ALEXANDRE DUMAS
SKYTTURNAR
(LES TROIS MOUSQUETAIRES)
(DE TRE MUSKETERER)
SAGA Í FJÓRUM HEFTUM
BJÖRN G. BLÖNDAL
ÞÝDDI
SIGLUFIRÐI
BÓKAÚTGÁFAN HEIMDALLUR
1925
PRENTSMIÐJA SIGLUFJARÐAR.
III. LEYNDARMÁLIÐ.
I.
Frakkar og Englendingar.
Á tilteknum tíma fóru þeir félagar ásamt þjónum
sínum á afvikinn stað bak við Luxemburg-höllina.
Þessi afvikni staður var girtur og ætlaður geitfje til beitar.
Athos gaf geitahirðinum dálitla þóknun fyrir að hafa
sig á burt, en þjónarnir voru látnir standa á verði.
Í sömu svifum komu þangað menn nokkrir, er
fóru mjög hljóðlega, og gengu til skyttuliðanna. Heilsuðu
hverjir öðrum og sögðu til nafns síns að enskum
sið.
Englendingarnir voru menn stórættaðir allir saman.
Urðu þeir ekki að eins forviða, en jafnframt mjög órólegir,
er þeir heyrðu hin undarlegu nöfn andstæðinga
sinna.
»Það er nú gott og blessað«, sagði Winter lávarður,
þegar skyttuliðarnir þrír nefndu nöfn sín. »En
þrátt fyrir það vitum við engin deili á ykkur og viljum
ekki eiga vopnaviðskifti við menn með slíkum
nöfnum. Þetta eru ekki annað en hirðingja nöfn.«
»Það eru heldur ekki annað en gervinöfn, herra
lávarður«, sagði Athos.
»Þess fíknari erum við í að vita rjettu nöfnin«,
sagði Englendingurinn.
Þið hafið samt sem áður spilað við okkur án
þess að þekkja nöfn okkar«, sagði Athos, »og unnið
af okkur tvo hesta í tilbót.«
»Satt er það, en þá hættum við að eins peningum
okkar. Nú verðum við að hætta lífi okkar og menn
geta spilað við hvern, sem vera skal, en menn eiga
ekki vopnaviðskifti við aðra en jafningja sína.«
»Það er líka alveg rjett«, sagði Athos. Hvíslaði
hann svo nafn sitt að Englendingi þeim, sem móti
honum var skipaður og sama gerðu þeir Porthos
og Aramis.
»Eruð þjer nú ánægður?« sagði Athos við andstæðing
sinn, »og álítið þjer mig svo eðalborinn, að yður
sæmi að berjast við mig?«
»Já, vissulega, herra góður«, sagði Englendingurinn
og hneigði sig.
»Jæja — en á eg þá að segja yður nokkuð?« sagði
Athos kuldalega.
»Hvað er það?« spurði Englendingurinn.
Það hefði verið hyggilegra af yður að spyrja
mig ekki nafns«.
»Hvers vegna?«
»Vegna þess að menn halda, að jeg sje dauður
og vegna þess, að jeg hef mínar ástæður til að óska
þess, að menn haldi það. Jeg neyðist því til að særa
yður banasári til þess, að leyndarmáli mínu sje óhætt«.
Englendingurinn leit á Athos og hjelt, að hann
væri að gera að gamni sínu, en honum var fylsta
alvara.
»Núnú, herrar góðir!« sagði Athos og beindi orðum
sínum jafnt til samherja sinna og andstæðinga.
»Þá erum við víst tilbúnir?«
Í sama bili voru átta sverð á lofti og blikuðu í
kvöldroðanum. Atlagan var hin snarpasta eins og búast
var við af mönnum, sem voru andvígir á tvennan
hátt að heita mátti.
Athos barðist jafnrólega og reglufast eins og hann
hefði verið að æfa sig í skylmingasalnum.
Porthos hafði eflaust látið sjer ógætni sína í
Chantilly að kenningu verða. Beitti hann nú sverði
sínu bæði fimlega og hyggilega. En Aramis hafði ekki
lokið við þriðju kviðuna af drápu sinni og sótti hart
fram, eins og honum lægi mjög á.
Athos vó andstæðing sinn. Hann hitti hann þegar
í fyrstu atlögu og særði hann banasári, eins og hann
hafði sagt fyrir. Rann sverðið þegar á hol og beint í
hjarta Englendingnum.
Porthos særði mótstöðumann sinn á læri og feldi
hann að velli. Englendingur sá hugsaði ekki á frekari
mótvörn og rjetti Porthos sverð sitt, en tók Porthos
hann þá í fang sjer og bar hann í vagn sinn.
Aramis sótti fast að andstæðing sínum eins og áður
er sagt. Lauk þeirri viðureign svo, að Englendingurinn
lagði á flótta og komst undan, en þjónarnir
æptu að honum.
D'Artagnan ljet sjer nægja að verjast og þegar
hann var búinn að þreyta mótstöðumann sinn til hlítar,
sló hann sverðið úr hendi hans með snöggu
»fjórða högglagi«. Baróninn hopaði á hæl, en varð
fótaskortur og fjell aftur á bak. D'Artagnan stökk þegar
að honum, studdi sverðinu á háls honum og sagði:
»Nú gæti eg ráðið yður bana, herra barón, ef
mjer svo sýndist, en jeg gef yður líf vegna þess, að
jeg elska systur yðar.«
Þarna kom d'Artagnan þeirri ætlun sinni fram,
sem hann hafði ráðið með sjer og brosti yfir af ánægju,
eins og áður er sagt. Var hann því í allra bezta skapi.
Hins vegar þótti Englendingnum gott að sleppa
svona vel. Hann faðmaði d'Artagnan að sjer og ljet í
ljós vinarþel sitt til skyttuliðanna með ýmsu móti. En
með því að mótstöðumaður Porthos var kominn í
vagn sinn og andstæðingur Aramis átti fótum sínum
fjör að launa, þá þurfti ekki að skifta sjer af öðrum
en þeim, sem veginn lá.
Porthos og Aramis flettu hann klæðum til þess
að ganga úr skugga um, hvort líf leyndist með honum.
Losnaði þá þung pyngja frá belti hans, er d'Artagnan
tók upp og rjetti Winter lávarði.
»Hvern fjárann á jeg að gera með hana?« spurði
Englendingurinn.
»Afhenda hana ættingjum hans«, sagði d'Artagnan.
»Ættingjar hans þurfa ekki á þessu lítilræði að
halda, því að þeir fá fimtán þúsund gulldali í tekjur eftir
hann. Það er bezt að þjónar ykkar fái þessa peninga«.
D'Artagnan stakk pyngjunni í vasa sinn.
»En þjer, ungi vinur minn, sem jeg vona að jeg
megi kalla svo«, sagði Winter lávarður — »nú vil
jeg, ef yður svo sýnist, fylgja yður til systur minnar,
frú Clarick, strax í kvöld. Jeg vildi gjarna geta komið
því til leiðar, að henni þætti vænt um yður og með
því að hún má sín allmikils við hirðina, þá gæti svo
farið, að meðmæli hennar kynnu að koma yður að
liði ef svo ber undir«.
D'Artagnan roðnaði af ánægju og hneigði sig.
Athos gekk nú til d'Artagnans.
»Hvað ætlarðu að gera við pyngjuna?« hvíslaði
hann að honum.
»Jeg ætla auðvitað að fá þjer hana, kæri Athos«.
»Mjer — vegna hvers?«
»Mikil ósköp! Þú hefur vegið manninn og herfangið
tilheyrir sigurvegaranum«.
»Ætlarðu mig þann mann, að jeg fari að sölsa
undir mig eftirlátna muni andstæðings míns?«
»Þetta er algeng stríðsvenja«, sagði d'Artagnan,
»og hvers vegna ætti ekki að fara eftir sömu reglu
þegar um einvígi er að ræða?«
»Jeg hefði aldrei gert það á vígvellinum heldur«,
sagði Athos.
Porthos ypti öxlum og Aramis kvaðst vera sömu
skoðunar sem Athos.
»Við skulum þá gefa þjónum okkar peningana
eins og Winter lávarður sagði til«.
»Já«, sagði Athos, »það er að segja ekki okkar
þjónum, heldur þjónum Englendinganna«.
Athos tók pyngjuna og fleygði henni í ökumanninn.
»Taktu við þessu handa þjer og fjelögum þínum«,
sagði hann.
Jafnvel Porthos fanst mikið til um þessa framkomu
af manni, sem ekki átti nokkurn eyri þá í svipinn.
Winter lávarður og fjelagi hans sögðu síðar öðrum
frá þessu sannfranska tiltæki og mæltist það hvarvetna
vel fyrir nema hjá Grimaud, Mousqueton, Planchet og
Bazin.
Winter lávarður sagði d'Artagnan heimilisfang
systur sinnar áður en þeir kvöddust. Hún átti heima
í nr. 6 á Place Royale, sem þá þótti eitt veglegasta
hverfið í París. Annars lofaði hann að fylgja honum
þangað sjálfur og kom þeim saman um að hittast hjá
Athos klukkan átta.
D'Artagnan hlakkaði mjög til að fá aðgöngu að
heimili Mylady og var hann að hugsa um, hve
undarlega forlögin hefðu leitt saman leiðir þeirra
alt að þessu. Hann var sannfærður um, að hún
væri verkfæri á höndum kardínálans, en samt sem áður
hneigðist hugur hans að henni með þeim tilfinningum,
sem hann ekki gat gert sjer grein fyrir. Hann
óttaðist það eitt, að hún kynni að kannast við sig sem
sama manninn, er borið hafði fyrir hana í Meung og
í Dover. Ef hún gerði það, þá vissi hún líka jafnframt,
að hann mundi vera í kærleikum við herra de Tréville
og þá að sjálfsögðu dyggur fylgismaður konungs og
mundi það verða honum til óhagræðis að ýmsu leyti,
því ef Mylady bæri kensl á hann eins og hann á hana,
þá yrði hann að leika sama skollaleikinn sem hún.
Viðkynning þeirra Wardes greifa og hennar ljet d'Artagnan
sjer í ljettu rúmi liggja, enda þótt greifinn væri
ungur, fríður og auðugur og í miklum metum hjá
kardínálanum. Slíkt er eðli æskumanna, ekki hvað sízt
þeirra, sem bornir og barnfæddir eru í Gaskogne.
Það var nú fyrsta verk d'Artagnans að skunda
heim til sín og búa sig sem bezt hann kunni. Að því
loknu fór hann heim til Athos og sagði honum upp
alla sögu að vanda. Athos hlustaði á frásögn hans
og fyrirætlanir með athygli, en hristi jafnframt höfuðið
og rjeði honum alvarlega til að gæta allrar varúðar.
»Á jeg að segja þjer nokkuð!« sagði hann. »Þú
ert nú nýbúinn að missa frá þjer konu, væna, fríða
og vel að kostum búna eftir því, sem þjer sjálfum sagðist
frá, og samt ertu undir eins farinn að eltast við aðra«.
D'Artagnan skildi sneiðina.
»Jeg elska frú Bonacieux af öllu mínu hjarta, en
Mylady elska jeg með heilanum«, sagði hann. »En að
jeg vil gjarna fá að komast í kynni við hana, stafar
aðallega af því, að jeg ætla mjer að ganga úr skugga
um, hvernig afstöðu hennar við hirðina er varið«.
»Afstöðu hennar við hirðina! Mikil ósköp! Það
er nú hægur vandi að gizka á það, eftir öllu því, sem
þú hefur sagt mjer. Hún er njósnari kardínálans, ein
af átján, og mun ginna þig í þá gildru, sem varðar
höfuð þitt — það er alt og sumt.«
»Jájá! Minna má nú gagn gera! Nei, kæri Athos.
Mjer finst nú satt að segja, að þú gerir alt of mikið
úr þessu«.
»Jeg treysti ekki kvenfólki og er búinn að fá mig
fullreyndan á því — einkum því ljóshærða. Og sagðirðu
ekki, að Mylady væri ljóshærð?«
»Hún hefur allra kvenna gullfallegast hár«.
»Veslings d'Artagnan!« sagði Athos.
»Heyrðu nú! Jeg ætla bara að leita hófanna og
kem mjer svo út úr öllu saman, þegar jeg hef aflað
mjer þeirrar vitneskju, sem jeg þykist þurfa«.
»Já, blessaður leitaðu hófanna«, sagði Athos
þurlega.
Winter lávarður kom á tilsettum tíma og var Athos
þá genginn inn í innra herbergið, svo að lávarðurinn
hitti d'Artagnan einan fyrir. Klukkan var farin að
ganga til átta og tók hann d'Artagnan þegar með sjer.
Fyrir utan beið þeirra skrautlegur vagn og fyrir
honum framúrskarandi akhestar, svo að þeir voru enga
stund að komast til Place Royale.
Frú Clarick tók mjög virðulega við d'Artagnan.
Hús hennar var afar skrautlegt og þar sem aðrir Englendingar
voru að þyrpast burt frá Frakklandi vegna
stríðsins, eða í undirbúningi með það, þá var Mylady
þvert á móti að láta gera ýmsar umbætur á húsi sínu,
er bentu til þess, að hún þyrfti ekki að aka seglum
eftir sama vindi sem landar hennar.
»Hjer kem jeg með ungan aðalsmann, sem átti
ráð á lífi mínu, en notaði sjer það ekki«, sagði Winter
lávarður um leið og hann leiddi d'Artagnan fyrir systur
sína. »Og þetta gerði hann, enda þótt við værum
tvöfaldir andstæðingar, því að fyrst og fremst var það
jeg, sem móðgaði hann að fyrra bragði og auk þess
er jeg Englendingur. Þjer megið því vera honum þakklát,
frú mín góð, svo framarlega sem þjer berið nokkurn
vinarhug til mín«.
Mylady hleypti brúnum og brosti eitthvað svo
einkennilega að d'Artagnan, sem tók eftir þessu, fanst
sjer fara kalt vatn milli skinns og hörunds.
Bróðir hennar tók ekki eftir þessu, því að hann
var að leika sjer við taminn apa, sem Mylady hafði
hjá sjer.
»Þjer eruð velkominn hingað, herra minn«, sagði
hún við d'Artagnan og var málrómurinn svo þýður og
blíðlegur, að hann stakk mjög í stúf við gremjumerki
þau, sem d'Artagnan þóttist hafa orðið var við. »Jeg
mun æ og æfinlega standa í þakklætisskuld við yður«,
bætti hún við.
Englendingurinn vjek sjer nú að þeim og skýrði
ítarlega frá einvíginu og öllum atvikum þess. Mylady
hlustaði á hann með athygli, en samt var auðsjeð, að
frásögnin var henni alls ekki til neinnar ánægju, enda
þótt hún reyndi að láta ekki á því bera. Blóðið stje
henni til höfuðsins og hún stappaði fætinum í gólfið
undir kjólfaldinum.
En ekki tók Winter lávarður eftir neinu enn. Þegar
frásögninni var lokið, gekk hann að borði, þar
sem stóð flaska af spönsku víni og glös hjá. Hann
helti í tvö glös og benti d'Artagnan að drekka með sjer.
D'Artagnan vissi, að hver Englendingur telur sjer
það stóra móðgun, ef annar maður skorast undan að
drekka með honum. Gekk hann því að borðinu og
tók annað glasið. Slepti hann samt ekki augunum af
Mylady og sá í spegli einum, að andlitssvipur hennar
breyttist alt í einu er hún hjelt að enginn tæki eftir
sjer. Lýsti sjer nú grimd og geðofsi í svipnum —
hún beit á vörina og læsti tönnunum í vasaklút sinn.
Í þessum svifum kom inn til þeirra herbergisþernan
fríða, sem d'Artagnan hafði áður veitt eftirtekt.
Hún sagði eitthvað á ensku við Winter lávarð
og bað hann d'Artagnan afsökunar á því, að hann
yrði að fara burt í áríðandi erindum og kvöddust
þeir síðan.
D'Artagnan vjek sjer þá aftur að Mylady og hafði
svipur hennar breyzt enn á ný, svo að nú brosti hún
yndislega við gestinum. Að eins sáust ofurlitlir rauðir
blettir á vasaklút hennar sem merki þess, að hún
hefði bitið varir sínar til blóðs.
Samræða þeirra varð nú fjörugri og virtist Mylady
vera búin að ná sjer alveg aftur. Hún sagði að Winter
lávarður væri svili sinn, en ekki bróðir. Hefði hún
verið gift yngri bróður hans, en væri nú orðin ekkja
með eitt barn í eftirdragi og þetta barn yrði eini erfingi
lávarðarins ef hann giftist ekki. Þóttist d'Artagnan
skynja, að einhver hula hvíldi yfir þessu öllu saman,
en ekki vissi hann, hvað undir þeirri hulu kynni að
leynast. Að öðru leyti var hann nú orðinn sannfærður
um, að Mylady væri honum samlend, enda talaði
hún móðurmál hans svo snildarlega að á því gat
enginn efi leikið.
D'Artagnan gerðist fagurmáll og ástleitinn og
brosti Mylady náðarsamlega að öllu hans orðaglamri.
Loksins varð hann að hypja sig á burt. Kvaddi hann
Mylady með virktum og gekk út úr salnum hreykinn
og hróðugur.
Í stiganum rakst hann á herbergisþernuna, er þar
var á stjái. Bað hún hann afsökunar og roðnaði við
og var það fúslega veitt.
D'Artagnan kom þegar daginn eftir og fjekk enn
betri viðtökur en í fyrra skiftið. Winter lávarður var
ekki við staddur og varð Mylady ein að sinna gestinum.
Var hún hin altilegasta í viðmóti, spurði hann
margs um átthaga hans og vini og hvort hann hefði
aldrei hugsað til að gerast liðsmaður kardínálans.
Eins og áður er sagt, mátti d'Artagnan teljast
hygginn maður jafn ungur og hann var og komu honum
nú í hug grunsemdir sínar gagnvart Mylady.
Hrósaði hann því kardínálanum á hvert reipi og kvaðst
ekki mundi hafa hikað við að ganga í lífvörð hans ef
hann á þeim tíma hefði t.d. þekt eins vel til de Cavois
og hann þekti til de Tréville.
Mylady vjek nú talinu að öðru og spurði einstaklega
meinleysislega, hvort hann hefði nokkurn tíma
komið til Englands.
D'Artagnan svaraði þeirri spurningu svo, að herra
de Tréville hefði einu sinni sent sig þangað til að
sjá um kaup á hestum og hefði hann haft með sjer
þaðan fjóra gæðinga til reynslu.
Mylady beit oftsinnis á vörina, meðan á þessari
samræðu stóð, en hjer var við Gaskognara að eiga
sem kunni að halda á spilunum.
D'Artagnan kvaddi og fór um sama leyti sem
kvöldið áður og mætti þernunni fríðu — hún hjet
annars Ketty — frammi á ganginum. Leit hún á hann
þeim aðdáunar og velvildaraugum, að ekki var um að
villast, hvað henni bjó í brjósti, en d'Artagnan var nú
svo hrifinn af húsmóður hennar, að hann leit ekki
við öðrum.
Næsta dag og daginn þar á eftir heimsótti hann
Mylady og fjekk í hvert skifti hinar alúðlegustu viðtökur.
Og alt af þegar hann fór mætti hann herbergisþernunni,
annaðhvort á ganginum eða í stiganum.
En d'Artagnan leit ekki við henni, eins og áður
er sagt, og ljet sem hann sæi hana ekki.
II. Miðdagsverður hjá málfærslumanninum.
Þó að Porthos væri við einvígið riðinn, gleymdi
hann samt ekki þeirra hluta vegna, að hann var boðinn
til miðdagsverðar heima hjá málfærslumanninum.
Klukkan undir eitt daginn eftir ljet hann Mousqueton
bursta spariflíkurnar og lagði af stað til Bjarnargötu
og var auðsjeð á honum, að hann bjóst við góðum
árangri af þeirri för sinni.
Hann kendi hjartsláttar, en ekki af neinum ungæðislegum
og óstýrilátum ástarumbrotum eins og
d'Artagnan. Ónei — eftirvænting hans var miklu jarðbundnari,
því að nú átti hann í fyrsta skifti að koma
inn fyrir dyr málfærslumannsins og feta sig tröppu
af tröppu upp óþektan stiga, sömu leið sem maurar
málfærslumannsins höfðu áður farið. Hann mundi
standa fyrir framan stóran og mikinn skáp, sem hann
oftsinnis hafði dreymt um, járnvarðan skáp og traustlega
negldan niður í gólfið með gildum járnfleinum.
Hann hafði oft heyrt talað um þennan skáp og nú
mundi sjálf málfærslumannsfrúin opna hann með sínum
prýðilegu en fremur hrjúfu höndum og sýna honum
alt hans dýrðlega innihald.
Og Porthos, sem hvergi átti höfði sínu að að halla
og engan átti að, hermaður, sem vanastur var knæpum
og drykkjukrám, sælkeri, sem oftast nær varð að
láta sjer nægja reykinn af rjettum annara — hann átti
nú að setjast við fjölskylduborð í skauti fjölskyldunnar
og hegða sjer eftir siðum hennar, en þetta var einmitt
sjerlega aðlaðandi fyrir óbrotinn hermann.
Porthos sá sig í anda setjast við ríkmannlegt borð
og vera gamla málfærslumanninum til skemtunar, eins
og velkominn „frændi“, hafa af skrifurunum í teningskasti
„hálf tólf“ og „ketti“ og sópa til sín á einni kvöldstund
þeim skildingum, sem þeir urðu að þræla fyrir
í heilan mánuð með súrum sveita. Raunar mintist
Porthos þess orðs, sem fór af nízku og grútarskap
málfærslumanna yfirleitt og loðað hefir við þá stjett
manna frá öndverðu, en samt hafði málfærslumannsfrúin,
þegar á alt var litið og að fráskyldum nokkrum
óviðeigandi íheldnisköstum, reynst Porthos vel og taldi
hann því líklegt, að sjer mundi geðjast vel að fjölskyldu
þessari.
Honum brá samt hálfvegis í brún, þegar hann
gekk inn um hliðið. Portið var dimt og óþverralegt,
stigaræfill lá upp á loftið og út að garðinum voru
gluggaholur með járngrindum fyrir. Gengið var um
lágar dyr inn í efri hæð hússins og var hurðin öll
járnrekin eins og fangelsishurð.
Porthos barði að dyrum. Kom þá langur og slánalegur
skrifari til dyra og heilsaði Porthos með þeirri
auðmýkt, sem honum virtist ráðlegast að sýna þessum
háa og sterklega manni, klæddum hermannabúningi
og sem leit annars út fyrir, að ljeti sjer ekki alt fyrir
brjósti brenna.
Fyrir aftan þennan skrifara stóð annar sýnu minni
og fyrir aftan hann sá þriðji, talsvert hærri og fyrir
aftan þennan þriðja var strákhvolpur, eitthvað tólf ára
á að gizka. Til samans hálfur fjórði skrifari og benti
það til þess, að aðsókn væri allmikil að málfærslumanninum.
Svo var ráð fyrir gert, að Porthos skyldi koma
klukkan eitt, en samt hafði húsfreyja alt af verið á
gægjum frá því klukkan tólf, því að hún vonaði að
ástarofsi elskhugans og jafnvel magi hans mundi reka
á eftir honum og knýja hann til þess að koma fyrir
tilsettan tíma.
Frú Coquenard kom því líka til dyra jafnskjótt sem
Porthos kom inn á ganginn og varð hann því feginn,
því að skrifararnir þyrptust utan um hann, afar forvitnislegir,
og Porthos vissi ekkert, hvað hann ætti að
segja við þessa misháu skrifaraþvögu og stóð þarna
orðlaus.
„Þetta er frændi minn“, sagði málfærslumannsfrúin.
„En gerið nú svo vel að koma inn fyrir og
verið velkominn, kæri herra Porthos“.
Nafnið Porthos hafði þau áhrif á skrifarana, að
þeir fóru að flissa, en Porthos sneri sjer snögglega að
þeim og urðu þeir þá undir eins afar alvarlegir og
hátíðlegir.
Nú var farið gegnum biðstofuna, þar sem skrifararnir
voru, gegnum skrifstofuna, þar sem þeir áttu að
vera í raun rjettri og inn í einkaherbergi málfærslumannsins.
Skrifstofan var stór um sig, en skuggsýnt
var í henni og ekki annað að sjá þar inni en gulnaða
skjalabögla. Enn fremur var gengið fram hjá eldhúsinu
á hægri hönd og inn í viðhafnarsalinn.
Porthos leizt ekki á þessa herbergjalengju, því að
hvert orð, sem talað var, hlaut að heyrast gegnum allar
þessar opnu dyr. Hann leit hornauga inn í eldhúsið
um leið og hann gekk fram hjá því, en sá sjer
til mikilla vonbrigða, að þar inni var alls ekki það líf
og fjör, sem búast hefði mátt við í þessum helgidómi,
rjett á undan dýrindis matarveizlu.
Málfærslumaðurinn hafði auðsjáanlega búist við
komu hans, því að hann brá sjer hvergi þegar hann
sá Porthos, en heilsaði honum frjálslega og kurteislega.
„Jeg trúi, að við sjeum eitthvað venzlaðir, herra
Porthos“, sagði hann, reis örðuglega úr sæti sínu og
studdist við staf.
Öldungur þessi var sveipaður svörtum kufli, sem
allur var í fellingum eins og hann hjengi utan á einhverri
beinagrind. Hann var gulgrænn í framan, augun
lítil en ákaflega snör og glóðu eins og eldhnettir
og virtust vera það eina, auk munnsins, sem nokkur
líftóra var í. Hann var farinn að verða fótaveikur og
hafði í sjálfu sjer verið lítið annað en handbendi konu
sinnar seinasta missirið.
„Frændinn“ fjekk aðgöngu af því að húsfreyja
vildi svo vera láta. Svona var það nú lagað. Ef herra
Coquenard hefði verið nokkurn veginn rólfær, þá hefði
hann víst lítið kært sig um að vera í venzlum við
Porthos og alls ekki viljað kannast við það.
„Jújú, herra góður, við erum venzlaðir“, sagði
Porthos og var hinn brattasti. Annars hafði hann
aldrei búist við því, að málfærslumaðurinn mundi
fagna sjer með útbreiddan faðminn.
„Það er víst í kvennlegginn — ætli það ekki?“
sagði öldungurinn illkvitnislega.
Porthos tók ekki eftir háðinu, en skildi þetta sem
hverja aðra einfeldni, er hann gæti hlegið að með
sjálfum sjer.
En frú Coquenard vissi ofurvel, að trúgirni og einfeldni
átti ekkert skylt við mann hennar. Brosti hún
því vandræðalega og stokkroðnaði.
Alt frá því, að Porthos kom inn, hafði málfærslumaðurinn
ekki haft augun af stórum og þungum skáp,
sem stóð gegnt skrifborði hans. Porthos þóttist vita,
að þetta væri skápurinn, sem hann hafði svo oft verið
að dreyma um og hrósaði happi yfir því í huga
sínum, að þessi var miklu stærri.
Herra Coquenard fór ekki lengra út í ættartöluna,
en leit nú af skápnum á Porthos og sagði:
„Er það ekki svo, kona góð, að „frændi okkar“
ætli að gera okkur þá ánægju að borða einu sinni
miðdagsverð hjá okkur, áður en hann fer í þennan
leiðangur?“
Nú skildi Porthos skensið og frúin líka, því að
hún svaraði:
„Frændi minn kemur sjálfsagt ekki oftar hingað,
ef honum finst hann ekki vera velkominn. En hins
vegar er hann á förum hjeðan úr París og hefur lítinn
tíma til að heimsækja okkur, svo að við ættum að
mælast til, að hann væri hjer öllum þeim stundum,
sem hann getur“.
„Æ, aumingja lappirnar á mjer, dofnar og máttlausar“,
sagði Coquenard.
Nú var sagt að miðdagsverðurinn væri tilbúinn
og var þá gengið inn í borðstofuna — stórt og hálfdimt
herbergi gegnt eldhúsinu.
Skrifararnir voru þegar komnir inn, því að þeir
höfðu fundið óvenju góða matarlykt leggja um húsið.
Þeir voru mjög græðgislegir á svipinn og fóru strax að
japla kjálkunum.
„Ja, nú er mjer nóg boðið“, hugsaði Porthos og
leit á þessar þrjár hungurvofur, því að strákurinn fjekk
auðvitað ekki að sitja við borð húsbóndans. „Þessir
matgoggar skyldu sannarlega ekki vera hjer stundinni
lengur, ef jeg mætti ráða. Þeir eru eins og sjóhraktir
menn, sem ekki hafa fengið ærlegan matarbita vikum
saman“.
Frú Coquenard mjakaði manni sínum inn í borðstofuna
á völtrustólnum og hjálpaði Porthos henni að
koma honum til sætis við borðið.
„Náná, en sú indælis súpa!“ sagði hann og fór
að smjatta eins og skrifararnir.
„Af hverjum skrattanum skyldi þessi lykt vera af
súpunni!“ sagði Porthos við sjálfan sig þegar lokið var
tekið af súpuskálinni, en í henni var dauft kjötsoð,
algerlega fitulaust og þar í fáeinar brúnar brauðskorpur
eins og eyjar í úthafi.
Frúin jós súpunni fyrst á disk manns síns og þar
næst Porthos. Því sem þá var eftir jós hún á sinn
eigin disk svo að skrifararnir fengu ekki annað en
súpulausar brauðskorpurnar.
Þegar súpunni var lokið bar vinnukonan inn soðna
hænu. Þetta var nú alveg eindæma óhófsemi, enda
ætluðu augun að springa út úr augnatóftunum á skrifurunum.
„Það er auðsjeð, að þjer þykir vænt um ættingja
þína, kona góð“, sagði málfærslumaðurinn og brosti
dauflega. „Þú ert sannarlega rausnarleg við frænda
þinn“.
Hæna þessi var skinhoruð og paran á henni gul
og skorpin en of seig til þess beinin stæðu út um
hana. Hún hafði eflaust verið dregin fram úr einhverju
skúmaskoti í hænsnahúsinu, þar sem hún hafði lagst
fyrir til að enda sitt vesala líf.
„Nei, nú gengur alveg fram af mjer!“ hugsaði
Porthos þegar hann sá þessa hrygðarmynd. „Auðvitað
ber jeg virðingu fyrir ellinni, en hvorki steiktri nje
soðinni“.
Hann leit á borðnauta sina, en þeir voru auðsjáanlega
ekki sömu skoðunar, því að augu þeirra tindruðu
af græðgi og ílöngun í þessa makalausu hænu,
sem Porthos sýndist óæt.
Frúin tók fatið til sín, skar af bæði lærin og ljet
þau á disk bónda síns, hálsinn og bakið tók hún handa
sjálfri sjer og helminginn af bringunni lagði hún á
diskinn hjá Porthos. Það sem þá var eftir af hænunni,
ljet hún stúlkuna bera fram aftur, svo að skrifaranir fengju
engan munnbita, og urðu þeir heldur súrir á svipinn.
Þessu næst var borin inn baunaskál og í henni
nokkrar kindarhnútur, sem ætla hefði mátt við fyrsta
álit að einhverjar kjöttægjur teldu við, en skrifararnir
ljetu ekki blekkjast af því og kom nú á þá fullkominn
örvæntingarsvipur.
Frúin skifti baununum milli þeirra með húsmóðurlegri
umhyggjusemi og aðgætni.
Nú kom vínið til sögunnar. Málfærslumaðurinn
helti ofurlitlum skvetti í glös skrifaranna og álíka miklu
í sitt eigið glas, en setti svo flöskuna fyrir framan
Porthos og húsmóðurina.
Skrifararnir þyntu mjöðina með vatni og fyltu
glösin aftur með vatni þegar þeir voru hálfnaðir úr
þeim. Þessu hjeldu þeir áfram þangað til að ekkert
annað en hreint og tært vatnið var eftir í þeim.
Porthos hamaðist á hænubringunni þó seig væri
og sló köldum svita út um hann, en þá varð hann
þess var, að frúin ýtti við honum með fætinum undir
borðinu. Hann smakkaði líka á víninu og fann að það
var bæði súrt og dauft á bragðið. Málfærslumaðurinn
leit á hann og þótti hann taka óþarflega stóra teiga.
„Viljið þjer ekki bragða á þessum baunum, frændi
góður?“ sagði frúin, en það var auðsjeð og auðheyrt
að hún ætlaðist til, að hann neitaði því.
„Nei, fjanda korninu sem jeg geri það!“ sagði
Porthos í hljóði og bætti svo við upphátt: „Kæra
þökk, frænka góð, en jeg hef annars nóg hjerna“.
Það var nú þögn við borðið. Porthos vissi ekki
vel, hvernig hann ætti að snúast við þessu en málfærslumaðurinn
tautaði hvað eftir annað:
„Jajæja, kona góð! Þessi miðdagsverður er þjer
sannarlega til sóma — reglulegur hátíðamatur. Ó-ó!
Jeg ætla alveg að rifna!“ Hann var líka búinn með
súpuna, hænulærin og einasta kjötbeinið, sem nokkur
tætla var á.
Porthos hjelt að hann væri að gera gys að sjer,
svo hann fór að ygla sig og snúa uppá skeggið, en
frúin ýtti aftur við honum í laumi og bað hann að
vera þolinmóðan.
En skrifarana grunaði hvað þessi þögn atti að
þýða og sömuleiðis það, að ekki voru fleiri rjettir
bornir inn. Húsbóndinn leit á þá og húsfreyja brosti.
Þeir lögðu hikandi handþurkurnar frá sjer, risu hikandi
úr sætum sínum, hneigðu sig og gengu burt.
„Verði ykkur að góðu, ungu menn!“ sagði málfærslumaðurinn.
„Farið svo og neytið matarins í sveita
ykkar andlitis. Það er gild og góð regla og heilsunni
hentust“.
Jafnskjótt og þeir voru komnir út úr dyrunum
stóð frúin upp og tók út úr borðskapnum osthleif,
sætindaskál og köku, sem hún hafði bakað sjálf og
kryddað með hunangi og möndlum.
Málfærslumaðurinn hleypti brúnum yfir öllu
þessu óhófi og Porthos beit á vörina þegar hann sá,
að ekki var von á meiri matföngum. Hann fór að
svipast eftir baunaskálinni, en það var þá búið að
bera hana burt.
„Já, þetta er nú veisla í lagi!“ sagði málfærslumaðurinn
og ók sjer á stólnum. „Sannkölluð kóngamáltíð
— epulae epularum, herramannsmatur! Lúkúllus
hjá Lúkúllusi!“
Porthos hugsaði með sjer, að hann gæti þó sefað
sárasta hungrið með osti, brauði og víni og varð
litið á flöskuna fyrir framan sig, en — hún var
galtóm. Hann var búinn úr henni, enda var hún
ekki stór og hvorugt hjónanna virtist taka eftir því.
„Nújæja!“ hugsaði Porthos, fjekk sjer sætindi og
beit í kökudeigið, seigt og límkent. „Jæja-þá. Það
er ekki til neins að fást um það og ef jeg hefi ekki
von um að geta gægst inn í peningaskáp þessa gamla
nirfils, þá — sem jeg er lifandi maður — —!“
Að máltíðinni lokinni fjell höfgi á málfærslumanninn
og fór Porthos að vona, að hann ætlaði að
sofna þarna á stólnum. En það varð nú ekkert af því.
Hann heimtaði að sjer væri ekið inn í einkaherbergi
sitt og linti ekki látum fyr en búið var að koma
honum að skáphurðinni.
Frúin leiddi Porthos inn í annað herbergi og
þar fóru þau að ráðgast um friðarskilmálana.
„Þjer getið komið hingað og borðað hjá okkur
þrisvar í viku“, segði frú Coquenard.
„Kæra þökk“, svaraði Porthos, „en það er aldrei
vert að níðast á gestrisni manna. Annars verð jeg nú
að fara að hugsa eitthvað fyrir útbúnaði mínum“.
„Æjá, það er alveg satt“, sagði hún og stundi
við, „Þessi ólukku útbúnaður! En hvers þarfnist þjer
annars, herra Porthos“.
„Og það er nú svona sitt af hverju“, svaraði Porthos.
„Skyttuliðarnir eru úrvalalið, eins og þjer sjálfsagt
vitið, og þurfa ýmislegt, sem lífvarðarliðarnir geta
án verið“.
„Það er nú svo, en viljið þjer ekki gera svo vel
að telja það upp — sundurliða það?“
„Að öllu samlögðu mundi það líklega kosta —
við skulum sjá —“ sagði Porthos og vildi heldur tiltaka
einhverja ríflega fjárupphæð en að tilgreina hvern
sjerstakan hlut.
„Kosta hvað mikið?“ sagði frúin. „Jeg vona að
það fari þó ekki fram úr — —“
„Nei — seiseinei!“ sagði Porthos. „Það fer aldrei
fram úr tvö þúsund og fimm hundruð frönkum. Jeg
held jafnvel, að ef vel er á haldið, þá kæmist jeg af
með tvö þúsund“.
„Herra trúr — tvö þúsund frankar!“ æpti frúin.
„Það er skárri summan!“
Porthos ypti öxlum og frúin skildi hálfkveðna
vísu.
„Jeg var bara að biðja um það sundurliðað“ sagði
hún. „Þjer megið ómögulega misskilja mig. Jeg á svo
marga ættingja innan verzlunarstjettarinnar og hef svo
mikið saman við hana að sælda, að jeg treysti mjer
næstum til að fá hvern einstakan hlut fyrir helmingi
legra verð en þjer ættuð kost á“.
„Nú-jájá!“ sagði Porthos. „Var það ekki annað,
sem þjer vilduð mjer?“
„Hlustið þjer nú á mig, Porthos. Fyrst og
fremst þurfið þjer að fá hest“.
„Já, hest þarf jeg einmitt að fá“.
„En þann hest get jeg útvegað yður“.
„Nei, er það satt?“ sagði Porthos og hýrnaði yfir
honum. „Þá þarf jeg ekki að hugsa meira um hestinn.
En þá er það hnakkur og svo ótal margt annað,
sem enginn getur keypt nema skyttuliðinn sjálfur, en
annars nemur það nú varla meiru en þrjú hundruð
frönkum“.
„Þrjú hundruð frönkum? Jæja, segjum þá þrjú
hundruð franka“, stundi frúin.
Porthos brosti í kampinn. Eins og menn muna,
átti hann enn reiðtýgin frá Buckingham og gat þá
stungið þessum þrjú hundruð frönkum í vasa sinn.
„En svo þarf jeg að fá annan hest handa þjóninum
mínum og ferðatösku, en ekki þurfið þjer að kosta
vopn handa mjer, því að þau á jeg nóg sjálfur“.
„Hest handa þjóninum?“ stundi frúin. „Er það
nú ekki óþarfi, vinur kær?“
„Hvað eruð þjer að segja, frúin góð?“ spurði Porthos
allþóttalega. „Haldið þjer að jeg, sje einhver árans
prangari, eða hvað?“
„Nei, fjarri fer því, kæri Porthos. Jeg hjelt bara,
að fallegt múldýr gæti komið í staðinn fyrir hest og
ef jeg tæki nú að mjer að útvega Mousqueton laglegt
múldýr, þá — —“
„Jæja, jeg læt mjer þá nægja snoturt múldýr“,
sagði Porthos. „Þetta er alveg rjett hjá yður og jeg
minnist þess nú, að jeg hef sjeð tigna Spánverja á
ferð með alt föruneyti sitt ríðandi á múlösnum. En
eitt vil jeg taka fram kæra frú — múldýrið verður að
hafa fjaðraskúf á höfðinu og klingjandi bjöllur“.
„Ekki skal það vanta“, sagði málfærslukonan.
„Þá er það ferðataskan“, sagði Porthos.
„Jeg skal sjá um hana“, sagði frú Coquenard.
„Maðurinn minn á fimm eða sex ferðatöskur úr níðsterku
leðri og þjer getið fengið þá beztu. Honum
þykir mjög vænt um hana og hún getur rúmað alt
mögulegt“.
„Er hún þá tóm, taska sú?“ spurði Porthos í einlægni.
„Já — hvað annað?“ sagði frúin jafneinlæglega.
„Nú, en jeg þarf að fá troðfulla tösku, kæra frú“.
Frú Coquenard stundi enn á ný og þjörkuðu þau
svo all-lengi um annað, sem til leiðangurs útbúnaðar
heyrði. Niðurstaðan varð sú, að frúin lofaði að leggja
fram átta hundruð fránka í reiðupeningum og útvega
þar að auki hestinn og múldýrið, sem bera átti þá
Porthos og Mousqueton áleiðis til frama og frægðar.
Porthos kvaddi frú Coquenard þegar þetta alt var
komið í lag. Hún vildi raunar halda honum lengur
hjá sjer, en hann bar fyrir sig ýmsar annir, sem ekki
mættu dragast úr hömlu og varð málfærslukonan að
láta sjer það lynda þó nauðugt væri henni það.
Porthos fór svo heim til sín banhungraður og í illu skapi.
III.
Herbergisþernan og húsmóðir hennar.
D'Artagnan varð æ ástfangnari í Mylady með
degi hverjum þrátt fyrir alt samvizkubit og heilræði
þau, sem Athos lagði honum. Hann heimsótti hana
á hverjum degi og leitaði hylli hennar og þóttist
sannfærður um, að sjer mundi auðnast að ná henni
fyr eða síðar.
Það var einu sinni sem oftar seinni part dags,
að hann kom þangað hreykinn og hnakkakertur eins
og hann ætti sjer gull og græna skóga í vændum.
Mætti hann þá herbergisþernunni í portinu, en í
þetta skifti ljet Ketty sjer ekki nægja að strjúkast fram
hjá honum, heldur greip hönd hans ofur feimnislega.
„Nú-jájá“, hugsaði d'Artagnan. „Hún er sjálfsagt
með einhver skilaboð til mín frá húsmóður sinni
— kanske stefnumót — hver má vita?“
„Jeg vildi gjarnan tala við yður fáein orð, kæri
jungherra“, sagði herbergisþernan.
„Talaðu, barnið gott!“ sagði d'Artagnan.
„Það er ekki hægt hjerna. Það er all-langt mál,
sem jeg þarf að segja yður frá og þar að auki leyndarmál“.
„Einmitt það! Hvernig eigum við þá að fara
að?“
„Ef jungherran vill koma með mjer — —“, sagði
Ketty og roðnaði.
„Hvert þá, kæra barn?“
„Jæja, komið þjer þá!“
Ketty hjelt enn um höndina á d'Artagnan og leiddi
hún hann nú upp dimman og brattan stiga og opnaði
dyr nokkrar.
„Gangið inn, herra“, sagði hún. „Hjer getum
við talað saman í næði“.
„Hvaða herbergi er þetta?“ spurði d'Artagnan“.
„Það er mitt herbergi og hurðin þarna veit inn í
svefnherbergi frúarinnar. En þjer megið vera rólegur
þess vegna, að hún heyrir ekki til okkar, því að hún
fer aldrei upp að hátta fyr en um miðnætti“.
D'Artagnan litaðist um í herberginu. Það var
einstaklega vel um gengið, hreint og þokkalegt, en þó
varð honum lang tíðast litið á dyrnar, sem vissu inn
í svefnherbergi Mylady.
Ketty grunaði hvað honum bjó í brjósti og
stundi við.
„Þjer elskið húsmóður mína“, sagði hún.
„Æ-já — miklu meira en orð fá lýst, kæra Ketty.
Jeg er hálfvitlaus eftir henni“.
„Æ, það er illa farið“, sagði Ketty og stundi aftur.
„Nú-jájá! Ekki get eg nú sagt það“.
„Jú — því að húsmóðir mín elskar yður alls ekki“.
„Hvað er þetta!“ sagði d'Artagnan. „Hefur hún
skipað þjer að segja mjer það?“
„Ja-neinei! En yðar vegna vildi jeg segja yður það“.
„Jeg er þjer mjög þakklátur fyrir þinn góða tilgang,
kæra Ketty, en heldur ekki fyrir annað, en þú verður
þó að játa, að sjálf frásögnin geti varla verið mjer
geðfeld“.
„Það er með öðrum orðum, að þjer viljið ekki
trúa því, sem jeg segi?“
„Það er ekki svo auðvelt að fá sig til að trúa
þess háttar — af tómri sjálfelsku, þó ekki væri annars
vegna“.
„Þjer trúið mjer þá ekki?“
„Jeg verð að segja, að meðan þú kemur ekki
með neinar sannanir — —“
„Hvernig lízt yður þá á þetta?“ sagði Ketty og
tók brjef úr barmi sínum.
„Er það til mín?“ spurði d'Artagnan og hrifsaði
brjefið af henni.
„Nei, það er til annars manns“.
„Til annars manns?“
„Já“.
„Og til hvers þá?“ spurði d'Artagnan.
„Lesið þjer utan á það“.
„Herra de Wardes greifi“.
D'Artagnan mintist alt í einu þess, sem hann
hafði sjeð í Saint-Germain. Hann reif upp brjefið í
snatri, hvað sem Ketty sagði þegar hún sá, hvað hann
ætlaði að gera eða var búinn að gera, rjettara sagt.
„Hamingjan góða — hvað eruð þjer að gera?“
sagði hún.
„Jeg — ekki neitt!“ sagði d'Artagnan og svo las hann
eftirfylgjandi línur:
„Þjer hafið ekki svarað fyrra brjefinu mínu. Eruð
þjer veikur, eða eruð þjer búinn að gleyma, hvernig
þjer störðuð á mig á dansleiknum hjá frú de Guise? En
nú er tækifærið, herra greifi — nú eða aldrei“.
D'Artagnan brá litum. Sjálfselsku hans var misboðið.
„Vesalings kæri herra d'Artagnan!“ sagði Ketty í
meðaumkvunarróm og tók aftur um hönd hans.
„Ert þú að kenna í brjósti um mig, góðin mín“,
sagði d'Artagnan.
„Já, það segi jeg satt, því að jeg veit hvað ástin
er“.
„Veizt þú hvað ástin er?“ tók d'Artagnan upp
aftur og virti nú í fyrsta skifti herbergisþernuna betur
fyrir sjer.
„Æ-já, því er nú ver og miður“.
„Nú-jæja! Þú ættir þá heldur að hjálpa mjer til
að koma hefndum fram en að vera að vorkenna mjer“.
“Og hvers konar hefnd ætti það að vera?“
„Jeg, ætla að yfirvinna húsmóður þína og bola
sambiðli mínum burt“.
„Þjer fáið aldrei mína hjálp til þess, jungherra
góður“.
„Hvers vegna?“ spurði d'Artagnan.
„Af tveimur ástæðum“, svaraði Ketty.
„Hverjar eru þær?“
„Í fyrsta lagi munuð þjer aldrei ná ástum húsmóður
minnar“.
„Hvernig veiztu það?“
„Þjer hafið sært tilfinningar hennar“.
„Hef jeg? Hvernig ætti jeg að hafa sært tilfinningar
hennar — jeg sem hef kropið að knjám hennar
eins og auðmjúkur þræll alt frá þeirri stund, að jeg
kyntist henni. Þú verður að skýra þetta betur — heyrirðu
það!“
„Það segi jeg engum manni nema þeim, sem
getur kafað djúp sálar minnar“.
D'Artagnan virti Ketty aftur fyrir sjer. Þessi unga
stúlka var svo aðdáanlega fögur, að mörg hertogafrúin
hefði fúslega skift á tign sinni og fegurð hennar.
„Ketty“, sagði hann. „Jeg skal kafa djúp sálar
þinnar, eins og þú orðar það, hve nær sem þú vilt.
Láttu það ekki aftra þjer“.
Hann kysti hana, en hún kafroðnaði.
„Nei — ónei!“ veinaði Ketty. „Þjer elskið mig
ekki — þjer elskið húsmóðurina, eins og þjer voruð að
segja rjett áðan“.
„Já, en er það nokkuð því til fyrirstöðu, að jeg
fái að vita hina ástæðuna?“
Ketty var nú orðin upplitsdjarfari eftir kossinn og
það sem hún sá nú í augnaráði hins unga manns.
„Hin ástæðan til þess“, sagði hún, „að jeg vil ekki
hjálpa yður, er sú, að í ástasökum er hver sjálfum sjer
næstur“.
Nú fyrst flaug d'Artagnan það í hug, að Ketty
hafði jafnan gefið honum hýrt auga þegar hann mætti
henni í forstofunni eða í stiganum eða á ganginum og
straukst við hann með hendinni og stundi þegar þau
gengu hvort fram hjá öðru! En hugur hans var allur
hjá Mylady, svo að hann veitti herbergisþernunni enga
eftirtekt. Þeir sem eru á arnarveiðum eru ekki að skifta
sjer af smáfuglunum.
En nú opnuðust augu hans alt í einu fyrir því,
hver hagur honum gat verið að ást þeirri, sem Ketty
játaði honum svona hreinskilnislega og afdráttarlaust.
Hann gat nú komist yfir brjef frúarinnar til Wardes
greifa, hann gat alt af fengið að vita, hvað hún tæki
sjer fyrir hendur og honum stóð alt af opinn aðgangur
að herbergi Ketty, sem næst var svefnherbergi frúarinnar.
Eins og sjá má af þessu, var d'Artagnan svo
hlálegur að hann hugsaði sjer þegar að blekkja vesalings
stúlkuna til þess að yfirvinna húsmóður hennar
með illu eða góðu.
„Heyrðu nú kæra Ketty“, sagði hann. „Viltu að
jeg sýni þjer ótvíræð merki ástar þeirrar, sem þú ert
að efast um?“
„Hvaða ástar?“ spurði Ketty.
„Þeirrar ástar sem jeg er reiðubúinn að bera til
þín“.
„Og hvaða merki eru það?“
„Viltu að jeg dvelji hjer í herbergi þínu þann
tíma í kvöld, sem jeg annars er vanur að vera hjá
húsmóður þinni?“
„Ójá!“ svaraði Ketty himinlifandi. „Það vil jeg
gjarna, eins og þjer getið skilið“.
„Jæja-þá, barnið gott“, sagði d'Artagnan og fleygði
sjer á hægindastól. „Komdu þá hingað og svo skal jeg
segja þjer, að þú ert sú „pragtugasta píka“ og indælasta
herbergisþerna, sem jeg hef nokkurn tíma orðið
skotinn í á æfi minni“.
Og þetta sagði hann henni svo oft og innilega,
að aumingja stúlkan trúði honum. En annars var hún
ekki eins auðunnin og d'Artagnan hafði búist við og
svona leið tíminn.
Þegar komið var fram undir miðnætti heyrðist
hringing frá Mylady.
„Almáttugur!“ sagði Ketty. „Nú er frúin að hringja.
