þá hann 
veitti eftirför. En aldrei vó hann neina menn, hvað oft sem 
hann elti þá; því þar eð hann var einn á hinni veglegu kerru,
mátti hann með engu móti bæði sæta spjótalögum og stýra 
hinum fráu hestum. Um síðir leit hann einn félaga hans, 
Alkímedon Laerkesson Emonssonar; hann gekk aftan að kerrustólnum, 
og mælti til Átómedons: „Hverr guðanna hefir glapið 
vitsmuni þína og skotið því óyndisúrræði í brjóst þér, að þú 
skulir berjast svo einn við Trójumenn í fremsta flokki, þar 
sem þó félagi þinn er drepinn, og Hektor miklast af því, að 
hann ber vopn Ajaksniðja á herðum sér“.

474   Átómedon Díóreifsson svaraði honum: „Hverr annar af 
Akkeum getur ráðið við hina ódauðlegu hesta og stýrt fjöri 
þeirra, jafnfimlega og Patróklus gat, meðan hann var á lífi, 
sá hinn goðumjafni ráðsnillingur? En nú hefir dauðinn og 
skapanornin náð honum. Heyr nú, tak við svipunni og hinum 
glæsilegu taumum, en eg skal fara ofan af kerrunni og berjast“.

481   Svo mælti hann, en Alkímedon hljóp upp á hina vígskjótu 
kerru, og greip í skyndi svipuna og taumana, en Átómedon 
stökk ofan. Hektor hinn prúði varð þess varr, og mælti 
þegar til Eneasar, er hjá honum var: „Eneas, höfðingi hinna 
eirbrynjuðu Trójumanna! Eg sé þar hesta hins fóthvata Ajaksniðja, 
hvar þeir bruna út í bardagann með ónýtum kerrusveinum; 
vona eg því, að eg geti náð þeim, ef þú vilt; því þó þeir 
nemi staðar gagnvart okkur til að berjast í orustu, munu þeir 
ekki fá staðizt okkur báða, ef við ráðumst á þá“.

491   Þannig mælti hann, en hinn hrausti Ankísesson gerði, 
sem hann mæltist til. Þeir gengu báðir fram, með þurra og 
harða nautsleðursskjöldu á baki sér. Með þeim gengu báðir 
þeir Kromíus og hinn goðumlíki Aretus; lék þeim mjög hugur 
á að drepa þá Átómedon og ná hinum hnarreistu hestum; en 
það lá ekki fyrir þessum óforsjálu mönnum, að komast aftur 
óblóðguðum frá Átómedon. En er Átómedon hafði heitið á 
föður Seif, fylltist hans innsta hjartans grunn með þreki og 
styrkleik; mælti hann þá þegar til hins trúa félaga síns, Alkímedons: 
„Halt ekki hestunum langt frá mér, heldur svo nærri, 
að þeir blási á herðar mér; því ekki býst eg við, að Hektor
Príamsson létti fyrr ákefðinni, en hann hefir drepið okkur 
báða, og er á bak kominn hinum faxprúðu hestum Akkils, og 
rekið á flótta hersveitir Argverja, eða hann að öðrum kosti 
fellur í öndverðu liðinu“.

507   Að því mæltu kallaði hann á þá báða Ajanta og Menelás: 
„Þið Ajantar, foringjar Argverja, og þú Menelás! Fáið 
til hina hraustustu menn til að standa fyrir líkinu og verjast 
herflokkum óvinanna, en komið og frelsið okkur, sem enn lifum, 
frá dauðans hættu; því Hektor og Eneas, sem hraustastir 
eru af Trójumönnum, sækja hér fast að í hinum hörmulega 
ófriði. Þó er það á guðanna valdi, hversu þeim tekst, því eg 
mun og skjóta, og ráði svo Seifur, hversu öllu reiðir af“.

516   Að því mæltu reiddi hann aftur hið langskefta spjót 
og skaut, og kom á hinn kringlótta skjöld Aretusar; stóðst 
skjöldurinn ekki spjótið, og gekk eirvopnið í gegn, og keyrði 
hann spjótið í gegnum brynbeltið og í kviðinn neðanverðan. 
Svo sem útigangsnaut stökkur upp og dettur svo niður, þegar 
röskur maður með beitta öxi í hendi höggur það fyrir aftan 
hornin, og þversníður sundur hálssinina: svo stökk Aretus upp, 
og féll svo upp í loft, og var það hans bani, að hið flugbeitta 
spjót hafði hlaupið inn í iðrin. Hektor skaut fögru spjóti til 
Átómedons. Átómedon sá í mót, laut áfram, og forðaði sér 
við eirspjótinu, en hið langa spjót hljóp aftur fyrir hann í jörð 
niður; hristist þá við aurfalurinn á spjótinu, og þar missti loks 
hinn sterki málmur magn sitt. Og nú hefðu þeir gengizt að 
höggorustu og barizt með sverðum, ef þeir Ajantar hefðu ekki 
skilið þá, í því þeir ætluðu saman; komu þeir Ajantar til fundarins, 
af því félagi þeirra hafði kallað á þá. Urðu þeir Hektor 
og Eneas og hinn goðumlíki Kromíus smeykir við þá, og 
hörfuðu aftur til baka, og létu Aretus þar eftir liggja, lagðan 
til hjarta, en Átómedon, líkur hinum skjóta Aresi, fletti hann 
vopnum, hældist um og tók til orða: „Víst er hjarta mínu 
orðið nokkuð harms léttara eftir fall Menöytssonar, þó sá, er 
nú hefi eg vegið, sé miklu verri maður“.

540   Að því mæltu tók hann hin blóðugu hervopn og lagði 
þau upp í kerrustólinn, sté svo sjálfur upp í; voru þá fætur hans 
og hendur blóðugar, svo sem á ljóni, er étið hefir upp heilan 
uxa.

543   Nú gerðist enn aftur hörð orusta, torsókt og mannhætt, 
hjá Patróklusi; þá rimmu vakti Aþena; hún kom af himni 
ofan; hafði hinn víðskyggni Seifur sent hana til að eggja 
Danáa, því nú hafði honum snúizt hugur. Svo sem Seifur 
spennir purpuralegan regnboga á himinhvolfinu, að hann sé 
dauðlegum mönnum teikn, annaðhvort til ófriðar, eða þá til 
óhlýs vetrar, er gerir enda á akurstörfum manna og tekur upp 
á sauðfénaðinn: svo gekk Aþena, hulin purpuralegu skýi, inn 
í flokk Akkea, og upphvatti hvern mann. Fyrst varpaði hún 
orði á hinn hrausta Menelás, sem nálægt henni var, og upphvatti 
hann; var hún þá í líki Fenix, jafnvöxtuleg og jafnraddsterk, 
sem hann: „Það verður þér til minnkunar og ámælis, 
Menelás, ef fráir hundar draga hinn tryggva vin ens ágæta 
Akkils undir borgarveggjum Trójumanna. Statt þig nú hraustlega, 
og eggja fram allan herinn“.

560   Hinn rómsterki Menelás svaraði henni: „Faðir Fenix, 
gamli öldungur! Eg vildi óska, að Aþena veitti mér styrk, 
og bægði frá mér skotvopnafluginu; þá skyldi eg standa hjá 
Patróklusi og verja hann, því lát hans hefir mjög hryggt hjarta 
mitt. En Hektor er ákafur, sem óður eldur, og hann lætur 
ekki af að drepa menn með vopnum, því Seifur veitir honum 
nú sigurinn“.

567   Svo mælti hann, en hin glóeyga gyðja Aþena gladdist, 
er hann hét á hana fyrst allra guða. Lét hún nú koma kraft í 
herðar hans og kné, en í brjóst hans skaut hún mýflugu þori, 
þeirrar er allt af vill bíta mannshörundið, hvað mjög sem hún 
er rekin burt, því henni þykir sætt mannsblóðið; slíku þori 
fyllti Aþena innsta hjartagrunn hans. Hann gekk þangað sem 
Patróklus lá, og skaut fögru spjóti. Í liði Trójumanna var maður 
að nafni Pódes; hann var Etíonsson, auðugur maður og
hraustmenni; virti Hektor hann mest af löndum sínum, því 
Pódes var veizlubróðir hans. Pódes var stokkinn á flótta, en 
þá skaut hinn bleikhári Menelás í brynbelti hans, og fló eirspjótið 
í gegnum hann, og varð dynkur mikill, er hann féll; 
en Menelás Atreifsson dró lík hans frá Trójumönnum og í 
flokk félaga sinna.

582   Appollon gekk til Hektors og eggjaði hann fram; var 
hann þá í líki Fenóps Asíussonar, er honum var kærstur allra 
gestfélaga hans; hann átti heima í Abýdusborg: „Hverr mun 
annar af Akkeum hræðast þig framar, þar sem þú hvikar svo 
undan Menelási, sem að undanförnu hefir verið linur bardagamaður? 
En nú fer hann aleinn burt með dauðan mann úr höndum
Trójumanna, og hefir drepið Pódes Etíonsson, sem var 
tryggur félagi þinn og ágætur forvígismaður“.

591   Þannig mælti hann; þá sveif yfir Hektor svart harmaský. 
Hann gekk fram í gegnum forvígismennina, búinn blikanda
eirmálmi. Þá greip Kronusson hinn skúfaða, ljómanda 
ægisskjöld, huldi skýjum allt Ídafjall, lét koma eldingar og 
stórar þrumur, og hristi skjöldinn; gaf hann nú Trójumönnum
sigur, en stökkti Akkeum á flótta.

597   Fyrstur flýði Penelás, böyózkur maður. Hann snérist 
ávallt öndverður við Trójumönnum, og fékk því lag í öxlina: 
það var svöðusár, og risti spjótsoddurinn öxlina inn að beini. 
Polýdamant hafði gengið í berhögg við hann og veitt honum 
þann áverka. Hektor gekk að Leitus, syni ens hugstóra Alektrýons, 
og hjó á hönd honum við úlnliðinn, og varð hann 
óvígur, flýði þá og skimaði í kring um sig, því hann hugsaði 
ekki til þess framar, að berjast við Trójumenn með spjót í 
hendi. Hektor hljóp eftir Leitusi, en þá skaut Idomeneifur 
hann, og kom á brynjuna í brjóstið við geirvörtuna, en hið 
langa spjót brotnaði í falnum; þá æptu Trójumenn, en Hektor 
skaut spjóti til Idomeneifs Devkalíonssonar; hann stóð á kerru 
sinni; geigaði spjótið lítið eitt, og kom á Köyranus, fylgdarmann 
og kerrusvein Meríóness; hann hafði fylgzt með honum frá hinni fjölmennu Lyktusborg. Fyrrum þegar Idomeneifur 
kom fótgangandi frá hinum borðrónu skipum, þá hefðu 
Trójumenn unnið frægan sigur á honum, ef Köyranus hefði 
ekki skjótlega borið þar að með fótfráa hesta og komið honum 
til hjálpar og frelsað hann úr lífsháska; en nú lét Köyranus 
sjálfur líf sitt fyrir hinum mannskæða Hektor; kom spjót 
Hektors fyrir neðan kjálkann og eyrað, en spjótsoddurinn 
sprengdi út tennurnar og skar tunguna þvert í sundur; féll 
hann þá ofan af kerrunni, en lét falla taumana til jarðar. 
Meriónes laut niður og tók upp taumana með höndum sínum, 
og mælti til Idomeneifs: „Keyrðu nú af stað, þar til er þú 
kemur til enna fljótu skipa; því þú mátt nú sjá, að Akkeum 
verður ekki framar sigurs auðið“.

624   Svo mælti hann, en Idomeneifur keyrði hina faxprúðu 
hesta til enna holu skipa, því hræðsla var komin í brjóst honum.

626   Hinn hugstóri Ajant og Menelás sáu nú, að Seifur veitti 
Trójumönnum algjörðan sigur. Þá tók hinn mikli Ajant Telamonsson 
svo fyrstur til máls: „Mikil skelfing! það getur nú 
hvert barnið séð, að faðir Seifur veitir sjálfur lið Trójumönnum; 
því öll skeyti þeirra hafa mann fyrir sér, og hverr sem þeim 
kastar, hugleysingi eða hraustmenni, þá stýrir samt Seifur öllum
skotum þeirra. En öll vor skotvopn falla ónýt til jarðar, svo 
ekki verður af. En heyrið nú, látum oss þó hugleiða, hvað 
tiltækilegast muni vera, bæði hversu vér fáum náð líkinu, og 
svo glatt vora kæru félaga með afturkomu vorri; munu þeir 
nú renna hingað raunalegum augum, og ekki ætla, að vér munum 
staðizt fá berserksgang Víga-Hektors, heldur munum vér 
falla hjá enum svörtu skipum. Nú væri gott, ef einhverr félaga 
vorra vildi sem fyrst segja Peleifssyni frá tíðindum, því eg hygg 
hann ekki hafa spurt þá harmasögu, að vinur hans sé dauður. 
En eg get engan séð af Akkeum, er til þessa sé fallinn, því 
bæði vér sjálfir og svo kerrurnar eru huldar í myrkva. Faðir 
Seifur, frelsa þú þó sonu Akkea frá myrkva þessum, lát verða
heiðbjart, lát oss ná að sjá með augum vorum; með því að þér 
þóknast að tortýna oss, þá tortýn oss í dagsljósi“.

648   Svo mælti hann, en faðir Seifur aumkvaðist yfir hann, 
er hann jós út tárum. Hann dreifði myrkvanum og hratt burt 
þokunni; skein þá sólin, og blasti við allur orustustaðurinn. 
Þá mælti Ajant til hins rómsterka Meneláss: „Litast nú um, 
seifborni Menelás, ef þú sér Antílokkus enn á lífi, son ens hugstóra 
Nestors, og bið hann fara fljótt og segja hinum herkæna 
Akkilli, að hinn kærasti félagi hans er dáinn“.

656   Svo mælti hann, en hinn rómsterki Menelás gerði, sem 
hann bauð. Hann gekk af stað, sem ljón frá fjárhúsi, þegar 
það er orðið þreytt af að glettast við hunda og menn; en bændurnir 
vaka alla nóttina, og vilja ekki lofa ljóninu að taka feitasta 
uxann úr nautunum, en ljónið langar í kjötið og leitar 
ótæpt á, og verður ekki ágengt að heldur, því spjót og brennandi 
logbrandar fljúga óðum móti því úr hinum óvægnu 
höndum bændanna; en hvað ólmt sem ljónið er, fælist það 
þó brandana, og lötrar burt í sárum hug um dægramótin: svo 
fór hinn rómsterki Menelás mjög nauðugur frá Patróklusi, 
því hann var mjög hræddur um, að Akkear mundu sökum 
felmturs þess, er yfir þá var komið, láta hann verða óvinum 
þeirra að herfangi; hann lagði því ríkt á við Meríónes og þá 
Ajanta, og mælti: „Þið Ajantar, foringjar Argverja, og þú 
Meríónes, minnist nú hverr maður á hógværð hins vesala 
Patrókluss, sem vanur var að vera blíðskaparmaður við alla, 
meðan hann var á lífi, þó nú hafi dauðinn og skapanornin 
náð honum“.

673   Að því mæltu gekk hinn bleikhári Menelás burt; hann 
skyggndist alla vega í kring um sig, sem örn, er menn segja 
skarpskyggnastan allra fugla undir himinhvolfinu, því þó hann 
sé í hálofti, þá sér hann, hvar hinn fótfrái héri lúrir undir 
allaufguðum viðarrunni; fleygir örninn sér þá ofan á hann, 
hremmir hann skjótlega og tekur hann af lífi: svo hvörfluðu 
nú augu þín, seifborni Menelás, alla vega um hersveitir margra
félaga, til að vita, hvort þú sæir Nestorsson einhverstaðar enn á 
lífi. Hann varð skjótt varr við hann í vinstra fylkingararminum, 
hvar hann var að hughreysta félaga sína og eggja þá fram 
til orustu; gekk hinn bleikhári Menelás til hans og mælti: 
„Kom hingað, seifborni Antílokkus, svo þú heyrir þau harmatíðindi, 
sem eg vildi þú aldrei spyrðir. Vona eg, að þú sjálfur 
sért sjónarvottur að og vitir, að guð lætur óhamingjuna steðja 
að Danáum, og að Trójumenn eiga sigri að hrósa; en nú er 
fallinn sá hinn hraustasti maður Akkea, Patróklus, og er Danáum 
stór söknuður að honum. Heyr nú, hlaup fljótt til skipa 
Akkea, og seg Akkilli frá, ef verða mætti, að hann geti fljótt 
bjargað líkinu til skips síns; það er hlífarlaust, því hinn hjálmkviki 
Hektor hefir náð vopnunum“.

694   Þannig mælti hann, en Antílokkus hnykkti við, er hann 
heyrði tíðindin; hann var lengi orðlaus og mælti ekki; augun 
fylltust tárum, og þá komst ekki upp sú hin rómfulla rödd 
hans. En allt fyrir það afræktist hann ekki erindi það, er 
Menelás bauð honum, heldur hljóp af stað, og fékk áður vopn 
sín Laódokusi, ágætum félaga sínum, er stýrði hinum einhæfðu 
hestum hans og hélt þeim í nánd við hann.

700   Hljóp Antílokkus nú, sem fætur toguðu, til að segja 
Akkilli Peleifssyni þessi ófagnaðartíðindi. Ekki vildir þú samt, 
seifborni Menelás, veita vörn hermönnum þessum, er nauðulega 
voru staddir, í stað Antílokkuss, en Pýlverjum var mikill 
söknuður að. Nei, Menelás bað hinn ágæta Þrasýmedes fyrir 
þá, en fór sjálfur aftur til kappans Patrókluss; hann hljóp til 
þeirra Ajanta, nam staðar hjá þeim, og tók þegar til orða: 
„Eg sendi hann til hinna fljótu skipa, til hins fóthvata Akkils, 
og hygg eg þó, að hann geri sér ekki ferð hingað, enn þótt 
hann sé allreiður hinum ágæta Hektori, því með engu móti 
má hann berjast vopnlaus við Trójumenn. En nú skulum vér 
hug um leiða, hvað tiltækilegast muni, bæði hversu vér megum 
ná líkinu, og svo hversu vér sjálfir fáum sloppið úr hergný 
Trójumanna, og forðað oss bana og feigð“.

715   Hinn mikli Ajant Telamonsson svaraði honum: „Allt 
hefir þú talað viðurkvæmilega, frægi Menelás. Heyrið nú, þú 
og Meríónes skuluð nú ganga undir líkið og taka það upp, 
og bera úr orustunni, en við nafnarnir munum berjast samhuga 
á baki ykkar við Trójumenn og hinn ágæta Hektor, því 
við höfum áður fyrri staðið hvorr hjá öðrum og þolað snarpan 
bardaga“.

722   Þannig mælti hann, en þeir hófu líkið á handleggjum 
sér hátt upp frá jörðunni, og var það ákaflega mikil aflraun. 
Allur hinn tróverski her æpti að baki þeim, er þeir sáu Akkea 
hefja upp líkið, og sóktu þá að þeim, líkir hundum þeim, er 
hlaupa undan veiðimönnum og elta særðan villigölt; þeir 
hlaupa fyrst vel og lengi, og langar ákaft til að rífa sundur 
göltinn, en þegar galti snýr sér við innan um hundana, þá 
hopa þeir aftur, og þjóta lafhræddir í sína áttina hverr: svo 
sóktu Trójumenn fyrst jafnt og þétt á eftir í einum hnappi, 
og lögðu sverðum og tvíyddum spjótum; en er þeir Ajantar 
snérust við móti þeim og stóðu öndverðir, urðu þeir litverpir, 
og þorði engi að hlaupa fram til að berjast um líkið.

[Mynd: Menelás með lík Patróklusar.]

735   Þannig báru þeir líkið með mikilli orku úr bardaganum 
á leið til hinna holu skipa; harðnaði þó á hendur þeim hin 
grimma orusta, líkt sem eldur, er skyndilega gýs upp, brýzt 
inn í híbýli manna og brennir upp að björtu báli, svo húsin 
hjaðna niður í hinum mikla blossa, en veðurmegnið þýtur og 
æsir eldinn: svo sókti á eftir þeim, þar er þeir gengu, óaflátlegur 
ys og þys hesta og spjótfimra hermanna. En hinir voru, 
sem múlasnar, þeir er búnir eru sterku þreki, og draga trédrumb 
eða stóran timburstokk ofan af fjalli um grýttan veg, 
og þó mæðist hugur þeirra jafnt af erfiðinu og svitanum, er 
þeir þramma áfram: svo báru þeir Menelás líkið með stórri 
aflraun. En þeir báðir Ajantar voru að baki þeim og vörnuðu 
Trójumönnum, svo sem skógi vaxið holt, er liggur eftir endilöngum 
velli, stemmir stiga fyrir vatnagangi, og aftrar þungum 
straumum sterkustu vatnsfalla; þó þau renni með miklum styrk,
fá þau ekki brotið sér farveg gegnum holtið, því það hrindir
frá sér og veitir öllum vatnsföllunum rás út á sléttlendið: svo
vörðu þeir báðir Ajantar ávallt á baki Akkea, og öftruðu aðsókn
Trójumanna, en þeir sóktu eftir, og einna mest tveir, Eneas
Ankísesson og Hektor hinn prúði. Svo sem þýtur fram skýflóki
af störum og krákum með miklum ólátaklið, þegar þeir
sjá smyrilinn koma, því hann er vanur að bana smáfuglunum:
svo gengu sveinar Akkea með kliðmiklu ópi undan þeim Eneas
og Hektori, og héldu engri vörn uppi; en mörg fögur vopn
féllu alla vega í kring um díkið, þar er Danáar flýðu, og varð
ekkert hlé á orustunni.





ÁTJANDI ÞÁTTUR

VOPNSMÍÐARÞÁTTUR.


ÞANNIG börðust þeir, sem eldur brynni. Hinn fóthvati
Antílokkus kom nú með tíðindasöguna til Akkils, og
fann hann fyrir framan hin stafnhávu skip; var Akkilles
þá að hugsa með sjálfum sér um það, sem þá var fram komið;
mælti hann þá í þungu skapi við sína hugstóru sál: „Eg vesall
maður, hví flýja hinir hárprúðu Akkear svo hræddir á vellinum,
og flykkjast aftur til skipanna? Eg er hræddur um, að
guðirnir hafi búið hjarta mínu einhverja þunga harma. Það
birti móðir mín mér forðum, er hún sagði mér, að einhverr
hraustasti maður af Myrmídónum mundi að mér enn lifanda
líða burt úr sólarljóssheimi. Nú er víst dáinn hinn hrausti
Menöytsson, hinn ofurhugaði maður; sagði eg honum þó, að
hann skyldi fara aftur til skipanna, þegar hann hefði afstýrt
eldi óvinanna, en berjast ekki til þrautar við Hektor“.

15   Meðan hann velkti þetta í hug sér og hjarta, kom þar
til hans sonur hins ágæta Nestors; hann úthellti heitum tárum,
og sagði frá hinum hörmulegu tíðindum: „Þú sonur hins
herkæna Peleifs! Vei mér, nú muntu fá að heyra mikla harmasögu,
er eg vildi að þú aldrei spyrðir: Patróklus er fallinn;
þeir berjast um líkið, en það er hlífarlaust, því hinn hjálmkviki
Hektor hefir náð vopnunum“.

22   Þannig mælti hann, en svart harmaský sveif yfir Akkilles;
hann tók rauða moldina með báðum höndum sínum og jós
yfir höfuð sér, og óprýddi svo hið fagra andlit sitt, en svört
askan loddi á hinum dýrlega kyrtli hans. Sjálfur lá hann, hinn
stórvaxni maður, endilangur í moldinni á stóru rúmsvæði, og
sleit hár sitt með höndum sínum, og lék það illa. Ambáttir
þær, er þeir Akkilles og Patróklus höfðu rænt, æptu hástöfum,
hryggar í huga, hlupu út og flykktust í kring um hinn herskáa
Akkilles, börðu þær allar á brjóst sér, og kné sérhverrar
urðu máttvana. Hins vegar harmaði Antílokkus og úthellti
tárum, og hélt um hendur Akkils, þar eð hann óttaðist, að
Akkilles mundi bregða járni á barka sér; því þá var hinum
fræga manni þröngt um hjarta. Hann hljóðaði ógurlega upp
yfir sig, og heyrði það hin tigulega móðir hans, þar er hún
sat í sjávardjúpinu hjá sínum aldraða föður; kveinaði hún þá
hátt, en kringum hana söfnuðust allar Nereifsdætur, þær er í
voru sjávardjúpinu. Þar var Gláka, Þalía og Kýmódoka, þar
var Nesea, Speó, Þóa og hin mikileyga Halía, þar var Kýmoþóa,
Aktea og Limnóría, þar var Melíta, Íera, Amfíþóa og
Agava, þar var Dótó, Prótó, Ferúsa og Dýnamena, Dexamena,
Amfínóma og Kallíaníra, Dóris, Panópa og hin víðfræga Galatea,
Nemertes, Apsevdes og Kallíanassa, og þar var Klýmena,
Íaníra og Íanassa, Mæra og Óriþýa, og hin fagurlokkaða Amaþea,
og aðrar Nereifsdætur, þær er í sjávardjúpinu voru. Varð
hinn silfurhvíti hellir fullur af sjávargyðjunum, en þær slógu
allar á brjóst sér. Þá hóf Þetis harmasöng þenna: „Hlýðið til,
systur, dætur Nereifs, svo þér heyrið allar og vitið, hve miklar
sorgir leggjast á hjarta mitt. Vei mér aumri, vesöl em eg þess,
er eg ól hinn hraustasta son! Eg ól hann, ágætan og hraustan,
frábæran um fram aðra goðkynjaða menn. Hann rann upp
sem ungur kvistur, og eg klakti honum upp, sem hríslu í
frjóvum eikagarði, og sendi hann til Ilíonsborgar á stafnbognum
skipum að berjast við Trójumenn. En nú mun eg ekki
taka móti honum aftur lífs heimkomnum til Peleifshallar; því
hann harmar, svo lengi sem hann lifir og lítur ljós sólarinnar, 
og eg get ekkert lið veitt honum, þó eg komi til. Eg skal þó 
fara, að sjá son minn, og heyra, hvað að honum gengur, þar 
sem hann þó ekki gengur í orustu“.

65   Að því mæltu fór hún úr hellinum, en þær gengu með 
henni grátandi, og brotnaði sjávaraldan í kring um þær. En er 
þær komu til hins frjóvsama Trójulands, gengu þær upp á 
ströndina í röð, hver eftir annarri, þar sem skip Myrmídóna 
höfðu verið upp sett, hvert hjá öðru í kring um skip hins skjóta 
Akkils. Hin virðulega móðir gekk til hans, þar sem hann andvarpaði 
þungan. Hún kveinaði hástöfum, tók um höfuð sonar 
síns, og mælti grátandi til hans skjótum orðum:

73   „Hví grætur þú, sonur? Hvað gengur að þér? Seg mér 
og leyn mig ekki. Nú hefir Seifur veitt þér það, sem þú 
baðst um fyrrum með upplyftum höndum, að allir synir Akkea 
hafa farið verstu sneypuför, eru hraktir að skutstöfnum skipa 
sinna, og þurfa þín nú við“.

78   Hinn fóthvati Akkilles svaraði henni, og andvarpaði þungan: 
„Að vísu hefir hinn ólympski guð veitt mér það, móðir; 
en hvað stoðar mig það, þar sem Patróklus er dáinn, kær 
félagi minn, sá er eg virti mest allra sveitunga minna, og jafnt 
sem höfuð á hálsi mér. Þann vin hefi eg misst; hefir Hektor 
drepið hann og flett hinum afar stóru vopnum, sem voru 
fögur og mestu gersemar. Þá glæsilegu gripi höfðu guðirnir 
gefið Peleifi að gjöf, þann dag er þeir köstuðu þér í rekkju 
dauðlegs manns. Betur hefði verið, að þú hefðir búið, þar sem 
þú ert, hjá hinum ódauðlegu sjávargyðjum, en Peleifur hefði 
gengið að eiga dauðlega konu. En nú fékk hann þig, til þess 
að þúsundfaldur harmur legðist á hjarta þitt af láti sonar 
þíns; muntú ekki fagna aftur heimkomu hans; því ekki leikur 
mér hugur á að lifa og vera með öðrum mönnum, nema Hektor 
láti fyrst líf sitt fyrir spjóti mínu, og, gjaldi mér svo hernám 
fyrir Patróklus Menöytsson“.

94   Þetis svaraði honum grátandi: „Já, svo er, sem þú segir, 
sonur, að þú munt skammlífur verða; því þegar eftir dauða 
Hektors er þér bani búinn“.

97   Hinn fóthvati Akkilles svaraði henni, og var þungt í 
skapi: „Eg vildi, eg dæi þegar í stað, með því mér varð ekki 
auðið að verja líf vinar míns, sem nú er drepinn; lézt hann 
mjög langt í burt frá föðurborg sinni, en missti mín við, að eg 
afstýrði frá honum ógæfunni. Nú mun eg ekki aftur heim fara 
til míns kæra föðurlands, fyrst eg hefi ekki orðið Patróklus að 
liði, eða öðrum vinum mínum, er margir hafa fallið fyrir hinum 
ágæta Hektor, heldur sit hér við skipin, og er sem ónýt 
byrði fyrir jörðina, og er þó engi hinna eirbrynjuðu Akkea jafnoki
minn til vígs, þó aðrir séu meiri mælskumenn, en eg em. 
Eg vildi óska, að kíf og reiði væru með öllu horfin frá guðum 
og mönnum; því reiðin æsir oft vitrasta mann til vonzkuverka; 
hún er fyrst miklu sætari, en drjúpandi hunang, en magnast 
síðan í brjóstum manna, sem reykur. Hversu reitti mig nú 
Agamemnon herkonungur til reiði! En vér viljum ekki fást 
um það, sem liðið er, þó oss falli mjög sárt, heldur neyðumst 
eg til að hefta skap það, sem mér er innan brjósts. Nú mun eg 
fara að finna Hektor, hann, sem drepið hefir minn dýrsta vin; 
en móti Valkyrjunni mun eg þá taka, þegar Seifur og aðrir 
ódauðlegir guðir vilja svo vera láta. Því ekki komst heldur 
hinn sterki Herakles undan Valkyrjunni, og var hann þó hinn 
kærsti vinur Seifs konungs Kronussonar, heldur sigraði Skapanornin 
hann og hin sárbeitta reiði Heru. Svo mun eg og leggjast
fyrir, þegar eg dey, ef sama á fyrir mér að liggja, sem honum.
Nú mun eg heldur kjósa ágætan orðstír, og láta margar 
prúðbúnar konur Tróverja og Dardana andvarpa þungan og 
þerra báðum höndum tár af mjúkum kinnum sér; skulu þær 
komast að raun um, að eg hefi nú lengi haldið mér frá orustunni. 
Og þú, móðir, sem elskar mig svo mjög, aftra mér nú 
ekki frá bardaga, því það mun koma fyrir ekki“.

127   Hin silfurfætta gyðja Þetis svaraði honum: „Satt er þetta,
sonur, mikil sæmd er í því, að frelsa vini sína, þá er nauðulega 
eru staddir, frá vísum bana. En nú eru hin fögru, ljómandi 
eirvopn þín hjá Trójumönnum, ber hinn hjálmkviki Hektor 
þau á herðum sér, og miklast mjög af því, hygg eg þó, að hann 
muni ekki stæra sig hróðugur lengi, því nú á hann skammt til 
dauða síns. En þú gakk ekki út í Aresar þraut, fyrr en þú með 
eigin augum sér mig koma hingað aftur. Því á morgun árla að 
upprennandi sólu mun eg aftur koma og færa þér fögur vopn 
frá Hefestus konungi“.

138   Að því mæltu skildist hún við son sinn, og er hún hafði 
snúið sér við, mælti hún til sjávargyðjanna: „Farið þér nú niður 
í sjávarins breiða skaut, á vit hins aldraða sjávarguðs og heimkynna 
föður míns, og segið honum frá öllu; en eg mun fara 
upp á hinn háva Ólymp til Hefestuss, hins fræga völundarsmiðs, 
og vita, ef hann vill búa til góð, blikandi hervopn handa 
syni mínum“.

145   Þannig mælti hún, en þær stungu sér þegar niður í
sjávarbylgjuna. En hin silfurfætta gyðja Þetis fór upp til Ólymps 
til að sækja góð vopn handa syni sínum. Fór hún nú, sem leið lá, 
upp til Ólymps.

148   Nú flýðu Akkear með geysimiklu ópi undan Víga-Hektori, 
og komu til skipanna og Hellusunds. Þó gátu ekki 
hinir fagurbrynhosuðu Akkear frelsað hinn dauða Patróklus, 
hersvein Akkils, úr skothríðinni, því fótgönguher og kerrulið
Tróverja náðu honum aftur, og Hektor Príamsson, hann 
var óður sem eldslogi. Þrisvar tók Hektor hinn prúði aftan í 
fætur Patrókluss, og vildi draga, og kallaði hátt á Trójumenn; 
en báðir Ajantar, berserkirnir, hrundu honum þrisvar frá líkinu, 
en hann treysti afli sínu og gerði ávallt ýmist, að hann 
veitti áhlaup aftur og aftur innan um mannösina, eða hann 
stóð kyrr annað kastið, og öskraði hátt; en ekki veik hann hið 
minnsta á hæl. Svo sem sveitahjarðmenn fá ekki hrakið bröndótt 
ljón úr nautsskrokki, ef það er mjög svangt: svo gátu þeir 
tveir herklæddu Ajantar ekki fælt Hektor Príamsson frá líkinu. Og nú hefði hann náð því og öðlazt mestu frægð, ef hin 
vindfráa, skjóta Íris hefði ekki komið hlaupandi ofan af Ólympi, 
á laun við Seif og aðra guði, með þau boð til Peleifssonar, að 
hann skyldi herklæðast; því Hera hafði sent hana. Gekk Íris 
til hans og mælti skjótum orðum: „Upp, Peleifsson, ógnarbíldur
allra manna, og hjálpa nú Patróklusi; er nú hans vegna 
upp risinn ógurlegur hergnýr fyrir ofan skipin, og drepa menn 
hvorir aðra; verja Akkear dauðan náinn, en Trójumenn sækja 
ákaft eftir að draga líkið til hinnar veðurnæmu Ilíonsborgar; er 
Hektori hinum prúða mest í mun að ná líkinu; hefir hann þá 
ætlan, að höggva höfuð af hálsi þess og festa á gálga. Rís nú 
upp, og ligg ekki lengur; lát þér minnkun í þykja, að Patróklus 
verði tróverskum hundum að leikfangi. Það skal vera þín 
skömm, ef líkið verður skammhöggvið“.

181   Hinn fóthvati, ágæti Akkilles svaraði henni: „Íris gyðja, 
hverr guðanna sendi þig til mín með þessa orðsending?“

183   Hin vindfráa, fljóta Íris svaraði honum: „Hera sendi 
mig, hin veglega kona Seifs. Kronusson öndvegisguð veit ekki 
af því, og engi af þeim guðum, sem búa á hinum snjóþakta 
Ólympi“.

187   Hinn fóthvati Akkilles svaraði henni: „Hversu má eg 
ganga út í orustu? Þeir hafa náð vopnunum, Tróverjar; en móðir 
mín bannar mér að herklæðast, fyrr en eg sjái hana sjálfa 
koma, því hún lofaði, að hún skyldi færa mér fögur vopn frá 
Hefestus; en eg veit ekki til, að vopn nokkurs manns sé við 
mitt hæfi, nema skjöldur Ajants Telamonssonar; hygg eg þó, 
að hann sé nú sjálfur fremstur í flokki, og höggvi niður óvini 
sína í kring um lík Patrókluss“.

196   Hin vindfráa, fljóta Íris svaraði honum: „Vér vitum það 
og með vissu, að hin frægu vopn þín eru nú í hershöndum. Nú 
skaltu ganga, eins og þú stendur, að díkinu, og láta Trójumenn 
sjá þig; kann vera, að Trójumenn hræðist þig, og láti svo af
orustunni, en hinir víglegu synir Akkea fái hvíld, því þeir eru
nauðulega staddir, en nú er lítið hlé á orustunni“.

202   Að því mæltu fór hin vindfráa, fljóta Íris burt. Þá 
reis Akkilles upp, ástvinur Seifs; lagði Aþena hinn skúfaða 
ægisskjöld um hinar þreklegu herðar hans; hin veglega gyðja 
kórónaði höfuð hans með gullnu skýi, og lét þar upp af brenna 
ljómandi loga. Svo sem reykinn leggur upp allt til himins úr 
borg nokkurri á fjarlægri eyju, er óvinir herja á; halda eyjarskeggjar 
upp harðri orustu allan daginn í gegn, og verja borg 
sína; en jafnskjótt og sól er runnin, blossa vitar upp hverr hjá 
öðrum, og skýtur bjarmanum hátt í loft upp, svo nábúarnir 
geti séð, ef svo mætti verða, að þeir kæmi á skipum til að frelsa 
þá úr háskanum: svo lagði ljómann til himins af höfði Akkils. 
Hann gekk upp frá garðinum, og yfir díkið, og stóð þar, en 
gekk ekki í flokk með Akkeum, því hann vildi hlýða hinu 
viturlega boði móður sinnar. Akkilles kallaði nú upp, þar sem 
hann stóð, en langt burtu þaðan lét Pallas Aþena til sín heyra, 
og vakti hún geysimikinn ys í liði Trójumanna. Svo sem hljóðið 
er hvellt í básúnu þeirri, er við kveður, þegar morðgjarnir 
óvinir umsitja borg nokkura: svo hvell var nú rómur Ajaksniðja. 
En er Trójumenn heyrðu hina eirsterku rödd Ajaksniðja, 
þá féllst öllum hugur, en hinir faxprúðu hestar snéru við kerrunum 
aftur, því þá óaði fyrir einhverjum óförum. Kerrusveinarnir 
urðu skelfdir, er þeir sáu hinn óþrotlega eld brenna ógurlega 
af höfði hins hugstóra Peleifssonar, en þann eld kynti hin 
glóeyga gyðja Aþena. Hinn tigulegi Akkilles kallaði hátt þrisvar 
fyrir handan díkið, og þrisvar sló felmtri á Trójumenn og 
hina frægu liðsmenn þeirra. Þá drápust þar tólf hraustustu 
kappar, er urðu fyrir kerrum og spjótum sjálfra þeirra, en 
Akkear drógu Patróklus með fögnuði undan skotunum, og 
lögðu hann á líkbörur, og stóðu hinir kæru félagar hans grátandi 
kringum börurnar. Með þeim fylgdist og hinn fóthvati 
Akkilles; hann úthellti heitum tárum, þá er hann leit á hinn 
tryggva vin sinn, þar sem hann lá á börunum sundraður hvössu 
eirvopni; hafði hann nýsent hann í orustuna með hesta og 
kerru, en tók ekki aftur móti honum lífs heimkomnum.

239   Hin mikileyga, tignarlega Hera lét hinn ómæðna Helíus 
fara nauðugan ofan að Ókeansstraumum. Gekk Helíus þá undir, 
en hinir ágætu Akkear hættu hinni hörðu orustu og hinum 
mannskæða bardaga.

243   Hins vegar létu Trójumenn af hinni hörðu orustu, og 
leystu hina fráu hesta frá kerrunum. Þeir komu saman á þing, 
áður en þeir hygði á kvöldverð; þeir stóðu allir á því þingi, 
en engi þorði að setjast, því allir voru óttaskelfdir, sökum þess 
að þá hafði Akkilles látið sjá sig, en hafði áður lengi engan hlut 
átt í hinni hættulegu orustu. Hinn vitri Polýdamant Panþóusson 
tók nú fyrstur til máls á þinginu; hann var allra manna 
forvitrastur og framsýnstur; hann var vinur Hektors; voru þeir 
fæddir á einni nóttu; var Polýdamant einhverr orðfærasti maður, 
en Hektor bar langt af öllum að vígfimi. Polýdamant var 
maður vinsæll, hann tók til orða á þinginu og mælti: „Hafið 
nú vandlega athuga á öllu, góðir hálsar. Það er mitt ráð, að 
menn fari nú til borgarinnar, og bíði ekki á vellinum hér við 
skipin, þar til hin veglega Morgungyðja kemur; því vér erum 
langan veg frá borgarveggnum. Meðan þessi maður var reiður 
hinum ágæta Agamemnoni, þá var allt hægra við Akkea að 
eiga í bardögum; hafða eg þá oft gaman af að liggja úti hjá 
hinum fljótu skipum, og gerði mér í hug, að eg mundi tekið 
fá hin borðrónu skip. En nú em eg ákaflega hræddur við hinn 
fóthvata Peleifsson; því slíkur ofurhugi sem hann er, mun hann 
ekki láta sér lynda, að láta hér fyrir berast á vellinum, þar er 
hvorirtveggju, Tróverjar og Akkear, berjast jafnvígóðir í herkvíunum, 
heldur mun hann berjast til að ná borg vorri og konum 
vorum. Förum þá til borgarinnar, og hlýðið ráðum mínum. 
Því þessi mun raunin á verða; nú hefir hin himneska nótt 
hamlað hinum fóthvata Peleifssyni, en ef hann hittir okkur 
hér stadda á morgun, þá hann rís upp í vopnum sínum, þá 
mun margur maður fá á honum að kenna; mun þá sá, er 
undan getur flúið, verða feginn að komast til ennar helgu 
Ilíonsborgar, en marga af Trójumönnum munu hundar og
gammar sundur rífa, sem eg óska að aldrei bæri mér til eyrna. 
Nú ef vér viljum mínum ráðum fram fara, er vér erum svo 
nauðulega staddir, þá munum vér halda liðsafla vorum á torginu 
í nótt, en turnarnir og hin hávu hlið, og hinar stóru, sléttsköfnu, 
lokuðu hurðir, sem á eru hliðunum, skulu gæta borgarinnar. 
En á morgun árla munum vér ganga upp í turnana 
alvopnaðir, og standa þar; mun Akkilles þá hafa verra af, ef 
hann fer frá skipunum, og vill berjast við oss til borgarveggjarins; 
mun hann hverfa aftur til skipanna, þá hann hefir fullsatt 
hina hnarreistu hesta sína á hlaupum í margvíslegu kringsóli 
umhverfis um borgina. En ekki mun hann hafa hug til 
að ráðast inn í borgina, og aldrei mun hann fá hana brotið; 
fyrr munu fráir hundar rífa hann“.

284   Hinn hjálmkviki Hektor leit til hans með reiðisvip og 
mælti: „Ekki líkar mér enn þetta, sem nú segir þú, Polýdamant, 
þar sem þú ræður til, að menn hneppi sig aftur inn í 
borgina. Hvort hafið þér enn ekki fengið nóg af því, að vera 
kvíaðir innan borgarveggja? Fyrr gerðu allir mæltir menn orð 
á því, hvað Príamsborg væri auðug af gulli og eiri, þó nú séu 
hinar fögru gersemar úr húsum horfnar, margir gripir seldir 
og komnir til Frýgalands og hins fagra Meónalands, síðan hinn 
mikli Seifur varð oss reiður. En nú, þegar sonur hins brögðótta 
Kronusar hefir veitt mér að vinna frægð hér við skipin og 
hrekja Akkea að sjó fram, skalt þú ekki, fávís maður, bera 
slíkar tillögur upp framar fyrir alþýðu, því engi Trójumanna 
mun á þær fallast, enda mun eg ei leyfa það nokkurum. Heyrið 
nú, látum oss nú alla fallast á það, er eg legg til. Takið nú 
kvöldverð hér í herbúðunum, hverr í sinni sveit, gangið svo 
á vörð, og haldi hverr maður vöku fyrir sér. En hverr Trójumanna, 
sem þolir allmjög önn fyrir eigur sínar, hann safni þeim 
saman og gefi þær hernum, svo allir hafi þær til kosts sér 
sameiginlega; betra er, að vorir hermenn njóti þeirra, en Akkear. 
En á morgun árla skulum vér herklæðast, og vekja snarpa orustu 
hjá hinum holu skipum. En ef það er víst, að hinn ágæti

Akkilles er upp risinn hjá skipunum, þá skal hann hafa verra 
þar af, ef hann vill hafa sig nokkuð frammi. Ekki mun eg 
forðast hann í hinum róstusama bardaga; nei, eg skal ganga 
beint framan að honum, og vita, hvort hann á vísan mikinn 
sigur, eða hvort mér muni sigurs auðið verða. Valtur er Vígaguðinn,
og vegur oft þann, er vígi er næstur“.

