1
Upphaf fagnaðarboðskapar Jesú Krists, sonar Guðs. 2 Svo sem ritað er hjá Jesaja spámanni: — Sjá, eg sendi sendiboða minn á undan þér, er búa mun þér veg. 3 Rödd manns, er hrópar í óbygðinni: Greiðið veg drottins og gjörið beinar brautir hans; — 4 kom Jóhannes fram, sá er skírði í óbygðinni og prédikaði iðrunarskírn til syndafyrirgefningar, 5 og gekk út til hans gjörvöll Júdeubygð og allir Jerúsalembúar, og létu skírast af honum í ánni Jórdan, játandi syndir sínar. 6 En Jóhannes var klæddur úlfaldahárum, og gyrður leðurbelti um lendar sér; og fæða hans var engisprettur og villihunang, 7 og hann prédikaði svo mælandi: Sá er mér mátkari, er eftir mig kemur, og eg er þess ekki verður, að eg krjúpi niður til að leysa skóþvengi hans. 8 Eg skírði yður með vatni, en hann mun skíra yður með heilögum anda.
9 Og það varð á þeim dögum, að Jesús kom frá Nazaret í Galíleu og var skírður af Jóhannesi í Jórdan; 10 og jafnskjótt er hann sté upp úr vatninu, sá hann himnana opnast og andann stíga ofan, eins og dúfu, yfir hann; 11 og rödd kom af himnum: Þú ert sonur minn hinn elskaði, á þér hefi eg velþóknun.
12 Og þegar knýr andinn hann út á eyðimörkina, 13 og hann var á eyðimörkinni fjörutíu daga og hans var freistað af Satan, og hann var meðal villidýranna; og englarnir þjónuðu honum.
14 En eftir að Jóhannes var framseldur, kom Jesús til Galíleu og prédikaði fagnaðarboðskapinn um Guð 15 og sagði: Tíminn er fullnaður og guðsríki er nálægt; gjörið iðrun og trúið fagnaðarboðskapnum.
16 Og er hann gekk meðfram Galíleu-vatninu, sá hann Símon og Andrés, bróður Símonar, er þeir voru að leggja net á vatninu, því að þeir voru fiskimenn. 17 Jesús sagði við þá: Fylgið mér, og mun eg láta yður verða mannaveiðara. 18 Og þegar í stað yfirgáfu þeir netin og fylgdu honum. 19 Og er hann gekk spölkorn lengra, sá hann Jakob Zebedeusson og Jóhannes bróður hans, sem einnig voru á skipi að bæta net sín; 20 og jafnskjótt kallaði hann þá, og þeir yfirgáfu Zebedeus föður sinn þar á skipinu, ásamt verkamönnunum, og fylgdu honum.
21 Og þeir fara inn í Kapernaum, og þegar í stað gekk Jesús á hvíldardeginum inn í samkunduhús þeirra og kendi. 22 Og undruðust menn mjög kenningu hans, því að hann kendi þeim eins og sá, er vald hafði, og ekki eins og fræðimennirnir. 23 Og jafnskjótt var í samkunduhúsi þeirra maður nokkur, sem hafði óhreinan anda; hann æpti 24 og sagði: Hvað höfum vér saman við þig að sælda, Jesús frá Nazaret? Ert þú kominn til að tortíma oss? Eg veit hver þú ert, hinn heilagi Guðs. 25 Og Jesús hastaði á hann og mælti: Þegi þú, og far út af honum. 26 Þá skók hinn óhreini andi manninn og rak upp hljóð mikið og fór út af honum. 27 Og allir urðu forviða, svo að þeir spurðu hver annan og sögðu: Hvað er þetta? Ný kenning! Með valdi skipar hann jafnvel hinum óhreinu öndum, og þeir hlýða honum. 28 Og orðrómurinn um hann barst þegar út hvervetna um allar nágrannabygðirnar í Galíleu.
29 Og jafnskjótt, er þeir voru farnir út úr samkunduhúsinu, komu þeir í hús Símonar og Andrésar, með Jakobi og Jóhannesi; 30 en tengdamóðir Símonar lá sóttveik, og þegar segja þeir honum frá henni; 31 og hann gekk að og tók í hönd henni, reisti hana á fætur, og sóttveikin hvarf frá henni, og hún gekk þeim fyrir beina.
32 En er kveld var komið og sól var sezt, færðu þeir til hans alla þá er sjúkir voru og þjáðir af illum öndum, 33 og allur bærinn var saman kominn við dyrnar. 34 Og hann læknaði marga, þá er veikir voru af ýmsum sjúkdómum, og rak út marga illa anda, og hann leyfði ekki illu öndunum að mæla, af því að þeir þektu hann.
35 Og árla, löngu fyrir dögun, fór hann á fætur og gekk út, og fór til eyðistaðar, og baðst þar fyrir; 36 og Símon og þeir, sem með honum voru, veittu honum eftirför; 37 og þeir fundu hann og segja við hann: Allir leita þín. 38 Og hann segir við þá: Vér skulum fara annað, í þorpin í grendinni, að eg fái einnig prédikað þar; því að til þess er eg út genginn. 39 Og hann kom og prédikaði í samkunduhúsum þeirra um alla Galíleu og rak út illa anda.
40 Og líkþrár maður kemur til hans og ákallar hann; og hann fellur á kné fyrir honum og segir við hann: Ef þú vilt, getur þú hreinsað mig. 41 Og hann kendi í brjósti um hann, rétti út höndina, snart hann og segir við hann: Eg vil, verðir þú hreinn! 42 Og jafnskjótt hvarf frá honum líkþráin, og hann varð hreinn. 43 Og hann lét hann þegar fara burt, lagði ríkt á við hann 44 og segir við hann: Gæt þess að segja engum neitt, en far þú, sýn þig prestinum, og fórna þú fyrir hreinsun þína því, sem Móse bauð, þeim til vitnisburðar. 45 En hann gekk burt og tók að færa þetta mjög í hámæli og hafa það víða á orði, svo að Jesús mátti ekki framar koma opinberlega í nokkura borg, heldur hafðist við úti á óbygðum stöðum og komu menn til hans hvaðanæva.
2
Og er hann kom aftur inn í Kapernaum að nokkurum dögum liðnum, spurðist það að hann væri heima, 2 og margir komu saman, svo að eigi var lengur rúm fyrir þá, ekki einu sinni fyrir utan dyrnar, og hann talaði til þeirra orðið; 3 og menn koma og færa til hans lama mann, sem var borinn af fjórum; 4 og er þeir gátu ekki komist nærri honum fyrir mannfjöldanum, rufu þeir af þakið, þar sem hann var, og er þeir voru komnir inn úr, láta þeir síga niður sængina, sem hinn lami lá í. 5 Og er Jesús sér trú þeirra, segir hann við lama manninn: Sonur, syndir þínar eru fyrirgefnar. 6 En þar sátu nokkurir af fræðimönnunum og hugsuðu í hjörtum sínum: 7 Hví mælir þessi maður svo? Hann guðlastar. Hver getur fyrirgefið syndir, nema einn, það er Guð? 8 Og þegar varð Jesús þess áskynja í anda sínum, að þeir hugsuðu þannig með sjálfum sér, og segir við þá: Hví hugsið þér slíkt í hjörtum yðar? 9 Hvort er auðveldara að segja við hinn lama: Syndir þínar eru fyrirgefnar, eða að segja: Statt upp, tak sæng þína og gakk? 10 En til þess að þér vitið, að mannsins sonur hefir vald á jörðu til að fyrirgefa syndir — segir hann við lama manninn: — 11 Eg segi þér, statt upp, tak sæng þína og far heim til húss þíns. 12 Og hann stóð upp, og tók jafnskjótt sængina og gekk út í augsýn allra, svo að allir undruðust og vegsömuðu Guð og sögðu: Aldrei höfum vér slíkt séð.
13 Og aftur gekk hann út fram með vatninu, og allur mannfjöldinn kom til hans og hann kendi þeim. 14 Og er hann gekk fram hjá, sá hann Leví Alfeusson sitjandi við tollbúðina, og segir við hann: Fylg mér! og hann stóð upp og fylgdi honum. 15 Og svo bar við, að hann sat yfir borðum í húsi hans, og margir tollheimtumenn og bersyndugir sátu að borðum með Jesú og lærisveinum hans; því að þeir voru margir, og þeir fylgdu honum; 16 og er fræðimennirnir meðal Faríseanna sáu, að hann samneytti hinum bersyndugu og tollheimtumönnunum, sögðu þeir við lærisveina hans: Hann etur og drekkur með tollheimtumönnum og bersyndugum. 17 Og er Jesús heyrði það, segir hann við þá: Ekki þurfa heilbrigðir læknis við, heldur þeir, sem sjúkir eru; eg er eigi kominn að kalla réttláta, heldur synduga.
18 Og lærisveinar Jóhannesar og Farísearnir föstuðu, og þeir koma og segja við hann: Hví fasta lærisveinar Jóhannesar og lærisveinar Faríseanna, en þínir lærisveinar fasta ekki? 19 Og Jesús sagði við þá: Hvort mega brúðkaupssveinarnir fasta á meðan brúðguminn er hjá þeim? Svo lengi sem þeir hafa brúðgumann hjá sér, geta þeir ekki fastað; 20 en koma munu dagar, er brúðguminn verður frá þeim tekinn, og þá munu þeir fasta á þeim degi. 21 Enginn saumar bót af nýjum dúk á gamalt fat; því að þá nemur bótin af því, hið nýja af hinu gamla, og rifan verður verri. 22 Og enginn lætur nýtt vín á gamla belgi; því að þá sprengir vínið belgina, og vínið ónýtist og belgirnir; en menn láta nýtt vín á nýja belgi.
23 Og svo bar við, að hann fór um sáðlönd nokkur á hvíldardegi; og lærisveinar hans tóku að tína öx á leiðinni. 24 Og Farísearnir sögðu við hann: Sjá, hví gjöra þeir á hvíldardegi það, sem ekki er heimilt? 25 Og hann sagði við þá: Hafið þér aldrei lesið, hvað Davíð gjörði, er honum lá á, og hann varð sjálfur hungraður og menn hans, 26 hvernig hann fór inn í Guðs hús, þegar Abíatar var æðsti prestur, og át skoðunarbrauðin, sem enginn má eta nema prestarnir, og gaf einnig mönnum sínum? 27 Og hann sagði við þá: Hvíldardagurinn varð til mannsins vegna, og eigi maðurinn vegna hvíldardagsins; 28 svo að mannsins sonur er herra einnig yfir hvíldardeginum.
3
Og hann gekk aftur inn í samkunduhúsið, og var þar maður, er hafði visnaða hönd. 2 Og þeir höfðu gætur á honum, hvort hann mundi lækna hann á hvíldardegi, til þess að þeir gætu kært hann. 3 Og hann segir við manninn, er visnu höndina hafði: Gakk hér fram! 4 Og hann segir við þá: Hvort er leyfilegt á hvíldardegi gott að gjöra eða gjöra ilt, að bjarga lífi eða deyða? En þeir þögðu. 5 Og hann rendi augum yfir þá með reiði, angraður yfir harðúð hjartna þeirra, og segir við manninn: Rétt fram hönd þína! Og hann rétti hana fram, og hönd hans varð aftur heil. 6 En Farísearnir gengu út, og gjörðu þegar ásamt mönnum Heródesar ráð sín gegn honum, hvernig þeir fengju ráðið hann af dögum.
7 Og Jesús fór með lærisveinum sínum út að vatninu, og mikill fjöldi úr Galíleu fór á eftir, og frá Júdeu 8 og frá Jerúsalem og frá Ídúmeu og handan yfir Jórdan; og úr bygðum Týrusar og Sídonar kom til hans mikill fjöldi, er þeir heyrðu, hve mikil verk hann gjörði. 9 Og hann sagði við lærisveina sína, að smábátur skyldi vera til taks handa sér vegna mannfjöldans, til þess að þeir þrengdu eigi að honum; 10 því að hann læknaði marga, svo að allir þustu að honum, þeir er plágur höfðu, til að snerta hann. 11 Og hve nær sem hinir óhreinu andar sáu hann, féllu þeir fram fyrir honum, og æptu segjandi: Þú ert sonur Guðs. 12 Og hann bauð þeim harðlega, að þeir skyldu eigi gjöra hann kunnan.