Flýtið yður burt fyrir alla muni!“
D'Artagnan ljet sem hann ætlaði að hlýða þessu,
stóð upp og tók hatt sinn. En í stað þess að fara, opnaði
hann í snatri hurðina að stórum klæðaskáp og
faldi sig þar bak við kjóla og annan klæðnað frúarinnar.
„Hvað eruð þjer nú að gera?“ stundi Ketty.
D'Artagnan lokaði skáphurðinni og svaraði engu.
„Hvað á þetta að þýða?“ kallaði Mylady svo að
undir tók í öllu. „Ertu sofandi eða hvers vegna kemurðu
ekki þegar jeg hringi til þín?“
D'Artagnan heyrði að millihurðinni var hrundið
upp harkalega.
„Nú kem jeg, Mylady — nú kem jeg!“ svaraði
Ketty og gekk til frúarinnar.
Þær gengu inn í svefnherbergið en skildu dyrnar
eftir opnar, svo að d'Artagnan heyrði að Mylady var
að atyrða herbergisþernuna all-langa stund. Loks virtist
hún þó sefast og fóru þær svo að tala um sjálfan
hann meðan Ketty var að hjálpa henni að afklæða sig.
„Jeg hef ekki sjeð Gaskognarann í kvöld“, sagði
Mylady.
„Nei, nú er jeg hissa, kæra frú!“ sagði Ketty.
„Hefur hann ekki komið? Skyldi hann vera einn af
þeim, sem flögrar undir eins burt án þess að hafa
nokkuð áunnið?“
„Nei-ónei! Hann hefur auðvitað ekki komist fyrir
de Tréville eða des Essarts. Nei, jeg er nú óhrædd
um hann, Ketty, ef jeg annars ber nokkuð skyn á þá
hluti“.
„Og hvað ætlar frúin sjer með hann?“
„Hvað jeg ætla mjer með hann? Bíddu bara við,
Ketty! Það er einn hlutur okkar á milli — milli mín
og þess manns, sem hann hefur engan grun um. Hann
var næstum búinn að gera að engu traust það, sem
kardínálinn ber til mín — og þess skal grimmilega
hefnt verða“.
„Jeg hjelt að frúin elskaði hann“.
„Að jeg elskaði hann! Jeg hef andstygð á honum.
Þessi fádæma klaufi, sem átti ráð á lífi Winters lávarðar
og notaði svo ekki tækifærið, heldur ljet þrjú
hundruð þúsund fránka árstekjur ganga mjer úr greipum!“
„Já, það er alveg satt“, sagði Ketty. „Sonur yðar
var einka-erfingi föðurbróður síns og þjer hefðuð haft
eignir hans til umráða þangað til að hann var kominn
til lögaldurs“.
Það fór hrollur um d'Artagnan þegar hann heyrði
þessa ástúðlegu konu álasa sjer með herfilegum fúkyrðum
fyrir það, að hafa ekki ráðið þeim manni bana,
er hún ljet sem væri sjer einkar hugþekkur.
„Jeg skyldi líka vera búin að ná mjer niðri á
honum“, hjelt Mylady áfram, „ef kardínálinn hefði
ekki ráðið mjer til að hlífa honum af einhverjum óskiljanlegum
ástæðum“.
„Jú, vitanlega. En frúin hefur samt ekki hlíft
konugarminum, sem hann var að draga sig eftir.“
„Áttu við prangaramaddömuna í Fossoyeurs-götunni?
Eins og hann sje ekki búinn að gleyma henni
fyrir löngu! Það var þá líka hefndin“.
Það sló köldum svita út um d'Artagnan. Þessi
kona hlaut að vera reglulegt flagð! Hann hlustaði
samt enn, en nú var Mylady komin í rúmið og þær
hættar að tala um þetta.
„Svona, farðu nú inn til þín“, sagði Mylady, „og
mundu eftir að færa mjer svar í fyrramálið við brjefinu,
sem jeg bað þig fyrir.“
„Brjefinu til Wardes greifa?“ spurði Ketty.
„Já, — hvað annað?“
„Það er nú eitthvað öðruvísi maður en þessi
d'Artagnan“, sagði Ketty.
„Hana — farðu nú burt og vertu ekki að neinum
þvættingi“.
D'Artagnan heyrði, að millihurðinni var nú lokað
og að Mylady skaut fyrir hana tveimur slagbröndum
sín megin til þess að vera óhult um sig, en að Ketty
sneri lyklinum í skránni sín megin svo hljóðlega sem
hún gat. D'Artagnan lauk nú líka upp hjá sjer og stje
út úr skápnum.
„Hvað gengur að yður?“ hvíslaði Ketty. „Hvaða
ósköp eruð þjer fölur“.
„Þetta er auma ófreskjan“, tautaði d'Artagnan.
„Þei þei, nú verðið þjer að fara og hafa hljótt um
yður“, sagði Ketty. „Það er ekki nema þunt þil milli
herbergjanna, svo að alt getur heyrst í öðru, sem talað
er í hinu“.
„Og þess vegna ætla jeg ekkert að fara“, sagði
d'Artagnan.
„Hvað eigið þjer við?“ spurði Ketty kafrjóð.
Hann tók hana í faðm sjer og Ketty varð nú að
láta undan. Það var ekki til neins að streitast á móti,
því að það hefði að eins gert meiri hávaða.
D'Artagnan fann að hann var nú að koma fram
einskonar hefndum á Mylady og honum fanst hefndin
himnesk unun. Hann hefði nú látið sjer nægja
þessa nýju sigurvinningu, ef hann hefði verið
ögn lundþýðari, en hann var fullur drambs og metnaðargirni.
Þó má segja honum það til hróss, að yfirburði
sína yfir Ketty notaði hann fyrst og fremst til
þess, að spyrjast fyrir um afdrif frú Bonacieux. En
stúlku-auminginn sór og sárt við lagði, að hún vissi
ekkert um, hvað orðið væri af henni með því að
Mylady tryði sjer ekki fyrir öllum sínum leyndarmálum.
Það eitt þóttist hún vita með vissu, að hún væri
enn á lífi.
Ekki vissi Ketty heldur hvað til þess kom, að
húsmóðir hennar var næstum búin að glata hylli
kardínálans, en um það var d'Artagnan öllu fróðari.
Þegar hann fór frá Englandi, hafði hann sjeð hana
stadda á skipi, sem kyrsett var í höfn og honum ljek
grunur á, að þetta stæði í sambandi við demantsbandið.
En um það var engum blöðum að fletta, hvað sem
öðru leið, að hið rótgróna hatur, sem Mylady hafði á
honum, stafaði af því, að hann hafði ekki gengið af
mági hennar dauðum.
Daginn eftir heimsótti d'Artagnan Mylady á ný.
Var hún þá í illu skapi og gat ekki leynt því.
D'Artagnan var ekki í neinum efa um, að sú gremja hennar
kom til af því, að Wardes greifi hafði ekki enn
svarað brjefi hennar. Ketty kom inn til þeirra og hreytti
Mylady ónotum í hana, en hún leit á d'Artagnan eins
og hún vildi sagt hafa: Þarna sjáið þjer hvað jeg má
þola yðar vegna.
Þegar á leið kvöldið fór Mylady þó að renna reiðin
og hlustaði hún brosandi á allan fagurgala og ástahjal
d'Artagnans og leyfði honum jafnvel að kyssa
hönd sína að skilnaði.
D'Artagnan fór og vissi nú ekki vel, hvernig áhorfðist.
En hann var ungur og óblautgerður og hafði
hann þegar hugsað sjer bragð jafnframt því að daðra
og dekra við Mylady.
Hann hitti Ketty í portinu og gekk með henni
upp í herbergi hennar. Hún hafði heldur en ekki orðið
fyrir barðinu á húsmóður sinni. Mylady brá henni
um hirðuleysi og sviksemi og skildi ekkert í því, að
Wardes greifi skyldi ekki svara sjer. Hafði hún skipað
Ketty að koma inn til sín klukkan níu morguninn
eftir til að sækja þriðja brjefið.
D'Artagnan ljet Ketty lofa sjer því statt og stöðugt,
að hún skyldi færa honum þetta brjef þá strax
um morguninn og ljet hún það eftir honum og vildi
alt gera að vilja elskhuga síns.
Það fór á sömu leið og kvöldið áður: D'Artagnan
faldi sig í fataskápnum, Mylady hringdi, ljet afklæða
sig, sagði þernunni að fara og skaut slagbröndum fyrir
dyrnar, en d'Artagnan kom ekki heim fyr en undir
morgun — eins og áður.
Ketty kom til hans klukkan ellefu og hafði þá
nýtt brjef frá Mylady. Hún reyndi nú ekki einu sinni
að aftra d'Artagnan frá því að brjóta það upp, heldur
ljet hann fara sínu fram möglunarlaust. Brjefið hljóðaði
þannig:
„Jeg skrifa yður nú í þriðja sinn til að segja yður,
að jeg elska yður. Gætið yðar nú, að jeg skrifi
ekki í fjórða sinn og segi yður þá, að jeg hafi andstygð
á yður.
En ef þjer iðrist nú framkomu yðar við mig, þá
getur stúlkan, sem færir yður þetta brjef, sagt yður
hvernig kurteis og hæverskur maður getur öðlast fyrirgefningu“.
D'Artagnan brá litum hvað eftir annað, meðan
hann var að lesa brjefið.
„Æ, þjer elskið hana enn!“ sagði Ketty og leit
ekki af hinum unga manni.
„Nei, það er misskilningur, Ketty. Jeg elska hana
ekki lengur, en jeg ætla að hefna mín á henni“.
„Jú, jeg þekki nú hefndina yðar, hvernig henni
er varið. Þjer hafið líka sagt mjer, hvernig þjer ætlið
að koma henni fram“.
„Ekki getur það gert þjer neitt til, Ketty. Þú veizt,
að jeg elska bara þig — eingöngu þig“.
„Hvernig ætti jeg að vita það?“
„Af þeirri fyrirlitningu, sem jeg sýni henni.“
D'Artagnan greip penna og skrifaði þannig:
„Kæra frú!
Jeg hef alt að þessu efast um, að tvö fyrstu brjefin
yðar væru stíluð til mín: fanst mjer jeg vera alls
óverður slíkrar sæmdar. Annars hef jeg verið svo lasburða
nú undanfarið, að jeg hef dregið að svara yður,
eingöngu af þeirri ástæðu.
En nú hlýt jeg að trúa því, að þjer berið slíkan
velvildarhug til mín, þótt óskiljanlegt megi virðast, þar
sem ekki að eins brjef yðar, heldur einnig þerna yðar
fullyrðir, að jeg sje sá gæfumaður að njóta ástar
yðar.
Hún þarf ekki að segja mjer, hvernig kurteis og
hæverskur maður eigi að hegða sjer til þess að öðlast
fyrirgefningu. Jeg kem sjálfur klukkan ellefu til þess
að beiðast hennar og læt það ekki dragast einum degi
lengur, því að slíkt væri nú í mínum augum ófyrirgefanleg
móðgun.
Það mælir sá, sem þjer hafið gert sælastan allra
manna.
de Wardes greifi.“
Brjef þetta var nú fyrst og fremst falsbrjef og í
öðru lagi ósvinna. Á vorum tímum hefði það enn
fremur verið álitið tilætlaður dónaskapur og ósvífni,
en í þá daga voru menn ekki eins tiltektarsamir og
nú. Annars hafði d'Artagnan heyrt það af vörum frúarinnar
sjálfrar, að hún hafði gert sig seka um miklu
lúalegri sviksemi og undirhyggju og bar hann mjög
litla virðingu fyrir henni. Þrátt fyrir það var hann algerlega
heillaður af konu þessari og jafnvel fyrirlitning
hans varð til þess að æsa þessa ástríðu enn meir.
Það var afar einfalt bragð, sem d'Artagnan hafði
dottið í hug. Hann ætlaði sjer að brjótast inn í svefnherbergi
frúarinnar úr herbergi Ketty, koma að henni
óvörum og yfirbuga hana þar sem hún stæði uppi ráðþrota
af hræðslu og blygðunarsemi. Það gat hugsast, að
þetta færi alt út um þúfur, en hann ætlaði að láta
kylfu ráða kasti. Eftir vikutíma átti hann að fara í
leiðangurinn og hafði því engan tíma til þess að eiga
í langvinnu og torsóttu ástabralli.
„Gerðu svo vel“, sagði hann og fjekk Ketty brjefið
þegar þann var búinn að loka því. „Fáðu nú Mylady
þetta brjef — það er svar Wardes greifa“.
Vesalings Ketty varð náföl. Hana grunaði hvað í
brjefinu stæði.
„Heyrðu nú, barnið gott“, sagði d'Artagnan. „Það
verður að koma einhverjum enda á þetta. Mylady
getur komist að því á einhvern hátt, að þú hafir fengið
þjóni mínum fyrsta brjefið hennar í misgripum og
að því næst hafi jeg, brotið upp hin brjefin, sem til
Wardes greifa áttu að fara. Þá verður þú nú fyrst og
fremst rekin á dyr — og annars þekkirðu hana. Hún
mun ekki láta sjer það nægja, heldur hefna sín
grimmilega“.
„Æ, hamingin góða“, sagði Ketty. „Og fyrir
hvern á jeg alt þetta yfir höfði mjer?“
„Jeg veit vel, að þú gerir það mín vegna, vina
góð“, sagði d'Artagnan, „og jeg er þjer líka ósegjanlega
þakklátur — það máttu reiða þig á“.
„Hvað stendur í þessu brjefi?“
„Það fær þú að vita hjá Mylady“.
„Æ, þjer elskið mig ekki“, sagði Ketty kjökrandi.
„Skelfing á jeg bágt!“
Við slíkum kveinstöfum er ekki nema ein huggun,
sem konur láta alt af blekkjast af og þá huggun veitti
d'Artagnan Ketty, svo að hún var jafn villuráfandi og
áður.
En samt grjet hún og bar sig aumlega áður en
hún gat fengið sig til að færa Mylady þetta brjef, en
loksins ákvað hún, hvað gera skyldi og ákvörðun hennar
var sú að láta í einu og öllu að vilja d'Artagnans.
En aftur á móti hjet hann henni því, að þetta
kvöld skyldi hann fara snemma frá Mylady og ganga
beint upp til hennar.
Þetta loforð huggaði vesalings Ketty til fulls og
eyddi öllum hennar efasemdum.
IV.
Útbúnaður Porthos og Aramis.
Þeir fjelagar hittust ekki eins oft og reglulega síðan
þeir fóru að hugsa um útbúnað sinn, hver í sínu
lagi. Þeir mötuðust hver fyrir sig, hvar sem þá bar
að og hvar sem eitthvað var að fá. Líka urðu þeir að
gefa sig við herþjónustunni og tíminn leið óðfluga.
Samt höfðu þeir komið sjer saman um að hittast einn
tiltekinn dag á viku heima hjá Athos klukkan eitt, því
að Athos stóð við orð sín og stje nú ekki út fyrir
hússins dyr.
Þeir áttu að hittast einmitt þennan sama dag, sem
Ketty kom til d'Artagnans með brjefið og lagði hann
af stað til Feron-götunnar jafnskjótt sem hún var farin
aftur. Aramis var þar fyrir og sat og skeggræddi við
Athos.
Aramis átti í stríði við sjálfan sig og var á tveimur
áttum — var jafnvel farinn að hugsa um að venda
aftur í kirkjunnar skaut. Athos rjeði honum hvorki
frá nje til — hjelt því fram, að hver maður ætti að
fara eftir sínum eigin frjálsa vilja. Hann lagði engum
ráð, nema að hann væri beinlínis beðinn þess, og
þá ljet hann meira að segja biðja sig tvisvar.
„Tíðast leita menn ekki ráða til annars en að
fara ekki að þeim“, sagði hann, „eða þá til bess að
geta skelt skuldinni á einhvern, ef þeir fara að ráðum
hans og mishepnast“.
Porthos kom rjett á eftir d'Artagnan og voru þeir
þá allir samankomnir vinirnir fjórir. — Mátti sjá sinn
svipinn á hverjum: Porthos var rólegur, d'Artagnan
vongóður, Aramis efablandinn, og Athos áhyggjulaus.
Porthos ljet á sjer skilja, að háttstandandi persóna
ein hefði tekist á hendur að greiða úr vandræðum
sínum, en í því kom Mousqueton inn. Kvaðst hann
eiga brýnt erindi og var allþungbúinn á svip. Sagði
hann að húsbóndi sinn yrði tafarlaust að koma heim,
því að þar biði hans vandamál, sem hann sjálfur yrði
að skera úr.
„Er það viðvíkjandi útbúnaðinum?“ spurði Porthos.
„Já og nei“, svaraði Mousqueton.
„Segðu annaðhvort af eða á, maður“.
„Nei, þjer verðið að koma sjálfur, herra minn“.
Porthos ljet undan og fór með Mousqueton og í
þeim svifunum kom Bazin í dyrnar.
„Hvað er þjer á höndum, vinur?“ spurði Aramis
mjög hógværlega eins og honum vara tamt þegar
hugur hans hvarflaði til kirkjunnar.
„Það bíður yðar maður heima“, svaraði Bazin.
„Hvaða maður er það?“
„Það er beiningamaður“.
„Gefðu honum ölmusu og segðu honum að biðja
fyrir einhverjum syndara“.
„En hann vill ná tali af yður, hvað sem tautar
og fullyrðir, að þjer munuð fúslega veita sjer áheyrn“.
„Var hann með nokkur sjerstök skilaboð til mín“.
„Já, hann bað mig að segja yður, að hann kæmi
frá Tours“.
„Frá Tours!“ sagði Aramis. „Þá verðið þið að
afsaka, kæru vinir. Þetta er sjálfsagt áríðandi“.
Spratt hann svo á fætur og skundaði burt en þeir
Athos og d'Artagnan sátu eftir.
„Þessir félagar okkar eru víst komnir úr klípunni,
eða hvað heldur þú, d'Artagnan?“ sagði Athos.
„Jeg veit að Porthos er vel á veg kominn“, svaraði
d'Artagnan, „og hef satt að segja aldrei borið
neinn kvíða fyrir Aramis. En hvað líður þjer, Athos
minn? Þú vildir ekki hirða gullpeninga Englendingsins,
sem voru þó þín eign með öllum rjetti.“
„Jeg læt mjer nægja að hafa vegið manninn þar
sem jeg býst við, að það megi teljast til góðverkanna
að drepa Englendinga og jeg hins vegar hefði fengið
samvizkubit af því, að hirða peninga hans“.
„Þetta eru nú ekki annað en öfgar, Athos minn“.
„Má vera. En veiztu það, að herra de Tréville
sýndi mjer þann sóma að heimsækja mig í gær og
var að segja mjer af þjer?“
„Núnú?“
„Hann sagði að þú umgengist þessa Englendinga,
sem kardínálinn hefur í þjónustu sinni“.
„Það er að segja, að jeg heimsæki ensku konuna,
sem jeg var að segja þjer frá“.
„Já — þessa ljóshærðu. En jeg sagði þjer mína
skoðun um það og var að leggja þjer ráð, sem þú
hefur auðvitað ekki fylgt“.
„Jú, og jeg sagði þjer mínar ástæður til þess“.
„Já, þú hjelst að það gæti komið þjer að liði með
útbúnað þinn — var ekki svo?“
„Nei, alls ekki, En jeg veit nú með vissu, að þessi
kona á sinn þátt í hvarfi frú Bonacieux“.
„Nú, einmitt það — svo ertu að daðra við þessa
konu til að geta fundið hina. Það er auðvitað krókaleið,
en kannske ekki sem óskemtilegust“.
D'Artagnan var að hugsa um að segja Athos upp
alla sögu, en hætti samt við það. Athos var mjög
strangur í skoðunum sínum viðvíkjandi því, hvað aðalsmönnum
sæmdi og öll framkoma hans við Mylady
var á þá leið, að hann var sannfærður um, að Athos
mundi mislíka hún. Hann kaus því heldur að láta
þetta kyrt liggja og það var honum innan handar,
því að Athos var fjarri því að vera forvitinn.
Segir ekki meir af þeim félögum í bráð, en nú
víkur sögunni aftur til Aramis.
Eins og áður er sagt, skundaði hann heimleiðis
þegar hann heyrði að maðurinn, sem vildi finna hann
væri frá Tours og þegar þangað kom, var þar fyrir
maður lítill vexti, greindarlegur á svip og tötralega
til fara.
„Ætlið þjer að finna mig eitthvað?“ spurði Aramis.
„Jú, jeg var að spyrja eftir herra Aramis. Eruð
það þjer sem svo nefnist?“
„Já, það er jeg og enginn annar en jeg. Hafið
þjer nokkur skilaboð til mín?“
„Getur verið, ef þjer viljið fyrst sýna mjer vissan
útsaumaðan vasaklút“.
„Lítið þjer á“, sagði Aramis, tók upp lykil og opnaði
lítið íbenviðarskrín, greypt með perluskel. „Það
er líklega þessi“.
„Það er rjett“, sagði maðurinn. „Látið þjer þjóninn
yðar fara“.
Aramis benti Bazin að fara burt og gerði hann
það hálfnauðugur. Komumaður skygndist um til þess
að vera viss um að enginn heyrði eða sæi til þeirra,
fletti frá sjer treyjugarminum, spretti frá fóðrinu á einum
stað og tók þar fram brjef.
Aramis varð himinglaður er hann sá innsiglið,
kysti brjefið og opnaði það og var það svohljóðandi:
„Kæri vinur!
Forlögin hafa hagað því svo, að við getum ekki
fundist fyrst um sinn, en vonandi eru allir okkar sæludagar
ekki taldir fyrir því. Þjer verðið að gegna
skyldu yðar sem hermaður og jeg mun gegna mínum
skyldum. Takið við því, sem brjefberinn fær yður og
haldið svo í herferðina sem frækinn og fríður aðalsmaður.
Hugsið til mín, en jeg kyssi í anda augun
yðar fögru.
Verið sælir eða sjáumst aftur öllu heldur!“
Komumaður hjelt áfram að spretta fóðrinu og tíndi
fram smátt og smátt fimtíu spanska gulldali, sem hann
raðaði á borðið. Að því búnu hneigði hann sig og
var horfinn áður en Aramis gat áttað sig eða komið
upp nokkru orði.
Hann las brjefið aftur og tók nú eftir þessari eftirskrift,
sem í því stóð:
E.s.
„Þjer getið fengið brjefberanum kvittun. Hann
er greifi og spanskur stórhöfðingi“.
„Sæludraumar!“ sagði Aramis. „Ó þú indæla líf
og æskublómi. Við erum ung enn og eigum eftir að
lifa saman í lukku og gengi! Ó þú ástin mín, og
hjartað mitt og lífið í brjóstinu á mjer. Alt, alt skal
þín vegna gert, þú yndi mitt og eftirlæti!“
Hann kysti brjefið enn einu sinni og leit ekki
við gullinu, sem lá á borðinu.
Bazin fór að rjála við hurðina og Aramis hafði
nú enga ástæðu til að meina honum aðgöngu. Hann
sagði honum því að koma inn.
Bazin varð svo hissa þegar hann sá alt þetta gull,
að hann gleymdi að segja að d'Artagnan væri kominn.
Honum ljek forvitni á að vita hver þessi beiningamaður
hefði verið og kom nú inn óbeðinn.
„Ja, hvert í logandi, kæri Aramis“, sagði hann.
„Ef þjer eru oft send svona blóm frá Tours, þá bið
jeg kærlega að heilsa garðyrkjumanninum, sem ræktar
þau“.
„Þú ferð vilt kæri vin“, sagði Aramis íbygginn.
„Þetta er sending frá bóksalanum mínum og er ritlaun
fyrir einsatkvæða drápuna, sem jeg orti fyrir
nokkru“.
„Það kalla jeg óvenju örlátan bóksala. Hvar náðirðu
í hann?“
„Hvað er að tarna!“ sagði Bazin steinhissa. „Eru
kvæði svona dýr? Því hefði jeg aldrei trúað. Æ,
kæri herra! Það leikur alt í höndunum á yður og þjer
getið jafnast á við Voiture eða Benserade. Þetta líkar
mjer og það er næstum eins mikið varið í að vera
skáld eins og ábóti. Kæri, góði herra Aramis! Jeg bið
og grátbæni yður um að fást nú ekki við neitt annað
framvegis en að yrkja kvæði“.
„Mjer heyrist þú vera að sletta þjer fram í samtalið,
Bazin góður“, sagði Aramis.
Bazin sá að hann hefði gerst helst til framhleypinn,
svo að hann þagnaði og hljóp á dyr.
„Já, þessi ritverk þín eru gulls ígildi“, sagði d'Artagnan
brosandi, „og þú ert sannarlegt lukkunnar
óskabarn. En gættu þín nú að týna ekki brjefinu, sem
gægist þarna upp úr vasa þínum. Það er víst líka
frá bóksalanum“.
Aramis kafroðnaði, stakk brjefinu inn á sig og
hnepti að sjer treyjunni.
„Kæri d'Artagnan“, sagði hann. „Eigum við ekki
að fara og finna fjelaga okkar og fá okkur svo máltíð
í sameiningu fyrst að jeg er svona peningaður. En
ykkur berst sjálfsagt líka eitthvað upp í hendurnar“.
„Seisei-já!“ sagði d'Artagnan. „Það er annars orðið
langt síðan, að við höfum borðað góða máltíð saman
og með því að jeg á dálítið æfintýri fyrir höndum
í kvöld, þá þætti mjer gaman að því að drekka eina
eða tvær flöskur af gömlu Bourgogne-víni á undan“.
„Jeg gæti líka vel þegið eina Bourgogne-flösku“,
sagði Aramis og var nú búinn að steingleyma allri
heimsafneitun. Hann stakk á sig nokkrum gulldölum
upp í væntanlegan veizlukostnað og fleygði hinum ofan
í íbenviðarskrínið, þar sem þessi dásamlegi vasaklútur
var geymdur.
Þeir fóru fyrst til Athos og var hann ófáanlegur
til að rjúfa heit sitt um að stíga ekki út fyrir húsdyr,
en lofaði að sjá um, að miðdagsverðurinn yrði fram
reiddur heima hjá sjer. Vissi hann svo gjörla, hversu
haga skyldi slíkum glaðningi, að þeir Aramis og d'Artagnan
fálu honum fortakslaust alla tilhögun og undirbúning
þar að lútandi.
Þaðan fóru þeir áleiðis til Porthos til að bjóða
honum að taka þátt í miðdagsverðinum, en mættu þá
Mousqueton á leiðinni. Rak hann á undan sjer hest
og múlasna og var harla ófrýnn á svipinn.
„Nei, þarna kemur Bleikur minn gamli“, hrópaði
d'Artagnan forviða og þótti vænt um að sjá klárinn
aftur. „Líttu á þennan hest, Aramis.
„Þetta er aumi jálkurinn“, sagði Aramis.
„Það er hesturinn, sem jeg fyrst reið hingað til
Parísar“, sagði d'Artagnan.
„Þekkið þjer þennan hest“, spurði Mousqueton.
„Hann er alleinkennilegur á lit og háralag“, sagði
Aramis. Jeg hef aldrei sjeð slíka há á nokkurri skepnu“.
„Því skal jeg trúa“, sagði d'Artagnan. „Jeg seldi
hann líka fyrir þrjá dali og fjekk þá víst aðallega fyrir
hana, því að skrokkurinn var ekki mikils virði. En
hvar hefur þú fengið færleikinn, Mousqueton?“
„Æ, minnist þjer ekki á það, herra — það er
bara óþokkaskapur af manni hertogafrúarinnar.“
„Hvernig þá?“
„Jú, við erum í miklum dáleikum við tigna konu,
hertogafrú ... En þjer verðið að afsaka! Húsbóndi
minn hefir strengilega bannað mjer að nefna nöfn.
Nú, en hvað um það! Hún var búin að gefa okkur
gjafir til minja: fyrirtaks gæðing spánskan og framúrskarandi
fallegan múlasna frá Andalúsíu, en svo hafði
maður hennar komist á snoðir um þetta og skifti um
— tók þessar ljómandi skepnur og sendi okkur þessar
drógar í staðinn“.
„Og ertu nú að skila þeim aftur“, spurði d'Artagnan.
„Já, víst er jeg að því“, svaraði Mousqueton.
„Þjer sjáið það sjálfur, að við getum ómögulega gert
okkur þessar ferfættu horgrindur að góðu fyrir almennilegar
skepnur, sem búið var að lofa okkur“.
„Já, það er hverju orði sannara — og samt hefði
jeg haft gaman af að sjá Porthos á honum Bleik gamla.
Jeg hefði þá getað gert mjer hugmynd um, hvernig
jeg leit út þegar jeg kom fyrst til Parísar. En við
skulum ekki vera að tefja þig lengur, Mousqueton.
Gerðu það sem húsbóndi þinn hefur skipað þjer —
en er hann annars heima?“
„Ójá, hann er það, en hann er ekki í sjerlega
góðu skapi“, sagði Mousqueton.
Hann fór svo sína leið, en þeir fjelagar hjeldu áfram
og börðu að dyrum hjá Porthos. Hann sá til
þeirra þegar þeir gengu inn í garðinn, en vildi ekki
opna fyrir þeim. Þeir börðu hvað eftir annað en enginn
gegndi.
En Mousqueton hjelt áfram með drógarnar yfir
Port-Neuf og komst loksins með þær inn í Bjarnargötu.
Þar batt hann hestinn og múlasnann við dyrabjöllu
málfærslumannsins eins og húsbóndi hans hafði
sagt honum að gera. Gekk hann svo burt án þess að
skifta sjer meira af skepnunum, fór aftur heim til Porthos
og kvaðst hafa lokið erindi sínu vel og rækilega.
Það leið ekki á löngu að vesalings skepnurnar
færu að gerast óþolinmóðar og hreyfa sig, því að ekki
höfðu þær fengið neina munntuggu síðan einhvern tíma
um morguninn. Fór þá dyrabjallan auðvitað að hringja
í ákafa og varð af því hávaði mikill. Málfærslumaðurinn
sendi skósvein sinn í nágrennið til að forvitnast
um, hverju þetta sætti og hver mundi eiga
þennan hest og múlasna. Frú Coquenard þekti
þar aftur gjöf sína og skildi fyrst ekkert í hvernig á
því gat staðið, að hún var komin aftur, en innan stundar
kom Porthos þangað og gaf henni fullnægjandi skýringu
á því. Fjell frúnni allur ketill í eld þegar hún
sá, hve elskhugi hennar var reiður. Mousqueton hafði
heldur ekki dulið húsbónda sinn þess, að hann hefði
mætt Aramis og d'Artagnan á leiðinni og hefði d'Artagnan
þegar þekt bleika klárinn og kannast við, að
það var sami jálkurinn, sem hann á sínum tíma hafði
riðið til Parísar og síðan selt fyrir þrjá dali.
Porthos fór svo eftir að hafa talað svo um við
málfærslumannskonuna að þau skyldu hittast í klaustrinu
Saint-Magloire. Þegar málfærslumaðurinn sá, að
hann var að fara, bauð hann honum til miðdegisverðar
á ný, en Porthos afþakkaði.
Frú Coquenard fór til klaustursins skjálfandi af
hræðslu og bjóst ekki við góðum viðtökum, enda hlífði
Porthos henni ekki. Honum sveið þetta mjög og ljet
hann skammir og ónot óspart dynja á vesalings
konunni.
„Æ, vinur minn kær“, sagði hún. „Jeg gerði þetta
alt í bestu meiningu. Einn kunningi okkar er hestaprangari
og hann skuldaði manninum mínum peninga,
sem ómögulegt var að ná hjá honum og tók jeg svo
hestinn og múlasnann upp í skuldina. Hann lofaði
mjer auðvitað góðum og gildum skepnum“.
„Og jeg get sagt yður það, að hafi þessi hestaprangari
skuldað ykkur meira en fimm dali, þá er hann
þjófur að því, sem fram yfir hefur verið“.
„Það er engin yfirsjón að komast að góðum kaupum“,
sagði frú Coquepnard.
„Nei, satt er það. En þeir sem vilja fá alt sem
ódýrast, verða að sætta sig við að aðrir reyni að velja
sjer örlátari vini“.
Að svo mæltu sneri Porthos sjer frá henni og ljet
sem hann ætlaði að fara.
„Herra Porthos, herra Porthos!“ kallaði frú Coquenard.
„Jeg hef rangt fyrir mjer — jeg kannast við að
hafa rangt fyrir mjer. Jeg hefði ekki átt að vera að
horfa í verðið þegar ræða var um útbúnað handa öðrum
eins manni og yður“.
Porthos svaraði engu, en gekk enn nokkur skref
burt.
Málfærslumannskonunni fanst hún eygja hann eins
og í þoku, umkringdan af hertogafrúm og öðrum hefðarkonum,
sem stráðu gulli fyrir fætur hans.
„Bíðið þjer við herra Porthos, í öllum guðanna
bænum“, hrópaði hún. „Bíðið þjer við og talið þjer
betur við mig“.
„Jeg hef bara ilt af því að tala nokkuð við yður“,
sagði Porthos.
„En segið mjer þó að minsta kosti, hvers þjer
óskið“.
„Ekki neins. Það kæmi alveg í sama stað niður“.
Frú Coquenard tók um handlegg hans og sagði
kveinandi: „Æ, herra Porthos jeg ber ekkert skynbragð
á þetta og veit varla hvað hestur er; auk heldur
hertýgi“.
„Þá ættuð þjer að spyrja mig, sem hef gott vit á
þess háttar, frúin góð. En meinið er, að þjer tímið
engu og viljið skera alt við nögl yðar“.
„Nú gerið þjer mjer rangt til, herra Porthos. En
jeg skal gera gott úr þessa öllu“.
„Og hvernig þá?“ spurði hann.
„Heyrið nú! Í kvöld fer Coquenard til hertogans
af Chaulnes[* Sjóln.], sem hefur gert boð eftir honum. Hann
þarf eð ráðgast við hann um eitthvað og þeir verða
tvo tíma að því að minsta kosti. Þá getið þjer komið
heim til mín. Við verðum þá tvö ein og getum sjálfsagt
orðið ásátt um þetta“.
„Nú jæja! Annað mál er það, kæra frú“.
„Ætlið þjer þá að fyrirgefa mjer?“
„Við sjáum nú til“, svaraði Porthoe mjög íbygginn
og með það skildu þau.
„Jæja þá!“ hugsaði Porthos þegar hann gekk frá
henni. „Loksins förum við þá að rjála eitthvað við
peningaskáp málfærslumannsins“.
V.
Ekki sjer deili í dimmunni.
Það leið að kvöldi.
D'Artagnan heimsótti Mylady um klukkan níu,
eins og hans var vani og hitti svo á, að hún var í
mjög góðu skapi. Hafði hún aldrei tekið jafn vel við
honum og vissi hann þá, að brjef hans hafði komist
til skila og haft tilætluð áhrif.
Ketty kom inn með hressingu handa þeim. Húsmóðir
hennar brosti náðarsamlega við henni, en stúlkuauminginn
var svo angurvær, að hún tók ekkert eftir því.
Þegar klukkan var orðin tíu fór Mylady að ókyrrast
og vissi d'Artagnan vel hvernig á því stóð. Hún
var alt af að líta á klukkuna, settist niður, stóð upp
aftur og brosti til d'Artagnans, eins og hún vildi sagt
hafa: þú ert dæmalaust elskulegur, góði vin, en þú
værir enn indælli ef þú færir nú að fara.
D'Artagnan stóð upp og tók hatt sinn. Mylady
tók mjög vinalega í höndina á honum að skilnaði og
vissi hann, að það var ekkert ljettúðarmerki, heldur
miklu fremur þakklætisvottur fyrir það, að hann skyldi
nú loksins hypja sig burtu.
„Hún er sjónvitlaus eftir honum“, sagði d'Artagnan
við sjálfan sig og fór.
Í þetta skifti beið Ketty ekki eftir honum og hitti
hann hana hvorki á ganginum, í forstofunni eða í
portinu, svo að hann varð einn að paufast upp stigann
og finna dyrnar að herbergi hennar.
Ketty sat þar grátandi og studdi hönd undir
kinn og leit ekki einu sinni upp þegar hann kom inn
til hennar. Hann tók blíðlega um hönd hennar, en
þá grjet hún hástöfum.
Eins og d'Artagnan bjóst við, þá varð Mylady svo ofsakát
yfir brjefi hans, að hún sagði Ketty hvernig í öllu lá
og gaf henni auk þess peningapyngju í þakklætisskyni
fyrir það, hve vel hún hefði rekið erindi sitt í þetta skifti.
Ketty fleygði pyngjunni út í horn í herbergi sínu og
lá hún þar opin, svo að þrír eða fjórir gullpeningar
ultu úr henni út á gólfið.
Hún leit loksins upp þegar d'Artagnan fór að láta
vel að henni, en var þá orðin svo breytt í útliti, að
honum hnykti við. Hún fórnaði höndum, en mælti
ekki orð.
Hann komst við af þessari þöglu sorg, en var
svo ólmur í þetta æfintýri sitt, að honum datt ekki í
hug að hætta við það. Hann gaf henni því engar vonir
um það, en reyndi að hugga hana með því að sjer
gengi ekkert annað til en hefndargirni.
Honum veitti enn ljettara að koma fram þessari
hefnd sinni vegna þess, að Mylady hafði skipað Ketty
að slökkva öll ljós, eins í hennar eigin svefnherbergi.
Hún ætlaðist til — sjálfsagt af blygðunarsemi — að
Wardes greifi bæði kæmi og færi í þreifandi myrkri.
Eftir litla stund heyrðu þau, að Mylady gekk inn
í svefnherbergi sitt og gat d'Artagnan rjett skotist inn
í skápinn áður en hún hringdi. Ketty fór inn til húsmóður
sinnar, en ljet hurðina aftur á eftir sjer. Milliveggurinn
var svo þunnur, að hann heyrði mest alt,
sem þær töluðu saman.
Mylady rjeði sjer ekki fyrir gleði. Hún ljet Ketty
taka upp aftur hvert einasta atvik, sem við kom þessari
seinustu sendiför — hvernig greifinn hefði tekið
við brjefinu, hvernig honum hefði orðið við, þegar
hann las það, hvað hann hefði sagt, hvort hann hefði
ekki orðið „ósköp skotinn“ o. s. frv. Úr öllum þessum
spurningum varð Ketty að leysa greiðlega og af
áfergjunni tók frúin ekkert eftir því, hve málrómur
hennar var dapurlegur.
Loksins leið að því, að greifinn skyldi koma og
skipaði Mylady henni þá aftur að slökkva öll ljós og
fara inn í sitt herbergi, en gæta þess samt að hleypa
greifanum inn þegar hann kæmi.
Ketty þurfti ekki að bíða lengi. Þegar d'Artagnan
þóttist viss um, að búið væri að slökkva ljósið, þaut
hann út úr skápnum áður en Ketty var búin að loka
millihurðinni.
„Hvaða hávaði er þetta?“ spurði Mylady.
„Það er jeg Wardes greifi“, sagði d'Artagnan í
hálfum hljóðum.
„Æ, hamingjan góða“, hugsaði Ketty. „Hann
getur ekki einu sinni beðið þess tíma, sem hann tiltók
sjálfur!“
„Nú-jæja“, sagði Mylady og var röddin óstyrk.
„Hvers vegna komið þjer ekki inn, herra greifi? Þjer
vitið þó, að jeg bíð yður“.
D'Artagnan losaði sig við Ketty með hægð og
gekk rösklega inn í svefnherbergi frúarinnar.
Ekkert getur sært meira tilfinningar elskhugans en
meðvitundin um það, að ástaratlot þau, sem honum
eru sýnd, sjeu í raun og veru ætluð sambiðli hans.
Þetta hafði d'Artagnan alls ekki gert sjer ljóst og nú
kvaldist hann af afbrýðissemi, svo að honum leið lítið
betur en vesalings Ketty, sem sat grátandi í næsta
herbergi.
„Já, kæri greifi“, sagði Mylady ofurinnilega og
þrýsti hönd hans milli handa sjer. „Jeg er vissulega
sæl þeirrar ástar, sem þjer hafið auðsýnt mjer í orðum
og augnatilliti í hvert skifti, sem við höfum hizt.
Jeg elska yður líka og mun þegar á morgun heimta
af yður eitthvert það ástarmark, er ávalt geti sýnt mjer,
að þjer hugsið til mín — — en svo skuluð þjer taka
við þessum, til þess að þjer gleymið mjer ekki.“
Hún dró fingurgull af hendi sjer og ljet það á
fingur hins unga manns.
D'Artagnan mintist þess nú, að hann hafði sjeð
þennan hring á hendi hennar. Í hann var greyptur
undurfagur safírsteinn og demantar alt í kring.
D'Artagnan ætlaði fyrst að skila honum aftur, en
Mylady bætti við: „Nei-nei, eigið þjer hann til merkis
um ást mína — og auk þess gerið þjer mjer meiri
greiða, en yður grunar, með því að þiggja hann“.
„Það eru meiri leyndarmálin, sem þessi kona býr
yfir“, hugsaði d'Artagnan. Honum lá nú næst að
kannast við alt eins og var, og það var rjett komið
fram á varirnar á honum að segja hver hann væri og
að hann hefði laumast inn til hennar í því skyni einu
að hefna sín, en þá sagði hún:
„Og þetta Gaskognara-afhrak var nærri búið að
ráða yður bana?“
Afhrakið var hann sjálfur!
„Eruð þjer enn þá mjög þjáður at sárunum?“
„Já“, sagði d'Artagnan og vissi ekki vel, hverju
hann átti að svara.
„Verið ókvíðinn“, sagði hún. „Jeg skal hefna yðar
— og það svo um muni“.
„Nú-jájá!“ hugsaði d'Artagnan. „Það er líklega bezt
að segja ekki til sín strax“.
Hann var nokkra stund að nú sjer eftir þetta, en
öll hefndargirni var horfin úr huga hans. Hann hataði
hana og elskaði, hvorttveggja í senn og hafði aldrei
trúað því, að jafngagnstæðar tilfinningar gætu rúmast
í eins manns brjósti og orðið þar að undarlegri og
næstum djöfullegri fýsn.
Þau skildu klukkan eitt og átti d'Artagnan bágt
með að rífa sig frá henni. Kom þeim saman um að
hittast aftur í næstu viku. Ketty auminginn var að vonast
eftir, að hún gæti sagt fáein orð við d'Artagnan
um leið og hann færi, en Mylady fylgdi honum sjálf
í myrkrinu gegnum herbergi hannar og skildi ekki við
hann fyr en í stiganum.
Morguninn eftir flýtti d'Artagnan sjer heim til
Athos. Þetta æfintýri hans var nú orðið svo viðsjárvert,
að hann þarfnaðist góðra ráða, Hann sagði Athos
alt, eins og farið hefði og fór honum ekki að
dáma að.
„Mjer skilst að þessi Mylady sje einstakt flagð og
forað, en samt var það ekki rjett af þjer að blekkja
hana þannig“ sagði Ahos. „Þú hefur eignast hættulegan
óvin þar sem hún er“.
Um leið og Athos sagði þetta, horfði hann stöðugt
á steinhringinn, sem nú var kominn á fingur d'Artagnans,
þar sem hringurinn Drotningarnautur hafði áður
verið. Hann geymdi d'Artagnan nú vandlega í
skríni einu.
„Þú ert að horfa á hringinn, sje jeg“, sagði hann,
heldur en ekki hreykinn af því að geta státað með
svo dýrmæta gjöf.
„Já, hann minnir mig á ættargrip, sem jeg þekti
einu sinni“, svaraði Athos.
„Er hann ekki fallegur?“ spurði d'Artagnan.
„Jú, hann er aðdáanlegur“, sagði Athos. „Jeg
hjelt að ekki væru til tveir safírar svona gallalausir og
þú hefur líklega fengið hann í skiftum fyrir demantshringinn
þinn“.
„Nei-ónei“, sagði d'Artagnan. „Hann er gjöf frá
fögru konunni ensku, eða öllu heldur frönsku, því að
jeg er sannfærður um, að hún er fædd á Frakklandi,
þótt ekki hafi jeg spurt hana að því“.
„Jæja, þú hefur þá fengið þennan hring frá Mylady?“
sagði Athos í ákafri geðshræringu.
„Já, einmitt frá henni. Hún gaf mjer hann í nótt“.
„Lof mjer að líta á hann“, sagði Athos.
„Gerðu svo vel“, sagði d'Artagnan og dró hringinn
af fingri sjer.
Athos skoðaði hann og brá litum, setti hann síðan
upp á vinstri baugfingur og var hann honum alveg
mátulegur. Það brá fyrir hefndarsvip og reiði á enni
hins rólynda aðalsmanns.
„Það getur ekki átt sjer stað, að það sje hún“,
sagði hann. „En hvernig hefur þá þessi hringur komist
í eigu frú Clarick? Samt er það ótrúlegt, að tveir
hringir sjeu svona nákvæmlega líkir hvor öðrum“.
„Það virðist svo sem þú þekkir hringinn“, sagði
d'Artagnan.
„Jeg hjelt að jeg þekti hann, en mjer hefur víst
missýnst“, sagði Athos. Hann fjekk d'Artagnan hringinn
aftur, en horfði samt alt af á hann.
„Heyrðu nú“, sagði hann eftir litla stund. „Taktu
annaðhvort þennan hring af þjer eða snúðu steininum
inn. Hann rifjar upp fyrir mjer sárustu endurminningar
mínar og varnar mjer þess að geta talað
rólega við þig. Sagðistu ekki vera í vafa um, hvað þú
ættir að gera og vera kominn til að spyrja mig ráða?
En bíddu við — láttu mig líta á hringinn aftur. Það
var ofurlítil rispa í einn flötinn á safírnum í hringnum,
sem jeg átti við“.
Athos skoðaði hringinn aftur og kiptist við.
„Líttu á“, sagði hann. „Er þetta ekki undarlegt?“
Hann benti á örlitla rispu í einum fleti steinsins.
„En hjá hverjum fjekst þú þennan hring“, spurði
d'Artagnan.
„Jeg fjekk hann hjá móður minni og hún fjekk
hann hjá móður sinni. Hann var gamall ættargripur,
eins og jeg sagði og átti aldrei að ganga úr ættinni“.
„Þú hefur þá líklega selt hann?“ spurði d'Artagnan
hikandi.
„Ónei“, svaraði Athos og brosti einkennilega. „Jeg
gaf hann eina ástanótt — eins og þjer var gefinn hann.
D'Artagnan sat hugsi. Hann fór að gruna, að
Mylady byggi yfir einhverju hyldýpi myrkurs og óheilla
— og hringnum stakk hann í vasa sinn.
„Heyrðu nú, d'Artagnan“, sagði Athos aftur og
greip um hönd fjelaga síns. „Þú veizt, að mjer þykir
vænt um þig — þú værir mjer ekki kærari, þó að þú
værir sonur minn. Losaðu þig við þennan kvenmann
og hafðu mín ráð. Jeg þekki hana ekki, en jeg hef
fengið eitthvert hugboð um, að hún sje glötuð manneskja
og eitthvað hræðileg í eðli sínu“.
„Og jeg held, að þú hafir rjett fyrir þjer“, sagði
d'Artagnan. „Jeg ætla að segja skilið við hana og kannast
líka við, að mjer stendur ógn af henni.“
„En heldurðu, að þú hafir þrek til þess?“
„Já, það hef jeg og ætla að gera þetta tafarlaust“.
„Það er rjett af þjer, sonur sæll“, sagði Athos og
tók innilega — næstum föðurlega í höndina á d'Artagnan.
„Hamingjan gefi að þessi kona, sem nú hefur
mætt þjer á lífsleið þinni, láti þar ekki eftir einhverjar
óttalegar menjar“
Hann kinkaði svo kolli til d'Artagnans eins og til
að gefa honum í skyn, að hann vildi nú helzt vera
einn með hugsanir sínar.
Þegar d'Artagnan kom heim til sín, var Ketty þar
fyrir og beið hans. Var hún svo breytt í útliti og
vesaldarleg, að það var líkast, sem hún hefði legið
heilan mánuð á sóttarsæng.
Var hún send af húsmóður sinni til Wardes
greifa, sem hún hjelt að væri. Mylady var svo sem
örvita af ástarbruna og frá sjer numin af feginleik
og vildi nú fá að vita, hvaða kvöld elskhugi hennar
ætlaði að vitja sín.
Ketty beið eftir svari d'Artagnans náföl og titrandi.
Athos hafði tekist að telja honum hughvarf og
var hann nú fastráðinn í að segja skilið við Mylady.
Hann greip penna og skrifaði svohljóðandi svar:
„Þjer skuluð ekki búast við mjer, kæra frú, til
hins ákveðna stefnumóts. Jeg hef svo mörgum þess
háttar samfundum að sinna, síðan jeg varð hress
og heilbrigður aftur, að jeg verð að sækja þá eftir
vissri röð og skal leyfa mjer að gera yður aðvart, þegar
röðin kemur næst að yður. Með ástarkveðjum yðar
Wardes greifi“.
Hann mintist ekki á steinhringinn einu orði.
Ætlaði hann að nota hann senn vopn í viðureigninni
við Mylady — eða er ekki bezt að játa það hreinskilninslega,
að hann hjelt honum hjá sjer í þeim
tilgangi að grípa til hans sem seinustu úrræða til þess
að búa sig undir leiðangurinn?
Annars má ekki dæma þessa tíma eftir siðferðiskröfum
nútíðarmanna. Það sem nú er álitið minkun
og ósamboðið heiðvirðum mönnum, var þá talið siðlegt
og sjálfsagt og það var þá algengt að ungir menn,
jafnvel af háum stigum, hikuðu sjer ekki við að færa
sjer í nyt örlæti fylgikvenna sinna.
D'Artagnan fjekk Ketty brjefið áður en hann lokaði
því. Hún hljóp yfir það einu sinni án þess að skilja
nokkurt orð í því, en varð frá sjer numin af gleði
þegar henni loksins varð ljóst, hvers efnis það
var. D'Artagnan skýrði það enn betur fyrir henni og
enda þótt það væri talsverð áhætta að færa jafn geðríkri
konu og Mylady var slíkt brjef, þá flýtti Ketty
sjer samt eins og hún gat, að koma því til hennar.
Mylady braut brjefið óðar upp og varð mjög
litverp er hún las það. Hún böglaði því saman í hendi
sjer og sneri sjer að Ketty með tindrandi augun.
„Hvers konar brjef er þetta?“ spurði hún.
„Það er svarið við brjefi yðar“, svaraði Ketty.
„Það á sjer engan stað!“ æpti Mylady. „Það er
óhugsandi að aðalsmaður skrifi nokkurri konu slíkt
brjef! En skyldi hann kannske — —?“ sagði hún og
kiptist við.
Hún nísti tönnunum og varð nábleik í framan, ætlaði
út að glugganum til að svala sjer, en riðaði á fótunum
og hnje niður á hægindastól.