310   Svo mælti Hektor á þinginu, og gerðu Tróverjar róm 
mikinn að máli hans, hinir óforsjálu menn, því þá tók Pallas 
Aþena frá þeim vitsmuni þeirra. Þeir urðu samþykkir Hektori, 
þó hann réði þeim óheilt; en engi rómaði mál Polýdamants, og 
var það þó heillaráð, er hann sagði þeim.

314   Akkear hörmuðu Patróklus allan daginn, og andvörpuðu, 
en Peleifsson hóf upp þungar harmatölur meðal þeirra, lagði 
sínar manndrápsgjörnu hendur á brjóst vinar síns, og andvarpaði
mjög ótt. Svo sem þá er hjartskyti hefir tekið hvolpa undan 
kamploðinni ljónsmóður í þykkum skógarrunni; en er mæðran
kemur á eftir, þá sárnar henni missirinn; fer hún þá yfir 
margar fjallalautir snuðrandi, til að vita, hvort hún finnur 
nokkurstaðar för mannsins, því beisk reiði er í hana komin: 
svo andvarpaði Akkilles þungan, og mælti í viðurvist Myrmídóna:

324   „Mikil undur, til ónýtis urðu þau orð, er mér hrutu, 
þann dag er eg hughreysti kappann Menöytíus í höll hans; 
hét eg honum að færa honum aftur hinn fræga son hans heim 
til Ópuntsborgar, og skyldi hann þá hafa lagt Ilíonsborg í eyði 
og öðlazt sinn hlut af herfanginu. En Seifur lætur ekki framgengar
verða allar ætlanir manna; því okkur er báðum ætlað 
að rjóða sömu jörð hér í Trójulandi, því ekki mun hinn aldraði 
riddari Peleifur, né heldur Þetis móðir mín veita mér viðtöku
heilum heimkomnum í húsum sínum, heldur mun eg 
hér gista undir grænni torfu. Með því nú, Patróklus, að eg 
mun síðar til moldar hníga en þú, þá skal eg ekki fyrr gera 
útför þína, en eg hefi fært hingað vopn og höfuð Hektors, 
hins hugstóra bana þíns, og hálshöggvið tólf fagra sonu Trójumanna fyrir framan bálið, í hefnd eftir þig. Á meðan skaltú
liggja hér svo búinn hjá hinum stafnbognu skipum, en yfir 
þér skulu gráta prúðbúnar tróverskar og dardanskar konur, 
og úthella tárum nætur og daga; þær konur hertókum við með 
oddi og egg, þá er við brutum niður auðugar borgir mæltra 
manna“.

343   Að því mæltu kallaði hinn ágæti Akkilles til félaga 
sinna, og bað þá setja stóran þrífæting yfir eld, að þeir sem 
fyrst þvæði blóðlifrarnar af Patróklusi. Þeir settu laugarvatnsketil
yfir brennandi eld, helltu þar í vatni, tóku við og kyntu 
undir, lék eldurinn ketilbumbuna, og hitnaði vatnið. En er 
vatnið sauð í hinum fagra eirkatli, þvoðu þeir líkið, og 
smurðu með viðsmjörsviðarfeiti, fylltu sárin með níu ára gömlum
smyrslum, lögðu svo líkið á börur og breiddu mjúkt lín 
yfir frá höfði til fóta, og þar yfir hvítan dúk. Myrmídónar 
hörmuðu síðan Patróklus með þungum andvörpum alla nóttina
hjá hinum fóthvata Akkilli. Þá mælti Seifur til Heru, systur
sinnar og konu: „Þú hin mikileyga drottning, Hera, þar 
hefir þú þó loksins komið því til vegar, að hinn fóthvati Akkilles 
er risinn á fætur. Hinir hugprúðu Akkear eru sannkallaðir 
synir þínir“.

360   Hin mikileyga drottning Hera svaraði honum: „Þú harðráðasti
Kronusson, en að þú skulir mæla slíkum orðum! Mennskur
maður, enn þótt dauðlegur sé og hafi ekki jafnmörg ráð 
undir rifi, sem eg, mun þó víst koma sínu fram á öðrum manni. 
Átti eg þá ekki að gera Trójumönnum illt, hatursmönnum 
mínum, þar sem eg er hin æðsta af gyðjunum, hvortveggja af 
ætt minni og sökum þess, að eg em kona þín, sem ert yfirkonungur
hinna ódauðlegu guða?“ Þannig töluðust þau við 
um þetta.

369   Hin silfurfætta Þetis kom til hallar Hefestuss; sú höll 
var af eiri, óslítandi, ljómandi fögur, og bar af öllum öðrum 
goðahöllum; hafði Bægifótur gert þá höll sjálfur. Hún fann 
hann, þar sem hann var að bjástra við belgina; hann átti annríkt og var sveittur mjög; hafði hann þá í smíðum ekki færri 
en tuttugu þrífætinga, er standa skyldu með vegg hins gólffasta
húss; undir hverjum fæti gerði hann gullhjól, svo þeir 
gætu runnið af sjálfsdáðum til samkundu guðanna, og aftur 
þaðan heim til hallarinnar; var það mikið furðuverk. Svo langt 
var nú komið smíðinni, en þá voru hin haglegu eyru enn ekki 
á komin; var hann nú að smíða eyrun, og slá til naglana. 
Meðan hann var að starfa að þessu með miklu hugviti, þá kom 
hin silfurfætta gyðja Þetis að höllinni. Hin fríða, fagurdúkaða 
Karis, er hinn víðfrægi Fótlamur átti, gekk fram í þessu, og 
gat að líta hana; tók hún þá í hönd Þetisi, tók til orða og 
mælti: „Hví kemur þú til hallar vorrar, þú síðmöttlaða Þetis, 
virðulegur gestur og velkominn? Þú ert þó ekki annars vön 
að koma hér með jafnaði. En kom þú nær, svo eg veiti þér 
beina“.

388   Að því mæltu leiddi hin ágæta gyðja hana inn, og lét 
hana setjast á silfurnegldan hástól; hann var fagur og forkunnlega
gerður, og var fótaskör undir til að standa á. Hún kallaði 
þá á hinn fræga völundarsmið, Hefestus, og mælti: „Kom 
fram hingað, Hefestus; hún Þetis vill þér eitthvað“. Hinn víðfrægi
Fótlamur svaraði henni: „Þar hefir vegleg og virðuleg 
gyðja sókt mig heim. Hún bjargaði lífi mínu, þegar eg var 
kominn hætt af fallinu mikla; kom það af völdum móður 
minnar, sem var svo ósvífin, að hún vildi myrða mig, af því 
eg var fótlami. Þá hefði farið illa fyrir mér, ef þær hefðu ekki 
tekið við mér í skaut sitt, þær Evrýnoma, dóttir hins kringstreyma
Ókeans, og Þetis. Hjá þeim var eg í níu ár í holum 
helli, og smíðaði margar gersemar, sylgjur, bjúga armbauga, 
eyrnaklukkur og hálsbauga; rann hinn ómælilegi Ókeansstraumur
umhverfis hellinn með miklum nið og froðufalli, 
og vissi engi af mér af guðum eða dauðlegum mönnum, nema 
þær Þetis og Evrýnoma, sem höfðu bjargað mér; þær vissu, 
hvar eg var. Sú gyðja er nú komin til hallar minnar; á hin 
fagurlokkaða Þetis það að mér, að eg greiði henni full laun
fyrir lífgjöfina. Heyr þú, veit þú henni góðan beina, meðan eg 
legg frá mér belgina og öll smíðatólin“.

[Mynd: Þetis í smiðju Hefestusar.]

410   Að því mæltu reis hið afar stóra ferlíki upp frá steðjaþrónni.
Hann haltraði, en þó hreyfðu sig fljótt hans máttvönu 
fótleggir. Hann lét eldblístrurnar sér, tíndi upp öll smíðatólin
og lét þau niður í silfurkistu. Þá tók hann njarðarvött og 
þurrkaði um andlit sér og báðar hendur, hinn þrekna háls og 
hið loðna brjóst. Þá fór hann í kyrtil og tók digran staf í 
hönd sér, og gekk út haltrandi. Samsíða konunginum gengu 
gullþernur, líkar lifandi meyjum; þær hafa vit í brjósti og mál 
og styrkleik, og hinir ódauðlegu guðir hafa kennt þeim hannyrðir;
þær gengu við hlið konungsins og höfðu fullt í fangi að
styðja hann; dróst hann svo með	þeim, þangað að sem Þetis
var, og settist á fagran hástól, hélt um hönd henni, tók til orða 
og mælti: „Hví kemur þú til hallar vorrar, síðmöttlaða Þetis, 
virðulegur gestur og velkominn oss? Þú ert þó ekki vön að 
koma hér annars með jafnaði. Seg, hvað þér er í huga; eg 
skal gjarna gjöra það, ef eg má, og verði því til leiðar komið“.

[Mynd: Hefestus smíðar skjöld Akkilless.]

428   Þetis svaraði honum tárfellandi: „Hefestus, mun nokkur 
af öllum þeim gyðjum, sem á Ólympi eru, borið hafa á hjarta 
sínu jafnsárt mótlæti, og þeir harmar eru, er Seifur Kronusson
hefir á mig lagt fremur öllum öðrum? Hann batt mig eina 
af sjávargyðjunum á hönd Peleifi Ajakssyni, og varð eg að 
ganga á beð með honum, þó mér væri það sárnauðugt, og 
liggur hann nú ellihrumur í höll sinni. Ekki er allt þar með 
búið: Seifur veitti mér það, að eg ól og upp fæddi þann son, 
er afbragð var annarra goðkynjaðra manna; rann hann upp,
sem ungur kvistur, og klakti eg honum upp, sem hríslu í
frjóvsömum garði; sendi eg hann til Ilíonsborgar á stafnbognum
skipum að berjast við Trójumenn. En nú mun eg ekki 
taka móti honum aftur lífs heimkomnum til Peleifshallar, því 
hann harmar, svo lengi sem hann lifir og lítur ljós sólarinnar, 
en eg má ekkert lið veita honum, þó eg komi til. Konu þá, er
synir Akkea höfðu valið honum að heiðursgjöf, hana tók Agamemnon 
konungur aftur frá honum. Nú tók hann sárt missir 
hennar, og því sleit hann hjarta sitt í harmi, en Trójumenn 
ráku Akkea ofan að kjalarhælum skipa sinna og bönnuðu þeim 
upp á land að ganga. Fóru þá höfðingjar Argverja bónarveg 
til hans, og hétu honum mörgum stórgjöfum. Að sönnu synjaði 
hann þeim nú þess, að fara sjálfur og reka ófögnuðinn af 
hendi þeim, en lét Patróklus fara í vopn sín, sendi hann til 
orustu, og lét marga menn fara með honum. Þeir börðust allan 
daginn hjá Skehliðum, og hefðu lagt borgina samdægris í eyði, 
ef Appollon hefði ekki veitt Hektori sigur og drepið hinn 
hrausta Menöytsson í brjósti fylkingar, og hafði Patróklus þá 
unnið mikinn skaða á óvinunum. Fyrir því kem eg nú að 
knjám þínum, að vita ef þú vilt ljá hinum ógæfusama syni mínum 
skjöld og hjálm, fagrar brynhosur með öklapörum, og 
brynju; því brynju þá, er hann átti, missti hinn tryggi vinur 
hans, þá hann var sigraður af Trójumönnum; en sonur minn 
liggur á jörðunni, harmþrunginn í hjarta“.

462   Hinn víðfrægi Fótlamur svaraði henni: „Vert óhrædd, 
lát þér eigi þetta að áhyggju verða. Eg vildi eg gæti eins falið
hann fyrir hinum óttalega dauða, þegar skapadægur hans ber 
að, eins og vopn skulu verða til handa honum, svo fögur, að 
margur hverr maður, er þau sér, skal undrast þau ekki síður 
en hin“.

468   Að því mæltu skildist hann þar við hana, og fór til 
belgja sinna, snéri þeim að eldinum og bað þá blása; blésu 
þá ekki færri en tuttugu belgir í aflana, og sendu út frá sér 
ýmiss konar glæðandi gust, svo þeir voru til taks, bæði þegar 
Hefestus flýtti sér, og eins endrarnær, eftir því sem hann vildi, 
og eftir því sem smíðinu leið. Hann lét í eldinn óslítandi eir, 
tin, dýrmætt gull og silfur; síðan lagði hann stóran steðja í 
steðjaþróna, tók sterkan hamar í hönd sér, en hélt á töng í 
hinni.

478   Fyrst gerði hann stóran og sterkan skjöld, og vandaði 
hann alla vega sem mest; í kring um skjöldinn lagði hann 
fagra rönd, þrefalda og ljómandi, og silfurbúinn fetil út úr 
skildinum; í skildinum sjálfum voru fimm lög; en á skildinum
gerði hann mörg hagleiksbrögð af hugviti sínu.

483   Hann gerði þar á jörð og himin og sjó, hinn ómæðna 
Helíus og hinn fulla Mána, og öll þau himintungl, er himinhvolfið
er alsett með umhverfis, Sjöstjörnurnar, Vætustjörnurnar,
hinn sterka Óríon og Björninn, er Vagn kallast öðru nafni, 
og gengur þar í hring og hefir augun á Óríoni, og er einn svo,
að hann laugast ekki í útsjánum.

[Mynd: Brúðför]

490   Þar gerði hann tvær fagrar borgir mæltra manna; í 
annarri borginni voru brúðkaupsveizlur og mannboð; voru 
brúðirnar leiddar úr brúðarhúsunum um borgina með brennandi
blysum, og var kyrjaður upp hár brúðarsöngur; þar hringsnéru
sér ungir sveinar, er léku dansleik, og meðal þeirra hljómuðu
pípur og hörpur, en konurnar stóðu hver í sínu fordyri, 
og undruðust. Á torginu voru bæjarmenn saman komnir; þar 
reis upp deila mikil; þrættu tveir menn um bætur eftir veginn
mann, og kvaðst annar goldið hafa fullar vígsbætur, og 
vottaði það fyrir lýðnum, en hinn þrætti fyrir, að hann hefði
við nokkurum bótum tekið. Nú vildu báðir koma málinu 
til loks, og láta lögvitran mann um dæma; gerðu menn góðan 
róm að hvorumtveggjum, og hélt sinn með hvorum; þögguðu
þá kallarar niður lýðinn, en öldungarnir sátu í helgum
hring á sléttum steinum, og héldu á sprotum hinna hvellrómuðu 
kallara, spruttu síðan upp með sprota í hendi sér, og sögðu
fram atkvæði sín hverr eftir annan. Í miðjum dómhringnum 
lágu tvær vættir gulls, er sá skyldi fá, er réttastan dóm dæmdi 
þeirra í milli.

509   Hjá hinni borginni sátu tveir herflokkar; þeir ljómuðu 
allir af vopnum; umsátursherinn bauð tvo kosti, að þeir skiptu
í helminga öllu því fé, er væri í borginni, ella létust beir 
mundu leggja borgina í eyði. Að þessum kostum vildi borgarherinn 
enn ekki ganga, og bjóst á laun að gera þeim fyrirsátur, 
en konur þeirra og börn og gamalmenni stóðu uppi á 
borgarveggnum og gættu hans. Nú fóru þeir af stað, og var 
Ares og Pallas Aþena í fararbroddi; þau voru bæði af gulli 
gjör og klædd í gullklæði, bæði fögur sýnum og stórvaxin, er 
þau voru guðir, og var hvortveggja þeirra mjög auðkennilegt, 
en hitt liðið var nokkuð minna vexti. En er þeir komu, þar 
er þeir vildu hafa fyrirsátrið, það var hjá fljóti nokkuru, og 
var þar brynnt öllum nautunum, þá settust þeir þar, búnir 
blikanda eirmálmi. Síðan fóru tveir menn frá liðinu og settust 
á njósn, og biðu þess, að þeir sæju, nær sauðféð kæmi og hin 
bjúghyrndu naut; var þess ei langt að bíða, að féð kom í ljós, 
og fylgdu því tveir smalamenn; þeir skemmtu sér á munnhörpur, 
og vissu sér engin svik búin. En er hinir sáu féð, 
hlupu þeir á það, ræntu nautahjörðunum og hinum fríðu 
hjörðum enna hvítu sauða, en drápu hjarðmennina þar hjá 
fénu. Nú sem umsátursherinn heyrði óhljóðin, þangað sem 
nautin voru, sátu þeir þá fyrir framan þingstöðina, þá stigu 
þeir þegar á hina léttfættu hesta sína, og riðu eftir hinum; 
náðu þeir þeim skjótt, og er þeir höfðu fylkt liði sínu, börðust
þeir á fljótsbökkunum, og skutust á eirslegnum spjótum. 
Þar var Þrætan í flokki, þar var Hergnýrinn, og þar var hin 
skaðvæna Valkyrja; hún þreif ýmist lifandi menn nýsærða, 
ýmist ósærða menn, ýmist dró hún dauða menn á fótunum 
í mannösinni; hún hafði rautt klæði á herðum, litað í mannablóði. 
Þeir áttu vopnaskipti og börðust, sem væru þeir lifandi
menn, og drógu til sín dauða menn, er fallið höfðu hverr fyrir 
öðrum.


[Mynd: Bóndi við plóginn. Hermaður í stríðsvagni ásamt vagnstjóra sínum.]

541   Hefestus gerði á skildinum mjúka ekru; það var feitt 
sáðland, vítt og þríplægt. Á þeirri ekru voru margir akurmenn; 
þeir óku eykjunum í hring, og keyrðu þá ýmist fram 
eða aftur; en í hvert sinn er þeir komu á enda plóglandsins 
eftir hverja umferð, gekk til þeirra einn maður og rétti að 
þeim fullt drykkjarker af ljúffengu víni; snéru þeir þá aftur 
og þræddu með plógreininni, og kepptust við að komast á 
enda ens djúpa ekrulands; en þó ekran væri af gulli gjörð, 
þá sortnaði hún þó að baki þeim, og sýndist sem plægð væri; 
var það hið mesta völundarsmíði.

550   Hann gerði og á skildinum hávaxinn kornakur; þar voru 
kornskurðarmenn, og héldu á beittum sigðum, og skáru; féllu 
sumar málhendurnar til jarðar strannlengis hver við aðra, en 
kerfarar tóku sumar málhendurnar og bundu með kerfabendum; því þar stóðu hjá þrír kerfarar, en að baki þeim voru 
sveinar, er tóku saman málhendurnar, báru þær í fangi sér 
og réttu jafnótt að þeim. Þar var konungur meðal þeirra; hann 
þagði, hélt á sprota og stóð hjá múgnum, glaður í hjarta; en 
kallarar voru spölkorn þaðan undir einni eik og bjuggu til 
snæðings; höfðu þeir slátrað stórum uxa, og gerðu hann til; 
en konur sáðu yfir kjötið miklu af hvítu byggmjöli; skyldi 
það vera kvöldverður handa kornskurðarmönnunum.

561   Hann gerði enn á skildinum vínakur; hann var þungaður 
af vínberjum, fagur og af gulli gerður; berin voru dökk 
á viðnum, en viðurinn reis alstaðar upp við vínstoðir, þær 
voru af silfri. Í kring um akurinn gerði hann gröf, og garð 
þar í kring; hann var af tini, og lá eitt einstigi að gröfinni; 
þann stig gengu burðarmenn ávallt, þegar berin voru lesin.
Meyjar og glaðværir sveinar báru hinn hunangsæta gróða í 
riðnum körfum, en mitt á meðal þeirra var einn sveinn, er 
lék ununarfullt lag á snjalla hörpu, og söng undir fagurlega 
Línusarljóð með mjúkri rödd, en hinir gengu með honum 
dansandi og leikandi með söng og gleðilátum.

573   Enn gerði hann á skildinum hjörð háhyrndra nauta; 
voru nautin gerð af gulli og tini, og hlupu baulandi frá fjósinu 
út í hagann, en hagbeiti var í loðnu sefengi fram með einu 
niðmiklu fljóti. Fjórir hjarðmenn úr gulli gengu með nautunum,
og fylgdu þeim níu fótfráir hundar. Fremst í nautaflokknum
voru tvö óttaleg ljón, og höfðu náð öskrandi griðungi; 
drógu þau hann, en hann beljaði hátt, og hlupu hundarnir 
og hjarðsveinarnir eftir honum. Ljónin rifu húðina af hinum 
mikla griðungi, og hvomuðu í sig kjötið og hið svarta blóð, 
og kom fyrir ekki, þó hjarðmennirnir siguðu hundunum á 
þau, því þeir þorðu ekki að bíta ljónin, heldur stóðu rétt hjá 
þeim geltandi, og voru varir um sig.

587   Hinn víðfrægi Fótlamur gerði og á skildinum stórt 
beitarland fyrir ena hvítu sauði í fögrum afdal, og þar með 
fjárhús, þaktar búðir og lambakrær.


590   Enn gerði hinn víðfrægi Fótlamur á skildinum með 
miklum hagleik dansleik einn, líkan þeim, er Dedalus gerði 
forðum í hinni víðlendu Knósusborg handa hinni fagurlokkuðu
Aríöðnu. Þar dönsuðu sveinar og mundsælar meyjar, og 
héldu hvert um úlnlið annars; voru þær í smágjörvum línhjúpum, 
en þeir í vel ofnum kyrtlum, er voru jafngljáandi af 
viðsmjöri; þær höfðu fagra sveiga, en þeir gullsöx á silfurfetlum; 
ýmist léku þau hringdans mjög léttilega með fimlegu 
fótataki, svo sem þá leirsmiður situr og hefir mátulega kringlu 
í hendi, og reynir, hversu hún snýst; ýmist dönsuðu þau í röðum 
hvert við annað. Mikill fjöldi fólks stóð í kring um hið 
ununarfulla leiksvið, og hafði gaman af, og þar var með þeim 
andríkur söngmaður, er lék á hörpu og söng undir; en er hann 
byrjaði sönginn, komu fram tveir kollhlauparar og hringsnéru 
sér meðal þeirra.

607   Hann gerði og á skildinum hinn ofur máttuga Ókeansstraum 
allt með yztu rönd hins gersemlega skjaldar.

609   En er hann hafði gert hinn mikla og sterka skjöld, þá 
smíðaði hann fyrir hana brynju; sú var fegri en eldsbjarmi; 
hann smíðaði og fyrir hana hjálm, fagran og vandaðan, mátulegan 
um höfuð Akkilli, og gerði þar á bust af gulli; þá bjó 
hann til fyrir hana brynhosur af voðfelldu tini.

614   En er hinn frægi Fótlamur hafði gert öll vopnin, tók 
hann þau, og lagði fram fyrir móður Akkils; en hún stökk, 
sem haukur, ofan af hinum snjóvga Ólympi með hin ljómandi 
vopn frá Hefestusi.




NÍTJÁNDI ÞÁTTUR

AKKILLES OG AGAMEMNON SÆTTAST.


MORGUNGYÐJAN reis upp af Ókeansstraumum, 
íklædd sóllauksmöttli, til að bera birtu ódauðlegum
guðum og dauðlegum mönnum. Þetis kom nú til
skipanna með gjafir guðsins. Hún fann sinn kæra son; hafði 
hann þá Patróklus í fangi sér og grét hástöfum, og margir 
félagar hans hörmuðu í kring um hann. Hin veglega gyðja
gekk til hans, greip um hönd hans, tók til orða og mælti: 
„Sonur minn, látum þenna liggja, þó okkur taki sárt til hans, 
fyrst hann eitt sinn er dáinn að ráðstöfun guðanna. En tak 
þú nú við hinum ágætu vopnum frá Hefestusi; þau eru svo 
fögur, að engi maður hefir enn borið slík á herðum sér“.

12   Að því mæltu lagði gyðjan vopnin fram fyrir Akkilles, 
og glamraði þá í öllum gersemunum. Skelkur kom í alla 
Myrmídóna; þorði engi að líta í gegn vopnunum, heldur hrukku 
þeir frá. En jafnskjótt og Akkilles leit vopnin, jafnskjótt hljóp 
enn meiri reiði í hann, en áður var; blossuðu augu hans undir 
brúnum, sem leiftur; hafði hann gaman af að handleika hinar 
glæsilegu gjafir guðsins. En er hann hafði svalað hjarta sínu 
á því að horfa á gersemarnar, mælti hann þegar skjótum orðum
til móður sinnar: „Þau vopn hefir guð gefið, móðir mín, 
að líklegt er, að slíkir gripir séu af guðum gerðir, en engin 
mannaverk. Nú mun eg herklæða mig; en eg em mjög hræddur
um, að meðan eg fer í vopnin, komi flugur og skríði inn í hinn 
hrausta Menöytsson um hinar eggbitnu undir, leggi þar möðkum
og afskræmi líkið, því allt lífið er drepið, og drafni svo 
allur líkaminn“.

28   Hin silfurfætta gyðja Þetis svaraði honum: „Lát þér ekki 
þetta að áhyggju verða, sonur. Eg mun reyna til að reka frá 
honum flugurnar, villisæg þann, er etur vopndauða menn. 
Því þó hann liggi árlangt, skal líkami hans verða óskaddur, 
eða jafnvel sjálegri, en áður. En kalla nú hina akknesku kappa 
á þing, seg lausri heift þinni við herkonunginn Agamemnon, 
bú þig svo til bardaga og íklæðst styrk þínum“.

37   Með þessum orðum kom hún áræðisfullum hugmóð í 
brjóst hans, en lét drjúpa ódáinsfeiti og rautt ódáinsvín inn um 
nasir Patrókluss, svo líkami hans yrði óskaddaður.

40   Hinn ágæti Akkilles gekk eftir sjávarströndinni, kallaði 
ógurlega hátt og kvaddi upp hina akknesku kappa. Þeir sem 
áður höfðu ávallt kyrrir verið á skipstöðinni, bæði skipstjórnarmenn, 
er vanir voru að halda um stjórnvéli skipanna, og brytar, 
er miðluðu matvælum við skipin, þeir gengu nú og einnig 
á þing, sökum þess að Akkilles lét nú sjá sig, en hafði lengi 
engan þátt átt í hinni hættulegu styrjöld. Tveir komu haltrandi, 
þjónustumenn Aresar, hinn vígdjarfi Týdeifsson og hinn 
ágæti Odysseifur; þeir studdust við spjót, því þeir höfðu enn 
viðkvæm sár; þegar þeir komu, settust þeir niður fremst á 
þinginu. Síðastur allra kom Agamemnon herkonungur; hann 
hafði sár á sér; hafði Kóon Antenorsson sært hann með eirslegnu 
spjóti í hinni hörðu orustu. En er allir Akkear voru 
saman komnir, þá stóð hinn fóthvati Akkilles upp, og mælti 
til þeirra: „Atreifsson, þetta hefði þó verið betra fyrir okkur 
báða, mig og þig, þegar við í sárum hug deildum sárbeittu 
kappi um konuna. Eg vildi óska, að Artemis hefði drepið hana 
með ör við skipin, þann dag er eg rænti henni og braut Lýrnesborg. 
Þá hefðu ekki svo margir Akkear að velli hnigið fyrir 
óvinunum, eins og fallið hafa, meðan eg hélt fram heiftinni.
Fyrir Hektor og Trójumenn var þetta að vísu betra, en Akkear 
munu, vonar mig, lengi minnast deilu minnar og þinnar. En 
eg vil ekki fást um það, sem liðið er, þó sárt sé á að minnast, 
heldur hefta nauðugur skap það, sem mér er innan brjósts. 
Eg legg nú niður reiðina, því mér sæmir ekki að vera ávallt 
reiður án afláts. En heyr nú, bið nú fljótt hina hárprúðu Akkea 
að fara til orustu, svo eg enn megi mæta Trójumönnum, og 
vita, hvort þá muni langa til að hafa náttból hjá skipunum; 
er hitt heldur gáta mín, að margur muni feginn verða hvíldinni, 
ef hann að eins kemst lífs úr hinni skæðu styrjöld og 
grimmu baráttu“.


[Mynd: Akkilles tekur við vopnunum af Þetisi.]

74   Þannig mælti hann, en hinir fagurbrynhosuðu Akkear 
urðu glaðir, er hinn hugstóri Peleifsson hafði gefið upp heiftarreiði 
sína. Þá reis herkonungurinn Agamemnon upp úr sæti
því, er hann sat í, og mælti þaðan til þeirra, án þess að ganga 
fram á þingið: „Heyrið, vinir, þér kappar Danáa, þjónar Aresar! 
Menn eiga að hlýa á þann, sem stendur og talar, en það 
sæmir ekki, að skjóta orðum í; því það glepur jafnvel þann, 
sem vel er máli farinn. En hversu má nokkurr hlýða til eða 
mæla máli sínu í miklum mannys? því þar við glepst jafnvel 
sá ræðumaður, sem er allsnjallmæltur. Nú mun eg færa fram 
afsökun mína fyrir Peleifssyni, en þér hinir aðrir takið eftir, 
og athugi hverr vandlega orð mín. Oft hafa Akkear borið mér 
á brýn mál þetta, og veitt mér þungar átölur; en eg er þess ekki 
valdur, heldur Seifur og Skapanornin og hin myrkförla Refsinorn, 
er skutu í brjóst mér hamslausri glæpsku á þinginu, þann 
dag er eg af sjálfræði tók frá Akkilli heiðursgjöf hans. En hvað 
gat eg gert? Guð ræður öllum hlutum til lykta. Glæpska, sem 
alla glepur, elzta dóttir Seifs, er háskasamleg; fætur hennar 
eru mjúkir, því hún kemur ekki við jörðina, heldur stiklar 
hún á höfðum manna. Já, eitt sinn glapti hún Seif, er menn 
þó segja vera hinn máttkasta af mönnum og guðum; en þó 
gabbaði Hera hann, þó hún væri kona, með vélræði sínu, þann 
dag er Alkmena skyldi ala Herakles hinn sterka í hinni víggirtu 
Þebuborg. Seifur mælti þá hróðugur í viðurvist allra guðanna: 
„Heyrið á, allir guðir og allar gyðjur, meðan eg mæli, það er 
mér býður hugur um. Í dag mun hin þrautvaldandi Lausnargyðja 
í ljós leiða þann mann, er ríkja skal yfir öllum nábúum 
sínum, og er af kyni þeirra manna, er að ættinni til eru af 
mér komnir“. Þá svaraði hin vélráða drottning Hera: „Það 
muntu ósatt mæla, og enn mun það sannast, að þú munt ekki 
binda enda á orð þín. Komdu til, láttu sjá, vinn mér styrkan 
eið, þú Ólympsguð, að sá skuli ríkja yfir öllum nábúum sínum, 
sem í dag verður af konu borinn, þeirra manna, er að ættinni 
til eru af þínu kyni komnir“. Svo mælti hún, en Seifur 
sá ekki í þetta vélræði hennar, og sór dýran eið, og varð honum
þá stórlega á, því Hera þusti ofan af Ólympstindi, og kom 
skyndilega til hins akkneska Argverjalands, því þar vissi hún
af hinni skörulegu konu Steneluss Perseifssonar; hún gekk þá 
með sveinbarni, og var þá byrjaður sjöundi mánuður hennar. 
Þenna svein leiddi Hera í ljós, og skorti hann þó enn nokkura 
mánuði, að hann væri fullburða; en hún frestaði burði Alkmenu, 
með því hún lofaði Lausnargyðjunum ekki til hennar. 
Fór síðan að segja Seifi Kronussyni fréttirnar, og mælti til 
hans: „Faðir Seifur, bjartleiftraguð, nú skal eg leggja þér eitt 
orð á hjarta: nú er fæddur ágætur maður, er ríkja skal yfir 
Argverjum; það er Evrýsteifur, sonur Steneluss Perseifssonar; 
hann er af þínu bergi brotinn, og er því ekki óskylt, að hann 
ríki yfir Argverjum“. Svo mælti Hera, en sár harmur beit djúpt 
inn í hjarta Seifs; hann þreif í hið gljálokkaða höfuð Glæpskunnar 
í bræði sinni, og sór styrkan eið, að Glæpskan, sem alla 
glepur, skyldi aldrei aftur koma upp á Ólymp eða hinn stirnda 
himin. Að því mæltu hringsneri hann henni með hendi sinni, 
og snaraði henni ofan af hinum stirnda himni, og kom hún 
skjótt til bústaða mannanna. Yfir henni andvarpaði Seifur 
jafnan, í hvert sinn er hann sá sinn kæra son verða fyrir svívirðilegri 
meðferð af Evrýsteifi sökum þrauta þeirra, er hann
lagði á hann. Svo var og um mig, að þegar hinn mikli hjálmkviki 
Hektor drap Argverja niður að nýju við skutstafna skipanna, 
þá gat eg ekki gleymt Glæpskunni, er í fyrstunni hafði 
glapið mig. En fyrst mér varð þessi glæpska, og Seifur vélti 
mig frá viti, þá vil eg bæta það aftur, og gjalda í bætur geysimikið 
fé, en þú rís nú upp til orustu og eggja fram aðra menn. 
Eg em nú hér, búinn til að greiða fram allar þær gjafir, er 
hinn ágæti Odysseifur hét þér í fyrra kvöld, þá er hann kom 
í búð þína. Eða bíð þú, ef þú vilt, enn þótt þig fýsi mjög til 
bardagans, því sveinar mínir skulu sækja gjafirnar í skip mitt 
og færa hingað, svo þú sjáir, að eg vil gefa þér það, sem er að 
þínu skapi“.

145   Hinn fóthvati Akkilles svaraði honum og mælti: „Frægasti 
Atreifsson, Agamemnon herkonungur, ráð þú, hvort þú 
vilt láta fram gjafirnar, svo sem viðurkvæmilegt er, eða þú
vilt halda þeim hjá þér. En nú skulum við sem bráðast hyggja 
á bardaga, því ekki tjáir okkur að vera hér og eyða orðum og 
tefja tímann, þar sem enn er mikið ógert, er vinna þarf; svo 
hverr maður megi enn sjá, hversu Akkilles leggur að velli 
fylkingar Trójumanna fremstur í flokki. Svo skal hverr yðar 
láta sér um gefið að berjast við mótstöðumann sinn“.

154   Hinn ráðagóði Odysseifur svaraði honum, og mælti:
„Ekki skaltu gera það, goðumlíki Akkilles, þó þú sért meiri
fyrir þér, en aðrir, að láta sonu Akkea fara fastandi til Ilíonsborgar 
til að berjast við Trójumenn, því hergnýrinn mun ekki 
haldast allskamma stund, þegar fylkingum kappanna eitt sinn 
lýstur saman, og guð tekur til að blása hugmóði í brjóst hvorumtveggjum. 
Heyr nú, lát Akkea neyta matar og víns hjá 
hinum fljótu skipum, því matur er manns megin; því engi 
maður, sem er matarlaus, mun geta barizt öndverður liðilangan 
daginn til sólseturs. Því þó hann sé ákafur í hugnum að 
berjast, þá verða þó, þegar hann minnst varir, limir hans þunglamalegir, 
og þá kemur þorstinn og sulturinn, og þá reika knén 
á göngunni. En sá maður, sem er saddur af víni og mat, þó 
hann berjist við óvini sína allan daginn, þá hefir hann öruggt 
hjarta í brjósti, og limir hans þreytast ekki, fyrr en allir óvinirnir 
eru gengnir úr orustu. Heyr nú, lát nú herinn fara hvern 
til sín, og seg þeim að búa til dagverðar; en herkonungurinn 
Agamemnon skal láta flytja gjafirnar á mitt torgið, svo allir 
Akkear sjái þær, og svo þú gleðjist í hjarta þínu. Hann skal 
standa upp og vinna þér eið í viðurvist Argverja, að hann hafi 
aldrei gengið á beð með henni, eða átt samlag við hana; áttú 
þá og sjálfur að hafa sáttgjarnan hug í brjósti. Þar eftir skal 
hann bjóða þér til dýrlegrar veizlu í búð sína til heilla sátta, 
svo ekkert á skorti, að þú hafir fullan rétt þinn. En þú, Agamemnon, 
átt og einnig hér eftir að vera sanngjarnari við aðra 
menn; því það er engum láandi, þó hann sættist við konungmann, 
þegar hann hefir að fyrra bragði reitt hann til reiði“.

184   Agamemnon herkonungur svaraði honum: „Ánægju hefi
eg af því, Laertesson, að heyra á orð þín, því þú hefir farið 
skynsamlega orðum og sagt frá öllu. Þetta vil eg sverja, og 
þess em eg allfús, og mun eg ekki rangan eið sverja við guð. 
En Akkilles skal bíða hér á meðan, þó hann fýsi mjög til bardaga. 
Þér hinir aðrir skuluð og bíða hér allir saman, þar til 
er gjafirnar koma frá búðinni og vér eiðfestum sáttmálið. En 
þér sjálfum fel eg á hendur og býð þér að velja göfugustu 
sveina af alþjóð Akkea til að færa frá skipi mínu allar þær 
gjafir, er vér hétum að gefa Akkilli í fyrra dag, og leiða hingað
konurnar. En Taltybíus skal fljótt útvega gölt í hinum víðu 
herbúðum Akkea, og höggva hann til fórnar Seifi og Helíusi“.

198   Hinn fóthvati Akkilles svaraði honum, og mælti: „Frægasti 
Atreifsson, Agamemnon herkonungur, þér skuluð heldur 
starfa í þessu eitthvert annað sinn, þegar nokkurt hlé verður 
á styrjöldinni, og minni ákafi er í brjósti mér, en nú er. Nú 
liggja þeir menn á vígvelli niðurhöggnir, er Hektor Príamsson 
drap, þegar Seifur veitti honum sigurinn, og þó ráðið þið 
til, að ganga til snæðings. Mín tillaga er, að synir Akkea berjist 
matarlausir og fastandi; en þegar er sól er runnin, skulum vér 
efna til mikils náttverðar, þá er vér fáum hefnt harma vorra, 
en fyrr skal ekki drykkur eða matur inn fyrir mínar varir 
koma, fyrst vinur minn er látinn; liggur hann nú í búð minni, 
sundraður hvössu eirvopni, gegnt fordyrinu, og standa félagar 
mínir grátandi kring um hann. Þess vegna er mér ekkert um
slíkt hugað, heldur um víg og um blóð og um erfiðleg andvörp 
manna“.

215   Hinn ráðagóði Odysseifur svaraði honum, og mælti: 
„Akkilles Peleifsson, þú mesti hreystimaður Akkea, þú ert 
meiri maður fyrir þér, en eg, og góðum mun spjótfimari, en 
það ætla eg, að eg muni þér miklu ráðvitrari, með því eg em 
eldri og reyndari; þess vegna skal hjarta þitt vera þolinmótt við 
orð mín. Skjótt verða menn fullsaddir á orustugnýnum, því í 
orustunni fellir eirsigðin til jarðar margar stangir, en uppskeran 
verður næsta lítil, þegar Seifur, sem stjórnar ófriði manna,
lætur skálarnar síga. Engan veginn geta Akkear harmað dauðan 
mann með föstu, því margir menn falla á degi hverjum 
hverr að öðrum. Hve nær gætu menn þá fengið hvíld fyrir 
harminum? Nei, vér eigum heldur að jarða með rólegum hug 
hvern þann, sem deyr, og gráta hann daglangt. En allir vér, 
sem komumst lífs af úr hinni óttalegu styrjöld, eigum að neyta 
matar og drykkjar, svo vér getum þess heldur barizt ávallt 
við óvinina án afláts, íklæddir óslítandi eirmálmi. Nú skal 
engi hermanna dveljast eftir og vænta annarrar kvaðningar; 
því sú kvaðning mun til ills verða hverjum þeim, sem eftir 
dvelst við skip Argverja. Förum heldur allir saman móti hinum 
hestvönu Trójumönnum, og vekjum snarpan bardaga“.

238   Að því mæltu tók Odysseifur með sér til fylgdar sonu 
hins fræga Nestors, og Meges Fýleifsson, Þóant og Meríónes, 
Lýkómedes Kreonsson og Melanippus. Þeir gengu til búðar 
Agamemnons Atreifssonar. Ráku þeir nú erindi sitt, sem málið 
mælt, báru út úr búðinni sjö þrífætinga, er þeir höfðu lofað 
honum, tuttugu fagra katla og tólf hesta; þeir leiddu og 
þegar út úr búðinni sjö konur, er kunnu fallegar hannyrðir, 
en hin áttunda var hin kinnfagra Brísesdóttir. Odysseifur
vó ekki minna en tíu vættir gulls, gekk síðan á undan, en 
hinir aðrir sveinar Akkea fóru með honum og báru gjafirnar, 
og létu þær á mitt torgið. Þá stóð Agamemnon upp, en Taltybíus, 
er var líkur í máli einhverjum guði, stóð við hlið herkonunginum, 
og hélt í gölt. Þá brá Atreifsson saxi, er jafnan hékk 
við hinar stóru sverðslíðrir hans, og skar til frumfórnar hárlokka 
af geltinum, fórnaði upp höndum og hét á Seif, en allir 
Argverjar sátu á meðan þegjandi, svo sem vera bar, og hlýddu 
á konunginn. En er hann hafði gert bæn sína, leit hann upp 
í hinn víða himin, og mælti: „Viti það Seifur fyrst og fremst, 
æðstur og beztur allra goða, viti það Jörðin og Sólin og Refsinornirnar, 
sem hegna neðan jarðar hverjum þeim mönnum, er 
meinsæri vinna, að eg hefi ekki hrært hendi við hinni ungu 
Brísesdóttur, í því skyni að mælast til samlags við hana eða
nokkurs annars, heldur hefir hún ávallt verið svo í búð minni, 
að hún hefir ekki verið snert mannshendi. Sé nokkuð hér í 
ósært, þá láti guðirnir yfir mig koma allar þær miklu hörmungar, 
sem þeir láta koma yfir þann mann, er syndgar móti 
þeim með röngum eiði“.

266   Að því mæltu skar hann göltinn á háls með hinu harða 
eirvopni, en Taltybíus tók göltinn, sveiflaði honum og kastaði
út í hið mikla sjávardjúp, til fæðu fyrir fiskana. Þá stóð 
Akkilles upp og mælti til hinna hergjörnu Argverja:

270   „Faðir Seifur, miklar glapir gerir þú mönnunum! Aldrei 
mundi hinn óvægni Atreifsson hafa ert svo freklega skapið í 
brjósti mér, eða tekið konuna að óvilja mínum, ef Seifur hefði 
ekki ætlað sér að skapa mörgum Argverjum aldurtila. En farið 
nú til dagverðar, áður vér byrjum bardaga“.

276   Að því mæltu brá hann skjótlega þinginu, fór þá hverr 
til síns skips, en hinir hugstóru Myrmídónar unnu að gjöfunum,
og fóru með þær til skips hins ágæta Akkils, settu þær 
inn í búðina, og létu konurnar setja sig niður, en hinir vösku 
þjónar ráku hestana til stóðsins.

282   Brísesdóttir, sem lík var hinni gullfögru Afrodítu, þá er 
hún sá Patróklus sundraðan hvössu eirvopni, þá faðmaði hún 
hann að sér og kveinaði hástöfum, og reif með höndum sínum
brjóst sitt og hinn mjúka háls og hið fríða andlit sitt. 
Síðan mælti hin gyðjumlíka kona grátandi: „Patróklus, þú sem 
ert mér vesalli konu einhverr hinn hjartkærasti, eg skildi við 
þig lifanda, þegar eg fór héðan úr búðinni, en nú hitti eg þig 
látinn, þjóðhöfðingi, er eg kem aftur. Svo tekur ein ógæfan 
við af annarri fyrir mér. Mann þann, er faðir minn og mín 
heiðvirða móðir höfðu gift mig, sá eg sundraðan hvössu eirvopni 
fyrir framan borgina. Eg átti þrjá ástkæra bræður, sammædda 
mér, er allir biðu banadægur sitt. En þegar hinn frái 
Akkilles drap mann minn og lagði í eyði borg hins ágæta 
Mýnesar, þá vildir þú ekki láta mig gráta, heldur kvaðst 
skyldu gera mig að eiginkonu hins ágæta Akkils, og flytja
mig á skipunum til Fiðju, og halda brúðkaup mitt með Myrmídónum. 
Þess vegna græt eg dauða þinn án afláts, því þú varst 
mér jafnan svo góður“.

301   Þannig mælti hún grátandi, en konurnar andvörpuðu 
við harmatölur hennar; þær grétu Patróklus að yfirbragði, en 
raunar grét hver þeirra sínar eigin raunir. En öldungar Akkea 
söfnuðust kringum Akkilles, og báðu hann taka dagverð, en 
hann neitaði því, og stundi þessu fram: „Eg ætla að bíða og 
þreyja, allt til þess sól er runnin, og sækir þó megn harmur 
á mig; og mælist eg þó til, ef nokkurr vina minna hefir verið 
mér eftirlátur, að þér biðjið mig ekki að næra mig á mat og 
drykk“.