13 Og hann gengur upp á fjallið, og kallar til sín þá, er hann sjálfur vildi, og þeir fóru til hans. 14 Og hann skipaði tólf, að þeir skyldu vera með honum, og til þess að hann mætti senda þá frá sér að prédika 15 og hafa vald til að reka út illa anda; — 16 og Símoni gaf hann nafnið Pétur, — 17 og Jakob Zebedeusson og Jóhannes bróður Jakobs, — og hann gaf þeim báðum nafnið Boanerges, það þýðir þrumusynir; — 18 og Andrés og Filippus og Bartólómeus og Matteus og Tómas og Jakob Alfeusson og Taddeus og Símon Kananea, 19 og Júdas Ískaríot, þann hinn sama, er sveik hann.
20 Og hann kemur heim, og mannfjöldinn kemur aftur saman, svo að þeir gátu ekki einu sinni matast. 21 Og er vinir hans heyrðu það, gengu þeir út til að taka hann, því að þeir sögðu: Hann er ekki með sjálfum sér. 22 En fræðimennirnir, er komnir voru ofan frá Jerúsalem, sögðu: Hann hefir Beelsebúl, og með fulltingi foringja illu andanna rekur hann illu andana út. 23 Og hann kallaði þá til sín og talaði til þeirra í líkingum: Hvernig getur Satan rekið Satan út? 24 Og ef ríki er orðið sjálfu sér sundurþykt, þá fær ríki það eigi staðist; 25 og ef heimili er orðið sjálfu sér sundurþykt, þá mun heimili það eigi fá staðist. 26 Og ef Satan hefir risið upp á móti sjálfum sér, og er orðinn sundurþykkur, fær hann ekki staðist, heldur er úti um hann. 27 Nei, enginn getur farið inn í hús hins sterka, til að ræna föngum hans, nema hann áður bindi hinn sterka, og þá mun hann geta rænt hús hans. 28 Sannlega segi eg yður: allar syndir munu mannanna börnum fyrirgefnar verða, og lastmælin, svo mjög sem þeir kunna að lastmæla; 29 en hver, sem lastmælir gegn heilögum anda, fær eigi fyrirgefningu um aldur, heldur er hann sekur um eilífa synd; — 30 því að þeir sögðu: Hann hefir óhreinan anda.
31 Og móðir hans og bræður hans koma, og stóðu þau úti og sendu til hans og kölluðu á hann. 32 Og mannfjöldi sat í kring um hann; og þeir segja við hann: Sjá, móðir þín og bræður þínir eru úti og spyrja um þig. 33 Og hann svarar þeim og segir: Hver er móðir mín og bræður mínir? 34 Og er hann hafði rent augum yfir þá, er kring um hann sátu, segir hann: Sjá, hér er móðir mín og bræður mínir! 35 Því að hver sem gjörir vilja Guðs, sá er bróðir minn og systir og móðir.
4
Og aftur tók hann að kenna við vatnið, og afarmikill mannfjöldi safnast að honum, svo að hann steig upp í bát og sat úti á vatninu; og allur mannfjöldinn var á landi við vatnið. 2 Og hann kendi þeim margt í dæmisögum og sagði við þá í kenningu sinni: 3 Hlýðið á! Sjá, sáðmaður gekk út að sá; 4 og svo fór, er hann var að sá, að sumt sæðið féll við götuna, og fuglar komu og átu það upp; 5 og sumt féll í grýtta jörð, þar sem það hafði eigi mikinn jarðveg; og þegar í stað rann það upp, af því að það hafði ekki djúpan jarðveg. 6 Og er sólin kom upp, skrælnaði það, og sökum þess, að það hafði ekki rót, visnaði það. 7 Og sumt féll meðal þyrna, en þyrnarnir uxu upp og kæfðu það, og það bar ekki ávöxt. 8 En sumt féll í góðu jörðina og kom upp og óx og bar ávöxt, og gaf af sér að þrítugföldu og að sextugföldu og að hundraðföldu. 9 Og hann sagði: Hver sem eyru hefir að heyra, hann heyri!
10 Og er hann varð einn saman, spurðu þeir, sem í kring um hann voru ásamt þeim tólf, um líkingarnar. 11 Og hann mælti við þá: Yður er gefinn leyndardómur guðsríkis, en hinir, sem fyrir utan eru, fá alt í líkingum, 12 til þess að sjáandi skuli þeir sjá, og eigi skynja, og heyrandi skuli þeir heyra, og eigi skilja, svo að eigi snúi þeir sér, og þeim verði fyrirgefið. 13 Og hann segir við þá: Skiljið þér eigi líkingu þessa? Hvernig munuð þér þá skilja allar líkingarnar? 14 Sáðmaðurinn sáir orðinu; 15 og þessir, sem við götuna eru, eru þeir, þar sem orðinu er sáð, og er þeir hafa heyrt, kemur Satan jafnskjótt og tekur burt orðið, sem sáð var í þá; 16 og á líkan hátt eru þessir, sem sáð hefir verið í grýtta jörð, þeir, sem veita orðinu þegar viðtöku með fögnuði, er þeir heyra það, 17 en hafa eigi rót í sér, heldur eru óstöðugir; síðan, er þrenging verður eða ofsókn fyrir orðsins sakir, hneykslast þeir þegar í stað. 18 Og aðrir eru þeir, sem sáð var í þyrnana; þessir eru þeir, sem heyrðu orðið, 19 og áhyggjur heimsins og tál auðæfanna og girndir til annarra hluta ganga inn og kefja orðið, og það verður ávaxtarlaust. 20 Og hinir eru þeir, sem sáð var í góðu jörðina, þeir sem heyra orðið og taka við því og bera ávöxt, þrítugfalt og sextugfalt og hundraðfalt.
21 Og hann sagði við þá: Hvort kemur ljósið til þess að verða sett undir mælikerið, eða undir bekkinn? Er það ekki heldur til þess að verða sett á ljósastikuna? 22 Því að eigi er neitt leynt, nema til þess að það opinberist, né heldur varð neitt hulið, nema til þess að það kæmi í ljós. 23 Ef einhver hefir eyru að heyra, hann heyri! 24 Og hann sagði við þá: Gætið að hvað þér heyrið: með þeim mæli, sem þér mælið, mun yður mælt verða, og við yður mun bætt verða; 25 því að sá sem hefir, honum mun gefið verða, og sá sem ekki hefir, frá honum mun tekið verða jafnvel það sem hann hefir.
26 Og hann sagði: Svo er og um guðsríki sem maður kasti sæði á jörðina, 27 og sofi og fari á fætur nótt og dag, og sæðið grær og vex, hann veit eigi með hverjum hætti: 28 af sjálfri sér ber jörðin ávöxt, fyrst stráið, þá axið, þá fult hveitikorn í axinu. 29 En er ávöxturinn er þroskaður, sendir hann þegar út kornsigðina, því að uppskeran er komin.
30 Og hann sagði: Hvernig eigum vér að samlíkja guðsríki eða í hvaða líkingu eigum vér að búa það? 31 Því er eins farið og mustarðskorni, sem sáð er í jörðu og er þá hverju sáðkorni smærra; 32 en þegar búið er að sá, og það tekur að spretta, verður það öllum jurtum stærra og fær stórar greinar, svo að fuglar himins mega hreiður byggja í forsælunni af því.
33 Og í mörgum slíkum líkingum talaði hann fyrir þeim orðið, svo sem þeir gátu numið það. 34 En án líkingar talaði hann ekki til þeirra, og einslega lagði hann alt út fyrir sínum eigin lærisveinum.
35 Og á þeim degi, þegar kveld var komið, segir hann við þá: Förum yfir um! 36 Og þeir skilja við mannfjöldann, og taka hann með sér í bátnum, eins og hann stóð, og aðrir bátar voru með honum; 37 og stormhrina mikil rís, og öldurnar féllu inn í bátinn, svo að lá við að hann fylti. 38 Og sjálfur var hann í skutnum og svaf á koddanum, og þeir vekja hann og segja við hann: Meistari, hirðir þú ekki um að vér förumst? 39 Og hann vaknaði og hastaði á vindinn og sagði við vatnið: Þegi þú, haf hljótt um þig! Þá lægði veðrið, og varð blíðalogn. 40 Og hann sagði við þá: Hví eruð þér hræddir, hafið þér enn eigi trú? 41 Og þeir skelfdust ákaflega og sögðu hver við annan: Hver er þá þessi, að bæði vindur og vatn hlýða honum?
5
Og þeir komu yfir um vatnið í bygð Gerasena. 2 Og óðara en hann var stiginn úr bátnum, kom í móti honum út úr gröfunum maður með óhreinan anda, 3 er hafðist við í gröfunum, og fekk enginn lengur bundið hann, ekki einu sinni með hlekkjum, 4 því að oft hafði hann verið bundinn með fótfjötrum og hlekkjum, og hlekkina hafði hann slitið af sér og brotið sundur fótfjötrana, og enginn gat ráðið við hann. 5 Og ávalt var hann nætur og daga í gröfunum og á fjöllunum, æpandi og lamdi sjálfan sig grjóti. 6 Og er hann sá Jesúm álengdar, hljóp hann og féll fram fyrir honum 7 og æpti hárri röddu og segir: Hvað hefi eg saman við þig að sælda, Jesús, sonur Guðs hins hæsta? Eg særi þig við Guð, að þú kveljir mig eigi. 8 Því að hann sagði við hann: Þú óhreini andi, far út af manninum; 9 og hann spurði hann: Hvert er heiti þitt? Og hann segir við hann: Legíó heiti eg; því að vér erum margir. 10 Og hann bað hann mikillega að senda þá ekki burt úr bygðinni. 11 En þar var við fjallið stór svínahjörð á beit;12 og þeir báðu hann, segjandi: Send oss í svínin, svo að vér förum í þau. 13 Og hann leyfði þeim það, og hinir óhreinu andar fóru út og fóru í svínin, og hjörðin steyptist niður fyrir þvergnípið í vatnið, um tvö þúsund að tölu, og köfnuðu þau í vatninu; 14 og þeir, sem héldu þeim á beit, flýðu og fluttu fregnina til borgarinnar og til bygðanna. Og menn komu að sjá, hvað það var, sem gjörst hafði; 15 og þeir koma til Jesú og sjá manninn, sem illi andinn hafði verið í, sitja klæddan og heilvita, manninn sem hafði haft legíónina. Og þeir urðu hræddir, 16 og þeir, sem séð höfðu, sögðu þeim frá, hvað fram hefði komið við manninn, sem illi andinn var í, og um svínin. 17 Og þeir tóku að biðja hann að fara burt úr héruðum þeirra. 18 Og er hann sté upp í bátinn, bað maðurinn, sem illa andann hafði haft, hann þess að mega vera með honum; 19 og hann leyfði honum það eigi, en segir við hann: Far þú heim til þín og til þinna, og seg þeim, hve mikla hluti drottinn hefir gjört fyrir þig og hversu hann hefir miskunnað þér. 20 Og hann fór burt og tók að kunngjöra í Dekapólis, hve mikla hluti Jesús hefði gjört fyrir sig, og undruðust það allir.
21 Og þegar Jesús hafði aftur farið yfir um á bátnum, safnaðist að honum mikill mannfjöldi; og hann var við vatnið. 22 Og einn af samkundustjórunum kemur, Jaírus að nafni, og er hann sér hann, fellur hann til fóta honum, 23 og biður hann mikillega og segir: Dóttir mín litla er að fram komin; kom og legg hendur yfir hana, að hún verði heil og haldi lífi. 24 Og hann fór með honum; og mikill mannfjöldi fylgdi honum, og þröng varð um hann.