Ketty hjelt að henni væri að verða ilt og fór að
losa um föt hennar, en þá reis Mylady upp.
„Hvað viltu mjer og hvers vegna ertu að káfa í
mig með fingrunum?“ spurði hún.
„Jeg hjelt að yður væri að verða ilt og ætlaði að
losa um kjólinn yðar til að liðka um andrúmið“, svaraði
Ketty og stóð ógn af svipnum á húsmóður sinni.
„Verða ilt! Mjer að verða ilt! Hæ-hæ! Heldurðu
að jeg sje eins og einhver konuræfill, sem orðið hefur
fyrir skætingi og ónotum? Nei, ónei. Mjer verður ekki
ilt þó að einhver móðgi mig, en þá hefni jeg mín
bara. Skilurðu það?“
Svo benti hún Ketty að fara frá sjer.
VI.
Hefndarhugur.
Um kvöldið skipaði Mylady að vísa d'Artagnan
inn til sín undir eins og hann kæmi á venjulegum
tíma. En hann kom alls ekki.
Morguninn eftir skrapp Ketty til hins unga manns
og sagði honum alt hversu farið hefði daginn áður, en
hann brosti. Þessi afbrýðissemi frúarinnar — það var
hefndin!
Þetta kvöld var Mylady enn órórri en kvöldið
áður og skipaði aftur að vísa d'Artagnan inn til sín,
en svo leið þetta kvöld líka, að hann kom ekki.
Og daginn eftir kom Ketty til hans — ekki glöð
og kát eins og hún hafði verið tvo undanfarna daga,
heldur döpur og stúrin.
D'Artagnan spurði hana, hvað að henni gengi og
dró hún þá þegjandi brjef úr barmi sínum og fjekk
honum. Það var með hendi frúarinnar og var nú stílað
til d'Artagnans sjálfs, en ekki til Wardes greifa.
Það hljóðaði svo:
„Kæri herra d'Artagnan!
Það er ljótt af yður að snúa svona bakinu við
vinum yðar, ekki sízt nú, þegar þjer eigið bráðlega að
yfirgefa okkur um langan tíma. Mágur minn og jeg
höfum bæði vonast eftir yður í gærkvöldi og fyrrakvöld,
en sú von brást okkur herfilega. Ætlið þjer
ekki heldur að koma í kvöld? Yðar einlæg.
Frú Clarek“.
„Þetta er ósköp eðlilegt og blátt áfram og jeg bjóst
einmitt við þessu brjefi“, sagði d'Artagnan. „Horfur
mínar fara batnandi af því að Wardes greifa fara
versnandi“.
„Ætlið þjer til hennar?“ spurði Ketty.
„Heyrðu, barnið gott“, sagði d'Artagnan og var
að reyna að finna sjer einhverjar málsbætur fyrir það,
að hann brást loforði því, sem hann hafði gefið Athos.
„Það væri fásinna, eins og þú getur skilið, að
hafna svona ákveðnu boði. Ef jeg hætti nú alt í einu
að heimsækja Mylady, þá gæti hana farið að gruna
margt og slík kona, með því lundarlagi sem hún hefur,
mundi þá hefna sín grimmilega“.
„Æ-já, það er alveg satt“, sagði Ketty. „Þjer skýrið
málið alt af á þá leið, að maður verður að fallast
á skoðun yðar og ef þjer náið ástum hennar í þetta
skifti með yðar eigin persónu og í yðar nafni,
þá verður síðari villan argari hinni fyrri“.
Stúlku-aumingjann grunaði hvernig þessu mundi
reiða af, en d'Artagnan hughreysti hana sem bezt hann
gat og fullyrti að yndisleiki húsmóður hennar skyldi
engin áhrif á sig hafa.
D'Artagnan kom til Place Royale klukkan níu.
Þjónarnir höfðu auðsjáanlega fengið sínar fyrirskipanir,
því að einn hljóp inn til að segja til hans áður en
hann gat spurt um, hvort Mylady væri heima.
Honum var nú vísað inn og leit hann hálfgerðum
forvitnisaugum á Mylady. Hún var föl og þreytuleg
til augnanna. Ljósin voru ekki eins mörg og vant
var, en samt sáust greinileg merki þeirrar æsingar, sem
hún hafði verið í seinustu dagana.
D'Artagnan spurðist mjög kurteislega fyrir um líðan
hennar.
„Mjer líður illa — verulega illa“, sagði hún.
D'Artagnan kvað sjer þykja leitt að hafa ónáðað
hana og ætlaði að hafa sig á burt, en hún aftraði
honum.
„Nei, þjer ónáðið mig alls ekki, herra d'Artagnan“,
sagði hún. „Nærvist yðar er mjer þvert á móti til ánægju
og þjer megið hreint ekki fara“.
„Jájá! hugsaði d'Artagnan. „Það er þessi gállinn
á henni núna og það er líklega vissast að hafa vaðið
fyrir neðan sig“.
Mylady var líka einstaklega alúðleg og ljek við
hvern sinn fingur. Augun leiftruðu og roði færðist í
kinnar henni, svo að d'Artagnan varð alveg heillaður,
Ástin, sem hann hjelt að væri útkulnuð, blossaði upp
aftur í hjarta hans. Hún brosti við honum og honum
fanst hann geta vaðið eld og eimyrju fyrir hvert hennar
bros.
Mylady varð æ innilegri við hann og spurði hann,
hvort hann ætti sjer enga ástmey.
„Hvernig getið þjer spurt svona?“ sagði hann.
„Jeg sem hef ekki getað lítið hýru auga til nokkurs
kvennmanns síðan jeg sá yður“.
Mylady brosti einkennilega.
„Er það meining yðar, að þjer elskið mig?“
spurði hún.
„Eins og jeg þurfi að segja yður það! Þjer hljótið
að hafa tekið eftir því“.
„Jú, en þjer vitið víst, að þess mikillátari sem
konan er, þess erfiðara er að ná hylli hennar“.
„Erfiðleikarnir fæla mig ekki“, svaraði d'Artagnan.
„Það er eingöngu ómáttuleikinn, sem sviftir mig
allri von“.
„Sannri ást er ekkert ómáttugt“.
„Ekkert, frú mín kær?“
„Nei, ekkert“, endurtók hún.
„Ja, hver skrambinn!“ hugsaði d'Artagnan. „Nú
ber eitthvað nýrra við! Skyldi það nú detta í hana að
verða skotin í mjer og gefa mjer annan eins hring og
hún gaf mjer, þegar hún hjelt að jeg væri Wardes greifi?“
„Segið mjer“, sagði hún, „hvað þjer viljið gera til
þess að sannfæra mig um, að þjer berið sanna og
hreina ást til mín“.
„Jeg skal gera hvað sem yður þóknast. Skipið
þjer bara og jeg skal hlýða“.
„Hvað sem mjer þóknast?“
„Já, hvað sem yður þóknast“, sagði d'Artagnan
og vissi sem var, að það gerði ekki mikið til þó að
hann lofaði einhverju upp í ermina sína.
„Jæja, við skulum tala betur um það“, sagði Mylady
og flutti sig nær honum.
„Jeg er reiðubúinn“, sagði hann.
Mylady þagði um stund, eins og hún væri á báðum
áttum, en sagði svo:
„Jeg á einn óvin“.
„Eigið þjer óvin, kæra frú?“ spurði d'Artagnan
og ljet sem þetta kæmi flatt upp á sig. „Hvernig getur
það verið — þjer sem eruð svo fögur og góð“.
„Já, svarinn óvin“.
„Hvað er að tarna!“
„Óvin, sem hefur móðgað mig svo herfilega, að
milli okkar stendur bardagi um líf eða dauða. Má jeg
nú treysta á liðveizlu yðar gegn þessum fjandmanni
mínum?“
D'Artagnan skildi strax hvert stefndi.
„Já, það megið þjer, kæra frú“, sagði hann. Öll
mín geta og alt mitt líf stendur yður jafn fúslega til
boða og ást mín“.
„Nú-jæja“, sagði Mylady. „Fyrst að þjer eruð jafn
drenglyndur og þjer eruð ástfanginn, þá — —“
„Þá hvað?“ spurði d'Artagnan.
„Þá skuluð þjer ekki lengur halda, að yður sje
neitt ómáttugt“.
„Þjer gerið mig sælastan allra manna“, sagði d'Artagnan,
fjell á knje og kysti hendur hennar.
„Hefndu mín á mannfýlunni, Wardes greifa og að
því búnu verður hægðarleikur að losast við þig klunninn
þinn“, hugsaði Mylady með sjer.
„Já komdu í faðm mjer eftir að þú ert búin að
smána mig eins og þú hefur gert, undirförla eiturpaddan
þín, og að því búnu skulum við draga dár að
þjer, bæði jeg og maðurinn, sem þú ætlar mjer að
vinna að fullu“, hugsaði d'Artagnan.
„Jæja, jeg er reiðubúinn“, sagði d'Artagnan og
leit upp til hennar.
„Þjer hafið þá skilið mig kæri d'Artagnan“, sagði
hún.
„Jeg skil hvert einasta augnatillit yðar“.
„Þjer ætlið þá að lána mjer armlegg yðar, sem
þegar hefur unnið ýms frægðarverk?“
„Hvenær sem þjer viljið, kæra frú“.
„En með hverju á jeg að launa yður slíkan
greiða?“ sagði Mylady. „Jeg þekki þessa ástfangnu
menn — þeir ætlast jafnan til endurgjalds, piltarnir“.
„Þjer vitið hver mín innilegasta ósk er“, sagði
hann, „og það eina, sem sæmir yður og mjer, er —“
Hann faðmaði hana að sjer og streittist hún lítið
eitt á móti.
„Þjer eruð afskaplega eigingjarn, herra góður“, sagði
hún brosandi.
„Já, það er vegna þess, að jeg get varla trúað því,
að mjer hlotnist þessi sæla og verð því að fá hana áþreifanlega,
því að annars óttast jeg, að hún hverfi
eins og draumur“.
„Nú-jæja! En þjer verðið að sýna yður maklegan
þessarar sælu, sem þjer svo kallið“.
„Jeg er reiðubúinn, segi jeg enn og aftur“.
„Má jeg þá hiklaust reiða mig á yður?“ spurði
Mylady.
„Nefnið mjer þann ódreng, sem komið hefur út
á yður tárunum“.
„Hver dirfist að segja, að jeg hafi tárast?“ spurði
hún.
„Mjer sýnist ekki betur, en — —“
„Slíkar konur sem jeg tárast aldrei“, sagði Mylady.
„Jæja, gott er það — en segið mjer nafn hans“.
„Þjer verðið að gæta að því, að í nafni hans er alt
mitt leyndarmál innifalið“.
„Það er engu að síður óhjákvæmilegt, að þjer segið
mjer það“.
„Já, víst er svo, en þarna sjáið þjer, hve vel jeg
treysti yður“.
„Það gleður mig ósegjanlega. Hvað heitir hann?“
„Þjer þekkið hann sjálfur“.
„Getur það verið?“
„Já, víst þekkið þjer hann“.
„Jeg vænti þá að það sje ekki einhver vinur
minn?“ spurði d'Artagnan hikandi, til þess að leyna
því enn betur, að hann vissi um hvern var að tefla.
„Þjer ætlið þá að renna, ef það er einhver vinur
yðar“, sagði hún með leiftrandi augum.
„Nei, sei-sei — nei! Ekki þó að það væri minn
eigin bróðir“.
D'Artagnan var óhætt að segja þetta — hann
vissi hver maðurinn var.
„Mjer þykir líka vænt um þessa hjálpfýsi yðar“,
sagði Mylady.
„Þykir yður þá ekki vænt um neitt annað mjer
viðkomandi?“ spurði d'Artagnan.
„Mjer þykir vænt um yður sjálfan“, sagði hún og
og tók um hönd hans.
„Þjer elskið mig — þjer elskið mig!“ sagði d'Artagnan
og titraði allur. „Jeg held að jeg gengi af vitinu
ef jeg vissi, að svo væri“.
„Hann faðmaði hana að sjer aftur og hún reyndi
ekki að verjast kossum hans, en varir hennar voru ískaldar
og fanst d'Artagnan það líktist því sem hann
væri að kyssa marmarastyttu.
Þrátt fyrir það var hann frá sjer numinn af fögnuði,
ær og örvita af ástarofsa. Hann var næstum farinn
að halda, að Wardes greifi væri illmenni og mundi
hafa gengið næst lífi hans, eða jafnvel drepið hann,
hefði hann verið þar nær staddur.
Nú greip Mylady tækifærið.
„Hann heitir — —“ sagði hún.
„Hann heitir Wardes greifi — jeg veit það“, sagði
d'Artagnan.
„Hvernig stendur á því?“ spurði Mylady, tók um
hendur hans og horfði í augu honum.
Nú skildist d'Artagnan, að hann hafði hlaupið á
sig og gert ótrúlegt axarskaft.
„Nú-nú, áfram með það. Af hverju vitið þjer það?“
spurði hún.
„Af hverju jeg veit það?“
„Já“.
„Jeg veit það af því að jeg var í samkvæmi í
gær ásamt Wardes greifa og þá var hann að sýna
mjer hring, sem hann sagði, að þjer hefðuð gefið sjer“.
„En sú mannfýla!“ æpti Mylady.
„Nú-jæja. Jeg skal hefna yðar á þessari mannfýlu,“
sagði d'Artagnan.
„Þakka yður fyrir, hugprúði vinur“, sagði hún.
„Hvenær ætlið þjer að hefna mín?“
„Á morgun, eða núna undir eins, ef þjer viljið
það heldur“.
„Núna undir eins“, var næstum komið fram á
varirnar á henni, en þá datt henni í hug, að best væri
að fara gætilega og að hún yrði að leggja á ráðin,
svo að d'Artagnan gerði sig ekki sekan í neinu frumhlaupi
eða slægist upp á greifann í votta viðurvist.
En d'Artagnan var fyrri til og sagði:
„Á morgun skal yðar hefnt, eða jeg skal dauður
liggja“.
„Nei, þjer eigið að hefna mín, en ekki falla sjálfur“,
sagði hún. „Annars er hann mesta ragmenni“.
„Má vera gagnvart konum, en ekki gagnvart karlmönnum.
Það má jeg bezt vita“.
„Þjer þurfið samt ekki að kvarta undan því, að
hamingjan væri yður ekki hliðholl seinast þegar þjer
áttuð vopnaviðskifti“.
„Hamingjan er næsta hverflynd. Hún brosir við
manni annan daginn en snýr svo bakinu við manni
hinn daginn“.
„Þjer hafið þá með öðrum orðum enga löngun
til að berjast við hann?“
„Jú, jeg hef fulla löngun til þess. En finst yður
það sanngjarnt að stofna mjer í lífshættu án þess að
unna mjer annars en veikrar vonar?“
„Nú, er það svo að skilja? Jeg er að segja yður,
að þjer megið eiga ást mína visa“.
„Já, en ef jeg fæ ekkert tækifæri til að auðsýna
yður ást mína? Ef enginn morgundagur rennur upp
fyrir hana?“
„Þei-þei! Jeg heyri að mágur minn er að koma.
Það er óþarfi að hann hitti yður hjerna“.
Hún hringdi og Ketty kom inn til þeirra.
„Þjer skuluð fara þessa leið“, sagði hún og ýtti
honum að leynidyrum nokkrum, „Og komið svo aftur
klukkan ellefu. Ketty vísar yður inn til mín og þá getum
við talað betur um þetta.
Ketty vesalingur ætlaði að hníga niður, þegar hún
heyrði þetta.
„Núnú! Því stendurðu þarna eins og þvara? Fylgdu
herra d'Artagnan til dyra og vertu viðbúin klukkan
ellefu. Skilurðu það?“
„Það virðist vera hennar uppáhaldstími til stefnumóta
eða komið upp í vana fyrir henni“, hugsaði
d'Artagnan.
Mylady rjetti honum höndina að skilnaði og þrýsti
hann vörum sínum að henni.
Ketty bar sig aumlega og brá honum um ótrygð
hans, en hann svaraði henni varla einu orði.
„Jæja“, sagði hann. „Við skulum nú ekki vera að
neinni vitleysu. Hún er kvennmaður — það er alt og
sumt — og við skulum gæta að okkur.“
VII.
Leyndarmálið.
D'Artagnan fór ekki upp til Ketty þó að hún sárbæði
hann um það, heldur gekk út og það af tveimur
ástæðum. Í fyrsta lagi slapp hann þá við frekari álasanir,
ávítur, grát og harmatölur og í öðru lagi fanst
honum hann þurfa að vera einn til þess að rannsaka
sjálfan sig og reyna að gera sjer grein fyrir hugsunum
Mylady.
Það eitt var víst, að hann var sjónvitlaus eftir henni
og hitt eins, að hún virti hann vettugi. Honum kom
það allrasnöggvast til hugar, að langrjettast væri að
fara heim og skrifa Mylady, kannast við, að hann og
Wardes greifi hefði verið ein og sama persóna seinustu
dagana og þess vegna gæti hann ekki tekist á
hendur að fyrirkoma greifanum nema með því að drýgja
sjálfsmorð. En svo brann líka hefndargirnin í honum
og hann vildi komast yfir þessa konu undir sínu eigin
nafni. Þessi hefnd var honum svo mikið áhugamál,
að honum var það fyrir öllu að koma henni fram.
Hann gekk nokkrum sinnum yfir Place Royale
og var alt af að gæta að, hvort að ljós loguðu enn í
herbergjum frúarinnar. Var hún auðsjáanlega ekki eins
ólm nú og í fyrra skiftið að ganga til svefnherbergis síns.
Loksins voru ljósin slökt og með þeim hurfu allar
efasemdir d'Artagnans. Hann hljóp upp í herbergi
Ketty, brennandi af ástarlöngun.
Ketty stóð þar náföl og skjálfandi og reyndi að
aftra honum. En Mylady hafði heyrt þegar hann ruddist
inn og opnaði dyrnar.
„Komið þjer!“ sagði hún.
D'Artagnan sjálfum þótti nóg um þessa taumlausu
frekju. Honum fanst þetta eins og eitthvert æfintýri,
sem ekki gæti neinn mann hent nema í draumi.
Samt skundaði hann inn til Mylady, því að hún
seiddi hann til sín eins og segulsteinninn járnið.
Dyrunum var nú lokað.
Ketty þaut að hurðinni. Afbrýðissemi, örvænting
og skapraun, allar þær ástríður, sem hrjá og herja
hjarta hverrar ástsjúkrar konu — alt þetta var henni
hvöt til þess að koma öllu upp. En henni var glötunin
vís ef hún færi nú að játa það, að hún hefði hjálpað
til við þessar blekkingar og auk þess mundi hún
algerlega missa af d'Artagnan. Sú tilhugsun knúði hana
til að standast þessa síðustu raun.
Nú var sú stund komin, að vonir d'Artagnans
skyldu rætast og nú átti hann að hljóta umbun ástar
sinnar, ekki í dulargerfi sambiðils síns, heldur vegna
sín sjálfs. Og samt fann hann það með sjálfum sjer,
að hann var ekki annað en verkfæri í hendi hefnigjarnrar
konu og að hún ljet honum ást sína í tje
einungis í þeim tilgangi, að láta hann bera banaorð
af öðrum manni. En mikillæti hans og eigingirni
var þessari tilfinningu yfirsterkari. Auk þess hafði hann
allmikinn sjálfsþótta til að bera og þegar hann bar sig
saman við Wardes greifa, þá lagði hann þá spurningu
fyrir sjálfan sig, hvort að hann d'Artagnan sjálfur,
gæti ekki einnig náð ástum konu fyrir eigin verðleika.
Hann gaf sig því algerlega á vald þessari augnabliks
nautn og var ekkert að hugsa um það, að Mylady
væri bæði viðsjál og vjelráð og að honum hefði
ofboðið fals og fláræði hennar. Þennan svipinn var
hún honum ekki annað en eldheit og ofsafengin lags
kona, sem ekki virtist stjórnast af öðru en tilfinningum
sínum og ástríðum.
Og svo leið tíminn í algleymi og ástarvímu. — —
En loksins rankaði Mylady við sjer og spurði hinn
unga mann, hvort hann væri búinn að ráða það við
sig, hvernig hann ætlaði að koma því fyrir daginn
eftir, að Wardes skoraði hann á hólm.
En d'Artagnan var nú í alt öðrum hugsunum.
Hann gleymdi sjer alveg og svaraði blátt áfram, að
það væri orðið heldur framorðið til þess að vera nú
að hugsa um einvígi og sverðalög.
Mylady kunni illa þessu kæruleysi um það málefni,
sem henni lá þyngst á hjarta og gekk því fastar
á d'Artagnan.
Hann hafði alls ekki hugsað um þetta einvígi af
neinni alvöru og reyndi nú að víkja talinu að öðru, en
Mylady var ósveigjanleg og hjelt sjer fast við efnið.
D'Artagnan sagði að þetta væri ókristilegt og
rjeði henni til að hætta við þetta blóðuga áform sitt
og fyrirgefa Wardes greifa, en hún rauk upp eins og
naðra undir eins og hann fór að minnast á nokkur
friðmæli.
„Þjer eruð víst hálfsmeikur, d'Artagnan góður“,
spurði hún háðslega.
„Ekki skuluð þjer halda það, ástin mín!“ svaraði
d'Artagnan, „en segjum nú svo, að Wardes greifi
sje ekki eins sekur og þjer haldið“.
„Hann hefur dregið mig á tálar og verðskuldar
því dauðann“, sagði Mylady með áherzlu.
„Hann skal líka deyja fyrst að þjer hafið dæmt
hann til þess“, sagði d'Artagnan svo einlæglega, að
Mylady þóttist nú sannfærð um hollustu hans og
auðsveipni.
Það var nú farið að lýsa af degi og fór d'Artagnan
að búast til farar, en hún minti hann enn einu sinni
á loforð hans.
„Jeg er reiðubúinn“, sagði d'Artagnan, „en samt
vildi jeg vita vissu mína um eitt áður“.
„Hvað er það?“ spurði Mylady.
„Hvort þjer elskið mig“.
„Eins og jeg sje ekki búin að sýna yður það!“
„Jú, og jeg er líka yðar með lífi og sál“.
„Kærar þakkir, ótrauði elskhugi minn. Og nú ætlið
þjer að sannfæra mig um ást yðar, eins og jeg hef
sannfært yður um mína. Er ekki svo?“
„Jú vissulega. En ef þjer elskið mig eins heitt og
þjer látið — eruð þjer þá alveg kvíðalaus um það,
hvernig mjer reiði af?“
„Hverju ætti jeg að kvíða?“
„Nú-já! Til dæmis því, að jeg kynni að særast
hættulega eða jafnvel falla“.
„Það er engin hætta á því. Þjer eruð hraustleika
maður og vanur skylmingum“.
„Þjer munduð þá ekki kjósa þann kost heldur,
að koma fram hefnd yðar án þess að til einvígis þurfi
að koma?“
Mylady horfði þegjandi á hann og fölgrá morgunskíman
brá undarlegum og einkennilegum blæ á augu
hennar.
„Jeg held vissulega, að þjer sjeuð eitthvað hikandi“,
sagði hún með sömu kaldhæðninni og áður.
„Nei, jeg er ekkert kvíðandi“ svaraði hann. „En
mjer þykir þetta leitt vegna Wardes greifa, fyrst þjer
elskið hann ekki lengur og mjer finst líka, að honum
sje fullhegnt með því, að hafa brotið af sjer hylli yðar“.
„Hver er kominn til að segja, að jeg hafi elskað
hann?“ spurði Mylady.
„Jeg geri mjer að minsta kosti von um, að þjer
elskið nú annan mann“, sagði d'Artagnan ofur ísmeygilega.
„Og það er eins og jeg sagði — mjer leiðist það
greifans vegna“.
„Leiðist yður?“ spurði Mylady.
„Já, mjer“.
„Og hvers vegna leiðist yður það hans vegna?“
„Af því að jeg veit — —“
„Hvað vitið þjer?“
„Jeg veit, að hann er ekki líkt því eins brotlegur
við yður og virðast mætti“.
„Ja, hvað er að tarna?“ sagði Mylady og brá sjer
hvergi. „Þjer verðið að skýra þetta betur, því að jeg
hef enga hugmynd um, hvað þjer eigið við“.
„Jú“, sagði d'Artagnan og var alráðinn í að gera
einhvern enda á þessu — „fyrst að þjer elskið mig
og jeg má vera fullviss um ást yðar — því að það er áreiðanlegt,
eða hvað?“
„Já, jeg elska yður. Haldið þjer áfram“.
„Nú-jæja — þá þarf jeg að gera játningu“.
„Gera játningu?“
„Jeg mundi aldrei hafa þorað að stynja henni upp,
ef jeg hefði efast um ást yðar. En þjer elskið mig,
ljúfan mín ljúf — þjer elskið mig — er það ekki áreiðanlegt?“
„Ja jújú!“
„Og þess vegna fyrirgefið þjer mjer, þó að jeg
hafi gerst brotlegur við yður af ofurmagni ástar minnar.
Þjer fyrirgefið mjer — ætlið þjer ekki að gera það?“
„Getur verið“.
D'Artagnan brosti og reyndi að komast að vörum
hennar, en hún vjek sjer undan.
„Hver er þessi játning?“ spurði hún og brá litum.
„Jeg vil fá að heyra hana“.
„Þjer áttuð stefnumót við Wardes greifa í þessu
herbergi á fimtudaginn er var. Var það ekki?“
„Jeg — nei alls ekki!“ sagði hún svo rólega og
ákveðið, að d'Artagnan hefði jafnvel getað efast um
þetta sjálfur, hefði hann ekki haft óræk gögn í höndum.
„Verið þjer nú ekki að þessu, ástin mín“, sagði
hann brosandi. „Það er ekki til neins að neita því“.
„Hvað er þetta? Haldið þjer áfram, maður! Þetta
gengur alveg fram af mjer“.
„Verið þjer róleg, elskan mín! Þjer hafið ekkert
misgert við mig og annars er jeg löngu búinn að fyrirgefa
yður“.
„Áfram, áfram!“
„Og Wardes greifi þarf ekki að hrósa sjer af
neinu“.
„Hvað eigið þjer við? Þjer sögðuð sjálfur, að þjer
hefðuð sjeð hringinn — —“
„Hringinn, yndið mitt! Það er jeg, sem hef hringinn!
Wardes greifi á fimtudaginn og d'Artagnan í dag
er einn og sami maðurinn!“
Í einfeldni sinni bjóst d'Artagnan við, að hún
mundi láta undrun sína í ljósi og jafnframt blygðast
sín — ávíta sig harðlega og gráta beisklega, en þar
skjátlaðist honum hraparlega og það leið heldur ekki
á löngu, að hann kæmist að raun um það.
Mylady þaut upp náföl og ægileg á að líta. Hún
hrinti d'Artagnan harkalega frá sjer og stökk fram úr
rúminu.
D'Artagnan þreif í náttkjól hennar og reyndi að
halda henni aftur til þess að biðja hana fyrirgefningar,
en hún brá við hart og reyndi að komast undan.
Í þessum sviftingum rifnaði náttkjólinn, svo að önnur
öxl hennar varð ber og sá d'Artagnan þar, sjer til mikillar
skelfingar, liljumarkið, hið óafmáanlega brennimark,
sem böðullinn hafði þrýst á hið hvíta hörund.
„Hamingjan góða!“ hrópaði d'Artagnan og slepti
takinu. Lá hann svo steinþegjandi og gat sig hvergi
hreyft.
En eingöngu af því, hversu d'Artagnan brá, vissi
Mylady nú að komist hafði upp um sig. Hann hafði
eflaust sjeð, hvers kyns var — hann vissi nú leyndarmál
hennar — þetta hræðilega leyndarmál, sem öllum
var hulið nema henni. Hún snerist í mót honum, ekki
eins og sárreiður kvennmaður, heldur eins og óarga dýr.
„Þrælmenni!“ sagði hún. „Þjer hafið svikist að
mjer og hafið nú komist að leyndarmáli mínu. Vissulega
skal það kosta líf yðar!“
Hún hljóp að náttborðinu, opnaði skrín eitt og
tók þar upp lítinn rýting, gullskeftan og oddhvassan.
Stökk hún svo á d'Artagnan með rýtinginn á lofti.
D'Artagnan var enginn hugleysingi, en samt ógnaði
honum þetta afmyndaða andlit, þessi grimdarlegu
augu og þessar nábleiku kinnar. Hann færði sig nær
þilinu, eins og hann mundi hafa gert, ef eiturslanga
hefði hvæst að honum, en um leið gat hann þó rjett
út höndina, og náð í sverð sitt.
Mylady ljet sig það engu skifta og reyndi að
leggja rýtingnum til hans og ekki hætti hún fyrri en
hún fann kaldan sverðsoddinn nema við beru brjóstinu.
Þá reyndi hún að grípa um sverðið, en d'Artagnan
beindi því frá höndum hennar og ljet það leiftra fyrir augum
hennar, en um leið gat hann mjakað sjer fram úr rúminu
og freistaði nú að komast að dyrunum hjá Ketty.
Mylady sótti að honum í ofsabræði og hrein og
orgaði eins og særð skepna. Þetta fór að líkjast nokkurs
konar einvígi og áttaði d'Artagnsn sig þá brátt.
„Jæja, góða mín! Svona — svona!“ sagði hann.
„Stillið þjer yður nú ofurlítið — annars gæti farið svo,
að jeg risti rauðar liljur á kinnarnar yður.“
„Níðingur og þrælmenni!“ öskraði Mylady.
Það varð allmikill skarkali af viðureign þeirra.
Mylady sótti svo ákaflega að d'Artagnan að hún velti
um nokkrum stólum og hann skauzt bak við borð og
bekki til að verjast. Við þennan hávaða vaknaði Ketty
og opnaði dyrnar, en d'Artagnan tók þá undir sig
stökk og komst inn í herbergi hennar. Skelti hann
þegar hurðinni aftur, læsti henni og stóð fyrir henni og
Mylady reyndi að hrinda henni upp, en vann ekki á.
Varð hún þá svo hamslaus, að hún keyrði rýtinginn
í hurðina hvað eftir annað og það af slíku afli, að
oddurinn smaug nokkrum sinnum gegnum hana, en
bölv og formælingar streymdu af vörum hennar við
hvert högg.
„Flýttu þjer, Ketty, flýttu þjer!“ sagði d'Artagnan
hljóðlega. „Hleyptu mjer út áður en hún getur vakið
þjónana og látið þá vinna á mjer.“
„En þjer getið ekki farið, svona útlítandi“, sagði
Ketty. „Þjer eruð hálf nakinn!“
„Það er alveg satt“, sagði d'Artagnan og tók nú
fyrst eftir því, að hann var fremur fáklæddur. „Jæja,
fáðu mjer þá einhverjar spjarir, en vertu fljót að því.
Þú sjerð, að jeg á lífið að leysa“.
Ketty sá það vel. Hún færði hann í skræpóttan
kvennmannskjól í hendingskasti, batt á hann kollhettu
og fleygði yfir hann stórum herðaklút, en fjekk honum
gólfskó á fæturna. Að svo búnu ýtti hún honum
ofan stigann.
Það mátti heldur ekki seinna vera. Mylady var
búin að hringja og vekja alla í húsinu, og um leið og
d'Artagnan skrapp út úr dyrunum, opnaði hún glugga
og kallaði til dyravarðarins: „Opnaðu ekki!“
VIII.
Athos fær farareyri með hægu móti.
D'Artagnan flýði sem fætur toguðu, en Mylady
reiddi hnefann á eftir honum og fjell svo í öngvit um
leið og hún misti sjónar á honum.
Hann var svo ringlaður, að hann hugsaði ekkert
um Ketty, en hljóp og hljóp götu eftir götu þangað
til hann staðnæmdist við dyrnar hjá Athos. Á eftir
honum dröttuðu nokkrir næturslarkarar og einn eða
tveir næturverðir með stírurnar í augunum, en d'Artagnan
þaut upp stigann og lamdi á dyrnar hjá Athos
eins og hann ætlaði að mölva hurðina.
Grimaud kom hálfsofandi og opnaði dyrnar, en
d'Artagnan ruddist inn með slíkum ákafa, að hann var
næstum búinn að velta honum um koll.
Grimaud var þögull hversdagslega, eins og áður
er sagt, en nú gat hann ekki orða bundist.
„Þarna þú“, æpti hann. „Hvaða erindi áttu hingað,
gálan þín? Farðu burt, stelpuskratti!“
D'Artagnan reif af sjer kollhettuna og fletti frá
sjer kjólnum og þegar Grimaud sá yfirskeggið og sverðið
við hlið hans, skildist honum að þetta mundi engin
„stelpa“ vera.
En þá datt honum í hug, að þetta kynni að vera
flugumaður og illvirki.
„Hjálp!“ æpti hann. „Morð! Hjálp! Takið morðingjann!“
„Haltu kjafti, asninn þinn!“ sagði d'Artagnan.
„Þekkirðu mig ekki? Hvar er húsbóndi þinn?“
„Eruð það þjer, herra d'Artagnan?“ spurði Grimaud.
„Nei, það getur ekki verið. Það eruð ekki þjer!“
„Grimaud!“ sagði Athos og kom fram í dyrnar í
slopp sínum. „Jeg heyri ekki betur, en að þú sjert að
leyfa þjer að tala!“
„Fyrirgefið, herra! En það var af því að — —“
„Þegiðu!“
Grimaud ljet sjer nægja að benda á d'Artagnan.
Athos kannaðist við fjelaga sinn, en þó að
hann væri geðstillingarmaður, gat hann samt ekki að
sjer gert að skellihlæja þegar hann sá þessa skepnu
skaparans í rifnum kjól og með úfið yfirskegg, sem
reis eins og veiðihár á ketti.
„Vertu ekki að hlægja, vinur minn!“ sagði d'Artagnan.
„Vertu ekki að hlægja, í öllum guðanna bænum!
Jeg get lagt eið út á það, að þetta er ekkert hlátursefni“.
„Þú ert þó ekki særður, vænti jeg kæri vin?“
spurði Athos alláhyggjufullur. „Að minsta kosti ertu
náfölur“.
„Nei, en jeg hef sannarlega komist í hann krappan.
Ertu einn heima, Athos?“
„Hvað heldurðu, maður? Hver ætti svo sem að
vera hjer um þetta leyti dags?“
„Jæja, það er gott!“ sagði d'Artagnan og þaut inn
í svefnherbergi Athos.
„Nú geturðu talað“, sagði Athos og læsti hurðinni
til þess að þeir yrðu ekki ónáðaðir. „Er kóngurinn
dauður, eða hefurðu drepið kardínálann? Þú ert ekki
með öllum mjalla. Jæja, segðu nú frá — jeg er orðinn
hálf órólegur“.
„Athos“, sagði d'Artagnan og reif af sjer kvennbúninginn,
og stóð þá í nærfötunum einum. „Þú skalt
fá að heyra ótrúlega og óheyrða sögu“.
„Farðu nú fyrst í
þennan slopp“, sagði Athos.
D'Artagnan tók við sloppnum og var svo ringlaður,
að hann fór í skakka ermi.
„Jæja-þá!“ sagði Athos.
„Heyrðu“, hvíslaði d'Artagnan. „Mylady er brennimerkt
á öxlinni!“
„Ó!“ stundi Athos, eins og hann hefi veri stunginn
í hjartað.
„Ertu viss um, að hin sje dauð?“ spurði d'Artagnan.
„Hvaða hin?“ spurði Athos svo lágt, að d'Artagnan
heyrði varla til hans.
„Jú, hún sem þú varst að segja mér frá í Amiens“.
Athos stundi þungt og huldi andlitið í höndum sjer.
„Þessi kona er tuttugu og sex eða átta ára á að
gizka“, sagði d'Artagnan.
„Er hún ljóshærð?“ spurði Athos.
„Jú, hún er ljóshærð“.
„Með blátindrandi augu og svartar augabrýr og
augnahár?“
„Já, það stendur heima“.
„Há og vel vaxin og vantar eina tönn við hliðina
á vinstri augnatönninni?“
„Já, alveg rjett“.
Liljan er lítil, blóðrauð á lit og ekki vel greinileg,
af því að yfir henni er þykt lag af smyrslum og
hársalla“.
„En þú segir, að hún sje ensk?“
„Hún er kölluð Mylady, en hún er vafalaust
frönsk. Winter lávarður er líka aðeins mágur hennar“.
„Jeg vil fá að sjá hana, d'Artagnan!“
„Varaðu þig á því, Athos. Gættu þín vel! Þú
ætlaðir að svifta hana lífi og henni er trúandi til að
borga þjer í sömu mynt og láta sjer ekki mistakast“.
„Hún þorir ekkert að segja, því að þá kæmi hún
upp um sjálfa sig“.
„Hún vílar ekkert fyrir sjer. Hefurðu aldrei sjeð
hana hamslausa af reiði?“
„Nei“, svaraði Athos.
„Hún er þá líkust einhverju óargadýri. Æ, kæri
Athos! Jeg er hræddur um, að jeg hafi búið okkur
báðum hræðilega hefnd“.
Og svo sagði d'Artagnan honum upp alla sögu
frá upphafi til enda.
„Þú hefur rjett fyrir þjer og jeg held, að líf okkar
beggja sje ekki á marga fiska“, sagði Athos að sögunni
lokinni. „En til allrar hamingju förum við burt
úr París eftir einn eða tvo daga. Við förum til La
Rochelle að öllum líkindum og þegar við á annað
borð erum farnir — —“
„Hún mun ofsækja þig og elta til enda veraldar,
ef hún sjer þig aftur, kæri Athos. Við skulum því láta
hatur hennar bitna á mjer einum“.
„Nei, það skal aldrei verða“, sagði Athos. Hverju
skiftir það líka, þó að hún verði mjer að aldurtila?
Heldurðu kannske, að mjer sje svo sárt um líf mitt?“
„Það býr eitthvert voðalegt leyndarmál undir þessu
öllu saman. Jeg er sannfærður um, að þessi kona er
ein af njósnarmönnum kardínálans“.
„Þá skaltu gæta þín vel, ef svo er. Kardínálinn
hatar þig, síðan þú fórst Englandsförina, svo að þú
mátt vara þig, þó að hann þori ekki að bera sakir á
þig opinberlega. Vertu ekki einn á gangi og gættu vel
að því, sem þú leggur þjer til munns. Grunaðu alla
— jafnvel þinn eigin skugga!“
„Sem betur fer verður þetta ekki nema fáeina
daga“, sagði d'Artagnan, „og við höfum vonandi ekki
annað en karlmenn að óttast, þegar leiðangurinn er
hafinn“.
„Og jeg ætla nú að hætta við það, að byrgja mig
hjer inni“, sagði Athos. „Þú verður að snúa aftur heim
til þín og jeg kem með þjer“.
„En jeg get samt ekki farið svona til reika“, sagði
d'Artagnan, „þó að leiðin sé ekki löng“.
„Nei, það er satt“, sagði Athos og hringdi bjöllunni
og kom Grimaud þá inn til þeirra.
Athos benti honum, að hann skyldi fara heim til
d'Artagnans og sækja föt handa honum.
Grimaud hneigði sig þegjandi og fór.
„Þá er það búið, en samt sem áður munar útbúnaði
okkar ekkert áfram, kæri vin“, sagði Athos.
„Þú hefur víst skilið allar pjönkur þínar eftir hjá
Mylady, ef mig grunar rjett og hún fer varla að gera
þjer þann greiða, að senda þjer þær aftur. Vonandi
hefurðu þó hringinn?“
„Hringinn átt þú, kæri Athos. Þú sagðir, að hann
væri ættargripur“.
„Já, hann kostaði tvö þúsund dali og móðir mín
fjekk hann í brúðargjöf. Hann er aðdáanlegur og móðir
mína gaf mjer hann, en jeg gaf hann aftur þessu
kvennflagði í staðinn fyrir að geyma hann eins og
helgan dóm“.
„Þá skaltu taka víð honum aftur, því að jeg þykist
vita, að hann muni vera þjer dýrmætur“.
„Heldurðu að jeg fari að taka við honum aftur,
þegar hann er búinn að vera á fingrinum á þessari
skepnu? Nei, það skal aldrei verða. Hringurinn er
saurgaður, skal jeg segja þjer!“
„Seldu hann þá“.
„Selja dýrgrip sem móðir mín hefur átt! Jeg mundi
telja það vanhelgun“.
„Settu hann þá að veði. Þú getur fengið þúsund
dali út á hann að minsta kosti og sú upphæð nægir
þjer til allra þinna þarfa. Þú getur svo losað hann úr
veðböndum þegar þú færð peninga aftur og þá verður
hann sjálfsagt orðinn hreinn af allri saurgun eftir að
hafa verið í höndum okrara og fjárplógsmanna!“
„Þú ert ágætis fjelagi“, sagði Athos brosandi „og
þeim til huggunar með ljettlyndi þínu, sem sjúkir og
sorgmæddir eru. Jæja-nú! Við setjum þá hringinn að
veði, en þó með einu skilyrði“.
„Og hvað er það?“
„Að þú fáir fimm hundruð og jeg fimm hundruð“.
„En jeg þarf ekki fjórða partinn ef þeirri upphæð,
Athos minn. Jeg þarf ekki annað en að selja reiðtýgin
mín til þess að fullnægja öllum mínum þörfum,
enda þarf jeg ekki annað en hest handa Planchets —
það er alt og sumt. En svo gleymirðu líka, að jeg á
sjálfur hring“.
„Sem þjer er enn dýrmætari en mjer er minn
hringur — eða svo hefur mjer skilist að minsta kosti“.
„Já, því að hann getur bjargað mjer úr kröggum,
ef í nauðirnar rekur og jafnvel úr lífshættu, ef svo ber
undir. Það er ekki að eins dýrmætur demants hringur,
heldur verndargripur þar á ofan“.
„Jeg skil þetta ekki rjett vel, en skal gjarnan trúa
því. Við skulum þá tala betur um minn hring, eða
þinn, rjettara sagt. Annaðhvort tekurðu helminginn af
því, sem við fáum fyrir hann, eða að jeg fleigi honum
í Seinefljótið — og jeg efast um, að það fari þá
með hann eins og hring Polykratesar, að hann finnist
aftur í fiskmaga“.
„Jæja, jeg geng þá að því“, sagði d'Artagnan.
Grimaud kom nú aftur og Planchet með honum.
Var Planchet orðinn hræddur um húsbónda sinn og
ljek nú forvitni á að vita, hvað komið hefði fyrir hann.
Greip hann því tækifærið til að fara með fötin sjálfur.
D'Artagnan klæddi sig nú og sama gerði Athos.
Þegar þeir voru alklæddir og bjuggust að ganga út,
benti Athos Grimaud og ljet eins og hann miðaði á hann
byssu. Grimaud skildi það undir eins, tók byssu sína
af þilinu og bjóst að fylgja húsbónda sínum eftir.
Þeir komust í Fossoyeurs-götuna án þess neitt
bæri til tiðinda. Bonacieux stóð í húsdyrunum og glotti
einkennilega, þegar hann sá d'Artagnan.
„Flýtið þjer yður, leigjandi góður“, sagði hann.
„Uppi hjá yður situr gullfalleg stúlka og bíður yðar
og stúlkunum leiðist biðin, eins og þjer vitið“.
„Það er víst Ketty“, sagði d'Artagnan og hljóp upp.
Þar hitti hann Ketty, sem stóð við dyrnar nötrandi
og skjálfandi. Setti að henni grát undir eins og
hún kom auga á d'Artagnan.
„Þjer hjetuð mjer að vernda mig og skjóta mjer
undan reiði hennar“, sagði hún. „Þjer verðið líka að
minnast þess, að jeg á alla mína ógæfu upp á yður“.
„Vertu ókvíðin, Ketty mín“ sagði d'Artagnan.
„En segðu mjer, hvað til bar, eftir að jeg var farinn“.
„Hvað ætli jeg viti það!“ svaraði Ketty. „Hún
æpti og öskraði þangað til að þjónarnir komu og var
þá alveg hamstola af reiði. Það voru óþvegin orð, sem
hún valdi yður, herra d'Artagnan. Mjer kom þá til
hugar, að hún mundi sjálfsagt átta sig á því, að þjer
höfðuð ruðst inn til hennar gegnum mitt herbergi og
að hana hlyti því að gruna, að jeg hefði verið í verki
með yður. Þess vegna tíndi jeg saman fót mín og peninga
og hljóp á burt“.
„Hvað get jeg gert fyrir þig vesalingur? Jeg fer
burt eftir einn eða tvo daga“.
„Gerið þjer við mig, hvað sem yður sýnist. Látið
mig fara burt úr París, eða af landi burt, ef yður
svo líkar“.
„Jeg get þó ekki haft yður með í herbúðirnar við
La Rochelle“, sagði d'Artagnan.
„Nei, en þjer getið kannske komið mjer fyrir upp
í sveit hjá einhverri konu, sem þjer þekkið þar, til
dæmis hjá foreldrum yðar?
„Ja-neinei, góða mín. Konurnar þar hafa engar
herbergisþernur, en bíddu við — nú veit jeg, hvað jeg
get gert fyrir þig. Planchet, farðu og beiddu Aramis
að finna mig strax. Jeg þarf nauðsynlega að tala
við hann“.
„Jú, nú skil jeg“, sagði Athos. „En því ekki Porthos?
Mjer finst að hertogafrúin hans — —“
„Nei, hertogafrúin hans lætur skrifara bónda síns
þjóna sjer til sængur“, svaraði d'Artagnan hlægjandi.
„Annars vill Ketty líklega síður eiga heima í Bjarnargötu.
Er ekki svo Ketty?“
„Mjer er sama hvar jeg er“, svaraði Ketty, „bara
að jeg geti verið á laun og hún viti ekki, hvað orðið
er um mig“.
„Jæja Ketty mín! Við verðum nú að skilja og þú
þarft nú ekki að vera afbrýðissöm lengur“.
„Jeg mun alt af elska yður jafnheitt, hvort sem
jeg er nærri yður eða fjærri“, sagði Ketty.
Oft er dygð undir dökkum hárum og trygðin fer
ekki í manngreinarálit“, tautaði Athos.
„Jeg mun sömuleiðis ávalt elska þig“, sagði d'Artagnan.
„Þú mátt reiða þig á það. En bíðum nú við,
segðu mjer eitt — mjer er áríðandi að fá að vita það:
Hefurðu heyrt nokkuð talað um unga konu, sem var
numin burt um nótt fyrir nokkru?“
„Við skulum sjá — — æ, hamingan góða, herra
d'Artagnan! Elskið þjer þá konu líka?“
Nei, það er einn vinur minn sem elskar hana. Það
er hann Athos — maðurinn sem stendur þarna“.
„Jeg“, hrópaði Athos og hrökk við, eins og hann
hefði stígið á glóandi járn.
„Já, víst er það þú!“ sagði d'Artagnan og hnipti
í hann. Þú veizt bezt, hvað við erum áhyggjufullir út
af henni frú Bonacieux og Ketty fer ekki að koma upp
um okkur. Jeg skal segja þjer, Ketty mín — hún er
kona þessa durgs, sem þú sást niðri í portinu.
„Nei hvað er að tarna!“ sagði Ketty. „En þjer
minnið mig á nokkuð — bara að hann hafi ekki
þekt mig !“
„Þekt þig? Hefurðu þá sjeð þennan mann áður?“
„Hann hefur komið nokkrum sinnum til Mylady“.
„Eimmitt það! Hvenær til dæmis?“
„Það er hjerumbil hálfur mánuður síðan“.
„Núnú?“
„Og svo kom hann líka í gærkvöldi“.
„Í gærkvöldi?“
„Já litlu áður en þjer komuð“.
„Heyrðu Athos! Við erum umkringdir af njósnurum
á allar hliðar! Heldurðu að hann hafi þekt þig
aftur, Ketty?“
„Jeg teigði húfuna ofan að augum þegar jeg varð
vör við hann, en það hefur kannske verið um seinan“.
„Skreptu ofan, Athos og gættu að, hvort hann
stendur í dyrunum enn — hann grunar þig sízt“.
Athos fór ofan og kom strax upp aftur.
„Hann er farinn“, sagði hann.
„Hann hefur farið að segja til okkar og að við
sjeum hjer eins og mýs í gildru“.
„Honum skal nú ekki verða að því“, sagði Athos.
„Við skulum fara og skilja bara Planchet eftir til að
láta okkur vita, hvað gerist“.
„En við erum búnir að senda eftir Aramis!“
„Það er alveg satt! Við skulum bíða eftir honum!“
Í sama bili kom Aramis. Þeir sögðu honum alla
málavöxtu og lögðu að honum, að útvega Ketty einhverstaðar
verustað hjá kunningjum sínum.
Aramis hugsaði sig stundar korn um, roðnaði og
sagði:
„Kæmi það þjer vel d'Artagnan?“
„Jeg mundi vera þjer þakklátur, alt mitt líf“,
svaraði hann.
„Nú-jæja! Frú de Bois-Tracy hefur beðið mig að
útvega einni vinkonu sinni, sem á heima uppi í sveit
að jeg held, áreiðanlega herbergisþernu. Og ef þú,
d'Artagnan góður, vilt ábyrgjast þessa stúlku, þá — —“
„Þjer þurfið ekki að bera neinn kvíðboga fyrir því,
herra“, sagði Ketty. „Jeg mun reynast þeirri
manneskju trú og trygg alt til dauðans, sem gefur mjer
kost á að komast hjeðan úr París“.
„Það er gott“, sagði Aramis, settist við borðið og
skrifaði brjef, innsiglaði það með hring sínum og fjekk
Ketty það.
„Jæja, barnið gott“, sagði d'Artagnan. „Þú veizt
að okkur er það báðum fyrir beztu að komast hjeðan
og það sem fyrst. Við skulum því kveðjast og vona,
að við sjáumst aftur þegar betur lætur“.
„Já, og yður mun reynast jeg vera sama sinnis,
hvar og hvenær sem við hittumst aftur“, sagði Ketty.
„Jeg mun ávalt elska yður jafnheitt og jeg elska yður nú“.
„Sverðu nú ekki af þjer“, tautaði Athos, en d'Artagnan
fylgdi Ketty til dyra.
Nokkru síðar skildust þeir fjelagar og komu sjer
saman um að hittast aftur klukkan fjögur heima hjá
Athos. Planchet varð eftir til að gæta hússins.
Aramis gekk heim til sín, en Athos og d'Artagnan
fóru á stúfana til þess að fá sjer peninga út á
hringinn.
Þeim veittist hægt að fá þrjú hundruð gulldali
út á hann, eins og d'Artagnan hafði búist við.