309   Að því mæltu lét hann aðra höfðingja fara hvern til 
sín, en þar voru eftir hjá honum báðir Atreifssynir og hinn ágæti 
Odysseifur, Nestor og Idomeneifur, og hinn aldraði riddari 
Fenix; leituðu þeir viturlega að hressa hinn sorgmædda mann, 
en hann hresstist ekkert í huga, fyrr en hann gekk í gin 
hinnar blóðugu styrjaldar. Hann mundi ávallt til Patrókluss, 
stundi hátt og sókti langt neðan andvörpin, og mælti; „Þú 
vesall maður og mér kærstur allra félaga minna! Áður settir 
þú sjálfur fljótt og rösklega ljúffengan dagverð fyrir mig í 
búð minni, ávallt þegar Akkear hlupu til að heyja grátlegan 
ófrið við hina hestfimu Trójumenn; en nú liggur þú sundurhöggvinn, 
og eg neyti hvorki matar né drykkjar, þó hvor 
tveggja sé til innan búðar, af söknuði eftir þig. Ekkert þyngra 
böl getur á mig lagzt, og ekki þó eg spyrði lát föður míns, 
er nú mun úthella fögrum tárum í Fiðju af eftirsjá eftir slíkan 
son, sem eg em, er nú berst við Trójumenn í öðru landi sökum 
hinnar viðbjóðslegu Helenu, eða þó eg spyrði lát míns kæra 
sonar, sem nú er á fóstri í Skyrey. Áður fyrr meir gerði eg mér 
í hugarlund, að eg mundi deyja einn hér í Trójulandi, fjarri 
hinu hestauðga Argverjalandi, en þú mundir komast heim 
aftur til Fiðju, og sækja son minn til Skyreyjar á gangfljótu, 
svörtu skipi, og mundir þú þá sýna honum hvað eina, eigur
mínar og mansmenn og mitt háreista hús. Því nú ætla eg, að 
Peleifur muni annaðhvort með öllu dauður, eða þá, ef til vill, 
hjara enn með litlu lífi harmþrunginn og ellihrumur, og ávallt 
vænta sér þeirrar harmsögu af mér, að hann frétti mig látinn“.

338   Þannig mælti hann grátandi, en öldungarnir andvörpuðu 
við, því þeir minntust þá þess, er hverr þeirra skildi eftir 
í húsi sínu. En er Kronusson sá þá fljóta í tárum, sá hann aumur 
á þeim, og mælti þegar skjótum orðum til Aþenu:

342   „Helzt til langt ertu nú frá hinum hrausta manni, dóttir. 
Hvort lætur þú þér þá alls ekki framar annt um Akkilles? 
Hann situr þar fyrir framan hin stafnhávu skip, og harmar vin 
sinn. Aðrir menn eru gengnir til dagverðar, en hann er matarlaus 
og fastandi. Heyr nú, far og lát drjúpa í brjóst honum 
ódáinsvín og unaðsfulla ódáinsfeiti, svo hungur sæki hann ekki“.

349   Með þessum orðum eggjaði hann Aþenu, og var hún 
þó áður allfús að fara. Hún stökk ofan af himni í gegnum 
uppheimsloftið, lík vængjalangri, snjallrómaðri veiðibjöllu. Þá 
voru Akkear sem óðast að herklæða sig um allar herbúðirnar. 
Aþena lét ódáinsvín og unaðsfulla ódáinsfeiti drjúpa í brjóst 
Akkilli, svo hið gamanlausa hungur skyldi ekki leita á kné 
hans; síðan fór hún til ennar sterku hallar hins máttuga föður. 
Þá streymdu Akkear frá hinum fljótu skipum. Svo sem þá er 
kaldur kafaldsbylur flýgur út frá Seifi undan aðkasti hins heiðborna 
Norðanvinds: svo þykkt drifu þá út frá skipunum skært 
ljómandi hjálmar og búklaðir skildir, sterkboðangaðar brynjur 
og eskiviðarspjót, ljómann lagði til himins, og öll jörðin í 
kring hló við af leiftri eirmálmsins, en dynur mikill varð í jörðinni 
af fótatökum kappanna. Hinn ágæti Akkilles herklæddi 
sig þar meðal þeirra; fyrst lagði hann fagrar brynhosur um fótleggi 
sér, kræktar silfurlegum öklapörum; því næst færði hann 
sig í brynju, þá varpaði hann um herðar sér silfurnegldu eirsverði, 
tók síðan í hönd sér stóran og þykkan skjöld, og lagði 
ljómann af honum langar leiðir, sem af tungli. Svo sem þá er 
sjófarendur sjá utan af rúmsjó bjarma af kveiktum eldi, sem
kyntur er í seli nokkuru einstöku hátt á fjöllum uppi, en þá 
koma vindbyljir og reka þá nauðuga frá vinum sínum langt út 
á hið fiskisæla haf: svo lagði ljómann til himins, af hinum fagra, 
gersemlega skildi Akkils. Þá tók hann hinn sterka hjálm og 
setti á höfuð sitt, og lýsti af hinum fexta hjálmi, sem af stjörnu, 
en hin þéttu gullhár, er Hefestus hafði látið á hjálminn í 
bustar stað, flöksuðust alla vega í kring. Hinn ágæti Akkilles 
tók nú viðbragð í herklæðunum, til að vita, hvort þau væru 
honum mátuleg og hvort hans sjálegu limir gætu hreyfzt 
mjúklega í þeim; en þau voru honum þá sem vængir, og hófu 
herkonunginn á loft. Þá dró hann úr slíðrum hið þunga, mikla 
og sterka spjót föður síns; því spjóti mátti engi af Akkeum 
valda, nema Akkilles, hann einn gat valdið því; það var 
Pelíonsaskur, er Kíron frá Pelíonsfjalli hafði gefið föður hans, 
til þess það yrði köppum að bana. Þeir Átómedon og Alkímus 
önnuðust um hestana, og beittu þeim fyrir; voru á þeim fagrar 
brjóstreimar; þeir hleyptu bitlunum upp í hestana, og lögðu 
taumana aftur á hinn ramgjörva kerrustól. Þá tók Átómedon 
fagra svipu handhæfa í hönd sér, og hljóp upp á kerruna, en 
Akkilles steig upp í að kerrubaki; hann var í öllum herklæðum, 
og glitaði af vopnunum, sem af hinum skínanda Hýperíonssyni. 
Þá kallaði hann með ógurlegri raust til hesta föður 
síns:

400   „Bleikur og Skjóni, þið víðfrægu Snarfætusynir, gætið 
þess nú betur en áður, að koma kerrugæti ykkar aftur heilum 
í flokk Danáa, þegar eg er fullsaddur orðinn á orustunni, 
en látið mig hér ekki dauðan eftir liggja, svo sem þið gerðuð 
við Patróklus“.

405   Bleikur, sá hinn fótfimi hestur, mælti þá til hans undir 
okinu, og laut niður höfði sínu, en allt faxið smeygðist úr okhringunum 
báðu megin oksins og lagði til jarðar; en hin hvítarmaða 
gyðja Hera gaf hestinum málið: „Víst munum við í 
þetta sinn koma þér heilum undan, þú sterki Akkilles; en þó 
líður nú að banadægri þínu, og erum við þó ekki skuld í því,

heldur hinn mikli guð og hin máttuga skapanorn. Því ekki 
tóku Trójumenn vopnin af herðum Patrókluss sökum ófráleiks 
okkar eða seinlætis; nei, hinn máttki guð, þann er ól hin 
hárprúða Letó, drap hann í flokki forvígismannanna, og veitti 
Hektori sigurinn. Við getum hlaupið jafnt sem Vestanvindur, 
er menn segja allra vinda skjótfærastan; en fyrir þér liggur 
að falla með hreysti fyrir guði og manni“.

418   En er hesturinn hafði mælt þetta, tóku Refsinornirnar 
fyrir mál hans; en hinum fóthvata Akkilli varð þungt í skapi, 
og mælti:

420   „Hví spáir þú mér dauða, Bleikur? Þess var engin þörf; 
því eg veit sjálfur fullvel, að mér er auðið að falla hér, fjarri 
föður og móður; en allt fyrir það skal eg ekki fyrr af láta, 
en eg hefi gert Trójumenn fullsadda á orustunni“.

424   Að því mæltu kallaði hann hátt, og hleypti hinum einhæfðu 
hestum á undan öllum.






TUTTUGASTI ÞÁTTUR

GOÐAVÍGSÞÁTTUR.


ÞANNIG bjuggu Akkear sig til bardaga hjá hinum stafnbognu 
skipum í kring um þig, Peleifsson, og fengu
aldrei nóg af orustunum. En hins vegar bjuggu Trójumenn 
sig á vallarhólnum. Þá var Seifur uppi á efsta tindi hins 
marghálsótta Ólymps; hann bað Þemisi kalla guðina til þings; 
fór hún um allt fram og aftur, og stefndi þeim til hallar Seifs. 
Þar vantaði engan af fljótagoðunum, nema Ókean, og enga 
af Landvættunum, hvorki þeim, er búa í fögrum lundum, eða 
í uppsprettum vatnsfalla, eða í grösugum engjum. En er þeir 
komu í höll Seifs skýsafnara, tóku þeir sér sæti í þeim sléttfáguðu 
svölum, er Hefestus hafði gert af hugviti sínu fyrir föður 
Seif; þannig söfnuðust þeir saman inni hjá Seifi.

13   Landaskelfir heyrði og boðskap gyðjunnar, kom upp úr 
sænum, og fór til þeirra. Hann settist í miðjan hringinn, og 
frétti eftir fyrirætlun Seifs: „Hví hefir þú, bjartleiftraguð, kallað
guðina aftur til þings? ætlar þú að ráðslaga nokkuð um 
Trójumenn og Akkea? því styrjöldin og ófriðurinn er nú fyrir 
skemmstu orðin sem óðust þeirra í milli“.

19   Skýsafnarinn Seifur svaraði honum, og mælti: „Þú veizt, 
Landaskelfir, fyrirætlan þá, er mér er í huga um þá menn, 
vegna hverra eg hefi kallað yður saman. Mér er annt um 
þá, er þeir nú eru mjög svo á heljarþremi. Nú mun eg sjálfur
sitja hér kyrr á hrygg Ólymps, og horfa héðan að gamni 
mínu; en farið þér, hinir guðirnir, þar til þér komið til Trójumanna 
og Akkea, og veitið hvorumtveggjum lið, eftir því sem 
hverjum yðar stendur hugur til. Því ef Akkilles berst einn 
síns liðs við Trójumenn, munu þeir jafnvel ekki skamma hríð 
standa fyrir hinum fóthvata Peleifssyni; því áður fyrr urðu 
þeir oft hræddir, er þeir sáu hann, og flýðu þá fyrir honum; 
en nú, þegar ákafleg reiði er komin í skap hans vegna vinar 
síns, þá er eg hræddur um, að hann leggi borgarvegginn í eyði 
fyrir forlög fram“.

31   Þannig mælti Kronusson, og vakti upp óaflátlega styrjöld. 
Guðirnir gengu nú til orustu, þeir voru tvískiptir í huga; 
fór Hera þangað, sem skipstöðin var, og Pallas Aþena, og 
Posídon jarðkringir, og Hermes hagsældaguð; hann var öðrum 
goðum framar að vitsmunum; með þeim fór Hefestus, hróðugur 
af styrkleik sínum; hann gekk haltur, en ótt tifuðu fótleggir 
hans, þó máttlitlir væru. Til Trójumanna fór hinn hjálmkviki 
Ares, og með honum hinn óhárskorni Febus, og Artemis 
örumglöð, og Letó og Ksanþus, og hin brosmilda Afrodíta.

41   Meðan guðirnir voru ekki komnir til hinna dauðlegu 
manna, voru Akkear mjög hróðugir, sökum þess að Akkilles 
var nú kominn aftur, sá er lengi áður hafði engan þátt tekið
í hinni hættulegu orustu; en megn skjálfti kom í kné sérhverjum 
Trójumanna; urðu þeir hræddir, er þeir sáu hinn 
fóthvata Peleifsson, ljómandi af herbúnaðinum, og líkan hinum 
mannskæða Aresi. En er Ólympsguðir komu þangað, er 
mannfjöldinn var, þá reis upp hin máttuga, atsama Þræta, og 
þá kallaði Aþena hátt, og stóð ýmist utan garðs hjá hinu grafna 
díki, ýmist stóð hún á hinum dynmiklu ströndum, og kallaði
þar hátt; hins vegar kallaði Ares, hann var líkur dimmum 
stormbyl, og eggjaði ákaft Trójumenn ofan úr háborginni; 
annað kastið hljóp hann ofan að Fagrahól á Símóisbökkum.

54   Þannig eggjuðu hinir sælu guðir hvoratveggju, og öttu 
þeim saman, og hleyptu upp þungri rimmu milli þeirra. Faðir
manna og guða þrumaði ógurlega að ofan, en að neðan skók 
Posídon hina ómælilegu jörð og hin hávu höfuð fjallanna; 
allar rætur og tindar hins lækjótta Ídafjalls hristust, svo og 
borg Trójumanna og skip Akkea, og Hades, konungur undirheima 
neðan jarðar, stökk ofan úr hásæti sínu og hljóðaði, 
því hann varð hræddur um, að Posídon landaskelfir mundi 
rífa sundur jörðina uppi yfir honum, og að þá mundu dauðlegir 
menn og ódauðlegir guðir sjá hin ógurlegu og dimmu 
híbýli sín, er jafnvel guðunum stendur ógn af. Svo mikill gnýr 
varð, þá er guðirnir gengust að af kappi; því móti Posídon 
konungi stóð Febus Appollon, og hélt á fjöðruðum örum; 
móti Vígaguðinum hin glóeyga gyðja Aþena; móti Heru stóð 
hin skarksamlega Artemis örumglöð, gullinsnælda, systir hins 
fjarvirka guðs; móti Letó gekk hinn máttugi Hermes hagsældaguð; 
móti Hefestus hinn mikli, sveipadjúpi fljótsguð, er 
guðirnir kalla Ksanþus, en menn kalla Skamander.

75   Þannig gengu guðir móti guðum. En Akkilles vildi helzt 
ráðast á mannfjöldann, þar gegnt er Hektor Príamsson var 
fyrir, því honum lék mest í mun að seðja Ares, hinn þrásækna 
bardagaguð, á blóði hans. En hinn hersvæsni Appollon 
eggjaði Eneas móti Peleifssyni, og skaut hraustum hug í brjóst 
honum; hann gerði sig líkan í málfæri Lýkáon Príamssyni, 
og í hans líki mælti Appollon, sonur Seifs, til Eneasar: „Eneas, 
höfðingi Trójumanna, hvar eru nú stóryrði þín, er þú hézt 
konungum Tróverja, eitt sinn þá þú sazt að víndrykkju, að 
þú skyldir berjast við Akkilles Peleifsson?“

86   Eneas svaraði honum og mælti: „Hví eggjar þú mig 
svo, Príamsson, að berjast við hinn ofurhugaða Peleifsson, þar 
sem eg ekki vil það sjálfur? Ekki mun eg nú í fyrsta sinn fá 
staðið fyrir enum fóthvata Akkilli, þar sem hann áður fyrr 
meir rak mig á flótta með spjóti sínu ofan af Ídafjalli, þegar 
hann réðst á nautahjarðir vorar og lagði í eyði Lýrnesborg og 
Pedasusborg; en Seifur frelsaði mig þá; hann veitti mér styrkleik 
og gerði kné mín fljót til hlaups; annars hefði eg orðið 
sigraður af Akkilli og Aþenu, því hún gekk á undan honum 
og lýsti honum, og eggjaði hann að drepa Lelega og Tróverja 
með eirspjóti sínu. Fyrir því er það ekki fyrir mennskan 
mann að berjast við Akkilles, því ávallt er einhverr guð hjá 
honum og varnar honum við líftjóni, og jafnan flýgur skotvopn 
hans beint, og stöðvast ekki, fyrr en það gengur í gegnum 
mannshörundið. En ef einhverr guð vildi jafna bardagann svo, 
að við báðir stæðum jafnt að vígi, þá skal hann ekki eiga mjög 
hægt með að sigra mig, enn þótt hann hrósi því, að hann sé 
allur af eiri gerður“.

103   Hinn voldugi Appollon, sonur Seifs, svaraði honum: 
„Heyr þú, goðkynjaði kappi, heit þú einnig á hina eilífu guði, 
því menn segja, að þú sért sonur Afrodítu, dóttur Seifs, en 
hann af minni háttar gyðju borinn, því móðir þín er af Seifi 
komin, en móðir hans af öldruðum sjávarguði. Heyr nú, gakk 
fram móti honum með hið óbiluga eirvopn þitt, og lát ekki 
Akkilles aftra þér með ógnarorðum og smánaryrðum“.

110   Með þessum orðum blés hann hugrekki í brjóst þjóðhöfðingjans; 
gekk hann þá fram meðal forvígismannanna, búinn 
blikanda eirmálmi. Hin hvítarmaða Hera varð þess vör, 
að sonur Ankísess gekk innan um mannösina og ætlaði móti 
Peleifssyni. Hún kallaði þá saman guðina og mælti til þeirra: 
„Hyggið að, þið Posídon og Aþena, hversu þessu muni af 
reiða. Eneas gengur þar í móti Peleifssyni, búinn blikanda eirmálmi, 
og hefir Febus Appollon eggjað hann fram. Heyrið 
nú, látum oss snúa honum frá héðan aftur, eða fari einhverr 
vor og standi hjá Akkilli og veiti honum mikinn styrk, svo 
honum þyki einskis í vant, að hann finni, að hinir máttkustu 
guðir unna honum, en að þeir eru að engu nýtir, er fyrr meir 
hafa varið Trójumenn fyrir ófriði og styrjöld. Því vér erum 
allir komnir af Ólympi ofan og eigum þátt í þessum bardaga, 
svo Akkilli verði ekkert til meins af Trójumönnum í dag; en 
síðar meir má á daga hans drífa, það sem örlagadísin ætlaði 
honum, þá hún spann lífsþráð hans við fæðinguna, er móðir 
hans ól hann. En ef Akkilles fær enga vitneskju um þetta af 
einhverri vísbendingu guðanna, þá mun hann óttast, ef einhverr 
guð kann að ganga til móts við hann í orustunni; því það 
er hræðslugæði, þegar guðir koma fyrir augu bersýnilega“.

132   Posídon jarðarskelfir svaraði henni: „Reiðst ekki ófyrirsynju, 
Hera, það sæmir þér ekki. Ekki er það minn vilji, að 
etja guðunum saman í orustu; förum heldur úr vegi og upp 
á leitið, og setjumst þar, en látum kappana eigast ófrið við. 
En ef þeir Ares eða Febus Appollon vekja bardaga að fyrra 
bragði, eða hamla Akkilli og láta hann ei ná að berjast, þá 
skal þegar í stað orusturimman upp rísa af vorri hálfu, og 
hygg eg, að skjótt muni úr slíta, munu þeir nauðugir sigrast 
af handafli voru, og verða að hverfa aftur heim til Ólymps á 
fund hinna guðanna“.

144   Að því mæltu gekk hinn bláhærði guð á undan, og til 
hins háva garðs, er Trójumenn og Pallas Aþena höfðu hlaðið 
hinum ágæta Herakles til varnar, svo hann mætti forða sér 
undan sjóarskrimslinu, ef það kynni að elta hann frá ströndinni 
á land upp. Þar settist Posídon og aðrir guðir með honum, 
og íklæddu sig óumþrengilegu skýi. En hinir guðirnir 
settust á Fagrahólshæðir í kring um þig, fjarskeyti Febus, og 
í kring um Ares borgabrjót.

153   Þannig sátu þeir sín hvoru megin, og hugðu að ráðum 
sínum; voru hvorirtveggju tregir til að vekja hina harðskeyttu 
orustu, þó Seifur, er sat á upphæðum, byði það.

156   Nú fylltist allur völlurinn af mönnum og hestum, og 
glóaði af eirmálmi; dundi jörðin undir fótum þeirra, þegar 
þeim lenti saman. Þá gengu tveir hinir hraustustu kappar fram 
milli fylkinganna í miklum vígahug, þeir Eneas Ankísesson 
og hinn ágæti Akkilles. Eneas gekk fyrstur fram; hann drambaði 
mjög, og lét hinn sterka hjálm slúta fram; hann hélt hinum 
umfangsmikla skildi fyrir framan bringu sér, og skók eirspjótið. 
Hins vegar gekk Peleifsson fram á móti honum; hann 
var sem ljónvargur, sá er menn vilja drepa, og hefir öll sveitin 
safnazt saman til þess; fyrst gengur ljónið, sem það eigi ekki 
um að vera, en þegar einhverr hinna vígsnöru veiðimanna skýtur 
það með spjóti, þá beygir það kryppuna og sperrir upp 
ginið, gengur þá froðan út milli tanna þess, og hið hugfulla 
hjarta þess stynur í brjóstinu; það flengir halanum um báðar 
síður sér og lendar, og hvetur sig svo sjálft til að berjast; 
stökkur svo beint fram í ofurhug með glóandi augum, og vill 
annaðhvort hafa einhvern mann fyrir sér eða falla sjálft fremst 
í flokki: svo hvatti hinn framgjarni berserkshugur Akkilles 
til að ganga fram móti hinum hugstóra Eneas. En er þeir áttu 
skammt hvorir til annars, tók hinn fóthvati, ágæti Akkilles 
svo fyrri til máls: „Hví gengur þú, Eneas, svo langt frá flokknum 
og stendur hér? Hvort leikur þér hugur á að berjast við 
mig, í þeirri von að þú munir konungur verða yfir hinum 
hestfimu Trójumönnum í ríki því, er Príamus hefir nú? Nei, 
þó þú drepir mig, mun Príamus ekki þar fyrir fá þér konungdóminn 
í hendur, því hann á sonu, en er staðfastur maður í 
sér og óhviklindur. Hvort hafa Trójumenn ánafnað þér eitthvert 
land til eignar, fagurt land, betra en önnur lönd, gott 
tréland og plógland, ef þú fær drepið mig? Nei, það vona 
eg að þér veiti erfitt að gera. Það var eitt sinn, minnir mig, 
að eg rak þig á flótta með spjóti mínu. Eða manstu ekki, 
þegar eg elti þig skyndilega á harða hlaupi ofan eftir Ídafjöllum 
frá nautunum, sem þú sazt einn yfir? Þá flýðir þú, 
svo að þú leizt aldrei aftur. Þú komst þá undan til Lýrnesborgar, 
en eg elti þig þangað, og braut borgina með hjálp 
Aþenu og föður Seifs, hertók þar konurnar og flutti þær burt 
í ánauð; en Seifur og hinir aðrir guðir frelsuðu þig. Þó vona 
eg, að þeir frelsi þig ekki í þetta sinn, eins og þú gerir þér 
í hugarlund; ræð eg þér heldur að hörfa aftur í flokkinn, 
áður en þig hendir eitthvert slysið, og standa ekki framan í 
mér. Gáir heimskur að því, sem gjört er“.

199   Eneas svaraði honum aftur og mælti: „Hugsa þú það 
ekki, Peleifsson, að þú munir hræða mig með orðum, eins 
og barn: eg kann nóg af háðsyrðum og frekjufullum orðum, 
eins og þú. Hvorr okkar þekkir ætt annars, og af fornum frásögnum 
eftir dauðlega menn, sem okkur hafa verið sagðar, 
þekkjum við forfeður okkar. Hvorki hefir þú augum litið foreldra 
mína, né eg þína. Menn segja þú sért sonur hins ágæta 
Peleifs, en móðir þín sé hin fagurlokkaða sjávargyðja Þetis. 
En eg em sonur hins hugstóra Ankísess, en móðir mín er 
Afrodíta. Aðrir hvorir foreldrar okkar munu í dag gráta son 
sinn; því ekki hygg eg, að fundi okkar slíti svo, að við förum 
aftur úr orustu við slíkt bernskuhjal. En ef þú vilt fræðast um 
þetta, þá skal eg segja þér ætt mína, svo þú vitir hana glöggt, 
og þekkja hana þó margir menn. Seifur skýbólstraguð átti þá 
fyrst Dardanus; hann byggði Dardaníu, því hin helga Ilíonsborg, 
aðsetur mæltra manna, var þá enn ekki byggð á undirlendinu, 
heldur bjuggu menn þá enn við rætur ens lækjótta 
Ídafjalls. Dardanus átti aftur Erikþoníus konung fyrir son; 
hann var allra manna auðugastur; hann átti þrjú þúsund hryssur, 
sem gengu þar í mýrinni, þær voru allar með ungum folum 
og reisugar mjög. Norðra leizt vel á hrossin, þar sem þau 
voru á beit; hann brá sér í hestslíki dökkfaxaðs, og lagðist hjá 
merunum; urðu þær með fangi og köstuðu tólf folum; þeir 
voru svo léttir, að þegar þeir runnu eftir hinni kornfrjóvu 
jörð, stikluðu þeir efst á gullrótarstöngunum og brutu ekki af 
öxin; en þegar þeir skeiðuðu yfir sjávarins breiðu hryggi, þá 
runnu þeir efst á báru hins gráa hafs. Erikþoníus átti Trós; 
hann var konungur yfir Trójumönnum. Trós átti þrjá ágæta 
sonu, Ílus, Assarakus og hinn goðumlíka Ganýmedes; hann 
var allra manna fríðastur, og numu guðirnir hann fyrir sakir 
fegurðar hans, til þess hann skyldi byrla Seifi vín í samkvæmi 
goðanna. Þá átti Ílus ágætan son; sá hét Laómedon, en Laómedon 
átti Tíþónus og Príamus, Lampus og Klytíus og Híketáon, 
afspreng Aresar. Assarakus átti Kapýs; sonur hans var 
Ankíses. Ankíses átti mig, en Príamus átti hinn ágæta Hektor. 
Þetta er nú ætt mín, og af þessu bergi em eg brotinn, en 
Seifur eykur og þverrir atgjörvi manna, eftir því sem hann 
vill, því hann er máttugastur allra. En tölum ekki lengur um 
þetta sem óvitar, þar er vér stöndum hér sem óvinir mitt í orustunni. 
Mörg smánarorð getum við báðir sagt hvorr gegn 
öðrum, svo ekki mundi hundraðsessa fá meira borið. Tunga 
dauðlegra manna er vökur; á henni liggja margar ýmiss konar 
ræður, og vítt er rúmsvæði orðanna. Slík orð sem maður talar, 
slík orð fær maður aftur að heyra. En hver nauðsyn er okkur 
á að standa hér hvorr framan í öðrum, og þrátta og deila 
hvorr við annan, svo sem konur, þær er verða reiðar hvor 
annarri, ganga mitt út á strætið og skammast þar af sárbeittri 
þrætugirni, tala margt, bæði satt og ósatt, og veldur því reiðin. 
Nú þar sem svo mikill hugi er í mér, þá muntu ekki með 
orðum einum hamla hreysti minni, fyrr en þú hefir barizt við 
mig með eirvopni. Kom nú til, reynum nú, hvorum okkar 
betur bíta hin eirslegnu spjót“.

259   Að því mæltu lagði Eneas hinu sterka spjóti sínu í 
hinn stóra, ógurlega skjöld Akkils, og buldi hátt í hinum 
mikla skildi, er spjótsoddurinn nam hann. Peleifssyni varð 
bilt, og hélt frá sér skildinum með sinni þreknu hendi, því hann 
hélt, að hið langskefta spjót hins hugstóra Eneasar mundi 
auðveldlega ganga í gegnum skjöldinn, fávís maður, er hann 
hugleiddi það ekki, að guðanna veglegu gjafir gátu ei auðveldlega 
brotnað eða rofnað fyrir lögum dauðlegra manna; og 
hið sterka spjót hins vígkæna Eneasar rauf nú ekki heldur 
skjöld Akkils, því gulllagið, er guðinn hafði gert, stóð fyrir, 
en spjótið gekk í gegnum tvö lögin, og voru þá enn þrjú lög 
eftir; því Fótlamur hafði smíðað fimm lög í skildinum, tvö 
eirlög og tvö tinlög þar fyrir innan, en eitt lagið hafði hann 
gert af gulli, og þar nam eskispjótið staðar í.

[Mynd: Fram til orustu.]

273   Þessu næst skaut Akkilles hinu langskefta spjóti sínu; 
kom skotið í hinn kringlótta skjöld Eneasar við fremstu 
skjaldarröndina, þar sem eirröndin var þynnst, og þar undir 
mjög þunn rönd af nautsleðri; hljóp Pelíonsaskur í gegn, og 
brast við í skildinum við skotið. Eneas engdi sig þá saman, 
og hélt upp frá sér skildinum, því hann varð hræddur; rauf 
spjótið báðar rendur hlífskjaldarins, og flaug fyrir ofan bak 
honum og í jörðina, og stóð þar. En er Eneas hafði forðað sér 
við hinu langa spjóti, réttist hann upp; var hann þá skelkaður 
og þúsundfalt angurský lagðist yfir augu hans, út af því 
að skotvopnið skyldi hafa gengið svo nærri honum. En þá 
kom berserksgangur á Akkilles; hann brá bitru sverði og óð 
að Eneas, og grenjaði ógurlega. Eneas þreif þá upp vopnstein 
með hendi sinni; það var mikið bjarg, og ekki mundu því 
tveir menn valdið hafa, slíkir sem nú gefast, en hann gat hæglega 
valdið honum einn. Nú mundi Eneas kastað hafa steininum 
á Akkilles, þegar hann óð að honum, og hitt annaðhvort 
hjálm hans eða skjöldinn, sem annars var vanur að hlífa 
honum við döprum dauða, og Peleifsson mundi hafa tekið 
Eneas af lífi í návígi með sverðinu, ef Posídon jarðarskelfir 
hefði ekki haft glöggar gætur á. Hann tók nú þegar til orða 
við hina ódauðlegu guði: „Mikil skelfing, mjög tekur mig sárt 
til hins hugstóra Eneasar, er brátt mun falla fyrir Peleifssyni 
og fara ofan til Hadesarheims, af því hann var svo fávís, að 
hlýða orðum hins langskeyta Appollons, og nú mun engi hlutur 
fá forðað honum frá döprum dauða. En hví skal hann saklaus 
mæta slíkum raunum, fyrir enga skuld, fyrir harma sakir 
annarra manna, hann sem ávallt gefur þægilegar gjafir guðum 
þeim, er byggja víðan himin? Heyrið nú, látum oss frelsa 
hann frá dauða. Kronusson verður annars reiður, ef Akkilles 
drepur Eneas; því svo er ákveðið, að hann skuli af komast 
svo Dardansætt verði ekki svo aldauða, að engir verði uppi 
niðjar hans; því Kronusson unni Dardani mest allra sona sinna, 
þeirra er hann átti með mennskum konum; því nú hefir 
Kronusson lagt hatur á ætt Príamuss; mun því hinn sterki 
Eneas ríkja yfir Trójumönnum, og svo barnabörn hans, er 
síðar munu af honum koma“.

309   Hin mikileyga drottning Hera svaraði honum: „Hygg 
þú sjálfur að, Jarðarskelfir, hvort þú vilt frelsa hann, eða láta 
hann ráða sér sjálfan. Því við báðar, eg og Pallas Aþena, höfum 
margsvarið í viðurvist allra ódauðlegra goða, að við skulum 
aldrei varna óförum Trójumanna, og ekki þó kveikt sé í 
Trójuborg og hún brenni í óðum eldi, þeim er kyntur væri 
af hinum víglegu sonum Akkea“.

318   En er Posídon jarðarskelfir heyrði þetta, gekk hann 
þangað, sem orustan var og spjótaflugið. Hann kom þar, er 
þeir voru, Eneas og hinn frægi Akkilles. Hann brá þegar huldu 
fyrir augu Akkilli Peleifssyni, en kippti hinu eirslegna eskiviðarspjóti 
út úr skildi hins hugstóra Eneasar, og lagði það fyrir 
fætur Akkilli; þá brá hann Eneasi hátt í loft upp frá jörðinni; 
stökk Eneas þá upp yfir margar herfylkingar kappanna 
og yfir margar fylkingar kerrna, hafinn á loft af hendi guðsins, 
og kom niður aftast á hinum róstusama orustustað, þar 
sem Kákónar bjuggust til bardaga. Posídon jarðarskelfir gekk 
að honum og mælti til hans skjótum orðum:

332   „Hverr guðanna biður þig að vera svo fífldjarfan, að 
berjast móti hinum ofurhugaða Peleifssyni, sem er bæði meiri 
maður en þú og kærari hinum ódauðlegu guðum? Þú skalt 
ávallt hörfa undan honum, ef þú kannt einhvern tíma fyrir 
honum að verða, svo þú komist ekki til Hadesarhallar fyrir 
forlög fram. En þá er Akkilles hefir beðið bana og skapadagur 
sitt, þá máttu óhræddur berjast fremstur í flokki, því engi 
annar af Akkeum mun drepa þig“.

340   Að því mæltu skildist hann þar við hann, þegar hann 
hafði sagt honum frá öllu. Síðan brá hann skyndilega hinni 
helgu hulu frá augum Akkils; leit Akkilles þá upp stórum 
augum, og mælti við sína hugstóru sál í þungu skapi: „Mikil 
undur, mikil firn eru það, er eg lít með augum mínum: spjót 
mitt liggur þar á jörðinni, en eg sé hvergi manninn, er eg 
skaut til og hugði að drepa. Víst hefir Eneas einnig verið kær 
hinum ódauðlegu guðum, þó eg héldi, að skrum hans væri 
einber hégómi. Fari hann þá! Honum mun ekki leika hugur 
á, að leita á mig framar, fyrst hann varð feginn að flýja undan 
bananum núna. Eg skal nú fara og eggja fram hina hergjörnu 
Danáa, og ganga svo sjálfur fram og reyna mig við hina aðra 
Trójumenn“.

353   Að því mæltu steðjaði hann til flokkanna og eggjaði 
hvern mann: „Þér ágætu Akkear (mælti hann), standið nú 
ekki lengur langt frá Trójumönnum, heldur gangi maður mót 
manni og berjist í ákafa. Því erfitt er fyrir mig, þó eg sé allhraustur, 
að ganga móti svo mörgum mönnum og berjast við 
alla. Því ekki einu sinni Ares, sem þó er ódauðlegur guð, 
og ekki Aþena mundu ganga í gin svo mikillar styrjaldar og 
berjast. En það hygg eg, að eg ekki muni liggja á liði mínu, 
allt það er eg má að hafast með höndum og fótum og styrkleik 
mínum; mun eg ganga þvers í gegnum fylkingu Trójumanna, 
og ætla eg, að margur þeirra muni lítt verða feginn, 
ef hann kemur nærri spjóti mínu“.

344   Með þessum orðum eggjaði Akkilles fram Akkea, en 
Hektor hinn prúði kallaði til Trójumanna og eggjaði þá, og 
kvaðst ætla móti Akkilles: „Þér ofurhuguðu Trójumenn (kvað 
hann), hræðizt ekki Akkilles. Eg mundi geta barizt jafnvel 
við ódauðlega guði með orðunum, en með spjóti mundi mér 
veita það erfitt, því þeir eru mér miklu yfirsterkari. Svo mun 
og Akkilles ekki efna allt það, er hann segir, heldur mun hann 
enda sumt, en láta sumt endasleppt. Nú ætla eg að ganga á 
móti honum, þó hendur hans séu sem eldur; já, þó hendur 
hans séu sem eldur og hugur sem blikandi járn, skal eg þó 
fara móti honum“.

373   Með þessum orðum eggjaði hann Trójumenn, og gengu 
þeir þá fram með spjótin á lofti. Lenti nú hvorumtveggjum 
saman og réðust hvorir á aðra; gerðist þá gnýr mikill. Þá gekk 
Febus Appollon til Hektors og mælti: „Hektor, berst ekki 
framar við Akkilles í forvígi, tak heldur móti honum úr 
flokki þínum, þar sem þú hefir mannmargt um þig, svo hann 
ekki skjóti þig, eða höggvi þig með sverði í návígi“.

379   Þannig mælti hann, en Hektor varð skelkaður, þegar 
hann heyrði rödd guðsins, sem við hann talaði; fór hann þá 
aftur inn í mannþyrpinguna.

381   Þá stökk Akkilles á Trójumenn, íklæddur miklum hugarstyrk, 
og grenjaði ógurlega. Hann drap fyrst hinn vaska 
Ifitíon Otrynteifsson; hann var foringi fyrir miklum her. Landvættur 
nokkur, ein af vatnadísum, hafði átt hann við Otrynteifi 
borgabrjót undir enu snjóvga Tmólusfjalli í hinu frjóvsama 
Hýdulandi. En í því hann sókti fram, lagði hinn ágæti Akkilles 
hann með spjóti, og kom í mitt höfuðið; klofnaði það allt í 
sundur, en hann féll, og varð af dynkur mikill. Þá hældist 
hinn ágæti Akkilles um, og mælti: „Þar liggur þú, Otrynteifsson, 
ógnarbíldur allra manna; hér skaltu deyja. En átthagi þinn 
er við Gýgjarvatn, þar sem óðalseign þín liggur, á bökkum 
hins fiskisæla Hyllusfljóts og hins sveipótta Hermusfljóts“.

393   Þessum orðum hældist hann um, en sorti sé fyrir augu 
Ifitíons, en kerrur Akkea mörðu hann í sundur með hjólröndunum 
fremst í orustunni. En rétt á fætur honum lagði 
Akkilles spjóti á Demóleon Antenorssyni, vöskum bardagamanni, 
í gagnaugað, gegnum hinn eirkinnaða hjálm; stóðst 
eirhjálmurinn ekki lagið, flaug oddurinn í gegnum hjálminn 
og braut beinið; varð þá allur heilinn í höfðinu blóði blandinn; 
vann Akkilles þar á honum, í því hann sókti sem ákafast 
áfram. Þar eftir lagði hann spjóti í bak Hippodamants; hann 
hafði hlaupið af kerru sinni og flýði á undan honum. Hippodamant 
öskraði í andarslitrunum, svo sem griðungur öskrar, sá 
er drepinn er í kring um hinn volduga Helíkonsguð, og hefir 
Jarðarskelfir mikla gleði af sveinum þeim, er leiða griðunginn: 
svo öskraði Hippodamant, þegar hið framgjarna líf leið úr 
beinum hans. Þá fór Akkilles með spjótið í hendi sér eftir hinum 
goðumlíka Polýdórus Príamssyni; hafði faðir hans oft bannað 
honum að ganga í orustuna, af því hann var yngstur að 
aldri sona hans og honum kærastur; hann var þeirra allra 
frástur á fæti; en nú óð hann af einhverju bernskuæði, til að 
sýna fráleik sinn, fram á meðal forvígismannanna, unz hann 
lét líf sitt. Hinn fóthvati, ágæti Akkilles lagði spjóti á honum 
miðjum, í því hann óð fram hjá; kom lagið í hrygginn, 
þar sem hinar gullnu brynbeltisspengur tóku saman og báðir 
brynjuboðangarnir mættust; gekk spjótsoddurinn þvers í gegn 
og kom út hjá naflanum; féll Polýdórus þá á kné hljóðandi, 
og sveif þá yfir hann svart ský, en hann greip höndum fyrir 
iðrin, í því hann valt út af.

419   En er Hektor varð þess varr, að Polýdórus bróðir hans 
var fallinn til jarðar og hélt höndum fyrir iðrin, þá sveif 
harmský fyrir augu hans; fékk hann nú ekki lengur af sér 
að standa fjarri; gekk hann þá fram móti Akkilli; hann veifaði 
bitru spjóti, og var þá líkur eldsloga. En jafnskjótt og 
Akkilles sá hann, stökk hann upp og mælti hróðugur: „Þar 
er sá maður, er mest hefir sært hjarta mitt, er hann drap virktavin 
minn. Nú skulum við ekki lengur flýja hvorr fyrir öðrum 
um herkvíarnar“.

428   Að því mæltu leit hann með reiðisvip til hins ágæta 
Hektors, og sagði til hans: „Gakktu nær, svo þú megir skjótt 
hreppa fullkominn bana“.

430   Hinn hjálmkviki Hektor svaraði honum, og varð ekki 
bilt: „Hugsa þú það ekki, Peleifsson, að þú munir hræða mig 
með orðum, svo sem ungbarn; eg kann nóg af háðsyrðum og 
frekjufullum orðum, eins og þú. Eg veit, að þú ert vel að þér 
gjörr, og að eg er miklu minni fyrir mér, en þú. Þó er það 
á guðanna valdi, hvort eg fæ skotið þig til dauðs með spjóti 
mínu, þó eg sé minni maður; því hvasst er spjót mitt að framanverðu“.

438   Að svo mæltu reiddi hann aftur spjótið og skaut því, 
en Aþena andaði mjög hægt á spjótið, og snéri því aftur frá 
hinum fræga Akkilli með anda sínum, svo það kom aftur 
til hins ágæta Hektors og féll niður fyrir fætur honum, 
þar sem hann stóð. En Akkilles varð óður og stökk að honum, 
og vildi drepa hann, og grenjaði ógurlega; en Appollon 
rykkti Hektori skyndilega burt; veitti honum það mjög hægt, 
er hann var guð, og brá yfir hann miklum mökkva. Hinn fóthvati, 
ágæti Akkilles stökk þrisvar á hann með eirspjótið, og 
þrisvar lagði hann spjótinu í hinn þykka skýmokk. En í því 
er hann réðst fram í fjórða sinni, líkur einhverjum guði, þá 
kallaði hann upp ógurlega, og mælti til hans skjótum orðum: 
„Þar slappstu aftur undan bananum, hundurinn, og var þó 
ógæfan ekki langt frá þér; en í þetta skipti hefir Febus Appollon 
frelsað þig, er þú munt vanur vera að heita á hann, áður þú 
gengur út í spjótadyninn. Eg skal þó sjá fyrir þér, þó síðar 
verði, ef við hittumst; því vísast er, að einhverr guðanna veiti 
mér einnig fulltingi. En nú mun eg fara móti öðrum, hverr 
sem fyrir mér verður“.

455   Að því mæltu lagði hann spjóti í hálsinn á Drýópi, og 
féll hann fyrir fætur honum. Lét Akkilles hann liggja, en skaut 
spjóti til Demúkkuss Fíletorssonar; hann var vaskur maður 
og mikill; kom spjótið í kné honum og hefti för hans; síðan 
hjó Akkilles hann með hinu stóra sverði, og tók hann af lífi. 
Þá réðst hann á þá Bíantssonu, Laógonus og Dardanus, og 
steypti þeim af kerrunni til jarðar; skaut hann annan þeirra 
með spjóti, en hjó annan með sverði í návígi. Þá drap hann 
Trós Alastorsson; hafði hann gengið móti Akkilli og tekið um 
kné hans, vildi biðja hann að vægja sér og gefa sér líf, sjá 
aumur á sér, og drepa sig ekki, er hann væri jafnaldri hans. 
Svo var hann fávís; vita mátti hann, að Akkilles mundi synja 
honum þessa; því Akkilles var síður en ekki mjúklyndur eða 
þýðlyndur maður, heldur mesti ofsamaður. Trós hélt nú höndum 
um kné hans, og vildi biðja sér lífs, en Akkilles lagði 
hann sverði í lifrina; valt lifrin út úr honum, en svart blóðið 
úr lifrinni fyllti skaut hans; sé þá sorti fyrir augun, og var 
hann örendur. Þá gekk Akkilles að Múlíus, og lagði hann með 
spjóti í eyrað, og gekk þegar eiroddurinn út um hitt eyrað. Þá 
hjó hann með heftisverði í höfuð Ekeklus Agenorssyni; varð 
allt sverðið volgt af blóðinu, en dökkrauður dauðinn og hin 
máttuga skapanorn heltók augu hans. Þá lagði hann eirspjótinu 
í gegnum handlegg Devkalíons, þar sem aflsinarnar koma 
saman í olnboganum; varð honum þá höndin ónýt, og sá hann 
nú fyrir dauða sinn, beið svo, þar til Akkilles hjó á hálsinn með 
sverði; fauk þá af honum höfuðið og hjálmurinn með, en mænan 
gaus upp úr hálsliðunum, og féll hann endilangur á jörð 
niður. Þá fór Akkilles eftir hinum vaska Hrigmus Píráussyni, 
er komið hafði frá hinu frjóvsama Þraklandi, og skaut spjóti 
á hann miðjan, og gekk eirvopnið inn í lungað; féll hann þá 
ofan af kerrunni. Aríþóus, kerrusveinn hans, snéri þá hestunum 
aftur, en Akkilles lagði hvössu spjóti í bak hans, og hratt 
honum ofan úr kerrunni, og fældust þá hestarnir.