25 Og kona, sem hafði haft blóðlát í tólf ár, 26 og hafði þjáðst mikið undir höndum margra lækna og kostað til aleigu sinni, og engan bata fengið, en öllu heldur farið versnandi,27 og hafði heyrt um Jesúm, kom í mannþyrpingunni að baki honum og snart yfirhöfn hans; 28 því að hún sagði: Ef eg fæ snortið, þótt eigi sé nema yfirhöfn hans, mun eg heil verða. 29 Og jafnskjótt þornaði lind blóðs hennar, og hún kendi á líkama sinum, að hún var heil orðin af meini sínu. 30 Og er Jesús fann á sjálfum sér, að krafturinn var útgenginn frá honum, sneri hann sér jafnskjótt við í mannþyrpingunni og sagði: Hver snart yfirhöfn mína? 31 Og lærisveinar hans sögðu við hann: Þú sér mannfjöldann þrengja að þér, og þú segir: Hver snart mig? 32 Og hann litaðist um, til að koma auga á konuna, sem þetta hafði gjört; 33 en hún kom hrædd og skjálfandi, af því að hún vissi, hvað við sig hafði fram farið, og féll fram fyrir hann og sagði honum allan sannleikann. 34 En hann sagði við hana: Dóttir, trú þín hefir gjört þig heila; far þú í friði, og ver heil af meini þínu.
35 Meðan hann enn var að mæla, koma menn frá samkundustjóranum, er segja: Dóttir þín er látin; hví ónáðar þú meistarann lengur? 36 En Jesús gaf eigi gaum að orðunum, sem töluð voru, og segir við samkundustjórann: Óttastu eigi, trúðu aðeins. 37 Og hann leyfði eigi neinum að fylgjast með sér, nema Pétri og Jakobi og Jóhannesi, bróður Jakobs. 38 Og þeir koma til húss samkundustjórans, og hann sér þys, menn grátandi og mjög kveinandi; 39 og hann gengur inn og segir við þá: Hví hafið þér svo hátt og grátið? Barnið er ekki dáið, heldur sefur. 40 En þeir hlógu að honum. En hann rekur alla út og tekur með sér föður barnsins og móður og þá, sem með honum voru, og gengur inn, þangað sem barnið var. 41 Og hann tók í höndina á barninu og segir við hana: Talíta kúmí! það er útlagt: Stúlka, eg segi þér, rís upp! 42 Og jafnskjótt reis stúlkan upp og gekk um kring; því að hún var tólf ára. Og þegar í stað urðu þeir frá sér af mikilli undrun, 43 og hann lagði ríkt á við þá að láta engan vita þetta, og bauð að gefa henni að eta.
6
Og hann gekk út þaðan, og hann kemur til föðurborgar sinnar og lærisveinar hans fylgja honum. 2 Og er hvíldardagur kom, tók hann að kenna í samkunduhúsinu, og margir, sem á hlýddu, undruðust stórum og sögðu: Hvaðan kemur þessum manni þetta? Og hvílík speki er þessum manni gefin, og hvílík kraftaverk gjörast fyrir hendur hans! 3 Er hann ekki smiðurinn, sonur Maríu, og bróðir Jakobs og Jóse og Júdasar og Símonar? Og eru ekki systur hans hér hjá oss? Og þeir hneyksluðust á honum. 4 Og Jesús sagði við þá: Eigi er spámaður óvirtur nema í föðurlandi sínu og meðal ættingja sinna og á heimili sínu. 5 Og ekki gat hann gjört þar neitt kraftaverk, nema hann lagði hendur yfir fáeina sjúka og læknaði þá; 6 og hann furðaði sig á vantrú þeirra.
Og hann fór um þorpin þar umhverfis og kendi.
7 Og hann kallar til sín þá tólf, og tók að senda þá frá sér, tvo og tvo saman, og gaf þeim vald yfir hinum óhreinu öndum. 8 Og hann bauð þeim að taka ekkert til ferðarinnar, nema einungis staf, ekki brauð, ekki mal, ekki eirpeninga í belti, 9 en vera þó skóaðir ilskóm; og: Klæðist eigi tveim kyrtlum. 10 Og hann sagði við þá: Hvar sem þér gangið inn í hús, þá dveljist þar, unz þér farið burt þaðan. 11 Og hver sá staður, sem eigi veitir yður viðtöku og menn hlýða eigi á yður, — farið þá burt þaðan og hristið af yður dustið undir fótum yðar, þeim til vitnisburðar. 12 Og þeir fóru út og prédikuðu, til þess að menn skyldu gjöra iðrun, 13 og þeir ráku út marga illa anda, og smurðu marga sjúka með olíu og læknuðu þá.
14 Og Heródes konungur frétti þetta — því að nafn hans var orðið heyrum kunnugt — og hann sagði: Jóhannes skírari er risinn upp frá dauðum, og þess vegna eru kraftarnir máttugir í honum. 15 En aðrir sögðu: Það er Elía; og aðrir sögðu: Hann er spámaður, rétt sem einn af spámönnunum. 16 En er Heródes heyrði þetta, mælti hann: Jóhannes, sem eg lét hálshöggva, hann er upp risinn. 17 Því að sjálfur hafði Heródes sent menn og tekið Jóhannes höndum og fjötrað hann í varðhaldi vegna Heródíasar, konu Fillippusar bróður síns, því að hann hafði gengið að eiga hana; 18 því að Jóhannes sagði við Heródes: Þú mátt ekki eiga konu bróður þíns. 19 En Heródías bar illan hug til hans og vildi deyða hann, og gat það ekki, 20 því að Heródes óttaðist Jóhannes, þar eð hann vissi, að hann var maður réttlátur og heilagur, og verndaði hann; og er hann hafði hlustað á hann, komst hann í mikinn vanda, og með ánægju hlustaði hann á hann. 21 Og er hentugur dagur kom, er Heródes á afmælisdegi sínum gjörði veizlu gæðingum sínum, hershöfðingjum og helztu mönnum í Galíleu, 22 og dóttir sjálfrar Heródíasar kom inn og dansaði, geðjaðist hún Heródesi og þeim er sátu að borðum með honum; og konungurinn sagði við stúlkuna: Bið mig hvers þú vilt, og mun eg veita þér; 23 og hann hét henni með eiði: Hvers sem þú beiðist af mér, það mun eg veita þér, alt að helmingi ríkis míns. 24 Og hún gekk út og spurði móður sína: Um hvað á eg að biðja? En hún mælti: Um höfuð Jóhannesar skírara. 25 Og jafnskjótt kom hún með skyndi inn til konungsins, bað hann og mælti: Eg vil að þú þegar í stað gefir mér á fati höfuð Jóhannesar skírara. 26 Og þó að konungurinn yrði mjög hryggur, vildi hann ekki óvirða hana sökum eiðanna og boðsmannanna. 27 Og konungurinn sendi þegar einn varðmanna sinna og bauð að færa sér höfuð hans. 28 Og hann fór og hjó hann í varðhaldinu, og hann kom með höfuð hans á fati og færði stúlkunni, og stúlkan færði það móður sinni. 29 Og er lærisveinar hans fréttu þetta, komu þeir og tóku lík hans og lögðu það í gröf.
30 Og postularnir koma saman til Jesú, og þeir sögðu honum frá öllu, er þeir höfðu gjört, og öllu, er þeir höfðu kent. 31 Og hann segir við þá: Komið þér nú sjálfir einir saman á óbygðan stað og hvílist um stund, — því að margir voru komandi og farandi, og þeir höfðu ekki einu sinni næði til að matast. 32 Og þeir fóru burt á bátnum á óbygðan stað, einir sér. 33 Og menn sáu þá fara burt, og margir þektu þá; og menn streymdu þangað saman fótgangandi frá öllum borgunum og komu á undan þeim. 34 Og er hann steig af skipi, sá hann mikinn mannfjölda, og hann kendi í brjósti um þá, því að þeir voru sem sauðir, er eigi hafa hirði, og hann tók að kenna þeim margt. 35 Og er mjög var orðið áliðið dags, komu til hans lærisveinar hans og sögðu: Staðurinn er óbygður og þegar mjög liðið á daginn. 36 Lát þá fara frá þér, svo að þeir geti farið á sveitabýlin og í þorpin hér um kring og keypt sér eitthvað til matar. 37 En hann svaraði og sagði við þá: Gefið þér þeim að eta. Og þeir segja við hann: Eigum vér að fara og kaupa brauð fyrir tvö hundruð denara, og gefa þeim að eta? 38 En hann segir við þá: Hve mörg brauð hafið þér? Farið og gætið að. Og er þeir höfðu athugað það, segja þeir: Fimm, og tvo fiska. 39 Og hann bauð þeim að láta alla setjast niður í grængresið, hvert mötuneyti fyrir sig. 40 Og þeir settust niður í flokkum, hundrað í sumum, en fimtíu í sumum. 41 Og hann tók fimm brauðin og fiskana tvo og leit upp til himins, blessaði og braut brauðin, og fékk lærisveinunum, til að bera fram fyrir þá; og fiskunum tveim skifti hann meðal allra; 42 og allir neyttu og urðu mettir. 43 Og þeir tóku upp brotnu brauðin, tólf karfir fullar, og einnig fiskleifarnar. 44 Og þeir, sem brauðanna neyttu, voru fimm þúsund karlmenn.
45 Og jafnskjótt neyddi hann lærisveina sína til að fara út í bátinn og fara á undan sér yfir um til Betsaída, meðan hann sjálfur kæmi mannfjöldanum frá sér. 46 Og er hann hafði kvatt þá, fór hann burt til fjallsins að biðjast fyrir. 47 Og er kveld var komið, var báturinn á miðju vatninu, en hann einn á landi; 48 og er hann sá að róðurinn gekk þeim mjög örðugt, því að vindurinn var í móti þeim, kemur hann um fjórðu næturvöku til þeirra gangandi á vatninu og ætlaði að ganga fram hjá þeim. 49 En er þeir sáu hann gangandi á vatninu, hugðu þeir að það væri vofa, og æptu upp yfir sig; 50 því að allir sáu þeir hann og urðu felmtsfullir; en hann talaði jafnskjótt til þeirra og segir við þá: Verið hughraustir, það er eg, óttist ekki. 51 Og hann fór til þeirra upp í bátinn, og lægði þá veðrið. Og með sjálfum sér urðu þeir mjög undrandi; 52 því að eigi höfðu þeir fengið skilning við það, sem fram hafði farið við brauðin, heldur var hjarta þeirra forhert.
53 Og er þeir höfðu farið yfir um, komu þeir að landi við Genesaret og lögðu þar að; 54 og er þeir stigu af skipinu, þektu menn hann undir eins, 55 og hlupu um alt það bygðarlag, og tóku að bera sjúklingana í burðarrekkjum fram og aftur, þar sem þeir heyrðu að hann væri. 56 Og hvar sem hann fór inn, inn í þorp eða inn í borgir eða inn á sveitabýli, þá lögðu þeir sjúka menn á torgin og báðu hann, að þeir aðeins mættu snerta faldinn á yfirhöfn hans; og allir þeir, er snertu hann, urðu heilir.