Gyðingurinn kvaðst auk þess fús til að láta þá fá
fimm hundruð, ef þeir vildu selja honum hringinn,
af því að hann samsvaraði tveimur eyrnahringum, sem
hann hafði fyrirliggjandi, en þeir ljetu sjer næja að
selja hann að veði fyrir þrem hundruðum.
Þeir voru báðir vel kunnir kaupum á því, sem
þá vanhagaði um og voru því tæpa þrjá tíma að útvega alt
það, sem skyttuliði þurfti sjer til útbúnaðar. Annars
var ofur auðvelt að eiga kaup við Athos, því að hann
taldi það ósamboðið virðingu sinni að vera að þjarka
um verð. Ef honum líkaði hluturinn, borgaði hann
þegar tiltekið verð án þess að nefna nokkurn afslátt.
D'Artagnan var stundum að malda eitthvað í móinn
og brosti þá Athos að honum. Skildi d'Artagnan það
svo, að sjer, fátækum aðalsmanni frá Gaskogne, væri það
að vísu enginn virðingarhnekkir, þó að hann þjarkaði
um verð fram og aftur, en að slíkt sæmdi ekki manni,
sem bar sig jafn fyrirmannlega og Athos.
Athos keypti sjer gullfallegan hest frá Andalússíu,
kolsvartan, iðandi af fjöri og hlaupalegan mjög. Leit
hann út fyrir að vera eitthvað sex vetra og gallalaus
að sjá. Hann kostaði þúsund fránka og hefði ef til
vill mátt fá hann eittkvað ódýrari, en meðan d'Artagnan
var að semja um verðið tók Athos upp peninga
sína og borgaði hið tiltekna verð.
Grimaud fjekk hest hjá Ricardie, stóran og sterkan
og kostaði hann þrjú hundruð fránka. En þegar
búið var að kaupa reiðtýgi á þann hest og vopn
handa Grimaud, var enginn eyrir afgangs af peningum
Athos. D'Artagnan bauðst þá til að lána honum eitthvað
af sínum peningum og gæti hann alt af borgað
sjer það seinna, en Athos vildi ekki heyra það nefnt.
„Hvað sagðist Gyðingurinn ætla að láta fyrir hringinn,
ef hann fengi hann keyptan?“ spurði hann.
„Fimm hundruð gulldali“.
„Tvö hundruð gulldali í viðbót, með öðrum orðum
— hundrað handa hvorum okkar. Þetta er stórfje,
kæri vin! Flýttu þjer til hans aftur!“
„En þú ætlar þá ekki — —?“
„Jú, víst ætla jeg. Þessi hringur mundi bara verða
mjer til angurs og ama og þar að auki höfum við
líklega aldrei þrjú hundruð gulldali liggjandi í handraðanum
til að leysa hann út aftur, svo að við færum
þar bara á mis við tvö hundruð dali. Farðu d'Artagnan,
og segðu honum, að hann geti fengið hringinn
og komdu svo aftur með þessi tvö hundruð“.
„Hugsaðu þig nú vel um, Athos!“
„Peningar eru vandfengnir nú á tímum og það
verður eitthvað til þeirra að vinna. Vertu nú fljótur,
d'Artagnan! Grimaud getur fylgt þjer með byssu sína“.
Hálfum tíma síðar kom d'Artagnan aftur heilu og
höldnu með tvö þúsund fránka.
þannig komst Athos út úr þessu á þann hátt,
sem honum hefði sízt til hugar komið.
IX.
Fyrirbrigði.
Klukkan fjögur hittust þeir fjelagar allir heima hjá
Athos. Þeir voru nú búnir að hugsa fyrir útbúnaði
sínum og var þeim áhyggjum ljett af þeim og þeir
hinir ánægðustu að öðru leyti en því, að sjerhver þeirra
hafði sínar eigin áhyggjur, sem hann bar í brjósti sjer.
Því að það er jafnan svo, að bak við hverja ánægjustund
dylst einhver óró og kvíði fyrir því, sem framtíðin
kunni að fela í skauti sjer.
Í þessum svifum kom Planchet inn til þeirra með
tvö brjef til d'Artagnans. Annað brjefið var lítið um
sig og lakkað með grænu lakki, en á því sást
dúfa með olíuviðargrein í nefinu. Hitt brjefið var stórt
fyrirferðar og á því hið geigvænlega innsigli kardínálans.
D'Artagnan fjekk hjartslátt þegar hann sá litla
brjefið og fanst hann þekkja höndina á því. Að vísu
hafði hann ekki sjeð hana nema einu sinni áður, en
hún var honum vel minnistæð fyrir því. Braut hann
því það brjef upp á undan hinu. Það hljóðaði svo:
„Farið á veginn, sem liggur til Chaillot næsta
miðvikudag klukkan milli sex og sjö síðdegis og gætið
vel að vögnum þeim, sem þar fara um. En ef þjer
metið nokkurs yðar eigið líf og þeirra, er unna yður,
þá segið ekki nokkurt orð og látið ekkert á því bera,
að þjer hafið sjeð og kannast við hana, sem alt vill
vinna til að fá að sjá yður, þótt ekki sje nema tilsýndar
og rjett í svip“.
Brjefið var nafnlaust.
„Þetta er einhver gildran“, sagði Athos. „Farðu
ekki eitt fet, d'Artagnan“.
„Mjer finst samt, að jeg þekki höndina“, sagði d'Artagnan.
„Hún getur verið stæld“, svaraði Athos. „Á veginum
milli Chaillot er ekki nokkur manneskja milli
klukkan sex og sjö um þetta leyti árs, svo þeirra hluta
vegna gætirðu alveg eins vel gengið út í einhvern
eyðiskóg“.
„En ef við færum þangað allir“, sagði d'Artagnan.
„Við verðum þó líklega ekki gleyptir með húð og
hári fjórir saman og með fjóra þjóna og hesta og alvæpni“.
„Þá fengjum við líka tækifæri til að sýna okkur í
öllum hertýgjum“, sagði Porthos.
„En sje þetta kvennmaður, sem hefur skrifað brjefið“,
sagði Aramis, „og vilji hún ekki láta aðra sjá sig,
þá verðurðu að gæta að því, d'Artagnan, að þetta
gerir henni hneisu og að slíkt sæmir ekki aðalsmanni“.
„Við getum verið álengdar og látið hann fara á
undan“, sagði Porthos.
„Jú, en það er fljótgert að skjóta af skammbyssu,
þó að vagninn sje á hraðri ferð“.
„Hvaða ósköp — það skot hittir mig ekki“, sagði
d'Artagnan. „Og þá ráðumst við á vagninn og gerum
út af við þá, sem í honum eru og þá eru þeir
fjandmenn úr sögunni“.
„Alveg rjett“, svaraði Porthos. „Við þurfum líka
að reyna vopnin okkar“.
„Nú-jæja! Við skulum þá láta þetta eftir honum“,
sagði Aramis blíðlega eins og hann var vanur.
„Sem ykkur þóknast“, sagði Athos.
„Herrar góðir!“ sagði d'Artagnan. „Klukkan er
nú orðin hálf-fimm, svo okkur veitir ekki af tímanum,
ef við eigum að komast á Chaillot-veginn klukkan sex“.
„Og svo sæi enginn heldur til okkar ef við færum
mikið seinna“, sagði Porthos, „og það væri leiðinlegt.
Við skulum því hervæðast, herrar góðir“.
„En þú gleymir hinu brjefinu sagði Athos, „og
sýnist mjer þó innsiglið á því benda til þess, að það
sje þess vert að opna það. Og hvað mig snertir kæri
d'Artagnan, þá segi jeg það blátt áfram, að jeg álít
það meira virði, en brjefmiðann sem þú stakst í barm
þinn“.
„Jæja“, sagði d'Artagnan og roðnaði. „Við skulum
þá sjá, hvað hans Hágöfgi segir“.
Hann braut brjefið upp og var það svohljóðandi:
„Svo er til ætlast að herra d'Artagnan í lífvarðarliði
des Essarts komi í höll kardínálans klukkan átta
í kvöld.
La Houdinieré, höfuðsmaður“.
„Ja hver fjárinn“, sagði Athos. „Þetta er líka
nokkurs konar stefnumót og öllu kvíðvænlegra en hitt“.
„Jeg fer til þess, þegar jeg kem frá hinu“, sagði
d'Artagnan. „Annað klukkan sex til sjö og hitt klukkan
átta. Jeg get sótt þau bæði“.
„Jeg færi ekki eitt fet, ef jeg væri í þínum sporum“,
sagði Aramis. „Hæverskur riddari vanrækir ekki
stefnumót við konu, en það láir enginn hygnum aðalsmanni,
þó að hann fari ekki á fund kardínálans,
einkum þegar hann hefur ástæðu til að ætla, að hann
sje ekki boðaður á fund hans til þess að hlusta á heillaóskir
og blíðmæli“.
„Jeg er alveg á sama máli“, sagði Porthos.
„Herrar góðir“, svaraði d'Artagnan. „Jeg hef
einu sinni fengið svipuð boð, sem herra de Cavois
sendi mjer frá kardínálanum. Jeg skeytti þeim ekki
og daginn eftir varð jeg fyrir stöku óláni — þá hvarf
Constance. Jeg fer því nú, hvað sem fyrir kann að
koma“.
„Ef þú ert fastráðinn í því, d'Artagnan, þá skaltu
fara“, sagði Athos.
„En Bastillan?“ sagði Aramis.
„Seisei! Þið getið líklega náð mjer úr henni“
svaraði d'Artagnan.
„Auðvitað!“ sögðu þeir Porthos og Aramis með
miklu yfirlæti, rjett eins og það væri ekki annað en
leikur einn. „Auðvitað náum við þjer úr henni, en
samt væri bezt, að þú ættir það ekki á hættu að
komast í hana fyrst að við eigum að fara eftir einn
dag“.
„Við skulum gera enn betur“, sagði Athos. „Við
skulum ekki víkja frá honum í alt kvöld heldur bíða
fyrir utan kardínálahöllina og fá þrjá skyttuliða hver
okkar í viðbót til liðsauka. Ef við sjáum svo lokaðan
eða grunsaman vagn fara frá höllinni, þá ráðumst við
á hann. Það er líka orðið langt síðan, að okkur hefur
lent saman við lífvarðarliða kardínálans og herra
de Tréville mætti halda, að við værum allir steindauðir“.
„Sannast að segja, Athos, þá ættir þú helzt að
vera hershöfðingi yfir heilum her manns“, sagði Aramis.
„Hvernig lízt ykkur á þessa uppástungu, herrar
góðir?“
„Ágætlega“, svöruðu hinir.
„Nú-jæja“, sagði Porthos. „Þá hleyp jeg til hermannaskálans
og bið fjelaga mína að vera viðbúnir
klukkan átta og svo getum við hizt á torginu fyrir
framan kardínálahöllina, en á meðan látið þið söðla
hestana“.
„Jeg hef engan hest“, sagði d'Artagnan. „Jeg verð
að fá mjer hest hjá Tréville“.
„Þess þarf ekki“, sagði Aramis. „Þú getur fengið
hest hjá mjer“.
„Hefur þú kennske marga hesta?“ spurði d'Artagnan.
„Jeg hef þrjá“, svaraði Aramis brosandi.
„Kæri vin“, sagði Athos. „Þú ert víst það bezt
hestaða skáld á öllu Frakklandi. En heyrðu, góði
Aramis! Til hvers þarftu eiginlega þrjá hesta? Mjer
er óskiljanlegt, hvers vegna þú hefur keypt svona
marga“.
„Jeg hef heldur ekki keypt þriðja hestinn“, svaraði
Aramis. „Mjer var færður hann í morgun af þjóni
nokkrum, sem ekki vildi segja mjer, hver húsbóndi
hans væri“.
„Eða húsmóðir“, sagði d'Artagnan.
„Það kemur nú í sama stað niður“, sagði Aramis
og roðnaði. „Þjónninn sagði, að sjer hefði verið skipað
að færa mjer hestinn, en láta þess ekki getið, frá
hverjum hann væri“.
„Það eru skáldin ein, sem verða fyrir slíkum höppum“,
sagði Athos hátíðlega.
„Nú-jæja“, sagði d'Artagnan. „Við skulum nú sjá.
Hverjum hestinum ætlar þú að ríða sjálfur — þeim
sem þú hefur keypt, eða þeim sem þjer var gefinn?“
„Auðvitað þeim, sem mjer var gefinn. Hitt væri,
eins og þú skilur, hrein og bein móðgun við hinn óþekta
— —“
„Hollvin“, bætti d'Artagnan við.
„Eða hollvinu“, sagði Athos.
„Þú hefur þá, með öðrum orðum, litla eða enga
þörf fyrir þennan hest, sem þú hefur keypt?“
„Alls enga“.
„Og þú hefur valið þjer hann sjálfur?“
„Já, og valdi hann svo vel sem mjer var hægt.
Eins og þú veizt, ríður riddaranum fyrst og fremst á
því, að hestur hans sje traustur og áreiðanlegur“.
„Jæja, láttu mig þá fá hann fyrir það verð, sem
þú ljezt fyrir hann“.
„Jeg ætlaði einmitt að bjóða þjer hann, kæri d'Artagnan,
og láta þig sjálfráðan um að borga mjer það
lítilræði, sem hann kostar, þegar þjer best hentar“.
„Hvað kostar hann?“
„Átta hundruð fránka“.
„Gerðu svo vel, kæri vin“, sagði d'Artagnan og
taldi fram peningana, fjörutíu gullpeninga á tuttugu
fránka hvern. „Það eru sams konar peningar, sem þú
ert vanur að fá fyrir kvæði þín“.
„Þú ert þá eitthvað peningaður núna?“ sagði Aramis.
„D'Artagnan stakk hendinni í vasa sinn og hringlaði
í peningum. „Já“, sagði hann, en nú er klukkan
bráðum fimm, svo að við verðum að hraða okkur“.
Litlu síðar sást til Porthos í Ferougötunni á prýðisfallegum
hesti apalgráum og fylgdi Mousqueton honum
á litlum en laglegum hesti frá Auvergne[* Óvernj.]. Jafnframt
kom Aramis í hinn enda götunnar á enskum
fyrirtaks gæðingi og með honum Bazin á móálóttum
klár og hafði föngulegan hest frá Mecklenbúrg í taumi.
Sá hestur var ætlaður d'Artagnan.
Þeir mættust í portinu, en Athos og d'Artagnan
horfðu á þá út um gluggann.
„Ja, hvað er þetta!“ sagði Aramis. „Þarna hefurðu
sannarlega fengið fallegan reiðskjóta, Porthos góður“.
„Já“, svaraði Porthos. „Það er sá, sem jeg átti að
fá í fyrstunni, en eiginmaðurinn gerði það af skömmum
sínum að skifta honum fyrir afgamlan húðarjálk.
En nú hefur sá sami eiginmaður fengið það tiltæki
borgað og jeg haft mitt fram“.
Nú komu þeir Planchet og Grimaud með reiðtýgi
húsbænda sinna, Athos og d'Artagnan fóru ofan
og stigu á bak hestum sínum og þeystu þeir svo allir
af stað: Athos á hesti þeim, sem hann átti konu sinni
að þakka, Aramis á hesti frá ástmey sinni, Porthos á
þeim, sem hann fjekk hjá málfærslumannskonunni og
d'Artagnan reiðskjóta sinnar eigin hamingju og hún er
betri en allar konur, ástmeyjar og málfærslumannakonur
samlagðar. Þjónarnir riðu á eftir þeim.
Þessi reiðmannaflokkur vakti mikla athygli, eins
og Porthes hafði gizkað á. Og hefði frú Coquenard
verið þar nær stödd og sjeð elskhuga sinn hreykinn
og hermannlegan á spánska gæðingnum, þá mundi
hana fráleitt hafa iðrað þess að hafa gerst heldur umsvifamikil
í peningaskáp eiginmanns síns.
Þeir fjelagar mættu herra de Tréville skamt frá
Louvre og kom hann frá Saint-Germain. Hann nam
staðar og hrósaði þeim fyrir útbúnað þeirra og undir
eins safnaðist að þeim hópur manna, sem þar voru
á gangi.
D'Artagnan notaði tækifærið til þess að segja höfuðsmanninum
frá brjefi kardínálans. Hitt brjefið nefndi
hann auðvitað ekki á nafn.
Tréville fjellst á ásetning hans og kvaðst treysta
sjer til að finna hann, hvar sem hans væri að leita,
ef hann ljeki ekki lausum hala daginn eftir.
Nú sló klukkan sex. Skyttuliðarnir afsökuðu sig
með því, að þeir væru tímabundnir og kvöddu höfuðsmanninn.
Þeir hleyptu nú á harða spretti til Chaillot-vegarins.
Degi var tekið að halla og vagnar fóru fram og
aftur. D'Artagnan var nokkru á undan hinum, en þeir
höfðu gát á honum. Hann stöðvaði hest sinn og leit
inn í hvern vagn, sem hjá honum fór, en sá ekkert
andlit, sem hann kannaðist við.
Svona beið hann fullan fjórðung stundar og var
farið að skyggja er vagn einn kom á flugferð á veginum
frá Sévres. D'Artagnan fann það einhvern veginn
á sjer, að í þessum vagni mundi sá eða sú vera, sem
kvatt hafði hann til mótsins. Í sömu andránni, sem
vagninn þaut fram hjá, stakk kvennmaður höfðinu út
í gluggann og studdi tveimur fingrum á varirnar, eins
og til að biðja hann að hafa hljótt um sig — eða þá
til að senda honum fingurkoss, en samt rak hann ósjálfrátt
upp lágt fagnaðaróp, því að þessi kvennmaður,
eða þetta fyrirbrigði rjettara sagt — það nam engri
stund — var frú Bonacieux.
Þrátt fyrir aðvörun þá, sem d'Artagnan hafði fengið,
keyrði hann hest sinn sporum og náði vagninum,
en þá var búið að loka glugganum og tjald dregið
fyrir — sýnin var horfin. Þá fyrst mundi hann eftir
aðvöruninni, stöðvaði hestinn og nötraði af hræðslu —
ekki um sitt eigið líf, heldur um vesalings konuna,
sem auðsjáanlega hafði stofnað sjer í mikla hættu til
þess að fá að sjá hann allra snöggvast.
Vagninn þaut áfram með geysi hraða og hvarf
inn í borgina.
Fjelagar hans komu nú til hans. Allir höfðu þeir
greinilega sjeð kvennmannsandlit í glugganum, enginn
þeirra þekti frú Bonacieux nema Athos og hann hjelt,
fyrir sitt leyti, að þetta hefði verið hún, en hann hafði
líka sjeð annað andlit aftar í vagninum og það var
karlmannsandlit.
„Ef svo hefur verið“, sagði d'Artagnan, „þá er
verið að flytja hana úr einu fangelsinu í annað. En
hvað ætla þeir að gera við aumingja konuna og hvernig
á jeg að fara að því að hitta hana aftur?“
„Kæri vin“, sagði Athos alvarlega. „Mundu það,
að það eru að eins hinir framliðnu, sem maður hittir
aldrei aftur á þessari jörð. En þetta veiztu sjálfur eins
vel og jeg. En ef ástmey þín er ekki dauð — og það
var hún, sem við sáum — þá hittirðu hana aftur fyr
eða síðar. Og hver veit, nema að það verði kannske
fyrri, en þú kærir þig um“, bætti hann við og kendi
einhverrjar gremju og mannhaturs í rómnum.
Klukkan var orðin hálf átta og mintu fjelagar d'Artagnans
hann á það, að hann ætti eftir annað „stefnumót“
og að skamt væri til þess ef hann á annað borð
ætlaði að sinna því.
En d'Artagnan var bæði forvitinn og hjelt fast við
áform sitt. Hann var búinn að einsetja sjer að fara á
fund kardínálans og fá að vita, hvað hans Hágöfgi
vildi honum og hann ætlaði ekki að láta neinn eða
neitt aftra sjer frá því.
Þeir hjeldu svo á torgið fyrir framan kardínálahöllina
og hittu tólf skyttuliða, sem biðu þeirra þar.
Var þeim þá fyrst sagt, til hvers væri ætlast af þeim.
D'Artagnan var mörgum kunnugur í hinu lofsamlega
skyttuliði konungs, enda var það á allra vitorði,
að hann mundi verða tekinn í það. Skyttuliðarnir
skoðuðu hann því þegar sem fjelaga sinn og voru fúsir
til að veita honum aðstoð sína við þetta tækifæri.
Auk þess var mjög líklegt, að þetta yrði til þess, að
þeir gætu gert kardínálanum og mönnum hans einhvern
grikk, en til þess voru þeir jafnan reiðubúnir.
Athos skifti þeim í þrjá flokka, tók sjálfur forustuna
fyrir einum, setti Aramis yfir annan og Porthos yfir
þann þriðja og síðan hjelt hver flokkur vörð fyrir utan
tilsvarandi útidyr hallarinnar.
D'Artagnan gekk ótrauður inn um aðaldyrnar.
Honum var samt hálf órótt þegar hann gekk upp
hinar breiðu tröppur, enda þótt hann vissi af þessum
aðstoðarmönnum að baki sjer. Framkoma hans gagnvart
Mylady var einna líkust svikráðum og hann hafði
einhvern grun um, hvaða pólitiskt samband var milli
þeirrar konu og kardínálans. Auk þess var Wardes
greifi, sem hann hafði leikið svo grátt, einn af velvildarmönnum
kardínálans og d'Artagnan vissi það vel,
að jafn ægilegur og kardínálinn var fjandmönnum sínum,
jafn hollur var hann vinum sínum.
„Hafi Wardes greifi sagt kardínálanum upp alla
sögu um viðskifti okkar, og það hefur hann sjálfsagt
gert — og hafi hann þekt mig aftur, sem líka er mjög
sennilegt — þá má víst álíta mig nokkurn veginn
glataðan mann“, hugsaði d'Artagnan með sjer og hristi
höfuðið. „En hvers vegna hefur hann þá beðið þangað
til í dag? Auðvitað vegna þess, að nú hefur Mylady
borið sakir á mig með þessari uppgerðar armæðu,
sem henni er svo lagin — og þessi seinasta misgjörð
mín hefur svo fylt mæli synda minna“.
„Til allrar hamingju bíða vinir mínir hjer fyrir utan
og þeir láta ekki taka mig höndum án þess að
skerast í leikinn“, hjelt d'Artagnan áfram hugleiðingum
sínum. „En hinsvegar geta ekki skyttuliðar herra
de Tréville barist til streitu við kardínálann, sem hefur
yfir öllum herafla Frakklands að ráða. Drotningin
má sín einskis gagnvart honum og konunginn hefur
hann í hendi sjer. Nei, d'Artagnan minn góður. Þú
ert að vísu hraustmenni og mörgum og ágætum kostum
búinn, en kvennfólkið verður til þess að steypa
þjer í glötun“.
Að þessari sorglegu niðurstöðu var hann kominn,
þegar hann kom inn í forsalinn. Hann fjekk brjef
kardínálans þjóni nokkrum, sem fylgdi honum inn í
biðstofuna, en þar voru fyrir eitthvað sex foringjar úr
lífvarðarliði kardínálans. Þeir könnuðust við d'Artagnan
og vissu að það var hann, sem hafði sært
Jussac.
Þeir horfðu á hann og brostu í kamp.
Þetta bros þótti d'Artagnan ills viti. En hann var
ekki sá maður, að hann ljeti slíkt fá á sig, eða rjettara
sagt: Gaskognarablóðið í honum varnaði honum
frá að láta sjást, hvað honum var innanbrjósts, einkum
ef það átti eitthvað skylt við ugg eða ótta. Hann stóð
því keikur frammi fyrir lífvarðarforingjunum og studdi
annari hendinni á mjöðmina. Gat það vel líkst því
að hann væri að ögra þeim.
Þjónninn kom nú aftur og benti d'Artagnan að
fylgja sjer eftir. Honum sýndist lífvarðarforingarnir stinga
saman nefjum og hvíslast á þegar hann gekk frá þeim.
Hann fylgdi þjóninum eftir löngum gangi, gegnum
stóran sal og inn í bókastofu og þar stóð hann
gagnvart manni, sem sat við borð og var að skrifa.
Þjónninn sagði til nafns hans og gekk svo hljóðlega
burt. D'Artagnan stóð kyr. —
Fyrst datt honum í hug, að þetta væri einhver
dómari, sem sæti þarna með rjettarskjöl sín, en svo
tók hann eftir því, að þessi maður var að leiðrjetta
mislangar línur og taldi atkvæðin á fingrum sjer. Þá
skildist honum, að þetta væri skáld. Enn leið nokkur
stund, en þá lagði skáldið handritið saman og sá
d'Artagnan, að utan á því stóð:
Mirame, sorgarleikur í fimm þáttum.
Skáldið leit nú upp og kannaðist d'Artagnan við,
að þetta var kardínálinn sjálfur.
XI.
Hræðileg sjón.
Kardínálinn studdi olboganum á handriðið og
hendi undir kinn og horfði stundarkorn á hinn unga
mann. Richelieu kardínáli var manna fráneygðastur
og fanst d'Artagnan blóðið ólga í æðum sjer, meðan
hann horfði á hann, en hann tók kjark í sig og beið
þess að hans Hágöfgi yrti á hann. Stóð hann þar
með hattinn í hendinni og reyndi að setja á sig þann
svip, er hvorki sýndi ofmikinn hroka nje ofmikinn
undirlægjuskap.
„Herra góður“, tók kardínálinn til máls, „þjer
munuð heita d'Artagnan og vera frá Béarn?“
„Já, yðar Hágöfgi“, svaraði hinn ungi maður.
„Það eru ýmsar kvíslir af d'Artagnansættinni í
Tarbes og þar í grendinni“, sagði kardínálinn. „Af
hverri ættkvíslinni eruð þjer kominn?“
„Jeg er sonur d'Artagnans þess, sem stýrði trúarbragðastyrjöldunum
ásamt hinum mikla Hinrik konungi[* Hinrik 4. (1589-1610). Veitti mótmælendum trúarbragðafrelsi
með tilskipuninni, sem kend er við Nantes (1598).]
föður hans Hátignar, konungs vors?“
„Rjett er það. Þjer yfirgáfuð heimkynni yðar
fyrir sjö eða átta mánuðum og komuð hingað til Parísar
til að freista gæfunnar?“
„Já, yðar Hágöfgi“.
„Á leiðinni komuð þjer við í Meung, og þar kom
nokkuð fyrir yður — jeg veit ekki vel, hvað það var,
en eitthvað var það samt“.
„Jeg skal segja yðar Hágöfgi, hvað fyrir kom
þegar — —.
„Nei, þess gerist ekki þörf“, sagði kardínálinn brosandi
og mátti skilja, að hann kunni söguna eins vel og
sá sem ætlaði að segja hana. Þjer höfðuð meðmælingarbrjef
til herra de Tréville. Var ekki svo?“
„Jú, yðar Hágöfgi. En í þessum sviftingum í
Meung, — —“
„Mistuð þjer meðmælingarbrjefið“, sagði kardínálinn.
„Jú, jeg veit það, en herra de Tréville er
glöggskygn og þekkir sína menn jafnskjótt og hann
sjer þá. Hann kom yður í lífvarðarlið des Essarts,
mágs síns og gaf yður von um að verða tekinn í
skyttulið konungs þegar tímar liðu fram“.
„Þetta er rjett frá skýrt, yðar Hágöfgi“, sagði d'Artagnan.
„Síðan hefur ýmislegt drifið á dagana fyrir yður.
Einn daginn voruð þjer á gangi bak við Karmelítaklaustrið
og hefðuð þá heldur átt að vera einhver
staðar annarstaðar. Í annað skifti fóruð þjer ásamt
vinum yðar til baðvistar í Torges, teptust á leiðinni,
en þjer hjelduð áfram, eingöngu vegna þess, að þjer
áttuð erindi til Englands“.
„Yðar Hágöfgi“, sagði d'Artagnan undrandi. „Jeg
ætlaði — —“
„til veiða í Windsor, eða eitthvað annað sem engum
kemur við. Jeg veit það líka, bara af því, að staða
mín útheimtir að jeg viti alla skapaða hluti. Þegar
þjer komuð aftur, fenguð þjer áheyrn hjá tiginni persónu,
og það gleður mig, að þjer eigið enn menjagrip,
sem sú tigna persóna gaf yður“.
D'Artagnan greip um hringinn, sem drotningin
gaf honum, og sneri demantinum inn í lófann, en nú
var það heldur seint.
„Daginn eftir heimsótti Cavois yður“, hjelt kardínálinn
áfram, „og bað yður að koma hingað, en þjer
daufheyrðust við því og það var óhyggilegt“.
„Jeg var hræddur um, að jeg hefði orðið fyrir
reiði yðar Hágöfgi“.
„Og vegna hvers, herra góður? Kannske vegna
þess, að þjer framkvæmduð það, sem yður var skipað,
með meiri hyggindum og hugrekki, en nokkur maður
annar hefði gert? Orðið fyrir reiði minni, þar sem
þjer þvert á móti áttuð hrós skilið! Nei, jeg hegni
þeim, sem óhlýðnast, en ekki þeim sem hlýðnast —
og það alt of vel. — Og því til sönnunar þurfið þjer
ekki annað en að minnast dagsins, sem jeg gerði boð
eftir yður — og svo þess, sem til bar sama kvöldið“.
Það var einmitt kvöldið, sem frú Bonacieux var
numin brott. Það fór hrollur um d'Artagnan og honum
flaug í hug að það var rjettur hálftími síðan, að
þessi vesalings kona ók framhjá honum, sjálfsagt af
völdum þeirra sömu manna, sem ollu hvarfi hennar.
„Í fám orðum að segja“, sagði kardínálinn enn
fremur, „hef jeg ekkert af yður heyrt nú um nokkra
hríð og langaði því til að vita, hvað þjer hefðuð nú
fyrir stafni. „Annars eruð þjer í þakklætisskuld við mig,
þótt lítil sje, og þjer hafið hlotið að veita því sjálfur
eftirtekt, að yður er alt af hlíft, hvað sem fyrir kemur“.
D'Artagnan hneigði sig lotningarfylst.
„Og ekki eingöngu vegna meðfæddrar hjartagæzku
minnar“, sagði kardínálinn, „heldur einnig vegna þess,
að jeg hef mitt áform, hvað yður snertir“.
D'Artagnan undraðist æ meir.
„Jeg ætlaði að segja yður frá því, þegar jeg gerði
boð eftir yður í fyrra skiftið, en þá komuð þjer ekki.
Sem betur fer, er einskis í mist, þó að þetta hafi dregist
og nú skuluð þjer fá að heyra, hvað þetta áform
mitt er. Fáið þjer yður sæti, herra d'Artagnan. Þjer
eruð svo tiginn aðalsmaður, að þjer þurfið ekki að
hlusta á það standandi“.
Kardínálinn benti honum í stól, en hinn ungi
maður var svo forviða á þessu öllu saman, að hann
sinti ekki boði kardínálans fyrir en hann ítrekaði það.
„Þjer eruð frækinn maður, herra d'Artagnan,“
sagði kardínálinn, „og þjer eruð jafnframt hygginn maður,
sem er enn meir í varið. Mjer þykir vænt um
menn, sem hafa höfuð og hjarta í góðu lagi — — nei,
verið þjer óhræddur“, sagði hann brosandi. „Þegar jeg
segi, að hafa hjartað í góðu lagi á jeg ekki við annað,
en að maðurinn sje hugrakkur. En þó að þjer sjeuð
ungur og lítt veraldarvanur, þá eigið þjer samt megna
óvini og þeir munu steypa yður í glötun, ef þjer gætið
yðar ekki“.
„Og það mun þeim veitast ljett, yðar Hágöfgi,
því að þeir eru máttugir og eiga sjer mektuga aðstandendur,
þar sem jeg er einn míns liðs“.
„Já, satt er það, en þó að þjer sjeuð einn yðar
liðs, þá hafið þjer afkastað talsverðu og eigið sjálfsagt
eftir að gera margt og mikið enn. Þrátt fyrir það held
jeg, að þjer þurfið leiðsagnar við á þeirri æfintýrabraut,
sem þjer hyggist að ganga, því ef mjer ekki skjátlast,
þá eruð þjer kominn hingað til Parísar í því skyni að
leita yður frægðar og frama“.
„Jeg er á þeim aldri, yðar Hágöfgi, sem menn
gera sjer fífldjarfar vonir“, sagði d'Artagnan.
„Það eru að eins fíflin sem gera sjer fífldjarfar
vonir, en jafn hygginn maður og þjer hefur rjett til
að setja markið hátt“, sagði kardínálinn. „Við skulum
nú sjá — hvernig litist yður á að verða merkisberi í
lífvarðarliði mínu — og síðan höfuðsmaður þegar leiðangrinum
er lokið?“
„Já, en yðar Hágöfgi — —“
„Þjer gangið að því, er ekki svo?“
„Yðar Hágöfgi!“ sagði d'Artagnan aftur, sýnilega
í vanda staddur.
„Hvað er nú? Ætlið þjer að hafna þessu boði?“
„Jeg er í lífvarðarliði Hans Hátignar og hef enga
ástæðu til þess að vera óánægður með þá stöðu“.
„Jeg hefði þó haldið“, sagði kardínálinn, „að lífvarðarlið
mitt sje jafnframt lífvarðarlið konungs og að
sá sje í hans þjónustu, sem er í einhverju frönsku
herfylki“.
„Yðar Hágöfgi hefur miskilið það sem jeg ætlaði
að segja?“
„Yður vantar einhverja átyllu — er ekki svo?
Jú, jeg skil það og þá átyllu hafið þjer líka. Upphefð
í leiðangrinum, sem fyrir höndum er — gott tækifæri
sem yður býst hjá mjer — þetta er nægileg átylla í
almennings augum. Og svo getið þjer bætt því við
með sjálfum yður, að þjer þurfið að fá öruggan verndarmann,
því að jeg skal segja yður eins og er, herra d'Artagnan,
að til mín hafa borist alvarlegar kærur á hendur
yður. Það virðist svo sem þjer verjið ekki öllum
yðar stundum um nætur og daga í kongsins þjónustu“.
D'Artagnan stokkroðnaði.
„Annars hef jeg hjerna“, sagði kardínálinn enn
fremur og lagði höndina á skjalabúnka allstóran, „hin
og þessi plögg viðvíkjandi yður. En jeg vildi tala við
yður sjálfan áður en jeg læsi þau. Jeg veit, að þjer
eruð maður einbeittur og afrek yðar mættu að gagni
verða ef þeim væri beint í rjetta átt, ekki sízt yður
sjálfum, í stað þess að verða til tjóns. Hugsið yður
því vandlega um og ráðið svo við yður hvað gera skuli“.
„Yðar Hágöfgi sýnir mjer frábæra góðvild“, sagði
d'Artagnan, „og jeg verð að kannast við, að sköruglyndi
yðar yfirgengur mig algerlega, en ef jeg má segja
eins og mjer býr í brjósti — —“
D'Artagnan þagnaði.
„Svona — haldið þjer áfram!“ sagði kardínálinn.
„Nú-jæja! Þá skal jeg segja yður, að allir vinir
mínir og kunningjar eru í skyttuliði konungs og í lífvarðarliði
hans, en að svo vill til, að andstæðingar
mínir eru í þjónustu yðar Hágöfgi. Jeg kæmist því í
hann krappan og yrði mjer til minkunar, ef jeg tæki
boði yðar“.
„Eruð þjer svo drembinn að halda, að það sje
oflítill vegsauki, sem jeg býð yður?“ spurði kardínálinn
og brosti háðslega.
„Þjer auðsýnið mjer sannarlega alt of mikla góðsemi,
yðar Hágöfgi og jeg held þvert á móti, að jeg
sje hennar ekki verður. Umsátin um la Rochelle stendur
nú fyrir dyrum. Jeg mun verða þar undir yðar
handleiðslu og verði jeg svo heppinn að ávinna mjer
hylli yðar Hágöfgi í leiðangri þessum — nú nú — þá
hef jeg að minsta kosti afrekað eitthvað, sem getur
rjettlætt þá vernd, er þjer ætlið að láta mjer í tje. Alt
bíður síns tíma, yðar Hágöfgi. Svo getur farið, að
seinna meir fái jeg rjett til að ganga sjálfviljugur í
yðar þjónustu, en nú sem stendur liti það út eins og jeg
væri að láta múta mjer“.
„Það er með öðrum orðum, að þjer skorist undan
að ganga mjer á hönd“, sagði kardínálinn gremjulega,
en þó mátti finna, að í þeirri gremju hans kendi
jafnframt virðingar fyrir hinum unga manni. „Já, yður
er auðvitað frjálst að gera sem yður sýnist og vera
einráður sem áður um óvild yðar og ástsemi — —“
„Yðar Hágöfgi — —“ sagði d'Artagnan.
„Svona, svona! Jeg er alls ekki reiður yður þeirra
hluta vegna“, sagði kardínálinn. „En eins og þjer skiljið,
þá er það hverjum manni nóg viðfangsefni að
vernda vini sína og umbuna þeim — hag óvina sinna
ber enginn fyrir brjósti. Og samt vil jeg ráðleggja yður
eitt: Gætið yðar vel, herra d'Artagnan, því að alt
frá þeirri stundu, að jeg sleppi hendinni af yður, vil
jeg ekki gefa eyrisvirði fyrir líf yðar“.
„Jeg skal reyna það, yðar Hágöfgi“, svaraði d'Artagnan.
„Og minnist þess jafnan, hvenær sem einhver ógæfa
ber yður að höndum“, sagði kardínálinn með
áherzlu, „að það var jeg, sem gerði boð eftir yður og
að jeg hef gert, það sem í mínu valdi stóð, til þess
að bægja ógæfunni frá yður“.
D'Artagnan lagði höndina á hjartað, hneigði sig
og sagði: „Jeg mun ávalt vera yðar Hágöfgi þakklátur
fyrir það, sem þjer hafið gert fyrir mig á þessari
stundu — hvað sem fyrir kann að koma“.
„Jæja-þá! Við hittumst aftur að leiðangrinum
loknum, eins og þjer sögðuð, herra d'Artagnan. Og
jeg mun líka gefa yður gætur, því að jeg tek sjálfur
þátt í honum“, sagði kardínálinn og benti á afar skrautleg
herklæði, sem hjá honum lágu — „og svo gerum
við upp reikninginn þegar við komum aftur!“
„Æ, yðar Hágöfgi“, sagði d'Artagnan. „Hlífið
mjer við reiði yðar og haldið yður hlutlausum, svo
framarlega sem yður virðist framganga mín sæma heiðvirðum
hermanni“.
„Ungi maður“, sagði Richelieu. „Ef jeg get enn
einu sinni talað við yður eins og jeg hef talað við yður
í dag, þá lofa jeg yður því að gera það“.
D'Artagnan stóð meiri ógn af þessum seinustu
orðum kardínálans heldur en þó að hann hefði hótað
honum einhverju, því að þau voru nokkurs konar viðvörun.
Það var svo að heyra, sem kardínálinn væri
að reyna að firra hann einhverjum vandræðum, sem
hann ætti í vændum. Hann ætlaði að svara einhverju,
en kardínálinn bandaði hendinni til merkis um að
samtalinu væri lokið.
„D'Artagnan hneigði sig djúpt og fór. Honum
ætlaði að fallast hugur þegar hann kom fram í dyrnar
og var að honum komið að fara inn aftur. Hann var
snöggvast á báðum áttum, en þá stóð honum fyrir
hugskotssjónum ásjóna Athos, ströng og alvarleg. Athos
mundi snúa baki við honum og engin mök við
hann eiga ef hann gengi kardínálanum á hönd.
Það reið baggamuninn og sá ótti aftraði honum.
Svo máttug eru þau áhrif, sem sönn göfugmenska hefur
á dagfar og breytni annara.
D'Artagnan fór ofan sömu tröppuna sem hann
hafði gengið upp og hitti Athos og skyttuliða þá, sem
með honum voru, fyrir utan portið. Voru þeir orðnir
hálfhræddir um hann, en d'Artagnan friðaði þá með
nokkrum orðum. Planchet hljóp á hinar varðstöðvarnar
til þess að láta skyttuliðana vita, að óþarfi væri að
halda vörð lengur, þar sem húsbóndi hans væri kominn
aftur út úr höllinni heill á hófi.
Þegar þeir voru komnir heim til Athos, fóru þeir
Aramis og Porthos að grafast eftir því, hvað gerst
hafði milli kardínálans og d'Artagnans, en hann ljet
sjer nægja að svara því, að Richelieu hefði gert boð eftir
sjer til þess að bjóða sjer merkisberastöðu í lífvarðarliði
sínu, en því boði hefði hann hafnað.
„Eins og líka rjett var, kæri vin“, sögðu þeir Porthos
og Aramis einum rómi.
Athos sat hugsi og mælti ekki orð frá munni en
þegar þeir d'Artagnan og hann voru orðnir tveir einir,
sagði hann:
„Þú hefur gert það sem þjer bar að gera, d'Artagnan,
en hamingjan má vita, hvort það var hyggilegt
af þjer“.
D'Artagnen stundi við, því það var eins og orð
Athos bergmáluðu einhverja rödd innra með honum
sjálfum, sem spáði honum óláni og armæðu.
Daginn eftir voru þeir allir önnum kafnir að búa
sig undir burtförina. D'Artagnan fór að kveðja herra
de Tréville. Enn þá var búist við, að aðskilnaður lífvarðarliða
og skyttuliða mundi ekki verða nema fyrst
um sinn, þar sem konungur sat á ráðstefnu þennan
dag og ætlaði að leggja upp daginn eftir. Tréville ljet
sjer því nægja að spyrja d'Artagnan, hvort hann gæti
verið honum hjálplegur með nokkuð, en hinn ungi
maður svaraði hreykinn mjög, að sig vanhagaði ekki
um neitt.
Um kvöldið komu þeir saman í vinsemdar og
kunningsskapar skyni lífvarðarliðar des Essarts og
skyttuliðar de Tréville. Sátu þeir saman alla nóttina
með glaum og gleði sem vænta mátti, því þess þyngra
sem geðið er, þess fúsari eru menn til að vísa öllum
áhyggjum á bug og sleppa sjer út í sollinn.
Um morguninn fóru höfuðsmennirnir með herfylki
sín til Louvre til þess að kanna þau í augsýn
konungs.
Konungur virtist vera lasinn og laraður og daginn
áður hafði hann fengið köldukast á ráðstefnunni. Þrátt
fyrir það var hann fastráðinn í að leggja upp um
kvöldið og ljet ekki aftra sjer, hvernig sem að honum
var lagt, frá því að vera viðstaddur liðskönnunina,
enda hjelt hann, að hann mundi fá yfirunnið lasleika
sinn með því að taka í sig skerpu og reyna eitthvað
á sig.
Lífvarðarliðarnir hjeldu af stað þegar liðskönnuninni
var lokið, en skyttuliðarnir áttu að bíða og vera
í för með konungi. Gafst þá Porthos tækifæri til þess
að skreppa út í Bjarnargötu, skrýddur öllum sínum
glæsilegu herklæðum.
Hann var líka dásamlegur á að líta. Sporarnir
glömruðu, brynjan skein og ljómaði og sverðið skrjáfaði
við hlið honum. Skrifararnir þorðu heldur ekki á
sjer að bæra, þegar þeir sáu þessa undursamlegu veru.
Honum var vísað inn til herra Coquenard, en
augu málfærslumannsins tindruðu af geðvonzku, þegar
hann sá „frænda“ í allri sinni dýrð.
Eina huggun átti hann sjer þó og hún var sú, að
búist var við að herferð þessi yrði næsta torveld.
Vonaði hann því með sjálfum sjer, að Porthos kæmi
aldrei lifandi aftur úr þeim Hildarleik. Samt óskaði
hann honum allrar gæfu og gengis þegar Porthos
kvaddi hann.
Hins vegar grjet frú Coquenard beisklega, en
enginn hneyklaðist á því, þar eð allir vissu, hve ant
hún ljet sjer um ættingja sína og hvaða stríð hún átti
við mann sinn út af öllum þeim frændsemistilfinningum
og allri þeirri ættrækni.
Aðalkveðjufundur þeirra stóð þó í einkaherbergi
frúarinnar og var átakanlega harmsamlegur. Hún veifaði
svo vasaklútnum meðan hún misti ekki sjónar á
elskhuga sínum og teygði sig svo langt út úr glugganum,
að það var því líkast, sem hún ætlaði að steypa
sjer út um hann.
Porthos tók ástarmerkjum þessum eins og maður,
sem vanur er slíkum viðkvæmnishótum og fyrst þegar
hann sneri sjer fyrir götuhornið, lyfti hann hattinum í
kveðjuskyni.
Aramis skrifaði langt brjef, en enginn vissi hverjum.
Ketty sat þar í hliðarherbergi og beið. Hún átti
að fara til Tours sama kvöldið.
Athos tæmdi seinustu flöskuna af Spánarvíninu í
smáteigum.
En d'Artagnan hjelt út úr borginni með herfylki sínu.
Hann sneri sjer við þegar hann kom í útborgina
Saint-Antoine[* Angtoan.]og leit gletnislega til Bastillunar. En
með því að hann var ekki að líta eftir neinu öðru, þá
tók hann ekki eftir Mylady, er sat á hesti og benti
tveimur ískyggilegum mönnum á hann, en þeir ruddust
strax fram fyrir mannþyrpinguna, sem var að horfa
á hermennina, til þess að geta sjeð hann betur. Þeir
litu svo spyrjandi til Mylady, en hún gaf þeim merki
um, að þetta væri maðurinn. Keyrði hún svo hest
sinn sporum og reið burt, þegar hún þóttist viss um,
að skipun hennar yrði ekki misskilin.
En þessir tveir menn fylgdu herfylkinu eftir og
við götuendann stigu þeir á bak sínum hestinum hvor,
sem þjónn nokkur hafði til taks handa þeim.
XI.
Umsátin um La Rochelle.
Umsátin um La Rochelle var meðal hinna merkustu
viðburða á stjórnarárum Lúðvíks þrettánda og eitt
af hinum miklu hernaðarfyrirtækjum Richelieu kardínála.
Það er því bæði fróðlegt og jafnvel nauðsynlegt
vegna sögu þessarar að skýra frá henni með nokkrum
orðum.
Kardínálinn stefndi að vissu pólitisku markmiði,
þegar hann stofnaði til þessarar umsátar. Skal
nú fyrst gerð nokkur grein fyrir því, hvert það markmið
var og því næst athugaðar lítils háttar hans eigin
hvatir, sem ef til vill hafa verið öllu yngri á metunum
en alþjóðarheill og stjórnmálakænska.
Hinrik fjórði hafði fengið Húgenottum til umráða
borgir nokkrar allstórar og víggirt þær og voru þær nú
allar gengnar úr höndum þeirra nema La Rochelle.
Varðaði það því miklu að gera áhlaup á þetta seinasta
vígi Kalvínista og jafna við jörðu þessa gróðrarstíu
uppreisna og ófriðar. Óróaseggir frá Spáni, Englandi
og Ítalíu og glæframenn af öllum þjóðum, sem öll og
engin trúarbrögð játuðu, voru jafnan reiðubúnir að
safnast þangað undir merki mótmælenda og stofnuðu
með sjer víðtækan fjelagsskap, sem breiddist út um
alla álfuna.
La Rochelle varð þannig aðalathvarf Kalvínista
þegar hinar borgirnar voru gengnar undan þeim og
aðalbækistöð sundurlyndis og alls konar óreiða. Það
var enn fremur eina höfnin, sem Englendingum stóð
opin, og með því að loka höfninni fyrir Englendingum,
fjandmönnum Frakka frá ómunatíð, rak kardínálinn
endahnútinn á athafnir Jóhönnu frá Orléans og
hertogans af Guise.
En auk þessara stórpólitisku fyrirætlana kardinálans;
ætlaði hann sjer líka, eins og áður er vikið að,
að koma fleiru í verk sem elskhugi og afbrýðissamur
sambiðill, þótt ekki varðaði það hag lands ag þjóðar.
Kardínálinn hafði felt ástarhug til drotningarinnar,
eins og allir vita. En hitt veit enginn, hvort pólitík
var þar í og saman við, eða Anna frá Austurríki hafði
vakið brennheita ást í brjósti hins mikla stjórnmálamanns
eins og í brjóstum svo margra, sem umgengust
hana. En hvað sem um það er, þá er það augljóst
af því, sem áður hefur verið sagt frá í sögu þessari,
að Buckingham var tekinn fram yfir hann og ljek
tvívegis illa á hann, einkum í demantamálinu, með
tilstyrk d'Artagnans og hinna þriggja skyttuliða.
Richelieu var því ekki eingöngu áhugamál að yfirvinna
fjandmann Frakka, heldur einnig að ná sjer niðri
á sambiðli sínum. Og hann vildi láta muna um hefnd
sína — láta hana vera samboðna þeim manni, sem
hafði öllum herafla Frakklands á að skipa í þeirri viðureign.
Kardínálinn var sjer þess meðvitandi, að með
því að berjast við England, koma því á knje og lítillækka
það í augum Evrópu, lítillækkaði hann einnig Buckingham
í augum drotningar.
Og sama var með Buckingham. Að vísu taldi hann
sjálfsagt að halda uppi heiðri Englands, en ljet hins
vegar leiðast af sömu hvötum sem kardínálinn.
Buckingham hugði einnig á hefndir fyrir sitt leyti.
Hann gat með engu móti komið til Frakklands aftur
sem sendiherra og þá ætlaði hann að koma sem sigurvegari.
Það var því í raun rjettri ekki um annað að tefla,
en hylli Önnu frá Austurríki.
Buckingham veitti betur í fyrstu. Kom hann skyndilega
undir eyna Ré með níutíu skip og tuttugu þúsund
sjóliðs. Toirac greifi, höfuðsmaður eyjarinnar, var
óviðbúinn. Sló þar í blóðugan bardaga, er lyktaði svo,
að Englendingar náðu landtöku.
Toirac greifi hopaði með setuliði sínu í kastalann
Saint-Martin og skildi eftir hundrað manns í vígi
einu litlu, sem La Prèe nefnist.
Þessir atburðir neyddu kardínálann til að bregða
fljótt við.
Í þeirri von, að konungur og hann gætu sjálfir
stýrt umsátinni um La Rochelle, sendi hann erfðaprinsinn
á undan til að takast á hendur hinar fyrstu
herstjórnaraðgerðir og dró saman á ófriðarstöðvarnar
allan þann herafla, er hann átti yfir að ráða.
D'Artagnan var einn í þessu framliði.
Eins og áður er sagt, ætlaði konungur að koma
á eftir þegar ráðsamkomunni væri lokið, en kendi hitasóttar
meðan á henni stóð. Þrátt fyrir það breytti
hann ekki áformi sínu og hjelt af stað, en elnaði sóttin
á leiðinni og varð að nema staðar í Villeroi.