490   Svo sem þá er geysilegur eldur hleypur óður um djúpa 
afdali, þegar þykkur skógur er að brenna, og vindurinn keyrir 
fram logann og þyrlar honum um allt: svo óð Akkilles um 
allt með spjót í hendi, líkur einhverri óhemju, og elti menn 

þá, er feigir voru, en dökk jörðin flaut í blóði. Svo sem þá 
er maður tengir saman krúnubreiða uxa, til að láta þá þreskja 
hvítt bygg á vel settum þreskivelli, og smækka byggkornin 
skjótt undir klaufum enna hábaulandi nauta: svo tróðu enir 
einhæfðu hestar hins hugstóra Akkils jafnt mannabúka og 
skjöldu, en allur hjólásinn undir kerrunni varð blóði drifinn, 
og blóðsletturnar undan hestahófunum og hjólröndunum gengu 
yfir kerrustólsbogann; en Peleifsson geystist áfram til að vinna 
sér frægð, og voru hinir óárennilegu armleggir hans blóði 
stokknir.





TUTTUGASTI OG FYRSTI ÞÁTTUR

BARDAGI VIÐ FLJÓTIÐ.


EN er Trójumenn komu að vaði hins straumfagra, 
sveipótta Ksanþusfljóts, er hinn ódauðlegi Seifur hafði 
getið, þá skildi Akkilles þá, elti suma þeirra út á völlinn 
á leið til borgarinnar, þar sem Akkear flýðu æðrufullir 
daginn fyrir, þá er Hektor hinn prúði lét óðast: þá leið þustu 
nú Trójumenn áfram á flóttanum, en Hera dreifði þykkum 
skýmokk fyrir framan þá, til að tálma þeim; en helmingur 
þeirra rakst út í hið straumdjúpa silfursveipótta vatnsfall; féllu 
þeir í fljótið með skvampi miklu; gnúðu þá hinir djúpu 
straumar, og bakkarnir beggja vegna umhverfis drundu hátt, 
en mennirnir hringsnerust innan um vatnasveipina, og sveimuðu 
með óhljóðum hingað og þangað. Svo sem þá er engisprettur 
hefjast á loft til að flýja út í eitthvert fljót undan 
eldsgangi, þegar óslökkvandi eldur gýs skyndilega upp og 
logar, svo þær steypa sér lafhræddar út í vatnið: svo fylltist 
hinn glymjandi straumur ens sveipadjúpa Ksantusfljóts af hestum 
og mönnum, hverju innan um annað, fyrir eltingum Akkils.

17   Hinn seifborni kappi lét þar eftir spjót sitt, og lagði 
það í einn porsviðarrunn, stökk síðan, líkur óvætti, út í fljótið, 
með eintómt sverðið, og hafði ill verk í hyggju. Hann hjó á 
báða bóga; risu þá upp hræðileg andvörp, er mennirnir voru 
slegnir með sverðinu, en vatnið varð rautt af blóðinu. Svo sem 
aðrir fiskar flýja hræddir undan ákafastórum vagnhval, og 
fylla upp allar víkur í vogskornum fjarðarbotni, því vagnan 
étur drjúgum hvern fisk, er hún nær: svo flýðu Trójumenn 
undir vatnsbakkana í straumum hins óttalega fljóts. En er 
Akkilles var þreyttur orðinn í handleggjunum að drepa, veiddi 
hann upp úr fljótinu tólf unga sveina, í vígsbætur fyrir Patróklus 
Menöytsson, og dró þá á land; voru þeir þá rænulausir af 
hræðslu, sem hindarkálfar. Hann batt hendur þeirra á bak 
aftur með vel sniðnum ólum, er þeir sjálfir höfðu á sér við 
hina riðnu brynstakka sína, fékk þá svo félögum sínum, að 
flytja þá til enna holu skipa, en hljóp sjálfur fram að fljótinu 
aftur, því hann langaði enn til að höggva niður mennina.

34   Þá mætti hann Lýkáoni Príamssyni Dardanungs; var 
hann þá að flýja frá fljótinu. Eitt sinn áður hafði Akkilles 
gengið út um nótt og handtekið Lýkáon og haft hann burt 
nauðugan úr eikagarði föður hans; var Lýkáon þá að höggva 
unga teina af fíkjutré með beittri eiröxi, og ætlaði að hafa þá 
í kerrustólsboga; kom hinn ágæti Akkilles þar að honum, og 
varð honum óvísavargur; flutti hann þá Lýkáon á skipum til 
ennar fjölbyggðu Lemneyjar og seldi hann þar; galt Jasonsson 
Akkilli verðaura fyrir hann. Gestfélagi Lýkáons, Etíon frá 
Imbrey, leysti hann út þaðan, og galt fyrir hann mikið fé, og 
sendi hann til ennar helgu Arisbu. Þaðan flýði hann á laun 
og komst heim til föður síns. Hann skemmti sér með vinum 
sínum í ellefu daga, síðan hann kom frá Lemney, en á tólfta 
degi lét guð hann aftur falla í hendur Akkilli, því Akkilli var 
það fyrirhugað, að senda hann til Hadesarheims, þó Lýkáon 
væri nauðugt að fara þangað. Hinn fóthvati, ágæti Akkilles 
gat nú að líta, hvar Lýkáon var; hann var hlífarlaus, bæði 
hjálmlaus og skjaldarlaus; hann hafði og ekkert spjót; hafði 
hann kastað því öllu frá sér á landi, því svitinn mæddi hann, 
og erfiðið lúði kné hans, þegar hann flýði upp frá fljótinu. 
Þá mælti Akkilles í þungu skapi við sína hugstóru sál: „Mikil 
skelfing! Stór furða er það, er eg sé með augum mínum. Víst 
munu hinir hugstóru Trójumenn, er eg drap, rísa aftur upp 
frá hinum dimma myrkheimi, fyrst þessi maður, er seldur var 
til ennar sannhelgu Lemneyjar, er hér aftur kominn og hefir 
sloppið undan banadægri sínu, og fyrst djúp hins gráa sævar, 
er mörgum heldur nauðugum, gat ekki hamlað för hans. En 
bíddu við, hann skal og fá að kenna á spjótsoddi mínum, svo 
eg sjái og komist að raun um, hvort hann muni og komast 
þaðan jafnt og þeir, eða hvort hin lífgandi jörð, sem heldur 
hjá sér fræknustu mönnum, muni og fá haldið honum“.

64   Akkilles stóð kyrr, meðan hann velkti þessu í huga sér; 
en á meðan kom Lýkáon til hans felmtsfullur, og ætlaði að 
taka um kné hans, því hann vildi fyrir hvern mun forðast 
hinn illa dauða og hina svörtu valkyrju. Þá reiddi hinn ágæti 
Akkilles hið langa spjót, og vildi leggja hann í gegn. Lýkáon 
laut áfram, hljóp undir lagið og tók um kné hans, en lagið 
gekk fyrir ofan bak hans, og nam spjótið staðar í jörðinni, og 
var mjög fúst að seðja sig á mannsblóði. Lýkáon tók annarri 
hendi um kné Akkils og bað sér lífs, en annarri hendi hélt 
hann um hið beitta spjót, og sleppti ekki þeim tökum. Hann 
mælti til Akkils skjótum orðum: „Eg knéfell fyrir þér, Akkilles. 
Sjá þú sóma minn, og haf meðaumkun með mér! Jafnt er, 
sem eg sé nauðleitamaður þinn, þú fóstri Seifs, og máttu því 
ekki níðast á mér; því hjá þér neytta eg fyrstum manna 
Demetru meldurs, þann dag er þú handtókst mig í hinum 
velsetta eikagarði, og fluttir mig burt frá föður mínum og 
vinum, og seldir mig mansali til ennar sannhelgu Lemneyjar, 
og fékkst fyrir mig hundrað uxalög, og enn galt eg þrenn 
slík gjöld, áður eg væri þaðan laus látinn; er þetta hinn tólfti 
dagur, síðan eg kom til Ilíonsborgar, og hefir margt á daga 
mína drifið. Hin skaðvæna skapanorn hefir nú aftur selt mig 
í hendur þér; er það sýnt, að eg hefi engi vinur verið föður 
Seifs, er hann skyldi fá mig aftur á vald þitt, og skammælegan 
hefir hún alið mig, móðir mín, Laóþóa Altesdóttir hins gamla, 
er konungur var yfir enum herskáu Lelegum, og bjó í hinni 
hávu Pedasusborg á Satníóisbökkum; átti Príamus dóttur hans, 
og auk hennar margar konur aðrar. Við vorum tveir bræður, 
synir hennar, og muntu ganga milli bols og höfuðs á báðum 
okkur. Þú skauzt hinn goðumlíka Polýdórus með hvössu 
spjóti og drapst hann fremst í fótgönguliðinu; en yfir mig mun 
ógæfan koma hér, því það hygg eg, að eg sleppi ekki úr höndum 
þínum, fyrst guð hefir eitt sinn látið fund okkar saman 
bera. En eitt vil eg segja þér, sem eg bið þig leggja á hjarta 
þitt: drep mig ekki, því eg em ekki sammæddur bróðir Hektors, 
þess er vó hinn góða og hrausta félaga þinn“.

97   Slíkum bænarorðum mælti hinn frægi Príamsson til hans, 
en fékk aftur þetta ómilda svar: „Vertu ekki svo heimskur, 
að nefna lausnargjald við mig, eða halda ræðu fyrir mér. 
Áður en Patróklus beið skapadægur sitt, var mér ljúfara að 
hlífa Trójumönnum, og mörgum mönnum, sem eg handtók, 
gaf eg líf, og seldi þá mansali. En nú skal alls engi undan 
bana sleppa, hvern sem guð lætur mér í greipar ganga; nei, 
engi af öllum Tróverjum, og sízt Príamssynir. Heyr þú, kunningi, 
þú skalt nú deyja hér einnig. Hví berst þú svo illa af? 
Deyja mátti Patróklus, og var hann þó miklu meiri maður, 
en þú. Sér þú ekki, hve fríður eg em sýnum og mikill á velli. 
Eg er af ágætum föður kominn, og móðir mín, sem ól mig, 
var gyðja. Þó er mér einnig dauðinn vís og hin máttuga skapanorn, 
hvort sem það verður að morgni dags, að kveldi eða um 
miðjan dag, þegar einhverr tekur mig af lífi í orustunni, og 
annaðhvort skýtur mig með spjóti eða með ör af bogastreng“.

114   Þannig mælti Akkilles. Þá urðu kné og hjarta Lýkáons 
vanmegna; hann sleppti spjótinu, settist niður og breiddi frá 
sér báðar hendur. Akkilles brá hinu bitra sverði og hjó á viðbeinið 
við hálsinn; sökk tvíeggjaður brandurinn allur á kaf; 
lagðist Lýkáon þá á jörðina endilangur á grúfu, en svart blóðið 
rann og vætti jörðina. Akkilles tók í fót honum og slöngdi 
honum út í fljótið, hældist um og mælti til hans skjótum orðum:

122   „Ligg þú nú hérna hjá fiskunum; þeir munu í næði 
sleikja blóðið úr sárinu. Ekki skal móðir þín leggja þig á líkbörur 
og harma þig svo; nei, hinn sveipótti Skamander skal 
bera þig fram í hina breiðu fjarðarvík; mun svo margur fiskur, 
sem stökkur innan um sjóarbylgjuna, renna neðan upp undir 
hið dökkva gráð á sjónum, til að eta Lýkáons hvítu fitu. Farið 
allir illa för, þar til vér komumst til ennar helgu Ilíonsborgar, 
þér á flótta, en eg á hælum yðar að höggva niður. Ekki skal 
heldur hinn straumfagri, silfursveipótti fljótsguð verða yður 
að liði, þó þér oft fórnfærið honum marga griðunga, og hleypið 
einhæfðum hestum kvikum niður í hyljina. Nei, þér skuluð 
allt að einu deyja illum dauða, þar til þér allir hafið tekið 
hefnd fyrir víg Patrókluss og manntjón þeirra Akkea, er þér 
drápuð hjá hinum fljótu skipum, meðan eg var ekki við“.

136   Þannig mælti Akkilles. Þá varð fljótsguðinn ákaflega 
reiður, og velkti í huga sér, hversu hann mætti koma hinum 
ágæta Akkilli til að láta af orustunni, og hversu hann fengi 
varið Trójumenn við manntjóni. Á meðan stökk Peleifsson 
með hið langskefta spjót í hendi sér að Asteropeus, og vildi 
drepa hann; hann var Pelegonsson, en hinn straumbreiði Axíus 
hafði átt Pelegon við Períböyu, elztu dóttur Akesamens, því 
hinn sveipadjúpi fljótsguð hafði átt samlag við hana. Akkilles 
óð nú að honum, en Asteropeus reis upp í fljótinu og fór móti 
honum; hann hafði tvö spjót í hendi, en Ksanþus lét styrk 
koma í brjóst honum, því fljótsguðinn var reiður orðinn af 
vígunum, er Akkilles hafði vægðarlaust drepið svo marga 
kappa í fljótinu. En er þeir áttu skammt hvorr til annars, 
mælti hinn fóthvati ágæti Akkilles fyrr til hans: „Hverr ertu, 
og hverra manna, er þú þorir að fara móti mér? því ógæfumanna 
synir eru það, sem verða á götu minni, þegar á mér 
er móðurinn“.

152   Pelegons frægi son svaraði honum: „Hugstóri Peleifsson, 
hví spyr þú að ætt minni? Eg em frá hinu frjóvsama 
Peónalandi, sem héðan er langt í burtu, og er hér kominn 
með peónska kappa, vopnaða með löngum spjótum; er þetta 
hinn ellefti dagur, síðan eg kom til Ilíonsborgar. En ætt mína 
á eg að rekja til hins straumbreiða Axíuss; hann var faðir 
hins spjótfima Pelegons, sem sagður er faðir minn. En nú 
skulum við berjast, frægi Akkilles“.

161   Svo mælti hann hróðugur. Hinn ágæti Akkilles reiddi 
þá Pelíonsask; en í sama vetfangi skaut kappinn Asteropeus 
báðum spjótunum, sínu með hvorri hendi, því honum voru 
báðar hendur jafntamar; kom annað spjótið í skjöldinn, og 
gekk ekki í gegn, því gulllagið, er guðinn hafði gert, stóð 
fyrir; hitt spjótið kom í hægra framhandlegginn; var það 
skinnsprettur, og stökk út svart blóð, en spjótið, sem langaði 
til að seðja sig á holdi, flaug fyrir ofan Akkilles og lenti í 
jörðinni. Því næst skaut Akkilles hinum gagnfleyga aski til 
Asteropeuss, og vildi bana honum, en hann missti hans; flaug 
eskispjótið í hinn háva bakka og hljóp ofan í bakkann allt 
upp á miðjan falinn. Þá dró Peleifsson hið bitra sverð frá hlið 
sér, og óð að honum í vígahug. Asteropeus var þá að leita við 
að kippa askinum, er Akkilles hafði skotið, upp úr vatnsbakkanum, 
en gat ekki; þrisvar rigaði hann því til, og vildi draga 
það upp, og þrisvar gafst hann upp við það; í fjórða sinni 
vildi hann benda eskispjót Ajaksniðja út á hlið og brjóta 
það svo, en Akkilles bar að honum áður, og banaði honum 
með sverðinu, hjó á kviðinn hjá naflanum, svo öll iðrin ultu 
út á jörðina; tók hann þá andköf, og sorti sé fyrir augu 
hans. En Akkilles stökk á hann ofan og fletti hann vopnum, og 
mælti síðan hróðugur: „Ligg þú nú svona! Erfitt er fyrir 
þig, þó þú sért af fljótsguði kominn, að keppa við sonu hins 
afar sterka Kronussonar. Þú sagðist vera afkvæmi straumbreiðs 
fljótsguðs, en eg þykist eiga ætt mína að rekja til ens 
mikla Seifs. Peleifur Ajaksson, sem er konungur yfir mörgum 
Myrmídónum, er faðir minn, en Ajakus var sonur Seifs. 
Og svo sem nú Seifur er máttkari en fljótsguðir, er til sævar 
renna, svo er og niðji Seifs máttkari en fljótsguðs niðji. Nú er 
og hjá þér einn mikill fljótsguð; vittu, hvort hann fær hjálpað 
þér. Nei, engi fær staðizt móti Seifi Kronussyni. Því er það, 
að Akkelóus, sem er yfirfljót allra fljóta, jafnast ekki við 
hann, og ekki heldur hinn afar sterki, straumdjúpi Ókean, 
er öll fljót og allur sjór og allar vatnslindir og hinir djúpu 
brunnar hafa sína upprás af; og þó óttast hann einnig reiðarslag 
hins mikla Seifs og hina ógurlegu þrumu hans, þegar hún 
dunar af himni ofan“.

200   Að því mæltu kippti hann eirspjótinu upp úr vatnsbakkanum. 
Hann lét nú Asteropeus liggja þar eftir örendan 
á aurunum, og þar skolaði hann hið dökkva vatn, en álar og 
fiskar unnu að honum og rifu í sig nýrnamörinn. En Akkilles 
fór nú og elti hina hestfimu Peóna, en þeir flýðu upp með 
hinu sveipótta fljóti, þegar þeir sáu, að hinn hraustasti kappi 
var fallinn fyrir ofurefli og sverði Peleifssonar eftir hrausta 
vörn í harðri orustu. Drap Akkilles þar þá Þersilokkus og 
Mýdon og Astýpýlus, Mnesus og Þrasíus, Eníus og Ofelestes.

211   Hinn skjóti Akkilles mundi nú drepið hafa fleiri Peóna, 
ef hinn sveipadjúpi fljótsguð hefði ekki orðið reiður og talað 
til hans í mannslíki, og látið heyra raust sína upp úr djúpri 
hringiðu: „Það er hvortveggja, Akkilles, að þú ert meiri 
kraftamaður, en aðrir menn, enda ertu og stórvirkjasamari, 
því sjálfir guðirnir hlífa þér jafnan við háska. Hafi Kronusson 
lofað þér að drepa alla Trójumenn, þá farðu frá mér, og 
frem stórvirki þín á vellinum, því hinir fögru straumar mínir 
eru nú fullir orðnir af mannabúkum, svo eg má með engu 
móti velta rás minni fram til reginhafs, með því eg em stíflaður 
upp af líkunum, en þú strádrepur allt. Ger svo vel og lát nú 
af. Eg undrast stórum yfir þér, þjóðhöfðingi“.

222   Hinn fóthvati Akkilles svaraði honum, og mælti: „Skamander, 
fóstri Seifs, svo skal vera, sem þú segir. En ekki 
mun eg fyrr af láta að drepa hina ofstopafullu Trójumenn, en 
eg hefi hneppt þá inn í borgina, og reynt mig við Hektor, 
hvort sem hann fær sigrað mig, eða eg hann“.

227   Að því mæltu stökk hann eftir Trójumönnum, eins og 
óhemja. Þá mælti hinn sveipadjúpi fljótsguð við Appollon: 
„Heyr undur, Silfrinbogi, sonur Seifs, lítt hlýðir þú boðum 
Kronussonar, er hann lagði ríkt á við þig að vera hjástoð 
og vörn Trójumanna, allt þar til er kemur hin síðrennandi 
kvöldsól og breiðir skugga yfir hina frjóvsömu jörð“.

233   Þannig mælti hann, en þá stökk hinn spjótfimi Akkilles 
fram af vatnsbakkanum og hljóp ofan í mitt fljótið. Þá ylgdist 
Skamander óður, og réðst á hann; hann varð allur í uppnámi 
og æsti upp alla straumana, og hratt af stað líkadyngjum þeim, 
er í hann höfðu safnazt og Akkilles hafði drepið; hann öskraði, 
svo sem griðungur, og skaut líkunum upp úr sér á land 
upp, en hann bjargaði þeim, sem lifandi voru innan um hina 
fögru strauma, með því móti, að hann sveipaði utan um þá 
stórum, djúpum hringiðum. Nú reis ógurleg brimylgja umhverfis 
um Akkilles; straumkastið skall á skildi hans, og hann 
gat enga fótfestu fengið; þreif hann þá með höndum sínum í 
einn hávaxinn, stóran álmvið, en álmurinn losnaði upp með 
rótum, reif í sundur allan vatnsbakkann, og stemmdi hina 
fögru strauma með sínum þéttu greinum, féll svo allur niður 
í fljótið og stíflaði það; varð Akkilles þá hræddur og stökk 
upp úr hylnum og hljóp eftir bökkunum, léttur á sér, sem 
fugl á flugi. En hinn mikli fljótsguð lét ekki af, heldur hóf 
sig upp í móti honum kolmórauður, og ætlaði nú að aftra 
hinum ágæta Akkilli frá því að halda fram sókninni, og afstýra 
óförum Trójumanna. Peleifsson stökk undan, sem kólfi 
væri skotið; var hann þá svo ákafasnar, sem dökkgrár veiðiörn, 
sem er allra fugla sterkastur og skjótastur. Svo skjótt 
þaut hann undan, en eirmálmurinn glumdi óttalega um brjóst 
honum; flýði hann nú og skauzt á hlið undan fljótsguðnum, 
en guðinn sókti á eftir honum með miklum straumgný. Svo 
sem þá er vatnsveitingarmaður ræsir fram vatn frá kolblárri 
uppsprettulind og veitir því yfir skóga og eikigarða, heldur á 
reku í höndum sér og varpar burt úr rennunni, því sem fyrirstöðu 
gerir; en er vatnið fær framrás, velta undan allir smásteinar; 
bunar vatnið þá ótt ofan eftir hallandanum, svo veitumaður 
hefir ekki við því: svo náði straumaldan Akkilli ávallt, 
þó hann væri léttur á sér; því guðir eru mönnum máttkari. 
Því í hvert sinn er hinn fóthvati, ágæti Akkilles reyndi til að 
veita viðnám, og vita, hvort allir guðir, þeir er byggðu víðan 
himin, ræki sig á flótta, þá kom í hvert sinn stóralda hins 
himinrunna vatnsfalls ofan yfir herðar honum, og hrakti hann 
úr stað. Sá hann nú sitt óvænna, og stökk hátt í loft upp, en 
hinn stríði vatnsstraumur lúði kné hans að neðan, því hann 
skakkylgdist og skolaði sandinum undan fótum hans. Þá 
leit Peleifsson upp í hinn víða himin, og kveinaði hátt: „Faðir 
Seifur, en að engi af guðunum skuli fá af sér að bjarga mér 
aumkunarverðum manni úr fljótinu; komist eg að eins héðan, 
mun eg ekki undan skorast að deyja. Engum get eg þó af 
uppheimsgoðum kennt um þetta, heldur er móðir mín skuld 
í því, því hún gabbaði mig með ósannindum, er hún sagði, 
að eg mundi falla fyrir hinum snöru skeytum Appollons undir 
borgarveggi hinna brynjuðu Trójumanna. Eg vildi óska, að 
Hektor hefði drepið mig; hann hefir vaxið hér upp manna 
hraustastur; þá hefði hraustur vegið og flett hraustan vopnum. 
En nú liggur fyrir mér að deyja hér smánarlegum dauða og 
vera innilokaður í þessu mikla fljóti, svo sem svínahirðir, er 
veður yfir læk á vetrardegi og ferst í læknum“.

284   Þannig mælti hann; þá gengu þau til hans skyndilega, 
Posídon og Aþena; þau voru í mannslíkjum og stóðu hjá 
honum, tóku í hönd hans með hendi sinni og hughreystu 
hann með orðum; tók Posídon jarðarskelfir svo fyrr til máls: 
„Peleifsson, hvorki skaltu skelfast um of, né æðrast, þar sem 
þú með orlofi Seifs átt slíka bjargvættu að meðal guðanna, 
sem við erum, eg og Pallas Aþena. Því ekki á það fyrir þér 
að liggja að verða sigraður af fljótsguði. Hann mun brátt 
láta af, og muntu sjálfur finna það. En nú munum við leggja 
þér heilræði, ef þú vilt okkar ráðum fram fara: þú skalt ekki 
fyrr af láta hinni mannhættu styrjöld, en þú hefir hrakið hinn 
tróverska her, þann er undan kemst, til ennar frægu Ilíonsborgar, 
og ekki fyrr aftur fara til skipanna, en þú hefir tekið 
Hektor af lífi. Skulum við nú veita þér, að þú fáir ósk 
þína“.

298   En er þau höfðu mælt þetta, gengu þau burt, og til 
enna ódauðlegu guða. En Akkilles gekk nú út á völlinn, því 
skipun guðanna eggjaði hann mjög fram. Var nú allur völlurinn 
fullur af vatnsflóðinu; flutu þar mörg fögur vopn vopnbitinna 
kappa, og svo margir mannabúkar. Tók Akkilles nú 
hátt upp fæturna, er hann óð beint á móti straumnum, og 
gat hið straumbreiða fljót nú ekki aftrað honum, því Aþena 
hafði komið miklum styrkleik í brjóst honum. Skamander 
lét þó ekki af berserksgangi sínum, heldur varð hann nú enn 
reiðari við Peleifsson; hóf hann sig nú hátt í loft upp og bláhryggjaði 
straumölduna. Hann kallaði þá hátt og mælti til 
Símóis: „Heyr, bróðir, við verðum báðir að stöðva afl þessa 
manns, því ella mun hann brátt í eyði leggja hina miklu 
borg Príamuss konungs, og Trójumenn munu ekki fá staðizt 
í orustunni. Kom nú skjótt til liðs við mig, og fyll farvegu 
þína með vatni úr uppsprettunum, og æs upp alla læki. Reis 
upp mikla öldu og ger stóran skruðning með eikabolum og 
steinum, svo við fáum hamið hinn tryllta mann, er nú gerir 
yfirgang mikinn og vill jafnast við sjálfa guðina. Væntir mig, 
að ekki muni honum að liði verða afl hans eða fríðleikur, 
né enn heldur vopnin þau hin góðu; munu þau nú liggja 
einhverstaðar neðst á botni í flóðinu auri orpin. Eg skal ausa 
utan um hann ótallegum aurskriðum og hylja hann með sandhaugum, 
svo Akkear skulu ekki geta tínt upp bein hans; svo 
mikilli aurbleytu skal eg yfir hann dyngja. Hér skal vera leg 
hans, og skal ekki þurfa haug að verpa yfir hann, þegar 
Akkear jarða hann“.

324   Að því mæltu réðst hann á Akkilles; hann ólgaði allur 
og geystist hátt í loft upp, drundi og velti froðunni, blóðinu 
og mannabúkunum. Dökkmórauð alda hins himinrunna vatnsfalls 
stóð uppreist, hafin í loft upp, og ætlaði að slengja Peleifssyni. 
Þá varð Hera hrædd um Akkilles, að hinn mikli, sveipadjúpi 
fljótsguð mundi svipta honum í burtu; hún kallaði þá 
hátt og mælti til Hefestuss, sonar síns: „Upp, Fótlamur, sonur 
minn! Það ætlaði eg, að það væri við þitt hæfi, að eiga vopnaskipti 
við hinn sveipótta Ksanþus; kom nú skjótt til liðs, og 
lát mikið bál brenna, en eg skal fara og senda utan af hafi 
stríðan stormbyl vestanvindar og hins hvíta sunnanvindar; 
skal sá bylur bera hinn skaðvæna loga og brenna upp lík og 
vopn Trójumanna; en þú skalt brenna tré þau, er standa á 
Ksanþusbökkum, og steypa eldi á sjálfan hann, og lát hann 
hvorki aftra þér með blíðum orðum eða stríðum, og hætt ekki 
fyrr berserksgangi þinum, en eg læt heyra til mín og kalla 
hátt; þá skaltu stöðva hið ómæðna bál“.

342   Þannig mælti Hera, en Hefestus kveikti þá upp geysimikinn 
eld. Fyrst brann eldurinn á vellinum, og brenndi mörg 
lík, er þar lágu í dyngjum, þeirra manna, er Akkilles hafði 
vegið. Þornaði nú upp allur völlurinn, og hið fagra vatn stöðvaðist. 
Svo sem frumhausts-útnyrðingur þurrkar skjótt upp nývökvaðan 
garð, svo garðyrkjumanni þykir vænt um: svo þornaði
allur völlurinn, þegar Hefestus brenndi upp líkin. Síðan 
vendi hann hinum skínanda loga að fljótinu; þá brunnu álmarnir, 
pílarnir og porsbjarkirnar; þá brann steinsmæran, sefið 
og ilmstörin, er þar óx mikið af umhverfis hina fögru fljótsstrauma; 
þá mæddust álar þeir og fiskar, er í hyljunum voru, 
og léku sér hér og hvar um hina fögru strauma; mæddust 
þeir af andardrætti hins fjölfima Hefestuss. En er fljótsguðinn 
tók til að brenna, tók hann til orða og mælti: „Engi af 
guðunum getur jafnazt við þig, Hefestus, og ekki vil eg heldur 
við þig keppa, er þú logar svo allur af eldi. Hættu þessum 
leik; hinn ágæti Akkilles má mín vegna reka Trójumenn út 
af borginni, þó hann vilji nú þegar. Hvað varðar mig um 
sókn og vörn?“

361   Svo mælti fljótsguðinn, og logaði þá í eldi, en hinir 
fögru vatnsstraumar ullu upp, svo sem þá er sýður niðri í 
katli, við mikinn eld, þegar soðinn er nýrnmör af feitu alisvíni; 
vellur þá alla vega upp úr katlinum, er brennileg eldskíð eru 
undir látin: svo loguðu hinir fögru straumar fljótsguðsins af 
eldinum, en vatnið sauð; stöðvaðist hann þá og mátti ekki 
fram renna; mæddist hann af eldshitanum sökum ofurafls 
hins fjölkunna Hefestuss; bað hann þá Heru stórmjög og 
mælti til hennar skjótum orðum: „Hví sækir sonur þinn, Hera, 
svo hart að mér fremur en öðrum, til að angra straum minn? 
Þú átt ekki meiri sök á mér, heldur en hinum guðunum, er 
veita lið Trójumönnum. Eg skal nú hætta, ef þú vilt svo vera 
láta, en þá skal Hefestus þarna láta af líka. Og hér á ofan 
mun eg sverja þér, eg skal aldrei varna óförum Trójumanna, 
og ekki þó kveikt sé í Trójuborg og hún brenni í óðum eldi, 
þeim er kyntur væri af hinum víglegu sonum Akkea“.

377   Þá er hin hvítarmaða gyðja Hera heyrði þetta, mælti 
hún þegar til Hefestuss, sonar síns: „Hættu, Hefestus, sonur 
minn hinn víðfrægi, því ekki hæfir að hrekja svo ódauðlegan 
guð sökum dauðlegra manna“.

381   Þannig mælti hún, og slökkti Hefestus þá hinn geysilega 
eld; runnu þá hinir fögru straumar aftur ofan í farveg 
sinn.

383   En er ákefð Ksanþusar var niður kæfð, voru báðir kyrrir 
og hættu, því Hera, sem var allreið, hélt þeim í taumi.

385   Nú hófst ströng og þung rimma meðal hinna annarra 
guða; voru hjörtun óð í brjóstum þeirra af sundurþykkju. Þeir 
réðust nú hvorir á aðra með miklum gný, svo að hrikti í hinni 
víðu jörð, og tók undir umhverfis í hinu stóra himinhvolfi. 
Seifur heyrði það, þar sem hann sat á Ólympi, og hló þá 
hjarta hans af gleði, er hann sá, að guðunum lenti saman í 
orustu. Leið nú ekki á löngu, áður þeir færi saman, því Ares 
skjaldbrjótur gekk á undan og réðst fyrstur á Aþenu; hann 
hafði eirspjót í hendi og mælti til hennar smánarorð: „Hverju 
sætir, að þú, hundsflugan, með ákefðarfullri ofdirfsku og framhvött 
af stórhuga þínum, etur guðunum saman til orustu? 
Hvort manstu ekki, þegar þú eggjaðir Díómedes Týdeifsson 
til að veita mér áverka, og hélzt sjálf um hið alskínanda spjót 
og rakst það beint á mig og sundurflettir mínu fríða holdi. 
Nú skal eg hefna á þér fyrir það, sem þú hefir gert mér“.

400   Að því mæltu lagði Ares í hinn ógurlega, skúfaða ægisskjöld, 
þann er jafnvel reiðarslag Seifs vinnur ekki á. Þar í 
lagði hinn blóðflekkaði Ares hinu langa spjóti sínu. Aþena 
hopaði aftur, og þreif með sinni þreknu hendi stein einn, er 
lá á vellinum; hann var svartur, hrufóttur og mikill; það var 
marksteinn, er fornmenn höfðu sett þar. Með þeim steini laust 
hún Ares, og kom á hálsinn; varð Ares óvígur, og féll hann; 
lagði hann undir sig sjö plógslönd, þar sem hann lá; varð þá 
hár hans moldugt, og vopnin glömruðu alla vega utan á honum. 
Þá hló Pallas Aþena og mælti hróðug til hans skjótum 
orðum: „Þú hefir þá ekki gætt að því, heimskinginn, þar er 
þú þykist mér jafnsnjallur að kröftum, að eg em þér miklu 
yfirsterkari. Þannig munu bitna á þér óbænir móður þinnar, 
sem er reið þér og hefir illan hug til þín, sökum þess að þú 
yfirgafst Akkea, en veitir lið hinum ofstopafullu Trójumönnum“.

415   Að því mæltu snéri Aþena frá honum hinum björtu 
augum sínum. Afrodíta, dóttir Seifs, tók þá í hönd Aresar, 
og leiddi hann burt; stundi hann þá mjög ótt, og lá við sjálft, 
að hann félli í ómegin. En er hin hvítarmaða gyðja Hera varð 
vör við Afrodítu, mælti hún þegar skjótum orðum til Aþenu: 
„Atrýtóna, dóttir Seifs ægisskjalda, mikil firn eru slíkt! Hún 
leiðir þar hinn mannskæða Ares aftur úr hinum brennandi 
bardaga mitt í orustugnýnum, hundsflugan. Heyrðu, farðu og 
elt hana!“

423   Þannig mælti Hera, en Aþena varð glöð við og hljóp 
eftir Afrodítu, óð að henni og rak sína þreknu hönd fyrir 
brjóst henni, svo kné hennar og hjarta vanmegnuðust. Lágu þau 
Ares þar nú bæði tvö á hinni margfrjóvu jörð. Þá hældist 
Aþena um, og mælti skjótum orðum: „Svona vildi eg að allir 
væri nú, þeir er lið veita Trójumönnum, í hvert sinn sem þeir 
berjast við hina brynjuðu Akkea, svona áræðnir og hugaðir, 
sem Afrodíta var nú, þá hún kom til liðs við Ares, og varð 
fyrir mér, þegar á mér var móðurinn. Þá værum vér fyrir 
löngu búnir að leggja í eyði hina fjölmennu Ilíonsborg, og 
kvittir orðnir við allan ófrið“.

434   Þannig mælti Aþena, en hin hvítarmaða gyðja Hera 
brosti. Þá mælti hinn voldugi Jarðarskelfir við Appollon: „Febus, 
hví stöndum við svo langt frá öðrum? Slíkt sæmir ekki, 
fyrst aðrir hafa byrjað bardagann, og enn meiri er minnkunin, 
ef við förum svo til Ólymps og til hinnar eirföstu hallar Seifs, 
að við höfum ekki verið í bardaga. Byrja þú fyrri, fyrst þú 
ert yngri, því ekki sæmir, að eg geri það, þar sem eg em 
eldri og reyndari, en þú. En hvað þú ert hugsunarlaus, heimskinginn 
þinn! Þú manst ekki eftir þeim ókjörum, er við einir guða 
urðum fyrir í Ilíonsborg, þegar við fórum frá Seifi og þjónuðum 
árlangt hjá Laómedon hinum mikilláta fyrir ákveðið 
kaup; lagði hann fyrir okkur ákvæðisverk. Þá hlóð eg breiðan 
og mjög fagran vegg fyrir Trójumenn um borg þeirra, svo 
borgin yrði óbrjótandi. En þú, Febus, sazt yfir drattandi bjúghyrndum 
nautum í skógvöxnum hlíðum hins marghálsótta 
Ídafjalls. En er hinar fagnaðarsælu misserisgyðjur létu hinn tiltekna 
gjalddaga að hendi koma, þá sveik hinn ofríkisfulli 
Laómedon okkur um allt kaupið, hótaði okkur hörðu og rak 
okkur svo burt. Hann hótaði þér að binda þig á höndum og 
fótum og selja þig mansali til fjarlægra eyja; en af báðum 
okkur hét hann að höggva eyrun með eirvopni. Urðum við 
þá reiðir, sökum þess að hann galt ekki kaup það, er hann 
hafði lofað okkur, og fórum aftur til hans með heiftarhug. Og 
nú ertú vinveittur landsmönnum þessa konungs, en vilt ekki 
leggjast á eitt með oss, svo hinir ofstopafullu Trójumenn tortýnist 
með öllu og hreppi ófarir ásamt með börnum sínum og 
heiðvirðum konum“.

461   Hinn fjarvirki konungur Appollon svaraði honum: Jarðarskelfir, 
þú mundir ekki kalla mig heilvita, ef eg fer nú að 
berjast við þig sökum vesalla, dauðlegra manna, sem, líkt og 
laufblöðin, eru í eitt skiptið með ákafa-fjöri, meðan þeir eta 
ávöxt jarðarinnar, en doðna í annað skipti og eru huglausir. 
Heyr nú, hættum sem skjótast bardaganum, og látum þá sjálfa 
eigast við“.

468   Að því mæltu gekk Appollon frá honum, því hann 
fyrirvarð sig að ganga í berhögg við föðurbróður sinn. Systir 
hans, drottning dýranna, veitti honum þá stórar átölur: „Flýr 
þú, Fjarvirkur (mælti hún); lætur þú Posídon eftir allan sigurinn 
og frægðina að raunalausu? Hví heldur þú, heimskinginn, 
á boganum að eins til ónýtis? Láttu mig ekki framar heyra, 
að þú hrósir því í höll föður okkar, svo sem þú gerðir fyrr 
meir meðal hinna ódauðlegu guða, að þú sért fær um að 
berjast við Posídon“.

478   Svo mælti Artemis. Hinn fjarvirki Appollon svaraði 
henni engu, en hin virðulega kona Seifs reiddist, og mælti til 
hennar: „Hví dirfist þú, ósvífna grey, að standa á móti mér 
nú? Erfitt mun þér verða, að jafnbjóða mér í kröftum, þó þú 
berir boga á baki; því Seifur gerði þig að óargadýri mennskra 
kvenna, og leyfði þér að drepa hverja þeirra, sem þig lystir til. 
Betra er þér að drepa dýr eða villihéra upp um fjöll, en að 
þreyta víg við þá, sem þér eru meiri. En ef þú vilt vita, hvað 
bardagi er, þá skaltu fá það, svo þú finnir glöggt, hve miklu 
eg em þér yfirsterkari, fyrst þú þykist jafnsterk mér“.

489   Að því mæltu þreif hún báðar hendur hennar með vinstri 
hendi, en tók bogann af baki hennar með hinni hægri, og 
barði hana um eyrun með boganum glottandi, en Artemis snéri 
sér oft undan; hrukku þá hinar skjótu örvar upp úr örvamælinum. 
Þá flýði gyðjan undan grátandi út á hlið, svo sem dúfa, 
sú er flýgur undan val inn í smugu í holum kletti, því það 
liggur ekki fyrir henni, að valurinn taki hana: svo flýði 
Artemis grátandi, og lét eftir boga sinn. Sendiguðinn Argusbani 
mælti nú til Letóar: „Með engu móti vil eg berjast við 
þig, Letó, því það er hættulegt að fást við konur Seifs skýsafnara. 
Þér er því óhætt að hrósa þér af því meðal hinna ódauðlegu 
guða, að þú hafir verið mér yfirsterkari“.

502   Svo mælti Hermes, en Letó tíndi upp hinar bjúgu örvar, 
er hrotið höfðu hingað og þangað í moldarrykinu, og er hún 
hafði tekið upp skeytin, gekk hún burt frá dóttur sinni. En 
Artemis kom til Ólymps, til ennar eirföstu hallar Seifs; settist 
mærin þá grátandi á kné föður síns, og skalf þá hinn himneski 
möttull utan á henni. Kronusson, faðir hennar, faðmaði hana 
upp að sér, hló dátt og spurði: „Hverr af himinbúum hefir 
farið svona með þig, dóttir góð?“

511   Hin fagurkórónaða veiðigyðja svaraði honum: „Hin 
hvítarmaða Hera, kona þín, gerði mér svona harðleikið, því 
hún hefir valdið hinum ódauðlegu guðum mikillar deilu og 
ófriðar“. Þannig töluðust þau við.

515   Febus Appollon fór nú inn í hina helgu Ilíonsborg, því 
honum var annt um, að Danáar legðu ekki þann dag í eyði 
hinn ramgjörva borgarvegg fyrir forlög fram. En hinir aðrir 
eilífu guðir gengu til Ólymps, sumir reiðir í skapi, sumir mjög 
hróðugir, og settust hjá Seifi svartskýjaguði. En Akkilles hélt 
nú áfram að drepa niður jafnt Trójumenn sjálfa, sem hina 
einhæfðu hesta. Svo sem reyk leggur upp í hinn víða himin af 
borg nokkurri, sem er að brenna og sem reiði guðanna hefir 
í kveikt; gerir reykurinn öllum borgarmönnum mikla þraut 
og fær mörgum manni mikils meins: svo gerði Akkilles Trójumönnum 
mikla þraut og armæðu.

526   Príamus hinn gamli stóð uppi í hinum goðreista turni, 
og gat að líta hinn afar mikla Akkilles, og flýðu Trójumenn 
jafnt og þétt undan honum í flæmingi, og héldu engri vörn 
uppi. Þá hljóðaði Príamus og gekk ofan úr turninum; hann 
mælti til hinna frægu hliðgæzlumanna, er við borgarvegginn 
voru: „Hafið hurðirnar opnar, og haldið í þær, þar til er flóttamennirnir 
komast til borgarinnar; því það er víst Akkilles, 
sem rekur flóttann hér allnærri, og býst eg við, að eitthvað illt 
sé í vændum. En fari svo, að þeir komist inn fyrir borgarvegginn 
og fái hvíld, þá látið hinar vel felldu hurðir fyrir aftur, 
því eg er hræddur um, að skaðræðismaðurinn stökkvi inn í 
borgina“.

537   Þannig mælti hann, en þeir létu upp hliðin og skutu frá 
slagbröndunum. En er hliðin opnuðust, þá birti Trójumönnum 
fyrir augum, en Appollon stökk út í móti þeim, til að 
verja þá í lífsháskanum; en þeir flýðu af vellinum og stefndu 
beint á borgina og hinn háva borgarvegg, þurrir í kverkum 
af þorsta og moldroknir. Akkilles sókti æsilega eftir þeim 
með spjót í hendi, og var alltaf á honum stórkostlegur æðisgangur, 
því hann vildi vinna sér frægð og frama.

544   Nú mundi synir Akkea hafa náð hinni háhliðuðu Trójuborg, 
ef Febus Appollon hefði ekki eggjað fram hinn ágæta 
kappa Agenor, hinn fræga og hrausta Antenorsson. Hann kom 
hugrekki í hjarta hans, og stóð sjálfur hjá honum við ætibjörkina, 
til að forða honum við hinum þungu valkyrjum dauðans; 
var hann þar hulinn í miklum myrkva. En er Agenor sá 
Akkilles borgabrjót, nam hann staðar, og var hjarta hans mjög 
órótt við biðina. Mælti hann þá í þungu skapi við sína hugstóru 
sál:

553   „Eg vesall maður, þó eg flýi undan hinum sterka Akkilli, 
sömu leið og hinir fara, sem undan flæmast æðrufullir, þá 
mun hann ná mér allt að einu og höggva höfuð af mér, án 
þess eg komi nokkurri vörn fyrir mig. En ef eg læt þá þarna 
flæmast undan Akkilli Peleifssyni, og hleyp annan veg frá 
borginni og upp á Íluvöll, þar til eg kemst upp í Ídahlíðar, 
og krýp þar inn í runnana, þá gæti eg, þá eg hefði baðað mig 
í fljótinu og þurrkað af mér svitann, náð heim aftur til Ilíonsborgar 
í kvöld. En hví velki eg þetta í huga mér? Það getur 
verið, að hann verði mín varr, þá eg hef mig burt frá borginni 
og upp á völlinn, hlaupi svo snarlega eftir og nái mér, 
og mun þá engi kostur vera að forðast banann og valkyrjurnar, 
því Akkilles er hraustur langt um fram alla menn. En gangi 
eg til móts við hann hér fyrir framan borgina, þá mætti það 
vel endast; því hvasst eirvopn mun þó að vísu á hann bíta; 
ekki hefir hann og nema eitt líf, og það mæla menn, að hann 
muni dáið geta“.