7
Og að honum safnast Farísearnir og nokkurir af fræðimönnunum, er komnir voru frá Jerúsalem 2 og höfðu séð, að nokkurir af lærisveinum hans neyttu matar með vanhelgum höndum, það er að segja: óþvegnum; — 3 því að Farísearnir og allir Gyðingar eta ekki, nema þeir taki rækilega handlaugar, og fylgja þeir í því setningum fyrri tíðar manna; 4 og er þeir koma frá torgi, neyta þeir eigi matar, nema þeir þvoi sér. Og margt annað er það, er þeir hafa bundist að gæta: þvottur á bikurum og könnum og eirkötlum. 5 Og Farísearnir og fræðimennirnir spyrja hann: Hví fylgja lærisveinar þínir ekki setningum fyrri tíðar manna, heldur neyta matar með vanhelgum höndum? 6 Og hann sagði við þá: Vel hefir Jesaja spáð um yður, þér hræsnarar! Eins og ritað er: Þessi lýður heiðrar mig með vörunum, en hjörtu þeirra eru langt frá mér. 7 Og til einskis dýrka þeir mig, er þeir kenna lærdóma, sem eru manna boðorð. 8 Þér skeytið ekki boðum Guðs, en haldið fast við setninga manna. 9 Og hann sagði við þá: Dáfallega ónýtið þér boð Guðs, til þess að þér getið haldið yðar eigin setninga! 10 Því að Móse sagði: Heiðra föður þinn og móður þína, og: Hver, sem formælir föður eða móður, skal dauða deyja. 11 En þér segið: Ef maður segir við föður sinn eða móður sína: Það sem þér hefði getað orðið til styrks frá mér, er korban, það er að segja: heitfé, 12 þá leyfið þér honum ekki framar að gjöra neitt fyrir föður sinn eða móður sína, 13 og ónýtið þannig orð Guðs með setningum yðar, er þér hafið sett; og margt annað gjörið þér þessu líkt. 14 Og hann kallaði aftur til sín mannfjöldann og sagði við þá: Heyrið mig allir og skiljið. 15 Ekkert er það fyrir utan manninn, sem inn í hann fer, er geti saurgað hann, heldur það, sem út fer af manninum, það er það, sem saurgar manninn. 17 Og er hann var genginn inn í hús frá mannfjöldanum, spurðu lærisveinar hans hann um líkinguna. 18 Og hann segir við þá: Eruð þér einnig svo skilningslausir? Skiljið þér ekki, að alt, sem utan að fer inn í manninn, getur ekki saurgað hann; 19 því að ekki fer það inn í hjarta hans, heldur í magann, og fer út í saurþróna. Með þessum orðum lýsti hann hreina sérhverja fæðu. 20 En hann sagði: Það sem út fer af manninum, það saurgar manninn. 21 Því að innan að, úr hjörtum mannanna, ganga út hinar illu hugsanir, frillulífi, þjófnaður, morð, 22 hórdómur, ágirnd, illmenska, svik, munaðarlífi, ilt auga, lastmæli, hroki, heimska; 23 alt þetta illa gengur út innan að og saurgar manninn.
24 Og hann tók sig upp þaðan og fór burt til landamæra Týrusar og Sídonar, og hann fór inn í hús nokkurt og vildi að enginn vissi, og eigi gat hann dulist, 25 heldur heyrði hans jafnskjótt getið kona nokkur, er átti dóttur, sem hafði óhreinan anda; kom hún og féll honum til fóta; 26 en konan var grísk, kynjuð úr Fönikíu sýrlenzku, og hún bað hann að reka illa andann út frá dóttur sinni. 27 En hann sagði við hana: Lofaðu börnunum að seðjast fyrst, því að það er ekki fallegt að taka brauðið barnanna og kasta því fyrir hvolpana. 28 En hún svaraði og segir við hann: Satt er það, herra, þó eta hvolparnir undir borðinu af molum barnanna. 29 Og hann sagði við hana: Fyrir sakir þessa orðs þá far héðan, illi andinn er farinn út frá dóttur þinni. 30 Og hún fór heim til sín og fann barnið lagt á rúmið og illa andann út farinn.
31 Og aftur fór hann burt frá Týrusarbygðum og fór um Sídon til Galíleuvatns, um miðjar Dekapólisbygðir. 32 Og þeir færa honum mann daufan og málhaltan, og þeir biðja hann að leggja hönd sína yfir hann. 33 Og hann vék honum afsíðis frá mannfjöldanum, stakk fingrum sínum í eyru honum og hrækti og snart við tungu hans. 34 Og hann leit upp til himins, andvarpaði og segir við hann: Effata! það er: opnist þú! 35 Og eyru hans opnuðust og haft tungu hans losnaði, og hann talaði rétt. 36 Og hann lagði ríkt á við þá, að þeir segðu engum frá; en því meir sem hann bauð þeim, því miklu fremur báru þeir það út. 37 Og þeir undruðust næsta mjög og sögðu: Alt hefir hann gjört vel, jafnvel daufa lætur hann heyra og mállausa mæla.
8
Um þessar mundir, er enn var mikill mannfjöldi saman kominn og þeir höfðu ekkert til matar, kallaði hann á lærisveina sína og segir við þá: 2 Eg kenni í brjósti um mannfjöldann, því að þeir hafa nú þrjá daga hjá mér verið, og hafa ekkert til matar; 3 og ef eg læt þá frá mér fara fastandi heim til sín, verða þeir magnþrota á leiðinni; og sumir þeirra eru komnir langt að. 4 Og lærisveinar hans svöruðu honum: Hvaðan skyldi maður geta mettað þessa menn á brauði hér í óbygð? 5 Og hann spurði þá: Hve mörg brauð hafið þér? En þeir sögðu: Sjö. 6 Og hann býður mannfjöldanum að setjast niður á jörðina, og hann tók brauðin sjö, gjörði þakkir og braut þau og rétti lærisveinum sínum, til þess að þeir bæru þau fram, og þeir báru þau fram fyrir mannfjöldann. 7 Og þeir höfðu fáeina smáfiska; og er hann hafði blessað þá, bauð hann að þá skyldi og bera fram; 8 og þeir neyttu og urðu mettir. Og þeir tóku upp brotnu brauðin, sem afgangs voru, sjö karfir. 9 En þeir voru hér um bil fjórar þúsundir, og hann lét þá fara. 10 Og jafnskjótt steig hann út á skipið með lærisveinum sínum og kom í Dalmanútabygðir.
11 Og Farísearnir komu út og tóku að þrátta við hann og kröfðust af honum teikns af himni, til að freista hans; 12 og hann stundi þungan í anda sínum og segir: Hví krefst þessi kynslóð tákns? Sannlega segi eg yður: alls eigi mun tákn verða gefið þessari kynslóð. 13 Og hann skildi við þá, steig aftur á skip og fór yfir um.
14 Og þeim hafði gleymst að taka með sér brauð, og þeir höfðu ekki nema eitt brauð með sér á skipinu. 15 Og hann bauð þeim, segjandi: Gefið gætur, varið yður á súrdeigi Faríseanna og súrdeigi Heródesar. 16 Og þeir töluðu hver við annan og sögðu: Vér höfum ekki brauð. 17 Og er Jesús varð þess vís, segir hann við þá: Hvað eruð þér að tala um, að þér hafið ekki brauð? Skynjið þér ekki enn né skiljið? Hafið þér forhert hjarta? 18 Þér hafið augu, sjáið þér þá ekki? Og þér hafið eyru, heyrið þér þá ekki? Og munið þér ekki? 19 Þegar eg braut brauðin fimm handa fimm þúsundunum, hversu margar karfir fullar af brotnum brauðum tókuð þér upp? Þeir segja við hann: Tólf. 20 Og þegar eg braut þau sjö handa fjórum þúsundunum, hversu margar fullar karfir af brotnum brauðum tókuð þér þá upp? Og þeir segja við hann: Sjö. 21 Og hann sagði við þá: Skiljið þér eigi enn?
22 Og þeir koma til Betsaída; og menn koma með blindan mann til hans og biðja hann að snerta hann. 23 Og hann tók í hönd blinda manninum og leiddi hann út úr þorpinu og hrækti í augu honum, lagði hendur yfir hann, og spurði hann: Sér þú nokkuð? 24 Og hann leit upp og mælti: Eg sé mennina, því að eg sé þá, rétt eins og tré, á gangi. 25 Síðan lagði hann aftur hendur sínar yfir augu hans, og sjón hans varð hvöss, og hann varð albata og sá alla hluti glögt. 26 Og hann sendi hann frá sér heim til sín, og sagði: Þú mátt ekki einu sinni fara inn í þorpið.
27 Og Jesús fór út og lærisveinar hans til þorpanna í kring um Sesareu Filippí, og á leiðinni spurði hann lærisveina sína og sagði við þá: Hvern segja menn mig vera? 28 Og þeir svöruðu honum, segjandi: Jóhannes skírara, og aðrir: Elía; en aðrir: einn af spámönnunum. 29 Og hann spurði þá: En hvern segið þér mig vera? Pétur svaraði og segir við hann: Þú ert Kristur. 30 Og hann lagði ríkt á við þá, að þeir segðu engum um sig. 31 Og hann tók að kenna þeim, að mannsins sonur ætti margt að líða og verða útskúfaður af öldungunum og æðstu prestunum og fræðimönnunum og verða deyddur, og rísa upp eftir þrjá daga. 32 Þetta sagði hann með berum orðum. Og Pétur tók hann á einmæli og fór að átelja hann. 33 En hann snerist við, og er hann sá lærisveina sína, ávítaði hann Pétur og segir: Haf þig á burt frá mér, Satan, því að eigi skynjar þú það, sem Guðs er, heldur það, sem manna er. 34 Og hann kallaði til sín mannfjöldann, ásamt lærisveinum sínum, og sagði við þá: Vilji einhver fylgja mér, þá afneiti hann sjálfum sér, og taki upp kross sinn og fylgi mér; 35 því að hver, sem vill bjarga lífi sínu, skal týna því; en hver sem týnir lífi sínu vegna mín og fagnaðarerindisins, mun bjarga því. 36 Því að hvað stoðar það manninn, að vinna allan heiminn og fyrirgjöra sálu sinni? 37 Því að hvaða endurgjald mundi maður gefa fyrir sálu sína? 38 Því að hver sem blygðast sín fyrir mig og mín orð hjá þessari hórsömu og syndugu kynslóð, fyrir hann mun og mannsins sonur blygðast sín, þegar hann kemur í dýrð föður síns með heilögum englum.
9
1 Og hann sagði við þá: Sannlega segi eg yður, af þeim, er hér standa, eru nokkurir, sem alls eigi munu smakka dauðann, fyr en þeir sjá guðsríkið komið með krafti.
2 Og eftir sex daga tekur Jesús þá Pétur, Jakob og Jóhannes með sér og fer með þá eina saman upp á hátt fjall, og hann ummyndaðist að þeim ásjáandi; 3 og klæði hans urðu skínandi, fannhvít, hvítari en nokkur þófari á jörðu getur gjört. 4 Og þeim birtist Elía ásamt Móse, og voru þeir á tali við Jesúm. 5 Og Pétur tók til máls og segir við Jesúm: Rabbí, gott er að vér erum hér; og gjörum þrjár tjaldbúðir, þér eina, og Móse eina, og Elía eina. 6 Því að eigi vissi hann, hvað hann átti að segja, því að þeir urðu mjög hræddir. 7 Og ský kom, er skygði yfir þá, og rödd kom út úr skýinu: Þessi er sonur minn, hinn elskaði, hlýðið honum! 8 Og er þeir litu í kring um sig, sáu þeir alt í einu engan framar nema Jesúm einn hjá sér.
9 Og er þeir gengu niður af fjallinu, lagði hann ríkt á við þá, að þeir segðu engum frá því, er þeir höfðu séð, fyr en mannsins sonur væri risinn upp frá dauðum. 10 Og þeir geymdu orðið og spurðust á sín í milli, hvað það væri að rísa upp frá dauðum. 11 Og þeir spurðu hann, segjandi: Fræðimennirnir segja að Elía eigi fyrst að koma. 12 Og hann sagði við þá: Já, Elía kemur fyrst og færir alt í lag; og hvernig er ritað um mannsins son, að hann skuli líða margt og verða smáður? 13 En eg segi yður, að Elía er kominn, og þeir hafa við hann gjört alt, er þá fýsti, eins og ritað er um hann.