Og þar staðnæmdust þá einnig skyttuliðarnir, svo
að d'Artagnan, er var í lífvarðarliðinu, varð nú fráskila
þeim vinum sínum Athos, Porthos og Aramis, að
minsta kosti um stundarsakir. Þessi fráskilnaður var
honum í sjálfu sjer ærið áhyggjuefni, en hefði hann
þá vitað, hvílíkar hættur biðu hans, þá hefðu þær áhyggjur
orðið honum enn þyngri.
Hann komst samt heilu og höldnu í herbúðirnar
fyrir framan La Rochelle — aðfaranótt hins 10. september
1627.
Þar hafði engin breyting á orðið og sat alt við
sama. Buckingham og Englendingar hans hjeldu eyjunni
Ré og gerðu umsát um Saint-Martin kastala og
vígið La Prèe, en vanst ekki á. Áhlaupið á La Rochelle
var í byrjun og hafði hertoginn af Angouléme
byrjað að hlaða skotgarða fyrir þremur eða fjórum
dögum.
Lífvarðarlið það, sem des Essarts rjeði fyrir, hafði
fengið aðsetur í klaustri nokkru. En það var ásetningur
d'Artagnans að komast í skyttuliðið, eins og
margoft er búið að taka fram og hafði hann því gefið
sig lítt við fylkisbræðrum sínum í lífvarðarliðinu. Var
hann oftast nær einn með hugsanir sínar, sem ekki
voru sjerlega ánægjulegar. Hann var orðinn bendlaður
við ýms vandamál þessi tvö ár, sem liðin voru síðan
hann kom fyrst til Parísar, en aftur hafði hans eigin
málefnum miðað næsta lítið áfram — bæði ástamálum
hans og auðnugengi.
Hvað ástamál hans snerti, þá var frú Bonacieux
eina konan, sem hann hafði fest einlæga ást á og nú
var hún horfin án þess að honum hefði enn tekist að
komast fyrir, hver afdrif hennar hefðu orðið. Og hverjar
voru framtíðarhorfurnar? Hann var búinn að egna
kardínálann upp á móti sjer — þann mann, sem
helzu mönnum ríkisins, að konungi meðtöldum, stóð
af ótti og andvari!
Sá maður gat troðið hann undir fótum sjer, hvenær sem
vera skyldi, og samt hafði hann ekki enn látið til þess
koma. Honum fanst þetta vera ofurlítil vonarskíma um
bjartari framtíð.
Hins vegar hafði hann áunnið sjer traust og velvild
drotningar, en eins og á stóð, var hylli hennar
enn meiri ástæða til að gæta sín og mundi baka honum
enn meiri ofsóknir, enda var frú Bonacieux glögt
dæmi þess, hve vernd hennar náði skamt og var
ófullnægjandi til að firra aðra hættum og hörmungum.
Eini vinningurinn, sem honum hafði áskotnast,
var demanshringurinn, sem hann bar á fingri sjer
og var fimm eða sex þúsund fránka virði. Og ef gera
skyldi ráð fyrir, að hann ætlaði að geyma hann í því
skyni að hafa eitthvert sýnilegt tákn, til að minna
drotningu á sig ef í nauðir ræki — þá hafði hringur
þessi að svo komnu ekki verið honum meira en
steinarnir undir fótum hans, meðan hann ekki gat
skilið hann við sig.
Steinarnir undir fótum hans, sögðum vjer, því að
meðan d'Artagnan var að velta þessu fyrir sjer, var
hann enn á gangi á yndislegum vegi, sem lá frá herbúðunum
til þorpsins. Hann var svo niðursokkinn í
hugsanir sínar, að hann var kominn lengra, en hann
hafði ætlað sjer og var degi farið að halla. Sýndust
honum þá síðustu sólargeislarnir blika á byssuhlaup
bak við hrísgirðingu við veginn.
D'Artagnan hafði ágæta sjón og var mjög eftirtekarsamur.
Hann sá strax, að hvorki var byssan komin
þangað sjálfkrafa, nje heldur hafði sá, er hana bar,
skotist í leyni í neinu vinskapar skyni. Hann ætlaði
að leita sjer afdreps, en sá þá um leið á hlaupið á
annari byssu bak við hæð nokkra.
Þetta var greinileg fyrirsát.
D'Artagnan varð litið á fyrri byssuna og sá, að
verið var að miða henni á sig. Fleygði hann sjer þá
flötum til jarðar og í sama bili reið skotið af og flaug
kúlan rjett fyrir ofan höfuðið á honum.
Hjer var ekki til setunnar boðið. Hann stökk upp
í hendingskasti og á sama augnabliki kom kúla úr
hinni byssunni og þyrlaði upp steinunum einmitt á
sama blettinum, sem hann hafði legið með höfuðið.
„Ef þriðja skotið kemur, þá er úti um mig“, sagði
hann við sjálfan sig.
Að svo mæltu tók hann á rás og flýði sem fætur
toguðu til herbúðanna — og Gaskognarar hafa orð
fyrir að vera fráir á fæti.
D'Artagnan var fullhugi mikill, en þrátt fyrir það var
hann ekki sá glanni að ganga í opinn dauðann að óþörfu
að eins til þess að geta hrósað sjer af því, að
hann hefði aldrei vikið fótmál. Annars kom þettað
ekki til greina, þar sem um slíka fyrirsát var að ræða.
En þó hann væri sporgreiður, fjekk fyrri maðurinn
samt svigrúm til þess að hlaða byssuna aftur og
senda aðra kúlu á eftir honum — og svo var nákvæmlega
miðað, að kúlan flaug gegn um hatt hans og
þeytti honum nokkur skref fram undan.
D'Artagnan átti ekki annað höfuðfat og tók því
upp hattinn á hlaupunum. Hann var orðinn lafmóður
þegar hann kom til herbúðanna og settist niður til að
hugsa um þennan atburð, en gat hans samt ekki við
neinn. Hjer var um þrent að ræða.
Í fyrsta lagi var það líklegt, að fyrirsátin hefði verið
gerð af borgarbúum í La Rochelle, er gjarnan vildu
leggja að velli einhvern liðsmann Hans Hátignar.
— Það var þá einum óvininum færra og sá óvinur
gat þar að auki haft troðfulla pyngju í vasanum.
D'Artagnan tók hatt sinn og fór að skoða gatið eftir
kúluna, en hristi svo höfuðið. Gatið var auðsjáanlega
ekki eftir „múskettu“ kúlu heldur eftir kúlu úr almennri
byssu. Fyrirsátin hafði þá ekki verið gerð af neinum
úr borgarliðinu, eftir kúlunni að dæma.
Skyldi þetta vera runnið undan rifjum kardínálans?
Eins og áður er sagt, var d'Artagnan einmitt að
furða sig á langlundargeði hans, þegar hann kom auga
á byssuhlaupið.
En hann hristi höfuðið aftur. Kardínálinn hafði
sjaldan þá aðferð, nema sjerstaklega stæði á. Hvað
d'Artagnan snerti, þurfti kardínálinn ekki annað en
benda með fingrinum til þess að tortíma honum.
Í þriðja lagi gat þetta verið hefnd af hendi Mylady
— og það var raunar lang sennilegast.
Hann reyndi að gera sjer grein fyrir útliti morðingjanna,
en flótta hans bar svo bráðan að, að hann
gat ekki tekið vel eftir þeim.
„Æ, bara að þið væruð komnir, vinir mínir!“
hugsaði hann.
Hann svaf illa um nóttina. Tvisvar hrökk hann
upp við það, að honum sýndist greinilega einhver
lúta yfir hvílu sína til þess að reka hann í gegn, en
loksins rann dagurinn án þess honum væri mein gert.
En hann hugsaði þó sem svo, að geymt er ekki
gleymt.
Klukkan níu um morguninn var blásið til burtfarar.
Hertoginn af Orlêans kannaði liðið og d'Artagnan
gekk í röð með fjelögum sínum.
Hertoginn reið með fram fylkingarbrjóstinu og þar
á eftir gengu hinir æðri liðsforingjar fram og gáfu
honum skýrslu sína — þar á meðal des Essarts sem
höfuðsmaður lífvarðarins.
Litlu síðar virtist d'Artagnan höfuðsmaður sinn
benda sjer að ganga fram, en hann beið þess samt,
að hann benti sjer aftur, því að hann var ekki viss
um, að hann hefði tekið rjett eftir. Höfuðsmaðurinn
benti aftur og gekk d'Artagnan þá til hans.
„Hertoginn þarf að fá nokkra dáta í sendiferð“,
sagði hann, „Förin er hættuleg, en mun verða þeim
til heiðurs og frama, sem hepnast að ljúka henni giftusamlega
— og jeg hef kosið yður til þessarar farar“.
„Jeg kann yður þakkir fyrir, herra höfuðsmaður“,
sagði d'Artagnan. Hann gat ekki kosið sjer betra tækifæri
til að vinna sjer til frægðar og vaxa í augum yfirforingjans.
Íbúarnir í La Rochelle höfðu gert útrás um nóttina
og náð aftur vígi nokkru, sem konungsliðið hafði
tekið í áhlaupi tveim dögum áður.
Nú þurfti að fá nána vitneskju um, hversu óvinirnir
gættu þessa vígis.
Eftir litla stund sagði hertoginn:
„Jeg þarf þrjá eða fjóra sjálfboðaliða til þessarar
farar og áreiðanlegan mann til að vera fyrir þeim“.
„Áreiðanlegan mann hef jeg hjer, yðar Hágöfgi“,
sagði des Essarts og benti á d'Artagnan, „og svo gefa
hinir sig eflaust fram, þegar yður þóknast að segja, til
hvers þjer ætlist af þeim“.
„Fjóra menn, sem eru fúsir til að ganga í dauðann
með mjer!“ hrópaði d'Artagnan og brá sverði sínu.
Tveir fjelagar hans gengu þegar fram og rjett á
eftir tveir aðrir og var þá tölunni náð. Fleiri buðu
sig fram, en d'Artagnan tók þá, sem fyrstir urðu til.
Það ljek vafi á því, hvort að La Rochelle-búarnir
hefðu yfirgefið vígið eftir að þeir náðu því aftur,
eða hvort þeir hefðu skilið þar setulið eftir. Þurfti að
athuga vígið allvel til þess að ganga úr skugga um,
hvort heldur væri.
D'Artagnan lagði af stað með þessa fjóra fylgdarmenn
sína og gengu þeir eftir víggröfinni. Tveir gengu
honum samhliða og hinir tveir fylgdu þeim eftir.
Á þennan hátt komust þeir áfram í skjóli moldarhauganna,
sem lágu á grafarbarminum alt þar til þeir
áttu hundrað skref eftir að víginu. D'Artagnan var þá
litið um öxl og sá, að þeir tveir, sem á eftir gengu,
voru horfnir!
Honum þótti sennilegast, að þeim hefði fallist
hugur og hjelt áfram.
Þegar þeir komu að næstu víggrafamótum, áttu
þeir ekki eftir nema sextíu skref að víginu. Þar var
ekkert að sjá og leit helzt út fyrir, að vígið væri mannlaust.
Ráðguðust þeir nú um, hvort lengra skyldi halda,
en í því sáu þeir reyk þyrlast upp úr víginu og þutu
byssukúlur um þá d'Artagnan og hina tvo fjelaga hans.
Nú vissu þeir það sem þeir áttu að komast eftir.
Vígisins var gætt.
Það hefði verið óþarfa fífldirfska að bíða lengur
á jafn hættulegum stað. Þeir fjelagar sneru því sem
skjótast aftur, en þegar þeir komust aftur í skjól við
moldarhaugana, fjell einn þeirra og hafði sá fengið
skot gegnum brjóstið, en hinn, sem ósærður var, hljóp
til herbúðanna sem fætur toguðu.
D'Artagnan vildi ekki yfirgefa fjelaga sinn undir
eins svona á sig kominn og fór að reisa hann upp til
að reyna að koma honum áfram, en í því riðu af tvö
skot. Önnur kúlan molaði höfuðið á hinum særða
manni, en hin straukst rjett hjá andlitinu á d'Artagnan.
Hann snjeri sjer við, en sá undir eins, að þessi
skot gátu ekki komið frá víginu, því að það var nú
komið í hvarf bak við víggrafarmótin. Honum duttu í
hug þessir tveir dátar, sem hurfu frá þeim og í sambandi
við þá fyrirsátin, sem honum var gerð daginn
áður og ásetti hann sjer nú að komast fyrir, hvernig á
þessu stæði, ef hægt væri. Hann ljet því fallast ofan á
lík fjelaga síns, eins og hann hefði orðið fyrir sömu
útreið.
Í sama bili sá hann á höfuðin á tveimur mönnum,
sem gægðust upp yfir gamlan skotgarð þar skamt frá.
Það voru þessir tveir dátar, svo að sú tilgáta d'Artagnans
reyndist rjett. Þeir höfðu fylgst með þeim í þeim
tilgangi að myrða hann og ætluðust auðvitað til, að
mönnunum í víginu yrði kent um.
Dátarnir hugsuðu aftur sem svo, að vera kynni, að
d'Artagnan væri að eins særður og gæti þá sagt öðrum
frá tiltæki þeirra. Þeir fóru því að þokast nær í þeim
tilgangi að gera honum full skil, en ekki vöruðust þeir
bragð hans og hirtu því ekki að hlaða byssurnar
aftur.
Þegar þeir voru rjett að segja komnir, spratt d'Artagnan
á fætur og hljóp að þeim með sverð sitt á lofti.
Þeir vissu sem var, að ef þeir flýðu til herbúðanna
án þess að gera út af við d'Artagnan, þá mundi
alt komast upp um þá og leizt því það ráð vænst, að
leita á náðir óvinanna. Annar þeirra tók um hlaupið
á byssu sinni, reiddi hana um öxl og hugðist að rota
d'Artagnan með skeftinu, en hann vjek sjer til hliðar,
svo að höggið lenti ekki á honum, en við það gafst
hinum færi á að komast fram hjá og tók þegar á rás
til vígisins. Vígismenn vissu náttúrlega ekki hver það
kynni að vera, sem kæmi þannig til þeirra á harða
hlaupum og skutu á hann. Lenti eitt skotið í öxl hans
og særði hann svo, að hann fjell til jarðar.
D'Artagnan sneri sjer nú að hinum manninum og
lagði til hans sverðinu, en hann reyndi að verjast með
byssunni. Varð sú viðureign ekki löng, því að sverð
d'Artagnans rann með byssuhlaupinu og í lærið á
manninum og varð af svöðusár mikið, svo að hann
fjell, en d'Artagnan setti þegar sverðið á háls honum.
„Æ-æ, drepið mig ekki!“ æpti fanturinn. „Vægð,
vægð, herra liðsforingi! Jeg játa alt!“
„Ætli það leyndarmál þitt sje þess virði, að jeg
eigi að gefa þjer líf?“ sagði d'Artagnan.
„Já, ef þjer teljið mannslíf nokkurs virði þegar
hann er rúmt tvítugur, eins og þjer eruð, og getur
komist til vegs og gengis“.
„Vertu ekki að því arna, afhrakið þitt!“ sagði
d'Artagnan, „en segðu mjer undir eins, hver hefur
sent þig mjer til höfuðs“.
„Það er kona, sem jeg þekki ekki, en hún heitir
Mylady.
„Hvernig stendur á því, að þú veizt hvað hún
heitir og þekkir hana samt ekki?“
„Fjelagi minn þekti hana og kallaði hana þetta.
Hún samdi við hann, en ekki mig. Hann hefur líka
brjef á sjer frá þessari sömu konu og hann sagði mjer,
að það brjef varðaði yður miklu“.
„Hvers vegna varst þú þá í þessari fyrirsát?“
„Það var hans uppástunga og jeg fjelst á hana“.
„Og hvað hefur hún borgað ykkur fyrir þetta
þokkaverk?“
„Hundrað gulldali“.
„Jæja-þá!“ sagði d'Artagnan hlægjandi. Henni
finst þá að minsta kosti, að jeg sje einhvers virði.
Hundrað gulldali! Það var ekki svo afleitt fyrir svona
piltunga eins og ykkur. Það var ekki nema eðlilegt, að
þið gengjuð að því og jeg ætla nú að gefa þjer líf, en
þó með einu skilyrði“.
„Og hvað er það?“ spurði dátinn órór. Hann
fann, að ekki var alt búið enn.
„Með því skilyrði, að þú sækir brjefið, sem fjelagi
þinn hefur á sjer“.
„Já, en þá er jeg líka dauðans matur — bara á
annan hátt!“ æpti dátinn. „Hvernig getið þjer ætlast
til, að jeg sæki brjefið beint undir byssukjaftana í
víginu?“
„Það verður þú nú samt að gera, góðurinn minn.
Að öðrum kosti verður þú að deyja fyrir minni hendi
og það strax — það máttu reiða þig á!“
„Vægð, góði herra, vægð! Vægið mjer vegna ungu
konunnar, sem þjer elskið — sem þjer haldið að sje
dauð, þó að það sje nú ekki“, kveinaði dátinn og reis
upp á hnje þó að hann ætti bágt með það, því að
blóðrásin var farin að mæða hann.
„Hvernig veiztu það, að jeg elski unga konu og
að jeg hafi haldið að hún væri dauð?“ spurði d'Artagnan“.
„Jeg veit það af brjefinu sem fjelagi minn hefur“.
„Jæja, þá sjerðu líklega, að jeg verð að fá þetta
brjef“, sagði d'Artagnan. „Svona-nú! Hjer er ekkert
undanfæri! Mjer býður raunar við að ata sverð mitt
aftur í blóði slíks óþokka, sem þú ert, en sem jeg er
lifandi maður, þá — —“
Dátinn sá það á öllu, að d'Artagnan var rammasta
alvara og staulaðist á fætur.
„Bíðið við — bíðið þjer við!“ æpti hann. „Jeg
skal fara — jeg skal fara!“
D'Artagnan tók byssuna af honum og rak hann
á undan sjer með því að stinga sverðsoddinum í bakið
á honum við og við.
Það var aumt að sjá mannræfilinn með blæðandi
benjar og nábleikan, eins og dauðinn væri að fara á
hann, vera að reyna að skjögra til fallins fjelaga síns
sem var spölkorn þaðan. Hann sveittist allur köldum
svita og andlit hans var svo afmyndað af ótta og
skelfingu, að d'Artagnan aumkvaðist yfir hann.
„Bíddu við!“ sagði d'Artagnan. „Nú skal jeg
sýna þjer mismuninn á hugdjörfum manni og öðru
eins ragmenni og þú ert. Bíddu hjerna — jeg ætla
að fara sjálfur“.
D'Artagnan laumaðist eins og köttur að mús,
ljet hverja ójöfnu í jarðveginum hlífa sjer, þar sem
þess var kostur og gaf nánar gætur að öllum hreyfingum
óvinanna. Á þennan hátt tókst honum að komast
óskemdur til hins dátans.
Hann átti nú um tvent að velja: annaðhvort að
leita að brjefinu á manninum þarna sem hann lá
eða að drösla honum inn í víggröfina og hafa hann
um leið eins og nokkurs konar skjöld. Hann tók
síðari kostinn og var rjett búinn að koma honum á
bakið á sjer þegar skothríðin úr víginu hófst aftur.
Hann fann dálítinn kipp og að þrjár kúlur buldu
á mannaskrokk, heyrði lágt vein og varð var við seinustu
dauðateygjurnar — og nú vissi d'Artagnan, að
sá sem hefði ætlað að taka líf hans hefði orðið til
að bjarga því.
Hann komst í víggröfina og fleygði líkinu af sjer
við hliðina á særða dátanum. Svo fór hann að leita.
Það sem hann fann, var brjefaveski úr leðri,
pyngja með einhverjum peningum — sjálfsagt afgangurinn
af fje því, sem lagt hafði verið til höfuðs honum og
tvo teninga ásamt teningabikar.
Hann fleygði teningunum og bikarnum, fjekk
særða manninum pyngjuna, en fór svo að gæta í
veskið. Fann þar ýms brjef, sem ekki skiftu hann
neinu, og þar á meðal brjef það, sem hann hafði
vogað lífi sínu til að ná í. Það var svohljóðandi:
„Þið ljetuð konuna ganga úr greipum ykkar og er
hún nú úr hættu og geymd í klaustri nokkru, sem þið
hefðuð aldrei átt að láta hana komast í. En fyrst
svona fór um hana, þá verðið þjer að minsta kosti
að sjá svo um, að þið missið ekki af manninum. Ef
þið gerið það ekki, þá megið þið vita að hönd mín
nær langt og að þessir hundrað gulldalir, sem þið
hafið fengið, skulu verða ykkur fulldýrir“.
Brjefið var nafnlaust, en auðsjáanlega skrifað með
hendi Mylady. D'Artagnan tók það því til sín og
ætlaði að eiga það sem sönnunargagn á hendur henni.
Því næst fór hann með særða manninum út í horn á
víggröfinni, þar sem þeim var óhætt fyrir skotum, og
fór að ganga betur á hann. Játaði hann þá, að hann
hefði verið í samráðum við fjelaga sinn — þann er
nú var nýdauður — um að nema burtu unga konu,
sem átti að komast úr París út um La-Villette-hliðið,
en að þeir hefðu svo orðið of seinir til að stöðva
vagninn, sem hún var í, af því að þeir hefðu sezt að
drykkju í veitingahúsi.
„En hvað áttuð þjer að gera af konunni, ef þið
hefðuð náð henni?“ spurði d'Artagnan.
„Við áttum að flytja hana í stórhýsi eitt eða höll
á Place Royale“, svaraði maðurinn.
„Einmitt það!“ tautaði d'Artagnan. „Auðvitað
heim til Mylady sjálfrar!“
Og hann hugsaði til þess með skelfingu, hvílík
fádæma hefndargirni það væri, sem knúði þessa konu
til allra þessara ofsókna gegn honum sjálfum og öllum
þeim, sem honum voru velviljaðir og hversu kunnugt
henni var um öll vjelabrögð hirðarinnar og alt, sem
þar gerðist. Taldi hann víst, að þá vitneskju hefði hún
frá kardínálanum.
En jafnframt gladdi það hann stórlega, að honum
skildist nú, að drotningin hefði loksins getað komist
fyrir, hvar frú Bonacieux var haldið leyndri og tekist
að koma henni undan úr þeirri prísund. Nú gat hann
gert sjer skiljanlegt brjefið frá hinni ungu konu og
hvernig á því hefði staðið, að henni brá fyrir á
Chaillot-veginum. Og nú kom þá að því, sem Athos
hafði spáð, að ekki yrði óvinnandi vegur að finna hana
aftur og klaustur það, sem hún nú var geymd í.
Þessi tilhugsun blíðkaði geð hans. Hann sneri sjer
að særða manninum, sem starði á hann milli vonar
og ótta, rjetti honum höndina og sagði:
„Nú-jæja! Jeg ætla ekki að yfirgefa þig svona á
þig kominn. Styddu þig við mig og svo skulum við
snúa aftur til herbúðanna“.
„Já“, svaraði hinn og ætlaði varla að trúa sínum
eigin eyrum. „En er það þá ekki eingöngu til þess að
láta hengja mig þar?“
„Þjer er óhætt að trúa mjer“, sagði d'Artagnan.
„Jeg ætla að gefa þjer líf í annað sinn“.
Særði maðurinn ljet fallast á hnje og faðmaði
fætur lífgjafa síns, en d'Artagnan vildi nú ekki tefja
tímann og þóttist ekki hafa ástæðu til að dvelja lengur
þarna á næstu grösum við óvinina. Dátinn sem undan
komst úr fyrstu skothríðinni, hafði flutt þá fregn
til herbúðanna, að þeir, sem með honum hefðu verið,
væru allir fallnir. Vakti það því bæði undrun og gleði,
þegar d'Artagnan kom aftur heill á hófi og skýrði hann
svo frá, að förunautur sinn hefði særst á lærinu í útrás
sem gerð hefði verið úr víginu, en hinn dátinn
hefði fallið og dró sízt úr hættum þeim, sem þeir
hefðu lent í. Var sú frásögn hans ef til vill ekki laus
við nokkrar ýkjur, enda hlaut hann lof og aðdáun alls
hersins og fjekk heillaóskaskeyti frá sjálfum hertoganum.
En því er nú svo varið, að sjerhvert þrekvirki
felur í sjer sína eigin umbun og þetta afrek d'Artagnans
varð til þess, að hann tók aftur gleði sína og hugarrósemi,
enda mátti honum nú vera hughægra, þar
sem annar ofsóknarmaður hans var fallinn en hinn
orðinn honum hollur og trúr, með því að hann átti
honum líf sitt að launa.
En þessi geðró d'Artagnans sýndi ekkert annað
en það, að hann þekti ekki Mylady til hlítar.
XII.
Anjou[* Angsjú.]-vínið.
Mönnum leizt illa á veiki konungs í byrjun, en
ekki leið á löngu að þær fregnir bárust til herbúðanna,
að hann væri á góðum batavegi. Og þar sem honum
væri áhugamái að vera sjálfur við staddur umsátina,
þá fylgdi það fregninni, að hann mundi halda ferð
sinni áfram jafnskjótt og hann treysti sjer til að sitja
á hesti.
Alt að þessu hafði erfðaprinsinn ekki aðhafst neitt
verulegt, enda vissi hann, að hann mundi innan
skams verða að víkja annaðhvort fyrir hertoganum af
Angonlime eða Bassompierre eða Schomberg, þar sem
þeir þrír sóttust allir eftir yfirherstjórninni, en hann
eyddi tímanum til ýmsra óþarfra og þýðingarlausra
athafna og þorði ekki að láta til skara skríða með
það að reyna að stökkva Englendingum burt úr eynni
Ré, þar sem þeir sátu um Saint-Martin og La Prèe og
Frakkar sátu um La Rochelle að sínu leyti.
Svo sem áður er sagt, var d'Artagnan nú orðinn
rólegri eins og þeim mönnum ávalt fer, sem nýsloppnir
eru úr mikilli hættu. Það var nú að eins eitt, sem
olli honum nokkurri áhyggju, sem sje það, að hann
hafði ekkert frjett af vinum sínum. En morgun einn
snemma í nóvember fjekk hann líka skýringu á því í
eftirfarandi brjefi, sem honum barst frá Villeroi:
**
„Herra d'Artagnan!
Þeir háu herrar Athos, Porthos og Aramis hjeldu
nýlega samsæti hjer hjá mjer og skemtu sjer ágætlega,
en að því loknu hegðuðu þeir sjer á þann hátt, að
hallarráðsmaðurinn, sem er maður gætinn og reglusamur,
setti þá í varðhald nokkra daga. En samkvæmt
skipun þeirra sendi jeg yður hjer með tólf flöskur af
Anjou-víni, sem þeir hafa miklar mætur á.
Þeir vonast til, að þjer drekkið skál þeirra í þessu
ágætis víni.
Með sjerlegri virðingu
Yðar reiðubúinn þjenari
Godeau[* Godó.]
veitingasali skyttuliða konungs“.
„Húrra!“ hrópaði d'Artagnan. „Þeir minnast mín
í gleði sinni eins og jeg minnist þeirra á angursstundum
mínum. Og jeg skal líka drekka skál þeirra
með sannri ánægu, en það geri jeg ekki einsamall“.
Hann fann tvo fjelaga sina, þá lífvarnarliðana, sem
honum voru handgengnastir og bauð þeim að drekka
með sjer þetta fyrirtaks Anjou-vín, sem sjer hefði verið
sent frá Villeroi. En svo stóð á fyrir þeim, að annar
þeirra átti að sækja heimboð sama kvöldið og hinn
næsta kvöld og varð boð d'Artagnans því að dragast
þangað til daginn þar á eftir.
D'Artagnan ljet bera flöskurnar ofan í skenkistofu
lífvarðarliðanna og bað að geyma þær vel. Þegar
boðsdagurinn rann upp, sendi hann Planchet þangað
ofan strax klukkan níu til þess að undirbúa boðið,
sem standa átti klukkan tólf.
Planchet var talsvert upp með sjer af þessu hlutverki
sínu og gerði sjer far um að vanda allan undirbúning
sem bezt. Hann fjekk sjer til aðstoðar þjón
annars boðsgestsins, sem Fourreau hjet og sömuleiðis
dátann, sem hafði ætlað að myrða d'Artagnan, en var nú
genginn í hans þjónustu, eða öllu heldur Planchets,
síðan að d'Artagnan gaf honum líf.
Boðsgestirnir komu á tilsettum tíma og settust
undir borð og voru rjettirnir svo bornir fram. Planchet
gekk um beina með hvíta borðþerru á handleggnum,
Fourreau opnaði flöskurnar og Brisemont — svo hjet
dátinn — helti víninu á borðflöskur. Það var sem sje
hálfgruggað að sjá eftir flutninginn og hristinginn.
Brisemont helti dreggjunum úr fyrstu flöskunni í glas
og leyfði d'Artagnan honum að drekka þær með því
að mannræfill sá var máttfarinn eftir blóðmissinn.
Í sömu svipan sem þeir höfðu lokið við súpuna
og ætluðu að fara að bragða á víninu heyrðust fallbyssuskot
frá tveimur vígjum, Fort Louis og Fort
Neuf. Þeir spruttu þegar úr sætum sínum og gripu
sverð sín með þvi að þeir hjeldu að La Rochelle-búar
eða Englendingar hefðu gert skyndi-áhlaup. D'Artagnan
var ekki hvað seinastur og ruku þeir út allir
þrír og hlupu á stöðvar sínar.
Þeir fengu að vita, af hverju þetta uppþot stafaði,
jafnskjótt og þeir komu út úr dyrunum. Allir hrópuðu:
lifi konungurinn! og lifi kardínálinn! og hvarvetna
voru lúðrar þeyttir og bumbur barðar.
Konungurinn var svo bráðlátur, að hann hafði
farið náttfari og dagfari og var nú einmitt að koma
og með honum tíu þúsund manns til liðsauka. Skyttuliðum
hans var skipað bæði framundan og að baki
honum.
D'Artagnan stóð í röð með fylgisbræðrum sínum,
heilsaði vinum sínum allíbyggilegur á svip og eins
herra de Tréville.
„Það var naumast, að þið komuð á heppilegri
stund!“ sagði d'Artagnan. „Maturinn er varla farinn
að kólna til muna enn, eða hvað haldið þið, herrar
góðir?“ bætti hann við og sneri sjer að hinum tveimur
gestum sinum. Hann sagði vinum sínum, hverjir
þeir væru.
„Nú-jájá! Það virðist svo sem við hittum á samsæti!“
sagi Porthos.
„Jeg vona, að þar sjeu engar kvensur við staddar“,
sagði Aramis.
Er nokkur drekkandi dropi til á þessum stað?“
spurði Athos.
„Altjend þetta ágætis vín frá ykkur sjálfum“,
svaraði d'Artagnan.
„Vín frá okkur? sagði Athos steinhissa.
„Já þetta sem þjer senduð mjer“.
„Höfum við sent þjer vín?“
„Uss-já, góði! Þetta ágæta vín frá Anjou, sem þú
kannast við“.
„Jú, víst kannast jeg, við það“.
„Þitt uppáhaldsvín“.
„Jú-seisei — ef jeg hef ekki annaðhvort kampavín
eða Bourgogne“.
„Nú-jæja, þú verður þá að gera þjer þetta að
góðu fyrst hvorugt hitt er til“.
„Þú hefur þá pantað þjer vín frá Anjou?“ spurði
Porthos og kjamsaði.
„Nei, jeg á við vínið sem þið senduð mjer sjálfir.
„Við sent þjer vín?“ hrópuðu þeir allir einum
rómi.
„Hefur þú sent nokkuð vín, Aramis?“ spurði Athos.
„Nei, en þú Porthos?“ spurði Aramis.
„Nei, en þú Athos?“ spurði Porthos.
„Nei“, svaraði Athos.
„Ef enginn ykkar hefur gert það“, sagði d'Artagnan,
„þá hefur samt veitingasalinn ykkar gert það
að minsta kosti“
„Veitingasalinn okkar?“
„Já, hann Godeau, veitingasali skyttuliðanna“.
„Nú-jæja! Það skiftir nú minstu, hvaðan vínið er
komið“, sagði Porthos. „Við skulum smakka á því og
drekka það upp ef það er boðlegt“.
„Nei“, sagði Athos. „Við skulum ekki drekka
vín, sem við vitum ekki hvaðan er komið“.
„Þú hefur rjett að mæla, Athos“, sagði d'Artagnan.
„Það kannast þá engin ykkar við að hafa skipað
Godeau að senda mjer vín?“
„Nei — og samt hefur hann gert það í okkar
nafni?“
„Já hjerna getið þið sjeð brjefið hans“, sagði
d'Artagnan.
„Það er ekki hans hönd á því“, sagði Athos.
„Jeg ætti þó að þekkja höndina hans, því að það
var jeg, sem gerði honum reikningskil fyrir okkur alla
áður en við fórum.“
„Það er haugalýgi, alt sem stendur í brjefinu“,
sagði Porthos. „Við höfum ekki verið í neinu varðhaldi!“
„D'Artagnan!“ sagði Aramis. „Þú hefur þó aldrei
haldið, að við höfum hegðað okkur ósæmilega?“
D'Artagnan varð litverptur og fór um hann
kaldur hrollur.
„Hvað er þetta, d'Artagnan?“ sagði Athos. „Þú
gerir mig skelkaðan. Hvað gengur á?“
„Við skulum flýta okkur, vinir kærir — við skulum
hlaupa!“ sagði d'Artagnan. „Hjer er einhver voði
á ferðum. Skyldi það vera ein hefndin enn frá þessari
konu?“
Nú brá Athos litum.
D'Artagnan þaut til skenki stofunnar og skyttuliðarnir
á hælum honum ásamt boðsgestunum tveimur.
Þegar d'Artagnan kom inn, rak hann fyrst augun í
Brisemont. Lá hann endilangur á gólfinu og engdist
sundur og saman af ógurlegum krampaflogum.
Planchet og Fourreau, báðir nábleikir, voru að
reyna að hjálpa honum eftir mætti, en það var auðsjeð,
að hjer dugði engin hjálp. Dauðinn hafði þegar
sett merki sitt á ásjónu hins veika manns.
„Æ-æ!“ æpti hann, þegar hann kom auga á d'Artagnan.
„Æ, þetta er óttalegt! Þjer ljetuð sem þjer
hefðuð fyrirgefið mjer — og gáfuð mjer svo eitur!“
„Jeg!“ sagði d'Artagnan. „Hvað eruð þjer að segja,
veslings maður?“
„Þjer gáfuð mjer vínið, segi jeg — og sögðuð mjer
að drekka það. Þjer ætluðuð að hefna yðar á mjer —
og það er óttalegt, segi jeg!“
Þetta megið þjer ekki halda, Brisemont!“ sagði
d'Artagnan. „Jeg fullvissa yður — jeg skal sverja — —“
„Æ-æ, en guð er uppi yfir okkur og hann mun
hegna yður! Guð minn! Láttu hann einhvern tíma
kveljast eins og jeg kvelst núna!“
„Jeg sver það við alt, sem heilagt er!“ hrópaði
d'Artagnan og fleygði sjer á gólfið við hliðina á
hinum veika manni. „Jeg sver þess dýran eið, að jeg
vissi ekki að vínið væri eitrað. Jeg ætlaði sjálfur að
fara að drekka það“.
„Jeg trúi yður ekki“, sagði dátinn og gaf upp andann
með hræðilegum kvölum.
„Þetta er voðalegt“, tautaði Athos, en Porthos
mölvaði allar flöskurnar og Aramis gerði boð eftir
presti, þó að það væri nú helzt til seint.
„Æ, kæru vinir!“ sagði d'Artagnan. „Enn einu
sinni hafið þið bjargað lífi mínu, og ekki að eins mínu,
heldur einnig þessara manna. Herrar góðir!“ sagði
hann og sneri sjer að gestum sínum. „Jeg bið ykkur
að hafa ekki orð á þessu. Það er ekki óhugsanlegt að
háttsettar persónur eigi hjer einhvern hlut að máli og
þá yrðum við fyrir skakkafallinu, ef uppvíst yrði“.
„Æ, góði herra!“ sagði Planchet með lífið í lúkunum.
„Jeg slapp þó vel!“
„Hvað ertu að segja, afglapinn þinn?“ sagði d'Artagnan.
„Ætlaðir þú að stelast í vínið?“
„Jeg ætlaði bara að fá mjer lítið glas, konginum
til heiðurs — en þá hrópaði Fourreau til mín, að þjer
væruð að kalla á mig“.
„Ó-ó!“ stundi Fourreau og nötruðu í honum tennurnar
af skelfingu. „Jeg ætlaði bara að koma honum
burt, til þess að geta drukkið einn!“
„Herrar góðir!“ sagði d'Artagnan og vjek sjer að
lífvarðarliðunum. „Þið sjáið, vona jeg, að þetta samsæti
yrði heldur dapurlegt eftir alt það, sem hjer
hefur borið við. Jeg bið ykkur því afsökunar og sting
upp á því að fresta samsætinu til betri tíma“.
Þeir tóku afsökun d'Artagnans kurteislega og gengu
burt. Þóttust þeir vita, að hinir fjórir fjelagar vildu
helzt vera einir saman.
Þeir litu hver framan í annan þegar þeir voru
orðnir einir eftir og var auðsjeð á svip þeirra allra, að
þeir skildu, hver alvara var hjer á ferðum.
„Við skulum fyrst og fremst komast út úr þessari
stofu“, sagði Athos. „Dauðir menn eru daprir fjelagar“.
„Jeg ætla að biðja þig, Planchet, að sjá um lík
þessa veslings manns og að láta jarða hann í vígðri
mold“, sagði d'Artagnan. „Hann hefur að vísu framið
óbótaverk, en hann hefur líka sannarlega iðrast misgerða
sinna“.
Gengu þeir svo út fjórir saman og fólu þeim
Planchet og Fourreau að sjá um jarðarför Brisemonts.
Þeim fjelögum var vísað til annars herbergis og
var þeim borinn þangað einkar óbrotinn málsverður
— soðin egg og vatn, en svo var Athos varfærinn,
að hann sótti þeim sjálfur vatnið. Voru þeim Porthos
og Aramis nú sagðir allir málavextir.
„Jæja-þá!“ sagði d'Artagnan við Athos. „Þú sjerð
nú, að hjer er barist til þrautar“.
„Jú, jeg sje það, sagði Athos og hristi höfuðið.
En heldurðu að það sje hún?“
„Já, það er jeg sannfærður um“.
„Jeg skal játa, að jeg er enn þá í nokkrum vafa“.
„En liljurnar á öxlinni?“
„Getur hugsast, að það sje enskur kvenmaður,
sem hefur framið eitthvert ódáðaverk hjer á Frakklandi
og hefur svo verið brennimerkt“.
„Jeg segi þjer satt, Athos, að það er þín eigin
kona“, svaraði d'Artagnan. „Manstu ekki, hvað lýsingarnar
áttu vel við?“
„Jú, en jeg ætti þó að vera nokkurn veginn viss
um, að hún sje dauð. Jeg hengdi hana svo rækilega“.
Nú hristi d'Artagnan höfuðið.
„Hvað á nú til bragðs að taka?“ spurði hann.
„Svo er mál með vexti, að það er ómögulegt til
lengdar að hafa sverðið alt af hangandi yfir höfði sjer“,
sagði Athos. „Við verðum einhvern veginn aö komast
út úr þessu öngþveiti“.
„En hvernig þá?“
„Heyrðu nú! Reyndu að hitta hana og komast að
einhverjum málalokum. Segðu sem svo við hana:
Annaðhvort stríð eða frið! Jeg legg þar við drengskap
minn, að jeg skal aldrei ljóstra neinu upp um yður
— aldrei andæfa yður í neinu. Aftur lofið þjer fyrir
yðar leyti að láta mig afskiftalausan. Ef þjer gangið
ekki að þessu, þá sný jeg mjer beint til kanzlarans
eða kóngsins eða jafnvel til böðulsins — jeg siga hirðinni
á yður: afhjúpa yður sem brennimerkt glæpakvendi,
fæ yður dæmda — og ef þjer verðið sýknuð,
þá skal jeg, sem jeg er lifandi maður, leggja yður að
velli á almannafæri, eins og menn rota bandóða skepnu“.
„Þetta er ágæt uppástunga“, sagði d'Artagnan, „en
hvernig á jeg að ná fundi hennar?“
„Tíminn gefur tækifærið, kæri vin. Það er tækifærið,
sem ræður spilunum í hendi manns. Þess meira
sem sett er undir, þess meiri verður vinningurinn ef
maður bara hefur vit á því að bíða“.
„Jú, að bíða — umkringdur á allar hliðar af flugumönnum
og eiturbyrlurum!“
„Forsjónin hefur haldið sinni verndarhendi yfir
okkur hingað til“, sagði Athos, „og hún mun líka gera
það framvegis“.
„Já, yfir okkur, satt er það, en við erum líka
karlmenn og auk þess fylgir það stöðu okkar að stofna
lífi okkar í hættu“, sagði d'Artagnan. „En hún?“ bætti
hann við í hálfum hljóðum.
„Hún! Hver er hún?“ spurði Athos.
„Constance“.
„Frú Bonacieux! Æ-já, það er satt“, sagði Athos.
„Jeg var nú alveg búinn að gleyma því, veslings vinur
minn, að þú ert ástfanginn“.
„Jú, en þú sást sjálfur í brjefinu, sem þú tókst af
dauða fantinum, að hún er geymd í einhverju klaustri“,
sagði Aramis. „Og það er gott að vera í klaustri! Og
því skal jeg lofa og líka efna, að þegar þessari fyrirsát
er lokið þá — —“
„Það er ágætt!“ sagði Athos. „Við vitum vel,
að allar þínar hugsanir beinast að trúarbrögðum.“
„Já, jeg er ekki skyttuliði nema um stundarsakir“,
sagði Aramis hógværlega.
„Það er sjálfsagt langt síðan, að hann hefur frjett
nokkuð af kærustunni“, hugsaði Athos með sjer, „En
það er ekki til neins að fást um það — það þekkja fleiri“.
„Mjer sýnist þetta nú ekki vera sjerlegt vandamál“,
sagði Porthos.
„Hvernig þá?“ spurði d'Artagnan.
„Sagðirðu ekki, að hún væri geymd í einhverju
klaustri?“
„Jú“.
„Nú-jæja! Hvað er þá annað en ná henni úr því
klaustri þegar umsátinni er lokið?“
„Fyrst verðum við þó að vita, hvar það klaustur er“.
„Já, það er alveg, satt“, sagði Porthos.
„En hvað jeg vildi sagt hafa“, skaut Athos inn í.
„Var það ekki svo, d'Artagnan góður, að drotningin
veldi þetta klaustur handa henni?“
„Jú — að minsta kosti hef jeg ástæðu til að halda
það“.
„Jæja — þá er Porthos einmitt sá maður, sem
getur hjálpað okkur“.
„Og hvernig þá, með leyfi að spyrja?“
„Auðvitað með því að leita aðstoðar markgreifafrúarinnar,
hertogafrúarinnar, prinsessunnar, eða hvað
hún nú er. Hún hlýtur að vera voldug og máttug“.
„Þei-þei!“ sagði Porthos og studdi fingrinum á
varirnar. „Jeg er hræddur um, að hún sje í flokki
kardínálans — það er óþarfi að láta hana vita neitt
um það“.
„Þá skal jeg takast á hendur að komast fyrir,
hvar hún sje“, sagði Aramis.
„Þú, Aramis!“ kvað við einum rómi hjá þeim
öllum. „Hvernig þá?“
„Með því að spyrja skriftaföður konungs, — jeg
er honum nákunnugur“, svaraði Aramis og roðnaði.
Og við það skildu þeir fjelagar, er þeir höfðu
lokið máltíð sinni, en komu sjer saman um að hittast
aftur sama kvöldið. D'Artagnan för heim til sín, en
skyttuliðarnir til herbúða konungs til þess að hreiðra
þar um sig.
XIII.
Rauða dúfnabúrið.
Konungur hafði hvatað mjög ferðinni eins og áður
er sagt, til þess að komast sem fyrst í námunda
við óvinaherinn, enda hataðist hann við Buckingham
engu síður en kardínálinn og hafði líka meiri ástæðu
til þess. Tók hann þegar eftir komu sína að gera ýmsar
ráðstafanir, sumpart til þess að hrekja Englendinga
úr eynni Ré og sumpart til þess að herða á umsátinni
um La Rochelle. En þvert á móti vilja hans,
varð samt mikill dráttur á öllum framkvæmdum vegna
sundurlyndis herforingjanna.
Bassompierre og Schomberg voru marskálkar að
nafnbót og kröfðust því að hafa yfirstjórn hersins á
hendi næst konungi. Hins vegar grunaði kardínálann,
að Bassompierre væri Húgenotti í raun og veru og
óttaðist því, að hann mundi sækja slælega fram á móti
trúbræðrum sínum, Englendingum og La Rochelle-búum.
Hjelt hann því hertoganum af Angouléme fram
og að hans tilhlutun gerði konungur hertogann að
yfirhershöfðingja. En raunar varð sú reyndin á, að
hver þeirra varð að fá sína forustu til þess að Bassompierre
og Schomberg yfirgæfu ekki herinn. Bassompierre
tók sjer stöðu norðan við borgina, hertoginn af
Angouléme austan til og Schomberg sunnan til.
Aðalherstöðvar hertogans voru í Dompierre. Konungur
var ýmist í Etrè eða La Jarrie og loks hafðist
kardínálinn við í óálitlegu og óvíggirtu húsi í sandhólunum.
Á þennan hátt gat hertoginn litið eftir Bassompierre,
konungurinn haft tilsjón með hertoganum og
kardínálinn haft vakandi auga á Schomberg.
Þegar búið var að koma þessu fyrir, var farið að
hugsa til að stökkva Englendingum burt.
Nú gafst gott tækifæri til þess. Englendingum er
það fyrir öllu að hafa nægan og góðan mat, ef þeir
eiga að geta gegnt herþjónustu svo að vel fari, en á
eyinni Ré höfðu þeir ekki aðrar vistir en saltkjöt og
myglað brauð. Var því ærinn sjúkleiki í herbúðum
þeirra. Auk þess var ákaflega brimasamt um þetta leyti
árs, svo að varla leið nokkur sá dagur, að ekki hlektist
einhverjum skútum þeirra á, enda var öll strandlengjan
frá Aiguillon-tanga til víggrafanna alstráð skipsflökum
og bátarusli. Þó að herlið konungs hefði legið
aðgerðalaust í herbúðum sínum, þá hlaut samt að reka
að því, að Buckingham neyddist til að hætta umsátinni,
enda hjelt hann eynni Ré af tómri þrjózku.
En svo kom tilkynning frá herra Toirac, að óvinaherinn
væri að búa sig undir nýtt áhlaup. Gaf konungur
þá loksins skipun um að láta skríða til skara og
honum til mikillar undrunar og kardínálanum til stórmikils
sóma tókst það fyrirtæki öllum vonum framar.
Englendingar urðu að hopa undan fet fyrir fet, biðu
alstaðar lægra hlut og tvístruðust að lokum. Varð
mannfall mikið í liði þeirra, og þeir sem uppi stóðu,
urðu að leita skipanna í snatri, en á vígvellinum lágu
tvö þúsund manns, þar á meðal átta yfirforingjar, tvö
hundruð og fimtíu höfuðsmenn sem og tuttugu hinir
tignustu aðalsmenn. Claude de Saint Simon flutti fjórar
fallbyssur og sextíu gunnfána til Parísar og voru
fánarnir hengdir undir þakhvolf Frúarkirkju sem sigurmerki.
Te Deum[* Gamall lofsöngur.] var sungið í herbúðunum og víðar
um Frakkland.
Kardínálinn gat þá snúið sjer algerlega að umsátinni
um La Rochelle án þess að þurfa að óttast fleiri
árásir af hendi Englendinga — að minsta kosti fyrst
um sinn.
En hann átti ekki lengi þeirri hvíld að fagna.
Sendiboði Buckinghams hertoga, Montaigu að nafni,
hafði verið tekinn höndum og fengust sannanir fyrir
því, að Austurríki og Spánn, England og Lothringen
hefðu gert bandalag sín á milli.
Og þetta bandalag var myndað gegn Frakklandi.
Þetta sannaðist betur af skjölum, sem fundust
í fórum Buckinghams, er hann skildi eftir á eynni
Ré, en þaðan varð hann að fara í flughasti.
Einnig segir Richelieu í endurminningum sínum, að
ýmislegt í skjölum þessum hafi verið mjög niðrandi
fyrir frú Chevreuse og um leið fyrir drotninguna.
Öll ábyrgðin lá á kardínálanum, því enginn verður
alvaldur ráðherra án þess að bera ábyrgð. Þessi
framúrskarandi stjórnmálaspekingur unni sjer heldur
ekki hvíldar, hvorki dag nje nótt og hafði nákvæmar
gætur á öllu, stóru og smáu, sem gerðist í stjórnmálum
allra hinna stærri ríkja.
Kardínálanum var kunnugt um atorku Buckinghams
og þó einkum um hatur hans. Ef bandalag það,
sem ógnaði Frakklandi, bæri sigur úr býtum, þá mundu
áhrif hans að engu verða. Stjórnmálastefna Spánar
sem og Austurríkis átti sjer fulltrúa við frönsku hirðina,
það er að segja eingöngu fylgismenn þeirrar stefnu,
en enga andstæðinga. Franski ráðherrann Richelieu,
þjóðlegastur allra ráðherra, mundi falla úr sögunni.
Konungurinn hlýddi honum að vísu eins og barn, en
hafði jafnframt sömu anstygð á honum og sum börn
hafa á kennara sínum og ljet hann ótæpt verða fyrir
hatri drotningar og erfðaprinsins — jú, Richelieu mundi
falla úr sögunni og Frakkland ef til vildi líka — en
þessu varð að afstýra.
Ekki leyndi það sjer heldur, að hraðboðum fór
sífjölgandi, sem áttu erindi bæði nætur og daga í litla
húsið, sem kardínálinn hafðist við í. Þangað komu
múnkar og fór kuflinn þeim svo illa, að auð sjeð var
að það voru „kirkjunnar stríðshetjur“. Þangað komu
konur, sem voru allóvanar hirðsveinaklæðum, er ekki
gátu heldur dulið til fulls skapnað þeirra — og þangað
komu loks bóndamenn, sem að vísu voru óhreinir
um hendurnar, en jafnframt svo fótnettir, að enginn
efi var á því, hverrar stjettar þeir voru í raun og veru.
En þangað komu líka miður þægilegir gestir, því að
nokkrum sinnum flaug það fyrir, að kardínálinn hefði
með naumindum sloppið úr klóm launmorðingja.