571   Að því mæltu setti hann sig í stellingar, og beið Akkils, 
og varð hans hrausta hjarta þá ákaft í orustur og bardaga. 
Svo sem flekkudýr gengur út úr þykkum skógarrunni móti 
veiðimanni, og æðrast ekki eða flýr, þó það heyri hundageltið; 
því þó veiðimaður verði fyrri til að leggja það eða skjóta, og 
þó spjótið standi í gegnum það, þá gefur það þó ekki upp 
vörnina, fyrr en það hefir sigrað í atlögu, eða það fellur: svo 
vildi hinn ágæti Agenor, sonur hins fræga Antenors, ekki 
flýja, fyrr en hann hefði reynt sig við Akkilles. Hann hélt 
fram fyrir sig hinum kringlótta skildi, mundaði spjótinu á 
hann, og kallaði hátt: „Þú hugsar víst, frægi Akkilles, að 
þú munir á þessum degi leggja í eyði borg hinna framgjörnu 
Trójumanna. Fávís maður, víst muntu enn eiga mörgum raunum 
að mæta hér hjá borginni; því vér, sem í borginni búum, 
erum bæði fjölmennir og hraustir kappar, er verja munum 
Ilíonsborg fyrir foreldra vora, konur vorar og sonu vora; en 
þú munt bíða hér bana, svo hræðilegur og djarfur bardagamaður 
sem þú ert“.

590   Að því mæltu skaut hann hinu bitra spjóti úr sinni 
sterku hendi; kom spjótið í fótlegginn fyrir neðan knéð, og 
var hann ekki missifengur; en brynhosan, sem var af nýgjörvu 
tini, gall við óttalega, og hrökk eirvopnið af Akkilli aftur, er 
hann fékk skotið, því gjafir guðsins hlífðu honum. Því næst 
réðst Peleifsson móti hinum goðumlíka Agenor, en Appollon 
unni honum ekki að vinna sér þar til ágætis, heldur svipti 
hann Agenori burt, brá yfir hann miklum myrkva, og lét hann 
komast í hægðum sínum burt frá styrjöldinni. Síðan beitti hann 
Peleifsson brögðum og stíaði honum frá hernum; því Fjarvirkur 
brá sér í líki Agenors og staðnæmdist fyrir framan fætur 
Akkils, tók þá Akkilles til fótanna og fór að elta hann. Elti 

Akkilles hann nú um hinn hveitifrjóva völl, og vildi bægja 
honum að hinu sveipadjúpa Skamandersfljóti, en Agenor gaf 
honum jafnan lítið eitt við fót; því Appollon lék svo á 
Akkilles með brögðum, að hann alltaf skyldi hugsa, að hann 
mundi þá og þá ná honum. En á meðan á þessu stóð, komust 
hinir aðrar Trójumenn, sem flýðu, í einum hnapp til borgarinnar; 
urðu þeir þá fegnir, og varð borgin full af mannfjöldanum, 
er þangað þyrptist; var þá svo komið, að þeir þorðu 
ekki að bíða hverr eftir öðrum utan borgar og utan veggjar, og 
hyggja að, hverr undan hefði komizt, og hverr fallið hefði í 
bardaganum; heldur þustu þeir inn í borgina sem óðast, hverr 
sem fótum og knjám átti fjör að launa.






TUTTUGASTI OG ANNAR ÞÁTTUR

FALL HEKTORS.


ÞANNIG komust Trójumenn í borgina á flótta, sem hindarkálfar. 
Þeir þerruðu nú af sér svitann, drukku og svöluðu 
þorsta sínum, og hvíldu sig upp við hin fögru virki; en 
Akkear gengu að borgarveggnum, og höfðu skjölduna á hlið sér. 
Þá lét hin skæða skapanorn herfjötur koma á Hektor, svo að 
hann beið þar fyrir framan Ilíonsborg og Skehlið, en Febus 
Appollon mælti til Peleifssonar: „Hví leggur þú mig í einelti, 
Peleifsson, þú dauðlegur maður ódauðlegan guð? Þú hefir 
víst ekki þekkt, að eg er guð, þar sem þú sækir svo ákaft á 
eftir mér; lætur þú þér alls ekki annt um að fást við Trójumenn, 
er þú hefir rekið þá á flótta; hafa þeir nú þyrpzt inn 
í borgina undan þér, en þú hvarflar hingað. Ekki muntu fá 
drepið mig, því eg em alls ekki feigur“.

14   Hinum fóthvata Akkilles varð þungt í skapi, og mælti 
til hans: „Fjarvirkur, þú skæðasti allra guða, þú hefir vilt hug 
minn, er þú hefir teygt mig hingað frá borgarveggnum; annars 
mundu enn margir menn hafa hnigið í gras, áður en þeir hefðu 
inn komizt í Ilíonsborg. Nú hefir þú svipt mig miklum sigri, 
en komið Trójumönnum heilum undan; var þér það auðvelt, 
því þú þarft ekki að óttast, að nein hefnd komi á bak þér. 
Skyldi eg víst hefna mín á þér, ef eg hefði megn til“.

21   Að því mæltu skundaði hann til borgarinnar í stórum 
hug; hann hljóp, svo sem sigurvanur veðhlaupshestur fyrir 
kerru, sá er hleypur léttlega á skeiði yfir skeiðvöllinn: svo létt 
bar Akkilles fætur sína og knjáliðu.

25   Hinn aldraði Príamus kom fyrstur auga á Akkilles, þar 
sem hann hljóp eftir vellinum, blikandi sem stjarna sú, er upp 
rennur á frumhausti; eru geislar hennar mjög auðkennilegir 
meðal margra stjarna um lágnættið; þá stjörnu kalla menn 
með öðru nafni Óríonshund, og er hin skærasta stjarna; er 
hún þó oft ills viti, og færir veslum mönnum megna brunasótt. 
Svo lýsti af eirmálminum á brjósti Akkils, þar er hann 
hljóp. Hinn aldraði maður hljóðaði, reiddi hátt upp hendur 
sínar og sló höfuð sitt; hljóðaði hann hátt, svo gjörla mátti 
heyra, og bað hinn kæra son sinn; stóð Hektor þá fyrir framan 
hliðið, og vildi alltaf ákaft berjast við Akkilles. Öldungurinn 
fórnaði höndum aumkunarlega, og mælti til hans:

38   „Hektor, gerðu það fyrir mig, kæri son, bíð ekki eftir 
manni þessum einmana fjarri öðrum, svo þú bíðir ekki skjótan 
bana og verðir drepinn af Peleifssyni, því hann er miklu meiri 
maður fyrir sér, en þú. Eg vildi óska, að þessi hinn grimmi 
maður væri ekki meiri vinur guðanna, en hann er vinur minn; 
þá mundu hundar og gammar skjótt eta hann liggjanda í valnum, 
og þá mundi mikilli sorg létta á hjarta mér. Því hann hefir 
gert mig viðskila við marga hrausta sonu mína, drepið suma, 
en selt suma mansali í fjarlægar eyjar. Og nú get eg ekki 
séð hér meðal þeirra Trójumanna, er flykkzt hafa inn í borgina, 
tvo sonu mína, Lýkáon og Polýdórus, er hin göfuga kona 
Laóþóa átti við mér. En séu þeir á lífi í herbúðum Akkea, 
mun eg geta leyst þá út síðar með eiri og gulli, því nóg er 
heima fyrir; því hinn nafnfrægi öldungur Altes lét dóttur 
sinni fylgja mikið fé heiman. En séu þeir dánir og komnir til 
Hadesarheimkynna, þá er það mikil hugraun fyrir mig og móðurina, 
foreldra þeirra bræðra. Verður þó öðrum út í frá skammvinnari 
söknuður eftir þá, heldur en ef þú fellur líka og verður 
sigraður af Akkilli. Heyrðu, son minn, far þú inn í borgina, 
svo þú frelsir Trójumenn og Trójukonur, en ljáir ekki Peleifssyni 
mikils sigurs og verðir sjálfur fjöri firrður. Auk þessa, 
þá sjá þú aumur á mér aumum manni og ólánssömum, þó eg 
enn hafi vit mitt; því faðir Kronusson mun deyða mig á elliþremi 
raunamæddan; hefi eg á marga hörmung mátt horfa, 
séð sonu mína drepna, dætur mínar dregnar í ánauð, herbergin 
rænd, ungbörnum slegið niður við í grimmu óvinaæði, og sonakonur 
mínar burtdregnar af hinum skaðvænu höndum Akkea. 
Og þegar einhverr hefir höggvið mig eða lagt í gegn með 
hvössu eirvopni og tekið mig af lífi, munu porthundar mínir, 
hráæturnar, er eg ól af borði mínu í höllinni, rífa mig sundur 
fyrir framan dyrnar síðastan allra, og leggjast svo í fordyrið 
óðir í huga, þá þeir hafa drukkið blóð mitt. Á ungum manni 
sómir sér allt vel, þó hann liggi fallinn, helsleginn, sundraður 
hvössu eirvopni, því allt er fagurt, sem á honum kemur til sýnis, 
enn þótt hann sé dauður. En það er hið aumkunarlegasta fyrir 
vesla, dauðlega menn, þegar hundar skemma grátt höfuð og 
grátt skegg og sköp vegins öldungs“.

77   Þannig mælti öldungurinn, og kippti upp hinum gráu 
hárlokkum með höndum sínum og reytti þá úr höfði sér, og 
fékk þó ekki talið Hektori hughvarf. Hins vegar grét móðir 
hans og jós út tárum; hún tók frá barmi sér og hélt upp brjóstinu 
með annarri hendi, úthellti tárum og mælti til hans skjótum 
orðum: „Hektor, sonur minn, lát þér hug við þetta ganga, 
og kenn í brjósti um mig. Hafi eg nokkuru sinni gefið þér 
brjóst til raunaléttis, þá minnst þess nú, kæri son. Gakk inn 
fyrir borgarvegginn, og verst óvin þinum þaðan, en mæt honum 
ekki í forvígi. Harðbrjóstaður ertu! Ef hann drepur þig, 
þá mun eg, sem ól þig, ekki gráta þig framar, yndisblómið 
mitt, á líkbörunum, né heldur hin mundsæla kona þín, heldur 
munu hundar rífa þig í sig hjá skipum Argverja, allt of langt 
frá okkur“.

90   Þannig mæltu þau bæði grátandi til síns kæra sonar, og 
sárbændu hann, og gátu þó ekki talið Hektori hughvarf. Hinn 
afar stóri Akkilles kom þá nær, og beið Hektor hans. Svo sem 
fjalldreki sá, er etið hefir mörg eiturgrös, bíður eftir manni á 
gjótubarmi; kemur þá í hann grimm heift, skýtur hann ógurlega 
augunum og hleypir sér í bugður hjá gjótunni: svo hörfaði 
Hektor ekki undan, því hann hafði óstöðvanda hug í brjósti. 
Hann reisti hinn fagra skjöld sinn upp við eitt útbrot á borgarveggnum, 
og mælti við sína hugstóru sál í þungu skapi: „Ef 
eg vesall maður fer inn um hliðin og inn í borgina, þá mun 
Polýdamant fyrstur manna leggja mér ámælisorð til; því kvöldið 
fyrir þá hina skaðvænu nótt, þá er hinn ágæti Akkilles reis 
upp, réð hann mér að fara með Trójumenn til borgarinnar, 
en eg gegndi honum ekki, og hefði það þó verið miklu betra. 
En nú, þegar eg hefi misst marga menn sökum óstýrilætis míns, 
fyrirverð eg mig fyrir Trójumönnum og hinum síðmöttluðu 
tróversku konum, og er hræddur um, að einhverr mér verri 
maður segi: Hektor steypti lýðnum í ógæfu, fyrir þá skuld 
að hann treysti of mjög hreysti sinni. Þannig munu menn 
mæla, og verður þá miklu betra fyrir mig, annaðhvort að ganga 
móti Akkilles og drepa hann og fara við það aftur inn í borgina, 
eða falla sjálfur með sæmd fyrir framan borgina. En ef eg 
legg niður hinn búklaða skjöld og hinn þunga hjálm, og 
reisi spjót mitt upp við borgarvegginn, fer svo og geng til 
móts við hinn ágæta Akkilles, og lofa honum, að eg skuli selja 
Atreifssonum í hendur til meðferðar Helenu og þar með gjörvallt 
það fé, er Alexander flutti til Trójuborgar á hinum holu 
skipum, og sem rimma þessi hefir af risið, og skipta svo hverjum 
akkneskum manni fyrir sig öðru fé, af því sem til er hér 
í borginni, tek síðan eið af öldungum lýðsins fyrir hönd Trójumanna, 
að þeir skuli engu leyna, heldur skipta öllu til jafnaðar. 
En hví velki eg þetta í huga mér? Nei, eg skal ekki fara 
og flýja á náðir hans; hann mun ekki kenna í brjósti um mig, 
og ekkert við mig virða, heldur mun hann drepa mig, svo sem 
annan kvenmann, ef eg legg af mér vopnin og geng til hans 
verjulaus, svona eins og eg stend. Það tjáir ekki að hjala við 
Akkilles ofan úr einhverju tré eða ofan af bjargi, svo sem 
meyjar og sveinar hjala hvort við annað. Nei, það er bezt að 
láta skríða til skarar; við skulum bráðum fá að vita, hvorum 
okkar Ólympsguð vill veita sigurinn“.

[Mynd: Stúlkur við brunninn.]

131   Um þetta var Hektor að hugsa, þar sem hann beið 
Akkils. Nú kom Akkilles að honum; hann var líkur vígaguðnum, 
hinum hjálmóða herguði, og reiddi hinn óttalega 
Pelíonsask um hægri öxl sér; blikaði eirmálmurinn utan á 
honum, sem ljómi af brennanda eldi eða upprennandi sólu. En 
er Hektor sá hann, greip hann skjálfti; þorði hann þá ekki að 
bíða þar lengur, sem hann var, snéri frá hliðinu og lagði á 
flótta. Peleifsson neytti þá fráleiks síns og stökk þá eftir honum, 
svo sem smyrill, er allra fugla er léttfleygastur, fleygist 
eftir styggri dúfu uppi á fjöllum; skýzt dúfan undan honum 
út á hlið, en smyrillinn, sem er í nánd, gellur hátt, og stökkur 
að henni aftur og aftur, og vill ná henni: svo flaug Akkilles 
beint fram í mestu ákefð, en Hektor flýði með borgarveggnum, 
og bar létt fæturna. Þeir hlupu eftir kerrubrautinni fram 
hjá leitinu og hinum veðurnæma fíkjuhól, æ lengra og lengra 
frá borgarveggnum. Þeir komu nú að þeim straumfögru uppsprettum, 
þar sem þær tvær lindir hins sveipótta Skamanders 
vella upp; í annarri lindinni er volgt vatn, og er þar gufa 
mikil í kring, sem leggur upp af henni, eins og af brennanda 
eldi; hin vatnslindin er á sumrum sem hagl eða kaldur snjór 
eða jökull. Þar hjá vatnslindunum, allskammt þaðan, voru 
víðar laugardælir af steini; þar voru konur Trójumanna og hinar 
fríðu dætur þeirra vanar að þvo glæsileg klæði, fyrrum meðan 
friður var, áður en synir Akkea komu. Hér hlupu þeir báðir 
fram hjá, annar flýjandi, hinn eltandi á eftir. Hart hljóp sá, 
sem á undan flýði, en miklu harðara hljóp hinn, sem eftir 
sókti; því hér var ekki til sláturfjár að vinna eða nautshúðar, 
sem menn eru vanir að fá til verðlauna í veðhlaupum, heldur 
hlupu þeir til kapps um líf hins hestfima Hektors. Svo sem 
þá er sigurvanir, einhæfðir hestar hlaupa mjög skjótt í kring 
um marksúlur í dánarleikum eftir einhvern mann, og við 
liggur til verðlauna annaðhvort þrífætingur eða ambátt: svo 
runnu þeir báðir þrem sinnum á harða hlaupi í kring um 
Príamsborg. Allir guðirnir horfðu á, og tók þá faðir manna 
og guða fyrstur til máls: „Mikil skelfing, þar horfi eg á með 
augum mínum, að maður sá, sem mér er kær, er eltur í kring 
um borgarvegginn. Eg kenni í brjósti um Hektor, sem brennt 
hefir mér til fórnar marga blótbita af nautslærum uppi á tindum 
hins bugðótta Ídafjalls, og stundum uppi í háborginni; en 
nú eltir hinn ágæti Akkilles hann á harða hlaupi í kring um 
Príamsborg. Heyrið nú, þér guðir, ráðslagið og úrskurðið, 
hvort vér skulum frelsa hann undan dauða, eða láta nú Akkilles 
Peleifsson yfirstíga þenna hrausta mann“.

177   Hin glóeyga gyðja Aþena mælti til hans: „Faðir minn, 
þú bjartleiftraguð, þú svartskýjaguð, en að þú skulir mæla 
slíkt. Ætlar þú aftur að frelsa dauðlegan mann, sem er háður 
forlögunum, frá hinum hryllilega dauða. Ger þú það, en ekki 
munum vér hinir guðirnir verða allir á þínu máli“.

182   Skýsafnarinn Seifur svaraði henni: „Vertu óhrædd, kæra 
dóttir, Trítogenía; eg tala þetta ekki í alvöru; eg skal vera 
þér eftirlátur. Ger þú, svo sem þér er hugleikið, og dvel ekki“.

186   Með þessum orðum eggjaði hann Aþenu, og var hún 
þó áður alláköf; fór hún nú brunandi ofan af Ólympstindum.

188   Hinn skjóti Akkilles sókti nú ákaft eftir Hektor. Svo 
sem þegar hundur rekur hindarkálf upp úr bæli sínu á fjöllum 
uppi, og eltir hann yfir gil og afdali, og þó kálfurinn krjúpi 
inn undir einhvern skógarrunn og feli sig, þá rekur hundurinn 
þó sporin og hleypur einlægt, þangað til hann finnur hann: 
svo komst Hektor ekki undan hinum fóthvata Peleifssyni; því 
svo oft sem hann leitaði að hlaupa til Dardanshliða og komast 
inn undir hina vel hlöðnu turna, ef verða mætti, að menn 
fengi varið hann með skotum ofan úr turnunum: svo oft komst 
Akkilles fyrir hann og bægði honum frá borginni og út völlinn, 
og hljóp hann ávallt í loftinu borgarmegin. Svo sem 
maður í draumi getur ekki náð þeim, sem undan flýr, og 
hvorki sá undan komizt, sem eltur er, né hinn áfram komizt, 
sem eltir: svo gat Akkilles ekki náð Hektor, né Hektor komizt 
undan Akkilli. En hvernig hefði Hektor mátt umflýja valkyrjur 
dauðans, ef Appollon, sem þar var í nánd, hefði ekki 
gengið til móts við hann, og veitt honum að nýju styrkleik og 
fráleik? En hinn ágæti Akkilles gerði mönnum sínum höfuðbendingu, 
og bannaði þeim að skjóta bitrum skeytum að Hektori, 
svo engi hefði frægð af því að hafa skotið Hektor fyrstur, en 
hann kæmi sjálfur um seinan. En er þeir komu í fjórða sinn 
til uppsprettanna, þá vatt faðir Seifur upp tveimur gullskálum, 
og lagði þar í tvær banavalkyrjur; átti Akkilles aðra, en aðra 
hinn kerrufimi Hektor; síðan tók hann um vogarmundanginn 
og hóf upp, seig þá skapadægur Hektors og allt niður til 
Hadesarheims. Skildist Febus Appollon þá við Hektor, en hin 
glóeyga gyðja Aþena gekk til Peleifssonar, nam staðar hjá honum 
og mælti til hans skjótum orðum:

216   „Frægi Akkilles, ástvinur Seifs, nú vona eg, að við getum 
afrekað mikla frægð Akkeum til handa, og komizt við það 
til skipanna, að við drepum Hektor, sem aldrei verður fullsaddur 
á bardögum. Má hann nú ekki lengur undan okkur 
sleppa, hversu sárt sem hinum fjarvirka Appollon fellur það, 
og hversu sem hann þráveltist fyrir fótum föður Seifs ægisskjalda. 
Heyr nú, stattu við og kasta mæðinni, en eg skal 
fara til Hektors, og lokka hann til að berjast við þig“.

224   Þannig mælti Aþena, en Akkilles varð glaður við, og 
gerði sem hún bauð, stóð við og studdist fram á hinn eirydda 
ask. Aþena skildist þar við hann og fór að finna hinn ágæta 
Hektor; var hún þá í líki Deífobuss, jafnvöxtuleg og jafnraddsterk, 
sem hann. Hún nam staðar hjá honum, og mælti til 
hans skjótum orðum:

229   „Fast sækir hinn hvati Akkilles þig, frændi, er hann 
eltir þig á harða hlaupi í kring um Príamsborg. Heyr, látum 
okkur veita viðnám og verjast héðan“.

[Mynd: Akkilles og Hektor berjast.]

232   Hinn hjálmkviki Hektor svaraði honum: „Fyrr meir 
varstu mér, Deífobus, langkærastur allra frænda minna, sona 
Príamuss og Heköbu; en nú hygg eg, að eg muni virða þig 
enn fremur í hjarta mínu, er þú áræddir mín vegna, þegar 
þú leizt mig augum, að ganga út af borginni, þó aðrir séu 
kyrrir innan borgar“.

238   Hin glóeyga gyðja Aþena svaraði honum: „Mjög báðu 
þau mig, faðir minn og hin heiðvirða móðir mín, að vera kyrr 
og fara hvergi, gengu að mér hvort eftir annað, að knjám 
mér, og svo félagar mínir; því svo eru þar allir skelkaðir. En 
hjarta mitt innan brjósts þjáðist af sárri sorg þín vegna. Látum 
okkur nú ganga í berhögg við Akkilles, og sækjum að 
fast, og hlífum ekki spjótunum, svo við vitum, hvort Akkilles 
fær drepið okkur báða, og haft með sér til hinna holu skipa 
blóðstokkin helvopn okkar, eða hvort hitt kann að verða, að 
hann falli fyrir spjóti þínu“.

247   Jafnskjótt og Aþena hafði mælt þetta, gekk hún kænlega 
á undan honum. En er skammt var í milli þeirra, tók 
hinn mikli hjálmkviki Hektor svo fyrr til máls: „Nú skal eg 
ekki lengur flýja fyrir þér, Peleifsson, svo sem áður hefi eg 
gert. Eg hefi látið þig elta mig þrisvar í kring um hina miklu 
Príamsborg, og ekki þorað að bíða þín; en nú hvetur mig hugur 
minn, að horfa öndverður við þér, hvort sem heldur verður, 
að eg drepi þig, eða eg falli fyrir þér. Heyr nú, við skulum 
hér skírskota til guðanna; skulu þeir vera hinir styrkustu vottar 
og yfirsjáendur samninga okkarra. Fari svo, að Seifur veiti 
mér afburð, og eg taki þig af lífi, þá skal eg ekki fara svívirðilega 
með þig, heldur skal eg, Akkilles, skila Akkeum aftur 
líki þínu, þegar eg hefi flett þig vopnunum góðu; og á sama 
hátt skaltú gera við mig“.

260   Hinn fóthvati Akkilles leit til hans með reiðisvip, og 
mælti: „Þú Hektor, sem eg aldrei gleymi, talaðu ekki við mig 
um samninga. Svo sem eiðfest sáttmál ekki á sér stað milli 
ljóna og manna, og svo sem úlfar og sauðir ekki verða samhuga, 
heldur hafa ávallt illan hug hvorir til annarra: svo 
getum við, eg og þú, ekki verið vinir, né heldur nokkur sátt 
átt sér stað okkar á meðal, fyrr en annar hvorr er fallinn og 
hefir satt Ares, hinn þrásækna styrjaldarguð, á blóði sínu. 
Taktu nú til allra íþrótta þinna; nú ríður á, að þú sért spjótfimur 

og öruggur bardagamaður. Þú getur nú ekki framar 
undan flúið, því Pallas Aþena mun láta þig þegar hníga fyrir 
spjóti mínu. Nú skal eg hefna á þér í einu allra harma minna, 
í hefnd fyrir félaga mína, er þú drapst, þá er þú ólmaðist 
með spjótið“.

273   Að því mæltu reiddi hann aftur hið langskefta spjót 
og skaut því, en hinn prúði Hektor horfði beint í móti og 
forðaði sér við spjótinu, settist á hækjur, þá hann sá spjótið 
álengdar, og flaug eirspjótið fyrir ofan hann og hljóp í jörðina, 
en Pallas Aþena kippti því upp og fékk Akkilli aftur, svo 
þjóðhöfðinginn Hektor sá ekki. Þá mælti Hektor við hinn 
ágæta Peleifsson: „Fyrst þú misstir mín, goðumlíki Akkilles, 
þá hefir Seifur ekki sagt þér fyrir dauða minn, sem þú talaðir 
um, heldur hefir þú þar talað sem einhverr málfimur maður 
og orðslunginn, til þess eg fengi beyg af þér og missti þrótt 
minn og kjark. Ekki skaltu geta rekið spjót þitt í bak mér, 
því eg mun ekki flýja fyrir þér; keyr þú það heldur í gegnum 
brjóst mitt, ef guð ann þér þess, því eg mun vaða beint 
á móti þér. Vara þig nú við eirspjóti mínu, og mundi eg 
vilja, að þú bærir það allt í holdi þér; mundi Trójumönnum 
léttara veita orustan, ef þú værir af ráðinn, því þeim er hinn 
mesti geigur að þér“.

289   Að því mæltu reiddi hann aftur hið langskefta spjót, og 
skaut, og kom í miðjan skjöld Peleifssonar, og var Hektor 
ekki missifengur, en spjótið stökk af skildinum langt í burtu. 
Varð Hektor reiður, er hið hvassa skotvopn flaug svo til ónýtis 
úr hendi hans. Hann stóð forviða, því hann hafði ekki eskispjót 
annað. Hann kallaði þá hástöfum á hinn hvítskjaldaða 
Deífobus, og bað hann um langspjót. En þá var Deífobus 
hvergi nærri; og er Hektor fann það, mælti hann: „Mikil skelfing, 
sannlega hafa guðirnir kallað mig til dauðans; því eg 
hélt, að kappinn Deífobus væri hér hjá mér, en hann er nú 
inni í borginni, og hefir Aþena svikið mig. Er nú víst, að hinn 
illi dauði er nærri mér, en ekki fjarri, og er nú ekkert undanfæri. 
Áður fyrr var Seifi og svo hinum fjarskeyta guði, syni 
Seifs, það kærara, að eg leitaði mér farborða, og frelsuðu þeir 
mig oft áður af miskunn sinni, en nú hefir skapanornin náð 
mér. Mundi eg nú vilja, að eg félli ekki frægðarlaust, og án 
þess að gera nokkura vörn af mér, heldur mundi eg vilja vinna 
eitthvað stórt, sem orðið gæti til afspurnar hjá eftirkomandi 
mönnum“.

306   Þá hann hafði þetta mælt, brá hann hinu mikla og sterka 
sverði, er hékk fyrir neðan hupp honum. Hann setti sig í 
hnipur, og skauzt fram, svo sem háfleyg örn, er þýtur til jarðar 
gegnum hin dimmu ský, til að hremma ungt lamb eða hræddan 
héra: svo skauzt Hektor fram, og hristi bitran brandinn. 
Akkilles óð þá fram, og fylltist hjarta hans af vargsmóði. Hann 
breiddi hinn fagra, gersemlega skjöld fyrir brjóst sér, og 
hneigði hinum skínanda, fjórbólaða hjálmi, og bifuðust þá 
alla vega þau hin fögru gullföx, er Hefestus hafði sett þétt 
allt um kring í hjálmbustinni. Svo sem kvöldstjarnan, sem er 
hin fegursta stjarna á himni, er björt, þegar hún gengur upp 
með öðrum stjörnum í næturhúminu: svo lýsti af hinu bráðeggjaða 
spjóti, er Akkilles veifaði í hægri hendi sinni. Hann 
hafði illan hug til hins ágæta Hektors, og renndi auga til, hvar 
helzt væri höggstaður á honum. Eirvopn þau hin fögru, er 
Hektor hafði tekið af hinum sterka Patróklus, þá hann vó 
hann, hlífðu alstaðar vel líkama hans, nema þar sem viðbeinin 
skilja hálsinn frá öxlunum, þar skein í hóstið, og þar er hinn 
banvænlegasti höggstaður á manni. Þar lagði hinn ágæti Akkilles 
spjótinu á Hektori, þegar hann óð að honum, og gekk spjótsoddurinn 
þvers í gegnum hinn mjúka háls. Þó skar hinn 
eirþungi askur ekki í sundur barkann, svo Hektor mátti mæla 
við hann og svara honum. Féll Hektor nú til jarðar, en hinn 
ágæti Akkilles hældist um og mælti: „Þú munt þó hafa hugsað, 
Hektor, þegar þú flettir Patróklus vopnum, að þú mundir við 
það heill af komast, og munt ekkert skeytt hafa um mig, sem 
þá var hvergi við staddur. Heimskur varstu, því þá átti Patróklus 
enn eftir miklu hraustari eftirtalsmann niðri við hin holu 
skip, þó langt væri þangað, og það var eg, sem hefi nú komið 
þér af knjám; munu hundar og hræfuglar rífa þig smánarlega, 
en útför hans munu Akkear gera með sóma“.

337   Hinn hjálmkviki Hektor svaraði honum, og var þá 
máttur hans ekki mikill: „Eg bið þig fyrir sakir lífs þíns og 
knjá þinna og fyrir sakir foreldra þinna, lát ekki hunda rífa 
mig í sundur hjá skipum Akkea, þigg heldur gjafir, gnótt 
eirs og gulls, er faðir minn og hin heiðvirða móðir mín munu 
gefa þér, en skila aftur líki mínu heim, svo Tróverjar og konur 
Trójumanna nái að veita mér þann sóma, að brenna mig 
dauðan“.

[Mynd: Akkilles misþyrmir líki Hektors.]

344   Hinn fóthvati Akkilles leit til hans með reiðisvip, og 
mælti: „Biddu mig ekki, hundurinn þinn, fyrir sökum knjá 
minna og foreldra minna. Eg vildi, að æðið og heiftin eggjaði 
mig til að brytja hold þitt í stykki og eta það hrátt, fyrir það 
sem þú hefir gert mér. Svo skal þá engi geta bægt hundum frá 
höfði þínu. Nei, þó menn færi hingað og reiði tífalt og tvítugfalt 
útlausnargjald, og lofi öðru þar á ofan, nei, þó Príamus 
Dardansniðji segi, að vega skuli lík þitt móti gulli: þá skal 
hin heiðvirða móðir þin, sú er ól þig, allt fyrir það ekki gráta 
þig lagðan á líkbekk, heldur skulu hundar og hræfuglar rífa 
þig allan í sundur“.

355   Hinn hjálmkviki Hektor mælti til hans, og var þá að 
kominn dauða: „Eg sé, að þú ert, eins og þú hefir reynzt mér; 
eg þurfti ekki að hugsa til þess, að telja þér hughvarf, því 
hjartað í brjósti þínu er af járni. En hugsa þú nú um það, 
að eg verði þér ekki að goðagremi, þann dag er þeir Paris og 
Febus Appollon munu taka þig af lífi í Skehliðum, allt hvað 
hraustur þú ert“.

361   Þá hann hafði þetta mælt, sveif yfir hann algjörr dauði, 
en sál hans flaug úr limunum og fór til Hadesarheims, harmandi 
forlög sín, er hún varð að skilja við þroskann og æskuna. 
En er hann var dauður, mælti hinn ágæti Akkilles til hans: 
„Dey þú; en móti Valkyrjunni mun eg þá taka, þegar Seifur 
og aðrir ódauðlegir guðir vilja svo vera láta“.

367   Að því mæltu kippti hann eirspjótinu úr hinum dauða, 
og lagði það hjá sér, og fletti blóðugum herklæðunum af herðum 
honum. Þá þustu synir Akkea þar að, og undruðust vöxt 
Hektors og hinn aðdáanlega vænleik hans, en engi gekk svo 
að honum, að hann ekki særði hann einhverju sári. Leit þá 
margur maður til þess, sem næstur honum stóð, og tók til orða: 
„Mikil undur, víst er Hektor nú miklu mýkri viðkomu, en 
þegar hann brenndi skip vor í ljósum loga“. Þannig mælti 
margur maður, sem þar var viðstaddur, og hjó til hans um leið. 
En er hinn fóthvati, ágæti Akkilles hafði flett Hektor vopnum, 
mælti hann skjótum orðum, standandi mitt á meðal Argverja: 
„Kæru vinir, þér fyrirliðar og foringjar Argverja, með því guðirnir 
hafa unnt oss að yfirstíga þenna mann, er meira skaða 
hefir gert oss, en allir hinir til samans, þá komið til, látum oss 
fara til alvopnaðir og sækja alla vega að borginni, svo vér verðum 
áskynja, hvað Trójumenn ætlist enn fyrir, hvort þeir vilji 
yfirgefa hina hávu borg, fyrst Hektor er fallinn, eða ætli þeir 
sér að sitja kyrrir, þó Hektors sé ekki lengur við kostur. En 
hví er eg að hugsa um þetta? Patróklus liggur lík niðri við 
skipin, ógrátinn og ójarðaður. Honum skal eg ekki gleyma, 
meðan eg stend lífs uppi og kné mín hrærast. En þó vant sé 
að gleyma dánum mönnum, sem til Hadesarheims eru farnir, 
þá skal eg samt muna eftir hinum kæra vin mínum, þó hann 
sé þangað kominn. Heyrið nú, sveinar Akkea, látum oss syngja 
fagnaðarsöng og fara ofan til hinna holu skipa, og hafa þenna 
mann með oss. Vér höfum unnið mikla frægð; vér höfum 
drepið hinn ágæta Hektor, er Trójumenn tilbáðu í borginni, 
svo sem einn af guðunum“.

395   Að því mæltu lék hann hinn ágæta Hektor svívirðilega. 
Hann stakk raufar á hásinunum aftan til á báðum fótum frá 
hæli til ökla, festi þar í nautsleðursólar, batt við kerrustól sinn, 
og lét höfuðið dragna um jörðina. Síðan tók hann upp hin 
ágætu vopn, og steig upp á kerruna; þá keyrði hann hestana 
til hlaups, og flugu þeir viljugir af stað; varð af rykmokkur 
mikill, er líkið dróst, en hið blásvarta hár flaksaðist alla vega 
og allt höfuðið, sem áður var svo fagurt, lá nú í moldinni, því 
þá hafði Seifur fengið Hektor óvinunum í hendur til smánarlegrar 
meðferðar í föðurlandi sjálfs hans. Þannig varð allt höfuð 
Hektors moldrokið.

405   Móðir Hektors fleygði hinni smágjörvu skýlu langt frá 
sér og reytti hár sitt. Hún veinaði mjög sárt, er hún leit son 
sinn. Hinn kæri faðir hans hljóðaði aumlega, og fólkið í kring 
bar sig illa í allri borginni með veini og hljóðum; það var því 
líkast, sem öll hin hálenda Ilíonsborg svældist í eldi allt frá 
grunni. Fólkið gat varla haldið hinum angráða öldungi, því 
hann vildi ákaft fara út um Dardanshlið; hann veltist um í 
moldinni, bað alla, og nefndi hvern með nafni: „Hættið, vinir, 
þó yður taki sárt til mín, og lofið mér að fara einum saman 
út af borginni og til skipa Akkea; eg ætla að biðja þenna 
ofstopafulla ofríkismann, ef hann kann að virða aldur minn 
og aumka elli mína. Hann á þó föður, sem er á aldur við mig, 
Peleif, er ól hann og upp fæddi Trójumönnum til tjóns, þó hann 
hafi fengið mér sárustu harma af öllum, þar sem hann hefir 
drepið svo marga sonu mína á bezta aldri. Þó mig taki sárt 
til þeirra allra, syrgi eg þó engan þeirra jafnmjög sem Hektor 
einan, því, sár harmur eftir hann mun flytja mig niður í 
Hadesarheim. Eg vildi óska, að hann hefði dáið í höndum 
mínum. Þá hefðum við, eg og hin ógæfusama móðir, sem ól 
hann, getað svalað hörmum okkar með kveini og táraflóði“.

429   Þannig mælti hann kveinandi, og borgarmennirnir tóku 
undir með andvörpum, en Hekaba hóf upp þungar harmatölur 
meðal Trójukvenna: „Eg vesöl kona, sem beðið hefi svo 
þungar raunir, hví skal eg lifa, þegar þú ert dáinn, son minn, 
sem varst mitt eftirlæti í borginni, nætur og daga, og allra stoð 
innan borgar, Trójumanna og Trójukvenna, er fögnuðu þér, 
svo sem værir þú einhverr af goðunum? Sannlega mundir þú 
orðið hafa þeim til stórmikillar frægðar, ef þú hefðir lifað, 
en nú hefir dauðinn og skapanornin náð þér“.

437   Þannig mælti hún kveinandi. Kona Hektors hafði enn 
ekkert frétt, því engi viss sendimaður hafði til hennar komið 
að segja henni, að maður hennar varð eftir fyrir utan hliðin. 
Hún var í innsta herbergi hallarinnar, og var að vefa tvískikkju 
af purpura, og óf hún þar í blómmyndir með ýmsum litum. 
Hún bauð hinum fagurlokkuðu þjónustumeyjum, sem í herberginu 
voru, að setja stóran þrífæting á eld, svo Hektor 
gæti fengið heitt laugarvatn, þá hann kæmi heim úr bardaganum. 
Hún vissi það ekki, fávís kona, að hin glóeyga Aþena hafði 
látið hann falla fyrir Akkilli mjög langt frá laugum öllum. 
Hún heyrði nú kveinið og hljóðin ofan frá turninum; þá skulfu 
hendur hennar, og skeiðin féll ofan á gólf. Hún mælti þá aftur 
til hinna fagurlokkuðu þjónustumeyja: „Upp tvær, og fylgi 
mér! Eg ætla að sjá, hvað um er að vera. Eg heyrði rödd 
hinnar heiðvirðu sværu minnar. Hjartað í brjósti mér berst 
allt upp undir kverkar, og fætur mínir stirðna upp; einhverr 
háski er víst nálægur Príamssonum; eg vildi óska, að mér hefði 
þetta aldrei til eyrna borið. En nú er eg mjög ákaflega hrædd 
um, að hinn ágæti Akkilles hafi nú afkróað hinn djarfa 
Hektor einan sér frá borginni, elt hann út á völlinn og hafi 
nú gert enda á hinni voðalegu karlmennsku, sem ávallt var í 
honum; því hann eirði aldrei kyrr í flokki manna, heldur 
hljóp jafnan langt fram fyrir aðra, og lét ekki undan nokkurum 
manni, þegar móðurinn var á honum“.

460   Að því mæltu hljóp hún út úr herberginu, líkt sem 
hún væri óð, og barðist hjarta hennar mjög, en þjónustumeyjarnar 
fylgdu henni. En er hún kom upp í turninn, þar sem 
mannsöfnuðurinn var, þá litaðist hún um uppi á borgarveggnum; 
sá hún þá, hvar Hektor var dreginn fyrir framan borgina; 
drógu hinir fljótu hestar hann óþyrmilega til hinna holu skipa 
Akkea. Þá seig svört nótt fyrir augu hennar; hún féll á bak 
aftur og leið í öngvit; fuku þá af höfði hennar hin glæsilegu 
höfuðbönd, ennisdregillinn, hárnetið, hin fléttaða umgjörð og 
höfuðblæja sú, er hin gullprúða Afrodíta hafði gefið henni, 
þann dag er hinn hjálmkviki Hektor leiddi hana heim til sín 
úr húsi Etjons, eftir það hann hafði gefið ótal brúðgjafa. Kringum 
hana stóðu margar mágkonur og svilkonur hennar, og 
héldu um hana milli sín; var hún þá svo rænulaus, sem hún 
væri dauðvona. En er hún skaut upp öndinni og lífið færðist 
í hjartað, kveinaði hún fyrst með tíðum ekka, og mælti síðan 
til Trójukvenna: „Hektor, eg ógæfusama!	erum þá bæði 
fædd til sama óláns, þú í Trójuborg í húsi Príamuss, en eg í 
Þebu undir hinu skógivaxna Plaksfjalli í húsi Etjons, sem upp 
fæddi mig ógæfusamur ógæfusama, meðan eg var lítil. Eg vildi 
óska, að eg hefði aldrei fæðzt. Nú fer þú til Hadesarheimkynna 
í fylgsnum jarðarinnar, en eftirskilur mig í sárri sorg munaðarlausa 
í herbergi mínu, en sonur okkar, sem við áttum saman 
vesöl hjón, hann er barnungur enn, og hvorki verður þú, 
Hektor, honum til aðstoðar, úr því þú ert dáinn, né heldur 
hann þér. Og þó hann komist lífs af í hinni hörmulegu styrjöld 
Akkea, mun hann þó ávallt eiga erfitt og bágt, það sem eftir 
er; því aðrir munu taka frá honum akurlönd hans. Munaðarleysið 
gerir son þinn viðskila við alla hans jafnaldra; hann 
gengur ávallt niðurlútur, kinnar hans eru tárugar; þurfandi 
gengur hann til vina föður síns, og tekur í skikkju eins, en í 
kyrtil annars. Ef einhverr þeirra aumkar sig þá yfir hann, þá 
réttir hann honum svo lítinn munnsopa, að hann getur vætt 
í því varirnar, en góminn getur hann ekki vætt. Annar sveinn, 
sem á báða foreldra á lífi, hrindir honum burt úr veizlunni, 
slær hann með höndunum og smánar hann með þessum orðum: 
snáfaðu burt, eins og þú komst; hann faðir þinn situr 
ekki að veizlu með okkur. Svo fer þá sveinninn Astýanax grátandi 
heim til móður sinnar, ekkjunnar, hann sem fyrr meir 
var vanur að eta tóman merg og feitan sauðamör á knjám föður 
síns, og, þegar hann hætti að leika sér og var orðinn syfjaður, 
var ávallt vanur að hvíla í mjúkri sæng á legubekk í faðmi 
fóstru sinnar, hjartaglaður af allsnægtum. Sá hinn sami Astýanax 
mun nú mörgum raunum sæta, þegar hann hefir misst föður 
sinn, hann sem Trójumenn gáfu þetta viðurnefni, af því þú 
einn varðir borgarhliðin og hina hávu borgarveggi. Nú munu 
spriklandi maðkar eta þig nakinn niðri við hin stafnbognu 
skip, fjarri foreldrum þínum, eftir það að hundarnir eru búnir 

að seðja sig á þér. En klæði þau hin smágjörvu og fögru, er 
konur unnu með höndum sínum, og sem geymd eru handa 
þér hér í herbergjunum, þau skal eg öll á björtu báli brenna, 
svo þú hafir frægð af þeim hjá Trójumönnum og Trójukonum; 
þau eru þér til engra nota, úr því þú getur ekki legið í 
þeim sjálfur“.

515   Þannig mælti hún grátandi, en konurnar tóku undir 
með andvörpum.





TUTTUGASTI OG ÞRIÐJI ÞÁTTUR

LEIKIR EFTIR PATRÓKLUS.


ÞANNIG andvörpuðu menn í borginni. En er Akkear 
komu til skipanna og Hellusunds, þá dreifðu þeir 

sér, og fór hverr til síns skips; en Akkilles lét ekki 
Myrmídóna sundrast hvern til sín, heldur mælti hann til þessara 
hergjörnu félaga sinna: „Hestfráu Myrmídónar, þér hinir 
tryggu félagar mínir, vér skulum enn ekki leysa hina einhæfðu 
hesta frá kerrunum, heldur skulum vér fara nær með hestana 
og vagnana, og gráta Patróklus, því það er sá heiður, 
er dánir menn njóta. En er vér höfum svalað oss á hinum 
fagnaðarlausa harmi, munum vér beita hestunum frá og taka 
hér allir náttverð“.