14 Og er þeir komu til lærisveinanna, sáu þeir mannfjölda mikinn í kring um þá og fræðimenn, er voru að þrátta við þá; 15 og öllum mannfjöldanum hnykti við, jafnskjótt og þeir sáu hann, og þeir hlupu að og heilsuðu honum. 16 Og hann spurði þá: Um hvað eruð þér að þrátta við þá? 17 Og einn úr mannfjöldanum svaraði honum: Meistari, eg færði til þín son minn, er hefir mállausan anda; 18 og hvar sem hann tekur hann, slengir hann honum, og hann froðufellir og gnístir tönnum, og hann visnar upp. Og eg sagði við lærisveina þína, að þeir skyldu reka hann út, en þeir gátu það ekki. 19 En hann svarar þeim og segir: Ó, þú vantrúa kynslóð, hversu lengi á eg að vera hjá yður? Hversu lengi á eg að umbera yður? Færið hann til mín. 20 Og þeir færðu hann til hans, og er hann sá hann, teygði andinn hann strax allan sundur og saman, og hann féll til jarðar, veltist um og froðufeldi. 21 Og hann spurði föður hans: Hve langt er síðan þetta kom yfir hann? Og hann sagði: Frá því hann var barn. 22 Og oft hefir hann kastað honum bæði á eld og í vatn, til að tortíma honum; en ef þú getur nokkuð, þá sjá aumur á okkur og hjálpa okkur. 23 En Jesús sagði við hann: Ef þú getur! Trúuðum er alt mögulegt. 24 Jafnskjótt hrópaði faðir sveinsins og sagði: Eg trúi; hjálpa þú vantrú minni! 25 Nú er Jesús sá, að mannfjöldi þyrptist að, hastaði hann á hinn óhreina anda og sagði við hann: Þú dumbi og daufi andi, eg býð þér, far út af honum, og kom eigi framar inn í hann! 26 Og hann hrópaði og teygði hann sundur og saman og fór út; og sveinninn varð sem nár, svo að margir sögðu: Hann er skilinn við. 27 En Jesús tók um hönd hans og reisti hann upp, og hann reis á fætur. 28 Og þegar Jesús var kominn inn, spurðu lærisveinar hans hann einslega, segjandi: Vér gátum ekki rekið hann út. 29 Og hann sagði við þá: Þess konar getur ekki farið út við neitt nema við bæn.
30 Og þeir fóru burt þaðan og lögðu leið yfir Galíleu, og hann vildi ekki að neinn skyldi vita það; 31 því að hann kendi lærisveinum sínum og sagði við þá: Mannsins sonur verður framseldur í manna hendur, og þeir munu lífláta hann, og er hann er líflátinn, mun hann upp rísa eftir þrjá daga. 32 En þeir skildu ekki það sem hann sagði, og þorðu ekki að spyrja hann.
33 Og er þeir komu til Kapernaum, og er hann var kominn inn í húsið, spurði hann þá: Hvað voruð þér að ræða um á leiðinni? 34 En þeir þögðu, því að þeir höfðu verið að tala um það á leiðinni hver við annan, hver þeirra væri mestur. 35 Og hann settist niður og kallaði til sín þá tólf og segir við þá: Ef einhver vill vera fremstur, þá sé hann síðastur allra og þjónn allra. 36 Og hann tók ungbarn og setti það meðal þeirra, og tók það sér í fang, og sagði við þá: 37 Hver sem meðtekur eitt af slíkum ungbörnum í mínu nafni, hann meðtekur mig; en hver sem meðtekur mig, hann meðtekur ekki mig, heldur þann sem sendi mig.
38 Jóhannes sagði við hann: Meistari, vér sáum mann einn, sem í þínu nafni rak út illa anda, og vér bönnuðum honum það, af því að hann fylgdi oss ekki. 39 En Jesús sagði: Bannið honum það ekki; því að enginn er sá, sem gjörir kraftaverk í mínu nafni og rétt á eftir getur talað illa um mig. 40 Því að sá sem ekki er á móti oss, hann er með oss; 41 því að hver sem gefur yður bikar vatns að drekka, af því að þér eruð Krists, sannlega segi eg yður, eigi mun hann fara á mis við laun sín. 42 Og hver sem hneykslar einn af þessum smælingjum, sem á mig trúa, betra væri honum að stór kvarnarsteinn lægi um háls honum og honum væri varpað í hafið. 43 Og ef hönd þín hneykslar þig, þá sníð hana af; betra er þér inn að ganga handarvana til lífsins en að hafa báðar hendurnar og fara til Gehenna, í hinn óslökkvandi eld. 45 Og ef fótur þinn hneykslar þig, þá sníð hann af; betra er þér höltum inn að ganga til lífsins en að þú hafir báða fæturna og þér verði kastað í Gehenna. 47 Og ef auga þitt hneykslar þig, þá kasta því burt; betra er þér eineygðum inn að ganga í guðsríkið en að þú hafir bæði augu og þér verði kastað í Gehenna, 48 þar sem ormur þeirra eigi deyr og eldurinn sloknar ekki. 49 Því að sérhver mun eldi saltast. 50 Saltið er gott; en ef saltið missir seltu sína, með hverju viljið þér krydda það? Hafið salt í sjálfum yður, og haldið friði yðar á milli.
10
Og hann tók sig upp þaðan og kemur í Júdeubygðir og hinumegin Jórdanar, og fjöldi fólks kemur aftur saman til hans, og kendi hann þeim enn, eins og hann var vanur. 2 Og Farísear komu og spurðu hann, hvort manni væri leyfilegt að skilja við konu sína, og voru þeir að freista hans. 3 En hann svaraði og sagði við þá: Hvað hefir Móse boðið yður? 4 En þeir sögðu: Móse leyfði að rita skilnaðarskrá og skilja við hana. 5 En Jesús sagði við þá: Vegna hjartaharðúðar yðar ritaði hann yður þetta boðorð; 6 en frá upphafi sköpunar gjörði hann þau karl og konu. 7 Fyrir því skal maður yfirgefa föður sinn og móður, og búa við eiginkonu sína; 8 og þau tvö skulu verða eitt hold. Þannig eru þau ekki framar tvö, heldur eitt hold. 9 Það sem Guð því hefir tengt saman, má eigi maður sundur skilja. 10 Og inni í húsinu spurðu lærisveinarnir hann aftur um þetta.11 Og hann segir við þá: Hver sem segir skilið við konu sína og gengur að eiga aðra, hann drýgir hór gegn henni; 12 og ef hún skilur við mann sinn og giftist öðrum, þá drýgir hún hór.
13 Og menn færðu börn til hans, til þess að hann skyldi snerta þau, en lærisveinarnir ávítuðu þá. 14 En er Jesús sá það, gramdist honum það og hann sagði við þá: Leyfið börnunum að koma til mín og bannið þeim það ekki, því að slíkra er guðsríkið. 15 Sannlega segi eg yður: hver sem ekki meðtekur guðsríkið eins og barn, mun alls eigi inn í það koma. 16 Og hann tók þau sér í fang, lagði hendur yfir þau og blessaði þau.
17 Og er hann var kominn út á veginn, kom maður hlaupandi, féll á kné fyrir honum og spurði hann: Góði meistari, hvað á eg að gjöra, til þess að eg erfi eilíft líf? 18 En Jesús sagði við hann: Hví kallar þú mig góðan? Enginn er góður, nema einn, það er Guð. 19 Þú þekkir boðorðin: Þú skalt ekki morð fremja; þú skalt ekki drýgja hór; þá skalt ekki stela; þá skalt ekki bera ljúgvitni; þú skalt ekki féfletta; heiðra föður þinn og móður. 20 En hann sagði við hann: Meistari, alls þessa hefi eg gætt frá æsku minni. 21 En Jesús horfði á hann og fékk ást á honum og sagði við hann: Eins er þér vant; far þú og sel allar eigur þínar og gef fátækum, og munt þú fjársjóð eiga á himni; og kom og fylg mér. 22 En hann varð dapur í bragði við þetta orð og fór burt hryggur, því að hann átti miklar eignir.
23 Og Jesús leit í kring um sig og segir við lærisveina sína: Hversu torvelt mun verða fyrir þá sem auðæfin hafa, að ganga inn í guðsríkið? 24 En lærisveinarnir urðu forviða við orð hans, en Jesús tók aftur til máls og segir við þá: Börn mín, hversu torvelt er fyrir þá, sem treysta auðæfunum, að ganga inn í guðsríkið. 25 Auðveldara er fyrir úlfaldann að ganga í gegnum nálaraugað en fyrir ríkan mann að ganga inn í guðsríkið. 26 En þeir urðu öldungis forviða og sögðu við hann: Hver getur þá orðið hólpinn? 27 Jesús horfði á þá og segir: Fyrir mönnum er það ómögulegt, en ekki fyrir Guði; því að alt er mögulegt fyrir Guði. 28 Pétur tók til máls og segir við hann: Sjá, vér höfum yfirgefið alt og fylgt þér. 29 Jesús sagði: Sannlega segi eg yður, enginn er sá, er hefir yfirgefið heimili, eða bræður eða systur, eða móður eða föður, eða börn eða akra, vegna mín og vegna fagnaðarerindisins, 30 að ekki fái hann hundraðfalt, nú á þessum tíma heimili og bræður og systur og mæður og börn og akra, ásamt ofsóknum, og í hinum komandi heimi eilíft líf. 31 En margir þeir, er fyrstir eru, skulu verða síðastir, og hinir síðustu fyrstir.
32 En þeir voru á leiðinni upp til Jerúsalem, og Jesús gekk á undan þeim, og þeir voru utan við sig; og þeir, sem fylgdust með, voru hræddir; og hann tók aftur til sín þá tólf og fór að segja þeim, hvað fram við sig ætti að koma: 33 Sjá, vér förum upp til Jerúsalem; og mannsins sonur mun verða framseldur æðstu prestunum og fræðimönnunum, og þeir munu dæma hann til dauða, og framselja hann heiðingjunum. 34 Og þeir munu hæða hann, og þeir munu hrækja á hann og þeir munu húðstrýkja hann og deyða, og eftir þrjá daga mun hann upp rísa.
35 Þá ganga þeir til hans Jakob og Jóhannes, synir Zebedeusar, og segja við hann: Meistari, okkur langar til að þú gjörir fyrir okkur það, sem við ætlum að biðja um. 36 En hann sagði við þá: Hvað viljið þið að eg gjöri fyrir ykkur? 37 En þeir sögðu við hann: Veit okkur, að við fáum að sitja annar til hægri handar þér og annar til vinstri handar í dýrð þinni. 38 En Jesús sagði við þá: Þið vitið ekki, hvers þið biðjið; getið þið drukkið bikarinn, sem eg drekk, eða skírst þeirri skírn, sem eg skírist? 39 En þeir sögðu við hann: Það getum við. En Jesús sagði við þá: Bikarinn, sem eg drekk, munuð þið drekka, og þið munuð skírast þeirri skírn, sem eg skírist; 40 en að sitja mér til hægri handar eða vinstri handar, er ekki mitt að veita, heldur veitist það þeim, sem það er fyrirbúið. 41 Og er þeir tíu heyrðu þetta, vaknaði hjá þeim gremja við Jakob og Jóhannes. 42 Og Jesús kallaði þá til sín og segir við þá: Þér vitið, að þeir, sem talið er að ríki yfir þjóðunum, drotna yfir þeim, og höfðingjar þeirra láta þá kenna á valdi sínu; 43 en eigi er því svo farið yðar á meðal, en sérhver sá, er vill verða mikill yðar á meðal, hann skal vera þjónn yðar; 44 og sérhver sá, er vill yðar á meðal vera fremstur, hann skal vera allra þræll. 45 Því að mannsins sonur er ekki heldur kominn til þess að láta þjóna sér, heldur til þess að þjóna og til þess að gefa líf sitt til lausnargjalds fyrir marga.
46 Og þeir koma til Jeríkó. Og þegar hann fór út úr Jeríkó og lærisveinar hans og mikill mannfjöldi, sat Bartímeus, sonur Tímeusar, blindur beiningamaður við veginn. 47 Og er hann heyrði, að það var Jesús frá Nazaret, tók hann að hrópa og segja: Jesú, sonur Davíðs, miskunna þú mér! 48 Og margir höstuðu á hann, til þess að hann skyldi þegja, en hann hrópaði því meir: Sonur Davíðs, miskunna þú mér! 49 Og Jesús nam staðar og sagði: Kallið á hann. Og þeir kalla á blinda manninn og segja við hann: Vertu hughraustur, stattu upp, hann kallar á þig. 50 En hann kastaði frá sér yfirhöfn sinni, stökk á fætur og kom til Jesú. 51 Og Jesús svaraði honum og sagði: Hvað viltu að eg gjöri við þig? Og blindi maðurinn sagði við hann: Rabbúní, það, að eg fái aftur sjón mína. 52 En Jesús sagði við hann: Far þú leiðar þinnar, trú þín hefir gjört þig heilan. Og jafnskjótt fékk hann aftur sjónina og fylgdi honum áleiðis.