Raunar fullyrtu fjandmenn kardínálans, að hann
espaði sjálfur slíka flugumenn gegn sjer, því að á þann
hátt þættist hann ávinna sjer nokkurs konar rjett til
að beita sömu aðferð gegn öðrum þegar honum þætti
við þurfa. En það má hvorki taka of mikið mark á
orðum ráðherra nje heldur á orðum fjandmanna þeirra.
Hvað sem því nú líður, þá er það víst að kardínálinn,
sem engin frýði hugur — jafnvel ekki örgustu
óvinir hans — ljet slíkt ekki aftra sjer frá að vera á
ferli um nætur, ýmist til að gefa hertoganum af Angouléme
áríðandi dagsskipanir, ráðgast við konung
eða þá að tala við einhvern sendiboðann, sem hann
ekki vildi hleypa inn til sín.
Skyttuliðarnir áttu náðuga daga meðan á umsátinni
stóð og höfðu ekki sjerlega strangt aðhald, enda
lifðu þeir við glaum og gleði. Veitti þeim þetta enn
hægra vegna kunningsskapar síns við de Tréville, svo
að ekki varð þeim nein skotaskuld úr því að fá útgönguleyfi
úr herbúðunum og hjelzt uppi að vera úti
langt fram yfir tilskipaðan tíma.
Þá var það eitt kvöld er d'Artagnan stóð á verði
í gröfunum og gat því ekki farið út með fjelögum sínum,
að þeir Athos, Porthos og Aramis komu úr veitingahúsi,
sem Athos hafði „uppgötvað“ fyrir skömmu
á leiðinni til La Jarrie og kallað var „Rauða dúfnabúrið“.
Þeir sátu kuflklæddir á stríðshestum sínum og höfðu
skammbyssurnar til taks, ef þeir skyldu verða fyrir
launsátri. Þegar þeir áttu skamt eftir til þorpsins Boinax,
þóttust þeir heyra hófadyn, sem nálgaðist þá. Þeir
námu þá staðar, hnöppuðu sig saman og biðu á miðjum
veginum. Rjett á eftir dró ský frá tunglinu og sáu
þeir þá hvar tveir riddarar komu á harða spretti. Þeir
stöðvuðu nú líka sína hesta þegar þeir komu auga á
skyttuliðana og virtust vera að ráða með sjer, hvort
þeir ættu að halda áfram eða snúa aftur. Þetta þótti
skyttuliðunum grunsamt, svo að Athos reið spölkorn
áfram og kallaði hátt:
„Hverjir eru þar?“
„Hverjir eruð þið sjálfir?“ svaraði annar riddarinn.
„Þetta er ekkert svar“, sagði Athos. „Hverjir eruð
þið? Svarið strax — annars skjótum við“.
„Varið ykkur á því“, var svarað aftur í gjallandi
rómi, er virtist vanur að skipa.
„Það er líklega einhver yfirforingi, sem er að gæta
að varðstöðvunum“, sagði Athos við fjelaga sína.
„Hvað eigum við þá að gera?“
„Hverjir eruð þið?“ kallaði sami maðurinn í skipunarróm.
„Svarið því — annars gæti það komið ykkur
illa að þrjózkast“.
„Við erum úr skyttuliði konungs“, svaraði Athos
og varð æ sannfærðari um, að sá sem spurði, hefði
rjett til þess.
„Hvaða herfylki?“
„Herfylki de Trévilles“.
„Ríðið fram í röð og gerið mjer grein fyrir, hvað
þið eruð að gera hjer um þetta leyti“.
Þeir fjelagar riðu fram, fremur kollhúfulegir, því
að þeim skildist nú, að hjer var við yfirmann að eiga,
og ljetu Athos hafa orðið fyrir þeim.
Sá riddarinn, sem talað hafði við þá, reið spölkorn
fram fyrir förunaut sinn og Athos benti fjelögum
sínum að vera kippkorn fyrir aftan sig.
„Jeg bið afsökunar, herra fyrirliði!“ sagði Athos.
„Okkur grunaði sízt, hver þjer væruð — en þjer sjáið
þó, að við erum á varðbergi“.
„Hvað heitið þjer?“ spurði fyrirliðinn og dró kufl
sinn til hálfs fyrir andlitið.
„Hvað heitið þjer sjálfur, herra góður?“ sagði Athos
og var nú farið að síga í hann. „Gerið svo vel
að sýna mjer eitthvert merki þess, að þjer hafið rjett
til að spyrja mig“.
„Hvað heitið þjer?“ spurði riddarinn aftur og
fletti kuflinum frá andlitinu.
„Kardínálinn sjálfur!“ hrópaði Athos alveg forviða.
Hvað heitið þjer?“ spurði hans Hágöfgi í þriðja
sinn.
„Jeg heiti Athos“, sagði skyttuliðinn.
Kardínálinn benti fylgdarmanni sínum að koma nær.
„Jeg læt þessa þrjá skyttuliða fylgja okkur“, sagði
hann lágt. „Jeg vil ekki að neinn komist á snoðir um,
að jeg hafi farið út fyrir herbúðirnar, en við erum
vissir um að þeir segja engum frá því, ef þeir verða
í för með okkur“.
„Við erum aðalsmenn, yðar Hágöfgi“, sagði Athos.
„Krefjist af okkur dreingskaparorðs og þá er öllu
borgið. Svo er fyrir að þakka, að við kunnum að
varðveita leyndarmál“.
Kardínálinn hvesti augun á skyttuliðann.
„Þjer hafið næma heyrn, herra Athos“, sagði
hann. „En jeg bið ykkur ekki að slást í för með mjer
vegna þess, að jeg, ætla ykkur ílt, heldur mjer til
tryggingar. Þessir förunautar yðar eru líklega herrarnir
Porthos og Aramis?“
„Já, það eru þeir, yðar hágöfgi!“ svaraði Athos.
— Þeir færðu sig nær og tóku ofan.
„Jeg kannast við ykkur, herrar góðir“, sagði kardínálinn.
„Jeg, þekki ykkur vel. Jeg veit að þið eruð
engir vinir mínir og mjer þykir það leitt, en jeg veit
líka, að þið eruð heiðvirðir aðalsmenn og að það er
óhætt að reiða sig á ykkur. Viljið þjer þá, herra Athos,
sýna mjer þann sóma að fylgja mjer ásamt þessum
tveimur vinum yðar? Jeg hef þá svo frítt föruneyti,
ad sjálfur konungurinn mundi öfunda mig ef hann
mætti okkur.
Skyttuliðarnir hneigðu sig djúpt.
„Það er rjett af yðar Hágöfgi að taka okkur í
fylgd yðar“, sagði Athos. „Við höfum orðið varir við
ískyggilega menn á leiðinni og höfum líka átt í erjum
við fjóra illhryssinga í „Rauða dúfnabúrinu núna
rjett áðan“.
„Átt í erjum — vegna hvers, herrar góðir? þið
vitið að illdeilur eru mjer ekki að skapi“.
„Einmitt þess vegna leyfi jeg mjer að skýra yðar
Hágöfgi frá, hvað við bar. Annars gæti svo farið, að
þjer fengjuð söguna rangfærða úr annari átt og hjelduð
að við hefðum átt upptökin“.
„Og hver urðu þá endalokin á þessum erjum?“
spurði kardínálinn og hnyklaði brýrnar.
„Aramis þarna fjekk stungu í handlegginn en þó
ekki stærri en svo, að hún mun ekki hindra hann frá
herþjónustu á morgun ef yðar Hágöfgi þóknast að
gera áhlaup“.
„En annars fáið þið ekki orð fyrir að taka þeigjandi
á móti sverða stungum og spjótalögum“, sagði
kardínálinn „og hafið sjálfsagt fyllilega borið hönd fyrir
höfuð ykkur. En skriftið bara fyrir mjer — mjer ber
rjettur til að veita syndalausn, eins og þið vitið“.
„Það kom aldrei til þess, yðar hágöfgi, að jeg fyrir
mitt leyti brygði sverðinu“. sagði Athos. „Jeg náði
tökum á mótstöðumanni mínum, hóf hann á loft og
fleygði honum út um glugga, en hann hefur víst komið
eitthvað illa niður, því að hann lærbrotnaði að jeg held!“
„Það er svo“, sagði kardínálinn — „en þjer
herra Porthos?“
„Jeg vissi að einvígi eru bönnuð, yðar Hágöfgi,“
svaraði Porthos. „þess vegna greip jeg bekk og slangraði
honum í einn af þessum illhryssingum og sá hinn
sami held jeg að hafi handleggsbrotnað“.
„Núnú — og þjer herra Aramis?“ sagði kardínálinn.
„Jeg er nú mesti friðsemdar maður, yðar Hágöfgi“,
svaraði Aramis — „og er í þann veginn að
taka vígslu, eins og þjer hafið kannske heyrt. Þess
vegna ætlaði jeg að ganga á milli, en þá kom einn
af þessum föntum aftan að mjer og lagði sverðinu í
handlegginn á mjer. Mjer varð þá skapfátt, brá sverðinu
og held, að jeg hafi rekið þann kauða í gegn —
að minsta kosti sá jeg, að hann fjell og mjer sýndist
hann ryðja tveimur öðrum um koll, um leið og
hann datt“.
„Jájá — skárra er það!“ sagði kardínálinn. „Þrír
menn gerðir óvígir í áflogum í veitingahúsi! Þið
fjelagar eruð víst fremur þunghentir — en út af hverju
reis svo þessi deila?“
„Þeir voru víst hálffullir, þessir náungar“, sagði
Athos. „Þar var stödd aðkomandi kona og var í herbergi
sjer og inn til hennar ætluðu þeir að ryðjast“.
„Ryðjast inn til konunnar!“ sagði kardínálinn.
Hvað vildu þeir henni?“
„Líklega ekki annað en að svívirða hana“, sagði
Athos. „Þeir voru fullir, eins og jeg sagði“.
„Var þetta ung og fríð kona?“ spurði kardínálinn
hálfórólegur.
„Við sáum hana ekki, yðar Hágöfgi“.
„Sáuð þjer hana ekki? Nú-jæja!“ sagði kardínálinn
sýnu ljettbrýnni. „Það var rjett af ykkur að vernda
sóma konunnar — en jeg á nú einmitt erindi í þetta
veitingahús og þá get jeg fengið að vita, hvort þið
hafið sagt mjer satt frá“.
„Við erum aðalsmenn, yðar Hágöfgi“ sagði Athos
með nokkrum þjósti, „og mundum ekki fara með
neinar lygar þó líf okkar lægi við“.
„Jeg er ekki heldur að efa frásögur ykkar — það
væri langt frá mjer!“ svaraði kardínálinn. „En svo að
jeg víki þá að öðru — var þessi kona ein á ferð?“
„Nei það var karlmaður með henni og var inni
hjá henni. En þrátt fyrir allan hávaðann og ryskingarnar,
ljet hann ekkert á sjer kræla, svo að það hefur
verið eitthvert bleyðimenni, býst jeg við“.
„Dæmið ekki, stendur þar“, svaraði kardínálinn.
„En nú hef jeg fengið að vita, það sem jeg ætlaði
mjer og bið ykkur þá að fylgjast með mjer“.
Þeir riðu á eftir honum, en hann dró aftur kufl
sinn fyrir andlitið og var spölkorn á undan fylgdarmönnum
sínum.
Þeir komu brátt að veitingahúsinu, sem nú var
lokað og læst. Var svo að sjá, sem veitingamaðurinn
ætti von á komu kardínálanns og hefði því lokað
húsinu fyrir öðrum óviðkomandi.
Kardinálinn benti fylgdarmönnum sínum að nema
staðar skamt frá portinu, en við það var bundinn
hestur með öllum reiðtýgjum. Kardínálinn barði þrjú
sérkennileg högg á porthurðina og kom þá þegar út
maður, sveipaður stórum kufli. Hann talaði fáein orð
hljóðlega við kardínálann, stje síðan á bak hestinum
og þeysti fram á veginn, sem lá til Parísar.
„Komið nú, herrar góðir“, sagði kardínálinn.
„Þið hafið sagt mjer satt og rjett frá“, sagði hann
við skyttuliðana, „og ekki skal það verða mjer að kenna
ef samfundir okkar í kvöld koma ykkur að engum
notum“.
Kardínálinn fór af baki og skyttuliðarnir sömuleiðis.
Gestgjafinn stóð í dyrunum og ljet sem hann
vissi ekki annað, en að kardínálinn væri óbreyttur
liðsforingi, sem ætlaði sjer að heimsækja þessa konu,
sem komin var.
„Er nokkuð upphitað herbergi hjerna niðri, þar
sem þessir herrar geta beðið eftir mjer?“ spurði kardínálinn.
Gestgjafinn opnaði dyrnar að stórum sal. Þar
hafði nýlega verið tekinn burt ofngarmur en stór og
góð eldstó sett í staðinn.
„Þeir geta fengið þetta herbergi“, sagði hann.
„Það er gott“, sagði kardínálinn. „Gerið svo vel
að ganga inn herrar góðir, og bíðið mín hjerna.
Jeg skal koma aftur eftir hálfa klukkustund“.
Skyttuliðarnir gengu inn, en kardínálinn fór
hiklaust upp á loft án þess að spyrja sig fyrir,
rjett eins og hann væri húsinu gagnkunnugur.
XIV.
Til hvers má nota ofnpípu.
Það var auðsætt, að þeir fjelagar þrír höfðu gert
kvennpersónu, sem naut sjerlegrar hylli kardínálans,
stórkostlegan greiða og ekki gengið annað til þess, en
drengskapur og riddaraleg hæverska.
En hver var þá þessi kvennpersóna? Um það
voru skyttuliðarnir að skrafa sín á milli, en komust
ekki að neinni niðurstöðu. Porthos fanst það bezt að
vera ekki að hugsa um það lengur, kallaði á gestgjafann
og bað hann um teninga.
Porthos og Aramis settust við borð og fóru að
varpa teningum, en Athos gekk fram og aftur um gólfið
í djúpum hugsunum. Varð honum þá alt af gengið
fram hjá ofnpípunni, sem enn þá hjekk í loftinu síðan
ofninn var tekinn, náði upp í herbergið þar uppi yfir
og var opin í báða enda og í hvert skifti, sem hann
gekk þarna fram hjá, heyrðist honum einhver ómur,
eins og menn væru að tala saman uppi á loftinu. Athos
fór þá loksins að veita þessa betri eftirtekt og
benti fjelögum sínum að hafa hljótt um sig. Orðin,
sem hann nú heyrði að ofan, hafa honum víst þótt
furðu merkileg, því að nú lagði hann eyrað fast að
neðra opinu á ofnpípunni.
„Lítið þjer á, Mylady,“ heyrði hann kardínálann
segja. „Þetta er mikilsvarðandi málefni. Fáið þjer yður
sæti og svo skulum við tala betur saman um þetta“.
„Mylady!“ tautaði Athos.
„Jeg skal taka vel eftir, yðar Hágöfgi“, svaraði
kvennmannsrödd og hrökk Athos við þegar hann
heyrði málróminn.
„Það bíður yðar lítið skip við ósinn á Charente
við Le Pointe-vígið. Skipshöfnin er ensk og skipstjórinn
áreiðanlegur. Skipið fer snemma í fyrra málið“.
„Jeg verð þá að fara út í það í kvöld“.
„Já, núna undir eins, það er að segja, jafnskjótt
og jeg hef sagt yður erindið. Þjer munið hitta tvo
menn hjer fyrir utan, sem eiga að fylgja yður til skips.
Jeg fer út á undan svo komið þjer hálftíma seinna“.
„Gott og vel, en við skulum nú snúa okkur að
þessari sendiför, sem yðar Hágöfgi ætlar að trúa mjer
fyrir. Mjer ríður mjög mikið á að halda hylli yðar
framvegis eins og hingað til og vil því biðja um skýrar
og ótvíræðar fyrirskipanir, svo að jeg eigi ekki á
hættu, að neitt fari í handaskolum fyrir mjer“.
Nú varð stundarþögn uppi. Var kardínálinn auðvitað
að hugsa með sjer fyrirskipanir sínar og beið
Mylady þeirra með eftirvæntingu.
Athos notaði þessa þögn til þess að biðja fjelaga
sína að loka hurðinni og benti þeim síðan að koma
til sín að ofnpípunni. Þeir tóku sjer stóla og settust
svo allir við ofnpípuna.
„Þjer eigið að fara til London“, hjelt kardínálinn
áfram „og ganga svo á fund Buckinghams þegar þangað
er komið“.
„Jeg verð að benda yðar Hágöfgi á það, að hertoginn
grunar mig alt af um græsku síðan demantamálið
var á ferðinni, svo að hann ber nú ekkert traust
til mín lengur“.
„Þjer þurfið ekki á trausti hans að halda í þetta
skifti“, sagði kardínálinn. „Þjer eigið bara að koma
fram við hann sem semjandi — blátt áfram og undirhyggjulaust“.
„Blátt áfram og undirhyggjulaust!“ endurtók Mylady
með einstökum lævísi og lymskusvip.
„Já, blátt áfram og undirhyggjulaust“ sagði kardínálinn
aftur með sama lymskusvipnum. „Þjer verðið að
tala við hann hreint og beint og afdráttarlaust.“
„Jeg mun haga mjer nákvæmlega eftir því, sem
yðar Hágöfgi mælir fyrir“.
„Þjer eigið að finna Buckingham fyrir mína hönd
og segja honum, að mjer sjeu kunnar allar ráðstafanir
hans og að jeg sje ekki sjerlega smeykur við þær, því
að jeg muni steypa drotningunni af stóli undir eins og
hann hreyfir sig nokkuð“.
„En ætli hann trúi því, að þjer sjeuð þess megnugur?“
„Já, því að jeg hef næg sönnunargögn í höndum“.
„Jeg þarf að geta sýnt honum þau sönnunargögn“.
„Já, auðvitað! Þjer skuluð segja honum, að jeg
muni birta skýrslu þeirra Bois-Roberts og Beautru
greifa um stefnumót hertogans og drotningar á grímudansleik
dróttsetafrúarinnar. Og til þess að færa honum
heim sanninn um þetta, getið þjer bætt því við, að
hann hafi verið í Mongólabúningi sem hann hafi
keypt af hertoganum af Guise fyrir þrjú þúsund
gulldali“.
„Það skal gert, yðar Hágöfgi“.
„Þjer skuluð enn fremur segja honum, að jeg viti
upp á hár alt sem fram fór, kvöldið sem hann laumaðist
inn í konungshöllina í ítölskum spámannsbúningi.
Og svo að hann þurfi ekki að efast um það, þá
getið þjer sagt honum, að innundir kuflinum hafi hann
verið í hvítum slopp með áteiknuðum hauskúpum,
krossleggjum o.s.frv., því ef einhver hefði komið að
honum, þá ætlaði hann sjer að látast vera „Hvítu-frúar-draugurinn“,
sem sagt er að birtist ætíð í Louvre
þegar einhver stórtíðindi eru í vændum“.
„Er svo ekki fleira, yðar Hágöfgi?“
„Segið honum einnig, að jeg þekki æfintýri hans
í Amiens og að jeg muni láta færa það í letur ásamt
uppdrætti yfir lystigarðinn og myndum af aðalpersónunum
í þeim leik“.
„Jeg skal gera það“.
„Segið honum enn fremur, að jeg hafi tekið
Montaigu fastan og varpað honum í fangelsi. Það hafi
að vísu engin skjöl fundist á honum, en að hann muni
verða píndur til sagna“.
„Það er ágætt“.
„Og getið þess líka, að það hafi verið svo mikið
óðagot á hertoganum þegar hann fór úr eynni Ré, að
honum hafi gleymst þar brjef frá frú Chevreuse, sem
sje mjög niðrandi fyrir drotninguna með því að það
sýni ljóslega, að hún elski ekki að eins óvin konungs
heldur leiti einnig bandalags við óvini ríkisins. Jeg
vona nú, að þjer hafið tekið vel eftir því, sem jeg hef
verið að segja“.
„Já, hlustið þjer nú á, yðar Hágöfgi: Grímudansleikurinn
hjá drótsettafrúnni, kvöldið í Louvre, nóttin
í Amiens, brjefið frá frú Chevreuse — —“
„Það er gott“, sagði kardínálinn. „Það er ágætt.
Þjer eruð stálminnug, Mylady“.
„En ef hertoginn lætur sjer nú ekki segjast við
þetta alt saman og heldur áfram að ógna Frakklandi?“
„Hertoginn er orðinn hálf ærður af þessu ástabralli
sínu og hugsar ekki um annað“, svaraði Richelieu
gremjulega. „Hann lætur alveg eins og farandriddararnir
gömlu og hefur hafið þennan ófrið eingöngu
til þess að geta náð fundi ástkonu sinnar. En
ef honum er bent á það, að þessi árás hans geti varðað
sóma og frelsi ástkonu hans, þá trúi jeg ekki öðru,
en að renni á hann tvær grímur“.
En Mylady var þrálát og vildi þekkja út í æsar
erindi það, sem hún átti að reka. „Ef hann lætur sig
nú ekki samt sem áður?“ sagði hún.
„Það er næsta ólíklegt“, sagði kardínálinn.
„Já, en ekki óhugsanlegt“, sagði Mylady.
„Ef hann verður ósveigjanlegur — ef honum verður
als ekki þokað — nújæja! Þá vonast jeg bara eftir
einhverjum þeim atburði, sem breytir örlögum þjóða
og ríkja á einni svipstundu“.
„Kannske að yðar Hágöfgi vildi nefna mjer einhvern slíkan atburð í veraldarsögunni“, sagði Mylady.
„Jeg yrði þá ef til vill ögn vonbetri um afdrif þessa
máls“.
„Já, jeg skal nefna yður eitt dæmi“, svaraði kardínálinn.
„Þegar Hinrik fjórði, hásællar minningar, ætlaði
að ráðast með ófriði á Flæmingjaland og Ítalíu árið
1610 af svipuðum ástæðum og Buckingham nú og
hefna sín þannig á Austurríki, nú! — þá kom fyrir
atburður sem bjargaði Austurríki. Hví skyldi eitthvað
svipað ekki geta borið við aftur?“
„Eigið þjer við hnífstunguna á Ferronnerie-götunni?“
„Já, jeg á við hana“, sagði kardínálinn.
„En haldið þjer ekki, að þessi hræðilega hegning,
sem Ravaillae varð fyrir, muni fæla hvern mann frá
að fara að dæmi hans, sem annars kynni að hugsa til
þess?“
„Það munu ávalt og í öllum löndum finnast ofstækismenn,
sem fúsir eru til að líða píslarvættisdauðann,
einkum ef landið logar alt í trúarbragðadeilum.
Og bíðum nú við — nú dettur mjer í hug að „hreintrúarmenn“
eru ákaflega æstir gegn Buckingham og að
prjedikarar þeirra kalla hann falskrist“.
„Og hvað um það?“
„Nú-jæja! Eins og hjer stendur á, er vandinn
ekki annar en að finna unga, fríða og laglega konu,
sem vildi hefnast á hertoganum sjálfrar sín vegna og
slík kona hlýtur að finnast einhverstaðar. Hertoginn
hefur verið kvennhollur mjög og lofað konum óspart
trygð sinni, en jafnframt brugðist þeim svo mörgum,
að einhver þeirra hlýtur að leggja hatur á hann“.
„Já, slík kona hlýtur að finnast, sagði Mylady
kuldalega.
„Gott og vel! Slík kona, sem rjetti einhverjum
ofstækismanni morðkutann — hún mundi verða talin
bjargvættur Frakklands“.
„Jú! en hún yrði þá meðsek í morði“.
„Hefur það nokkurn tíma vitnast, hverjir voru
meðsekir Ravoillae?“
„Nei, en þeir hafa ef til vill verið svo háttsettir,
að enginn hefir þorað að grenslast eftir þeim. Það
yrði varla farið að leggja eld í dómhöllina fyrir hvern
óvalinn mann.
„Þjer haldið þá, að dómhallarbrennan hafi ekki
verið töm tilviljun?“ sagði kardínálinn.
„Jeg held ekki neitt, yðar Hágöfgi — jeg bendi
bara á staðreyndir, það er alt og sumt, en hitt er það,
að ef jeg hjeti ungfrú Montpensier eða María drotning
af Medici, þá mundi jeg viðhafa færri varúðarreglur
en nú, þar sem jeg að eins heiti frú Clarick“.
„Það er mjög svo eðlilegt“, sagði Richelieu. „En
hvers munduð þjer krefjast ef til kæmi?“
„Jeg mundi krefjast skriflegrar yfirlýsingar, er
samþykti fyrir fram alt, sem jeg þættist þurfa að gera
í þágu Frakklands“.
„En fyrst er að finna þá konu, sem ætti sín í að
hefna á Buckingham“.
„Hennar þarf nú ekki langt að leita“ sagði Mylady.
„Þar næst að finna þann ofstækismann, sem vildi
takast á hendur að koma fram guðs hegnandi rjettlæti“.
„Hann mun líka finnast“.
„Nú-jæja!“ sagði kardínálinn. „Þá og ekki fyr er
tími til að heimta þess háttar yfirlýsingu, sem þjer
voruð að minnast á“
„Það er alveg rjett, yðar Hágöfgi“ sagði Mylady,
„og mjer hefur auðvitað skjáttlast, þar sem jeg hjelt að
eitthvað annað byggi undir þessari sendiför minni en
að segja hertoganum fyrir yðar hönd, að þjer vitið
um búning þann, sem hann notaði til þess að ná
fundi drotningar á dansleik dróttsetafrúarinnar, að þjer
hafið sannanir fyrir því, að ítölskum stjörnuspámanni
hafði verið hleypt inn í Louvre og þar fundið drotningu
að máli og að sá stjörnuspámaður hafi enginn
annar verið en Buckingham, að þjer ætlið að láta færa
í letur frásögn um viðburðina í Amiens með uppdrætti
af lystigarðinum, þar sem þeir gerðust og mynd af
persónum þeim, sem þar áttu hlut að máli, að
Montaigu sje í fangelsi og verði píndur til sagna og
loks að þjer hafið í höndum brjef frá frú Chevreuse,
sem fundist hafði í fórum hertogans og sje afarniðrandi
bæði fyrir hana sjálfa og drotninguna. Og láti svo
hertoginn sjer ekki segjast við alt þetta — meira hef
jeg ekki verið beðin fyrir — þá ber mjer að eins að
biðja forsjónina að firra Frakkland vandræðum með
einhverju kraftaverki. Þarna er þá alt upptalið, yðar
Hágöfgi og hlutverk mitt ekki annað?“
„Já, þar með er alt upp talið“, sagði kardínálinn.
„Og þar sem jeg hef nú fengið fyrir_skipanir yðar
viðvíkjandi óvinum yðar“, sagði Mylady, „þá vil jeg
nú leyfa mjer að fara fáeinum orðum um óvini mína“.
„Yðar óvini! Eigið þjer líka óvini?“ spurði
kardínálinn.
„Já yðar Hágöfgi — og jeg á sanngirniskröfu á
aðstoð yðar gegn þeim, því að jeg hef bakað mjer
óvináttu þeirra í yðar þágu“.
„Hverjir eru þessir óvinir?“ spurði kardínálinn.
„Það er nú fyrst og fremst þessi lævísa frú
Bonacieux“.
„Hún situr í fangelsi“.
„Nei, ekki lengur. Drotningin hefur komið því
til leiðar að konungur hefur fyrirskipuð að flytja hana
í klaustur“.
„Hvaða klaustur?“
„Það veit jeg ekki. Því er haldið leyndu“.
„Jeg skal komast fyrir það“.
„Og ætlið þjer þá að segja mjer í hvaða klaustri
hún er?“
„Jeg sje ekkert því til fyrirstöðu“, sagði kardínálinn.
„Jæja — en svo á jeg annan óvin miklu skæðari
en þessa frú Bonaeieux“.
„Hver er hann?“
„Það er elskhugi hennar“.
„Hvað heitir hann?“
„Þjer þekkið hann vel, yðar Hágöfgi“, sagði
Mylady allæst, „Hann er báðum okkur til óheilla.
Það var fyrir hans aðgerðir, að lífvarðarliðar yðar biðu
lægra hlut í viðureign sinni við skyttuliða konungs.
Það var hann, sem særði Wardes greifa, sendiboða
yðar þremur sárum og ónýtti fyrir okkur demantamálið
og það er líka hann, sem situr um líf mitt
af því að hann veit að jeg var völd að brottnámi frú
Bonacieux rjett við nefið á honum“.
„Einmitt það“, sagði kardínálinn. „Jú, jeg veit við
hvern þjer eigið“.
„Jeg á við þennan níðangalega d'Artagnan“.
„Það er ófeilinn drengur“, sagði kardínálinn.
„Já, og einmitt þess vegna er hann hættulegri“.
„Það verða þó að fást einhverjar sannanir fyrir
því, að hann sje í sambandi við Buckingham“.
„Sannanir! Jeg get fengið ótal sannanir“, sagði
Mylady.
„Jæja, þá er enginn vandi á ferðum. Komið þjer
með sannanirnar og svo skal jeg láta varpa honum í
fangelsi“.
„Það er nú gott og blessað að — hvað svo?“
„Það fara ekki fleiri sögur af honum þegar hann
er þangað kominn“, sagði kardínálinn og var alldimmróma.
„Hvaða ósköp! Það er ekki út af eins auðráðið
við mína óvini. Mjer yrði ekki mikið fyrir að eiga
við svona pilta!“
„Æ sjer gjöf til gjalda, yðar Hágöfgi“, sagði Mylady.
„Við skulum láta líf á móti lífi og mann á móti
manni. Látið mig fá þennan og svo fæ jeg yður hinn“.
„Jeg veit ekki við hvað þjer eigið“, sagði kardínálinn,
„og kæri mig heldur ekki um að vita það, en
jeg vil gjarnan gera yður greiða og sje ekkert því til
fyrirstöðu að verða við þessari ósk yðar, fyrst ekki er
um merkari mann að ræða, og það því fremur sem
þessi d'Artagnan er, að yðar sögn, slarkaramenni, illindaseggur
og föðurlandssvikari“.
„Hann er ærulaus óþokki, níðingur og — —“
„Fáið mjer þá pappír, penna og blek“, sagði
kardínálinn.
„Það er hjer altsaman, yðar Hágöfgi“.
Nú varð aftur þögn uppi á loftinu. Kardínálinn
var víst farinn að skrifa eitthvað. Athos hafði heyrt
hvert einasta orð af þessu samtali. Tók hann nú fjelaga
sína, sinn til hvorrar handar, og leiddi þá í hinn
endann á herberginu.
„Hvað er nú?“ sagði Porthos. „Hvað viltu okkur?
Hvers vegna eigum við ekki að hlusta á það sem
eftir er af þessu samtali þarna uppi ?“
„Þei-þei!“ hvíslaði Athos. „Við erum búnir að
heyra alt, sem okkur er nauðsynlegt að heyra — annars
getið þið hlustað aftur, en jeg verð að fara“.
„Verður þú að fara?“ sagði Porthos. „En hverju
eigum við að svara þegar kardínálinn fer að spyrja
eftir þjer?“
„Þið skuluð ekki láta hann þurfa að spyrja eftir
mjer, heldur segja honum að fyrra bragði, að jeg hafi
farið út að njósna af því að gestgjafinn hafi hálfvegis
gefið í skyn, að ekki væri sem tryggast á veginum.
Jeg ætla fyrst að drepa á það við fylgdarmann kardínálans
með örfáum orðum. Hitt kemur sjálfum mjer
við — kærið ykkur ekkert um það“.
„Farðu gætilega, Athos“, sagði Aramis.
„Verið ókvíðnir“, svaraði Athos. „Þið vitið, að
jeg er enginn glanni“.
Porthos og Aramis settust aftur í sæti sín við ofnpípuna,
en Athos gekk út og fór ekki með neinni
leynd. Hann tók hest sinn, sem bundinn var við hliðið
ásamt hestum fjelaga hans og gerði fylgdarmanni
kardínálans skiljanlegt, að nauðsynlegt væri að skygnast
um á veginum áður en þeir sneru til herbúðanna
aftur. Hann gætti vandlega að hvellhettunni á skammbyssu
sinni og reið út á veginn, sem lá til herbúðanna.
XV.
Hjónaspjall.
Kardínálinn kom von bráðar ofan, eins og Athos
grunaði. Hann opnaði dyrnar að herberginu, sem
skyttuliðarnir voru í og sá að Porthos og Aramis voru
að varpa teningum. Leit hann snögglega yfir stofuna
og sá þegar, að einn manninn vantaði.
„Hvað er orðið af Athos?“ spurði hann.
„Hann fór burt, yðar Hágöfgi, til þess að skygnast
um á veginum af því að gestgjafinn var að dylgja
um, að væri ekki alt sem tryggast“.
„Og hvað hafið þjer verið að gera, Porthos?“
„Jeg hef unnið fimm gulldali af Aramis“.
„Jæja, þið getið nú báðir komið með mjer“.
„Sem yðar Hágöfgi þóknast“.
„Við skulum þá halda af stað — það er orðið
framorðið“.
Fylgdarmaðurinn beið við dyrnar og hjelt í hest
kardínálans. Skamt þaðan voru tveir menn og þrír
hestar þar sem skugga bar á. Það voru mennirnir,
sem áttu að fylgja Mylady til La Pointe-kastalans og
sjá um, að hún kæmist á skipsfjöl.
Fylgdarmaðurinn gat hins sama við kardínálann,
sem skyttuliðarnir höfðu sagt honum um burtför Athos.
Kardínálinn kinkaði kolli og reið af stað og gætti sömu
varúðar sem áður. Skal nú horfið frá honum um stund
þar sem hann ríður eftir þjóðveginum ásamt fylgdarmanni
sínum og báðum skyttuliðunum og víkja sögunni
aftur að Athos.
Hann reið fyrst seinagang dálítinn spöl, en keyrði
hestinn sporum þegar hann var kominn í hvarf og
leyndist bak við runna þar sem hann gat sjeð til ferða
hinna. Litlu síðar kom hann auga á hina barðastóru
hatta fjelaga sinna og gullkögraðan kufl kardínálans.
Hann beið þangað til þeir voru komnir fram hjá og
hurfu fyrir bugðu á veginum, en þeysti svo aftur til
veitingahússins, er var opnað fyrir honum viðstöðulaust,
með því að gestgjafinn þekti hann aftur.
„Húsbóndi minn gleymdi áríðandi erindi við konuna
uppi á loftinu“, sagði Athos, „og sendi mig því
aftur til að bæta úr því“.
„Gerið þjer svo vel! Hún er uppi enn þá“, sagði
gestgjafinn.
Athos ljet ekki segja sjer það tvisvar, en gekk
ljettilega upp stigann. Hurðin stóð í hálfa gátt og sá
hann inn um dyrnar, að Mylady var að láta á sig
hattinn.
Hann gekk inn, ljet hurðina aftur á eftir sjer og
skaut slagbrandi fyrir. Mylady sneri sjer við, þegar
hún heyrði þruskið.
Athos stóð við hurðina, sveipaður kufli sínum og
með hattinn niðri í augum. Mylady varð hrædd þegar
hún sá þennan þögula og hreyfingarlausa mann.
„Hver eruð þjer og hvað viljið þjer?“ sagði hún.
„Það er hún samt sem áður“, tautaði Athos.
Hann fletti frá sjer kuflinum, tók ofan hattinn,
gekk að henni og sagði:
„Þekkið þjer mig ekki, frú?“
Mylady gekk fram eitt skref, en hopaði svo á hæl
eins og hún hefði sjeð skrattann sjálfan.
„Jeg sje, að þjer kannist við mig“, sagði Athos.
„De la Fére greifi!“ hvíslaði hún og hröklaðist
aftur á bak alt upp að þilinu.
„Jú, það er hann sjálfur í eigin persónu og kemur
nú alla leið frá undirheimum eingöngu til þess að fá
þá ánægju að sjá yður. Eigum við ekki að fá okkur
sæti og tala ögn saman, eins og kardínálinn kemst að
orði?“
Mylady settist niður gagntekin af skelfingu og
gat engu orði komið upp.
„Þjer eruð reglulegur kvenndjöfull, hingað sendur
til vorrar jarðar“, sagði Athos. „Jeg veit að máttur
yðar er mikill, en samt skuluð þjer minnast þess, að
stundum hefur mönnum tekist, sem betur fer, að
vinna svig á hinum örgustu fjendum. Þjer hafið einu
sinni áður orðið á leið minni og þá hjelt jeg, að jeg
hefði afmáð yður af jörðinni, en annaðhvort hefur
mjer þá mistekist eða að þjer hafið vaknað til lífsins
aftur og eruð hingað komin úr kvalastað fordæmdra“.
Mylady drap höfði og stundi undir þessum ófagnaðarorðum,
enda vöktu þau hinar hræðilegustu endurminningar
í huga hennar.
„Já, myrkrahöfðinginn hefur sent yður hingað aftur“,
hjelt Athos áfram. „Hann hefur gefið yður auð
og upphefð, hann hefur gefið yður annað nafn og
næstum því aðra ásjónu, en hann hefur hvorki getað
hreinsað sorann og svívirðinguna úr sál yðar nje heldur
afmáð brennimarkið af líkama yðar“.
Mylady tók afarsnögt viðbragð og spratt á fætur
með leiftrandi augum. Athos sat kyr.
„Þjer hjelduð, að jeg væri dauður, eða hvað? Og
það hjelt jeg líka, að þjer væruð. Athos-nafnið leyndi
De la Fère greifa eins og nafnið frú Clarick huldi
Önnu de Bueil! Eða genguð þjer ekki undir því nafni,
þegar sá háæruverðugi bróðir yðar gaf okkur saman?
Það stendur annars hálfskrítilega á fyrir okkur
báðum“, sagði Athos enn fremur og hló við. „Alt
fram á þessa stund höfum við bæði lifað, eingöngu
vegna þess, að hvort um sig hjelt að hitt væri dautt og af
því að endurminningin er þó aldrei eins viðfangsill
og manneskjan sjálf — og samt geta slíkar endurminningar
sem okkar verið fullerfiðar“.
„En hver vísaði yður hingað og hvað viljið þjer
mjer?“ spurði Mylady.
„Jeg ætlaði að segja yður það, að enda þótt jeg
hafi verið ósýnilegur fyrir yðar augum, þá hef jeg
samt haft vakandi auga á yður í seinni tíð“.
„Vitið þjer þá alt, sem jeg hef tekið mjer fyrir
hendur?“
„Jeg get rakið athafnir yðar frá þeim tíma, að
þjer genguð kardínálanum á hönd og alt fram á þennan
dag“.
Það ljek eitthvert efasemdar bros um varirnar á
Mylady.
„Hlustið nú á: Það voruð þjer, sem skáruð tvo
demantshnappa af öxlinni á Buckingham, þjer voruð
völd að brottnámi frú Bonacieux, þjer felduð ástarhug
til Wardes greifa og hleyptuð d'Artagnan inn til yðar
í þeirri trú, að það væri Wardes, þjer ætluðuð að fá
sambiðil Wardes til þess að ráða honum bana, af því
að þjer hjelduð, að greifinn hefði brugðist yður. Og
þegar þessi sambiðill komst að leyndarmáli yðar,
senduð þjer tvo flugumenn honum til höfuðs. Þegar
sú tilraun mistókst, senduð þjer honum eitrað vín ásamt
falsbrjefi, sem átti að telja honum trú um, að
vínið væri frá vinum hans. Loks voruð það þjer, sem
rjett áðan í þessu herbergi tókust á hendur sendiför
til London fyrir Richelieu kardínála, þess erindis að
myrða Buckingham hertoga gegn því, að hann ofurseldi
d'Artagnan í yðar hendur“.
Mylady var orðin föl eins og liðið lík.
„Eruð þjer þá fjandinn sjálfur?“ stundi hún.
„Getur verið“, sagði Athos. „En takið nú vel eftir
því, sem jeg ætla að segja: Þjer getið ráðið Buckingham
af dögum eða látið aðra gera það — það kemur
mjer ekkert við. Jeg er honum ókunnugur og auk
þess er hann Englendingur. En dirfist ekki að snerta
eitt hár á höfði d'Artagnans! Hann er trygðavinur
minn og jeg ann honum og vil vera verndari hans.
Að öðrum kosti sver jeg það við framliðinn föður minn,
að það skal verða yðar seinasta ódáðaverk“.
„D'Artagnan hefur móðgað mig afskaplega — og
hann skal deyja“, sagði Mylady.
„Hversu má það vera, að nokkur maður hafi móðgað
yður, frú?“ spurði Athos og hló kuldahlátur. „Hann
hefur móðgað yður og hann skal deyja, segið þjer?“
„Hann skal deyja!“ endurtók hún. „Fyrst hún,
svo hann“.
Athos sortnaði fyrir augum. Allar hans sárustu
endurminningar rifjuðust upp, er hann horfði á þessa
konu og hann mintist þess, að einu sinni hafði hann
ætlað að tortíma henni til þess að forsvara sinn eigin
sóma. Þessi sama blóðfíkn greip hann nú — hann
stóð upp, þreif skammbyssu sína og spenti bóginn upp.
Mylady var náföl og ætlaði að hljóða upp yfir
sig, en það var eins og tekið væri fyrir kverkar henni,
svo hún gat engu hljóði komið upp, heldur korraði í
henni eins og verið væri að hengja hana, augun ranghvolfdust
og hárið flaksaðist ofan um herðar.
Athos rjetti út handlegginn svo að skammbyssan
næstum nam við enni frúarinnar og sagði hægt og
stillilega:
„Nú er ekki nema um tvent að velja fyrir yður,
frúin góð: Annaðhvort fáið þjer mjer skriflegu yfirlýsinguna,
sem þjer fenguð hjá kardínálanum, eða að jeg
sendi kúlu gegn um hausinn á yður“.
Mylady hreyfði sig ekki að heldur.
„Jeg gef yður hálfrar mínútu umhugsunarfrest“,
sagði hann.
Hún sá það nú á svip hans, að honum var alvara.
Stakk hún hendinni skjótlega í barminn, tók fram
pappírsblað og fjekk Athos.
„Þarna — taktu við því og farðu margbölvaður“,
sagði hún.
Athos tók miðann, stakk skammbyssunni í beltið,
gekk að lampanum til þess að fullvissa sig um að þetta
væri rjetta blaðið og las eftirfarandi línur:
„Það er eftir minni skipun og í ríkisins þágu að
handhafi þessa brjefs gerði það sem hún hefur gert.
3. desember 1627
Richelieu“.
„Nú hef jeg dregið úr þjer eiturtönnina, naðran
þín, svo að nú máttu bíta, ef þú bara getur“, sagði
Athos, sveipaði að sjer kuflinum og setti upp hattinn.
Gekk hann svo snúðugt út og hitti í portinu mennina
með lausa hestinn.
„Þið hafið víst fengið skipun hans Hágöfgi um að
fylgja konunni strax til La Pointe-kastalans og skilja
ekki við hana fyr en hún er komin á skipsfjöl“.
Mennirnir hneigðu sig, því að þetta kom heima
við það, sem þeim hafði verið sagt áður.
Athos stökk á bak hesti sínum og hleypti burt.
Ekki fór hann samt eftir þjóðveginum, heldur þvert
yfir akra og engi, nam staðar við og við og hlustaði.
Loks heyrði hann hófadyn og þóttist vita, að þar
mundi kardínálinn og menn hans fara. Hann hleypti
þá aftur af stað, komst fram fyrir þá og reið svo út
á veginn eitthvað fimtíu faðma frá herbúðunum.
„Hverjir fara þar“, hrópaði hann þegar þeir
nálguðust.
„Jeg býst við að þetta sje skyttuliðinn okkar“,
svaraði kardínálinn.
„Já, yðar Hágöfgi“, sagði Athos. „Það er hann og
enginn annar“.
„Jeg er yður þakklátur fyrir trúmensku yðar, herra
Athos“, sagði Kardínálinn. „En nú erum við komnir
og skuluð þið fara vinstra megin inn í herbúðirnar.
Kenniorðið er Konungurinn og Ré“. Að svo mæltu kinkaði
hann kolli til skyttuliðanna og fór sjálfur hægra
megin inn í herbúðirnar ásamt fylgdarmanni sínum,
því hann ætlaði að hvílast í herbúðunum þessa nótt.
„Heyrðu Athos“, sögðu þeir Porthos og Aramis
þegar kardínálinn var farinn. „Hann setti nafn sitt
undir yfirlýsinguna, sem hún bað hann um“.
„Jeg veit það“, sagði Athos rólega, „því að hún
er hjer“.
Skyttuliðarnir töluðust ekki fleira við fyr en þeir
komu í náttstað sinn, en þeir sendu Mousqueton til
Planchet með þau skilaboð, að hann skyldi segja húsbónda
sínum að koma á fund þeirra jafnskjótt sem
hann kæmi úr víggröfunum.
Mylady fór umyrðalaust með mönnunum, sem
biðu hennar, eins og Athos hafði búist við. Raunar
datt henni snöggvast í hug að láta þá fylgja sjer til
kardínálans og segja honum upp alla sögu, en þá mátti
hún búast við, að Athos hefði líka sögu að segja. Hún
gat sagt að Athos hefði sýnt sjer banatilræði og ætlað
að hengja sig, en þá gat hann aftur sýnt og sannað
að hún væri brennimerkt. Hún komst því að þeirri
niðurstöðu, að það væri bezt að láta þetta liggja í
þagnargildi, fara för sína í kyrþey og reka erindi það,
sem henni hafði verið trúað fyrir, en síðan snúa heim
aftur þegar alt væri komið í kring eftir ósk og vilja
kardínálans og krefjast þá hefndar af honum.
Hún var á ferð alla nóttina og kom til kastalans
klukkan sjö um morguninn. Klukkan átta stje hún á
skipsfjöl og klukkan níu var akkerum ljett, segl dregin
upp og lagt af stað til Englands.
XVI.
Saint Gervais-vígið.
Skyttuliðarnir þrír voru allir í sama herberginu þegar
d'Artagnan kom til þeirra. Athos var í þungum
hugsunum, Porthos sneri uppá skeggið og Aramis las
í skrautlegri bænabók í bláu flauelsbandi.
„Jeg vona fastlega, að hjer sje um eitthvert mikilsvarðandi
mál að ræða, herrar góðir“, sagði d'Artagnan,
„því að annars skal jeg aldrei fyrirgefa ykkur að
vera að ómaka mig hingað eftir hita og þunga dagsins.
Við höfum gert áhlaup á eitt vígið og jafnað það
við jörðu. Þar hefðuð þið átt að vera við, góðir hálsar
— þar var harður aðgangur“.
„Það var líka harður aðgangur þar sem við vorum“,
sagði Porthos og sneri skeggið í ákafa.
„Þei-þei!“ sagði Athos.
„Nú-jájá!“ sagði d'Artagnan. „Það virðist svo sem
eitthvað alvarlegt sje á seiði“.
„Borðaðir þú ekki morgunverð, Aramis, í matsöluhúsi
Parpaillots í fyrradag?“ spurði Athos.
„Jú“, svaraði Aramis.
„Hvernig fjell þjer það?“
„Æ, mjer fjell það illa. Það var föstudagur í fyrradag
og samt var ekkert annað en kjöt á borðum“.
„Hvað er að tarna!“ sagði Athos. „Gaztu ekki
fengið fisk hjerna við sjávarsíðuna?“
„Þeir segja að stíflan, sem kardínálinn er að láta
gera, fæli allan fisk til hafs“.
„En það var nú annars ekki þetta, sem jeg ætlaði
að spyrja þig um“, sagði Athos, „heldur um það,
hvort þú hefðir getað verið þar í ró og næði“.
„Já, að því leyti held jeg, að það sje ekki svo afleitur
staður. Það var ekki ýkja margt um manninn
þar, sízt af nærgöngulum mönnum“.
„Þá skulum við fara þangað“, sagði Athos. „Hjerna
geta allir heyrt til okkar“.
D'Artagnan var vanur dutlungum vinar síns og sá
undir eins á svip hans er eitthvað alvarlegt var á ferðum.
Hann fór þegar af stað með honum orðalaust, en
Porthos og Aramis gengu á eftir þeim og ræddust við.
Þeir mættu Grimaud á leiðinni. Athos benti honum
að fylgja sjer eftir og hlýddi hann því þegjandi,
eins og hann var vanur. Hann var annars, mann
garmurinn, næstum búinn að venja sig af að segja
nokkurt orð.
Þeir gengu svo inn á skenkistofu Parpaillots.
Klukkan var orðin sjö og farið að lýsa af degi. Pöntuðu
þeir sjer morgunverð og var vísað til herbergis,
þar sem gestgjafinn sagði, að þeir yrðu ekki ónáðaðir.
En svo illa tókst til, að þeir höfðu valið mjög óheppilega
stund til þessarar samkomu. Það var nýbúið
að blása til rismála og streymdu menn til veitingahússins
hvaðanæva með stýrurnar í augunum til þess
að fá sjer morgunhressingu. Riddarar, svissneskir dyraverðir,
lífvarðarliðar, skyttuliðar og húsarar komu hverjir
af öðrum og var það að vísu veitingamanninum í
hag en mjög svo bagalegt fyrir þú fjelaga. Þeir svöruðu
heldur ekki morgunkveðju hermannanna öðru en
hálfgerðum ónotum.
„Heyrið nú!“ sagði Athos. „Þetta verður bara til
þess, að við lendum í einhverjum illdeilum, en hjá
því ættum við helst að komast í þetta sinn. Segðu
okkur, d'Artagnan, af áhlaupinu í gærkvöldi svo skulum
við segja þjer, hvað fyrir okkur kom“.
„Já, hvert í logandi!“ sagði húsari nokkur með
brennivínsglas í hendinni, sem hann var að dreypa í
við og við. „Þið lífvarðarliðarnir voruð í víggröfunum
í gærkvöldi. Hvernig var þar að vera? Fengu Rochelle-búarnir
duglega á baukinn?“
D'Artagnan leit til Athos eins og til að spyrja
hann um, hvort hann ætti að vera að svara þessum
kumpán, sem var að gaspra fram í tal þeirra.
„Núnú, d'Artagnan!“ sagði Athos. „Heyrirðu ekki
að herra Busigny er að tala við þig? Segðu frá viðureigninni
í gærkvöldi fyrst að þessa herra langar til að
fræðast um hana“.
„Haben sie[* Hafið þið.] ekki tekið fígið[** vígið.]?“ sagði svissneskur
dyravörður, sem var að drekka romm úr stórri ölkollu.
„Jú,“ svaraði d'Artagnan og hneigði sig. „Okkur
tókst líka að lauma púðurkvartili undir eitt vígishornið,
sem gerði allmikla glufu í múrinn þar, þegar kviknaði
í því“. Annars gerði sprengingin talsverð spjöll
á öllum múrnum, enda var hann orðinn hrörlegur“.