12   Þannig mælti hann, og hljóðuðu þeir þá upp allir í 
einu, og byrjaði Akkilles fyrstur. Þeir keyrðu hina faxprúðu 
hesta þrem sinnum í kring um líkið, og flutu í tárum, en Þetis 
vakti upp hjá þeim mikla sorgarlöngun. Ströndin vöknaði, 
og herbúnaður kappanna varð votur af tárum; slíkum flóttafrömuði 
áttu þeir á bak að sjá; en Peleifsson hóf upp þungar 
harmatölur meðal þeirra, og lagði hinar víggjörnu hendur sínar 
á brjóst vinar síns: „Heill veri þú, Patróklus, einnig í Hadesarhíbýlum! 
Nú skal eg enda allt, sem eg lofaði þér áður, að eg 
skyldi draga Hektor hingað og láta hunda rífa í sig hrátt lík 
hans, en hálshöggva tólf fríða sonu Trójumanna hjá báli þínu 
í hefnd eftir þig“.

24   Að því mæltu lék hann hinn ágæta Hektor svívirðilega, 
og lagði hann á grúfu í moldina við hliðina á líkbekk Menöytssonar. 
Myrmídónar lögðu af sér hin ljómandi eirvopn, og beittu 
frá hinum hádunandi hestum; síðan settust þeir niður hjá skipi 
hins fóthvata Ajaksniðja, svo hundruðum skipti, en hann veitti 
þeim dýrlega erfiveizlu. Margir sjálegir uxar lágu þar flatir, 
skornir á háls með járni, svo og margir sauðir og kumrandi 
geitur; og mörgum bráðfeitum hvíttenntum svínum var haldið 
yfir loganda sviðueldi, og blóðið flaut alla vega í kring um 
náinn, svo ausa mátti með skálum.

35   Höfðingjar Akkea leiddu nú konunginn, hinn fóthvata 
Peleifsson, til hins ágæta Agamemnons; áttu þeir bágt með að 
fá hann með sér, svo var honum skapþungt sökum vinar síns. 
En er þeir komu til búðar Agamemnons, báðu þeir hina hvellrómuðu 
kallara að setja stóran þrífæting yfir eld, ef þeir kynnu 
að fá Peleifsson til að þvo af sér hið storknaða blóðhlaup; en 
hann neitaði því þverlega, og lagði eið á ofan: „Eg sver við 
Seif, sem er æðstur og máttugastur allra goða, ekki hæfir, að 
laugarvatn komi á höfuð mitt, fyrr en eg hefi lagt Patróklus á 
bál, orpið haug eftir hann og skorið hár mitt; því slíkur harmur 
mun ekki snerta hjarta mitt annað sinn, svo lengi sem eg 
em á lífi. Nú munum vér þó láta oss lynda að sitja að þessari 
fagnaðarlausu veizlu. En á morgun skaltú, Agamemnon herkonungur, 
láta sækja við í skóg, og fá til, það sem dauður 
maður á með sér að hafa, áður en hann fer niður í hinn dimma 
Myrkheim, svo hinn ómæðni eldur brenni upp lík þetta og 
taki það sem fyrst frá augum vorum, og fólkið geti svo tekið 
til starfa“.

54   Þannig mælti hann, en þeir hlýddu honum, og gerðu, sem 
hann bauð. Efnuðu þeir nú skyndilega til náttverðar hverr 
sér, og snæddu, og var einskis vant, þess er á kjósa mátti að 
skammtveizlu. En er þeir höfðu satt lyst sína á mat og drykk, 
gengu þeir til hvílu, hverr til sinnar búðar. En Peleifsson lá 
ásamt með Myrmídónum á strönd hins stórbrimótta hafs, á 
hreinum stað, þar sem bylgjurnar voru vanar að ganga upp á 
ströndina og skola hana; hann andvarpaði þungan. Þá greip 
hann blundurinn, er leysir allar sorgir hugarins, og breiddi sig 
í svefnhöfga alla vega utan um hann; því hinir fögru limir 
hans höfðu orðið lúnir, þá hann elti Hektor hjá hinni veðurnæmu 
Ilíonsborg. Þá kom að honum vofa hins vesala Patrókluss; 
hún líktist Patróklus í öllu; vöxturinn var eins, augun 
jafnfögur, málrómurinn hinn sami, og búin líkum klæðum, 
sem hann. Hún nam staðar uppi yfir höfði hans, og mælti 
til hans þessum orðum: „Sefur þú? Hefir þú gleymt mér, 
Akkilles? Þú afræktir mig ekki, meðan eg var á lífi, en gerir 
það nú, þegar eg er dauður. Jarða mig sem skjótast; eg vil 
komast inn um Hadesarhlið. Vofurnar, svipir dauðra manna, 
bægja mér langt í burt frá sér, og banna mér að komast til 
sín yfir fljótið; ráfa eg því svo búinn um hinn víðhliðaða 
Hadesarheim. Og rétt mér nú hönd þína, eg grátbæni þig. 
Þá er þér hafið brennt lík mitt, mun eg aldrei hverfa hingað 
framar aftur úr Hadesarheimi. Við munum ekki í lifanda lífi 
sitja saman og ráðslaga, langt í burt frá vinum vorum, því hin 
hryllilega Valkyrja, sú er mér hlotnaðist, þegar eg fæddist, 
heldur mér í opnu gini sínu. Það liggur og fyrir þér sjálfum, 
goðumlíki Akkilles, að láta líf þitt hjá borgarveggi hinna göfugu 
Trójumanna. En eitt vil eg nefna við þig og biðja þig 
fyrir, ef þú vilt gera það fyrir mig. Legg ekki bein mín langt 
frá beinum þínum, Akkilles; lát þau heldur vera hvor hjá 
öðrum, eins og við vorum upp fæddir saman í húsum ykkar, 
upp frá því að Menöytíus flutti mig ungan til ykkar frá Ópuntsborg, 
sökum hins hörmulega vígs, er eg vó, þann dag er eg 
var sá heimskingi að drepa son Amfídamants, þó óviljandi, af 
því eg reiddist út af kotrunni. Þá tók riddarinn Peleifur við 
mér í hús sitt, upp fæddi mig ástúðlega, og nefndi mig hersvein 
þinn. Svo vildi eg, að sama ílát geymdi bein vor beggja, 
gullkrukka sú, er hin heiðvirða móðir þín gaf þér“.

93   Hinn fóthvati Akkilles svaraði honum, og mælti: „Hví 
ertu, elskuvinur, kominn hingað til mín? Hví mælist þú til 
sérhvers þessa af mér? Eg skal gjarna veita þér það allt, og 
gera, sem þú mælist til. En kom þú nær mér, látum okkur 
faðmast um stundarsakir, og svala okkur svo á hinum fagnaðarlausa 
harmi“.

99   Að því mæltu rétti hann til hans hendur sínar, og náði 
honum þó ekki, því vofan fór ymjandi niður í jörðina, svo 
sem reykur. Akkilli varð bilt við, spratt á fætur, sló saman 
höndunum og mælti aumkunarlegum orðum: „Mikil undur! 
Sannlega eru þá og til vofur og svipir í Hadesarheimi, þó þær 
hafi með öllu ekkert fjörmagn. Því vofa hins vesala Patrókluss 
stóð hjá mér í alla nótt harmandi og grátandi, og mæltist til 
margs af mér, og var hún furðulega lík sjálfum honum“.

108   Þannig mælti hann, og vakti upp hjá þeim öllum mikla 
sorgarlöngun, og meðan þeir voru að gráta í kring um hinn 
vesla ná, birtist þeim hin rósfingraða Morgungyðja. Þá sendi 
Agamemnon konungur í allar búðir eftir múlum og mönnum, 
til að sækja við; yfir þeim var vaskur maður, Meríónes, hersveinn 
hins hrausta Idomeneifs. Þeir fóru og höfðu með sér 
bolaxir og vel snúna strengi, en múlarnir gengu á undan þeim. 
Þeir fóru lengi upp og ofan, sniðhallt og í króka; en er þeir 
komu upp á hálsa hins lækjótta Ídafjalls, þá tóku þeir til að 
höggva hinar hálaufguðu eikur með egglöngu eirvopni, og 
flýttu sér mjög; urðu dynkir miklir, er eikurnar féllu. Síðan 
flettu Akkear trjánum, og beittu múlunum fyrir; þrömmuðu 
múlarnir þá af stað, og fýsti þá mjög að komast í gegnum hina 
þykku runna ofan á jafnlendið. Allir þeir, er að skógarhögginu 
voru, báru sinn eikidrumbinn hverr; því svo hafði Meriónes 
lagt fyrir, sveinn hins hrausta Idomeneifs, og köstuðu þeir 
þeim niður á ströndina hverr að öðrum, þar er Akkilles hafði 
í hyggju að verpa haug mikinn handa Patróklus og sjálfum 
sér. En er þeir höfðu lagt niður viðinn, sem var geysimikill, 
um alla ströndina, þá settust þeir allir þar niður og biðu svo. 
En Akkilles bauð þegar hinum hergjörnu Myrmídónum að 
herklæðast, og hverjum að beita hestum fyrir kerru sína; en 
þeir brugðu við skjótt og fóru í vopn sín, stigu svo upp á vagnana, 
bæði hjástöðumenn og kerrusveinar; voru riddararnir 
fremstir, en þar kom á eftir mikill fjöldi fótgöngumanna, svo 
hundruðum skipti, en í miðjum flokknum var Patróklus borinn 
af félögum sínum; þeir höfðu skorið af sér hár sitt, köstuðu 
því á Patróklus, og huldu þar með allt líkið, en hinn ágæti 
Akkilles gekk að aftanverðu og hélt um höfuð Patróklus; 
hann var harmþrunginn mjög, því hann sendi þá hinn góða 
vin sinn til Hadesarheims.

138   En er þeir komu þangað, sem Akkilles vísaði þeim á, 
lögðu þeir líkið niður, og hlóðu þegar mikinn viðarköst. Hinn 
fóthvati, ágæti Akkilles að hafðist nú annað; hann gekk frá 
bálinu og skar af sér hið bleika höfuðhár sitt, er hann lét 
vaxa fljótsguðnum Sperkíus til dýrðar; var það bæði mikið og 
fagurt. Hann horfði þá út á hið dimmbláa haf, og mælti í 
þungu skapi: „Til einskis var það, Sperkíus, að Peleifur faðir 
minn hét á þig, að ef eg kæmist heim aftur til míns kæra föðurlands, 
þá skyldi eg skera hár mitt þér til dýrðar, og fórna 
helgri hundraðsfórn; svo skyldi eg og skera fimm tygi óvanaðra 
sauða ofan í uppsprettur þínar, á þeim stað sem blótlundur 
þinn er og hinn ilmandi blótstalli. Þessu hét hinn gamli 
maður, en þú hefir ekki látið framgengt verða, það er hann 
ætlaðist til. Nú með því eg mun ekki aftur heim koma til 
míns kæra föðurlands, þá vil eg gefa kappanum Patróklus 
hár mitt, að hann hafi það með sér héðan“.

152   Að því mæltu lagði hann hárið í hendur vinar síns, og 
vakti hjá öllum harmfýsi mikla, og þar mundu þeir hafa 
verið að harma til sólseturs, ef Akkilles hefði ekki skjótlega 
gengið til Agamemnons og mælt til hans: „Þig kveð eg að 
þessu, Agamemnon, því hermenn Akkea munu helzt hlýða 
atkvæðum þínum. Af harmi má fá sig fullsaddan. Lát þú 
nú Akkea fara héðan frá bálinu, hvern til sín, og seg þeim 
að búa til náttverðar; en vér, sem helzt eigum að annast hinn 
dauða, skulum starfa að brennunni, og skulu líkmennirnir 
vera eftir hjá oss“.

161   En er Agamemnon herkonungur heyrði þetta, þá lét 
hann herinn þegar fara til hinna jafnbyrðu skipa, hvern til 
sín, en líkmennirnir voru þar eftir og hlóðu köstinn. Þeir 
gerðu bál hundrað fóta á hvern veg, og lögðu líkið efst upp á 
bálið, harmþrungnir í hjarta. Þeir flógu marga feita sauði og 
mörg bjúghyrnd drattandi naut hjá bálinu, og gerðu þau til. 
Hinn hugstóri Akkilles tók mörinn úr þeim öllum og huldi 
með líkið frá höfði til fóta, og hlóð þar í kring hinum flegnu 
kroppum; hann lagði á bálið krukkur með hunangi og smyrslum, 
og setti þær upp við líkbekkinn; fjórum hnarreistum hestum 
varp hann á bálið með miklu snarræði, og andvarpaði 
þungan. Konungurinn átti níu borðhunda; tvo af þeim hjó 
hann á háls, og kastaði á bálið, svo og tólf hraustum sonum 
enna hugstóru Trójumanna, og hjó þá áður með eirvopni, því 
hann hafði stór hermdarverk í hug. Síðan skaut hann þar í 
járnóðum eldi, til að vinna upp viðarköstinn. Þá hljóðaði hann 
upp, og kallaði á vin sinn með nafni: „Heill veri þú, Patróklus, 
einnig í Hadesarhíbýlum; nú skal eg enda allt, sem eg hét 
þér fyrrum. Eru hér nú tólf hraustir synir enna hugstóru Trójumanna, 
og etur nú eldur þá alla saman þér til ágætis, en eld 
mun eg ekki eta láta Hektor Príamsson, heldur skulu hundar 
eta hann“.

184   Þessu hótaði Akkilles, en ekki unnu hundar að Hektori; 
því Afrodíta, dóttir Seifs, varði hann fyrir hundunum nætur og 
daga; smurði hún hann með himnesku rósaviðsmjöri, svo 
hann ekki skyldi hruflast, þó Akkilles drægi hann. En Febus 
Appollon færði yfir hann dimmblátt ský af himni til jarðar, 
og huldi allt það svæði, er líkið tók yfir, svo magn sólarinnar 
skyldi ekki skræla holdið utan á sinum hans og limum.

[Mynd: Bálför Patróklusar.]

192   Nú vildi ekki kvikna í báli hins dána Patrókluss. Þá 
hugsaðist hinum fóthvata, ágæta Akkilli eitt ráð: hann gekk 
frá kestinum, og hét á tvo vindaguði, Norðra og Vestra, og 
lofaði þeim fögrum blótum; hann dreypti og oft af gullnu 
keri, og bað þá koma, svo líkin léki sem fyrst í ljósum loga 
og viðurinn brynni skjótt. Hin fráa Íris heyrði bænir hans, og 
fór með boðskap til Vindaguðanna; sátu þeir allir saman að 
gildi heima hjá hinum andhvassa Vestra. Íris kom hlaupandi, 
og nam staðar á steinþröskuldinum. En er þeir litu hana 
augum, spruttu þeir allir upp, og bauð hverr þeirra henni til 
sín; en hún kvaðst ekki vilja sitja, og mælti: „Eg má ekki 
sitja, því eg ætla að fara aftur til Ókeansstrauma, til Eþíópalands; 
þar færa Eþíópar hundraðsfórnir hinum ódauðlegu goðum, 
og þar ætla eg og að sitja að blótveizlu. En Akkilles biður 
ykkur Norðra og hinn hvínanda Vestra að koma, og lofar 
ykkur fríðum blótum, til að kveikja í viðarkesti þeim, er 
Patróklus liggur á, sá er allir Akkear harma nú mjög“.

212   Að því mæltu fór Íris burt, en þeir Vestri þustu báðir 
með geysimiklum gný og ráku undan sér skýin. Brátt komust 
þeir út að hafinu, til að blása þar, og reis þá upp bylgja undan 
hinum þjótanda blæstri þeirra. Þá komu þeir til hins frjóvsama 
Trójulands, og steyptu sér á viðarköstinn, og þaut þá upp 
geysilegur eldur. Þeir blésu snjallt alla nóttina báðir saman, 
og skutu loganum upp úr kestinum. Hinn hvati Akkilles hélt 
alla nóttina á tvíkeri, jós með því vín af gullnu skaftkeri, og 
steypti niður, og vætti jörðina; hann kallaði um leið á vofu 
hins vesla Patrókluss. Svo sem faðir harmar, þá hann brennir 
bein sonar síns, sem dáið hefir nýkvæntur og hryggt með láti 
sínu hina veslu foreldra sína: svo harmaði Akkilles, þá hann 
brenndi bein vinar síns; hann vafraði fram með bálinu og andvarpaði 
ótt.

226   Um það leytið að morgunstjarnan kemur til að boða 
dagsljósið á jörðinni, og morgungyðjan, íklædd sóllauksmöttli, 
dreifir sér þar á eftir yfir hafið: í það mund rénaði bálið og 
loginn hvarf; fóru þá vindaguðirnir aftur heim til sín yfir 
hið þrakneska haf, en það drundi og æddi af ylgju. Peleifsson 
gekk burt frá brennunni annan veg, og lagðist niður, því hann 
var þreyttur, og féll skjótt yfir hann sætur svefn. Þá áttu þeir 
fund með sér Atreifsson og menn hans, og varð ys mikill og 
hark, er þeir gengu á fundinn. Við það vaknaði Akkilles; settist 
hann þá upp og mælti til þeirra: „Þú Atreifsson, og þér 
aðrir höfðingjar af alþjóð Akkea, slökkvið fyrst allan uslann, 
svo vítt sem eldsmagnið hefir náð yfir, með skæru víni; því 
næst skulum vér safna saman beinum Patrókluss Menöytssonar, 
og leita þeirra vandlega; er þar mjög að vísu að ganga, því 
hann var lagður á mitt bálið, en hitt annað var brennt yzt, 
hvað innan um annað, bæði menn og hestar; skulum vér 
leggja beinin í gullskál, og láta vera tvö mörlög um þau; þar 
skulu þau liggja, þar til er eg fer sjálfur inn í Hadesarheim. 
Eg vil láta gera haug, ekki mjög mikinn, heldur rétt mátulegan, 
síðan skulu þér, Akkear, sem verðið eftir við hin margþóftuðu 
skip eftir minn dag, gera hauginn bæði víðan og 
hávan“.

249   Þannig mælti hann, en þeir hlýddu hinum fóthvata 
Peleifssyni, slökktu fyrst uslann með skæru víni, svo vítt sem 
logann hafði lagt og öskuhrúgan náði, tíndu svo upp harmsfullir 
þau hin hvítu bein hins góða félaga síns, og létu þau 
í gullskál og tvöfalt lag af mör, settu svo skálina inn í búð, og 
breiddu smágjört línklæði yfir. Þeir afmörkuðu hauginn umhverfis, 
og lögðu undirstöðurnar í kring um bálið, og urpu 
svo hauginn. Þegar þeir höfðu orpið hauginn, ætluðu þeir burt, 
en Akkilles hélt fólkinu aftur og lét það setjast á einum víðum 
leikvelli. Þá lét hann færa verðlaunin frá skipunum; voru það 
katlar og þrífætingar, hestar og múlar, haussterkir uxar, fagurbeltaðar 
konur og gráleitt járn.

262   Fyrst ákvað hann fögur verðlaun fyrir hina skjótfæru 
riddara; hinum fyrsta ætlaði hann að leikslaunum konu, þá 
er vel var að sér í ágætum hannyrðum, og tuttugu og tveggja 
mæla þrífæting, eyrðan; hinum næsta ætlaði hann sex vetra 
gamla hryssu, ótamda, fylfulla að múlfyli; hinum þriðja 
fallegan ketil, er aldrei hafði á eld komið, og tók fjóra mæla, 
og svo fagur, sem hann átti að sér að vera; hinum fjórða 
tvær vættir gulls; hinum fimmta óeldborna tvískál. Þá stóð 
Akkilles upp, og mælti til Argverja:

272   „Þú Atreifsson, og þér aðrir fagurbrynhosaðir Akkear! 
Nú eru hér fram sett á leikmótinu þau sigurlaun, er ætluð eru 
riddurum. Nú ef vér Akkear ættum að leika öðrum manni 
til vegs, þá mundi eg upp taka hin fyrstu verðlaun og hafa 
með mér til búðar minnar; því þér vitið, hve hestar mínir 
eru öllum hestum betri að kostum, þar eð þeir eru goðkynjaðir; 
gaf Posídon þá Peleifi föður mínum, en hann aftur mér. 
Nú mun eg fyrir þá sök vera kyrr, og hinir einhæfðu hestar 
mínir, að þeir hafa nú misst hins fræga og ágæta kerrusveins, 
er þeim var svo góður, að hann þvoði þá margoft í hreinu vatni 
og steypti tæru viðsmjöri yfir fax þeim; híma þeir nú og 
harma hann, og lafa föx þeirra til jarðar; svo standa þeir 
hryggir í hjarta. Veri þá einhverr annar til af herliði Akkea, 
sá er vel treystir hestum sínum og kerru“.

287   Þannig mælti Peleifsson. Þá þyrptust hinir skjótfæru 
riddarar saman. Fyrstur allra gekk fram herkonungurinn 
Evmelus Admetusson; hann var allra manna reiðfimastur. Næst 
honum gekk fram hinn sterki Díómedes Týdeifsson, og leiddi 
undir ok hina tróversku hesta, þá er hann hafði eitt sinn tekið 
af Eneas, þegar Appollon bjargaði honum undan. Næst honum 
gekk fram hinn bleikhári, seifborni Menelás Atreifsson; 
hann leiddi fráa hesta undir ok, Rauðku Agamemnons og 
Sokka sinn; þá hryssu hafði Ekepólus Ankísesson gefið Agamemnoni 
að gjöf, til þess að hann þyrfti ekki að fara með 
honum til hinnar veðurnæmu Ilíonsborgar, heldur mætti vera 
kyrr heima og skemmta sér þar; bjó Ekepólus í enni landvíðu 
Sikýonsborg, og hafði Seifur veitt honum auð fjár; þá hryssu 
leiddi Menelás nú undir ok, og var hún mjög fús til veðhlaupsins. 
Antílokkus var hinn fjórði er bjó hina faxprúðu hesta 
sína, hinn frægi sonur Nestors, hins göfuglynda konungs, Neleifssonar. 
Kerru Antílokkusar drógu fótfráir hestar pýlverskir. 
Faðir hans gekk til hans og lagði honum góð ráð, gætinn faðir 
greindum syni:

306   „Þó þú sért allungur, Antílokkus, þá hafa þeir þó unnt 
þér, Seifur og Posídon, og kennt þér alls konar kerruleikfimni, 
og er því ekki stór þörf að fræða þig í þeirri mennt. Þú 
kannt að hverfa hestunum í kring um marksúluna. En hestar 
þínir eru helzt til seinir á skeiði, og uggir mig, að þú munir 
illt af því hljóta. Hinir hafa að vísu skjótari hesta, en ekki 
kunna þeir fleiri leikbrögð, en þú. Heyr nú, vinur, lát þér 
til hugar koma alls konar vélfimni, svo þú farir ekki á mis við 
sigurlaunin. Meiru orkar skógarhöggsmaður með ráðum, en 
afli; með ráðum stýrir skipstjórnarmaður enu örskreiða skipi, 
þegar það hrekst af vindum úti á hinu dimmbláa hafi, og með 
ráðum sigrar kerrustýrir kerrustýri. Sá sem að eins treystir 
hestum sínum og kerru sinni, hann kringsólar hér og hvar 
ráðlauslega úti á víðum vangi, hestar hans villast á skeiðvellinum, 
og hann ræður ekki við þá. En hinn, sem sér hag sinn, 
enn þótt hann aki lakari hestum, hann hefir alla jafna augun 
á marksúlunni, stefnir nálægt henni, og man eftir því fyrst 
og fremst, að halda hestunum á fullu skeiði með ólarsvipunum; 
hann heldur alltaf stöðugt rásinni, og hefir gát á þeim, 
sem á undan honum er. Nú skal eg skilmerkilega lýsa fyrir 
þér marksúlunni, og muntu þá ekki villast á henni. Upp af 
jörðinni stendur þurrt tré, svo sem faðmslangt; það er annaðhvort 
eikitré eða tyrvitré, og fúnar það ekki, þó vætur séu. 
Sínu hvoru megin trésins eru settir niður tveir steinar á renniskeiðsbugnum, 
og er sléttur skeiðvöllur þar til beggja handa. 
Er tré þetta annaðhvort líksúla yfir leiði einhvers manns, sem 
fyrir löngu er dáinn, eða það er marksúla, sem fornmenn hafa 
reist þar, og nú hefir hinn fóthvati, ágæti Akkilles gert tréð 
að skeiðmarki. Þú skalt halda sem næst trénu, og aka kerrunni 
og hestunum rétt þar hjá, en sjálfur skaltú halla þér lítt 
það í hinum fagurriðna kerrustól til vinstri hliðar við hestana; 
skaltú þá keyra á hægra hestinn og hotta á hann, og slaka 
við hann í hendi þér á taumunum, en vinstri hestur þinn skal 
sneiða svo nærri marksúlunni, að þér sýnist, sem hjólnöfin 
strjúkist með súluröndinni, en varastu að koma við steininn, 
svo þú meiðir ekki hestana og brjótir kerruna; munu hinir hafa 
gaman af því, en þú sjálfur svívirðingu; far heldur, sonur, 
varlega og gætilega. Því ef þú kemst á skeiðinu fram um við 
marksúluna, þá mun engi, sem á eftir hleypir, fá náð eða 
komizt fram hjá þér, og ekki þó hann hleypti eftir þér hinum 
goðkynjaða Aríon, þeim hinum fráa hesti Adrastusar, er kyn 
sitt átti að rekja til goðanna, eða hinum ágætu hestum Laómedons, 
sem hér hafa alizt upp“.

349   Að því mæltu settist Nestor Neleifsson aftur á sinn stað, 
þá er hann hafði sagt syni sínum allt það, sem mest á reið.

351   Meríónes var hinn fimmti, er bjó hina faxprúðu hesta 
sína til hlaups. Þeir stigu nú upp í kerrustólana, og köstuðu 
hlutum; hristi Akkilles hlutina, og stökk upp hlutur Antílokkuss 
Nestorssonar; næst honum hlaut Evmelus konungur; 
þar næst hinn spjótfrægi Menelás Atreifsson; þar næst hlaut 
Meríónes, og síðast Týdeifsson, sem var langhraustastur þeirra 
allra. Nú stóðu þeir allir í röð, hverr út frá öðrum, en Akkilles 
vísaði þeim á, hvar skeiðmörkin voru, langt úti á hinum slétta 
velli; setti hann til gæzlumanns hinn goðumlíka Fenix, hersvein 
föður síns; skyldi hann hafa gætur á veðhlaupinu og 
segja þar satt frá.

362   Nú hófu þeir allir jafnsnemma svipurnar á loft uppi 
yfir hestunum, slógu á þá snöggt með ólunum, og kölluðu 
að þeim með orðum; bar þá skjótt yfir völlinn upp frá skipunum; 
stóð rykmokkurinn, sem reis undan brjóstum þeirra, 
sem ský eða hvirfilbylur, en föxin flöksuðust í vindstrokunni. 
Kerrurnar flugu ýmist ofan að hinni margfrjóvu jörð, ýmist 
gönuðu þær hátt í loft upp; en ökumennirnir stóðu uppi í 
kerrustólunum; barðist hjarta í brjósti hverjum þeirra, því 
allir vildu sigurinn hafa; eggjaði hverr sína hesta, en þeir 
flugu í einum rykmokk yfir völlinn.

373   En er hinir fráu hestar voru á síðasta hluta skeiðsins 
og runnu aftur fram að hinum gráa sæ, þá sást bezt atgjörvi 
hvers hests fyrir sig, því þá þreyttu þeir skeiðið í sífellu. Þá 
bar hinar fótfráu hryssur Feresniðja skjótt fram frá hinum. 
Á eftir þeim runnu hinir tróversku graðhestar, er Díómedes 
átti, og var allskammt milli þeirra og Evmelushrossa; því svo 
sýndist, sem graðhestarnir mundu ætla að stökkva upp á kerrustólinn, 
og varð bak Evmelusar og hinar breiðu herðar hans 
varmar af blæstri hestanna, því þeir lágu ofan á honum með 
höfuðin, þá er þeir flugu áfram, og nú hefði Týdeifssonur 
annaðhvort komizt fram hjá Evmelusi, eða þá gert tvísýnt um 
sigurinn, ef Febus Appollon hefði ekki haft hatur á Týdeifssyni, 
og skaut hinni fögru svipu úr hendi hans. Díómedes varð 
reiður, svo að tárin streymdu af augum hans, er hann sá, að 
hryssurnar hlupu þá miklu harðara en áður, en að hans hestar 
seinkuðu sér, er þeir runnu keyrislaust. Aþena varð þess brátt 
vör, að Appollon hafði gert Týdeifssyni óleik, og hljóp hún 
því mjög skjótt eftir þjóðhöfðingjanum, fékk honum svipuna 
aftur, og kom fjöri í hesta hans. Síðan fór gyðjan í heiftarhug
eftir Admetussyni, og braut í sundur okið fyrir honum; 
hlupu hryssurnar þá afleiðis, og kerrustöngin rakst niður í 
jörðina, en hann valt sjálfur úr kerrustólnum ofan með hjólinu, 
og hruflaðist á olnbogum, munni og nefi, en ennið fyrir 
ofan brýrnar rispaðist; fylltust þá augu hans með tárum, og 
þá komst ekki upp sú hin rómfulla rödd hans. Týdeifsson hélt 
nú hinum einhæfðu hestum sínum fram hjá honum, og var 
nú kominn langt á undan öllum hinum, því Aþena kom fjöri 
í hesta hans og veitti honum sjálfum sigur, en næstur honum 
var hinn bleikhári Menelás Atreifsson. Þá hét Antílokkus á 
hesta föður síns: „Haldið á skeiðinu, og rennið báðir sem hvatlegast. 
Ekki bið eg ykkur að keppa við hesta hins herkæna 
Týdeifssonar, sem fremstir eru, því Aþena hefir nú veitt þeim 
fráleik og unnt honum sjálfum sigurs. En náið í flughasti hestum 
Atreifssonar, og verðið ekki seinni. Látið ekki Rauðku, 
merina, gera ykkur skömm til. Hví eruð þið á eftir, gæðingarnir? 
Það segi eg ykkur fyrir satt, og það skal framgengt 
verða: þið skuluð enga hjúkrun fá hjá þjóðhöfðingjanum 
Nestori, heldur mun hann þegar drepa ykkur með hvössu 
eirvopni, ef við af skeytingarleysi hreppum óæðri verðlaunin. 
Heyrið, verið nú samtaka, og skundið sem hvatlegast, en eg 
skal hafa brögð við, og sjá til að smokka mér fram hjá honum 
á þrönga veginum, og skal hann ekki komast þar fram, svo 
eg viti ekki af“.

417   Svo mælti hann, en hestarnir óttuðust heitingar konungsins, 
og runnu fram harðara nokkura stund. En brátt þar 
eftir sá hinn vígglaði Antílokkus, hvar var þröngur vegur 
djúpur; það var gróf nokkur; hafði vetrarvatnið safnazt þar 
saman og brotið af þjóðbrautina og dýpkað allan jarðveginn. 
Menelás ók í þessa gróf, til þess aðrir ræki sig ekki á hann. En 
Antílokkus ók hinum einhæfðu hestum til hliðar út af veginum, 
fór í svig við hann, skammt frá honum, og sókti fast áfram. 
Þá varð Atreifsson hræddur, og kallaði, svo Antílokkus heyrði: 
„Þú ekur ógætilega, Antílokkus; haltu við hestana, því vegurinn 
er þröngur; þú getur bráðum ekið fram hjá mér, þar sem 
vegurinn er breiðari; eg er hræddur um, að þú lendir á kerru 
minni og verðir okkur báðum að skaða“.

429   Þannig mælti Menelás, en Antílokkus lét sem hann 
heyrði ekki, og ók miklu harðara en áður, og keyrði á með 
svipunni. Svo langt sem leiktafla flýgur, þegar ungur kappi, 
sem reynir æskumagn sitt, reiðir hana yfir öxl sér og kastar 
henni, svo langt hlupu hestarnir fram fyrir, en hestar Atreifssonar 
drógust aftur undan, því Menelás gerði það með vilja, 
að keyra hestana lint, til þess hinum einhæfðu hestum lenti 
ekki saman í grófinni, og velti um hinum fagurriðnu kerrustólum, 
og félli þeir svo sjálfir til jarðar af sigurkappinu. Hinn 
bleikhári Menelás hrakti hann í orðum, og mælti til hans: „Engi 
maður er illskiptnari en þú, Antílokkus. Snáfaðu burt. Þá sögðum 
vér ósatt, Akkear, er vér kölluðum þig vitran mann. En 
allt fyrir það skaltu ekki svardagalaust komast að sigurlaununum“.

442   Að því mæltu hét hann á hesta sína, og mælti; „Gerið 
það fyrir mig, verið ekki svo latir, standið ekki svo hugdaprir. 
Hestarnir þarna munu fyrr lýjast í fótum og knjám, en þið, 
því þá skortir æskufjör hvorn tveggja“.

446   Svo mælti Menelás, en hestarnir hræddust nokkuð svo 
átölur konungsins, og runnu enn harðara, og drógu skjótt eftir 
hinum.

448   Argverjar sátu á leikmótinu og horfðu á hestana, er 
þá flugu í einum rykmokk eftir vellinum. Idomeneifur, foringi 
Kríteyinga, kom fyrstur auga á hestana, því hann sat fyrir 
utan leikmótið, hæst allra, á einum víðsýnum hól. Hann heyrði 
nú til eins, sem hottaði hátt, og þekkti hann, þó hinn væri 
langt frá honum; kom hann auga á einn allreisulegan hest, 
er á undan rann; hann hafði hvítan blett í enni, kringlóttan, 
sem mána, en allannarstaðar var hesturinn dumbrauður. Idomeneifur 
stóð þá upp, og mælti til Argverja: „Kærir vinir, þér 
fyrirliðar og höfðingjar Argverja, kem eg einn auga á hestana, 
eða sjáið þér þá og? Mér sýnast nú aðrir hestar vera á undan, 
og svo virðist mér, sem kerrusveinninn sé annar; en hryssunum, 
sem voru fljótastar upp eftir, mun eitthvert slys hafa viljað 
til á vellinum, því eg sá þær fyrst hlaupa í kring um marksúluna, 
en nú get eg hvergi séð þær, þó augu mín hvarfli um 
kring og horfi um allan Trójuvöll. Eða þá taumarnir hafa 
skroppið úr höndum kerrusveinsins, svo hann hefir ekki getað 
stýrt hestunum kringum marksúluna, og hefir því mistekizt 
kringsólið; hygg eg hann þá hafa dottið út og brotið kerruna 
í sundur; hefir þá komið ofboð á hryssurnar, og hafa þær þá 
hlaupið í gönur. Heyrið, standið nú upp og lítið á. Eg sé það 
ekki glöggt, en þó sýnist mér maðurinn vera hinn sterki Díómedes, 
sonur hins reiðfima Týdeifs, etólskur að kyni, sem 
nú er konungur yfir Argverjum“.

473   Hinn skjóti Ajant Öyleifsson atyrti hann nú með smánarorðum: 
„Hví fleiprar þú svo of snemma, Idomeneifur? Hinar 
háfetuðu hryssur eru þarna langt upp frá, og hlaupa eftir 
hinum víða velli. Hvorki er, að þú sért svo miklu yngstur allra 
Argverja, né heldur að þú hafir skarpskyggnari augu í höfði 
þér, en allir aðrir. Nei, þú ert jafnan vanur að vera kjaftfor. 
Ekki er vert fyrir þig að vera svo orðhvatur, því hér eru aðrir 
viðstaddir, sem betur sjá, en þú. En þetta eru hryssur Evmelusar, 
og eru þær enn fremstar, svo sem þær voru áður; en hann stendur 
sjálfur á kerrunni, og heldur um ólarnar“.

482   Foringi Krítarmanna varð reiður, og svaraði honum: 
„Bæði er, Ajant, að þú ert mesti orðhákur, og þó illgjarn, enda 
skortir þig allt annað við Argverja, því þú ert óvægur í geði. 
Komdu nú til, við skulum veðja annaðhvort um þrífæting eða 
ketil, og taka báðir Agamemnon Atreifsson til gjörðarmanns 
um það, hverr fremstu hrossin eigi, svo þú kannist við það, 
þegar þú fer að bæta fyrir þig“.

488   Svo mælti Idomeneifur, en hinn skjóti Ajant Öyleifsson 
reiddist, er hann svaraði illu um, og reis upp þegar. Og 
nú hefði hvortveggi haldið lengra fram deilunni, ef Akkilles 
hefði ekki staðið upp sjálfur og tekið til orða: „Skiptizt nú ekki 
lengur við illum reiðimálum, þið Ajant og Idomeneifur. Slíkt 
sæmir ekki. Þið munduð lá öðrum, ef hann gerði annað eins. 
Heyrið, setjizt nú á leikmótið og horfið á hestana. Þeir, sem 
um sigurinn keppa, munu bráðum koma hér, og þá fær 
hvorr ykkar að vita, hverjir af hestum Argverjum eru á eftir, 
og hverjir á undan“.

499   Þannig mælti Akkilles. Þá var Týdeifsson kominn rétt 
að þeim. Hann ók hart, og keyrði alltaf upp á með svipunni, 
reiddri yfir öxl sér, en hestarnir reistu sig hátt upp, og bar þá 
skjótt yfir. Moldrokurnar gengu alltaf yfir kerrusveininn, en 
kerrurnar, búnar gulli og tini, runnu eftir hinum fótfráu hestum, 
og lítið sást votta fyrir förum eftir hjólrendurnar að aftanverðu 
í lausri moldinni, en hestarnir flýttu sér og flugu áfram. 
Díómedes nam nú staðar á leikmótinu, vall þá mikill sviti 
niður af hestunum, bæði af hálsum þeirra og brjóstum. Diómedes 
stökk ofan úr hinum ljómanda kerrustól, og reisti svipuna 
upp við okið. Hinn hrausti Stenelus var ekki seinn til, hann 
tók skjótlega sigurlaunin, og fékk hinum hugdjörfu félögum 
sínum konuna og hinn eyrða þrífæting að fara burt með; 
síðan beitti hann hestunum frá.

514   Næstur honum ók Antílokkus, niðji Neleifs, sinni kerru; 
hann hafði komizt fram fyrir Menelás með brögðum, en ekki 
með fráleik. Ei að síður hélt Menelás hinum fráu hestum sínum 
eftir honum. Svo langt sem hestur stendur frá hjólinu, sá 
er dregur á harða hlaupi eigandann á kerru sinni yfir völlinn; 
leika þá yztu broddarnir af tagli hestsins við hjólrendurnar, 
en hjólið rennur mjög nálægt, og er ekki langt bil 
milli þess og hestsins, sem skeiðar eftir víðum vellinum: ekki 
var Menelás þá lengra á eftir hinum ágæta Antílokkus, en í 
fyrstu var hann allt að töfluskoti á eftir; en hann dró fljótt 
eftir, því hið ágæta fjör hinnar faxprúðu Rauðku, merar Agamemnons, 
fór alltaf vaxandi; og ef báðir hefðu haldið lengra 
fram skeiðinu, þá hefði Menelás ekið fram hjá honum og 
tekið af öll tvímæli. Meriónes, hinn vaski hersveinn Idomeneifs, 
varð spjótsnari á eftir hinum víðfræga Menelási; því 
hinir faxprúðu hestar hans voru seinfærastir, en hann sjálfur 
óharðskeyttur að aka kerru í kappreiðum. Admetusson kom 
langsíðast allra; hann dró hina fögru kerru, en rak hrossin á 
undan sér. En er hinn fóthvati, ágæti Akkilles sá hann, kenndi 
hann í brjósti um hann; gekk hann þá fram fyrir Argverja, 
og mælti skjótum orðum: „Þar kemur hraustasti maðurinn, og 
er seinastur, og rekur hina einhæfðu hesta. Heyrið, gefum honum 
önnur verðlaunin, því það er sanngjarnt; en Týdeifssonur 
skal öðlast hin fyrstu“.

539   Svo mælti hann, en allir tóku vel undir það, sem hann 
mælti til. Og nú hefði hann gefið honum hryssuna, með því 
Akkear voru því samþykkir, ef Antílokkus, sonur hins hugstóra 
Nestors, hefði ekki risið upp og svarað Akkilli Peleifssyni með 
réttu: „Mjög mun eg reiðast þér, Akkilles, ef þú fer því fram, 
sem nú mæltir þú, þar er þú ætlar að taka frá mér verðlaunin, 
fyrir þá sök að slysið henti kerru hans og hina fljótu hesta, svo 
og sjálfan hann, þó hann sé hraustur maður. En hann hefði 
átt að heita á hina ódauðlegu guði; þá hefði hann ekki orðið 
síðastur allra á skeiðinu. Nú ef þú kennir í brjósti um hann, 
og sé hann þér ástkær, þá áttú í búð þinni nóg af gulli og 
eiri og sauðfé, svo og ambáttir, og einhæfða hesta. Tak þú 
eitthvað af þessu, og gef honum síðar, enda þó meiru nemi, en 
verðlaunin, eður og gef þú nú þegar, svo Akkear unni þér 
lofs fyrir. En hryssuna læt eg ekki. Komi hverr, sem vill berjast 
við mig um hana, og reyni sig“.

555   Svo mælti hann, en hinn fóthvati, ágæti Akkilles brosti 
þá, og þókti vænt um Antílokkus, því hann var vinur hans og 
kær honum; hann svaraði honum nú skjótum orðum og mælti: 
„Með því þú ræður mér, Antílokkus, að gefa Evmelus önnur 
verðlaun frá sjálfum mér, þá skal eg nú gera það. Eg skal 
gefa honum brynju þá, er eg tók af Asteropeus; hún er af eiri, 
og steypt um hana utan fögru tini, og mun honum góður 
gripur í þykja“.

563   Að því mæltu bað hann Átómedon, hinn kæra félaga 
sinn, að sækja brynjuna til búðarinnar, en hann fór og færði 
honum hana.

566   Nú stóð Menelás upp á meðal þeirra; honum var sárt í 
hug, og ákaflega reiður Antílokkusi. Kallari lét sprota koma í 
hendur honum, og bað Argverja þegja. Síðan mælti hinn goðumlíki 
kappi:

570   „Þú Antílokkus, sem áður varst vitur maður, en að þú 
skulir hafa gert slíkt! Þú hefir smánað atgjörvi mína, og tafið 
fyrir hestum mínum, með því þú hleyptir þínum hestum fram 
fyrir, og voru þó þínir hestar miklu verri, en mínir. Heyrið nú, 
þér fyrirliðar og höfðingjar Argverja, dæmið nú eftir málavöxtum 
meðal hvors tveggja okkar, en hvorugum í vil, að 
aldrei segi neinn af hinum eirbrynjuðu Akkeum: Menelás beitti 
Antílokkus vélum og tók frá honum hryssuna, af því hestar 
hans voru miklu verri, en hann sjálfur voldugri og aflameiri. 
En eg skal nú sjálfur leggja úrskurðinn á, og vona eg, að engi 
Danáa álasi mér fyrir það, því úrskurðurinn skal vera réttur. 
Ger svo vel, seifborni Antílokkus, kom hingað, svo sem siður 
er til, statt fyrir framan hestana og kerruna, og halt í hendi 
þér á hinni mjóu svipuól, er þú keyrðir með áður, legg svo 
hönd þína á hestana, og sver við hinn jarðkringjanda Landaskelfi, 
að þú hafir ekki viljandi hindrað kerru mína“.

586   Hinn vitri Antílokkus svaraði honum: „Vertu nú góður, 
því eg em miklu yngri, en þú, Menelás konungur, en þú eldri 
og framar en eg. Þú veizt, hversu ungum manni er títt að yfirsjást, 
því hugur hans er fljótfær og ráðdeildin lítil. Vert því 
þolinmóður. Eg vil gjarna gefa þér hryssu þá, er eg vann 
til; og þó þú vildir að auki heimta annað meira úr sjálfs míns 
eigu, þá vil eg heldur gefa þér það þegar í stað, heldur en að 
missa hylli þína, seifborni konungur, og verða brotlegur við 
guðina“.