11
Og er þeir nálgast Jerúsalem og koma til Betfage og Betaníu við Olíufjallið, sendir hann tvo af lærisveinum sínum og segir við þá: 2 Farið þið í þorpið, sem gegnt ykkur er, og jafnskjótt er þið komið inn í það, munuð þið finna fola bundinn, sem enginn maður enn hefir komið á bak; leysið hann og komið með hann. 3 Og ef einhver segir við ykkur: Hvers vegna gjörið þið þetta? þá segið: Herrann þarf hans við, og hann sendir hann strax aftur hingað. 4 Og þeir fóru og fundu fola bundinn fyrir dyrum úti á strætinu og þeir leysa hann. 5 Og nokkurir af þeim, er þar stóðu, sögðu við þá: Hvers vegna leysið þið folann? 6 En þeir sögðu við þá eins og Jesús hafði sagt, og þeir létu þá fara. 7 Og þeir færa Jesú folann, og þeir leggja klæði sín yfir hann, og hann settist á bak. 8 Og margir breiddu yfirhafnir sínar á veginn, aðrir strá, er þeir skáru af ökrunum. 9 Og þeir, sem fóru á undan, og þeir, sem fylgdu á eftir, kölluðu: Hósanna! blessaður sé sá, sem kemur í nafni drottins! 10 Blessað sé hið komandi konungsríki föður vors Davíðs! Hósanna í hæstum hæðum!
11 Og hann fór inn í Jerúsalem, inn í musterið, og er hann hafði litið yfir alt, fór hann með þeim tólf út til Betaníu, af því að kveld var komið.
12 Og morguninn eftir, er þeir voru farnir út úr Betaníu, kendi hann hungurs. 13 Og hann sá álengdar laufgað fíkjutré; fór hann þangað, ef hann kynni að finna eitthvað á því; og er hann kom að því, fann hann ekkert annað en lauf, því að ekki var fíknatíð. 14 Og hann tók til máls og sagði við það: Enginn eti ávöxt af þér framar að eilífu! Og lærisveinar hans heyrðu þetta.
15 Og þeir koma til Jerúsalem, og hann gekk inn í helgidóminn og tók til að reka út þá, sem seldu, og þá, sem keyptu í helgidóminum, og hratt um borðum víxlaranna og stólum dúfnasalanna. 16 Og eigi leyfði hann, að nokkur bæri ker um helgidóminn. 17 Og hann kendi og sagði við þá: Er ekki ritað: Hús mitt á að nefnast bænahús fyrir allar þjóðir? En þér hafið gjört það að ræningjabæli. 18 Og æðstu prestarnir og fræðimennirnir heyrðu það og velktu fyrir sér, hvernig þeir gætu ráðið hann af dögum, því að þeim stóð ótti af honum, því að allur mannfjöldinn undraðist kenningu hans.
19 Og á kveldin fór hann út úr borginni.
20 Og er þeir gengu fram hjá um morguninn, sáu þeir að fíkjutréð var visnað frá rótum. 21 Þá mintist Pétur þess og segir við hann: Rabbí, líttu á! fíkjutréð, sem þú formæltir, er visnað. 22 Og Jesús svaraði og segir við þá: Trúið á Guð. 23 Sannlega segi eg yður, hver sem segir við fjall þetta: Lyftist þú upp og steypist þú í hafið! og efar ekki í hjarta sínu, heldur trúir að svo fari sem hann mælir, honum mun verða að því. 24 Fyrir því segi eg yður: Hvers sem þér biðjið og beiðist, þá trúið að þér hafið öðlast það, og þér munuð fá það. 25 Og er þér standið og biðjist fyrir, þá fyrirgefið, ef yður þykir nokkuð við einhvern, til þess að faðir yðar á himnum einnig fyrirgefi yður misgjörðir yðar.
27 Og þeir koma aftur til Jerúsalem, og er hann var á gangi í musterinu, koma til hans æðstu prestarnir, fræðimennirnir og öldungarnir. 28 Og þeir sögðu við hann: Með hvaða valdi gjörir þú þetta? Eða hver hefir gefið þér þetta vald, að þú gjörir þetta? 29 En Jesús sagði við þá: Eg vil leggja fyrir yður eina spurningu, og svarið mér, og þá mun eg segja yður, með hvaða valdi eg gjöri þetta. 30 Var skírn Jóhannesar frá himnum, eða frá mönnum? Svarið mér! 31 Og þeir hugleiddu þetta með sér og sögðu: Ef vér segjum: frá himnum, mun hann segja: Hví trúðuð þér honum þá ekki? 32 En ættum vér að segja: frá mönnum? -— það þorðu þeir ekki fyrir lýðnum, því að allir héldu Jóhannes sannlega fyrir spámann. 33 Og þeir svöruðu Jesú og segja: Vér vitum það ekki. Og Jesús segir við þá: Þá segi eg yður ekki heldur, með hvaða valdi eg gjöri þetta.
12
Og hann tók að tala til þeirra í líkingum: Maður nokkur plantaði víngarð, og hlóð garð um hann og gróf fyrir vínþröng og gjörði turn, og seldi hann á leigu víngarðsmönnum og fór úr landi. 2 Og á réttum tíma sendi hann þjón sinn til víngarðsmannanna, til að taka við nokkuru af ávöxtum víngarðsins hjá víngarðsmönnunum. 3 Og þeir tóku hann og börðu og sendu hann burt tómhentan. 4 Og aftur sendi hann til þeirra annan þjón; og þeir veittu honum höfuðhögg og svívirtu hann.5 Og hann sendi annan, og hann drápu þeir, og marga aðra: suma börðu þeir og suma drápu þeir.< sup>6 Enn átti hann eftir einn, elskaðan son; hann sendi hann síðastan til þeirra, og sagði: Þeir munu bera virðingu fyrir syni mínum. 7 En þessir víngarðsmenn mæltu sín í milli: Þetta er erfinginn, förum nú til og drepum hann, þá fáum vér arfinn. 8 Og þeir tóku hann og drápu og köstuðu honum út fyrir víngarðinn. 9 Hvað mun nú herra víngarðsins gjöra? Hann mun koma og tortíma víngarðsmönnunum og gefa öðrum víngarðinn. 10 Hvort hafið þér eigi heldur lesið þessa ritningu: Steinninn, er smiðirnir höfnuðu, sá hinn sami er orðinn að hyrningarsteini. 11 Þetta stafaði frá drotni og er undursamlegt fyrir augum vorum. 12 Og þeir vildu taka hann höndum, en þeir voru hræddir við alþýðuna, því að þeir skildu, að hann talaði líkinguna til þeirra; og þeir yfirgáfu hann og gengu á burt.
13 Og þeir senda til hans menn úr flokki Faríseanna og Heródesar-sinna, til þess að þeir skyldu veiða hann í orðum. 14 Og þeir koma og segja við hann: Meistari, vér vitum að þú ert sannorður og hirðir eigi um neinn, því að eigi fer þú að mannvirðingum, heldur kennir þú Guðs veg í sannleika; hvort leyfist að gjalda keisaranum skatt, eða ekki? Eigum vér að gjalda, eða ekki gjalda? 15 En hann sá undirhyggju þeirra og sagði við þá: Hví freistið þér mín? Færið mér denar, að eg sjái hann. 16 En þeir færðu honum hann. Og hann segir við þá: Hvers mynd og yfirskrift er þetta? En þeir sögðu við hann: Keisarans. 17 En Jesús sagði við þá: Gjaldið keisaranum það sem keisarans er, og Guði það sem Guðs er. Og þá furðaði stórlega á honum.
18 Og Saddúkear koma til hans, þeir er segja, að upprisa sé ekki til. Og þeir spurðu hann, segjandi: 19 Meistari, Móse reit oss það boð: Ef bróðir einhvers deyr og lætur eftir sig konu og lætur eigi eftir sig barn, þá gangi bróðir hans að eiga konu hans, og geti bróður sínum afkvæmi. 20 Nú voru sjö bræður, og hinn fyrsti tók sér konu, og er hann dó, lét hann eigi eftir afkvæmi. 21 Og annar bróðirinn gekk að eiga konuna; og hann dó og lét eigi eftir sig afkvæmi; og hinn þriðji sömuleiðis; 22 og þeir sjö létu eigi eftir sig afkvæmi; síðast allra dó einnig konan. 23 Kona hvers þeirra verður hún nú í upprisunni, því að þeir sjö áttu hana fyrir konu? 24 Jesús sagði við þá: Er það ekki af því sem þér villist, að þér hvorki þekkið ritningarnar né mátt Guðs? 25 Því að þegar menn rísa upp frá dauðum, munu þeir hvorki kvænast né giftast, heldur eru þeir eins og englar á himnum. 26 En að því er snertir hina dauðu, að þeir rísa upp, hvort hafið þér ekki lesið í bók Móse, þar sem talað er um þyrnirunninn, hvernig Guð talaði til hans og sagði: Eg er Guð Abrahams og Guð Ísaks og Guð Jakobs. 27 Ekki er hann Guð dauðra, heldur lifenda; þér villist stórlega.
28 Og einn af fræðimönnunum kom og heyrði á orðaskifti þeirra, og er honum skildist, að hann hafði svarað þeim vel, spurði hann hann: Hvert boðorð er fyrst allra? 29 Jesús svaraði: Fyrst er þetta: Heyr, Ísrael! drottinn, Guð vor, drottinn er einn. 30 Og þú skalt elska drottin, Guð þinn, af öllu hjarta þínu og af allri sálu þinni og af öllum huga þínum og af öllum mætti þínum. 31 Annað er þetta: Þú skalt elska náunga þinn eins og sjálfan þig. Ekkert annað boðorð er þessum meira. 32 Og fræðimaðurinn sagði við hann: Sannlega sagðist þér vel, meistari, að hann er einn, og enginn er annar en hann. 33 Og að elska hann af öllu hjarta og af öllum skilningi og af öllum mætti, og að elska náungann eins og sjálfan sig, er meira en allar brennifórnir og sláturfórnir. 34 Og er Jesús sá, að hann svaraði viturlega, sagði hann við hann: Þú ert ekki fjarri guðsríkinu. Og enginn þorði framar að spyrja hann.
35 Og Jesús tók til máls og sagði, er hann var að kenna í helgidóminum: Hvernig geta fræðimennirnir sagt, að Kristur sé sonur Davíðs? 36 Sjálfur Davíð sagði af heilögum anda: Drottinn sagði við minn drottin: Set þig mér til hægri handar, þangað til eg gjöri óvini þína að skör fóta þinna. 37 Sjálfur Davíð kallar hann drottin; og hvernig er hann þá sonur hans? Og hinn mikli mannfjöldi hlýddi fúslega á hann.
38 Og í kenningu sinni sagði hann: Varið yður á fræðimönnunum, sem vilja ganga í dragkyrtlum og vilja láta heilsa sér á torgunum 39 og kjósa sér efstu sætin í samkundunum og helztu sætin í veizlunum, 40 þeir er eta upp heimili ekknanna og flytja langar bænir að yfirskini; þeir munu og fá því þyngri dóm.
41 Og hann settist niður gagnvart fjárhirzlunni og horfði á mannfjöldann leggja peninga í fjárhirzluna; og margir auðmenn lögðu mikið. 42 Og ekkja nokkur fátæk kom og lagði tvo smápeninga, sem er einn eyrir. 43 Og hann kallaði til sín lærisveina sína og sagði við þá: Sannlega segi eg yður, þessi fátæka ekkja lagði meira en allir þeir, er lögðu í fjárhirzluna; 44 því að þeir lögðu allir af nægtum sínum, en hún lagði af skorti sínum alt það sem hún átti, alla björg sína.
13
Og er hann gekk út úr helgidóminum, segir einn af lærisveinum hans við hann: Meistari, líttu á, hvílíkir steinar og hvílík hús! 2 Og Jesús sagði við hann: Sér þú þessi miklu hús? Ekki mun hér verða skilinn eftir steinn yfir steini, er eigi verði rifinn niður.