„Hvaða vígi var það?“ spurði riddari, sem var að
steikja gæs yfir glóð.
„Það var Saint Gervais-vígið“, svaraði d'Artagnan.
„Rochellebúarnir skutu á verkamenn okkar í skjóli
við það“.
„Það hefur víst verið harður aðgangur?“
„Ójá, fremur það. Við mistum fimm menn og af
óvinunum fjellu milli tíu og tuttugu“.
„Sacrebleu!“ hrópaði Svissinn, því að þótt þýzkan
sje óvenju auðug af blótsyrðum, þá hafði hann
vanið sig á að nota frönsk blótsyrði með fram.
„Líklega senda þeir nú undir eins verkamenn til að
gera við vígið aftur“, sagði húsarinn.
„Já, það er mjög sennilegt“, sagði d'Artagnan.
„Heyrið, góðir hálsar!“ sagði Athos alt í einu.
„Eigum við að veðja“.
„Jawohl!“ sagði Svissinn.
„Bíðið ögn við!“ sagði riddarinn, sem var að
steikja gæsina. „Jú, jeg er til í það, en heyrðu þarna
Glasagvendur!“ kallaði hann til veitingamannsins.
„Komdu með bolla eða spilkomu og það á augabragði,
því að jeg vil ekki missa niður einn einasta dropa af
þessari dásamlegu gæsarfeiti“.
„Hann hafa rjett!“ sagði Svissinn. „Gansfett[* gæsafeiti.] mikið
gút[** góð.] með syltutau“.
„Svona-nú!“ sagði riddarinn. „Látið okkur nú
heyra veðmálið, herra Athos“.
„Já, hvernig er það?“ spurði húsarinn.
„Nú-jæja, herra Busigny“, sagði Athos. „Jeg býðst
til að veðja við yður um, að fjelagar mínir, þeir Porthos,
Aramis, d'Artagnan og jeg sjálfur skulum borða
morgunverð í Saint Gervais-víginu og vera þar einn
klukkutíma — nákvæmlega einn klukkutíma — hvað
svo sem óvinirnir gera til þess að hrekja okkur þaðan“.
Porthos og Ararnis litu hvor á annan. Þá fór að
gruna hver tilgangurinn væri.
„En við verðum allir skotnir niður vægðarlaust“,
hvíslaði d'Artagnan að Athos.
„Það verður miklu fremur allra okkar bani, ef við
förum þangað ekki“, svaraði Athos.
„Ja-jæja!“ sagði Porthos, ruggaði sjer á stólnum og
sneri skeggið. „Þetta er svei mjer myndarlegt veðmál
— finst ykkur það ekki?“
„Jú — og jeg geng líka að því“, sagði Busigny.
„En hvað eigum við að setja undir?“
„Þið eruð fjórir og við erum líka fjórir“, sagði
Athos. „Það er bezt að við setjum undir góðan miðdagsverð
handa átta mönnum — hverníg lízt ykkur á
það ?“
„Ágætlega“, sagði Busigny.
„Prýðilega“, sagði riddarinn.
„Herrlich[* dásamlega.]“, sagði Svissinn.
Fjórði maðurinn hafði ekki lagt neitt til málanna,
en kinkaði nú kolli til samþykkis.
„Morgunverðurinn er tilbúinn“, sagði veitingamaðurinn.
„Það að er gott, komið þjer þá með hann“, sagði
Athos.
Veitingamaðurinn gerði svo. Athos benti Grimaud
að vefja um hann handþerrunum og láta hann ofan í
stóra körfu, sem stóð þar í einu horninu. Grimaud
gerði það og tók körfuna á handlegg sjer.
„Hvert ætlið þið með matinn?“ spurði veitingamaðurinn.
„Hvað kemur yður það við, bara ef þjer fáið
borgunina?“ sagði Athos og fleygði nokkrum gulldölum
á borðið.
„Á jeg að skila nokkru aftur? spurði veitingamaðurinn.
„Nei, en bætið þjer við tveimur kampavínsflöskum
og svo megið þjer eiga afganginn“.
Þetta voru nú vonbrigði fyrir veitingamanninn,
en hann bætti úr skák með því að lauma tveimur
flöskum af Anjouvíni í körfuna í stað kampavíns.
„Viljið þjer gera svo vel, herra Busigny“, sagði
Athos, „að setja úrið yðar eftir mínu úri eða láta mig
setja mitt úr eftir yðar“.
„Sjálfsagt“, sagði Busigny og tók upp prýðisfallegt
úr, greypt demöntum. „Mitt úr er hálf átta“, sagði hann.
„Og mitt er fimm mínútum betur“, sagði Athos.
„Þjer munið þá, að mitt úr er fimm mínútum á undan
yðar“.
Þeir fjelagar fjórir kvöddu svo hina og lögðu af
stað til vígisins. Grimaud gekk á eftir þeim, en ekki
grunaði hann, hvert ferðinni var heitið og hafði heldur
ekki spurt um það.
Þeir töluðu ekki orð saman meðan þeir voru innan
vjebanda herbúðanna, enda elti þá hópur forvitinna
manna, sem höfðu heyrt um veðmálið og langaði
nú til að sjá, hversu þeim reiddi af. En jafnskjótt
sem þeir komu út fyrir skotgarðana og á bersvæði,
þótti d'Artagnan tími til kominn að biðjast einhverrar
skýringar á þessu tiltæki.
„Viltu nú ekki, kæri Athos minn, gera svo vel
og segja mjer, hvert ferðinni er heitið?“ sagði hann.
„Til vígisins, eins og þú sjerð“, svaraði Athos.
„En hvaða erindi eigum við þangað?“
„Borða morgunverð eins og okkur kom saman um“.
„Hvers vegna gátum við ekki borðað hann hjá
Parpaillot?“
„Af því við þurfum að ráðgast um mikilsvarðandi
mál, en það var ómögulegt að tala saman í næði
nokkurt augnablik þarna í veitingahúsinu fyrir kjaftæði
og gauragangi. En þarna ónáða þessir gasprarar okkur
ekki“, bætti hann við og benti á vígið.
„Mjer finst nú raunar“, sagði d'Artagnan, „að við
hefðum getað fundið einhvern afvikinn stað í sandhólunum
niðri við sjóinn.
„Þar sem allir hefðu getað rekist á okkur og kardínálinn
búinn að komast að því innan hálftíma, að
við sætum þar á leynifundi“.
„Já, Athos hefur rjett fyrir sjer“, sagði Aramis.
„Animadvartuntur in desertis“.[* Þeir hittast á eyðimörku.]
„Eyðimörk væri ekki svo illa tilvalin, ef hún væri
hjer nokkur“, sagði Porthos.
„Enginn staður er svo auður, að ekki kunni fugl
að fljúga, fiskur að spretta upp úr vatni eða hjeri
hlaupa úr fylgsni sínu og jeg fer að halda, að ekki
sje sá fugl, fiskur eða hjeri, sem ekki er í þjónustu
kardínálans. Þess vegna er bezt, að við förum þangað,
sem um talað var, enda getum við nú ekki hliðrað
okkur hjá því vansalaust. Við höfum veðjað og engan
grunar, hvað undir veðmálinu býr af okkar hendi og
við verðum að vera einn klukkutíma í víginu ef við
ætlum okkur að vinna veðmálið. Annað hvort verður
ráðist á okkur, eða ekki — það er hvorttveggja til.
Verði það ekki gert, þá gefst okkur gott tækifæri til
að tala saman í næði, því að jeg þori að ábyrgjast, að
þar hlerar enginn. En verði ráðist á okkur, þá getum
við samt sem áður rætt nauðsynjamál okkar og jafnframt
því varist drengilega, svo að við munum hljóta
af frægð og frama. Hagurinn er því allur okkar megin,
hvernig sem fer“.
„Já, en það er nú áreiðanlegt, að einhver kúlan
hittir okkur“, sagði d'Artagnan.
„Seisei — nei, kæri vin!“ sagði Athos. „Þær kúlur,
sem við þurfum helzt að óttast, koma ekki frá
óvinunum“.
„En mjer finst nú samt, að við hefðum átt að
hafa byssur með okkur í svona ferðalag“, sagði Porthos.
„Hvaða vitleysa, vinur minn. Hvað hefðum við
átt að gera við þann óþarfa farangur?“
„Jeg skil ekki að það sje neinn óþarfi að taka
með sjer góða byssu, nokkur skothylki og fullan púðurbauk
þegar gengið er til móts við óvinina“.
„Núnú! Heyrirðu ekki hvað d'Artagnan var að
segja?“
„Nei — hvað var hann að segja?“ spurði Porthos.
„Hann var að segja, að í áhlaupinu í gærkvöldi
hefðu fallið nokkrir af okkar mönnum og allmargir
af óvinunum“.
„Nú — og hvað um það?“
„Það hefur víst ekki verið neinn tími til að sinna
neinu herfangi, eða hvað? Það hefur víst verið um
nóg annað að hugsa“.
„Nú-jæja?“
„Nú-jæja! Þar af leiðir, að við getum tekið byssur
þeirra og skotfæri og fáum þá miklu fleiri byssur
og meiri skotfæri, heldur en þó að við hefðum haft
sína byssuna hver“.
„Kæri Athos!“ sagði Aramis. Þú ert sannarlegt
mikilmenni!“
Porthos kinkaði kolli, en það virtist að d'Artagnan
gæti ekki sætt sig við þetta.
Og það var auðsjeð, að eins var ástatt fyrir
Grimaud, því nú kipti hann í kyrtilskaut húsbónda
síns þegar hann sá, að þeim var alvara að fara til
vígsins.
„Hvert erum við að fara?“ spurði Grimaud —
auðvitað þegjandi.
Athos benti á vígið.
„En þar fáum við kúlur í skrokkinn ljet Grimaud
skilja á sjer.
Athos ránghvolfdi augunum og benti upp í
himininn.
En nú hristi Grimaud höfuðið, ljet körfuna niður
og settist hjá henni.
Athos dró skammbyssu úr beltinu, gætti að hvellhettunni,
spenti bóginn og hjelt hlaupinu að annari
hlustinni á Grimaud, en hann tók viðbragð mikið og
spratt þegar á fætur.
Athos benti honum að taka körfuna og ganga á
undan þeim. — Það var alt og sumt sem Grimaud
hafði upp úr þessari tregðu sinni, að verða nú að vera
í fararbroddi í stað þess að ganga síðastur!
Þeir litu til baka þegar þeir voru komnir að
víginu.
Rúm þrjú hundruð hermanna höfða safnast að
inngangi herbúðanna, en í hóp sjer gátu þeir greint þá
fjóra, sem höfðu veðjað við þá. Athos tók hatt sinn,
setti hann á sverðoddinn og veifaði til þeirra, en kveðju
hans var tekið með dynjandi fagnaðarópum frá herbúðunum.
Að svo mæltu gengu þeir inn í vígið og var
Grimaud kominn þangað á undan þeim.
XVII.
Ráðagerð skyttuliðanna.
Eins og Athos hafði búist við, voru ekki aðrir
fyrir í víginu en hinir föllnu menn.
„Jæja, góðir hálsar“, sagði Athos. „Nú skulum
við byrja á því að safna saman byssunum og skotfærunum
meðan að Grimaud reiðir fram matinn. Við
getum sem bezt talað saman á meðan, því að ekki
heyra þessir til okkar“, sagði hann og benti á þá föllnu.
„Við gætum nú líka leitað í vösum þeirra og
kastað þeim svo í víggröfina,“ sagði Porthos.
„Já — það er bezt að láta Grimaud hafa fyrir
þeirri leit“, sagði Athos.
„Nú-jæja, látið þá Grimaud leita á þeim og
fleygja þeim svo út fyrir múrinn“, sagði d'Artagnan.
„Nei, það tek jeg ekki í mál“, sagði Athos „Þeir
geta komið okkur að notum“.
„Hvernig geta líkin komið okkur að notum?“
sagði Porthos. „Nú held jeg, að þú sjert ekki með
öllum mjalla“.
„Dæmið varlega, segir Guðspjallið og kardínálinn“,
svaraði Athos. En hvað erum við nú búnir að
fá margar byssur“.
„Tólf“, sagði Aramis.
„Og hvað mörg skothylki?“
„Eitthvað hundrað“.
„Það er nóg og meira en nóg. Nú skulum við
hlaða byssurnar“.
Þegar þeir höfðu lokið þessu, benti Grimaud þeim,
að maturinn væri til reiðu, en Athos benti honum aftur
á einskonar skot í vígismúrnum og skyldi hann standa
þar á verði, en honum til afþreyingar ljet Athos hann
taka með sjer nokkrar brauðsneiðar, kjötbita og vínflösku.
„Jæja, við skulum nú fara að borða“, sagði Athos.
Settust þeir svo flötum beinum á jörðina og tóku
til snæðings.
„Fyrst að þú þarft nú ekki að óttast, að neinn
standi á hleri“, sagði d'Artagnan, „þá vona jeg, að
þú segir okkur nú þetta leyndarmál“.
„Og jeg, vona, að jeg hafi sjeð ykkur bæði fyrir
frægð og ánægju“ sagði Athos. „Jeg hef sjeð ykkur
fyrir indælli skemtigöngu og ágætis mat og þið getið
sjeð gegnum skotskörðin þarna, að mörg hundruð
manns mæna hingað augunum og álíta okkur annað-hvort
fól eða fullhuga, sem oft kemur í sama stað
niður“.
„Jú, en leyndarmálið“, sagði d'Artagnan.
„Leyndarmálið er ekki annað en það“, sagði
Athos, að jeg talaði við Mylady í gærkvöldi“.
D'Artagnan var að bera vínglas upp að vörunum,
en þegar hann heyrði þetta, brá honum svo við, að
hann varð að setja glasið frá sjer, til þess að ekki
skvettist úr því.
„Hefurðu sjeð kon — —“
„Ussuss!“ sagði Athos. „Þú mátt ekki gleyma því,
kæri vin, að þessir herrar vita ekkert um einkahagi
mína og heimilisástæður. Núnú! Jeg talaði við Mylady,
eins og jeg var að segja“.
„Hvað þá?“ spurði d'Artagnan.
„Það var fremur skamt hjeðan — í veitingahúsi,
sem kallað er „Rauða dúfnabúrið“.
„Jæja, þá er úti um mig“, sagði d'Artagnan.
„Ekki nú enn“, sagði Athos, „því að nú er hún
víst farin hjeðan úr landi“.
D'Artagnan ljetti við þetta.
„En segið okkur fyrir alla muni“, sagði Porthos.
„hvaða manneskja þessi Mylady er, sem þið eruð alt
af að tala um“.
„Það er dæmalaust yndisleg kona“, sagði Athos
og saup á vínglasi. „Hvaða árans óþokki er hann þessi
veitingamaður!“ kallaði hann upp. „Hann hefur fengið
okkur Anjouvín í staðinn fyrir kampavín og heldur
víst, að við tökum ekkert eftir því. Jú“, hjelt hann áfram,
„það er dæmalaust yndisleg kona og þykir víst
fremur vænt um d'Artagnan, en þarf samt að hefna
sín á honum fyrir einhverja hrekki, sem hann hefur
sýnt henni. — Það er líklega mánuður síðan að hún
ætlaði að láta skjóta hann og rúm vika síðan hún ætlaði
að byrla honum eitur, en í gær bað hún kardínálann
um höfuð hans!“
„Hvað ertu að segja — bað hún kardínálann um
höfuð mitt?“ sagði d'Artagnan og brá litum.
„Það er alveg gullsatt“, sagði Porthos. „Jeg heyrði
það með mínum eigin eyrum“.
„Og jeg líka“, sagði Aramis.
„Jæja-þá!“ sagði d'Artagnan alveg utan við sig.
„Það er þá ekki til neins að vera að eiga við þetta
lengur. Mjer er eins gott að senda kúlu gegnum hausinn
á mjer til þess að koma einhverjum enda á þetta“.
„Það er sú argasta vitleysa, sem nokkur maður
gerir“, sagði Athos, „því að það er eina vitleysan sem
ekki er hægt að bæta úr“.
„Jeg get aldrei varist slíkum fjandmönnum“, sagði
d'Artagnan. „Fyrst er nú maðurinn frá Meung. Þar
næst Wardes greifi, sem jeg særði þremur svöðusárum,
þá Mylady með sitt leyndarmál, sem jeg komst að og
að síðustu kardínálinn og hefnd hans, sem jeg ónýtti
fyrir honum“.
„Jú, rjett er það“, sagði Athos. „Það eru samtals
fjórir, en við erum líka fjórir, svo að þetta er jafntefli.
En bíðum við! Ef nokkuð er að marka, hvernig
Grimaud lætur, þá bætist bráðum drjúgum í fjandmannahópinn.
Hvað gengur á Grimaud? Eins og nú
stendur á, þá leyfi jeg þjer hjer með að tala í þetta
skifti, en vertu samt fáorður. Hvað sjerðu?“
„Mannahóp“.
„Hvað marga menn?“
„Eitthvað tuttugu“.
„Hvers konar menn?“
„Sextán verkamenn, fjóra dáta“.
„Hvað er langt til þeirra?“
„Rúmir tvo hundruð faðmar“.
„Það er gott. Við höfum þá tíma til að borða dálítið
enn og drekka þína skál, d'Artagnan“.
„Skál!“ sögðu Porthos og Aramis.
„Þakka ykkur fyrir!“ sagði d'Artagnan. „En jeg
er hræddastur um, að velvild ykkar komi mjer að litlu
haldi, kæru vinir“.
„Seisei-jú!“ sagði Athos. „Allah er stór, segja
Múhameðsmenn, og framtíðin er í hans höndum“.
Að svo mæltu tæmdi hann glas sitt, setti það frá
sjer, reis rólega á fætur, tók sjer byssu og gekk að
einu skotskarðinu.
Porthos, Aramis og d'Artagnan gerðu sama, en
Grimaud sögðu þeir að standa fyrir aftan þá og rjetta
þeim hlaðnar byssur þegar við þyrfti.
Þeir sáu nú hvar mennirnir komu eftir krókóttri
víggryfju, sem lá frá borginni út til vígisins.
„Ja, hver skrattinn! Það var þá helzt ástæða til
að vera að ónáða okkur vegna nokkurra manna með
pála og rekur að vopnum!“ sagði Athos. „Grimaud
hefði ekki þurft annað en banda á móti þeim — þeir
hefðu þá sjálfsagt látið okkur í friði“.
„Það efast jeg nú um“, sagði d'Artagnan. „Jeg
sje ekki betur, en að þeir haldi hiklaust áfram. Það
er einn undirforingi með dátunum og þeir hafa allir
byssur“.
„Þeir hafa varla sjeð okkur enn“, sagði Athos.
„Jeg hef ekki brjóst til þess að vera að skjóta
þessi borgaragrey“, sagði Aramis.
„Það er lakur klerkur, sem aumkvast yfir trúvillinga“,
sagði Porthos.
„Nei, Aramis hefur rjett fyrir sjer“, sagði Athos.
„Jeg ætla að gera þeim aðvart“.
„Hvað ertu að hugsa, maður?“ sagði d'Artagnan.
„Þú getur átt á hættu að verða fyrir kúlum þeirra“.
Athos skeytti því engu, en gekk fram í glufuna á
múrnum með byssuna í annari hendinni og hattinn
í hinni.
Mennirnir urðu forviða þegar þeir sáu þennan
mann alt í einu og námu staðar skamt frá víginu.
„Herrar góðir!“ kallaði Athos til þeirra og hneigði
sig. „Við hjerna, það er að segja jeg og nokkrir kunningjar“
mínir, erum að fá okkur árbít hjerna í víginu,
en eins og þið vitið, þá er fátt leiðinlegra en að hafa
ekki matfrið. Þess vegna viljum við biðja ykkur, ef
þið annars eigið brýnt erindi hingað, að doka við meðan
við erum að borða eða þá að koma aftur einhvern
tíma seinna, nema því að eins að þið finnið hvöt hjá
ykkur til að hverfa frá villu ykkar vegar, skerast úr
leik með uppreistarmönnunum og drekka með okkur
skál Hans Hátignar Frakkakonungs — þá eruð þið
auðvitað velkomnir!“
„Varaðu þig Athos!“ hrópaði d'Artagnan. „Sjerðu
ekki að þeir miða byssunum á þig?“
„Jú-seisei-jú! Jeg sje það!“ svaraði Athos „En
þetta eru skikkanlegir borgarar, óvanir að fara með
byssu og þá líklega ekki sjerlega hæfnir“.
Í sama bili riðu af fjögur skot og kúlurnar smeltust
á múrvegginn alt í kring um Athos, engin þeirra
hitti hann. Um leið riðu af önnur fjögur skot og nú
var betur miðað. Dátarnir þrír fjellu allir og einn verkamaðurinn
særðist.
„Aðrar byssur, Grimaud!“ sagði Athos og stóð
enn í múrglufunni.
Grimaud hlýddi undir eins og enn riðu af fjögur
skot. Nú fjell undirforinginn og tveir verkamenn, en
hinir lögðu á flótta.
„Gerum útrás!“ hrópaði Athos.
Þeir fjelagar hlupu úr víginu og könnuðu valinn.
Þeir tóku byssur dátanna og sverð undirforingjans og
sneru aftur í vígið með þetta herfang, þegar þeir þóttust
vissir um, að hinir hjeldu áfram flóttanum.
„Hladdu byssurnar, Grimaud“, sagði Athos, „meðan
við ljúkum við máltíðina og tölum betur saman.
Nú, en hvað var jeg að segja? Jú, hún fór úr landi
og til Englands“.
„Hvað á hún að gera þangað?“ spurði d'Artagnan.
„Ráða Buckingham af dögum eða fá einhvern
til þess“.
„En sá níðingsskapur?“
„Ojæja!“ sagði Athos. „En það kemur mjer nú
annars ekkert við. Þegar þú ert búinn að þessu,
Grimaud, þá taktu sverð undirforingjans, festu á það
handþurku og skorðaðu það uppi á vígisveggnum svo
að upphlaupsmennirnir í La Roehelle geti sjeð, að hjer
er við konungholla menn að eiga“.
Grimaud hlýddi þegjandi eins og vant var og litlu
síðar blakti hinn hvíti fáni yfir þeim fjelögum. Frá
herbúðunum kvað við dynjandi fagnaðaróp.
„Hvað er þetta!“ sagði d'Artagnan. „Kemur þjer
ekkert við, hvort hún ræður Buckingham af dögum
eða lætur aðra gera það? Hertoginn er þó vinur okkar“.
„Hertoginn er Englendingur og á í ófriði við okkur.
Fyrir mjer má hún gera við hann hvað sem henni
sýnist. Jeg kæri mig ekki frekar um það, en þessa
tómu flösku“.
Athos fleygði frá sjer flösku, sem hann hjelt á og
var búinn að tæma í botn.
„Nei, hættu nú“, sagði d'Artagnan. „Jeg fyrirlæt
ekki Buckingham svona undir eins. Hann gaf okkur
svo ljómandi fallega hesta“.
„Og þessi dásamlegu reiðtýgi“, sagði Porthos.
„Og auk þess vill guð ekki dauða syndugs manns,
heldur að hann snúi sjer og lifi“, sagði Aramis.
„Amen“, sagði Athos. „Við getum talað betur um
það seinna, ef ykkur svo sýnist, en það sem mjer var
mest umhugað um, eins og þjer mun skiljast, d'Artagnan,
var að ná í brjefmiða frá þessari konu, sem
hún hafði herjað út úr kardínálanum. Með þennan
brjefmiða í höndum gat hún að ósekju ráðið niðurlögum
þínum og okkar allra ef til vill“.
„Þetta er þá reglulegur kvennskratti“, sagði Porthos
og fjekk sjer nýjan kjötbita.
„En þessi brjefmiði — hefur hún hann þá enn?“
spurði d'Artagnan.
„Nei, hann er nú kominn í mínar vörzlur, en
ekki skal jeg fullyrða, að jeg hafi fengið hann með
góðu, því að það væri ósatt mál“.
„Kæri Athos“, sagði d'Artagnan, „Jeg er nú hættur
að hafa tölu á því, hvað oft þú ert búinn að bjarga
lífi mínu.“
„Fórstu þá frá okkur til þess að ná fundi hennar?“
spurði Aramis.
„Já, það gerði jeg“.
„Hefurðu þennan brjefmiða kardínálans hjerna?“
spurði d'Artagnan.
„Já, hann er hjerna“, sagði Athos og tók miðann
upp úr vasa sínum.
D'Artagnan fletti honum sundur og var ærið skjálfhendur.
Á honum stóð eins og áður er sagt:
„Það er eftir minni skipun og í ríkisins þágu, að
handhafi þessa brjefs gerði það sem hún hefur gert.
3. desember 1627
Richelieu“.
„Þetta er reglulegt syndalausnarbrjef“, sagði
Aramis.
„Og það verðum við að rífa í sundur“, sagði
d'Artagnan. Honum fanst hann vera að lesa sinn
eigin dauðadóm.
„Nei, jeg held nú ekki“, sagði Athos. „Það verður
þvert á móti að geymast vandlega og jeg læt það
ekki fyrir nokkurt verð — ekki þó að það væri alþakið
gulli“.
„En hvað ætli hún taki til bragðs?“, sagði d'Artagnan.
„Nú skrifar hún líklega kardínálanum“, sagði Athos,
eins og ekkert væri um að vera, „að skyttuliðaþrælmenni,
Athos að nafni, hafi tekið af sjer vegabrjefið
með ofbeldi og leggur honum um leið það
heilræði, að sjá fyrir þessum kumpán og kunningjum
hans tveimur, Porthos og Aramis. Kardínálinn mun
þá minnast þess, að það eru sömu mennirnir, sem alt
af verða á vegi hans. Svo lætur hann varpa d'Artagnan
í fangelsi og sendir okkur þangað líka honum til
samlætis, svo honum leiðist ekki“.
„Ja-svei!“ sagði Porthos. „Mjer finst nú raunar
þetta of alvarlegt til þess að hafa það í flimtingum“.
„Jeg er heldur ekki að því“, sagði Athos.
„Á jeg að segja ykkur nokkuð?“ sagði Porthos. „Jeg
held að það væri minni synd að snúa þessa bansetta
Mylady úr hálsliðnum, en að strádrepa þessi Húgenottagrey,
sem ekki vinna annað til sakar en að syngja
á Frönsku sömu sálmana sem við syngjum á Latínu“.
„Hvernig lízt ábótanum á það?“ sagði Athos rólega.
„Jeg er á sama máli sem Porthos“, sagði Aramis.
„Og jeg líka“, sagði d'Artagnan.
„Jeg er feginn að hún er komin langt í burt“,
sagði Porthos. „Jeg skal játa, að jeg hef alt af verið
hálf áhyggjufullur út af henni“.
„Og jeg líka, hvort sem hún er á Frakklandi
eða Englandi“, sagði Athos.
„Jeg sömuleiðis, hvar sem hún er“, sagði d'Artagnan.
„En þú hafðir hana á valdi þínu, Athos“, sagði
Porthos. „Hvers vegna drektirðu henni ekki, kyrktir
hana eða hengdir? Þeir dauðu koma ekki aftur?“
„Ertu nú alveg viss um það? sagði Athos og
brosti einkennilega.
„Mjer dettur nokkuð í hug“, sagði d'Artagnan.
„Hvað er það ?“ spurðu skyttuliðarnir.
„Til vopna!“ hrópaði Grimaud.
Þeir fjelagar spruttu á fætur og gripu byssurnar.
Í þetta skipti voru það milli tuttugu og þrjátíu menn,
sem stefndu til vígisins, en nú voru engir verkamenn
þar á meðal, heldur dátar úr setuliðinu.
„Ættum víð ekki að snúa aftur til herbúðanna?“
sagði Porthos. „Mjer virðist þetta vera ofmikill
liðsmunur“.
„Það er ómöglegt af þremur ástæðum“, sagði
Athos. „Í fyrsta lagi er morgunverðinum ekki lokið enn,
í öðru lagi er ýmislegt fleira, sem við þurfum að ræða
og í þriðja lagi vantar enn þá tíu mínútur í klukkutímann“.
„Einmitt það, en við verðum þó að setja okkur
einhverjar varnarreglur“, sagði Aramis.
„Þær eru mjög svo einfaldar“, sagði Athos. „Við
hleypum af byssunum þegar óvinirnir koma í skotfæri.
Ef þeir halda samt áfram, skjótum við aftur og höldum
því áfram meðan við höfum hlaðnar byssur. Ef þeir
sem þá standa uppi af þeim, ætla sjer að gera áhlaup
á vígið, þá látum við þá koma fast að víginu og veltum
svo yfir þá allri þessari hlið múrveggsins, sem öll
rambar og riðar eftir sprenginguna“.
„Ágætt!“ sagði Porthos. „Það er sem jeg segi, Athos,
að þú ert fæddur og getinn hershöfðingi og kardínálinn
er hreinasti skussi í samanburði við þig, þó að hann
þykist nú hafa gott vit á hernaði“.
„Núnú, góðir hálsar“, sagði Athos. „Engin óþarfaskot,
skal jeg segja ykkur! Miðið vandlega, hver á
sinn mann“.
„Jeg er búinn að velja minn“, sagi d'Artagnan.
„Og jeg minn“, sagði Porthos.
„Jeg sömuleiðis“, sagði Aramis.
„Skjótið!“ skipaði Athos.
Skotin riðu öll af í einu og fjórir menn fjellu.
Í sama bili var gefið merki og dátarnir ruddust
fram á harða spretti. Skothríðin hjelzt úr víginu og
skeikaði hvergi, en dátarnir skeyttu því ekki, rjett eins
og þeir vissu hve fátt manna var fyrir til varnar.
Þegar dátarnir komu inn undir vígið stóðu tólf
eða fjórtán uppi af þeim. Var skotið á þá einu sinni
enn, en þeir hikuðu ekki að heldur. Hlupu þeir nú
ofan í vígisgryfjuna og fóru að klifra upp að múrglufunni.
„Svona-nú, kæru vinir“, sagði Athos. „Nú skulum
við vinna á þeim öllum í einu — niður með múrinn!“
Þeir notuðu byssurnar sem vogarstengur og ýttu
allir við múrnum ásamt Grimaud, en öll þessi hliðin
hallaðist út og riðaði, eins og áður er sagt. Alt í einu
valt múrinn um og fjell ofan í gryfjuna með ógurlegu
braki. Þeir heyrðu eitt samfelt angistaróp, þykkan
rykmökk lagði upp í loftið — og svo var alt búið!
„Ætli við höfum kramið þá alla í sundur?“
sagði Athos.
„Það lítur helzt út fyrir það“, sagði d'Artagnan.
„Nei“, sagði Porthos. „Þarna skjögra tveir eða
þrír burtu, allir illa til reika“.
„Það var sem honum sýndist. Fáeinir þessara
vesalings manna lögðu á flótta til borgarinnar eftir
víggröfinni, allir útataðir af for og blóði. Þetta voru
einu mennirnir, sem uppi stóðu af öllum flokknum.
Athos leit á úrið.
„Jæja drengir góðir“, sagði hann. „Nú höfum við
verið hjer einn klukkutíma og því unnið veðmálið,
en við getum vel verið dálitla stund enn, enda áttum
við eftir að heyra hvað það var, sem d'Artagnan
datt í hug“.
Að svo mæltu settist hann að því sem eftir var
af krásunum, jafn rólegur og vant var.
„Sem mjer datt í hug?“ sagði d'Artagnan.
„Já, þú sagðir að þjer hefði dottið nokkuð í hug“.
„Já, það er alveg satt — nú man jeg það! Jeg
fer til Englands í annað sinn til þess að ná fundi
Buckinghams“.
„Það gerir þú ekki, d'Artagnan“, sagði Athos.
„Vegna hvers? Þetta hef jeg þó áður gert“.
„Jú, en þá áttum við ekki í ófriði. Þá var
Buckingham landmaður okkar, en ekki fjandmaður.
Ef þú færir nú, mætti ef til vill telja það föðurlandssvik“.
Þessu gat d'Artagnan ekki mótmælt.
„En bíðum við“, sagði Porthos. „Jeg held líka,
að mjer hafi dottið nokkuð í hug“.
„Gott og vel! Látum oss heyra!“ sagði Aramis.
„Jeg bið herra de Tréville um fararleyfi og ber
eitthvað fyrir, en þær viðbárur verðið þið sjálfir að
finna, því að „mjer er ekki ment sú ljeð“, eins og
þar stendur. Mylady þekkir mig ekki, svo að jeg get
snuðrað í kringum hana, án þess að hana gruni neitt
og svo kyrki jeg hana ef jeg á annað borð næ tökum
á henni“.
„Skoðum til!“ sagði Athos. „Jeg, er ekki fjarri því,
að hallast að þessari uppástungu“.
„Ja-svei!“ sagði Aramis. „Vega að kvennmanni!
Nei-ónei! Mín uppástunga verður bezt“.
„Hver er hún?“ spurði Athos. Hann mat Aramis
altaf mikils.
„Við verðum að gera Drotningunni aðvart“.
„Allveg rjett!“ sögðu Porthos og d'Artagnan einum
rómi. „Þarna kom það — þetta er eini rjetti
vegurinn!“
„Gera drotningunni aðvart“, sagði Athos. „Hvernig
þá? Ekki höfum við neitt samband við hirðina og
getum engan sent til Parísar án þess að það verði
hljóðbært í herbúðunum. Hjeðan og til Parísar eru
níutíu mílur og við værum komnir í svartholið áður
en sá sendiboði væri komin til Angers[* Angsje.]“.
„Jeg gæti tekið að mjer að koma brjefi skilvíslega
til hennar Hátignar“ sagði Aramis og roðnaði. „Jeg
þekki áreiðanlega manneskju í Tours“.
Athos brosti.
„Þú vilt þá ekki aðhyllast þessa uppástungu,
Athos?“ spurði d'Artagnan.
„Jeg hafna henni ekki undir eins“, svaraði Athos,
„en jeg vil að eins benda Aramis á það, að hann getur
ekki farið burt úr herbúðunum og að engum nema
einhverjum okkar er trúandi fyrir þessu. Tveimur
tímum eftir að sá sendiboði væri farinn, mundu sporhundar
kardínálans kunna brjefið utan að, en bæði
þjer og þinni „áreiðanlegu manneskju“ vera varpað í
varðhald“.
„Að því ógleymdu“, sagð Porthos, „að drotningin
mundi sjálfsagt alt til vinna að bjarga Buckingham, en
kæra sig kollótta um okkur“.
„Þetta er alveg rjett athugað af Porthos“, sagði
d'Artagnan.
„Hana-nú!“ Athos. „Hvað gengur nú á í
borginni?“
„Þeir blása til útrásar“.
„Þeir senda nú sjálfsagt heilt herfylki á okkur“,
sagði Athos.
„Þú ætlast þó líklega ekki til, að við veitum heilu
herfylki viðnám“, sagði Porthos.
„Því ekki það?“ svaraði Athos. „Jeg er ágætlega
fyrirkallaður og væri til með að bjóða heilum
her byrgin ef við hefðum verið svo forsjálir að taka
meira vín með okkur“.
„Þarna kemur bumbuberinn!“ sagði d'Artagnan.
„Látum hann koma“, sagði Athos. „Það er stundarfjórðungs
gangur hjeðan og til borgarinnar og þá
jafnlangt þaðan og hingað, svo að við höfum nægan
tíma til að ljúka við ráðagerð okkar. Ef við förum
hjeðan nú, þá fáum við aldrei jafn hentugan stað til
skrafs og ráðagerða — og bíðum nú við! Nú datt
mjer líka nokkuð í hug — það langbezta af því öllu
saman“.
„Hvað var það?“
„Lofið mjer fyrst að gefa Grimaud afarnauðsynlegar
fyrirskipanir“.
Athos benti Grimaud að koma til sín.
„Heyrðu Grimaud“, sagði hann og benti á dauðu
skrokkana, sem voru alt í kringum þá. „Taktu
þessa fjelaga og raðaðu þeim upp við múrinn — láttu
hattana á þá og byssurnar í hendurnar á þeim“.
„Ó, þú mikli maður!“ sagði d'Artagnan. „Nú
skil jeg!“
„Hvað skilurðu?“ spurði Porthos.
„Skilur þú það, Grimaud?“ sagði Aramis.
Grimaud hneigði sig þegjandi.
„Við þurfum nú ekki annars við“, sagði Athos.
„Svo skulum við tala betur um mína uppástungu“.
„En jeg vildi gjarna geta skilið —“ sagði Porthos.
„Það er hreinasti óþarfi“.
„Jæja — hver er þín uppástunga, Athos?“ spurðu
þeir d'Artagnan og Aramis.
„Hefurðu ekki sagt mjer, d'Artagnan, að þessi
Mylady, þessi kvennskratti, ætti mág?“
„Jú, og hann þekki jeg vel. Jeg held að honum
sje ekkert sjerlega vel við mágkonu sína“.
„Það sakar ekki“, svaraði Athos. „Það væri jafnvel
enn betra, að hann hataðist við hana“.
„Jeg gæti bezt trúað að svo væri“.
„Jeg skil ekkert í þessu, sem Grimaud er að gera“,
sagði Porthos.
„Þegiðu Porthos“, sagði Aramis.
„Hvað heitir þessi mágur hennar?“
„Winter lávarður“.
„Hvar er hann staddur núna?“
„Hann sneri aftur til London undir eins og ófriðinum
laust á“.
„Nú-jæja! Þar er einmitt maðurinn, sem við þurfum
á að halda“, sagði Athos. „Við skulum gera honum
boð og láta hann vita, að mágkona hans ætli sjer
að drýgja morð og biðja hann að hafa vakandi auga
á henni. Það er eflaust til eitthvert betrunarhús í London
— þangað ætti hann að koma henni og þá megum
við vera rólegir“.
„Jú, þangað til að hún kemur aftur“, sagði d'Artagnan.
„Þú ert of heimtufrekur, d'Artagnan“, sagði Athos.
„Jeg hef ráðið þjer eins vel og jeg hef getað og jeg
skal játa, að jeg sje engin önnur ráð“.
„Jeg held þó, að jeg viti enn betra ráð“, sagði
Aramis. „Við skulum gera bæði drotningunni og
Winter lávarði aðvart, báðum í einu“.
„Jú en hvern getum við sent með brjefin til
Tours og London?“
„Jeg skal ábyrgjast Bazin“, sagði Aramis.
„Og jeg Planchet“, sagði d'Artagnan.
„Já, þetta er einmitt rjetta leiðin“, sagði Porthos.
„Við getum sent þjóna okkar, þó að við getum ekki
farið sjálfir úr herbúðunum“.
„Já, auðvitað“, sagði Aramis, „og svo skrifum
við brjefin í dag, fáum þjónunum ferðapeninga og
sendum þá af stað“.
„Ferðapeninga!“ sagði Athos. „Hafið þið nokkra
peninga?“
Þeir fjelagar litu hver á annan og dró heldur
niður í þeim.
„Gætið að!“ hrópaði d'Artagnan. „Jeg sje einhverja
svarta og rauða díla á hreyfingu þarna. Þú varst að
tala um heilt herfylki, Athos, en þetta er heill her!“
„Ja, svei mjer þá!“ sagði Athos. „Þarna koma
þeir og laumast þegjandi áfram — engar bumbur
barðar og enginn lúðraþytur. Ertu búinn að þessu,
Grimaud?“
Grimaud kinkaði kolli og benti á hina föllnu,
sem hann var búinn að reisa upp við múrinn í ýmsum
stellingum, suma með byssu um öxl, suma með byssuna
fram undan sjer og suma með brugðið sverð.
„Ágætt!“ sagði Athos. „Þetta hefurðu gert snildarlega!“
„Það má vel vera“, sagði Porthos, „en jeg skil
það bara ekki“.
„Við skulum nú fyrst komast hjeðan“, sagði
d'Artagnan, „svo skilurðu það kannske seinna“.
„Bíðið svo lítið við, drengir góðir — bara eitt
augnablik. Grimaud verður að hirða matarleifarnar“.
„Lítið á!“ sagði Aramis. „Nú eru svörtu og rauðu
dílarnir altaf að stækka og jeg verð að vera á sama
máli og d'Artagnan. Mjer finst ekki seinna vænna að
komast til herbúðanna“.
Nú-jæja — jeg er heldur ekkert að hafa á móti
því“. sagði Athos. „Við veðjuðum um einn klukkutíma
og nú er liðinn hálfur annar, svo að það er ekkert
út á það að setja. Komum þá herrar góðir — við
skulum nú fara!“
Grimaud var þegar lagður af stað með körfuna
og matarleifarnar og gengu þeir fjelagar nú spölkorn
á eftir honum.
„Nei, hvaða fjandans vitleysa er þetta!“ sagði
Athos alt í einu og nam staðar.
„Hefurðu gleymt nokkru?“ spurði Aramis.
„Fánanum, auðvitað! Það má ekki láta fánann lenda
í óvina höndum, þó að það sje nú ekki annað en
handþurka“.
Svo hljóp Athos inn í vígið aftur, stje upp á
múrinn eg tók fánann. Rochellebúarnir voru nú komnir
í skotmál og ljetu nú skothríðina dynja á þennan
mann sem virtist gera sjer leik að því að gera sig að
skotspæni þeirra. En það var eins og einhver „hulinn
verndarkraftur“ hlífði Athos, því að kúlunum rigndi
niður alt í kringum hann, en engin þeirra hitti hann.
Athos veifaði fánanum til herbúðanna, en sneri
baki við bæjarbúum. Gerðist nú gnýr mikill á báðar
hliðar — hróp og heiftarorg meðal óvinanna og dynjandi
fagnaðaróp fyrir framan herbúðirnar.
Nú skall á önnur skothríðin og þutu þrjár kúlur
gegnum handþurkuna svo að hún líktist nú reglulegum
gunnfána. Frá herbúðunum heyrðist hrópað:
„Niður af múrnum! Niður af múrnum!“
Athos stökk niður og gekk til fjelaga sinna og tóku
þeir honum tveim höndum, enda þóttust þeir hafa
heimt hann úr helju.
„Komdu nú, Athos“, sagði d'Artagnan. „Nú er
bezt að taka til fótanna! Við erum nú búnir að sjá
fyrir öllu nema peningunum, svo að það væri heimskulegt
að bíða hjer dauða síns“.
En Athos fór sjer að öllu hægt og fjekst ekki til
að greikka sporið, hvernig sem fjelagar hans ráku á
eftir honum, svo að þeir neyddust loks til að hægja á
sjer líka. Grimaud fór á undan með körfu sína og var
þegar kominn úr skotfæri.
Litlu síðar heyrðu þeir dynjandi skothríð.
„Hvað er nú?“ sagði Porthos. „Á hvað eru þeir
að skjóta? Jeg heyri engan kúlnaþyt og sje ekki nokkurn
mann“.
„Þeir eru að skjóta á þá föllnu“, sagði Athos.
„En þeir föllnu fara þó varla að svara skothríðinni“.
„Nei, vissulega gera þeir það ekki og þess vegna
halda hinir, að hjer sje um launsát að ræða, hætta að
skjóta og bera ráð sín saman. Svo senda þeir griðaboða
í vígið og þegar þeir loksins komast að, hvernig
í öllu liggur, verðum við komnir ríflega úr skotfæri.
Það er þess vegna óþarfi að hlaupa sig í spreng
og fá tak og lungnabólgu“.
„Hæhæ! Nú skil jeg loksins“, sagði Porthos
undrandi.
„Jæja — mikið var!“ sagði Athos og ypti öxlum.
Það sást nú til þeirra úr herbúðunum og var lostið
upp fagnaðarópi á móti þeim.
En loksins dundi á ný skothríð og í þetta skifti
þutu kúlurnar um eyrun á þeim fjelögum og klestust
á steinunum við fætur þeirra. Bæjarbúar höfðu nú tekið vígið.
„Skárri eru það klaufarnir!“ sagði Athos. „Hvað
marga skutum við af þeim?“
„Eitthvað tólf eða fjórtán“.
Og hvað marga krömdum við undir múrnum?“
„Átta eða tíu“.
„Og enginn okkar særður — ekki svo mikið sem
skeina á fingur! Jú, bíðum við!“
„Hvað er að hendinni á þjer, d'Artagnan? mjer
sýnist hún vera blóðug“.
„Það er ekki neitt“, sagði d'Artagnan“.
„Var það geigskot?“
„Ónei — ekki það einu sinni“.
„Hvað var það þá?“
„Það er bara svolítið fleiður“, sagði d'Artagnan.
„Jeg lenti með fingurinn á milli tveggja steina —
annar var í múrveggnum og hinn í hringnum mínum“.
„Svo fer þeim, sem ganga með demantshring“,
sagði Athos hæðnislega.
„Einmitt það!“ sagði Porthos. „Hefur hann demantshring?
Hvað ætli við sjeum þá að barma okkur út af
peningaleysi, fyrst að við höfum demant í fórum
okkar!“
„Það er hverju orði sannara“, sagði Aramis. „Vel
sje þjer, Porthos! Í þetta skifti datt þjer sannarlegt
snjallræði í hug“.
„Já, jeg hefði nú haldið það!“ sagði Porthos
hreykinn. „Ekki þarf annað en að selja hringinn“,
„Jú; en þetta er demantshringur drotningarinnar“,
sagði d'Artagnan.
„Þess heldur!“ sagði Athos. „Drotningin bjargar
Buckingham, elskhuga sínum — það er ekki nema
sanngjarnt. Og drotningin bjargar okkur vinum hans
— það er heldur ekki nema sanngjarnt. Við skulum
selja demantinn — eða hvað segir ábótinn? Porthos
er óþarft að spyrja. Hann er búinn að segja sitt álit“.
„Ja, mjer finst nú“, sagði Aramis og roðnaði, „að
þar sem d'Artagnan hefur ekki fengið hringinn hjá
ástmey sinni og hringurinn þar af leiðandi er ekki
neinn trygðapantur, þá sje honum heimilt að selja
hann“.
„Þú talar eins og sá vísi Salómon, kæri vin! Þín
skoðun er þá?“
„Að hringinn beri að selja“, sagði Aramis.
„Jæja, við skulum þá selja hringinn og ekki hafa
fleiri orð um það“, sagði d'Artagnan.
Skothríðin hjelt áfram, en þeir fjelagar voru nú
komnir úr skotfæri.
„Það mátti ekki seinna vera, að Porthos dytti
þetta snjallræði í hug, því að nú erum við þegar komnir
að herbúðunum“, sagði Athos. „En munið það nú
fjelagar góðir, að minnast ekki einu orði á þetta. Þarna
koma þeir á móti okkur og ætla heldur en ekki að
fagna okkur“.
Það var líka orð og að sönnu. Allur umsátursherinn
var kominn á kreik og höfðu rúm tvö þúsund
manns horft á þessa glæfraför, þótt enginn vissi aðaltilgang
hennar. Alstaðar glumdu og dundu við fagnaðarópin.
Busigny gekk fram, tók í höndina á Athos og
kannaðist við að veðmálið væri sjer tapað. Sama gerðu
riddarinn og Svissinn og síðan aðrir samherjar þeirra
fjelaga, hver af öðrum. Heillaóskir, handtök og faðmanir
skiftust á jafnframt því, sem hlegið var dátt að
borgarbúum. Varð af þessu slíkur glaumur, að kardínálinn
hjelt, að upphlaup hefði orðið í hernum og sendi
höfuðsmann lífvarðarliðanna, La Houdiuiére, til að
grenslast eftir, hverju þetta gengdi. Var honum sögð
öll sagan og sízt dregið úr, heldur aukið talsverðu við.
„Núnú, hvað er um að vera?“ spurði kardínálinn
þegar La Houdiuiére kom aftur.
„Jú, yðar Hágöfgi svaraði höfuðsmaðurinn. “Þrír
skyttuliðar og einn lífvarðarliði veðjuðu um það við
Busigny; að þeir skyldu borða morgunverð í Saint-Gervais-víginu.
Það gerðu þeir líka og meðan á máltíðinni
stóð vörðust þeir árásum fjandmannanna í tvo
klukkutíma og feldu þá að velli — jeg veit ekki
hvað marga“.
„Vitið þjer nöfnin á þessum skyttuliðum?“
„Já, yðar Hágöfgi“.
„Hvað heita þeir?“
„Þeir heita Athos, Porthos og Aramis“.
„Það grunaði mig, að það væru þeir þrír, en hvað
heitir sá fjórði?“
„D'Artagnan“.
„Það hjelt jeg líka. Hann er þá á ferðinni enn,
sá ungi maður! Nú-jæja! Þessa fjóra fjelaga þyrfti jeg
umfram alt að fá í mína þjónustu“.
Þetta sama kvöld átti kardínálinn tal við herra
de Tréville um þetta afreksverk, enda var það á hvers
manns vörum í herbúðunum. Tréville hafði söguna
frá hlutaðeigendum sjálfum og sagði kardínálanum hana
nú ítarlega og gleymdi ekki að geta um handþurkuna,
sem gerð var að gunnfána“.
„Það er ágætt, herra de Treville“, sagði kardínálinn.
„Mjer mundi vænt um þykja, ef þjer vilduð eftirláta
mjer handþurkuna. Jeg ætla að láta sauma í hana
þrjár gullnar liljur og gefa herfylki yðar hana fyrir
gunnfána“.
„Það væri ranglátt gagnvart lífvarðarliðunum, yðar
Hágöfgi“, sagði de Tréville. „D'Artagnan er ekki í
mínu herfylki, heldur des Essarts“.
„Jæja, takið þjer hann þá í yðar herfylki“, sagði
kardínálinn. „Það er líka ranglátt að þessir fjórir fullhugar
skuli ekki vera í sama herfylki, jafn samrýmdir
og þeir eru“.
Sama kvöldið tilkynti de Tréville d'Artagnan og
skyttuliðunum þremur þessa miklu nýjung og bauð
þeim öllum til miðdagsverðar hjá sjer daginn eftir.
D'Artagnan varð frá sjer numinn af fögnuði. Þetta
hafði lengi verið hans heitasta ósk. Þeir fjelagur hans
samglöddust honum innilega.
„Þetta var dásamlegt tiltæki af þjer, Athos“, sagði
d'Artagnan. „Við höfum bæði getið okkur góðan orðstír
og fengið tækifæri til að ræða alvarlegt og áríðandi
mál“.
„Og því getum við nú haldið áfram án þess að
vekja tortrygni annara“, sagði Athos. Því að nú er
vonandi, að hjeðan af verðum við álitnir vinir kardínálans!“
Sama kvöldið fann d'Artagnan herra des Essarts
að máli og sagði honum frá því, að hann væri nú
tekinn í skyttuliðið.
Des Essarts hafði mætur á d'Artagnan og bauðst
til að vera honum hjálplegur með útbúnað hans, því
að þessi breyting hafði nokkurn kostnað í för með sjer.