596   Að því mæltu tók sonur ens hugstóra Nestors hryssuna 
og seldi í hendur Menelási; þá varð glatt hjarta hans, svo sem 
dögg á axi á þroskuðu korni, þegar akrarnir standa fullsprottnir; 
svo varð glatt hjartað í brjósti þínu, Menelás. Hann mælti 
þá til hans skjótum orðum: „Nú vil eg gjarna láta til við þig, 
Antílokkus, þó mér áður þækti fyrir; því þú hefir ekki verið 
áður kviklyndur eða léttúðugur, þó bernskan sigraði nú vit 
þitt. En varast skaltu það hér eftir, að gabba þér meiri menn. 
Ekki mundi auðveldlega nokkur annar af Akkeum hafa talið 
mér hughvarf nú; en þú hefir margt þolað og margar þrautir 
haft mín vegna, og svo bæði hinn góði faðir þinn og bróðir 
þinn. Þess vegna vil eg víkjast vel undir, er þú fer bónarveg 
að mér, og vil eg gefa þér hryssuna, enn þótt hún sé mín, svo 
þeir, sem hér eru viðstaddir, komist að raun um, að hugur 
minn er aldrei ofstopafullur eða óvæginn“.

612   Þá hann hafði þetta mælt, fékk hann Nóemoni, félaga 
Antílokkusar, hestinn, til að fara með hann, en tók sjálfur hinn 
ljómanda ketil. Meríónes, sem var hinn fjórði í kerruleiknum, 
fékk tvær vættir gulls. Þá voru eftir fimmtu sigurlaunin; það 
var tvískálin; hana gaf Akkilles Nestori; bar hann hana fram 
á leikmóti Argverja, gekk til Nestors og mælti: „Tak nú 
við, gamli maður, þetta skal vera þér menjagripur, í minningu 
bálfarar Patrókluss, því ekki muntu framar sjá hann með Argverjum. 
En þessi sigurlaun gef eg þér utanleiks, því hvorki 
muntú nú leika hnefleik, eða glíma, eða ganga í spjótaleik, 
eða hlaupa skeið, því nú beygir þig hin þungbæra elli“.

624   Að því mæltu fékk hann honum skálina, en Nestor 
tók glaður við, og mælti til hans skjótum orðum: „Víst er 
allt þetta satt, sem þú segir, sonur. Nú eru fætur Hrólfs farnar, 
vinur, og hendur mínar leika nú ekki eins fimlega og áður 
beggja megin axlanna. Eg vildi óska, að eg væri nú í þeim 
blóma aldurs, og afl mitt væri svo óbilugt, sem það var, í þann 
tíð að Epear gerðu útför Amarynkeifs konungs í Búprasíonsborg, 
og konungssynir settu fram verðlaunin. Þá var engi maður 
jafnoki minn, hvorki af Epeum, né sjálfum Pýlverjum, né 
af hinum hugstóru Etólum. Eg sigraði Klýtómedes Enópsson 
í hnefaleik; og felldi Ankeus frá Plevronsborg, sem gekk til 
móts við mig í glímu; eg hljóp fram hjá Ifíklus á skeiði, og 
var hann þó hraustur maður; eg skaut spjóti lengra, en báðir 
þeir Fýleifur og Polýdórus. Aktorssynir voru þeir einu, er óku 
fram hjá mér í kerruleik; neyttu þeir þess, að þeir voru fleiri, 
en unnu mér ekki sigursins, því þá voru þar enn eftir stærstu 
verðlaunin, en þeir voru tvíburar; hafði annar ávallt taumhaldið 
og stýrði kerrunni, en hinn keyrði á með svipunni. 
Svona var eg fyrr meir, en nú er bezt, að hinir yngri menn 
leiki þess konar íþróttir; mér er nú bezt að una mér við elli 
mína, þó eg fyrrum væri mestu köppum meiri. En þú far og 
heiðra útför vinar þíns með kappleikum. En gjöf þessa vil eg 
gjarna þiggja, og gleðst hjarta mitt af því, að þú manst til 
mín, vinar þíns, og að þér er ekki úr minni liðið, hvern sóma 
eg á skilinn af Akkeum, og gjaldi guðirnir þér góða þökk fyrir 
þetta“.

[Mynd: Hnefaleikamenn.]

651   Þannig mælti Nestor, En er Peleifsson hafði hlýtt öllum 
lofsorðum Neleifssonar, gekk hann um mannsöfnuð Akkea, 
og kvað á verðlaun í hættulegum hnefaleik. Hann leiddi eftir 
sér þolinn múlasna, sex vetra gamlan, ótaminn, og batt hann 
á leikmótinu; var sá múll einhver hin torveldasta skepna til 
tamningar. Þeim, sem sigraður yrði, ætlaði hann eitt tvíker 
til launa. Hann stóð nú uppréttur, og mælti í viðurvist Argverja: 
„Þú Atreifsson, og þér aðrir fagurbrynhosaðir Akkear, 
nú bjóðum vér einhverjum tveimur mönnum, þeim er færastir 
eru, að leika aleflis-hnefleik. Þeim sem Appollon veitir afburð 
og allir Akkear verða ásáttir um, sá skal fá í laun hinn þolna 
múlasna, og hafa hann heim með sér til búðar sinnar; en sá, 
er sigraður verður, skal fá tvíker“.

664   Þannig mælti hann; reis þá upp Epeus Panopeifsson, 
mikill maður og hraustur, og alvanur hnefaleik. Hann fór 
höndum um hinn þolna múlasna, og mælti: „Gangi sá nær, 
sem vill öðlast tvíkerið, því það ætla eg, að engi af Akkeum, 
nema eg, hreppi múlasnann að sigurlaunum í hnefaleik, þar eð 
eg hrósa mér af því, að eg em maður færastur í þeim leik. 
Er það ekki nóg, að mig skortir vígkænsku við aðra? Engi 
maður getur kunnað allar íþróttir. En það segi eg óskorað, 
og það skal sannast, að eg skal merja í sundur allt holdið og 
brjóta í sundur beinin. Bezt er, að leikmenn þeir, er hér eru, 
séu hér eftir allir saman, svo þeir geti borið manninn til 
moldar, þegar hann er hniginn fyrir mér“.

676   Þannig mælti hann; en allir þögðu og létu hljótt um 
sig. Engi varð til að ganga fram móti honum, nema hinn 
goðumjafni kappi Evrýalus Mekisteifsson konungs Talajonssonar; 
sá Mekisteifur kom til Þebu forðum í erfi eftir hinn 
fallna Öydípus, og þá bar hann sigur af öllum Kadmeumönnum. 
Hinn spjótfrægi Týdeifsson bjó hann til leiksins, hughreysti 
hann með orðum, og óskaði mjög, að hann ynni sigur. Fyrst 
lagði hann hjá honum sveipu, og þar næst fékk hann honum 
vel sniðin ólarbönd af nautsleðri. En er þeir höfðu gyrt sig 
báðir, gengu þeir fram á leikmótið. Þeir hófu sig upp báðir 
undir eins til höggs og höfðu á lofti hinar þreknu hendur sínar, 
greiddu svo höggin, og fóru þá saman á víxl hinar þungu 
hendurnar, en marraði hræðilega í kinnbeinunum, og svitinn 
flaut af öllum limunum. Þá reis upp hinn ágæti Epeus, og laust 
Evrýalus á vangann, þegar hann var að skyggnast um eftir 
höggfæri. Stóð Evrýalus þá ekki lengi uppi eftir það, því hinir 
glæsilegu knjáliðir hans kiknuðu niður. Svo sem fiskur stökkur 
upp undan norðangráðinu við þarafulla strönd, og stingur 
sér svo djúpt niður í einhvern stórsjóinn: svo stökk Evrýalus 
upp við höggið. Hinn hugstóri Epeus tók þá til hans og reisti 
hann upp, en hinir kæru félagar hans skipuðu sér umhverfis 
um hann, og leiddu hann yfir leikmótið; drógust þá eftir 
honum fæturnir, en hann spýtti þykku blóði, og höfuðið 
hékk út á aðra hliðina. Þeir, sem leiddu hann, settu hann svo 
á milli sín; vissi hann þá ekki af sér. Þeir hinir sömu báru og 
með sér tvíkerið.

700   Brátt þar eftir á kvað Peleifsson hin þriðju verðlaun í 
erfiðum glímuleik, og sýndi Danáum verðlaunin. Þeim, er 
sigraði, ætlaði hann stóran þrífæting eldneytan; virðu Akkear 
hann fyrir tólf uxalög; en þeim, er sigraður yrði, ánefndi hann 
ambátt eina; hún kunni margs kyns hannyrðir, og virtu þeir 
hana fjögur uxalög. Akkilles stóð uppréttur, og mælti til Argverja 
á mótinu: „Gangið fram þér, er freista viljið þessa leiks“. 
Þannig mælti hann. Þá reis upp hinn mikli Ajant Telamonsson; 
þá stóð og upp hinn fjölráði Odysseifur; hann kunni 
mörg brögð. Þá er þeir höfðu gyrt sig báðir, gengu þeir fram 
á mitt leikmótið. Þeir tóku örmum hvorr um annan með sterkum 
átökum, svo sem sperrur tvær í hávu húsi, þær er góður 
húsasmiður hefir skeytt saman, til að aftra ofbeldi vindanna. 
Brakaði í bökum þeirra af hinum óþyrmilegu átökum, þegar 
þeir gerðu stóru rykkina; bogaði þá af þeim rennandi svitinn, 
og hlupu upp margir blóðrauðir þrimlar á síðunum og herðunum, 
en þeir kepptust einlægt eftir sigrinum, til að öðlast 
hinn velsmíðaða þrífæting. En hvorki gat Odysseifur fellt 
Ajant og slengt honum til jarðar, né heldur gat Ajant það, 
því hinn sterki Odysseifur stóð fast í móti. Nú sem hinum 
fagurbrynhosuðu Akkeum leiddist þóf þeirra, mælti hinn mikli 
Ajant Telamonsson við Odysseif: „Seifborni Laertesson, margbrögðótti 
Odysseifur, gerðú annaðhvort, að þú lyft mér upp, 
eða eg skal taka þig á loft, en Seifur mun ráða því öllu“.

725   Þá hann hafði þetta sagt, reyndi hann til að lyfta honum, 
en Odysseifur tók til sinna bragða, og laust aftan í knésbótina; 
varð Ajant þá laus á fótum og féll á bak aftur, og Odysseifur 
á brjóst honum ofan. Sá þetta allur lýður, og undraðist 
stórum. Því næst reyndi hinn þrautgóði ágæti Odysseifur að 
lyfta Ajanti, og gat hreyft hann lítið eitt frá jörðu, en ekki 
tekið hann á loft; þá kiknaði Odysseifur í knjám, og féllu 
þeir þá báðir til jarðar hvorr hjá öðrum, og urðu allir moldugir. 
Og nú mundu þeir hafa sprottið á fætur aftur og glímt 
í þriðja sinni, ef Akkilles hefði ekki staðið upp sjálfur og aftrað 
þeim: „Streitizt ekki lengur (kvað hann), og mæðið ykkur 
ekki á harðleikum þessum. Þið hafið báðir unnið sigurinn; 
takið nú jöfn verðlaun, og farið svo burt, svo aðrir Akkear 
nái og að leika“.

738   Svo mælti hann, en þeir hlýddu honum, og gerðu, sem 
hann bauð; struku þeir þá rykið af sér, og fóru í kyrtla sína.

740   Nú til tók Peleifsson enn ein verðlaun fyrir skjótfæri; 
það var skaftker af silfri, vel smíðað; það tók sex mæla, og 
sigraði við fegurð sína langt öll önnur í öllum löndum, því 
hinir fjölhögu Sídonsmenn höfðu gert það og vandað mjög, en 
feniskir menn fluttu það yfir hið dimma haf; þeir lentu í höfnum, 
og gáfu Þóanti skaftkerið að gjöf, en Evneus Jasonsson 
galt það kappanum Patróklus í verðkaup fyrir Lýkáon Príamsson. 
Þetta skaftker setti Akkilles fram í leikunum eftir vin 
sinn, til sigurlauna handa þeim, er léttastur væri á skeiði og 
fóthvatastur. Hinum næsta ætlaði hann til launa uxa einn, 
mikinn og vel mörvaðan, en þeim, er seinastur væri, hálfvætt 
gulls. Akkilles stóð uppréttur, og mælti meðal Argverja: „Gangið 
fram, þér er freista viljið þessa leiks“. Svo mælti hann. Þá 
reis þegar upp hinn skjóti Ajant Öyleifsson, þar næst hinn 
fjölráði Odysseifur, þá Antílokkus Nestorsson, því hann var 
léttastur á fæti allra ungra manna. Þeir tóku á rás frá hlaupstíunni, 
hljóp Öyleifsson skjótt fram, og allnærri honum rann 
hinn ágæti Odysseifur. Svo sem vinduteinn er nálægt brjósti 
fagurbeltaðrar konu, sem er að draga fyrirvaf í gegnum uppistöðu, 
og lætur konan beinan teininn leika mjög laglega í 
höndum sér og heldur honum nálægt brjósti sínu: svo rann 
Odysseifur nálægt Ajanti, og steig jafnan í spor Ajants að baki 
honum, áður en rykið náði að dreifast yfir sporin; hljóp hinn 
ágæti Odysseifur einlægt í loftinu, og lagði andgufuna út úr 
honum á höfuð Ajants. Þá kölluðu allir Akkear að honum, 
er hann sókti svo fast sigurinn, og báðu hann herða sig, og 
flýtti hann sér þó allákaft. En er þeir voru síðast á skeiðinu, 
þá hét Odysseifur í huga sér á hina glóeygu Aþenu: „Heyr, 
gyðja, vertu góð aðstoð fóta minna“. Svo mælti hann biðjandi; 
heyrði Pallas Aþena bæn hans, og gerði liðuga limu 
hans, bæði hendur og fætur. En er rétt var að því komið, að 
þeir mundu fleygja sér ofan yfir leikféð, þá skriðnaði Ajant á 
skeiðinu, því Aþena hefti för hans; hafði þar verið hleypt 
gorinu úr hinum hábeljandi uxum, þeim er hinn fóthvati 
Akkilles hafði höggva látið að bálför Patróklusar. Fylltist 
þá munnur og nasir Ajants af uxagorinu. Nú varð því hinn 
þrautgóði Odysseifur skjótari, og þegar er hann kom, greip 
hann skaftkerið, en hinn prúði Ajant tók uxann; hann hélt 
um horn uxans og hrækti út úr sér gorinu; síðan mælti hann 
í áheyrn Argverja: „Mikil skelfing, sannlega hefir nú hamlað 
för minni sú gyðja, er ávallt stendur Odysseifi til annarrar 
handar, sem móðir, og hjálpar honum“.

[Mynd: Hlauparar.]

784   Svo mælti hann, en þeir hlógu allir dátt að honum. 
Antílokkus bar brosandi burt síðustu verðlaunin; og tók til 
orða meðal Argverja: „Eg ætla nú að segja yður, það sem 
þér allir vitið, að hinir ódauðlegu guðir heiðra enn nú hina 
eldri menn. Því Ajant er litlu eldri en eg, en Odysseifur er bæði 
eldri og af eldri mönnum kominn; segja menn hann vera gamlan 
mann, og þó enn hinn röskvasta, og mun flestum Akkeum, 
nema Akkilli, torvelt veita að þreyta skjótfæri hans“.

793   Þessi lofsorð talaði hann til hins fóthvata Peleifssonar. 
En Akkilles svaraði honum og mælti: „Ekki skaltu þessi lofsorð 
til einskis mælt hafa, því eg skal bæta við einni hálfvætt 
gulls til“.

797   Að því mæltu seldi hann gullið í hendur honum, en 
Antílokkus tók glaður á móti.

799   Peleifsson lagði nú fram á leikmótinu langskeft spjót, 
og þar með skjöld og hjálm; það voru vopn Sarpedons, þau 
er Patróklus hafði tekið af honum. Hann stóð uppréttur og 
tók til orða meðal Argverja: „Nú bjóðum vér einhverjum 
tveimur mönnum, þeim er færastir eru, að herklæðast og taka 
í hönd sér bitvænleg eirvopn, og berjast svo til þessara gripa, 
sem hér eru, og reyna sig hvorr við annan hér á mótinu. 
Hvorr sem fyrr kemur lagi á annan, svo að gangi í gegnum herklæðin, 
og gerir skinnsprett, svo að blóðvaka verði, þeim skal 
eg gefa þetta þrakneska sverð, er eg tók af Asteropeus; það 
er fagurt sverð og silfurneglt. En vopn þessi skulu vera sameign 
beggja þeirra, og svo skulum vér halda þeim góða veizlu í 
búðum vorum“.

811   Þannig mælti hann. Þá risu þeir upp, hinn mikli Ajant 
Telamonsson, og hinn sterki Díómedes Týdeifsson. En er þeir 
höfðu herklæðzt, sín hvoru megin á mótinu, þá gengu þeir 
báðir fram hvorr móti öðrum; var á þeim mikill vígahugur 
og augnaráð þeirra ógurlegt, svo allir Akkear urðu forviða. 
En er þeir áttu skammt ófarið hvorr til annars, þá hlupust 
þeir þrisvar á, og réðust þrem sinnum hvorr á annan. Þá lagði 
Ajant spjóti í hinn hringlagða skjöld, og nam spjótið ekki 
hörundið, því brynjan hélt við að innan. En Týdeifsson sætti 
jafnan lags með hinum fagra spjótsoddi á háls Ajants fyrir 
ofan skjöldinn. Urðu Akkear þá mjög hræddir um Ajant, 
báðu þá hætta og taka leikféð að jafnaði. En Akkilles sókti hið 
stóra sverð og gaf Týdeifssyni það með umgjörð og vel sniðnum 
fetli.

826   Nú lagði Peleifsson fram eina kúlu af ásmundarjárni. 
Þeirri kúlu kastaði fyrrum hinn afarsterki Etjon, en hinn 
fóthvati, ágæti Akkilles drap Etjon, og flutti kúluna til skipa 
sinna með öðrum fjármunum. Hann stóð nú uppréttur og tók 
til orða meðal Argverja: „Komi nú fram hverr yðar, sem 
þreyta vill þenna leik. Sá, sem á þenna ásmund, getur haft 
hann í fimm ár samfleytt, hvað víðar lendur sem hann á, og 
skal ekki fjárhirðir hans eða akurmaður þurfa í kaupstað að 
fara sökum járneklu, því hann getur sjálfur birgt hann með því“.

836   Þannig mælti hann. Þá risu þeir upp, hinn vígdjarfi 
Polýpöytes og hinn goðumlíki Leonteifur, hann var berserkur 
að afli, og Ajant Telamonsson og hinn ágæti Epeus. Þeir 
stóðu í röð hverr hjá öðrum. Hinn ágæti Epeus tók kúluna, 
sveiflaði henni og kastaði. Þá hlógu allir Akkear. Þar næst 
kastaði Leonteifur, afspringur Aresar. Í þriðja sinn kastaði 
hinn mikli Ajant Telamonsson. En er hinn vígdjarfi Polýpöytes 
tók kúluna, þá var það, svo sem þá er nautahirðir varpar krókstaf 
sínum, svo hann hringsnýst og flýgur langt innan um 
nautaflokkinn: svo langt kastaði Polýpöytes kúlunni yfir allan 
leikvöllinn. Þá kölluðu Akkear upp. Stóðu þá upp félagar hins 
sterka Polýpöytess, og báru verðlaun konungsins til hinna 
holu skipa.

850   Því næst lagði Akkilles fram blásvart járn handa bogmönnunum; 
hann setti og fram tíu tvíöxar og tíu hálföxar. 
Þá reisti hann upp siglutré af einu stafnbláu skipi langt frammi 
á söndunum, og batt þar við stygga dúfu á fætinum með mjóum 
þræði, og bað þá skjóta eftir dúfunni: „Skal sá, sem hittir 
hina styggu dúfu, taka allar tvíöxarnar og hafa heim með sér; 
en sá sem missir fuglsins, en hittir þráðinn, hann skal fá hálföxarnar, 
því sá er minni bogmaður“.

859   Þannig mælti hann. Þá risu þeir upp, hinn sterki 
Tevkrus konungur, og Meríónes, hinn vaski hersveinn Idomeneifs. 
Þeir tóku hluti, og hristu í eirbúnum hjálmi, og hlaut 
Tevkrus fyrstur. Hann skaut ör af afli miklu, en hét ekki á 
hinn máttuga guð, að fórna honum veglega hundraðsfórn frumborinna 
ásauðarlamba, enda missti hann fuglsins, því Appollon 
unni honum ekki þess happs; en Tevkrus hitti í þráðinn, er 
fuglinn var bundinn með, hjá fætinum, og hjó hin hvassa ör 
þráðinn þvert í sundur, þaut dúfan þá til himins, en þráðurinn 
féll til jarðar. Þá gerðu Akkear hávaða mikinn. Meríónes 
þreif þá bogann snöggt úr hendi Tevkrusar, en ör var hann 
ávallt vanur að hafa á sér, þegar hann skaut til hæfis. Hann 
hét nú á hinn langskeyta Appollon, að fórna honum veglega 
hundraðsfórn frumborinna ásauðarlamba. Hann sá nú hina 
styggu dúfu, hvar hún var að kringsóla hátt undir skýjum 
uppi, og þar skaut hann á hana miðja undir vænginn; gekk 
örin þvert í gegnum vænginn, og féll aftur á jörð niður fyrir 
framan fót Meríóness; en fuglinn settist á siglutré hins stafnbláa 
skips, og hengdi niður hálsinn, og þá sigu niður vængirnir 

undir eins; flaug lífið þá skjótt úr limum dúfunnar, og 
datt hún niður langt frá siglutrénu. Horfðu menn á þetta með 
undrun og urðu forviða. Meríónes tók allar tíu tvíöxarnar, 
en Tevkrus bar hálföxarnar til hinna holu skipa.

884   Nú bar Peleifsson og lagði fram á leikmótinu langskeft 
spjót, og svo ketil einn með blómmyndum, óeldbæran; hann 
var eitt uxagildi. Þá risu upp spjótskytarnir, hinn víðlendi 
Agamemnon Atreifsson, og Meríónes, hinn vaski hersveinn 
Idomeneifs. Hinn fóthvati, ágæti Akkilles tók þá til orða á 
mótinu: „Með því vér vitum, Atreifsson, hversu mjög þú ert 
um fram alla menn, og hversu þú ert öllum framar að kröftum 
og spjótfimi, þá tak þú þetta leikfé, og haf með þér til 
enna holu skipa; en spjótið skulum vér gefa kappanum Meríónes, 
ef þú lætur þér það líka; en eg ræð til þess“.

895   Þannig mælti hann, en herkonungurinn Agamemnon 
gerði, sem Akkilles mælti. Kappinn gaf Meríónes eirspjótið, en 
fékk kallaranum Taltybíus bið fagra leikfé.





TUTTUGASTI OG FJÓRÐI ÞÁTTUR

ÚTLAUSN HEKTORS.


NÚ var slitið leikmótinu, og fóru menn hverr til sín 
til hinna fljótu skipa; hugðu menn gott til að hressa 
sig á kvöldverði og værum svefni. En Akkilles kveinaði,
því hann mundi eftir hinum kæra vin sínum. Jafnvel svefninn, 
sem allt sigrar, gat ekki sigrað hann, heldur velti hann 
sér á ýmsar hliðar, svo sá hann eftir líkamsatgjörvi og hinni 
ágætu hreysti Patróklusar. Hann mundi til þess, hversu margar 
þrautir hann hafði unnið, og hversu margar raunir ásamt 
honum þolað, bæði í bardögum við menn og í hættulegum 
bylgjum á sjó. Þegar hann minntist þessa, lét hann hrynja 
þrungin tár af augum, lá ýmist á ýmsum hliðum, ýmist upp í 
loft, eða á grúfu, reis svo á fætur og hvarflaði sem rænulaus 
hér og hvar um sjávarströndina. Og er hann varð þess varr, 
að Morgungyðjan lét sjá sig fyrir ofan hafið og strendurnar, 
þá beitti hann hinum fráu hestum fyrir kerru sína og batt 
Hektor aftan í kerrustólinn, dró hann þrisvar í kring um haug 
hins dána Menöytssonar, lagði sig svo aftur til svefns í búðinni, 
en lét Hektor liggja flatan á grúfu í moldinni. En Appollon 
kenndi í brjósti um kappann, þó hann væri dauður, og forðaði 
honum við öllum meiðslum; hann hlífði honum öllum með 
hinum gullna ægisskildi, svo líkið skyldi ekki hruflast, þó 
Akkilles drægi það.

22   Þannig lék hann smánarlega hinn ágæta Hektor í heift 
sinni. En er hinir sælu guðir sáu þetta, kenndu þeir í brjósti 
um hann, og vildu senda hinn glöggskyggna Argusbana til 
að ná honum burt á laun; líkaði það ráð öllum guðunum, 
nema Heru og Posídon og hinni glóeygu mey líkaði það ekki, 
því þau hötuðu enn, jafnt sem fyrr, hina helgu Ilíonsborg og 
Príamus og menn hans sökum óhæfu þeirrar, er Alexander 
gerði, er hann svívirti gyðjurnar, þá er þær komu að bæ hans, 
en hrósaði þeirri gyðjunni, sem hafði gefið honum háskasamlega 
munaðarfýsn. En er hinn tólfti morgunn rann upp þaðan 
frá,[*] þá tók Febus Appollon svo til máls meðal hinna ódauðlegu 
guða: „Miskunnarlausir eruð þér, guðirnir, og meinsamlegir. 
Hefir Hektor þá aldrei brennt yður til dýrðar blótbita 
af gallalausum uxum og geitum? Og þó getið þér nú ekki 
fengið af yður að bjarga honum, þó aldrei sé nema dauðum, 
fyrir sakir konu hans og móður og sonar og Príamuss föður 
hans og landslýðsins, að þau fái að sjá hann. Því fengi þau 
það, mundu þau skjótt brenna hann á báli og gera virðulega 
útför hans. En Akkilli viljið þér hjálpa, guðirnir, skaðræðismanninum, 
sem hvorki hefir sanngjarnan hug, né auðbeygða 
lund í brjósti sínu, heldur er grimmur í skapi, svo sem ljón, 
það er með miklum styrkleik og öruggum hug ræðst á sauðfénað 
manna, til að fá fylli sína. Svo hefir og Akkilles týnt 
allri miskunnsemi, og hefir enga skammfeilni, sem gerir mönnum 
mikinn skaða og mikið gagn. Margur maður mun að vísu 
misst hafa kærara vin, svo sem annaðhvort samborinn bróður 
eða son, og þó lætur hann af að harma hann og gráta; því skapanornirnar 
gáfu mönnunum þolugan hug. En Akkilles, eftir 
að hann tók lífið af hinum ágæta Hektori, þá bindur hann 
lík hans við kerru sína, og dregur hann í kring um haug 
vinar síns; og er það sannlega ekki sæmilegt, og ekki heldur 
hollt fyrir hann; og lá munum vér honum þetta, þó hann sé 
allmikill maður fyrir sér; því hann níðist í heift sinni á jörðinni, 
sem einskis kennir“.

[* frá dauða Hektors.]

55   Hin hvítarmaða Hera reiddist og mælti til hans: „Vel 
mætti það vera, sem þú segir, Silfrinbogi, ef þér viljið gera 
jöfn metorð þeirra Akkils og Hektors. Nú er Hektor mennskur 
maður og hefir sogið konubrjóst, en Akkilles er borinn af 
gyðju þeirri, er eg ól upp og fóstraði sjálf, og gifti eg hana 
kappanum Peleifi, sem verið hefir mjög ástfólginn hinum 
ódauðlegu goðum; voruð þér allir guðirnir að því brúðkaupi; 
og þú, samlaginn vondra manna og ávallt ótryggur, varst þar 
með öðrum goðum að boðinu, og hélzt á hörpunni“.

64   Skýsafnarinn Seifur svaraði henni: „Reiðstú ekki goðunum 
svo mjög, Hera. Ekki munum vér jöfn gera metorð 
þeirra, en þó var Hektor kærstur goðunum þeirra manna, er 
í Ilíonsborg eru, og svo var hann og mér; því hann lét aldrei 
hjá líða, að færa goðunum þakknæmilegar gjafir, og aldrei 
brast á stalla mínum jafndeildan blótskammt, dreypifórn eða 
mörblót, sem er sú heiðursgjöf, er oss guðunum ber. En hinu 
skulum vér sleppa, að stela burt hinum hugdjarfa Hektori; 
það verður með engu móti gert, svo Akkilles viti ekki, því 
Þetis, móðir hans, kemur ávallt til hans, jafnt nætur sem daga. 
En kalli einhverr guðanna Þetisi til mín, svo eg segi henni 
þá föstu ráðstöfun mína, að Akkilles skuli þiggja gjafir af 
Príamus og láta Hektor lausan“.

77   Þannig mælti hann, en hin stormfráa Íris fór af stað með 
þessa orðsendingu. Hún stökk ofan í hið dimma haf í milli 
Sámseyjar og hinnar klettóttu Imbreyjar; drundi við í sundinu, 
en hún rann niður í djúpið, sem blýsakka, sú er fest er 
við forsendu, og fer til að færa fiskunum bana, hráætunum. 
Hún fann Þetisi í einum holum helli, og voru þar saman komnar 
hinar aðrar sjávargyðjur, og sátu í kring um hana, en hún 
var í miðjum hringnum og kveinaði yfir forlögum hins ágæta 
sonar síns, er fyrir honum lá að deyja í enu frjóvsama Trójulandi, 
langt frá föðurjörðu sinni. Hin fóthvata Íris gekk til 
hennar og mælti: „Upp þú, Þetis, Seifur kallar á þig, hann, 
sem býr yfir órjúfanlegum ráðstöfunum“. Hin silfurfætta gyðja 
Þetis svaraði henni: „Hví gerir hann boð eftir mér, sá hinn 
mikli guð? Eg fyrirverð mig, að fara á fund ódauðlegra guða, 
þar eð óbættir harmar liggja á hjarta mér. Þó skal eg koma, 
og ekki ónýtt láta neitt, það er hann býður“.

93   Að því mæltu tók hin ágæta gyðja dökkva skikkju, og 
var ekki til svartari búningur, en sá. Hún fór af stað, og gekk 
hin vindfráa, skjóta Íris á undan, og vék sjávarbylgjan til 
hliðar í kring um þær. En er þær voru stignar á land, brugðu 
þér sér upp til himins, og fundu hinn víðskyggna Kronusson; 
voru þar saman komnir allir hinir sælu, eilífu guðir, og sátu 
í kring um hann. Þetis settist hjá föður Seifi, og þokaði Aþena 
fyrir henni, en Hera fékk henni fagurt gullker, og mælti til 
hennar blíðlega; rétti Þetis henni kerið aftur, þá er hún hafði 
drukkið. Þá tók faðir manna og guða svo til máls: „Þú ert 
komin til Ólymps, Þetis gyðja, og mjög harmsfull; veit eg, 
að þú ber ógleymandi sorg í hjarta þínu. En ei að síður vil 
eg segja þér, vegna hvers eg gerði boð eftir þér hingað. Nú 
hefir í níu daga misklíð verið milli hinna ódauðlegu guða um 
lík Hektors og um Akkilles borgabrjót. Guðirnir vildu senda 
hinn glöggskyggna Argusbana til að stela burt líkinu. En eg 
ætla Akkilli að hafa sæmdarauka af þessu, og vil eg jafnan bera 
virðingu fyrir þér, og halda vináttu við þig hér eftir. Far nú 
mjög af skyndingu til herbúðanna með þau skilaboð til sonar 
þíns, að þú seg honum, að hinir ódauðlegu guðir séu honum 
reiðir, og mest eg af öllum, fyrir það að hann af hugaræði 
heldur Hektori hjá hinum stafnbognu skipum, og lætur hann 
ekki lausan; því vera má, að Akkilles óttist mig og láti Hektor 
lausan. En eg skal senda Írisi til hins hugstóra Príamuss með 
þau boð, að hann fari til skipa Akkea og leysi út son sinn, 
og færi Akkilli þær gjafir, er honum sé hugbót í“.

120   Þannig mælti hann, en hin silfurfætta gyðja Þetis gegndi 
boði hans. Hún fór brunandi ofan af Ólympstindum, og kom 
til búðar sonar síns og fann hann; andvarpaði hann ótt, en 
hinir kæru félagar hans voru í starfi miklu og bjuggu til 
dagverðar; höfðu þeir slátrað stórum sauð ullarmiklum í búðinni. 
Hin heiðvirða móðir settist hjá syni sínum, klappaði 
honum með hendinni, tók til orða og mælti: „Hve lengi viltu, 
sonur, láta sorgir og harmakvein eta hjarta þitt, er þú neytir 
hvorki svefns né matar? Gott er, að hafa konu hjá sér til 
yndis og eftirlætis. Ekki mun eg hafa þá gleði, að þú lifir 
lengi, því dauðinn og hin máttuga skapanorn stendur nú allnærri 
þér. Heyr nú skjótt, hvað eg segi; eg hefi boð til þín 
frá Seifi. Hann segir, að hinir ódauðlegu guðir séu reiðir þér, 
mest allra segist hann sjálfur reiðast þér, fyrir það að þú 
af hugaræði heldur Hektori hjá hinum stafnbognu skipum, 
án þess að láta hann lausan. En heyr nú, lát hann lausan, og 
þigg útlausn fyrir hinn dauða“.

138   Hinn fóthvati Akkilles svaraði henni og mælti: „Komi 
þá einhverr og færi mér útlausnina, og hafi svo burt með sér 
líkið, ef hinn ólympski guð býður þetta í fullri alvöru“.

141   Þannig töluðust þau við mörgum skjótum orðum, mæðginin, 
á skipstöðinni.

143   Kronusson sendi nú Írisi til ennar helgu Ilíonsborgar. 
„Far þú fljótt, fráa Íris (kvað hann), frá Ólympsstöðvum til 
Ilíonsborgar, og seg hinum hugstóra Príamusi, að hann skuli 
fara til skipa Akkea og leysa út son sinn, og færi Akkilli þær 
gjafir, sem honum sé hugbót í. Hann skal vera einn og engi 
Trójumanna fara með honum. Einhverr gamall kallari getur 
fylgt honum, til að stýra múlunum og hjólvagninum, og flytja 
til borgarinnar aftur hinn dauða mann, er hinn ágæti Akkilles 
vó. Ekki þarf hann að kvíða dauða sínum, eða vera hræddur; 
slíkan leiðsaga skal eg fá honum: Argusbani skal fylgja honum 
til Akkils, og þegar hann hefir fylgt honum inn í búð hans, 
mun Akkilles ekki drepa hann, heldur banna öllum að gera 
það. Því hann er hvorki óvitur maður, né ógætinn, og engi 
níðingur, heldur mun hann mjög innvirðulega hlífa þeim 
manni, er á náðir hans flýr“.

159   Þannig mælti hann, en hin stormfráa Íris fór af stað 
með þessa orðsendingu. Hún kom til Príamshallar, og hitti 
þar í óp og kvein; synirnir sátu í forgarðinum kringum föður 
sinn, og vættu klæði sín í tárum, en hinn aldraði maður lá á 
meðal þeirra í yfirhöfn utan um sig, svo sem í upphleyptu 
myndasmíði, og umhverfis um höfuð og háls þessa heiðvirða 
öldungs var saur mikill, er hann hafði hrúgað saman með 
höndum sínum, þá hann veltist um á jörðunni; dætur hans og 
sonakonur kveinuðu í herbergjum sínum, þá þær minntust 
hinna mörgu og hraustu manna, er nú lágu fallnir og höfðu látið 
líf sitt fyrir Argverjum.

169   Sendimær Seifs gekk að Príamusi og nam þar staðar; 
hún talaði til hans í lágum hljóðum, en hann skalf allur: 
„Vertu óhræddur, Príamus Dardansniðji, og æðrast ekki 
lengur. Eg kem ekki hingað til að boða þér illt, heldur er 
eg komin í góðum hug; því eg flyt þér orðsendingu Seifs; 
hann lætur sér annt um þig og aumkvar þig, þó hann sé þér 
fjarstaddur. Hinn ólympski guð segir þér að leysa út hinn 
ágæta Hektor, og færa Akkili þær gjafir, er honum sé hugbót 
í. Þú skalt vera einn saman, og skal engi Trójumanna fara 
með þér; fylgja má þér einhverr gamall kallari til að stýra 
múlunum og hjólvagninum og flytja aftur til borgarinnar hinn 
dauða mann, er hinn ágæti Akkilles vó. Ekki skaltu kvíða 
dauða þínum, eða æðrast. Slíkur leiðtogi skal fylgja þér. Argusbani 
skal fylgja þér, þar til er hann kemur, þangað sem Akkilles 
er. En er hann hefir leitt þig inn í búð Akkils, þá mun Akkilles 
ekki drepa þig; nei, hann mun banna hverjum manni að 
gera það; því hvorki er hann óvitur né athugalaus, og engi níðingur, 
heldur mun hann mjög innvirðulega hlífa þeim manni, 
er leitar líknar hans“. Að því mæltu fór hin fóthvata Íris 
burt.

189  Príamus bað nú sonu sína að búa einn hjólbúinn múlvagn, 
og binda laup ofan á hann. Sjálfur gekk hann ofan í 
hinn ilmanda geymslusal; hann var af sedrusviði og háræfraður; 
voru þar geymdar inni margar gersemar. Hann kallaði 
á Heköbu konu sína hingað, og mælti: „Heillin mín, mér 
kom ólympsk orðsending frá Seifi, að eg skuli fara til skipa 
Akkea og leysa út minn kæra son, og færa Akkilli þær gjafir, 
sem honum sé hugbót í. Ger nú svo vel, seg mér, hvað sýnist 
þér ráðlegt? Hugur minn og hjarta hvetur mig mjög ákaflega 
að fara þangað til skipanna inn í hinar víðu herbúðir Akkea“.

200   Þannig mælti hann, en konan hljóðaði, og svaraði honum: 
„Æ mig vesala, hvað er nú orðið af vitsmunum þínum, 
þeim er fyrrum fór orð af bæði meðal útlenzkra manna, og 
svo hjá þeim, er þú átt yfir að ráða? Hví viltu fara aleinn 
til skipa Akkea, og koma í augsýn þess manns, er drepið 
hefir svo marga og svo hrausta sonu þína? Þú hefir sannarlega 
járnhjarta. Því ef hann nær þér og lítur þig augum, sá hinn 
blóðfíkni og ótrúi maður, þá mun hann ekki kenna í brjósti 
um þig, og einskis svífast við þig. Látum okkur nú sitja hér 
og kveina í höllinni, langt í burt frá þeim manni. En hin 
máttuga skapanorn mun hafa ætlað Hektori það, þá hún spann 
lífsþráð hans við fæðinguna, er eg ól hann, að hann skyldi 
seðja fótfráa hunda fjarri foreldrum sínum hjá ofríkismanninum; 
æ, eg vildi eg mætti hanga á lifrinni inni í honum og 
eta hana! Það væri mátuleg hefnd fyrir son minn. Því ekki 
téði sonur minn sig sem ragmenni, þegar Akkilles drap hann, 
heldur stóð hann sem vörn fyrir Trójumönnum og hinum skautfögru 
Trójukonum, og hugði hvorki á flótta né undanhald“.

217   Hinn goðumlíki, aldraði Príamus svaraði henni: „Haltu 
mér ekki, fyrst eg vil fara. Vertu mér ekki sjálf sem óheillaspáfugl 
í húsum mínum. Þú fær ekki talið mér hughvarf. Því 
ef einhverr jarðneskra manna hefði ráðið mér þetta, svo sem 
annaðhvort spáfararmenn, brennifórnarspámenn eða iðrablótsmenn, 
þá mundi eg kalla það markleysu, og síður marka þann 
mann eftir, en áður. En nú fer eg, því eg heyrði sjálfur, að 
það var einhverr guð, og eg horfði beint framan í hann; þetta 
skulu því ekki verða hégómaorð. En ef fyrir mér á að liggja 
að deyja hjá skipum enna eirbrynjuðu Akkea, þá er eg þess 
fús; því mig gildir einu, þó Akkilles drepi mig þegar í stað, 
þá eg hefi umfaðmað son minn og svalað harmfýsi minni“.

228   Að því mæltu lauk hann upp hinum fögru kistulokum, 
tók þar upp úr tólf mjög fagra möttla, tólf einbrotnar yfirhafnir, 
jafnmarga dúka, jafnmargar fagrar skikkjur, og auk 
þessa jafnmarga kyrtla. Þá vó hann gullið, og tók ekki minna 
en tíu vættir með sér. Hann tók og upp tvo ljómandi þrífætinga, 
fjóra katla, og mjög fagurt drykkjarker, er þrakneskir 
menn höfðu gefið honum eitt sinn, þá hann fór sendiför til 
þeirra; var það mikil gersemi, og þó hlífðist ekki öldungurinn 
við að taka það úr herbergjum sínum, því hann vildi fyrir 
alla muni leysa út hinn kæra son sinn. Þá ávítti Príamus Trójumenn 
með smánarlegum orðum, og rak þá alla út úr svölunum: 
„Burt, burt, svívirðingarnar, afhrökin! Er þá ekki nóg 
harmakvein hjá yður heima, að þér þurfið að koma hingað til 
að ónáða mig? Eða nægir yður það ekki, að Seifur Kronusson 
hefir sent mér það mótlæti, að missa hraustasta son minn? Þér 
munuð sjálfir fá að kenna á því; því Akkear munu nú eiga 
miklu hægra með að drepa yður niður, síðan hann er fallinn. 
En eg vildi, að eg væri genginn inn í Hadesarhöll, áður en eg 
horfi á það með augum mínum, að borgin sé rænd og rupluð“.

247   Að því mæltu rak hann Trójumenn burtu, og fóru þeir 
þá út undan öldungnum, því hann rak hart á eftir. Þá kallaði 
Príamus til sona sinna, og átaldi þá Helenus og Paris og hinn 
ágæta Agaþon, Pammon og Antífónus og hinn rómsterka 
Polítes, Deífobus og Hippoþóus og hinn vaska Díus. Hinn 
gamli maður kallaði til þessara níu sona sinna og bauð þeim: 
„Flýtið yður, ónytjurnar, svívirðurnar! Eg vildi óska, að 
þér hefðuð verið drepnir allir saman hjá hinum fljótu skipum 
í stað Hektors. Mikill ólánsmaður er eg! Eg átti hina 
hraustustu sonu, sem til voru í hinu víða Trójulandi, og nú 
er engi þeirra eftir, að kalla má. Eg átti hinn goðumlíka Mestor 
og hinn kerruvíga Tróílus, og Hektor, sem var guð meðal 
manna, því hann sýndist ekki vera sonur mennskra manna, 
heldur einhvers af goðunum. Þessum sonum mínum hefir 
Ares glatað, en verstu afhrökin eru eftir, lygarar og dansleikarar, 
frakkastir í því, að stíga dans og hrifsa lömb og kiðlinga 
innan lands. Búið þér mér vagn sem skjótast, og látið allt 
þetta upp í, svo eg geti farið leiðar minnar“.

265   Þannig mælti hann, en þeir urðu smeykir við ávítur 
föður síns, og báru út einn hjólbúinn múlvagn, fagran og 
nýsmíðaðan, þar bundu þeir laupinn ofan á. Þeir tóku eitt 
múlok ofan af nagla; það var af bússviði, búklað, með sterkum 
taumhringum; þeir báru út níu álna langt okband með okinu, 
og lögðu okbandið varlega á hina vel telgdu vagnstöng, fremst 
framan á enda hennar, hleyptu svo hringnum upp á stangarnaglann, 
þríbrugðu síðan okbandinu um okbúklið beggja vegna, 
þar eftir bundu þeir bandið fast og smeygðu endanum undir. 
Síðan báru þeir út úr geymslusalnum ógrynni fjár, útlausnarfé 
Hektors, og hlóðu því á hinn fagurskafna vagn; beittu svo fyrir 
hinum hófasterku, togþolnu múlum, er Mýsar höfðu eitt sinn 
gefið Príamusi, og var það allfögur gjöf. En handa Príamusi 
leiddu þeir undir ok hesta þá, er hinn gamli maður átti sjálfur 
og ól á fagursköfnum stalli; en kallarinn og Príamus, báðir 
ráðvitrir menn, beittu þeim hestum fyrir í hinni hávu höll.

283   Þá kom þar Hekaba til þeirra með sorgmæddum hug; 
hún hélt í hægri hendi sér á gullskál með ljúffengu víni 
handa þeim til að dreypa dreypifórn, áður þeir færi af stað. 
Hún nam staðar fyrir framan kerruna, tók til orða og mælti: 
„Tak við, dreyp föður Seifi, og heit á hann, að þú komist aftur 
frá fjandmönnunum, fyrst þig endilega fýsir að fara til skipanna, 
enn þótt eg vildi, að þú gerðir það ekki. Heyr, heit nú 
á Kronusson svartskýjaguð, Ídafjallsgoð, sem horfir ofan yfir 
allt Trójuland; bið hann senda til hægri handar þér hinn 
skjóta sendiboða sinn, spáfugl þann, er honum er kærstur allra 
fugla, og allra fugla er sterkastur, að þú sjáir hann sjálfur með 
augum þínum og farir í hans trausti til skipa hinna hestfimu 
Danáa. En sendi ekki hinn víðskyggni Seifur þér sendiboða 
sinn, þá skal eg ekki ráða þér til að fara til skipa Argverja, 
þó þú sért þess allfús“.