3 Og er hann sat á Olíufjallinu gegnt helgidóminum, spurðu þeir Pétur og Jakob og Jóhannes og Andrés hann einslega: 4 Seg þú oss, hve nær mun þetta verða og hvert verður teiknið, er þetta alt á að fullkomnast? 5 En Jesús tók að segja þeim: Gætið þess, að enginn leiði yður í villu. 6 Margir munu koma í mínu nafni, segjandi: Það er eg, og marga munu þeir leiða í villu. 7 En er þér heyrið hernað og hernaðartíðindi, þá skelfist ekki; þetta hlýtur að koma fram; en ekki er enn kominn endirinn. 8 Því að þjóð mun rísa upp gegn þjóð og konungsríki gegn konungsríki; landskjálftar munu verða á ýmsum stöðum; hungursneyð mun verða; þetta er upphaf hörmunganna.
9 En gætið þér að sjálfum yður, því að menn munu framselja yður á ráðsamkomur, og í samkundum munuð þér barðir verða, og mín vegna munuð þér færðir verða fyrir landshöfðingja og konunga, þeim til vitnisburðar. 10 Og fagnaðarerindið verður fyrst að vera prédikað öllum þjóðum. 11 Og er þeir fara með yður til að framselja yður, þá verið ekki áhyggjufullir fyrir fram um það, hvað þér eigið að tala, heldur talið það, sem yður verður gefið á þeirri sömu stundu; því að það eruð ekki þér sem talið, heldur heilagur andi. 12 Og bróðir mun framselja bróður sinn til dauða, og faðir barn sitt; og börn munu rísa gegn foreldrum sínum og valda þeim dauða. 13 Og þér munuð verða hataðir af öllum vegna nafns míns; en sá sem stöðugur stendur alt til enda, hann mun hólpinn verða.
14 En er þér sjáið viðurstygð eyðingarinnar standa þar, er ekki skyldi — lesarinn athugi það, — þá flýi þeir, sem eru í Júdeu, til fjallanna. 15 En sá, sem er uppi á þakinu, fari ekki ofan, né gangi inn, til að sækja eitthvað úr húsi sínu. 16 Og sá sem er úti á akri, hann snúi ekki aftur, til að taka yfirhöfn sína. 17 En vei þeim, sem þungaðar eru, og þeim, sem börn hafa á brjósti, á þeim dögum. 18 En biðjið, að það verði ekki um vetur; 19 því að þá daga mun verða slík þrenging, að engin hefir þvílík verið frá upphafi sköpunar, er Guð skapaði, alt til þessa, og mun eigi verða. 20 Og ef drottinn hefði eigi stytt þá daga, hefði ekkert hold komist af; en sakir hinna útvöldu, er hann hefir útvalið, hefir hann stytt dagana. 21 Og ef einhver þá segir við yður: Sjá, hér er Kristur, eða sjá, þar, þá trúið ekki. 22 Því að upp munu rísa falskristar og falsspámenn, og þeir munu gjöra tákn og undur, til að leiða afvega, ef verða mætti, hina útvöldu. 23 En hafið gætur á, sjá, eg hefi sagt yður alt fyrir.
24 En á þeim dögum, eftir þessa þrenging, mun sólin sortna og tunglið eigi gefa skin sitt; 25 og stjörnurnar munu hrapa af himni, og kraftarnir, sem eru í himnunum, munu bifast. 26 Og þá munu menn sjá mannsins son komandi í skýjum með miklum mætti og dýrð. 27 Og þá mun hann senda út englana, og hann mun safna saman sínum útvöldum frá áttunum fjórum, frá endimörkum jarðar til endimarka himins.
28 En nemið líkinguna af fíkjutrénu: þegar greinin á því er orðin mjúk og fer að skjóta út laufum, þá vitið þér að sumarið er í nánd. 29 Þannig skuluð þér og vita, að þá er þér sjáið þetta koma fram, er hann í nánd, fyrir dyrum. 30 Sannlega segi eg yður: þessi kynslóð mun ekki líða undir lok, áður en þetta alt kemur fram. 31 Himinn og jörð munu líða undir lok, en orð mín munu ekki undir lok líða. 32 En um þann dag eða þá stund veit enginn, ekki einu sinni englarnir á himni, né sonurinn, heldur aðeins faðirinn. 33 Gætið yðar, vakið og biðjið, því að þér vitið ekki, hve nær tíminn er kominn. 34 Svo sem maður, er dvelst erlendis, hefir yfirgefið hús sitt og falið þjónum sínum umráðin, hverjum sitt verk, og hefir lagt fyrir dyravörðinn að vaka, — 35 þá vakið, því að þér vitið ekki, hve nær húsbóndinn kemur, hvort að kveldi eða um miðnætti, eða um hanagal, eða að morgni, 36 að hann hitti yður ekki sofandi, er hann kemur skyndilega. 37 En það sem eg segi yður, það segi eg öllum: vakið!
14
En tveim dögum síðar var hátíð páskanna og ósýrðu brauðanna, og æðstu prestarnir og fræðimennirnir velktu fyrir sér, hvernig þeir gætu höndlað hann með svikum og ráðið hann af dögum. 2 Því að þeir sögðu: Ekki á hátíðinni, svo að eigi verði uppþot hjá lýðnum.
3 Og er hann var í Betaníu í húsi Símonar líkþráa, kom kona, er hann sat yfir borðum; hafði hún alabasturs-buðk með ómenguðum, dýrum nardus-smyrslum; og hún braut alabasturs-buðkinn og helti yfir höfuð honum. 4 En þar voru nokkurir, er gramdist þetta með sjálfum sér: Til hvers var verið að eyða þannig smyrslunum? 5 Því að þessi smyrsl hefði mátt selja fyrir meira en þrjú hundruð denara og gefa fátækum. Og þeir atyrtu hana. 6 En Jesús sagði: Látið hana í friði! Hvað eruð þér að mæða hana? Gott verk gjörði hún á mér; 7 því að jafnan hafið þér fátæka menn hjá yður, og er þér viljið, getið þér gjört vel til þeirra, en mig hafið þér ekki ávalt. 8 Hún gjörði það, sem í hennar valdi stóð; hún hefir fyrirfram smurt líkama minn til greftrunarinnar. 9 En sannlega segi eg yður, hvar sem fagnaðarerindið verður prédikað um allan heiminn, mun þess og getið verða, sem hún gjörði, til minningar um hana.
10 Og Júdas Ískaríot, einn af þeim tólf, fór til æðstu prestanna, til þess að framselja þeim hann. 11 En er þeir heyrðu það, urðu þeir glaðir, og hétu að gefa honum fé; og hann leitaði færis til að framselja hann.
12 Og á fyrsta degi ósýrðu brauðanna, er menn slátruðu páskalambinu, segja lærisveinar hans við hann: Hvert vilt þú að vér förum, til að búa þér páskamáltíðina? 13 Og hann sendir tvo af lærisveinum sínum og segir við þá: Farið til borgarinnar, og ykkur mun mæta maður, sem ber vatnskrús; fylgið honum; 14 og hvar sem hann kann að fara inn, þá segið við húsráðandann: Meistarinn segir: Hvar er herbergið mitt, þar sem eg megi neyta páskalambsins með lærisveinum mínum? 15 Og hann mun sýna ykkur loftsal mikinn, búinn hægindum, til reiðu, og gjörið þar fyrirbúnað handa oss. 16 Og lærisveinarnir fóru og komu í borgina, og hittu fyrir alt eins og hann hafði sagt þeim, og efndu til páskamáltíðarinnar.
17 Og er kveld var komið, kemur hann með þeim tólf. 18 Og er þeir sátu yfir borðum og mötuðust, sagði Jesús: Sannlega segi eg yður: einn af yður, sem etur með mér, mun svíkja mig. 19 Þeir tóku að hryggjast og segja við hann, hver um sig: Er það eg? 20 En hann sagði við þá: Það er einn af þeim tólf, sá sem dýfir með mér í fatið. 21 Því að mannsins sonur fer að sönnu héðan, eins og ritað hefir verið um hann, en vei þeim manni, sem því veldur, að mannsins sonur verður framseldur; betra væri þeim manni, að hann aldrei væri fæddur.
22 Og er þeir mötuðust, tók hann brauð, blessaði og braut það, og gaf þeim og sagði: Takið, þetta er líkami minn. 23 Og hann tók bikar, og gjörði þakkir og gaf þeim, og þeir drukku allir af honum. 24 Og hann sagði við þá: Þetta er blóð mitt, blóð sáttmálans, sem út helt er fyrir marga. 25 Sannlega segi eg yður, að héðan í frá mun eg ekki drekka af ávexti vínviðarins, til þess dags, er eg drekk hann nýjan í guðsríkinu.
26 Og er þeir höfðu sungið lofsönginn, fóru þeir út til Olíufjallsins.
27 Og Jesús segir við þá: Þér munuð allir hneykslast, því að ritað er: Eg mun slá hirðinn, og sauðirnir munu tvístrast. 28 En eftir að eg er vakinn frá dauðum, mun eg fara á undan yður til Galíleu. 29 En Pétur sagði við hann: Þótt jafnvel allir kunni að hneykslast, þá skal eg þó eigi. 30 Og Jesús segir við hann: Sannlega segi eg þér: í dag, á þessari nóttu, áður en haninn galar tvisvar, muntu þrisvar afneita mér. 31 En hann talaði því ákafar: Þó að eg ætti að deyja með þér, mun eg alls eigi afneita þér; og á sama hátt töluðu þeir einnig allir.
32 Og þeir koma í garð, er heitir Getsemane, og hann segir við lærisveina sína: Setjist hér, meðan eg biðst fyrir. 33 Og hann tekur þá Pétur og Jakob og Jóhannes með sér, og tók að skjálfa og titra. 34 Og hann segir við þá: Sál mín er sárhrygg alt til dauða; bíðið hér og vakið. 35 Og hann gekk lítið lengra áfram, féll til jarðar og bað, ef það væri mögulegt, að sú stund liði fram hjá sér. 36 Og hann sagði: Abba, faðir! alt er þér mögulegt; tak þennan bikar frá mér; þó ekki sem eg vil, heldur sem þú vilt. 37 Og hann kemur og finnur þá sofandi; og hann segir við Pétur: Símon, sefur þú? gaztu ekki vakað eina stund? 38 Vakið og biðjið, til þess að þér fallið ekki í freistni; andinn er að sönnu reiðubúinn, en holdið er veikt. 39 Og enn veik hann burt og bað með sömu orðum. 40 Og hann kom aftur og fann þá sofandi, því að augu þeirra voru yfirkomin af svefnþunga, og þeir vissu ekki, hverju þeir skyldu svara honum. 41 Og í þriðja sinn kemur hann og segir við þá: Sofið seinna og hvílist; nóg er sofið; stundin er komin; sjá, mannsins sonur er framseldur í hendur syndaranna. 42 Standið upp, förum; sjá, sá er í nánd, er mig svíkur.
43 Og jafnskjótt, meðan hann enn var að tala, kemur Júdas, einn af þeim tólf, og með honum mannfjöldi, með sverðum og bareflum, frá æðstu prestunum og fræðimönnunum og öldungunum. 44 En svikarinn hafði gefið þeim merki og sagt við þá: Sá er eg kyssi, hann er það; handtakið hann og farið tryggilega burt með hann. 45 Og er hann kom, gengur hann þegar að honum og segir: Rabbí! og kysti hann. 46 En þeir lögðu hendur á hann og tóku hann. 47 En einn af þeim, sem hjá stóðu, brá sverði og hjó til þjóns æðsta prestsins, og sneið af honum eyrað. 48 Og Jesús tók til máls og sagði við þá: Lögðuð þér af stað eins og á móti ræningja, með sverðum og bareflum, til þess að handtaka mig? 49 Daglega var eg hjá yður í musterinu og kendi, og þér handtókuð mig ekki; en þetta er fram komið, til þess að ritningarnar rættust. 50 Og þeir yfirgáfu hann allir og flýðu.
51 Og maður nokkur ungur fylgdist með honum; hann var hjúpaður línklæði á berum sér. Og þeir leggja hönd á hann, 52 en hann lét eftir línklæðið og flýði nakinn.