D'Artagnan afþakkaði það, en bað hann í þess
stað að verðleggja demantinn og koma honum í peninga
fyrir sig.
Morguninn eftir kom þjónn des Essarts með
peningapoka til d'Artagnans og voru í honum sjö
þúsund fránkar.
Það var borgunin fyrir demantshringinn Drotningarnaut.
XVIII.
Fjölskyldumálefni.
Athos fann nafnið á þessu málefni þeirra og kallaði
það fjölskyldumálefni. Kardínálinn hafði engan rjett til
þess að hlutast til um fjölskyldumálefni. Fjölskyldumálefni
koma öllum og engum við.
Aramis fann bezta úrræðið — það voru þjónarnir.
Porthos fann hjálparmeðalið — það var demantshringurinn.
D'Artagnan einum hafði ekkert hugkvæmst og
var hann þó löngum þeirra ráðsnjallastur, en það er
aðgætandi, að hugsunin um Mylady lamaði alt hans
sálarþrek.
Og þó er þetta ekki alveg rjett — d'Artagnan
fann ráð til þess að koma hringnum í peninga.
Miðdagsveizlan hjá herra de Tréville var einkar
skemtileg og bar d'Artagnan hinn nýja einkennisbúning
sinn. Hann var mjög svipaður Aramis á vöxt og
með því að Aramis hafði fengið talsverða peninga frá
„forleggjaranum“, eins og áður er sagt, þá ljet hann
sauma sjer tvo nýja einkennisbúninga og gaf d'Artagnan
annan. Mundi d'Artagnan nú þózt hafa fengið
uppfylling óska sinna ef umhugsunin um Mylady hefði
ekki varpað nokkrum skugga á fögnuð hans.
Að miðdagsverðinum loknum komu þeir fjelagar
sjer saman um að finnast hjá Athos til þess að
koma ráðagerð þeirra í framkvæmd. Var nú að eins
eftir að komast að niðurstöðu um þessi þrjú atriði:
Hvað skrifa ætti mági Mylady.
Hvað skrifa ætti þessari „áreiðanlegu manneskju“
í Tours.
Og hver þjónanna ætti að fara með brjefin.
Sjerhver þeirra mælti með sínum eigin þjóni.
Athos benti á hagmælsku Grimaud, sem væri alveg
óviðjafnanleg. Porthos hrósaði Mousqueton á hvert
reipi og kvað hann vera fjögra manna maka að afli. Aramis
fór lofsamlegum orðum um Bazin, fyrir hyggindi og
snarræði og þá dró d'Artagnan ekki af þegar hann
var að lýsa öllum hreystiverkum Planchets. Voru þeir
lengi að metast um þetta, en ekki er þörf að segja
frekar frá þeim umræðum.
„Sá sem við sendum, þarf helst að vera gæddur
öllum þessum mannkostum, sem upp hafa verið taldir“,
sagði Athos.
„Já, en hvar er hægt að fá slíkan mann?“
„Hann fæst hvergi“, svaraði Athos. „Við skulum
halda okkur við Grimaud“.
„Nei, Mousqueton heldur“.
„Jeg held því fram, að við eigum að senda Bazin“.
„Nei, við skulum senda Planchet, hann er hraustur
og hygginn og það eru þó strax tveir af umræddum
mannkostum“.
„Nú skal jeg segja ykkur nokkuð“, sagði Aramis.
„Það er ekki nóg að fá að vita hver þjóna okkar
sje þagmælskastur, sterkastur, hygnastur eða hraustastur
— fyrst af öllu verðum við að komast eftir, hver
þeirra sje fjegjarnastur“.
„Aramis hefur rjett að mæla“, sagði Athos. „Það
verður ávalt að byggja meira á göllum manna en kostum.
Þú ert djúpskygn sálfræðingur, herra ábóti“.
„Já, er ekki svo?“, sagði Aramis. „Við megum
ekki gleyma því, að fyrirætlanir okkar geta engu síður
mishepnast en hitt — og ef þær mishepnast, þá varðar
það ekki eingöngu líf þjónanna, heldur einnig — —“.
„Hafðu ekki svona hátt“, sagði Athos.
„Nei, rjett er það — þá varðar það ekki eingöngu
líf þjónanna, heldur einnig húsbænda þeirra. En eru
nú þjónar okkar svo ábyggilegir, að þeir sjeu fúsir til
að hætta lífi sínu okkar vegna? Naumast held jeg það“.
„Jeg þori næstum að ábyrgjast Planchet“, sagði
d'Artagnan.
„Einkum ef þú lofar honum góðri borgun“.
„Og samt er það ekki nægileg trygging“, sagði
Athos. „Þeir lofa hverju sem vera skal til þess að fá
peningana, en fellst svo hugur, þegar á hólminn er
komið, og gleyma öllum loforðum. Svo verða þeir
teknir höndum og píndir til sagna. Til þess að komast
til Englands verður að fara Frakkland á enda og
alstaðar eru útsendarar og njósnarmenn kardínálans.
Til þess að fá far með skipi verður að hafa vegabrjef.
Til þess að komast til London verður maður að kunna
ensku. Þessi för er ótal erfiðleikum bundin“.
„Það getur mjer ómögulega fundist“, sagði d'Artagnan,
því að honum var þetta áhugamál. „Jeg held
þvert á móti, að þetta sje ógnar auðvelt. Það leiðir af
sjálfu sjer, að ef við skýrum Winter lávarði sem greinilegast
frá fólskuverkum kardínálans — —“
„Ekki svona hátt!“ sagði Athos.
„ — ef við skrifum honum um leynibrögð kardínálans
og stjórnmálavafstur, þá verðum við bundnir á
hjól og steglur“, hvíslaði d'Artagnan. „Við megum
ómögulega gleyma því, að við ætlum að skrifa honum
um „fjölskyldumálefni“. Þú hefur sjálfur valið það orð,
Athos. Við skrifum honum í þeim tilgangi einum, að
hann aftri Mylady frá því að vinna okkur mein þegar
hún kemur til London og ættir þú að orða brjefið
eitthvað á þessa leið:
„Já, blessaður láttu okkur heyra“, sagði Aramis
og glotti við.
„Háttvirti, kæri vin — —“
„Það er afbragð, d'Artagnan. „Jeg verð að segja,
að þetta er ekki ólagleg byrjun“, sagði Athos. „Kæri
vin!“ Það eitt er nóg til þess, að þú verður bútaður
sundur lim fyrir lim, en ekki lagður í hjól og steglur“.
„Nú-jæja! Þá skrifa jeg bara: Háttvirti herra“.
„Þú getur líka eins vel skrifað herra lávarður“,
sagði Athos. Hann var alt af svo formfastur.
„Herra lávarður! Munið þjer eftir girta blettinum
bak við Luxembourg — —“
„Eigum við nú líka að fara að minnast á Luxembourg
í brjefinu? Það gæti skilist sem sneið til ekkjudrotningarinnar.
Það var annars ekki svo illa til fundið“,
sagði Athos.
„Jæja við skrifum þá bara: Herra lávarður!
Munið þjer nokkuð eftir girta blettinum, þar sem lífi
yðar var bjargað — —“
„Kæri d'Artagnan“, sagði Athos. „Þú ert og verður
afleitur brjefritari. „Þar sem lífi yðar var bjargað!“
En sú dæmalaus smekkleysa! Aðalsmenn eru ekki að
minnast á smágreiða, sem þeir hafa gert hver öðrum
— slíkt er móðgandi“.
„Þú ert óþolandi, Athos“, sagði d'Artagnan. Ef
þú þykist ætla að fara að kenna mjer að stíla sendibrjef,
þá hætti jeg við allar brjefaskriftir“.
„Það er líka það langrjettasta. Þjer er betur lagið
að fara með byssu og korða — það eru vopn við
þitt hæfi, en þjer er bezt að láta ábótann fara með
pennann. Hann kann að halda á honum“.
„Já, það skaltu gera“, sagði Porthos. „Fáðu Aramis
pennann. — hann getur skrifað ritgerðir á latínu,
hvað þá annað“.
„Jæja, látum svona vera“, sagði d'Artagnan.
Skrifa þú þá brjefið, Aramis, en stutt og gagnort verður
það að vera, skal jeg segja þjer“.
„Það skal jeg gjarnan gera“, sagði Aramis, „en þá
verðið þið að segja mjer alla málavöxtu. Mjer hefur
skilist á ýmsu, sem þið hafið látið í ljós, að þessi
mágkona sje mesta flagð, enda sannfærðist jeg um
það, þegar jeg varð áheyrandi að tali hennar við kardínálann“.
„Hafðu lægra, maður“, sagði Athos.
„En nánari atvik þekki jeg ekki“, hjelt Aramis
áfram.
„Og jeg ekki heldur“, sagði Porthos.
Athos og d'Artagnan litu hvor á annan. Athos
var nú orðinn fölari en hann átti að sjer og hugsaði
sig um stundarkorn. Hann gaf svo d'Artagnan til kynna,
að hann skyldi taka til máls.
„Um þá hlið málsins mætti skrifa á þessa leið“,
sagði d'Artagnan: „Herra lávarður! Mágkona yðar er
glæpakvendi og hefur ætlað sjer að ráða yður bana
til þess að erfa eigur yðar. En raunar gat hún aldrei
gifzt bróður yðar löglega, með því að hún átti mann
á Frakklandi og var — —“
D'Artagnan leit á Athos, eins og hann væri í vandræðum
með áframhaldið.
„— og var rekin burt af þeim manni sínum“,
bætti Athos við.
„Af því að hún var brennimerkt á annari öxlinni“,
hjelt d'Artagnan áfram.
„Þetta hlýtur að vera einhver fjarstæða“, sagði
Porthos. „Ætlaði hún að ráða mág sinn af dögum?“
„Já“.
„Og var hún gift áður?“ spurði Aramis.
„Já“.
„Og maður hennar komst að því, að hún var
brennimerkt á öxlinni?“ spurði Porthos.
„Já“.
Það var Athos, sem játaði öllum þessum spurningum.
„Hver hefur sjeð þetta brennimark?“
„D'Artagnan og jeg eða jeg og d'Artagnan, rjettara
sagt“, svaraði Athos.
„Og er þá hinn rjetti eiginmaður þessarar ófreskju
lifandi enn?“ spurði Aramis.
„Já hann er lifandi“.
„Ertu viss um það?“
„Já, jeg er það“.
Það sló öllu í þögn nokkra stund og hugsaði
hver sitt.
„Þetta er allra bezta brjefsefni“, sagði Athos loksins.
„Satt er það“, sagði Aramis, „en samt sem áður
er alls ekki vandalaust að semja brjefið sjálft. Það
mundi kosta sjálfan kanzlarann nokkra fyrirhöfn að
stíla brjef jafn einkennilegs efnis og er hann þó allvanur
að bókfæra ýmislegt. En hvað um það — hafið
nú hljótt um ykkur, því að nú fer jeg að skrifa“.
Aramis greip pennann, hugsaði sig um, skrifaði nokkrar
línur og las þær síðan upp, en þær voru svohljóðandi:
„Herra lávarður!
Þeim sem þessar línur skrifar, hefur veizt sá sómi
að eiga vopnaviðskifti við yður á girtum bletti við
Enfer-götuna. En þar sem þjer, alt frá þeim tíma,
hafið oftsinnis sýnt mjer þá velvild að kalla mig vin
yðar, þá er það blátt áfram skylda mín að launa
vinsemd yðar með því að leggja yður heilræði eitt.
Það hefur tvívegis legið við, að þjer hlytuð bana af
völdum kvennpersónu einnar, sem yður er nátengd og
þjer skoðið sem löglegan erfingja yðar af því að yður
er ókunnugt um, að hún var gift manni á Frakklandi
áður en hún giftist aftur á Englandi. En nú vofir ný
hætta yfir yður. Þessi kvennpersóna fór frá La Rochelle
í nótt sem leið áleiðis til Englands. Hafið gát á
henni, þegar hún kemur þangað, því að ætlunarverk
hennar er mikið og hræðilegt, en til þess að sannfæra
yður um, að hún láti ekki alt fyrir brjósti brenna,
þurfið þjer ekki annað en að skoða á henni vinstri
öxlina“.
„Þetta er fyrirtak!“ sagði Athos. „Þú skrifar eins
og hreinasti landritari, kæri Aramis, og Winter lávarður
verður nú var um sig ef þetta brjef kemst í hans hendur,
en jafnvel þótt kardínálinn næði í það, þá getur
enginn grunur fallið á okkur. En til þess að tryggja
okkur að þjónninn, sem við sendum, reyni ekki að
telja okkur trú um, að hann hafi komist alla leið til
London, þó að hann hafi kannske stöðvast á miðri
leið, þá er ráðlegast að borga honum ekki nema helming
fyrirfram og lofa honum hinum helmingnum þegar
hann komi aftur með svar. Hefurðu demantshringinn
enn?“
„Nei, en jeg hef það sem betra er“, svaraði
d'Artagnan „og það er andvirði hans“.
Hann fleygði peningapokanum á borðið. Aramis
leit upp, þegar hann heyrði glamra í gullinu, Porthos
hrökk við, en Athos brá sjer hvergi.
„Hvað er mikið í pokanum?“ spurði hann.
„Sjö þúsund fránkar í gulli“.
„Sjö þúsund fránkar!“ sagði Porthos. „Var þetta
demantskríli sjö þúsund fránka virði?“
„Svo er að sjá fyrst að þeir liggja þarna á borðinu“,
sagði Athos.
„En við gleymum drotníngunni“, sagði d'Artagnan.
„Við skulum nú fara að hugsa eitthvað fyrir
honum Buckingham hennar — minna á hún þó
ekki skilið af okkur“.
„Það er alveg satt“, sagði Athos. „en aðallega
verður Aramis að sjá fyrir því“.
„Nú - og hvað á jeg þá að gera?“ spurði Aramis.
„Þú verður að skrifa þessari „áreiðanlegu manneskju“
í Tours, sem þú segist þekkja“.
Aramis greip pennann aftur, hugsaði sig um og skrifaði
og las síðan upp eftirfarandi línur:
„Kæra frænka! — —“
„Það er svo!“ greip Athos fram í. „Er þessi
„áreiðanlega manneskja“ frænka þín?“
„Já, holdborin frænka mín“, svaraði Aramis.
„Jæja, látum svo vera — hvað kemur svo?“
„Hans Hágöfgi kardínálinn, sem jeg bið forsjónina
að vernda Frakklandi til blessunar og óvinum þess
til tortímingar — hann er nú í þann vegin að sigrast
á hinum þverúðarfullu trúvillingum í La Rochelle,
því að sennilega mun enski hjálparflotinn ekki dirfast
að koma hjer undir land. Jeg gæti líka bezt trúað því
— eða jeg þori að fullyrða það, rjettara sagt, að
óvæntur og afdrifaríkur viðburður muni gera það að
verkum, að herra Buckingham komist ekki frá Englandi.
Kardínálinn er sá mesti stjórnvitringur, sem
nokkru sinni hefur uppi verið og hans líki mun tæplega
til verða á ókomnum öldum. Segðu systur þinni
þessi gleði tíðindi. Mig dreymdi ekki alls fyrir löngu,
að þessi bannsettur Englendingur væri af dögum ráðinn,
annaðhvort með rýtingi eða eitri, jeg man ekki
hvort heldur var. En jeg man fyrir víst, að mig
dreymdi, að hann væri dauður og þú veizt, hvað jeg er
berdreyminn. Jeg mun bráðlega koma til þín aftur“.
„Þetta er stórágætt!“ sagði Athos. „Þú ert allra
skálda æðstur og mestur, kæri Aramis. Orð þín eru
dul sem goðasvör og jafn sönn sem evangelíið. Þá er
nú bara eftir að skrifa utan á“.
„Það en nú hægur vandi“, sagði Aramis, lagði
brjefið saman og skrifaði:
„Ungfrú Michon, saumakona í Tours“.
Hinir litu hver á annan og hlóu — þeir voru
jafnvísir eftir sem áður.
„Væntanlega skilst ykkur það nú“, sagði Aramis,
„að enginn annar en Bazin getur flutt þetta brjef til
Tours. Frænka mín þekkir Bazin og trúir honum, en
engum öðrum og auk þess er Bazin jafn fjegjarn sem
fróður. Meðal annars er hann sögufróður vel og veit
að Síxtus fimti var svínahirðir áður en hann varð
páfi og fyrst að hann ætlar sjer að gerast kirkjunnar
þjónn um leið og jeg, þá er ekki loku fyrir það skotið,
að hann verði einhvern tíma páfi eða að minsta kosti
kardínáli. Það er því auðsætt að maður, sem stefnir
jafn hátt, lætur ekkert aftra sjer og mundi fyr láta lífið
en ljóstra nokkru upp, ef svo illa tækist til, að hann
yrði handsamaður“.
„Nú — jæja,“ sagði d'Artagnan. „Sendið þá Bazin
til Tours en látið mig senda Planchet til London.
Mylady ljet einu sinni lúberja hann og fleygja honum
á dyr og Planchet er ekki svo gerður, að hann gleymi
þess háttar. Jeg skal ábyrgjast, að ef hann sjer sjer
nokkurt færi á að hefna sín, þá lætur hann fyr skera
sig í stykki, en að hann sleppi því tækifæri. Taktu
þetta mál að þjer, Aramis, hvað Tours snertir, en
láttu mig eiga við London og jeg bið ykkur enn
sem fyrri að láta Planchet fara. Hann hefur komið
til London áður ásamt mjer og getur vel sagt á Ensku:
London, sir, if you please og My master Lord d'Artagnan
— en það er kappnóg til þess að hann geti
komist leiðar sinnar fram og aftur“.
„Ef við fastráðum þetta“, sagði Athos, „þá getum
við látið Planchet fá sjö hundruð fránka til burtfararinnar
og aðra sjö hundruð til heimfararinnar og Bazin
tvenn þrjú hundruð í sama skyni. Þá eru eftir fimm
þúsund fránkar. Þar af tekur hver okkar eitt þúsund
fránka í sínar eigin þarfir og verða þá eitt þúsund
fránkar afgangs, sem bezt er að láta ábótann geyma,
svo að hægt sje að grípa til þeirra, þegar nauðsyn
krefur. Viljið þið fallast á þetta?“
„Kæri Athos! Þú talar eins og hinn fjölvitri Nestor“,
sagði Aramis,
„Þá er þetta útkljáð“, sagði Athos, „og við látum
þá Planchet og Bazin fara. Sannast að segja kemur
mjer líka bezt að hafa Grimaud hjá mjer, því að
hann er orðin vanur öllum mínum tiktúrum. Gærdagurinn
reyndi líka mikið á hann, svo að það er ekki
að vita nema að þessi ferð hefði gert út af við minn
trúa þjón“.
Planchet var nú kallaður inn og tók við fyrirskipunum
sínum, en d'Artagnan hafði þegar gert
honum aðvart um, hvað til stæði og við það tækifæri,
brýnt fyrir honum, hver sómi þetta væri honum, því
næst minst á borgina og að lokum á hættur þær og
erfiðleika, sem búast mætti við á þessari glæfraför.
„Jeg get falið brjefið undir fóðrinu á treyjunni
minni“, sagði Planehet, „og verði jeg handsamaður,
þá gleypi jeg það“.
„En þá geturðu ekki lokið erindi þínu sagði
d'Artagnan.
„Látið mig fá afrit af brjefinu í kvöld og svo læri
jeg það utan að til morguns“.
„Þú færð átta daga til að komast á ákvörðunarstaðinn“,
sagði d'Artagnan „og jafn langan tíma til
heimfararinnar, en verðirðu ekki kominn hingað aftur
klukkan átta að kvöldi sextánda dags, þá færðu enga
borgun, enda þótt koma þín dragist ekki nema um
fimm mínútur“.
„Þá verðið þjer að kaupa úr handa mjer“, sagði
Planchet.
„Þú mátt hafa þetta“, sagði Athos og fjekk honum
sitt eigið úr. „Vertu nú bæði hraustur og harðfylginn
og mundu það, að ef þú talar af þjer eða ljóstrar
einhverju upp, þá varðar það lífi húsbónda þíns, en hann
treystir þjer svo vel, að hann vill ábyrgjast þig. Gleymdu
því heldur ekki, að ef d'Artagnan hendir nokkur ógæfa
fyrir þínar aðgerðir, þá skal jeg rista þig á hol“.
„Og jeg skal flá þig lifandi“, sagði Porthos og
ranghvolfdi augunum.
„Jeg skal steikja þig yfir hægum eldi, eins og
villimenn fara með fjandmenn sína“, sagði Aramis ofur
rólega.
Planchet veinaði undan öllum þessum ósköpum
og fór að gráta, en ekki er gott að segja, hvort það
var af ótta við allar þessar gífurlegu hótanir, eða þá
af hinu, að hann komst við af þessari dæmalausu einingu
og samheldni þeirra fjelaga.
„Þeir tala svona, Planchet, að eins vegna þess, að
þeir vilja þjer vel“, sagði d'Artagnan og faðmaði
Planchet að sjer. „Í rauninni er þeim öllum vel við þig“.
„Annaðhvort lýk jeg erindi mínu eða að jeg læt
skera mig í stykki“, sagði Planchet. „En verði jeg
skorin í stykki, þá megið þið vera vissir um, að ekkert
af þeim stykkjum mun ljóstra neinu upp“.
Þeir ákváðu nú að Planchet skyldi leggja af stað
klukkan átta morguninn eftir til þess að hann gæti
lært brjefið utan að um nóttina, eins og hann sjálfur sagði.
D'Artagnan var í raun rjettri vel til Buckinghams
og vjek hann því Planchet afsíðis þegar hann var
ferðbúinn morguninn eftir og sagði við hann:
„Þegar þú ert búinn að skila Winter lávarði brjefinu
og hann búinn að lesa það, þá skaltu segja við
hann: Hafið einnig gát á hertoganum af Buckingham,
því að honum eru búin fjörráð. Þetta sem jeg bið þig
nú fyrir, Planchet, er svo þýðingarmikið, að jeg hefi
ekki einu sinni viljað trúa fjelögum mínum fyrir því
og mundi ekki fá þjer neitt skriflegt því viðvíkjandi
þó að mjer væri boðin höfuðsmannsstaða“.
„Verið ókvíðinn, herra“, sagði Planchet. „Þjer
megið reiða yður á mig“.
Að svo mæltu þeysti Planchet af stað á ágætis
hesti, sem hann átti að ríða fyrstu tuttugu mílurnar,
en ferðast með póstum úr því. Var hann hinn vonbezti
um ferð sína, en þó hálf hugsandi út af hinum
hræðilegu hótunum skyttuliðanna.
Bazin lagði af stað til Tours daginn eftir. Voru
honum ætlaðir átta dagar til ferðarinnar fram og aftur.
Þeir fjelagar gáfu nákvæmar gætur að öllu, sem
við bar, meðan þjónar þeirra voru fjarverandi. Þeir
voru sjer úti um alls konar frjettir, athuguðu kardínálann
í laumi og reyndu með öllu móti að komast
fyrir, hvaða tíðindi hraðboðar hans höfðu að færa
honum. Greip þá stundum óviðráðanleg hræðsla, ef
hastarlega var kallað á þá til herþjónustunnar. Auk
þess urðu þeir sífelt að vera varir um sig, því að alt
af stóð Mylady fyrir hugskotssjónum þeirra eins og
einhver ógnandi vofa, sem aldrei ljet þá hafa neinn frið.
Að morgni áttunda dags kom Bazin aftur, heill á
húfi og gekk inn í veitingahús Parpaillots, þar sem
þeir fjelagar sátu að morgunverði.
„Hjer kemur svarið frá frænku yðar, herra Aramis“,
sagði hann. Þeir fjelagar urðu heldur en ekki glaðir á
svip. Nú var þá nokkur hluti áhugamáls þeirra til lykta
leiddur, þótt ekki væri það nema auðveldasti hlutinn.
Aramis tók við brjefinu og leit á og var utanáskriftin
harla viðvaningsleg.
„Nei, þetta er ótækt“, sagði hann hlægjandi.
„Aumingja frænka mín getur aldrei lært að draga til
stafs, svo nokkur mynd sje á“.
„Hvað eigið þjer við — aumingja frænka yðar?“
spurði Svissinn, sem var að skrafa við þá fjelaga þegar
Bazin kom með brjefið.
„Mikil ósköp!“ svaraði Aramis. „Það er bara
saumakona, sem mjer þótti einu sinni mjög vænt um
og jeg hef beðið að senda mjer línu við og við“.
„Einmitt það! Ef hún er eins stórmyndarleg og
stafirnir í utanáskriftinni, þá er hún ekkert smásmíði“,
sagði Svissinn og hló.
Aramis las brjefið og fjekk Athos það.
„Sjáðu, hvað hún skrifar“, sagði hann.
Athos leit á brjefið og las það svo upphátt. Það
var svohljóðandi:
„Kæri frændi!
Við systurnar kunnum vel að ráða drauma, en
annars stendur okkur hálfgerður stuggur af þeim. Jeg
vona samt, að um draum þinn megi með sanni segja:
ekki er mark að draumum. Vertu nú sæll og líði þjer
vel og láttu okkur frjetta eitthvað af þjer við og við.
Aglaé Michon“.
„Hvaða draum er hún að tala um ?“ spurði riddarinn
og færði sig nær meðan brjefið var lesið upp.
„Já, hvaða draumur er það? spurði Svissinn líka.
„Sussu-sussu!“ sagði Aramis. „Það er draumur, sem
mig dreymdi einu sinni og jeg sagði henni frá“.
„Draumur — ekki nema það þó!“ sagði Svissinn.
„Mig dreymir aldrei neitt!“
„Jæja, gott eigið þjer“, sagði Athos. „Jeg vildi að
jeg gæti sagt það sama“.
„Nei, aldrei!“ endurtók Svissinn og þótti vænt
um, að hann var öfundaður af einhverju. „Aldrei
nokkurn tíma — það vill ekki til!“
D'Artagnan sá nú að Athos stóð upp. Gerði hann
þá slíkt hið sama og gengu þeir svo út, en Porthos
og Aramis sátu kyrrir eftir.
Bazin fór líka heim til sín og fleygði sjer á hálmdyngju
og hann var þeim mun hugmyndaríkari en
Svissinn, að hann dreymdi, að Aramis væri orðinn
páfi og væri að láta á hann kardínálahattinn.
Að vísu voru þeir fjelagar mjög svo glaðir yfir
því, hve greiðlega Bazin hafði gengið erindi sitt, en
þó voru þeir afar áhyggjufullir út af því, hvernig
Planchet mundi reiða af. „Langt finst þeim sem búinn
bíður“ og d'Artagnan hefði verið til með að veðja
um það, að í sólarhring væru 36 tímar, eins og maðurinn
sagði. Hann hugsaði ekkert út í það, hvað skip
eru oft lengi á leiðinni og hann gerði alt of mikið úr
áhrifum og yfirburðum Mylady. Honum fanst hún
vera einhver óvættur úr myrkheimum, hann hrökk við,
hvað lítinn hávaða, sem hann heyrði og ímyndaði
sjer, að nú kæmi einhver að taka sig höndum, eða
að nú yrði Planchet leiddur í fjötrum fram fyrir sig
og fjelaga sína. Þar við bættist að traust hans á Planchet
þverraði dag frá degi og loks urðu þeir Porthos
og Aramis jafn áhyggjufullir og órólegir og hann. Athos
var sá eini, sem hvergi brá sjer, en var alt af jafn
stiltur og rólegur. Skyldi enginn sjá á honum, að nokkur
hætta væri á ferðum.
Einkum kvað þó að órósemi d'Artagnans og hinna
tveggja sextánda daginn eftir burtför Planchets. Þeir
eirðu hvergi en ráfuðu fram og aftur eins og vofur á
veginum, sem Planchet hlaut að fara um.
„Það mætti ætla að þið væruð ístöðulausir krakkar
en engir karlmenn, fyrst að þið látið eina konukind
hræða ykkur svona“, sagði Athos. „Hvaða hætta
er það þá, sem helzt vofir yfir okkur? Óttist þið að
verða hneptir í varðhald? Nú-jájá! Einhver verður til
þess að bjarga okkur þaðan — eða svo reyndist það
með frú Bonacieux. Eruð þið hræddir um, að höfuðið
fjúki af ykkur? Það eigum við á hættu dags daglega
í víggröfunum. Við getum fengið kúlu í lappirnar, hve
nær sem vera skal og jeg er viss um, að það er miklu
meiri sársauki að láta taka af sjer fót heldur en að
láta böðulinn stýfa af sjer hausinn. Verið því ókvíðnir.
Planchet verður kominn aftur eftir tvo eða fjóra eða í
mesta lagi sex tíma. Því lofaði hann og jeg treysti loforði
hans, því að hann virðist vera allra bezti piltur“.
„En ef hann kemur nú ekki?“ sagði d'Artagnan.
„Ef hann kemur ekki, þá er það vegna þess, að
eitthvað tefur hann. Það er alt og sumt. Hann getur
hafa dottið af baki og meitt sig, það getur eitthvað
hafa viljað honum til á sjóleiðinni og hann getur hafa
veikst. Það verður alt af að gera ráð fyrir einhverjum
tilviljunum. Lífið er ein samanhangandi keðja af tilviljunum
og ýmsum óþægindum, sem vitur maður
brosir að og lætur sig engu varða. Verið skynsamir
eins og jeg, vinir góðir. Setjist að sumbli og tæmið
glösin. Lífið er lang bjartast álitum þegar horft er á
það gegnum freyðandi kampavínsglas“.
„Þetta er nú alt saman gott og blessað“, sagði
d'Artagnan, „en mjer er nú farið að leiðast að vera
alt af síhræddur um, að hver víndropi, sem jeg drekk,
kunni ef til vill að vera kominn úr vínkjallara Mylady“.
„Það er erfitt að gera þjer til hæfis“, sagði Athos.
Hún er þó fríðleikskona!“
„Ætli að hún hafi verið brennimerkt vegna fríðleikans!“
sagði Porthos og hló hrottalega.
Athos hrökk við, strauk hendinni um ennið og
spratt á fætur.
Loks leið þessi dagur að kvöldi eins og aðrir
dagar. Veitingastaðirnir fyltust af gestum. Athos hafði
sína peningafúlgu á sjer og sat kyr í veitingahúsi Parpaillots
og hreyfði sig hvergi. Busigny hafði veitt þeim
ágætan miðdagsverð, eins og umtalað var og þar hitti
Athos hæfilegan meðspilara, þar sem hann var. Þegar
klukkan sló sjö, sátu þeir að spilum, eins og þeir voru
vanir. Næturvarðflokkurinn gekk fram hjá og klukkan
hálf átta var kvöldbumban barin.
„Nú er úti um okkur“, hvíslaði d'Artagnan að
Athos.
„Já, spilið er tapað“, svaraði Athos rólega, greip
fjóra gulldali úr vasa sínum og fleygði þeim á borðið.
„Nú heyrist til kvöldbumbunnar, svo að það er bezt
að fara að komast í rúmið. Góða nótt, herrar góðir“.
Athos gekk út úr veitingahúsinu og d'Artagnan
með honum. Þeir Aramis og Porthos leiddust á eftir.
Aramis hafði yfir sálmvers en Porthos reitti skeggið.
Þá brá fyrir einhverjum skugga í kvölddimmunni,
sem d'Artagnan fanst hann bera kensl á — og því
næst heyrðist rödd, sem hann kannaðist vel við.
„Jeg kem hjerna með kuflinn yðar, herra“,
sagði röddin. „Það er hálfkalt í kvöld“.
„Planchet!“ hrópaði d'Artagnan frá sjer numinn af
fögnuði.
„Planchet!“ endurtóku þeir, Porthos og Aramis.
„Jú, auðvitað er það Planchet“, sagði Athos. „Finst
ykkur það svo undarlegt? Hann lofaði að koma aftur
klukkan átta og nú er hún að slá. Vel sje þjer, Planchet!
Þú stendur við orð þín og ef þú yfirgefur húsbónda
þinn einhvern tíma, þá skaltu koma til mín.
Þú skalt ávalt eiga vísan verustað hjá mjer“.
„Nei, jeg yfirgef aldrei húsbónda minn“, svaraði
Planchet.
D'Artagnan varð nú var við, að brjefmiða var
stungið í lófa hans. Hann langaði til að faðma Planchet
að sjer, eins og hann gerði þegar hann fór, en
hann stilli sig um það, af því að það hefði vakið athygli
þeirra, sem fram hjá gengu.
„Jeg er búinn að fá svarið“, sagði hann við Athos
og hina fjelaga sína.
„Það er ágætt“, sagði Athos. „Við skulum fara
heim og lesa það“.
D'Artagnan iðaði allur af óþolinmæði og vildi
hraða sjer sem mest, en Athos þreif um handlegg
hans, svo að hann varð að hægja á sjer.
Þeir gengu inn í tjaldið og kveyktu ljós, en Planchet
hjelt vörð við dyrnar, til þess að enginn óviðkomandi
skyldi ónáða þá. D'Artagnan braut upp hið eftirþráða
brjef með skjálfandi hendi.
Í því stóðu að eins þessi fjögur orð:
„Thank you — be easy! Þakka fyrir — verið ókvíðnir!“
Athos tók brjefið, hjelt því að ljósinu þangað til
kviknað var í því og fleygði því ekki fyr en það var
brunnið til ösku. Því næst kallaði hann á Planchet.
„Nú geturðu fengið þessa sjö hundruð fránka“,
sagði hann, „en annars var nú ekki hundrað í hættunni
fyrir þig að koma bjefinu til skila“.
„Jeg varð nú samt að neyta ýmsra bragða til að
fela það“, svaraði Planchet.
„Blessaður, segðu okkur eitthvað af því“, sagði
d'Artagnan.
„Það er nú löng saga að segja frá því“.
„Hann hefur rjett að mæla“, sagði Athos, „Það
er orðið framorðið og ekki vert að við látum ljós loga
lengur en aðrir. Það gæti vakið athygli“.
„Við skulum þá fara að hátta“, sagði d'Artagnan.
„Sofðu rótt, Planchet!“
„Það verður þá í fyrsta sinn á sextán sólarhringum“.
„Sama get jeg sagt“, sagði d'Artagnan.
„Jeg líka“, sagði Porthos.
„Jeg sömuleiðis“, sagði Aramis.
„Og ef satt skal segja“, sagði Athos loksins, „þá
get jeg vel tekið undir og sagt: Og jeg líka!“
XIX.
Ei má sköpum renna.
Mylady ljet eins og hún væri hamstola og hótaði
að fleygja sjer í sjóinn og synda til lands. Hún bólgnaði
af reiði þegar hún hugsaði um móðganir d'Artagnans
og hótanir Athos — og nú varð hún þar á
ofan að fara af landi burt án þess að geta hefnt sín!
Loks þoldi hún ekki mátið lengur og sárbændi skipstjórann
að snúa við og hleypa sjer á land, en því
neitaði skipstjóri afdráttarlaust, enda var hann eins og
milli tveggja elda, þar sem honum stóð ótti af Frökkum
á aðra hliðina og enskum beitiskipum á hina. En
með því að kardínálinn hafði sjerstaklega beðið hann
fyrir Mylady, þá lofaði hann henni því, að hann skyldi
skjóta henni á land í einhverri höfn í Bretagne, t.d.
í Lorient eða Brest, ef veður leyfði og Frakkar hindruðu
það ekki, en nú var hrakviðri og mótbyr og gengu
sjóir yfir skipið. Það var fyrst níu dögum eftir burtförina
frá Charente að Mylady sá bláma fyrir ströndinni
á Finistére og var þá orðin vesul og máttfarin af
gremju og ferðavolki.
Henni taldist svo til, að ef hún ljeti setja sig á
land þarna, þá yrði hún að minsta kosti þrjá daga að
komast til kardínálans aftur að viðbættum landgöngudeginum,
eða fjóra daga alls og þegar þar við bættust
níu dagar, sem liðnir voru, þá yrðu það samtals þrettán
dagar, sem færu til ónýtis — en hvað gat gerzt í
London allan þann tíma? Auk þess yrði kardínálinn
að sjálfsögðu bálreiður ef hún sneri aftur og fúsari til
að hlusta á ákærur á hana sjálfa heldur en þær ákærur,
sem hún bæri á aðra. Ljet hún því ekki á neinu
bera þegar skipið fór fram hjá Lorient og Brest, enda
varaðist skipstjóri að segja henni, hvar þau væru stödd.
Mylady hjelt þá ferðinni áfram og kom til Portmouth
sama daginn, sem Planchet tók sjer far þaðan á heimleið
til Frakklands aftur.
Það var hátíðabragur á borginni allri. Fjögur stærðarskip
voru nýhlaupin af stokkunum og fremst á
bryggjunni stóð maður í afarskrautlegum einkennisbúningi,
tilsettum dýrindis gimsteinum með fjaðrahatt
á höfði. Maður þessi var hertoginn af Buckingham,
en hjá honum stóðu herforingjar, næstum eins skrautbúnir
og hann sjálfur.
Þetta var óvenju fagur vetrardagur, svo að jafnvel
á Englandi sást sólin í sinni dýrð. Sjálfur ljósgjafinn
hnje að Ægi eins og gullroðinn hnöttur og varpaði
ljómandi purpurageislum yfir himin og haf, en gluggarnir
í húsum borgarinnar glitruðu eins og eldbjarma
slæi á þá. Mylady andaði að sjer hressandi sjóloftinu
og horfði á hin voldugu varnarvirki, sem henni
var falið að eyðileggja. Henni varð ósjálfrátt hugsað
til Júdítar, hinnar mikilátu og hugdjörfu konu, er læddist
í herbúðir Assýra og sá þar ógrynni hermanna,
vopna, hesta og hervagna og vissi að hún þurfti ekki
annað en að rjetta út hönd sína til að tortíma því öllu.
Skipið leitaði hafnar. En rjett í því, að varpa
skyldi akkerum, kom þar að alvopnuð snekkja — auðsjáanlega
strandvörzluskip. Var báti skotið út frá snekkjunni
og sátu í honum liðsforingi, bátsmaður og átta
ræðarar. Báturinn lagði að skipinu og gekk liðsforinginn
einn á þiljur upp. Var honum tekið þar sem tign
hans sómdi.
Liðsforinginn talaði stundarkorn við skipstjóra og
sýndi honum skjöl nokkur, sem hann hafði meðferðis. Var
þá öllum, sem á skipinu voru, hásetum jafnt sem farþegum,
sagt að koma tafarlaust á þiljur upp.
Jafnskjótt sem allir voru á þiljur komnir, spurði
liðsforinginn skipstjóra hátt og snjalt, hvaðan skipið
kæmi, hverja leið það hefði farið og hvort það hefði
komið nokkurstaðar við á leiðinni. Skipstjóri svaraði
öllum þessum spurningum greiðlega. Fór þá liðsforinginn
að kanna skipshöfnina, mann fyrir mann. Hann
staðnæmdist allra snöggvast frammi fyrir Mylady,
horfði grant á hana, en sagði ekki aukatekið orð.
Hann gekk til skipstjóra aftur, talaði við hann í
hálfum hljóðum og gaf því næst fyrirskipun um seglahögun,
rjett eins og hann væri yfirmaður skipsins.
Þeirri fyrirskipun var tafalaust hlýtt. Skipið tók aftur
til skriðar, snekkjan sigldi því jafnhliða með ógnandi
fallbyssum og báturinn fór á eftir í varsímanum.
Þegar liðsforinginn staðnæmdist frammi fyrir
Mylady og virti hana fyrir sjer, sveikst hún heldur
ekki um að athuga hann vel og rækilega. Kona þessi
var leikin í því að sjá á svip manna, hvað í þeim
bjó og hvort hún gæti notað þá í sínar þarfir og voru
þeir færri, sem stóðust augnaráð hennar — en í þetta
skifti brást henni bogalistin. Liðsforingi þessi var hálfþrítugur
á að gizka, fölur í andliti og lágu augun djúpt.
Hann var munnfríður og þó fremur varaþunnur. Hakan
heldur skörp og þykir það yfirleitt bera vott um
viljaþrek, en meðal Englendinga er það oft og tíðum
þráa og þrjózkumerki. Ennið hallaðist lítið eitt, er oft
þykir einkenna skáld og hugsjónamenn og herskáa.
Hárið var snögt og grisið og skegg sömuleiðis, dökkjarpt
á lit og blæfagurt, svipur hans vandráðinn og
helzt ekkert eftir honum að dæma.
Það var liðið langt fram á kvöld, þegar þau komust
í höfn og skollin á úðaþoka, sem gerði myrkrið
enn tilfinnanlegra og myndaði „rosabauga“ um öll ljós.
Það fór kuldahrollur um Mylady, þó að hún væri
annars engin kuldakreista.
Liðsforinginn ljet bera farangur hennar ofan í bátinn
og bað hana að stíga í hann.
Mylady horfi á hann hálfefablandin.
„Með leyfi að spyrja — hver eruð þjer annars,
sem látið yður svona ant um mig?“ spurði hún eftir nokkra
umhugsun.
„Það getið þjer sjeð á einkennisbúningi mínum“,
svaraði hann. „Jeg er liðsforingi í enska sjóhernum.
„Eru liðsforingjar í enska sjóhernum vanir að
sýna löndum sínum, þótt konur sjeu, slíka umhyggju,
þegar þeir koma í enska höfn og nær umhyggjusemi
þeirra svo langt, að þeir fylgi þeim á land?“
„Já, Mylady. En það má fremur kallast varasemi
en umhyggjusemi. Á þessum ófriðartímum er öllum aðkomumönnum
vísað til ákveðins gistihúss, svo að stjórnin
geti haft tilsjón með þeim þangað til að áreiðanlegar
upplýsingar fást um þá“.
Hann sagði þetta stilt og rólega og afar kurteislega,
en samt ljet Mylady sjer það ekki nægja fullkomlega.
„Jeg er enginn aðkomumaður“, sagði hún á hreinni
og lítalausri Ensku. „Nafn mitt er frú Clarick og þessi
varúðarráðstöfun — —“
„Hún tekur jafnt til allra, Mylady, og ekki til
neins að ætla sjer að komast hjá henni“.
„Jæja — jeg verð þá að fylgjast með yður“.
Hún fór að ganga niður tröppuna og liðsforinginn
á eftir henni. Stór yfirhöfn var breidd á öftustu þóftina
í bátnum. Liðsforinginn ljet hana setjast á yfirhöfnina
og settist sjálfur við hlið hennar.
„Róið!“ kallaði hann til ræðaranna.
Átta árar skullu í sjóinn og báturinn brunaði áfram
og var kominn að landi eftir örstuttann tíma.
Liðsforinginn stökk upp á bryggjuna og rjetti
Mylady höndina, en þar var vagn til taks.
„Er þessi vagn handa okkur? spurði hún.
„Já, frú mín góð“.
„Gistihúsið er þá langt hjeðan?“
„Það er í hinum enda bæjarins“.
„Rjett er það“, sagði Mylady og stje inn í vagninn.
Liðsforinginn leit eftir því, að farangri hennar
væri komið vel fyrir á vagninum. Að því loknu settist
hann við hliðina á Mylady og lokaði vagnhurðinni.
Ökumaðurinn sló í hestinn og ók eftir götum bæjarins
á harða spretti.
Það var eðlilegt að Mylady þætti þessar viðtökur
ærið kynlegar. Hún fann að liðsforinginn vildi sem
minst segja og hallaði sjer því aftur í vagnhornið og
hugsaði margt um þetta.
Hún leit út um vagngluggann eftir nokkra stund
til þess að vita hvort þau væru ekki bráðum komin,
en nú var engin hús að sjá. Hún sá ekkert annað en
trje, sem bar ört fyrir.
„Við erum komin út úr bænum“, sagði hún.
Liðsforinginn svaraði engu.
„Jeg fer ekki eitt fet lengra ef þjer segið mjer ekki,
hvert þjer eruð að fara með mig“.
Sama þögn ekkert svar.
„Nei — þetta þoli jeg ekki. Hjálp, hjálp!“ hrópaði
hún.
Enginn svaraði. Vagninn hjelt áfram og liðsforinginn
sat grafkyr. Mylady leit á hann þeim augum, að
fáir mundu hafa staðist. Augu hennar leiftruðu í myrkrinu
en hann hreyfði sig ekki hót. Hún reyndi að opna
vagnhurðina og ætlaði að stökkva út.
„Gætið að yður, Mylady!“ sagði liðsforinginn
kuldalega. „Þjer steinrotið yður, ef þjer reynið að
stökkva út“.
Mylady settist aftur og rjeði sjer ekki fyrir bræði.
Liðsforinginn leit framan í hana og undraðist hve
andlit hennar var afmyndað af óstjórnlegri reiði. En
hún var svo hyggin, að hún ljet sjer skiljast, hve
heimskulegt það var að láta á sjer sjá, hvað henni
bjó innifyrir. Reyndi hún því að stilla sig og sagði
hálfkjökrandi:
„Segið mjer þó fyrir alla muni, hver ber ábyrgð
á þessari óttalegu meðferð, sem jeg verð fyrir. Eruð
það þjer eða stjórnin eða einhver fjandmaður, mjer
óþektur?“
„Þjer þurfið ekki að óttast illa meðferð að neinu
leyti, kæra frú. Þetta er ekkert annað en einföld
varúðarráðstöfun, sem við neyðumst til að beita við
alla, sem stíga hjer á land“.
„Kannist þjer þá ekki við mig?“
„Nei. Þetta er í fyrsta skifti, sem mjer veitist sú
virðing að sjá yður“.
„Og getið þjer lagt þar við drengskap yðar, að
þjer hafið enga ástæðu til að hatast við mig?“
„Já — jeg legg þar við drengskap minn, að jeg
hef alls enga ástæðu til þess“.
Hann sagði þetta svo einlæglega og jafnvel svo
vingjarnlega, að Mylady sefaðist.
Eftir eitthvað klukkutíma akstur nam vagninn staðar
við grindahlið eitt fyrir framan stórhýsi eða öllu heldur
höll, sem stóð ein sjer og afskekt. Fyrir innan hliðið
lá sandstráður stígur upp að höllinni og marraði og
argaði í vagnhjólunum þegar á stíginn kom, en þrátt
fyrir það heyrðist glögt annað hljóð og þóttist Mylady
skilja að það væri brimhljóð, er sjórinn gnauðaði við
ströndina þar skamt frá.
Vagninum var ekið gegnum porthvelfingar og
nam loks staðar í hálfdimmum garði. Um leið var
vagnhurðin opnuð og stökk liðsforinginn út. Hann
rjetti Mylady höndina og þáði hún hjálp hans til að
stíga út úr vagninum.
„Jeg sje það á öllu, að jeg er fangi“, sagði Mylady
brosandi, „en bæði finn jeg það á samvizku minni
og kurteisi yðar, að það muni ekki vara lengi“.
Liðsforinginn svaraði þessu engu en tók upp litla
silfurblístru og bljes þrisvar sinnum í hana á einkennilegan
hátt. Komu þá nokkrir menn að vörmu spori,
leystu hestinn frá vagninum og gengu frá hvorumtveggja.
Liðsforinginn benti Mylady að ganga með sjer.
Komu þau fyrst að steinriði og því næst að afarsterklegum
dyrum, er liðsforinginn opnaði og skrækti hátt
í hurðarjárnunum.
Mylady litaðist um í herberginu, sem þau komu
inn í og henni var ætlað. Eftir útbúnaði þess að dæma,
gat það verið annað tveggja — alment herbergi eða
fangaklefi, en járngrindurnar fyrir gluggunum bentu þó
fremur til þess, að það væri hið síðarnefnda.
Í fyrstunni virtist hún ætla að örmagnast. Hún
hnje niður í hægindastól, drap höfði og krosslagði
hendurnar í skaut sjer og bjóst nú helzt við, að einhver
rannsóknardómari kæmi inn til þess að yfirheyra
sig.
Það komu samt ekki aðrir inn en tveir dátar,
sem báru farangur hennar inn í herbergið og fóru
strax aftur.
Liðsforinginn var alt af jafn rólegur og þögull.
Loksins þoldi Mylady ekki þessa þögn lengur og sagði:
„Hvernig í ósköpunum stendur á þessu öllu saman?
Hvað er þetta sem á gengur? Jeg er ekkert
hræðslugjörn, en mig langar til að vita, hvað við mig
á að gera. Hvar er jeg stödd og er jeg frjáls ferða
minna? Hvers vegna eru þessar járngrindur fyrir
gluggunum? Eða er jeg fangi? Hvaða glæpur er það,
sem jeg á að hafa drýgt?“
„Þjer eruð á þeim stað sem yður er ætlaður“,
svaraði liðsforinginn. „Mjer var skipað að flytja yður
hingað í þessa höll og það hef jeg gert sem hlýðinn
hermaður, en jafnframt sem kurteis aðalsmaður og
þannig rækt skyldu mína. Hvað sem svo við tekur,
kemur öðrum manni við, en ekki mjer“.
„Hver er sá maður og hvað heitir hann?“ spurði
Mylady.
Í sama bili heyrðist glamra í sporum á steinriðinu
og því næst mannsmál, sem þó þagnaði bráðlega, en
í þess stað heyrðist skóhljóð eins manns, er nálgaðist
dyrnar.
„Þarna kemur sá rjetti hlutaðeigandi“, sagði liðsforinginn,
vjek sjer til hliðar og stóð keikur að hermanna
sið.
Hurðinni var lokið upp og sást maður í dyrunum.
Hann var berhöfðaður með sverð við hlið og
hjelt á vasaklút í hendinni.
Það bar á hann skugga, en samt fanst Mylady,
að hún bæri kensl á hann. Hún laut fram í stólnum
og starði á hann.
Hann færði sig nú nær og kom í ljósbirtuna og
hrökk Mylady þá við.
„Mágur minn!“ hrópaði hún forviða, þegar hún
var gengin úr skugga um, hver maðurinn var. „Er það
sem mjer sýnist, að það sjeuð þjer sjálfur?“
„Já, fagra frú! Það er jeg sjálfur í eigin persónu“,
svaraði Winter lávarður.
„En hvaða höll er þetta?“
„Hana á jeg“.
„Og þetta herbergi?“
„Er yður ætlað“.
„Jeg er þá fangi yðar eftir þessu?“
„Jú — það er eitthvað í þá áttina“.
„En þetta er andstyggileg misbeiting á valdi yðar!“
„Strykum yfir stóru orðin“. Við skulum heldur
tala saman í meinleysi og bróðerni eins og nátengdu
fólki sæmir“.
Hann vjek sjer að liðsforingjanum, sem stóð
frammi við dyrnar og sagði:
„Þetta hefur gengið að óskum, herra Felton og
jeg er yður þakklátur fyrir — en lofið okkur nú að
vera einum“.