299   Hinn goðumlíki Príamus svaraði henni og mælti: „Gegna 
skal eg þessum þínum tilmælum, kona; því það er hollt, að 
fórna höndum til Seifs og biðja hann miskunnar“.

302   Að því mæltu bauð hinn gamli maður einni þjónustumey, 
sem var ráðskonan, að hella tæru vatni á hendur sér. 
Þjónustumærin gekk þá til hans og hélt sínu í hvorri hendi, 
á laugarkeri og vatnskönnu. En er hann hafði þvegið sér, tók 
hann við skálinni af konu sinni, gekk síðan fram í miðjan 
hallargarðinn og baðst fyrir; hann leit til himins, dreypti 
víninu, og tók svo til orða: „Faðir Seifur, þú sem ríkir á Ídafjalli, 
þú vegsamlegasti og mesti! Lát mér auðið verða náðar 
og miskunnar, þá eg kem til búðar Akkils; send til hægri 
handar mér hinn skjóta sendiboða þinn, fugl þann, er þér er 
kærstur allra fugla og allra fugla er sterkastur, svo eg sjái 
hann sjálfur með augum mínum, og fari í hans trausti til skipa 
enna hestfimu Danáa“.

314   Þannig baðst hann fyrir, en hinn ráðvísi Seifur heyrði 
bæn hans, og sendi af bragði örn einn, sem er hinn áreiðanlegasti 
allra spáfugla, dökkgráan veiðiörn, sem og er kallaður 
fiskiörn. Svo víð sem vel læst og vel felld hurð er á háræfruðu 
húsi auðugs manns: svo langir voru vængir arnarins beggja 
vegna; sýndist þeim hann fljúga hægra megin yfir borginni. 
En er þau sáu hann, urðu þau glöð, og lifnaði hugur í brjóstum 
allra.

322   Hinn aldraði maður steig nú í skyndi upp á kerru 
sína, og ók út úr fordyrinu og hinum ómanda svölugangi. 
Múlarnir drógu hinn ferhjólaða vagn á undan, og keyrði þá 
hinn vitri Ídeus; á eftir þeim fóru hestarnir; þá keyrði gamli 
Príamus hart með svipu gegnum borgina; fylgdust með honum 
allir vinir hans, og hörmuðu þeir stórlega, svo sem gengi 
hann út í dauðann. En er þeir voru komnir ofan úr borginni 
og ofan á völlinn, þá hurfu þeir aftur, synir hans og dætramenn, 
til Ilíonsborgar.

331   Hinn víðskyggni Seifur varð brátt varr þeirra Príamuss, 
þá er þeir komu fram á völlinn; og er hann sá það, aumkaðist 
hann yfir hinn gamla mann, og mælti þegar til Hermess, 
sonar síns:

334   „Með því þér er kærast, Hermes, að samlaga þig manni, 
og bænheyrir gjarna, þann er þú vilt, þá far þú fljótt og fylg 
Príamusi til enna holu skipa Akkea, á þann hátt að engi sjái 
hann og engi Danáa verði varr við, fyrr en hann kemur til 
Peleifssonar“.

339   Þannig mælti hann, en hinn hvatfæri Argusbani gerði, 
sem hann bauð. Hann batt þegar undir fætur sér fagra, himneska 
gullsóla, er báru hann, sem vindur blési, yfir láð og lög. Hann 
tók í hönd sér sprota þann, er hann stingur með svefnþorn 
þeim mönnum, er hann vill, og vekur þá, er sofa. Þann sprota 
hafði hinn sterki Argusbani í hendi sér, og rann þegar af stað. 
Hann kom skjótt til Trójulands og Hellusunds; gekk svo af 
stað, og var þá líkur ungum sveini konungbornum, sem nýsprottin 
er grön og er á sínu fegursta æskuskeiði.

349   Nú sem þeir Príamus voru komnir fram hjá Ílushaugi, 
þá áðu þeir múlunum og hestunum við fljótið og létu þá 
drekka, því þá var farið að rökkva. Þá varð kallarinn varr við 
Hermes, og sá, að hann var kominn nærri þeim; tók hann 
þá til orða og mælti til Príamuss: „Hygg að, Dardansniðji, 
hér er úr vöndu að ráða. Eg sé mann; er eg hræddur um, að 
hann brátt fyrirkomi okkur báðum. Heyr, látum oss flýja 
á kerrunni, eða þá göngum fyrir kné hans og biðjum hann 
miskunnar“.

358   Svo mælti Ídeus, en hinn gamli maður varð felmtraður 
og ákaflega hræddur, reistu hárin sig á limum hans, og hann 
stóð frá sér numinn. Þá gekk Hagvaldur til hins gamla manns, 
tók í hönd honum, spurði hann og mælti: „Hví ekur þú svo, 
faðir, hestum og múlum á náttarþeli, þegar aðrir menn sofa? 
Hræðist þú þá ekki hina hugmóðsfullu Akkea, sem hér eru í 
nánd, óvini þína og fjandmenn? Ef einhverr þeirra sæi þig 
flytja svo mikla fjármuni á hinni svipulu, svörtu nótt, hversu 
mundi þér þá verða um gefið? Hvorki ertú sjálfur ungur, og 
svo er sá, sem hér fylgir þér, gamall maður, og er hvorugur 
fær um að verjast þeim manni, sem veitir árás að fyrra 
bragði. En eg skal ekkert illt gera þér, og heldur mun eg 
verja þig fyrir öðrum, því mér sýnist þú líkur ástsamlegum 
föður“.

372   Hinn goðumlíki öldungur Príamus svaraði honum: „Svo 
mun vera, sem þú segir, sonur sæll. En einhverr guðanna heldur 
enn hendi sinni yfir mér, þar sem hann hefir mér til heilla 
sent í veg fyrir mig þann samferðamann, sem er svo afbragðslegur, 
sem þú, að vexti og vænleik og vitsmunum. Sælir eru 
þeir foreldrar, er þú ert af kominn“.

378   Hinn hvatfæri Argusbani svaraði honum: „Allt er þetta 
satt, sem þú segir, gamli maður. En seg mér og inn með 
sannindum: ætlar þú að flytja héðan svo marga góða gripi 
eitthvað til útlanda, til þess þú haldir þó þessu að minnsta 
kosti órændu? Eða eruð þér allir orðnir svo hræddir, að þér 
ætlið að flytja yður burt úr enni helgu Ilíonsborg? Og væri 
það von, þar sem fallinn er einhverr hinn hraustasti maður, 
sonur þinn, sem ekkert skorti á við Akkea í orustu“.

386   Hinn goðumlíki öldungur Príamus svaraði honum: 
„Hverr ertu, góður maður, og af hvaða foreldrum kominn, er 
þú talar svo vel um fall hins ógæfusama sonar míns?“

389   Hinn hvatfæri Argusbani svaraði honum: „Þú freistar 
mín, gamli maður, og spyr um hinn ágæta Hektor. Eg sá 
hann margoft með eigin augum í hinum mannsæma bardaga, 
svo og þá hann keyrði Argverja niður til skipanna, drap þá 
og hjó niður með hvössu eirvopni; stóðum vér þá og undruðumst, 
því Akkilles vildi ekki lofa oss að berjast, sökum þess að hann 
var þá reiður Atreifssyni. Eg em hersveinn Akkils, og kom 
hingað á sama skipi, sem hann. Em eg einn af Myrmídónum; 
faðir minn er Polyktor; hann er auðugur maður, og gamall 
maður, svo nokkuð sem þú ert. Hann á sex sonu, og em eg 
hinn sjöundi. Vér bræður köstuðum hlutum um, og hlaut eg 
að fara með í för þessa hingað. En mér varð gengið hingað 
upp á völlinn frá skipunum, því á morgun ætla hinir snareygu 
Akkear að hefja orustu hjá borginni; tekur þeim nú að 
leiðast setan, og ekki geta höfðingjar þeirra haldið þeim; svo 
eru þeir ákafir í styrjöldina“.

405   Hinn goðumlíki öldungur Príamus svaraði honum: „Ef 
þú ert hersveinn Akkils Peleifssonar, þá ger svo vel og seg 
mér allt af létta: er sonur minn enn þá hjá skipunum, eða 
hefir Akkilles höggvið hann í smátt og kastað honum fyrir 
hunda sína?“

410   Hinn hvatfæri Argusbani svaraði honum: „Gamli maður, 
ekki hafa hundar eða hræfuglar etið hann enn þá, heldur 
liggur hann enn, eins og hann var, hjá búðinni við skip 
Akkils; er þetta hinn tólfti dagur, sem hann liggur þar, og 
fúnar þó ekki hold hans, og ekki eta hann maðkar, sem þó 
eru vanir að eta vopnbitna menn. Þegar hinn himneski morgunroði 
kemur í ljós, dregur Akkilles hann að sönnu óþyrmilega 
í kring um haug vinar síns, en fær þó ekki afskræmt hann. 
Þér mundi gefa á að líta, ef þú kæmir sjálfur til hans, hversu 
hann liggur, sem væri hann glænýr; allt blóð er af honum 
þvegið, og hann er hvergi óhreinn; öll sár, þeim er hann var 
særður, eru saman runnin, því margir menn báru vopn á hann. 
Þannig annast hinir sælu guðir hinn góða son þinn, þó hann 
liggi lík, því hann er þeim mjög ástfólginn“.

424   Svo mælti Hermes, en hinn gamli maður gladdist, og 
svaraði honum: „Gott er fyrir mann, sonur sæll, að greiða 
hinum ódauðlegu goðum skyldugjafir sínar. Því aldrei gleymdi 
sonur minn, sem eg ávallt sakna, guðum þeim, er á Ólympi 
búa. Því hafa þeir munað honum það, jafnvel eftir það hann 
var dauður. En heyr nú, þigg þessa fögru skál af mér, og tak 
við mér til trausts, og fylg mér með aðstoð guðanna, unz eg 
kem til búðar Peleifssonar“.

432   Hinn hvatfæri Argusbani svaraði honum: „Ekki muntu 
fá mig til þess; þú freistar mín nú, gamli maður, þér yngra 
manns, er þú biður mig að þiggja gjafir af þér án vitundar 
Akkils; óttast eg hann, og vil fyrir hvern mun forðast að hafa 
nokkuð af honum, svo eg hafi ekkert illt þar af síðar meir. En 
eg skal gjarna fara með þér á fljótu skipi til hins fræga Argverjalands, 
eða fylgja þér þangað landveg, og mun þá engi 
ráðast á þig fyrir þá skuld, að honum þyki lítið koma til fylgdarmanns 
þíns“.

440   Að því mæltu stökk Hagvaldur skyndilega upp á kerruna, 
greip svipuna og taumana, og blés miklum móði í brjóst 
hestunum og múlunum. En er þeir komu að skipagarðinum 
og díkinu, voru vökumenn nýgengnir til náttverðar; stakk 
hinn hvatfæri Argusbani þeim öllum svefnþorn, opnaði þegar 
hliðin og skaut frá slagbröndunum. Þar fór hann inn með 
Príamus og með hinar fögru gjafir, er á vagninum voru. Þá 
komu þeir að hinni hávu búð Peleifssonar; þá búð höfðu 
Myrmídónar gert konunginum af höggnum furutrjám, en 
þakt hana með loðnum reyr, er þeir skáru í mýri einni. Í 
kring um búðina höfðu þeir gert konunginum mikinn forgarð 
af þéttum staurum; fyrir hurðinni var einn furuslagbrandur; 
voru þrír Akkear vanir að hrinda þeim slagbrandi fyrir, 
og þrír Akkear skutu hinni stóru loku frá hurðunum, en þeim 
slagbrandi hratt Akkilles fyrir einn. Hermes hagsældaguð 
skaut þá frá lokunni fyrir hinn aldraða mann, og ók inn með 
hinar fögru gjafir, er ætlaðar voru hinum fóthvata Peleifssyni. 
Síðan steig hann af kerrunni til jarðar, og mælti:


[Mynd: Útlausn Hektors.]

460   „Gamli maður, eg sem hingað er kominn, em Hermes, 
ódauðlegur guð; faðir minn sendi mig til fylgdar við 
þig. Nú mun eg fara aftur, og ekki ganga inn fyrir augu 
Akkils, því það væri óviðurkvæmilegt fyrir ódauðlegan guð, 
að kveðja dauðlega menn svo bersýnilega. En þú skalt ganga 
inn og taka um kné Peleifssonar, og svo þú hrærir hug hans, 
skaltu biðja hann fyrir sakir föður hans og hinnar hárprúðu 
móður hans og fyrir sakir sonar hans“.

468   Að því mæltu fór Hermes burt, og upp til hins háva 
Ólymps.

469   Príamus varp sér ofan úr kerrunni til jarðar. Hann lét 
Ídeus vera þar eftir, og var hann þar kyrr og gáði að hestunum 
og múlunum, en öldungurinn gekk rakleiðis að húsi 
því, er Akkilles sat í, ástvinur Seifs, og hitti hann Akkilles 
inni. Félagar hans sátu sér, en tveir einir menn voru hjá Akkilli 
og þjónuðu honum, kappinn Átómedon og Alkímus, afspringur 
Aresar; var Akkilles nýhættur snæðingi, að eta og drekka, 
og var borðið enn ekki upp tekið. Hinn mikli Príamus gekk 
inn, svo þeir urðu ei varir við; hann gekk til Akkils, tók 
höndum sínum um kné hans, og kyssti þær hinar óttalegu 
manndrápshendurnar, er drepið höfðu marga sonu hans. Svo 
sem þá er mann nokkurn hendir sá stórglæpur, að hann hefir 
vegið mann í föðurlandi sínu, og fer því í land annarra manna 
til einhvers auðugs manns, og verður öllum bilt við, er á hann 
horfa: svo varð Akkilli bilt við, er hann leit hinn goðumlíka 
Príamus. Hinir urðu og forviða, og leit hverr upp á annan. 
Príamus bað þá Akkilles, og tók svo til orða: „Minnstu föður 
þíns, goðumlíki Akkilles; hann er á aldur við mig, hrumur 
af elli og kominn af fótum fram. Vera má, að einhverjir nágrannar 
hans, sem í kring um hann eru, angri hann nú, án 
þess neinn sé til að verja hann fyrir óhamingju og tjóni; en 
hann gleðst í hjarta sínu, þegar hann fréttir, að þú ert á 
lífi, og væntir þess á hverjum degi, að hann fái að sjá sinn 
kæra son heim aftur kominn frá Trójulandi. En eg, vesalstur 
allra manna, eg átti þá sonu, sem voru manna hraustastir í 
öllu Trójulandi, og nú er engi, að kalla, eftir af þeim. Þegar 
synir Akkea komu, átti eg fimmtíu sonu; var ein móðir að 
nítján þeirra, en hina átti eg við ambáttum í höll minni. Hefir 
hinn óðláti Ares flestum þeirra á kné komið. En þann, sem 
frábærastur var allra sona minna, þann, sem varði borgina 
og borgarmennina, hann Hektor, hann drapstú nýlega, þá 
hann var að halda vörn uppi fyrir föðurland sitt. Hans vegna 
kem eg nú til skipa Akkea, til að fá útlausn fyrir hann hjá 
þér, og hefi með mér ógrynni útlausnarfjár. Heyr, Akkilles, 
óttast guðina, sjá aumur á mér, og minnst föður þíns; og em 
eg þó enn aumkunarverðari, því eg hefi haft þá raun, sem engi 
annar jarðneskur maður hefir haft, að bera hendur sonarbana 
míns upp að munni mínum“.

507   Svo mælti Príamus, og vakti hjá honum harmfýsi sökum 
föður hans. Akkilles tók um hönd öldungsins og þokaði 
honum hægt frá sér. Báðir áttu þeir nú böls að minnast: Príamus 
minntist Víga-Hektors; hann kraup frammi fyrir fótum Akkils 
og kveinaði hástöfum; en Akkilles harmaði ýmist föður sinn, 
ýmist Patróklus; heyrðust nú andvörp þeirra um alla búðina. 
En er hinn ágæti Akkilles hafði svalað sér á harminum, þá 
reis hann þegar upp af hástólnum, tók í hönd öldungsins og 
reisti hann á fætur; kenndi hann í brjósti um hans gráa höfuð 
og gráa skegg. Hann talaði til hans skjótum orðum og mælti: 
„Þú vesall maður, sannlega hefir þú borið margar raunir á 
hjarta þínu. Hví áræddir þú að fara aleinn til skipa Akkea, 
og koma fyrir augu þess manns, er drepið hefir svo marga 
og svo hrausta sonu þína? Þú hefir sannarlega járnhjarta. 
Heyr nú, sezt nú í hásæti. Þó við séum í sárum hug, þá látum 
samt harmana liggja niðri í brjóstinu; engu er maður nær 
að heldur, þó hann kveini fagnaðarlaus. Því guðirnir hafa 
skapað vesölum mönnum það hlutfall, að þeir skyldu lifa 
við harma, en sjálfir eru guðirnir sorgalausir. Á hallargólfi 
Seifs standa tvö ker; í þeim kerum eru gjafir þær, er guðirnir 
veita; í öðru kerinu er hið illa, en í hinu hið góða. Veiti 
hinn þrumuglaði Seifur einhverjum manni beggja blands af 
kerum þessum, þá ratar sá maður ýmist í gæfu, ýmist í ógæfu; 
en þeim sem hann úthlutar hörmungunum, þann mann gerir 
hann svívirðilegan; þann mann eltir sár sultur um víða veröld; 
hann ráfar hingað og þangað, og er hvorki virtur af guðum, 
né mönnum. Þannig veittu guðirnir Peleifi fagrar gjafir allt í 
frá fæðingu hans; því hann hafði velsæld og auðlegð um 
fram alla menn, og var konungur yfir Myrmídónum, og þó 
hann væri dauðlegur maður, gáfu guðirnir honum gyðju fyrir 
konu. En ofan á þessa gæfu bætti guð þeirri ógæfu, að hann 
átti enga sonu, er komið gætu til ríkis eftir hann. Sá eini sonurinn, 
sem hann átti, er allt of bráðfeigur. Ekki mun eg 
hjúkra honum í elli sinni, með því eg sit hér í Trójulandi, 
mjög langt frá föðurlandi mínu, og angra þig og börn þín. 
Heyrt höfum vér og, gamli maður, að þú hafir verið lánsmaður 
fyrrum; er það mál manna, öldungur, að þú hafir að 
auðlegð og sonastyrk verið öllum mönnum fremri, þeim er 
búa í því takmarki, Lesbey að norðan, aðsetri Makars, Frýgalandi 
að ofan og hinu endalausa Hellusundi. En síðan himinbúarnir 
létu þér þenna ófögnuð að hendi bera, sem nú er, 
þá hefir þér aldrei orðið í milli bardaga og manndrápa, er 
verið hafa kringum borgina. Berðu þig vel, og kveina ekki 
óaflátlega í hjarta þínu, því þú verður engu að nær, þó þú 
harmir þinn góða son; ekki fær þú reist hann upp aftur; fyrr 
muntu rata í aðra raun“.

552   Hinn goðumlíki öldungur Príamus svaraði honum: „Bjóð 
mér ekki, fóstri Seifs, að setjast í hásæti, meðan Hektor liggur 
í búðinni ógrafinn. Lát hann lausan sem fyrst, svo eg sjái 
hann með augum mínum, en tak við hinu mikla útlausnargjaldi, 
er eg hefi að færa þér. Eg óska, að þú njótir þess vel, 
og komist heim í föðurland þitt, þegar þú fyrst hefir gefið 
mér heimleyfi“.

559   Hinn fóthvati Akkilles leit til hans með reiðisvip og 
mælti: „Komdu mér ekki aftur til, gamli maður; eg hefi sjálfur 
í hyggju, að gefa þér Hektor lausan, því móðir mín, sem ól 
mig, dóttir sjávaröldungsins, kom til mín með orðsending 
frá Seifi, og svo skil eg það af viti mínu, Príamus, að einhverr 
guðanna hefir fylgt þér til hinna fljótu skipa Akkea; það 
bregzt mér ekki. Því engi maður, og ekki þó á bezta aldri 
væri, mundi áræða að fara inn í herbúðirnar; mundi hann ekki 
komast, svo vökumennirnir yrðu ekki varir við, og ekki eiga 
hægt með að skjóta slagbröndunum frá hurðum vorum. Ger 
því ekki skap mitt í hörmum mínum uppvægara, en það er, 
svo eg ekki níðist á þér, gamli maður, hér í búð minni, þó þú 
hafir flúið á náðir mínar, og brjóti svo á móti orðsendingu 
Seifs“.

571   Þannig mælti Akkilles, en öldungurinn varð hræddur, 
og gegndi orðum hans. En Peleifsson stökk, eins og ljón, út 
úr búðinni; hann var ekki einn, honum fylgdu tveir sveinar, 
kappinn Átómedon og Alkímus; þá virði Akkilles mest allra 
félaga sinna, næst hinum dána Patróklus. Þeir leystu hestana 
og múlana undan okunum, leiddu hinn hljóðmikla kallara öldungsins 
inn í búðina, og létu hann setjast þar á stól; síðan 
tóku þeir upp úr hinum fagurskafna vagni hið stórmikla útlausnarfé 
fyrir lík Hektors, en létu vera eftir tvær skikkjur og 
einn vel ofinn kyrtil, til þess hann skilaði heim aftur líkinu 
í umbúðum. Þá bauð hann þernum að bera líkið afsíðis, svo 
Príamus sæi ekki son sinn, og þvo það og smyrja allt í kring; 
ella hefði verið hætt við, að Príamus, ef hann hefði séð son 
sinn, mundi ekki hafa stillt reiði sína í hinu sorgbitna hjarta 
sínu, og hugur Akkils orðið uppvægur, og hann svo drepið 
Príamus og brotið móti orðsendingu Seifs. En er þernurnar 
höfðu þvegið líkið og smurt með viðsmjöri, þá sveipuðu þær 
það í fagri skikkju og kyrtli. Akkilles hóf líkið sjálfur upp 
og lagði það á líkbekk, en félagar hans hófu það upp á hinn 
fagurskafna vagn. Því næst hljóðaði Akkilles upp, og nefndi 
á nafn hinn kæra vin sinn: „Reiðst mér ekki, Patróklus, þó 
þú fréttir til Hadesarheims, að eg hafi látið lausan hinn ágæta 
Hektor, og fengið hann föður hans; því Príamus hefir gefið 
mér ekki ósæmilegar gjafir, og skal eg skipta þér af þeim svo 
miklum hlut, sem þér ber“.

596   Að því mæltu gekk hinn ágæti Akkilles aftur inn í 
búðina, og settist á hinn gersemlega legubekk, er hann hafði 
áður á setið, við hinn búðarvegginn, og mælti til Príamuss: 
„Nú er þér laus gefinn sonur þinn, gamli maður, svo sem 
þú mælist til; hann er nú lagður á líkbekk, og muntu á morgun, 
þegar er birtir, sjá hann, er þú flytur hann heim. En nú 
skulum við hyggja á náttverð. Því matar neytti einnig hin hárprúða 
Níóba, þó hún missti tólf börn í húsi sínu, sex dætur og 
sex frumvaxta sonu; drap Appollon, er reiður var Níóbu, sonu 
hennar með silfurboga sínum, en Artemis örumglöð dæturnar, 
fyrir þá sök að Níóba jafnaði sér við hina kinnfögru Letó, 
kvað hana ekki fætt hafa nema tvö börn, en hún kvaðst átt 
hafa mörg. En þessi bæði börnin, þó þau væri ekki nema tvö, 
drápu öll mörgu börnin. Börn Níóbu lágu níu daga í blóði 
sínu, og varð engi til að jarða þau, því Kronusson gerði mennina 
að steinum; en á tíunda degi jörðuðu himnaguðirnir þau. 
En er Níóba var þreytt orðin af að út hella tárum, þá hugði 
hún á það að neyta matarins; en nú er hún uppi á eyðifjöllum, 
og stendur á einhverjum hömrum á Sípýlusfjalli, þar sem 
mælt er að séu leguból landvætta þeirra, er léku sér forðum 
í kring um Akkelóus; þar stendur hún í steinslíki og meltir 
með sér harma þá, er guðirnir sendu henni. Heyr nú, ágæti 
gamli maður, látum okkur einnig hyggja á matarnautn. Þú 
getur síðar meir grátið þinn kæra son, þegar þú hefir flutt 
hann til Ilíonsborgar, því mörg tár muntu yfir honum fella“.

621   Að því mæltu spratt hinn skjóti Akkilles upp og slátraði 
mjallhvítum sauð, en félagar hans flógu sauðinn, og gerðu 
til, svo sem siður var til; þeir brytjuðu limina kunnáttulega, 
og stungu öllum stykkjunum upp á teina, steiktu svo gætilega 
og tóku öll stykkin af teinunum. Átómedon tók brauð, 
sem var í fallegum körfum, og skammtaði það á borðinu, en 
Akkilles skammtaði kjötið. Réttu þeir nú hendur sínar til 
hins tilreidda matar, er á borð var borinn. En er þeir höfðu 
satt lyst sína á mat og drykk, þá undraðist Príamus Dardansniðji, 
hve mikill vexti og hve fríður maður Akkilles var; því 
hann var líkur goðunum í sjón. En Akkilles undraðist Príamus 
Dardansniðja, þá hann virti fyrir sér hinn góða yfirlit hans, 
og heyrði orðræðu hans. En er hvorr hafði virt annan fyrir 
sér, sem hann lysti, tók öldungurinn, hinn goðumlíki Príamus, 
svo fyrri til máls við Akkilles: „Lát mig nú, fóstri Seifs, fara 
sem fyrst að hátta, svo við, gengnir til hvílu, endurnærumst af 
værum svefni; því enn hafa ekki augu mín blundað undir 
hvörmum mér, síðan sonur minn lét líf sitt fyrir höndum þínum, 
heldur veltist eg um í saurnum í hallarforgarðinum, og 
andvarpa ávallt og byrgi niðri í mér ótal harma. Nú fyrst hefi 
eg neytt matar og rennt skæru víni um kverkar mér, en fyrr 
hefi eg ekki notið neins“.

643   Svo mælti Príamus, en Akkilles bauð félögum sínum 
og ambáttunum að setja rúmstæði í svalirnar, láta þar í fagrar 
ábreiður af purpura og breiða yfir dúka, og leggja þar ofan 
á loðkápur til að fara í. Þær gengu út úr stofunni og héldu 
á blysi, og bjuggu þegar af bragði upp tvær rekkjur. Þá mælti 
hinn fóthvati Akkilles í gamni við Príamus: „Þú verður nú, 
góði, gamli maður, að hátta utan búðar. Því verið getur, að 
hingað komi einhverr af höfðingjum Akkea, því þeir eru 
jafnan vanir að sitja hjá mér á ráðstefnu, svo sem siður er 
til. Færi nú svo, að einhverr þeirra sæi þig um hina svipulu, 
dimmu nótt, þá mundi hann þegar segja Agamemnon herkonungi 
frá, og mætti þá verða, að frestaðist útlausn Hektors. 
En heyr nú, seg mér og inn með sannindum, í hvað marga 
daga þú vilt gera útför hins ágæta Hektors, til þess eg sitji 
kyrr á meðan sjálfur, og haldi hernum hér hjá mér“.

659   Öldungurinn, hinn goðumlíki Príamus, svaraði honum: 
„Með því þú vilt leyfa mér að gera útför hins ágæta Hektors, 
þá væri mér stór þökk á, Akkilles, ef þú vildir haga svo til. 
Þú veizt, að vér erum inni hnepptir í borginni, en langt að 
sækja við upp á fjall, og Trójumenn mjög hræddir. Gjarna 
vildum vér harma hann níu daga í höllinni, jarða hann á tíunda 
degi og halda fólkinu veizlu, en verpa haug eftir hann 
á ellefta degi. Þá getum vér barizt á tólfta degi, ef svo verður 
að vera“.

668   Hinn fóthvati Akkilles svaraði honum: „Þetta skal og 
vera, svo sem þú mælist til, gamli Príamus. Eg skal fresta 
ófriðnum svo langan tíma, sem þú til tekur“.

671   Að því mæltu tók Akkilles um hægri handar úlnlið 
öldungsins, svo hann gæti verið óhræddur. Þeir hvíldu þar 
nú, hinir ráðvitru menn, kallarinn og Príamus, í framhúsinu 
í búðinni; en Akkilles svaf innst í hinni vel smíðuðu búð, og 
þar hvíldi hjá honum hin kinnfagra Brísesdóttir.

677   Nú sváfu allir guðir og hermenn af um nóttina, sigraðir 
mjúkum svefni, nema Hermes, hinn hagvaldi guð, hann 
festi aldrei blund, því hann var að velkja í huga sér, hversu 
hann mætti koma Príamus konungi heim aftur frá skipunum, 
svo hinir helgu hliðverðir yrði ei varir við. Hann nam nú 
staðar uppi yfir höfði Príamuss, og mælti til hans: „Þú hirðir 
þá, gamli maður, alls ekkert um háskann, er þú sefur svo 
enn meðal óvina þinna, eftir það að Akkilles hefir gefið þér 
heimleyfi. Þú hefir nú leyst út son þinn og goldið mikið fé; 
en þrefalt meiri útlausn munu synir þínir, sem eftir eru í 
borginni, verða að greiða þér til lífgjafar, ef Agamemnon Atreifsson 
og allir Akkear verða þess varir, að þú ert hér“.

689   Svo mælti Hermes, en hinn gamli maður varð hræddur, 
og vakti kallarann. Hermes beitti hestunum og múlunum 
fyrir, og ók sjálfur í skyndingu gegnum herbúðirnar, án þess 
neinn yrði varr við. En er þeir komu að vaði hins straumfagra 
fljóts, fór Hermes burt og upp til hins háva Ólymps.

695   Morgungyðjan, íklædd sóllauksmöttli, dreifði sér nú 
yfir alla jörðina. Þeir Príamus keyrðu hestana til borgarinnar 
með kveini og andvörpum, en múlarnir drógu líkið. Engi karlmaður 
og engin af hinum fagurbeltuðu konum varð þeirra 
fyrr vör, en Kassandra; hún var lík hinni gullprúðu Afrodítu. 
Hún hafði gengið upp á Pergamsborg, og gat að líta, hvar 
faðir hennar og borgarkallarinn stóðu á kerrunni; hún sá og, 
að líkið lá á líkvagninum, er múlarnir drógu. Hún hljóðaði 
þá upp yfir sig, og kallaði, svo heyrðist um alla borgina: „Komið, 
Trójumenn og Trójukonur; nú munuð þér sjá mega Hektor, 
ef yður nokkurn tíma hefir þókt vænt um hann, meðan hann 
lifði, þegar hann kom heim aftur úr bardaga; því hann var 
gleði borgarinnar og alls fólksins“.

707   Svo mælti Kassandra. Þá varð engi maður eftir í borginni, 
hvorki karl né kona, því óbærilegur harmur var kominn 
í alla. Nálægt hliðunum mætti fólkið þeim, er líkið flutti. 
Kona Hektors og hans heiðvirða móðir þustu að hjólvagninum, 
og reyttu hár sitt af harmi og lögðu hendur sínar á höfuð 
honum, en mannfjöldinn stóð í kring um þær, og kveinaði. 
Og nú hefði fólkið verið að harma Hektor og út ausa tárum 
fyrir framan borgarhliðin allan þann dag til sólseturs, ef hinn 
gamli konungur hefði ekki talað til lýðsins ef kerrunni: „Farið 
úr vegi, svo eg komist áfram með múlana. Þér getið síðar 
satt yður á kveinstöfum, þegar eg hefi ekið líkinu heim“.

718   Svo mælti Príamus, en þeir viku úr vegi og gerðu kvíar 
fyrir líkvagninn. En er þeir Príamus komu að höllinni, lögðu 
þeir Hektor á fagurrenndan líkbekk, og settu þar söngvara hjá 
til að byrja harmaljóðin; kyrjuðu þeir upp sorglegan söng, en 
konurnar tóku undir með andvörpum. Hin hvítarmaða Andrómakka 
hóf fyrst upp harmasönginn meðal kvennanna; hún 
hélt um höfuð Víga-Hektors með höndum sínum, og kvað: 
„Maður ungur léztú líf þitt, og skilur mig nú eftir einstæða 
í húsunum, en sonur okkar, sem við áttum saman, vesöl hjón, 
er enn barnungur, og býst eg ekki við, að hann nái frumvaxtaaldri, 
því borg þessi mun fyrr verða niður brotin frá grunni; 
því nú ertú dáinn, forstöðumaðurinn, sem verndaðir hana og 
varðir hinar heiðvirðu konur og hin ungu börn; munu þær 
nú bráðum fara burt héðan á hinum holu skipum, og eg með 
þeim; en þú, sonur minn, munt annaðhvort fylgjast með mér, 
þangað sem þú munt verða að vinna þrælavinnu með þungri 
þraut undir valdi einhvers grimmúðugs húsbónda, eða þá þú 
hreppir þann dapra dauðdaga, að einhverr af Akkeum þrífur 
í hönd þér og kastar þér ofan fyrir borgarvegginn í bræði 
sinni, í hefnd eftir bróður sinn eða föður eða son, sem Hektor 
kann hafa drepið, því margir Akkea hafa þrifið tönnum 
víðan vang fyrir höndum Hektors; því faðir þinn var ósætur 
viðureignar í orustum, og því harmar fólkið hann um alla 
borgina. Fagnaðarlausan harm og sorg hefir þú búið foreldrum 
þínum, Hektor; en þó eru mér eftir skildir sárustu harmarnir, 
því þú réttir mér ekki hendur þínar á banasænginni, og 
talaðir ekkert huggunarorð til mín, og þó gæti eg alltaf munað 
til þín og grátið þig fögrum tárum nætur og daga“.

746   Þannig mælti hún kveinandi, en konurnar tóku undir 
með andvörpum. Þá byrjaði Hekaba þungar harmatölur meðal 
þeirra: „Hektor, þú mér ástfólgnasti allra sona minna, sannlega 
hefir þú verið guðunum kær, alla þá stund sem þú varst 
á lífi, fyrst hinir ódauðlegu guðir líknuðu þér í sjálfum dauðanum. 
Því hina aðra sonu mína seldi hinn fóthvati Akkilles, 
þegar hann handtók þá, mansali handan yfir hið ófrjóva haf, 
til Sámseyjar og Imbreyjar og hinnar torsóktu Lemneyjar. En 
er hann hafði tekið þig af lífi með langeggjuðu eirvopni, þá 
dró hann þig oft í kring um haug Patrókluss, vinar síns, er 
þú hafðir drepið, og fékk þó ekki að heldur vakið hann upp 
fyrir það. En nú liggur þú glær og nýsæfður í höllinni, líkur 
þeim manni, er Appollon silfrinbogi hefir drepið sviplega 
með hinum þýðu skeytum sínum“.

760   Þannig mælti hún kveinandi, og vakti upp óaflátlegan 
harm. Helena var sú þriðja, sem því næst hóf upp harmatölur 
meðal þeirra: „Hektor, þú ert mér ástkærastur allra mága 
minna. Að vísu er hinn goðumlíki Alexander, sem flutti mig 
hingað til Trójuborgar, eiginmaður minn. Eg vildi óska, að 
eg hefði dáið áður, því þetta er hið tuttugasta ár, síðan eg 
fór þaðan, og burt úr föðurlandi mínu. Og þó heyrði eg aldrei 
af þér nokkurt misjafnt orð til mín eða móðgunaryrði. Því 
í hvert sinn sem einhverr ámælti mér innan hallar, annaðhvort 
einhverr af mágum mínum eða mágkonum, eða einhver 
af svilkonum mínum, eða tengdamóðir mín (því tengdafaðir 
minn var mér ávallt góður, sem hann væri faðir minn), 
þá tókstu hann ávallt tali og aftraðir honum með ljúfmennsku 
þinni og blíðskaparorðum. Þess vegna harma eg hann og mig, 
vesala konu, af sorgfullu hjarta; því nú á eg engan mann 
framar góðan mér eða vinveittan í allri Trójuborg, því öllum 
rís hugur við mér“.

776   Þannig mælti hún kveinandi, en ótölulegur lýður tók 
undir með andvörpum.

777   Príamus gamli mælti nú til lýðsins: „Flytjið nú, Trójumenn, 
við til borgarinnar, og óttizt ekki fyrirsátur af Argverjum; 
því Akkilles lofaði, þegar hann gaf mér heimleyfi 
hingað frá hinum svörtu skipum, að hann skyldi engan 
óskunda gera, fyrr en hinn tólfti dagur kæmi“.

782   Svo mælti hann, en þeir beittu uxum og múlum fyrir 
vagna, og söfnuðust síðan skjótt saman utan borgar. Þeir 
fluttu í níu daga ógrynni af við; en er hinn tíundi dagur 
rann upp til að lýsa mönnum, þá báru þeir hinn hugdjarfa 

Hektor út og grétu þá mjög; lögðu þeir lík hans efst á bálið, 
og skutu í eldi.

788   En er hin árrisula, rósfingraða Morgungyðja kom í 
ljós, vöknuðu menn hjá báli hins fræga Hektors. Þeir slökktu 
fyrst allan uslann með skæru víni, svo vítt sem eldsmagnið 
hafði náð; því næst söfnuðu bræður og vinir saman hinum 
hvítu beinum; grétu þeir, svo fögur tárin hrundu niður eftir 
kinnunum; tóku þeir upp beinin og lögðu niður í gullskrín, 
og breiddu þar yfir mjúka purpuradúka, grófu síðan skrínið 
niður í gryfju, og þöktu ofan gryfjuna með stórum steinum 
hverjum við annan, þá urpu þeir haug í skyndi, en alla vega 
umhverfis sátu njósnarmenn, svo hinir fagurbrynhosuðu Akkear 
skyldu ekki fyrr veita árásir, en öllu væri lokið. En er þeir 
höfðu orpið hauginn, gengu þeir burt, komu svo aftur saman 
eftir réttum sið, og sátu að dýrlegri veizlu í höll Príamuss konungs, 
fóstra Seifs.

804   Þannig gerðu þeir útför hins reiðfima Hektors.





SKÝRINGAR.

(Tölurnar vísa til ljóðlínu gríska textans. I. = Inngangur; J.G. = Jón Gíslason: 
Goðafræði Grikkja og Rómverja, Rvík 1944).



FYRSTI ÞÁTTUR


Líkt og í Odysseifskviðu hefst Ilíonskviða á eins konar stuttum forleik, 
inngangi, sem aðeins er 7 línur af 15000 ljóðlínum kviðunnar, en gefur þó 
til kynna meginefnið í allri kviðunni. Vér fáum að vísu ekkert að vita 
um nafn skáldsins, ekkert um tíma og stað. En vér fáum að vita, að hér 
er að ræða um skáld, sem finnur til guðdómlegrar köllunar: Það er ekki 
hann, sem syngur, heldur gyðjan, sem syngur fyrir hans munn.

Skáldið boðar í þessu stutta yfirliti reiði Akkilless og orsök hennar, 
mannraunir og þrautir Akkea vegna aðgerðaleysis Akkilless, og loks er 
drepið á dularfulla fyrirætlun Seifs, sem framgengt hafi orðið. Þessi orð 
vekja forvitni lesandans — eða áheyrandans — , svo að hann spyr: „Hver 
var þessi fyrirætlun Seifs?“

Eftir þennan stutta inngang leiðir skáldið áheyrandann „inn í miðja 
viðburðina“, — eins og rómverska skáldið Hóras orðar það — , án nokkurs 
aðdraganda eða skýringa, því að gert er ráð fyrir, að allir þekki þessar sagnir. 
Í línunum 8 til 52 er viðburðunum lýst með dramatískum krafti: Hofgoðinn 
Kryses biður um lausn dóttur sinnar, bæn hans er synjað, hann biður 
Apollon um hefnd, en guðinn bregður við og sendir örvar sínar yfir herbúðir 
Akkea, svo að þá „gekk sem tíðast á líkabrennum“. Í þeim hluta þáttarins, 
sem eftir er, eru þrjár aðallýsingar: 1) Þing Akkea, 2) samfundir mæðginanna, 
Akkilless og móður hans, og 3) samkoma guðanna á Ólympi.

Í þingfundarlýsingunni fær áheyrandinn góða hugmynd um lyndiseinkunn 
tveggja höfuðpersóna Akkea, þeirra Agamemnons og Akkilless. Í lýsingunni 
er mikil stígandi, orðasennan milli þeirra harðnar smám saman, og loksins 
verður hinn stórlyndi og örlyndi Akkilles svo reiður, að hann hyggst 
að jafna deiluna með sverði sínu. En gyðjan Aþena varnar honum þess í 
tæka tíð. Áheyrandinn fær ósjálfrátt nokkura samúð með Akkilles og jafnframt 
skýringu á því, hvers vegna hann dregur sig út úr bardögunum.
Annarri hlið á skapgerð Akkilless bregður skáldið upp síðar í þættinum, 
þegar kallararnir koma til þess að sækja Brísesdóttur. Þar sýnir hann óvænta 
hógværð, stillingu og kurteisi, einkenni, sem koma vel heim við lýsingarnar 
á honum í síðasta þætti kviðunnar, þar sem hann líka sýnir sáttfýsi og 
hógværð.

Hliðstæðir atburðunum í mannheimum eru atburðirnir á Ólympi, sem 
lýst er í síðari hluta þáttarins. Fyrst er samtalið milli Þetisar og Seifs, sem 
lyktar með því, að Seifur gefur samþykki sitt til kynna með því að hneigja 
„hinum dökkvu brúnum sínum“ og þá „skelfdi hann hinn háva Ólympus“. 
Er svo mælt, að þessi lýsing hafi verið hinum fræga gríska myndhöggvara 
Fidíasi til fyrirmyndar, er hann gerði hið fræga líkneski af Seifi í Ólympíu. 
Þá kemur lýsingin á deilunni milli Seifs annars vegar og Heru og sumra 
hinna guðanna hins vegar, og skerst mjög í odda með þeim. En þegar 
sennan stendur sem hæst, kemur smíðaguðinn Hefestus haltrandi og hoppandi 
og skenkir Heru móður sinni og öðrum guðum. En við þessa skringilegu 
sjón „kom upp óstöðvandi hlátur með hinum sælu guðum“. Þannig 
lætur skáldið þenna þátt, sem annars allmikill „tragiskur“ blær hvílir yfir, 
enda á glensi og gamni.

1   gyðja,  þ.e. sönggyðja eða menntagyðja, „músa“. Að vísu talar Hómer 
um fleiri en eina „músu“ eða menntagyðju, en ákveðin tala þeirra, 9, 
og nöfn koma ekki fyrir fyrr en hjá Hesíodus.

2   fársfullu,  þ.e. banvænu, bölvuðu (úlomenen).

3   til Hadesarheims, eiginl. til Hadesar, því að í Ilíonskviðu táknar nafnið 
Hades nálega alltaf guðinn sjálfan.

5   Svo varð fyrirætlun S. framgeng: Ef til vill er átt við loforð það, sem 
Seifur gaf Þetis (sjá hér á undan) um að hefna móðgunarinnar við 
Akkilles. Aðrir skýra þó þessi orð á annan veg.

15   gullnum sprota, slíkan sprota báru þjóðhöfðingjar, prestar og kallarar 
sem tákn tignar sinnar.

17   fagurbrynhosaðir Akkear, brynhosur þessar voru eins konar legghlífar 
úr málmi. Sjá inng. við Od. bls. XLIX og mynd hér.

30   í Argverjalandi, þ.e. Grikklandi eða öllu fremur á Pelopsskaga, í ríki 
Agamemnons. Orðið Argos hefur venjulega hjá Hómer víðtæka merkingu: 
Grikkland eða Pelopsskagi.

31   búa um rúm mitt, eða: hvíla hjá mér í rúmi mínu (orðrétt: „koma til 
móts við mig til rúms míns“).

35   kominn úr herbúðunum, eiginlega: var kominn alllangt burt (apanevþe 
kíón).

37   þú, sem ert á gangi, þ.e. verndar (amfíbebekes).
Krýsiborg og ... Killiborg voru í Mýsíu í L.-Asíu. En bæði þar og í Trójula