53 Og þeir færðu Jesúm til æðsta prestsins, og hjá honum koma saman allir æðstu prestarnir og öldungarnir og fræðimennirnir. 54 Og Pétur fylgdi honum álengdar, alt inn í hallargarð æðsta prestsins, og hann sat hjá þjónunum og vermdi sig við logann. 55 En æðstu prestarnir og alt ráðið leitaði vitna gegn Jesú, til að lífláta hann, og fundu engin. 56 Því að margir báru ljúgvitni gegn honum, en framburði þeirra bar ekki saman. 57 Og nokkurir stóðu upp og báru ljúgvitni gegn honum, segjandi: 58 Vér heyrðum hann segja: Eg mun brjóta niður musteri þetta, er með höndum er gjört, og á þrem dögum reisa annað, sem ekki er með höndum gjört. 59 Og ekki bar þeim heldur saman um þetta. 60 Og æðsti presturinn stóð upp á meðal þeirra og spurði Jesúm, segjandi: Svarar þú alls engu? Hvað vitna þessir gegn þér? 61 En hann þagði og svaraði alls engu. Enn spurði æðsti presturinn hann og segir við hann: Ertu Kristur, sonur hins blessaða? 62 Og Jesús sagði: Eg er; og þér munuð sjá mannsins son sitja til hægri handar máttarins og koma í skýjum himins. 63 En æðsti presturinn reif klæði sín og segir: Hvað þurfum vér nú framar votta við? 64 Þér hafið heyrt lastmælið; hvað lízt yður? Og þeir dæmdu hann allir dauða sekan. 65 Og nokkurir tóku að hrækja á hann og hylja ásjónu hans, og slá hann með hnefum og segja við hann: Spáðu! Sömuleiðis tóku þjónarnir á móti honum með stafshöggum.
66 Og er Pétur var niðri í hallargarðinum, kemur ein af þernum æðsta prestsins; 67 og er hún sér Pétur vera að verma sig, horfir hún á hann og segir: Þú varst einnig með manninum frá Nazaret, þessum Jesú. 68 En hann neitaði og sagði: Hvorki veit eg né skil, hvað þú átt við. Og hann fór út í forgarðinn, og haninn gól. 69 Og þernan sá hann og tók aftur að segja við þá, sem hjá stóðu: Þessi er einn af þeim. 70 En hann neitaði aftur. Og skömmu síðar sögðu aftur þeir, er hjá stóðu, við Pétur: Víst ertu einn af þeim; því að þú ert líka Galíleumaður. 71 En hann tók að formæla sér og sverja: Eigi þekki eg þennan mann, sem þér eigið við. 72 Og jafnskjótt gól haninn í annað sinn; og Pétur mintist orðsins, er Jesús mælti við hann: Áður en haninn galar tvisvar, muntu þrisvar afneita mér. Og er honum kom það til hugar, grét hann.
15
Og strax um morguninn héldu æðstu prestarnir, með öldungunum og fræðimönnunum, og alt ráðið ráðstefnu, bundu Jesúm, og fóru burt með hann og framseldu hann Pílatusi. 2 Og Pílatus spurði hann: Ertu konungur Gyðinganna? Og hann svaraði og segir við hann: Svo er sem þú segir. 3 Og æðstu prestarnir báru á hann margar sakir. 4 En Pílatus spurði hann aftur og sagði: Svarar þú alls engu? Sjá, hve þungar sakir þeir bera á þig. 5 En Jesús svaraði alls ekki framar, svo að Pílatus undraðist.
6 En á hátíðum var hann vanur að gefa þeim lausan einn bandingja, þann er þeir báðu um. 7 En í böndum með upphlaupsmönnum var maður, Barrabas að nafni; höfðu þeir hinir sömu framið manndráp í upphlaupinu. 8 Og mannfjöldinn gekk að og tók að biðja, að hann gjörði fyrir þá sem hann væri vanur. 9 En Pílatus svaraði þeim og sagði: Viljið þér, að eg gefi yður lausan Gyðingakonunginn? 10 Því að hann vissi, að æðstu prestarnir höfðu fyrir öfundar sakir framselt hann. 11 En æðstu prestarnir æstu upp mannfjöldann, til þess að hann skyldi heldur gefa þeim Barrabas lausan. 12 En Pílatus tók aftur til máls og sagði við þá: Hvað á eg þá að gjöra við hann, sem þér kallið Gyðingakonunginn? 13 En þeir hrópuðu á móti: Krossfestu hann!14 En Pílatus sagði við þá: Hvað ilt hefir hann þá aðhafst? En þeir hrópuðu í ákafa: Krossfestu hann! 15 Og með því að Pílatus vildi gjöra mannfjöldanum til geðs, gaf hann þeim Barrabas lausan, og lét húðstrýkja Jesúm og framseldi hann til krossfestingar.
16 Og hermennirnir fóru burt með hann, inn í höllina, sem er landshöfðingjasetrið, og kalla saman alla hersveitina. 17 Og þeir færa hann í purpuraskikkju og flétta þyrnikórónu og setja á hann. 18 Og þeir tóku að heilsa honum: Heill vertu, konungur Gyðinganna! 19 Og þeir slógu hann í höfuðið með reyrstaf og hræktu á hann, og féllu á kné og veittu honum lotningu. 20 Og er þeir höfðu spottað hann, færðu þeir hann úr purpuraskikkjunni og færðu hann í hans eigin klæði. Og þeir fara út með hann, til að krossfesta hann.
21 Og þeir neyða mann, er fram hjá gekk, til að bera kross hans; hann kom utan af landsbygð og hét Símon frá Kýrene, faðir þeirra Alexanders og Rúfusar. 22 Og þeir fara með hann til staðar, er heitir Golgota, sem er útlagt: hauskúpustaður. 23 Og þeir gáfu honum vín, myrru blandað, en hann tók ekki við því. 24 Og þeir krossfesta hann, og þeir skifta milli sín klæðum hans og kasta hlutum um, hvað hver skyldi taka. 25 En það var þriðja stund, er þeir krossfestu hann.26 Og yfir var skráður titill sakargiftar hans: KONUNGUR GYÐINGANNA. 27 Og þeir krossfesta tvo ræningja með honum, annan til hægri, hinn til vinstri handar honum. 29 Og þeir, sem fram hjá gengu, lastmæltu honum, skóku höfuð sín og sögðu: Hó, þú sem brýtur niður musterið og reisir það á þrem dögum! 30 Bjarga nú sjálfum þér, og stíg niður af krossinum. 31 Sömuleiðis hæddu æðstu prestarnir hann sín á milli, ásamt fræðimönnunum, og sögðu: Öðrum bjargaði hann, sjálfum sér getur hann ekki bjargað. 32 Hann Kristur, Ísraelskonungurinn, stígi hann nú niður af krossinum, svo að vér sjáum og trúum! Og þeir, sem með honum voru krossfestir, smánuðu hann.
33 Og er sétta stund var komin, varð myrkur um alt landið alt til níundu stundar. 34 En um níundu stund kallaði Jesús hárri röddu: Elóí, Elóí, lama sabaktaní! sem er útlagt: Guð minn, Guð minn, hví hefir þú yfirgefið mig? 35 Og er nokkurir þeirra, er hjá stóðu, heyrðu það, sögðu þeir: Sjá, hann kallar á Elía. 36 Hljóp þá einn til og fylti njarðarvött ediki, stakk honum á reyrstaf og gaf honum að drekka, og mælti: Bíðið við, sjáum til, hvort Elía kemur að taka hann ofan. 37 En Jesús kallaði hárri röddu og gaf upp andann. 38 Og fortjald musterisins rifnaði sundur í tvent, frá ofanverðu og alt niður í gegn. 39 En er hundraðshöfðinginn, sem stóð gegnt honum, sá að hann gaf upp andann með slíkum hætti, sagði hann: Sannlega var maður þessi Guðs son. 40 En þar voru og konur, er horfðu á álengdar; meðal þeirra var María Magdalena og María, móðir þeirra Jakobs litla og Jóse, og Salóme, 41 þær er fylgdu honum og þjónuðu honum, er hann var í Galíleu; og margar aðrar konur, er farið höfðu með honum upp til Jerúsalem.
42 Og með því að kveld var komið, — en það var aðfangadagur, eða dagurinn fyrir hvíldardaginn, — 43 þá kom Jósef frá Arímaþeu, göfugur ráðherra, er og sjálfur vænti guðsríkisins; og gekk hann djarflega inn til Pílatusar og bað um líkama Jesú. 44 Og Pílatus furðaði sig á því, að hann skyldi þegar vera andaður, og lét því kalla til sín hundraðshöfðingjann og spurði hann, hvort hann væri fyrir nokkuru andaður. 45 Og er hann varð þess vís hjá hundraðshöfðingjanum, gaf hann Jósef líkið. 46 Og hann keypti línklæði, tók hann ofan og sveipaði hann línklæðinu og lagði hann í gröf, er höggin var út í kletti, og velti steini fyrir dyr grafarinnar. 47 En þær María Magdalena og María móðir Jóse sáu, hvar hann var lagður.
16
Og er hvíldardagurinn var liðinn, keyptu þær María Magdalena og María móðir Jakobs og Salóme ilmsmyrsl, til að fara og smyrja hann. 2 Og mjög árla hinn fyrsta dag vikunnar koma þær til grafarinnar, um sólar uppkomu. 3 Og þær sögðu sín á milli: Hver mun velta fyrir oss steininum frá grafardyrunum? 4 Og er þær litu upp, sjá þær, að steininum var velt um koll, því að hann var mjög stór. 5 Og þær gengu inn í gröfina og sáu ungan mann sitjandi hægramegin, hjúpaðan hvítum dragkyrtli, og þær skelfdust. 6 Og hann segir við þær: Skelfist eigi; þér leitið að Jesú frá Nazaret, hinum krossfesta; hann er upp risinn, hann er ekki hér; sjá, þarna er staðurinn, þar sem þeir lögðu hann. 7 En gangið burt, segið lærisveinum hans og Pétri: Hann fer á undan yður til Galíleu; þar munuð þér sjá hann, eins og hann sagði yður. 8 Og þær fóru út og flýðu frá gröfinni, því að ótti og ofboð var yfir þær komið, og engum sögðu þær frá neinu, því að þær voru hræddar.
9 Og er hann var upp risinn árla hinn fyrsta dag vikunnar, birtist hann fyrst Maríu Magdalenu, henni, sem hann hafði rekið út frá sjö illa anda. 10 Hún fór og kunngjörði þetta þeim, sem með honum höfðu verið, er voru harmandi og grátandi. 11 Og er þeir heyrðu, að hann væri á lífi og að hún hefði séð hann, trúðu þeir ekki.
12 En eftir þetta birtist hann tveimur af þeim í annarri mynd, er þeir voru á gangi, á leið út á landsbygð. 13 Og þeir fóru og kunngjörðu hinum, og eigi trúðu þeir þeim heldur.
14 En seinna birtist hann þeim ellefu, er þeir sátu yfir borðum, og álasaði hann þeim fyrir vantrú þeirra og harðúð hjartans, að þeir hefðu ekki trúað þeim, er höfðu séð hann upp risinn. 15 Og hann sagði við þá: Farið út um allan heiminn og prédikið gleðiboðskapinn allri skepnu. 16 Sá, sem trúir og verður skírður, mun hólpinn verða, en sá, sem ekki trúir, mun fyrirdæmdur verða. 17 En þessi tákn skulu fylgja þeim, er trúa: Í mínu nafni munu þeir reka út illa anda, tala nýjum tungum, 18 taka upp höggorma; og þó að þeir drekki eitthvað banvænt, þá mun það alls ekki saka þá; og þeir munu leggja hendur yfir sjúka, og þeir munu verða heilir.
19 Og síðan var drottinn Jesús, eftir að hann hafði talað við þá, upp numinn til himins og settist til Guðs hægri handar. 20 En þeir fóru út og prédikuðu alstaðar, og var drottinn í verki með þeim, og staðfesti orðið með táknunum, er samfara voru. Amen.